Дефинициясы1.Қоршаған интеллект (зият) (лат. intellectus - ақыл) - адамдардың қатысты болуын білдіретін, электрондық құрылғылары көп болатын қоршаған ортаға қатысты термин.
Интеллект – intellectus - лат. «ақыл».
2. Әзербайжан: ətraf mühitin zəkası
3. Қырғыз: айланадагы интеллект
4. Өзбек: atrof-muhit razvedkasi
5. Түрік: ortam zekası
6. Ағылшын: ambient intelligence
7. Испан: inteligencia ambiental
8. Неміс: ambient intelligence
9. Француз: intelligence ambiante

10. Бекітілген нұсқасы: мониторинг окружающей среды – қоршаған орта мониторингі (2016 жылғы 8 желтоқсан)
интеллект – интеллект (2018 жылғы 27 маусым)
интеллект тренера – жаттықтырушы зияты (2019 жылғы 6 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: окружающий – қоршаған; искусственный интеллект - жасанды интеллект; интеллектуальная собственность - зияткерлік меншік
12. Орыс тіліндегі «окружающий» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қоршаған» сөзі бекітілсе, заңнамада «қоршаған» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (intellectus - лат. «ақыл») «интеллект» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «интеллект», «зият» сөздері бекітілген, заңнамада «интеллект», «зияткерлік» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «окружающий интеллект» сөз тіркесі қазақ тіліне «қоршаған интеллект» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Қоршаған жарық көздері - тұрғын үй-жайда, көшелерде жасанды жарық беретін техникалық жабдық.
2. Әзербайжан: ətraf mühitin işıqlandırılması
3. Қырғыз: айланадагы жарык
4. Өзбек: atrof muhitni yoritish
5. Түрік: ortam ışıklandırması
6. Ағылшын: ambient lighting
7. Испан: iluminación ambiental
8. Неміс: umgebungsbeleuchtung
9. Француз: éclairage ambiant

10. Бекітілген нұсқасы: мониторинг окружающей среды – қоршаған орта мониторингі (2016 жылғы 8 желтоқсан)
искусственное освещение – жасанды жарықтандыру (2018 жылғы 14 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: окружающий – қоршаған; освещение – жарықтандыру
12. Орыс тіліндегі «окружающий» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қоршаған» сөзі бекітілсе, заңнамада «қоршаған» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «освещение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жарықтандыру» сөзі бекітілсе, заңнамада «жарықтандыру» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «окружающее освещение» сөз тіркесі қазақ тіліне «қоршаған жарық көздері» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Амплитудалық модуляция (AM, ағылш. AM - amplitude modulation) - тасымалдаушы сигналдың өзгеретін параметрі оның амплитудасы болатын модуляция түрі.
Амплитуда – лат. amplitudo «көлемі, маңыздылығы».
Модуляция – лат. modulatio «бірқалыптылық, ырғақтылық».
2. Әзербайжан: genlik modulyasiyası
3. Қырғыз: амплитудалык модуляция
4. Өзбек: amplituda modulyatsiya
5. Түрік: genlik modülasyonu
6. Ағылшын: amplitude modulation
7. Испан: amplitud modulada
8. Неміс: amplitudenmodulation
9. Француз: la modulation d`amplitude

10. Бекітілген нұсқасы: амплитудная модуляция – амплитудалық модуляция (2018 жылғы 29 қараша
11. Заңнамадағы қолданысы: паразитная амплитудная модуляция - паразитті амплитудалық модуляция
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. amplitudo «көлемі, маңыздылығы») «амплитуда» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «амплитуда» сөзі бекітілген, заңнамада «амплитуда» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. modulatio «бірқалыптылық, ырғақтылық») «модуляция» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «модуляция» сөзі бекітілген, заңнамада «модуляция» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «амплитудная модуляция» сөз тіркесі қазақ тіліне «амплитудалық модуляция» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Аналогтық кіріс (ағылш. analogue input) - бағдарламаланатын контроллерлер жүйесінде жұмыс істеу үшін үздіксіз сигналды дискретті көп биттік екілік санға түрлендіретін құрылғы.
Аналог – analogue – грек. αναλογία «сәйкестік».
2. Әзербайжан: analoq giriş
3. Қырғыз: аналогдук киргизүү
4. Өзбек: analog kirish
5. Түрік: analog giriş
6. Ағылшын: analog input
7. Испан: entrada analogica
8. Неміс: analoger eingang
9. Француз: entrée analogique

10. Бекітілген нұсқасы: аналоговый сигнал – аналогты дабыл (2015 жылғы 6 қазан)
вход – кіру (2015 жылғы 11 желтоқсан)
кіріс шама - величина входная (2016 жылғы 28 маусым)
входное гнездо – кіріс ұясы (2004 жылғы 31 наурыз)
кеден кірісі - таможенные доходы (2016 жылғы 8 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: аналогы – тектестер; аналоговый аудио монитор - ұқсас аудио монитор; аналоговый канал – аналогтық арна; вход – кіріс; кіру
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (analogue – грек. αναλογία «сәйкестік») «аналоговый» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «аналогты» сөзі бекітілген, заңнамада «тектес», «ұқсас», «аналогтық» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «вход» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «кіру», «кіріс» сөздері бекітілсе, заңнамада «кіру», «кіріс» сөздерімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «кіріс» сөзі орыс тіліндегі «доход» сөзінің баламасы ретінде де бекітіліп, заңнамада «доход» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «аналоговый вход» сөз тіркесі қазақ тіліне «аналогтық кіріс» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Аналогтық шығыс (ағылш. analogue output) - бағдарламаланатын контроллерлер жүйесінен үздіксіз сигналға көп биттік екілік санды түрлендіретін құрылғы.
Аналог – analogue – грек. αναλογία «сәйкестік».
2. Әзербайжан: analoq çıxış
3. Қырғыз: аналогдук чыгаруу
4. Өзбек: analog chiqish
5. Түрік: analog çıkış
6. Ағылшын: analog output
7. Испан: salida analógica
8. Неміс: analogausgang
9. Француз: sortie analogique

10. Бекітілген нұсқасы: аналоговый сигнал – аналогты дабыл (2015 жылғы 6 қазан)
выход – шығу (2015 жылғы 11 желтоқсан)
данные выходные - шығыс мәліметтер (2016 жылғы 8 желтоқсан);
шығыс шама - величина выходная (2016 жылғы 28 маусым)
өкілдік шығыстар - представительские расходы (2016 жылғы 8 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: аналогы – тектестер; аналоговый аудио монитор - ұқсас аудио монитор; аналоговый канал – аналогтық арна; выход – шығыс, шығу, шықпа
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (analogue – грек. αναλογία «сәйкестік») «аналоговый» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «аналогты» сөзі бекітілген, заңнамада «тектес», «ұқсас», «аналогтық» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «выход» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «шығу», «шығыс», сөздері бекітілсе, заңнамада «шығу», «шығыс» сөздерімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «шығыс» сөзі орыс тіліндегі «расход» сөзінің баламасы ретінде де бекітіліп, заңнамада «расход» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «аналоговый выход» сөз тіркесі қазақ тіліне «аналогтық шығыс» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Аналогтық-цифрлық түрлендiргiш (ағыл. Analog-to-digital converter, ADC) - кіріс аналогтық сигналды дискретті кодқа (сандық сигнал) түрлендіретін құрылғы.
Аналог – грек. αναλογία «сәйкестік».
Цифр – cifra, араб. ṣifr «бос, нөл».
2. Әзербайжан: rəqəmsal çeviriciyə analog
3. Қырғыз: санариптик конвертерге аналог
4. Өзбек: raqamli konvertorga analog
5. Түрік: analogtan dijitale dönüştürücü
6. Ағылшын: analog to digital converter
7. Испан: conversor analógico a digital
8. Неміс: analog-digital-wandler
9. Француз: convertisseur analogique-numérique

10. Бекітілген нұсқасы: вый сигнал – аналогты дабыл (2015 жылғы 6 қазан)
цифровое устройство – цифрлық құрылғы (2016 жылғы 28 маусым)
преобразователь – түрлендіргіш (2018 жылғы 14 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: аналогы – тектестер; аналоговый аудио монитор - ұқсас аудио монитор; аналоговый канал – аналогтық арна; цифровой – цифрлық, сандық; преобразователь – түрлендіргіш
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (analogue – грек. αναλογία «сәйкестік») «аналоговый» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «аналогты» сөзі бекітілген, заңнамада «тектес», «ұқсас», «аналогтық» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне араб тілінен енген (cifra, араб. ṣifr «бос, нөл») «цифр» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «цифр», «сан» сөздері бекітілген, заңнамада «цифр», «сан» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «преобразователь» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «түрлендіргіш» сөзі бекітілсе, заңнамада «түрлендіргіш» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «аналогово-цифровой преобразователь» сөз тіркесі қазақ тіліне «аналогтық-цифрлық түрлендiргiш» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Аномалия, ауытқу (грек. ανωμαλία - тегіс; орташа) - нормадан, жалпы заңдылықтан ауытқу, қателік.
Аномалия – ανωμαλία - грек. «тегіс; орташа».
2. Әзербайжан: anomaliya
3. Қырғыз: аномалия
4. Өзбек: anomaliya
5. Түрік: anomali
6. Ағылшын: anomaly
7. Испан: anomalía
8. Неміс: Anomalie
9. Француз: anomalie

10. Бекітілген нұсқасы: аномалии – аномалиялар (2019 жылғы 30 қазан)
оқтың ауытқуы - отклонение пули (2020 жылғы 9 қазан); сөйлеудің дербес ауытқулары - индивидуальные отклонения речи (2020 жылғы 9 қазан)
жиілік ауытқуы - девиация частоты (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:аномалия – аномалия, ауытқу; ауытқу – отклонение, девгация
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (ανωμαλία - грек. «тегіс; орташа») «аномалия» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «аномалия» сөзі бекітілген, заңнамада «аномалия», «ауытқу» сөздерімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «ауытқу» сөзі орыс тіліндегі «отклонение», «девиация» сөздерінің баламасы ретінде бекітілсе, заңнамада «отклонение», «девиация» сөздерінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін, заңнамадағы және информатика саласындағы мағыналық қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «аномалия» сөзі қазақ тіліне «аномалия» немесе «ауытқу» сөзімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Аномалияларды анықтау, ауытқуларды анықтау; шығарындыларды анықтау (грек. ανωμαλία - тегіс; орташа) - көптеген мәліметтерден айтарлықтай айырмашылыққа байланысты күдік тудыратын сирек кездесетін деректердің, оқиғалардың немесе бақылаулардың деректерін талдау кезіндегі тану.
Аномалия – ανωμαλία - грек. «тегіс; орташа».
2. Әзербайжан: anomaliyanın aşkarlanması
3. Қырғыз: аномалияны аныктоо
4. Өзбек: anomaliyani aniqlash
5. Түрік: anomali tespiti
6. Ағылшын: anomaly detection
7. Испан: detección de anomalías
8. Неміс: anomalieerkennung
9. Француз: détection d`une anomalie

10. Бекітілген нұсқасы: аномалии – аномалиялар (2019 жылғы 30 қазан)
выявление – анықтау, табу (2010 жылғы 23 желтоқсан)
коммерческое обнаружение – коммерциялық табу (2015 жылғы 6 қазан)
система обнаружения – анықтау жүйесі (1999 жылғы 9 наурыз)
выброс гравия – қиыршықтас лақтырындысы (2015 жылғы 6 қазан)
предельно допустимый (выброс) – шектеулі рұқсат, шығарынды (2017 жылғы 13 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы:аномалия – аномалия, ауытқу; выявление – анықтау, табу; обнаружение – табу; шығарынды - выброс
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (ανωμαλία - грек. «тегіс; орташа») «аномалия» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «аномалия» сөзі бекітілген, заңнамада «аномалия», «ауытқу» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «выявление» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «анықтау», «табу» сөздері бекітілсе, заңнамада «анықтау», «табу» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «обнаружение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «анықтау», «табу» сөздері бекітілсе, заңнамада «табу» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «выброс» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «лақтырынды» сөзі бекітілсе, заңнамада «шығарынды» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін, заңнамадағы және информатика саласындағы мағыналық қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «выявление аномалий» сөз тіркесі қазақ тіліне «аномалияларды анықтау» немесе «ауытқуларды анықтау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «обнаружение выбросов» сөз тіркесі қазақ тіліне «шығарындыларды анықтау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. «Құмырсқа» алгоритмі (ағылш. ant colony optimization, ACO) - коммивояжер есебінің жуық шешімдерін табуға, сондай-ақ бағандарда маршруттарды іздеудің ұқсас мәселелерін шешуге арналған тиімді полиномдық алгоритмдердің бірі.
Алгоритм – лат. algorithmi — ортаазиялық математик «әл-Хорезмидің есімімен байлансты.
2. Әзербайжан: qarışqa alqoritmi
3. Қырғыз: кумурска алгоритми
4. Өзбек: chumolilar algoritmi
5. Түрік: karınca algoritması
6. Ағылшын: ant colony optimization algorithm
7. Испан: algoritmo de hormiga
8. Неміс: ameisenalgorithmus
9. Француз: algorithme de fourmi

10. Бекітілген нұсқасы: алгоритм – алгоритм (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:алгоритм – алгоритм; муравьиновая кислота – құмырсқа қышқылы
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. algorithmi — ортаазиялық математик «әл-Хорезмидің есімімен байлансты») «алгоритм» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «алгоритм» сөзі бекітілген, заңнамада «алгоритм» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «муравьиновая кислота» сөз тіркесі заңнамада «құмырсқа қышқылы» сөз тіркесімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «муравьиный алгоритм» сөз тіркесі қазақ тіліне «»құмырсқа» алгоритмі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Тегістеу сүзгісі, спектр қабаттасуын азайтатын сүзгі (лат. filtrum – «киіз») - айнымалы тоқты түзеткеннен кейін импульстарды тегістеуге арналған құрылғы.
Фильтр – filtrum – лат. «киіз».
Спектр - лат. spectrum «түсінік, міндет, мақсат».

2. Әзербайжан: yumuşatma əleyhinə filtr
3. Қырғыз: жеңилдетүүгө каршы чыпка
4. Өзбек: yumshatishga qarshi filtr
5. Түрік: kenar yumuşatma filitresi
6. Ағылшын: anti-aliasing filter
7. Испан: filtro antiplegamiento
8. Неміс: kantenglättungsfilter
9. Француз: filtre anti-crénelage

10. Бекітілген нұсқасы: фильтр сглаживающий – тегiстеуші сүзгі (2016 жылғы 28 маусым)
подавление обратной связи – кері байланысты басу (2004 жылғы 31 наурыз)
наложение – қабаттасу (2016 жылғы 28 маусым)
спектр – спектр (2018 жылғы 27 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:фильтр – сүзгі; фильтр; спектр – спектр; сезонное сглаживание статистических показателей - статистикалық көрсеткіштерді маусымдық тегістеу; подавлению и обезвреживанию выбросов - шығарындыларды басу және залалсыздандыру; наложение – қолдану, спектр – спектр
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (filtrum – лат. «киіз») «фильтр» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сүзгі» сөзі бекітілген, заңнамада «сүзгі», «фильтр» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. spectrum «түсінік, міндет, мақсат») «спектр» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «спектр» сөзі бекітілген, заңнамада «спектр» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «сглаживание» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «тегістеу» сөзі бекітілсе, заңнамада «тегістеу» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «подавление» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «басу» сөзі бекітілсе, заңнамада «басу» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «наложение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қабаттасу» сөзі бекітілсе, заңнамада «қолдану» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «фильтр сглаживания» сөз тіркесі қазақ тіліне «тегістеу сүзгісі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «фильтр подавления наложения спектров» сөз тіркесі қазақ тіліне «спектрлердің қабаттасуын азайтатын сүзгі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Вирусқа қарсы бағдарлама (анти. + вирус - лат. virus - «у») - компьютерлік вирустарды, сондай-ақ қажетсіз (зиянды деп саналатын) бағдарламаларды анықтауға және осындай бағдарламалармен залалданған (түрлендірілген) файлдарды қалпына келтіруге және файлдарды немесе операциялық жүйені зиянды кодпен жұқтырудың (түрлендірудің) алдын алуға арналған мамандандырылған бағдарлама.
Анти – көне грек. ἄντα (ἀντί) «қарсы, қарсы алдында».
Вирус - лат. virus - «у».
2. Әзербайжан: antivirus proqramı
3. Қырғыз: антивирус программасы
4. Өзбек: antivirus dasturi
5. Түрік: antivirüs yazılımı
6. Ағылшын: antivirus software
7. Испан: software antivirus
8. Неміс: antiviren software
9. Француз: logiciel antivirus

10. Бекітілген нұсқасы: вирус – вирус (2018 жылғы 27 маусым)
программа маркетинга – маркетинг бағдарламасы (2017 жылғы 10 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы:антивирусная программа - вирусқа қарсы бағдарлама
12. Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. ἄντα (ἀντί) «қарсы, қарсы алдында») «анти» қосымшасының қазақ тіліндегі баламасы ретінде «анти» сөзі бекітілген, заңнамада «анти», «қарсы» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. virus - «у») «вирус» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «вирус» сөзі бекітілген, заңнамада «вирус» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. programma – «хабарландыру», pro – «алдында, ерте» + gramma – «жазылған», graphein – «жазу») «программа» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «программа», «бағдарлама» сөздері бекітілген, заңнамада «программа», «бағдарлама» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «антивирусная программа» сөз тіркесі қазақ тіліне «вирусқа қарсы бағдарлама» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Апостроф (көне грек. ἀπόστροφος) - грек жазуының (ежелгі грек заманынан бастап ХХ ғасырдың аяғына дейінгі реформаларға дейін қолданылған саяси орфографияда) және кириллицалық шіркеу славян жазуының жол үстіндегі диакритикалық белгісі.
Апостроф – ἀπόστροφος - көне грек. «апостроф».
2. Әзербайжан: apostrof
3. Қырғыз: апостроф
4. Өзбек: apostrof
5. Түрік: kesme işareti
6. Ағылшын: apostrophe
7. Испан: apóstrofe
8. Неміс: Apostroph
9. Француз: apostrophe

10. Бекітілген нұсқасы: апостроф – апостроф, дәйекше (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы:апостроф – апостроф, дәйекше
12. Орыс тіліне көне грек тілінен енген (ἀπόστροφος - көне грек. «апостроф») «апостроф» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «апостроф», «дәйекше» сөздері бекітілген, заңнамада «апостроф», «дәйекше» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «апостроф» сөзі қазақ тіліне «апостроф» сөзімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Арифметикалық кодтау (ағыл. Arithmetic coding) - ақпаратты жоғалтпай сығу алгоритмі, ол кодтау кезінде кесіндіден нақты санды мәтінге сәйкес келтіреді.
Арифметика – arithmetic – көне грек. ἀριθμητική «санау өнері, сандар туралы ілім, арифметика».
Код – coding – лат. codex «түбір, жазу тақтасы».
2. Әзербайжан: aritmetik kodlaşdırma
3. Қырғыз: арифметикалык коддоо
4. Өзбек: arifmetik kodlash
5. Түрік: aritmetik kodlama
6. Ағылшын: arithmetic coding
7. Испан: codificación aritmética
8. Неміс: arithmetische codierung
9. Француз: codage arithmétique

10. Бекітілген нұсқасы: корень арифметический – арифметикалық түбір (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы:кодирование – шартты белгілеу, кодтау; арифметическое – арифметикалық
12. Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. ἀριθμητική «санау өнері, сандар туралы ілім, арифметика») «арифметический» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «арифметикалық» сөзі бекітілген, заңнамада «арифметикалық» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. codex «түбір, жазу тақтасы») «код» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «код» сөзі бекітілсе, «кодирование» сөзі заңнамада «шартты белгілеу», «кодтау» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «арифметическое кодирование» сөз тіркесі қазақ тіліне «арифметикалық кодтау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Жасанды нейрондық торап (ағылш. artificial neural networks, ANN) - математикалық модель, сонымен қатар биологиялық нейрондық тораптарды – тірі ағзаның жүйке жасушаларының желілерін ұйымдастыру және жұмыс істеу принципіне негізделген оның бағдарламалық немесе аппараттық нұсқасы.
Нейрон – neural – көне грек. νεῦρον «тамыр, талшық, нерв».
2. Әзербайжан: süni sinir şəbəkəsi
3. Қырғыз: жасалма нейрон тармагы
4. Өзбек: sun`iy neyron tarmoq
5. Түрік: yapay sinir ağı
6. Ағылшын: artificial neural network
7. Испан: red neuronal artificial
8. Неміс: künstliche neuronale netz
9. Француз: réseau neuronal artificiel

10. Бекітілген нұсқасы: искусственное освещение – жасанды жарықтандыру (2018 жылғы 14 желтоқсан)
сеть электрическая – электр желісі (2016 жылғы 28 маусым)
сеть библиотек – кітапханалар торабы (1971-1981)
оросительная сеть - суару жүйесі (ауыл шар.) (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы:искусственное – жасанды; нейрон – нейрон; сеть – желі, торап
12. Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. νεῦρον «тамыр, талшық, нерв») «нейрон» сөзі заңнамада «нейрон» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «искусственное» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жасанды» сөзі бекітілсе, заңнамада «жасанды» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «сеть» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «желі», «торап», «жүйе» сөздері бекітілсе, заңнамада «желі», «торап» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «искусственная нейронная сеть» сөз тіркесі қазақ тіліне «жасанды нейрондық торап» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Ассемблер тілі (ағылш. assembly language) - адамның қабылдауына ыңғайлы машиналық командаларды жазу форматы болып табылатын төмен деңгейлі бағдарламалау тілінің түрі.
Ассемблер – assembly – ағылш. assembler «жинаушы».
2. Әзербайжан: məclis dili
3. Қырғыз: ассамблея тили
4. Өзбек: assambleya tili
5. Түрік: assembly dili
6. Ағылшын: assembly language
7. Испан: lenguaje ensamblador
8. Неміс: assemblersprache
9. Француз: langue d`assemblage

10. Бекітілген нұсқасы: язык – тіл (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:язык – тіл; ассемблерирование - ассемблерлеу
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. assembler «жинаушы») «ассемблерирование» сөзі заңнамада «ассемблерлеу» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «язык» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «тіл» сөзі бекітілсе, заңнамада «тіл» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «язык ассемблера» сөз тіркесі қазақ тіліне «ассемблер тілі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Тұжырым (ағыл. assertion) программалауда - предикат (логикалық өрнек) кодтың осы бөлігінде әрқашан шынайы мәнге ие болатын оператор.
2. Әзербайжан: iddia
3. Қырғыз: ырастоо
4. Өзбек: tasdiqlash
5. Түрік: iddia
6. Ағылшын: assertion
7. Испан: afirmación
8. Неміс: behauptung
9. Француз: affirmation

10. Бекітілген нұсқасы: гриф утверждения - бекiту белгiсi (2016 жылғы 8 желтоқсан); научные утверждения – ғылыми пайым (2018 жылғы 5 қазан); утверждение – бекiту (2010 жылғы 23 желтоқсан)
Пікір – суждение (1971-1981); Пікір – мнение (2003 жылғы 24 желтоқсан); Пікірлерді есептеу - Исчисление высказываний (1971-1981); Пікірлер бюллетені (кітапхана) - Бюллетень отзывов (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы:утверждение – бекiту; ұйғару; пікір – мнение, отзыв
12. Орыс тіліндегі «утверждение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «бекіту», «пайым» сөздері бекітілген, заңнамада «бекіту», «ұйғару» сөздерімен аударылған. Бұл жайт аталған сөздің қолданылған мәнмәтіндегі мағынасына байланысты туындап отыр.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «пікір» сөзі орыс тіліндегі «суждение», «мнение», «высказывание», «отзыв» сөздерінің баламасы ретінде бекітілсе, заңнамада «мнение», «отзыв» сөздерінің баламасы ретінде алынған. Бұл жайт аталған сөздің қолданылған мәнмәтіндегі мағынасына байланысты туындап отыр.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «утверждение» сөзі қазақ тіліне «бекіту», «пайым», «тұжырым» сөздерімен аударылғаны жөн деп есептейміз. Алайда бұл терминнің информатика саласында қолданылатын мағынасын сала мамандарымен терең зерттеу қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Асинхронды (грек. α – терістеу, συν – бірге, χρονος – уақыт) - компьютерлік программалауда асинхронды оқиғалар - бағдарламаның негізгі орындалу ағымына қарамастан пайда болатын оқиғалар.
Асинхронный - грек. α «терістеу», συν «бірге», χρονος «уақыт».
2. Әзербайжан: asinxron
3. Қырғыз: асинхрондук
4. Өзбек: asenkron
5. Түрік: eşzamansız
6. Ағылшын: asynchronous
7. Испан: asincrónico
8. Неміс: asynchron
9. Француз: asynchrone

10. Бекітілген нұсқасы: приёмопередатчик универсальный асинхронный - асинхронды әмбебап қабылдап-таратқыш (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:асинхронный - асинхронды
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. α «терістеу», συν «бірге», χρονος «уақыт») «асинхронный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «асинхронды» сөзі бекітілсе, заңнамада «асинхронды» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «асинхронный» сөзі қазақ тіліне «асинхронды» сөзімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Назар - белгілі бір объектіге қабылдаудың талғамалы бағыты, кез келген деректерді алу үшін объектіге деген артқан қызығушылық.
2. Әзербайжан: diqqət
3. Қырғыз: көңүл буруңуз
4. Өзбек: diqqat
5. Түрік: dikkat
6. Ағылшын: attention
7. Испан: atención
8. Неміс: beachtung
9. Француз: attention

10. Бекітілген нұсқасы: игра на внимание – зейіндік ойын (2019 жылғы 6 желтоқсан); внимание – зейін (психология) (1971-1981);
внимание – назар сал (әскери) (1998)
11. Заңнамадағы қолданысы:внимание – назар салу; зейін
12. Орыс тіліндегі «внимание» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «зейін» сөзі, «зейін сал» сөз тіркесі бекітілсе, заңнамада «зейін» сөзі, «зейін салу» сөз тіркесімен аударылған.
«Внимание» сөзінің ақпараттық саладағы жұмсалымдық мағынасы ескере отырып, қазақ тіліне «назар» сөзімен (зат есім), «назар сал» (етістік) сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Қолданбалы бағдарламалау интерфейсі (ағылш. application programming interface, API) - бір компьютерлік бағдарлама басқа бағдарламамен әрекеттесе алатын әдістердің сипаттамасы (класс, процедуралар, функциялар, құрылымдар немесе константалар жиынтығы).
Программа – көне грек πρόγραμμα «жазбаша жария өкім, хабарландыру, бұйрық».
Интерфейс – ағылш. «шекара, байланыстырушы буын».
2. Әзербайжан: münasibət və başlıq referans sistemi
3. Қырғыз: колдонмо программалоонун интерфейси
4. Өзбек: ilova dasturlash interfeysi
5. Түрік: tutum ve yön referans sistemi
6. Ағылшын: attitude and heading reference system
7. Испан: sistema de referencia de actitud y rumbo
8. Неміс: haltung und überschrift referenz system
9. Француз: système de référence d`attitude et de cap

10. Бекітілген нұсқасы: интерфейс – интерфейс (2019 жылғы 30 қазан)
прикладная наука – қолданбалы ғылым (2018 жылғы 14 желтоқсан); язык программирования – бағдарламалау тілі (2016 жылғы 8 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы:интерфейс – интерфейс; прикладной – қолданбалы; основы алгоритмизации и программирования – алгоритимдеу және бағдарламалау негіздері; компьютерное программирование – компьютерлік бағдарламалау

12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. interface – «шекара, байланыстырушы буын») «интерфейс» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «интерфейс» сөзі бекітілсе, заңнамада «интерфейс» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. programma – «хабарландыру», pro – «алдында, ерте» + gramma – «жазылған», graphein – «жазу») «программа» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «программа», «бағдарлама» сөздері бекітілген, заңнамада «программа», «бағдарлама» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «прикладная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қолданбалы» сөзі бекітілсе, заңнамада «қолданбалы» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «интерфейс прикладного программирования» сөз тіркесі қазақ тіліне «қолданбалы бағдарламалау интерфейсі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Аппаратты бағдарлау жүйесі (лат. apparātus - «дайындау; жабдық; аспап») - белгілі бір бағыттарға қатысты аппарат осьтерінің белгілі бір жағдайын қамтамасыз ететін ғарыш аппаратының борттық жүйелерінің бірі.
Аппарат – apparātus - лат. «дайындау; жабдық; аспап».
Система – грек. systema - «құрамдас бөліктерден құралған тұтас нәрсе».
Ориентация – лат. oriēns — «шығыс».
2. Әзербайжан: aparat istiqamət sistemi
3. Қырғыз: аппараттын багыттама системасы
4. Өзбек: apparatlarga yo`naltirish tizimi
5. Түрік: aparat yönlendirme sistemi
6. Ағылшын: attitude control
7. Испан: sistema de orientación de aparatos
8. Неміс: geräteorientierungssystem
9. Француз: système d`orientation de l`appareil

10. Бекітілген нұсқасы: средства аппаратные – аппараттық құралдар (2016 жылғы 8 желтоқсан)
система – жүйе (2020 жылғы 17 маусым)
ориентация – бағдар; ориентация (2018 жылғы 27 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:система – жүйе; ориентация – бағдарлану; аппарат – аппарат
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. systema - «құрамдас бөліктерден құралған тұтас нәрсе») «система» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жүйе» сөзі бекітілсе, заңнамада «жүйе» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (apparātus - лат. «дайындау; жабдық; аспап») «аппарат» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «аппарат» сөзі бекітілсе, заңнамада «аппарат» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. oriēns — «шығыс») «ориентация» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «бағдар», «ориентация» сөздері бекітілсе, заңнамада «бағдарлану» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «система ориентации аппарата» сөз тіркесі қазақ тіліне «аппаратты бағдарлау жүйесі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Қасиет - кейбір типтегі айнымалыға еліктейтін объектінің ішкі күйіне қол жеткізу әдісі.
2. Әзербайжан: əmlak
3. Қырғыз: менчик
4. Өзбек: mulk
5. Түрік: emlak
6. Ағылшын: property
7. Испан: propiedad
8. Неміс: eigentum
9. Француз: propriété

10. Бекітілген нұсқасы: свойство – қасиет (1995)
11. Заңнамадағы қолданысы:свойство – қасиет
12. Орыс тіліндегі «свойство» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қасиет» сөзі бекітілсе, заңнамада «қасиет» сөзімен аударылған.

Дефинициясы1.Атрибут (айнымалы-мүше, data member, class field, instance variable) (лат. attributio «тіркеу») - объектіге бағытталған программалауда - класс құру кезінде бағдарламалаушы сипаттамасын әзірлейтін айнымалы.
Атрибут – attributio - лат. «тіркеу».
2. Әзербайжан: atribut
3. Қырғыз: атрибут
4. Өзбек: xususiyat
5. Түрік: öznitelik
6. Ағылшын: attribute
7. Испан: atributo
8. Неміс: Attribut
9. Француз: attribut

10. Бекітілген нұсқасы: атрибут – атрибут (2018 жылғы 5 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы:атрибут – атрибут
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (attributio - лат. «тіркеу») «атрибут» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «атрибут» сөзі бекітілсе, заңнамада «атрибут» сөзімен аударылған.

Дефинициясы1.Толықтырылған шындық - қоршаған орта туралы мәліметтерді толықтыру және қоршаған ортаны қабылдауды өзгерту мақсатында кез келген сенсорлық деректерді көру шегіне енгізу нәтижесі.
Реальный – лат. realis «шынайы, заттарға қатысты».
2. Әзербайжан: genişləndirilmiş reallıq
3. Қырғыз: кошумча чындык
4. Өзбек: kengaytirilgan haqiqat
5. Түрік: arttırılmış gerçeklik
6. Ағылшын: augmented reality
7. Испан: realidad aumentada
8. Неміс: erweiterte realität
9. Француз: réalité augmentée

10. Бекітілген нұсқасы: дополнение – толықтыру, қосу (2016 жылғы 8 желтоқсан)
реальность социальная – әлеуметтік шындық (2019 жылғы 5 сәуір)
шынайы өкiну – деятельное раскаяние (2018 жылғы 5 қазан)
дәлелдемелердің шынайылығы, дәлелдемелердің растығы – правдивость доказательств (2016 жылғы 7 желтоқсан)
шынайы демократия - подлинная демократия (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы:дополнение – толықтыру, қосу; реальность – жаңа жағдай; нақты ахуал; шындық; шынайылық
12. Орыс тіліндегі «дополнение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «толықтыру» сөзі бекітілсе, заңнамада «толықтыру», «қосу» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. realis «шынайы, заттарға қатысты») «реальность» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «шындық» сөзі бекітілсе, заңнамада «жағдай»; «нақты ахуал»; «шындық»; «шынайылық» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «дополненная реальность» сөз тіркесі қазақ тіліне «толықтырылған шындық» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Автокодтаушы - (ағылш. autoencoder, сондай-ақ – автоассоциатор) - қателіктерді кері тарату әдісін қолдану кезінде мұғалімсіз оқытуды қолдануға мүмкіндік беретін жасанды нейрондық желілердің арнайы архитектурасы.
Автокодировщик – autoencoder – ағылш. «автокодер».
2. Әзербайжан: avtomobil kodlayıcı
3. Қырғыз: унаа коддогуч
4. Өзбек: avtomobil kodlovchi
5. Түрік: araba kodlayıcı
6. Ағылшын: autoencoder
7. Испан: codificador de coche
8. Неміс: autocodierer
9. Француз: codeur de voiture

10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (autoencoder – ағылш. «автокодер») «автокодировщик» сөзі қазақ тіліне «автокодтаушы» сөзімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Автоматтар теориясы (грек.«αὐτόματα» - өздігінен әрекет ететін) - абстрактілі машиналарды – математикалық модельдер түрінде ұсынылған есептеу машиналарын және олар шеше алатын есептерді зерттейтін дискретті математиканың бөлімі.
Автомат - αὐτόματα - грек. «өздігінен әрекет ететін».
Теория – грек. theoria «бақылау, қарау, шолу».
2. Әзербайжан: avtomat nəzəriyyəsi
3. Қырғыз: автоматтык теория
4. Өзбек: avtomatika nazariyasi
5. Түрік: otomata teorisi
6. Ағылшын: automata theory
7. Испан: teoría de los autómatas
8. Неміс: automatentheorie
9. Француз: théorie des automates

10. Бекітілген нұсқасы: автомат – автомат (1998)
военная теория – әскери теория (2020 жылғы 25 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:теория – теория; автомат – автомат
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (αὐτόματα - грек. «өздігінен әрекет ететін») «автомат» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «автомат» сөзі бекітілсе, заңнамада «автомат» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. theoria «бақылау, қарау, шолу») «теория» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «теория» сөзі бекітілсе, заңнамада «теория» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «теория автоматов» сөз тіркесі қазақ тіліне «автоматтар теориясы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Автоматтандырылған пайымдау (грек.«αὐτόματα» - өздігінен әрекет ететін) - пайымдаудың әртүрлі аспектілерін түсінуге арналған информатика (білім мен ойлауды ұсынуды қамтиды) мен металогика саласы. Автоматтандырылған пайымдауды үйрену компьютерлерге толықтай немесе толықтай автоматты түрде пайымдауға мүмкіндік беретін компьютерлік бағдарламаларды жасауға көмектеседі.
Автомат - αὐτόματα - грек. «өздігінен әрекет ететін».
2. Әзербайжан: avtomatik mühakimə
3. Қырғыз: автоматтык ой жүгүртүү
4. Өзбек: avtomatlashtirilgan fikrlash
5. Түрік: otomatik akıl yürütme
6. Ағылшын: automated reasoning
7. Испан: razonamiento automatizado
8. Неміс: automatisiertes denken
9. Француз: raisonnement automatisé

10. Бекітілген нұсқасы: автоматизированный перевод – автоматтандырылған аударма (2020 жылғы 25 маусым)
рассуждение – пайымдау (психология) (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы:автоматизированный – автоматтандырылған; логику рассуждения – ой қисыны; мотивированное суждение – уәжді пайымдау
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (αὐτόματα - грек. «өздігінен әрекет ететін») «автоматизированный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «автоматтандырылған» сөзі бекітілсе, заңнамада «автоматтандырылған» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «рассуждение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «пайымдау» (психология) сөзі бекітілсе, заңнамада «ой», «пайымдау» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «автоматизированные рассуждения» сөз тіркесі қазақ тіліне «автоматтандырылған пайымдау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Автономды жүргізу (көне грек. αττονομία - «автономия, тәуелсіздік») - өзін-өзі басқаратын көлік құралдары немесе жүргізуші адамның араласуынсыз қозғалатын көлік жүргізу.
Автономия – αττονομία - көне грек. «автономия, тәуелсіздік».
2. Әзербайжан: muxtar sürücülük
3. Қырғыз: автономдуу айдоо
4. Өзбек: avtonom haydash
5. Түрік: otonom sürüş
6. Ағылшын: autonomous driving
7. Испан: conducción autónoma
8. Неміс: autonomes fahren
9. Француз: conduite autonome

10. Бекітілген нұсқасы: автономное учреждение – дербес мекеме (2016 жылғы 8 желтоқсан); автономный кластерный фонд – автономды кластерлік қор (2015 жылғы 6 қазан)
вождение – жүргізу (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы:автономное – автономды, дербес; вождение – жүргізу
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (αττονομία - көне грек. «автономия, тәуелсіздік») «автономное» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «автономды», «дербес» сөздері бекітілсе, заңнамада «автономды», «дербес» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «вождение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жүргізу» (психология) сөзі бекітілсе, заңнамада «жүргізу» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «автономное вождение» сөз тіркесі қазақ тіліне «автономды жүргізу» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1.Автономды жүйелер (көне грек. αττονομία - «автономия, тәуелсіздік») – интернетте – бір немесе бірнеше оператор басқаратын IP желілері мен маршрутизаторлар жүйелері, олар Интернетпен бірыңғай бағыттау саясатына ие.
Автономия – көне грек. «автономия, тәуелсіздік».
Система – грек. systema - «құрамдас бөліктерден құралған тұтас нәрсе».
2. Әзербайжан: muxtar sistem
3. Қырғыз: автономдук система
4. Өзбек: avtonom tizim
5. Түрік: otonom sistem
6. Ағылшын: autonomous system
7. Испан: sistema autónomo
8. Неміс: autonomes system
9. Француз: système autonome

10. Бекітілген нұсқасы: автономное учреждение – дербес мекеме (2016 жылғы 8 желтоқсан); автономный кластерный фонд – автономды кластерлік қор (2015 жылғы 6 қазан)
система – жүйе (2020 жылғы 17 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:автономное – автономды, дербес; система – жүйе
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (αττονομία - көне грек. «автономия, тәуелсіздік») «автономное» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «автономды», «дербес» сөздері бекітілсе, заңнамада «автономды», «дербес» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. systema - «құрамдас бөліктерден құралған тұтас нәрсе») «система» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жүйе» сөзі бекітілсе, заңнамада «жүйе» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «автономные системы» сөз тіркесі қазақ тіліне «автономды жүйелер» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Осьтері түзелген шектеуші тікбұрыш - төрт осі өзі орналасқан координаттар жүйесіне қатысты тураланған тіктөртбұрыш.

2. Әзербайжан: məhdudlaşdırıcı qutu eksenel olaraq hizalanmışdır
3. Қырғыз: чектөө кутусу тегизделген октук
4. Өзбек: cheklash qutisi eksenel yo`naltirilgan
5. Түрік: sınırlayıcı kutu eksenel olarak hizalanmış
6. Ағылшын: axis-alignebounding box (aabb)
7. Испан: cuadro delimitador alineado axialmente
8. Неміс: Begrenzungsrahmen axial ausgerichtet
9. Француз: cadre englobant aligné axialement

10.Бекітілген нұсқасы: ограничивающие условия в оценке – бағалаудағы шектеуші шарттар (2006 жылғы 27 қазан)
ось – ось (2015 жылғы 11 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: ограничивающие – шектеуші; прямоугольник – тікбұрыш; выровненности по размерам - көлемі бойынша тегістігі; ось – ось
12. Орыс тіліндегі «ограничивающие» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «шектеуші» сөзі бекітілген, заңнамада «шектеуші» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «прямоугольник» сөзі заңнамада «тікбұрыш» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «выровненность» сөзі заңнамада «тегістік» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «ось» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «ось» сөзі бекітілген, заңнамада «ось» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «ограничивающий прямоугольник выровненный по осям» сөз тіркесі қазақ тіліне «осьтері түзелген шектеуші тікбұрыш» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Бэкэнд (ағыл. back-end) - сервистің бағдарламалық-аппараттық бөлігі. Бэкенд веб-сайттың ішкі бөлігінің жұмыс істеуін жүзеге асыруға жауап береді.
Бэкэнд – ағылш. back-end – «соңы; артқы жағы».
2. Әзербайжан: arxa uc
3. Қырғыз: бэкэнд
4. Өзбек: orqa tomon
5. Түрік: arka uç
6. Ағылшын: back end
7. Испан: backend
8. Неміс: Backend
9. Француз: backend

10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: бэкэнд – бэкэнд
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. back-end – «соңы; артқы жағы») «бэкэнд» сөзі заңнамада «бэкэнд» сөзімен алынған.
Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «бэкэнд» сөзі қазақ тілінде «бэкэнд» сөзімен қолданылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Бэкдор, құпия кіру (ағылш. back door — «артқы есік») - алгоритмнің ақауы, әзірлеуші оған әдейі ендіреді және деректерге рұқсатсыз қол жеткізуге немесе операциялық жүйені және тұтастай компьютерді қашықтан басқаруға мүмкіндік береді.
Бэкдор - ағылш. back door «артқы есік».
2. Әзербайжан: arxa qapı
3. Қырғыз: артка эшик
4. Өзбек: orqa eshik
5. Түрік: arka kapı
6. Ағылшын: backdoor
7. Испан: puerta trasera
8. Неміс: Hintertür
9. Француз: porte arrière

10. Бекітілген нұсқасы: вход – кіру (2015 жылғы 11 желтоқсан)
кіріс шама - величина входная (2016 жылғы 28 маусым)
входное гнездо – кіріс ұясы (2004 жылғы 31 наурыз)
кеден кірісі - таможенные доходы (2016 жылғы 8 желтоқсан)
тайная уступка в цене - бағаны құпия түсіру (2017 жылғы 10 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: бэкдор – бэкдор; тайный – құпия; вход – кіру; кіріс
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. back door «артқы есік») «бэкдор» сөзі заңнамада «бэкдор» сөзімен алынған.
Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «бэкдор» сөзі қазақ тілінде «бэкдор» сөзімен қолданылғаны жөн деп есептейміз.
Орыс тіліндегі «тайный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «құпия» сөзі бекітілсе, заңнамада «құпия» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «вход» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «кіру», «кіріс» сөздері бекітілсе, заңнамада «кіру», «кіріс» сөздерімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «кіріс» сөзі орыс тіліндегі «доход» сөзінің баламасы ретінде де бекітіліп, заңнамада «доход» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «тайный вход» сөз тіркесі қазақ тіліне «құпия кіру» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Қатенің кері таралу әдісі (ағыл. backpropagation) - көпқабатты перцептронның салмағын жаңарту кезінде қолданылатын градиентті есептеу әдісі.

2. Әзербайжан: səhvin əks yayılması metodu
3. Қырғыз: катаны кайра бөлүштүрүү ыкмасы
4. Өзбек: orqaga targ`ib qilish
5. Түрік: geri yayılım
6. Ағылшын: backpropagation
7. Испан: retropropagación
8. Неміс: Backpropagation
9. Француз: rétropropagation

10. Бекітілген нұсқасы: метод трансформации – трансформация әдісі (2020 жылғы 25 қараша)
обратная величина – кері шама (2016 жылғы 28 маусым)
распространение информации – ақпарат тарату (2016 жылғы 8 желтоқсан)
юридическая ошибка – заңдық қателік (2016 жылғы 7 желтоқсан)
врачебная ошибка – дәрігерлік қателік (2017 жылғы 13 желтоқсан)
предельная ошибка – шекті қате (2014 жылғы 11 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: метод – әдіс; обратный – кері; теріс; распространение – таралу; ошибка – қате, қателік
12. Орыс тіліндегі «метод» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «әдіс» сөзі бекітілсе, заңнамада «әдіс» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «обратная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «кері» сөзі бекітілсе, заңнамада «кері», «теріс» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «распространение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «тарату» сөзі бекітілсе, заңнамада «таралу» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «ошибка» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қате», «қателік» сөздері бекітілсе, заңнамада «қате», «қателік» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «метод обратного распространения ошибки» сөз тіркесі қазақ тіліне «қатенің кері таралу әдісі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. «Сөздер жиыны» моделі - табиғи тілді өңдеуде және ақпаратты іздеуде (IR) қолданылатын жеңілдетілген көрініс.
Модель - лат. modulus «өлшем, аналог, үлгі».
2. Әзербайжан: söz çantası modeli
3. Қырғыз: сөздөрдүн модели
4. Өзбек: so`zlar sumkasi modeli
5. Түрік: kelime torbası modeli
6. Ағылшын: bag-of-words model
7. Испан: modelo de bolsa de palabras
8. Неміс: Bag-of-Words-Modell
9. Француз: modèle de sac de mots

10. Бекітілген нұсқасы: модель – модель (2018 жылғы 27 маусым)
поздравительное слово – құттықтау сөз (2017 жылғы 10 қараша)
набор – жиынтық (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: модель – модель; набор – жиынтық, жиын; слово – сөз
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. modulus «өлшем, аналог, үлгі») «модель» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «модель» сөзі бекітілген, заңнамада «модель» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «набор» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жиынтық» сөзі бекітілсе, заңнамада «жиынтық», «жиын» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «слово» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сөз» сөзі бекітілсе, заңнамада «сөз» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «модель «набор слов»» сөз тіркесі қазақ тіліне ««сөздер жиыны» моделі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Бэггинг (ағылш. bagging «қапшыққа салу») - статистикалық жіктеу мен регрессияда қолданылатын машиналарды оқыту алгоритмдерінің тұрақтылығы мен дәлдігін жақсартуға арналған машиналарды композициялық оқытудың метаалгоритмі.
Бэггинг - ағылш. bagging «қапшыққа салу».
2. Әзербайжан: torbalama
3. Қырғыз: баштык
4. Өзбек: xaltachalash
5. Түрік: torbalama
6. Ағылшын: bagging
7. Испан: harpillera
8. Неміс: Absacken
9. Француз: ensachage

10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. bagging «қапшыққа салу») «бэггинг» сөзі қазақ тілінде «бэггинг» түрінде қолданылуы дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Теңгерімді дәлдік - әр класс үшін толықтықтың арифметикалық орташа мәні.
Баланс - лат. bilanx «екі таразы ыдысы бар».
2. Әзербайжан: balanslaşdırılmış dəqiqlik
3. Қырғыз: салмактуу тактык
4. Өзбек: muvozanatli aniqlik
5. Түрік: dengeli doğruluk
6. Ағылшын: balanced accuracy
7. Испан: precisión equilibrada
8. Неміс: ausgewogene Genauigkeit
9. Француз: précision équilibrée

10. Бекітілген нұсқасы: сбалансированность – теңгерімділік (2018 жылғы 6 сәуір); сбалансированный подход – теңгерімді көзқарас (2010 жылғы 23 желтоқсан)
точность удвоенная – қосарланған дәлдік (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: сбалансированный рост - теңгерімді өсу; точность – дәлдік
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. bilanx «екі таразы ыдысы бар») «сбалансированный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «теңгерімді» сөзі бекітілген, заңнамада «теңгерімді» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «точность» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «дәлдік» сөзі бекітілген, заңнамада «дәлдік» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «сбалансированная точность» сөз тіркесі қазақ тіліне «теңгерімді дәлдік» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Механикалық шарикті бұранда - жоғары дәлдіктегі жетек жүйелерін қолданумен байланысты көптеген міндеттерді қанағаттандыратын жоғары сапалы өнімдер.
Винт – неміс. Gewinde – «кесу, ою».
Механика – көне грек. μηχανικός «шебер».
2. Әзербайжан: top vida (mexaniki)
3. Қырғыз: тоголок бурама (механикалык)
4. Өзбек: vintli vint (mexanik)
5. Түрік: bilyalı vida (mekanik)
6. Ағылшын: ball screw (mechanical)
7. Испан: husillo de bolas (mecánico)
8. Неміс: Kugelumlaufspindel (mechanisch)
9. Француз: vis à billes (mécanique)

10. Бекітілген нұсқасы: шарикоподшипник – шарикті мойынтірек (2015 жылғы 6 қазан)
винт – винт (2018 жылғы 14 желтоқсан)
винт – бұранда (2015 жылғы 6 қазан)
привод механический – механикалық жетек (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: шариковый – шарикті; винт – винт; рульдік бұранда - рулевой винт; механический – механикалық
12. Орыс тіліндегі «шарик» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «шарик» сөзі бекітілген, заңнамада «шарик» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне неміс тілінен енген (неміс. Gewinde – «кесу, ою») «винт» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «винт», «бұранда» сөздері бекітілген, заңнамада «винт», «бұранда» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. μηχανικός «шебер») «механический» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «механикалық» сөзі бекітілген, заңнамада «механикалық» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «шариковый винт механический» сөз тіркесі қазақ тіліне «механикалықшарикті бұранда» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Жолақты сүзгі - кейбір жиілік диапазонында орналасқан компоненттерді өткізетін сүзгі.
Фильтр - лат. filtrum — «киіз».
2. Әзербайжан: bandpass filtri
3. Қырғыз: өткөрмө чыпка
4. Өзбек: bandpass filtri
5. Түрік: bant geçiren filtre
6. Ағылшын: bandpass filter
7. Испан: filtro de paso de banda
8. Неміс: Bandpassfilter
9. Француз: filtre passe-bande

10. Бекітілген нұсқасы: фильтр фазовый – фазалық сүзгі (2016 жылғы 28 маусым)
полоса – жолақ (2020 жылғы 17 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: полоса – жолақ; фильтр – сүзгі; фильтр
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. filtrum — «киіз») «фильтр» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сүзгі» сөзі бекітілген, заңнамада «фильтр», «сүзгі» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «полоса» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жолақ» сөзі бекітілген, заңнамада «жолақ» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «полосовой фильтр» сөз тіркесі қазақ тіліне «жолақты сүзгі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Өткізу қабілеті - арна, жүйе, торап арқылы уақыт бірлігіне өтетін бірліктердің (ақпарат, заттар, көлем) шекті санының арақатынасын көрсететін өлшеу сипаттамасы.

2. Әзербайжан: bant
3. Қырғыз: өткөрүү жөндөмдүүлүгү
4. Өзбек: tarmoqli kengligi
5. Түрік: bant genişliği
6. Ағылшын: bandwidth
7. Испан: banda ancha
8. Неміс: Bandbreite
9. Француз: bande passante

10. Бекітілген нұсқасы: способность пропускная – өткізу қабілеті (2016 жылғы 28 маусым)
боевая возможность – жауынгерлік мүмкіндік (2020 жылғы 17 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: пропуск – өткізу; способность – қабілет; су өткізімдігі күшті топырақта - сильно проницаемых грунтах; мүмкіндік - возможность
12. Орыс тіліндегі «пропускная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «өткізу» сөзі бекітілген, заңнамада «өткізу» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «способность» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қабілет» сөзі бекітілген, заңнамада «қабілет» сөзімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «мүмкіндік» сөзі орыс тіліндегі «возможность» сөзінің баламасы ретінде бекітілсе, заңнамада «возможность» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «өткізімдік» сөзі «проницаемость» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «пропускная способность» сөз тіркесі қазақ тіліне «өткізу қабілеті» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Нарық себетін талдау - супермаркеттерден ең типтік, шаблонды сатып алуды іздеу (ассоциативті ережелерді іздеу).
Анализ – көне грек. ἀνάλυσις «ыдырау, бөлу, бөлшектеу, бөлшектеу».
Рынок – неміс. Ring — «шеңбер», «алаң».

2. Әзербайжан: səbət təhlili
3. Қырғыз: себетке талдоо
4. Өзбек: savat tahlili
5. Түрік: sepet analizi
6. Ағылшын: basket analysis
7. Испан: análisis de la cesta
8. Неміс: Korbanalyse
9. Француз: analyse du panier

10. Бекітілген нұсқасы: анализ – талдау (2020 жылғы 17 маусым)
рыночная система – нарықтық жүйе; рыночная кондиция – нарық кондициясы; рыночный риск – рыноктық тәуекел (2017 жылғы 10 қараша)
товарная корзина – тауар себеті (2017 жылғы 10 қараша)
портфель заказов – тапсырыстар қоржыны (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: анализ – талдау, анализ; рынок – нарық, базар, рынок; корзина – себет; қоржын – портфель
12. Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. ἀνάλυσις «ыдырау, бөлу, бөлшектеу, бөлшектеу») «анализ» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «талдау» сөзі бекітілген, заңнамада «талдау», «анализ» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне неміс тілінен енген (неміс. Ring — «шеңбер», «алаң») «рынок» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «нарық», «рынок» сөздері бекітілген, заңнамада «нарық», «рынок», «базар» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «корзина» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «себет» сөзі бекітілген, заңнамада «себет» сөзімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «қоржын» сөзі орыс тіліндегі «портфель» сөзінің баламасы ретінде бекітілсе, заңнамада «портфель» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «анализ рыночной корзины» сөз тіркесі қазақ тіліне «нарық себетін талдау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Батч; десте- Windows амалдық жүйесінде орындалатын сценарий файлдарын жасау үшін қолданылатын бағдарламалау тілі, әдетте бұл файлдардың аяқталуы *. bat немесе *. cmd.
Батч – ағылш. batch «партия, пакет, серия, топ».

2. Әзербайжан: dəstə
3. Қырғыз: партия
4. Өзбек: partiya
5. Түрік: parti
6. Ағылшын: batch
7. Испан: lote
8. Неміс: Stapel
9. Француз: lot

10. Бекітілген нұсқасы: пакеты данных – деректер пакеті (2016 жылғы 8 желтоқсан)
язык управления пакетом – дестені басқару тілі (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: пакет – пакет, десте
12. Орыс тіліндегі «пакет» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «пакет», «десте» сөздері бекітілген, заңнамада «пакет», «десте» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «пакет» сөзі қазақ тіліне «десте» сөзімен аударылғаны жөн деп есептейміз.
Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. batch «партия, пакет, серия, топ») «батч» сөзі қазақ тілінде «батч» түрінде қолданылғанын дұрыс санаймыз.

Дефинициясы1. Батчты нормалау - нейрондық желілерді тиімді оқытуға кедергі келтіретін мәселені шешетін терең оқытуды жеделдету әдісі.
Батч – ағылш. batch «партия, пакет, серия, топ».
Норма - фр. normalisation «реттеу», normal - «дұрыс».
2. Әзербайжан: toplu normallaşdırma
3. Қырғыз: партияны нормалдаштыруу
4. Өзбек: partiyani normallashtirish
5. Түрік: toplu normalleştirme
6. Ағылшын: batch normalization
7. Испан: normalización por lotes
8. Неміс: Chargennormalisierung
9. Француз: normalisation par lots

10. Бекітілген нұсқасы: нормализация – нормаландыру, нормалау (2018 жылғы 29 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: нормализация – нормаландыру, нормалау
12. Орыс тіліне француз тілінен енген (фр. normalisation «реттеу», normal - «дұрыс») «нормализация» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «нормаландыру», «нормалау» сөздері бекітілген, заңнамада «нормаландыру», «нормалау» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. batch «партия, пакет, серия, топ») «батч» сөзі қазақ тілінде «батч» түрінде қолданылғанын дұрыс деп санаймыз.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «нормализация батча» сөз тіркесі қазақ тіліне «батчты нормалау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Партия мөлшері - технологиялық процесте үзіліссіз немесе қайта қосусыз дәйекті өндірілген өнімнің мәні.
Партия - лат. partīre «бөлу».
2. Әзербайжан: partiyanın ölçüsü
3. Қырғыз: топтун көлөмү
4. Өзбек: partiyaning hajmi
5. Түрік: Parti boyutu
6. Ағылшын: batch size
7. Испан: tamaño del lote
8. Неміс: Chargengröße
9. Француз: taille du lot

10. Бекітілген нұсқасы: анализ партии – партияны талдау (2020 жылғы 17 маусым)
размеры пламени – жалын мөлшері (2016 жылғы 9 желтоқсан)
электр кедергiсінің өлшемі – мера электрического сопротивления (2018 жылғы 29 қараша)
өлшем бірлігі – единица измерения (2016 жылғы 28 маусым)
объем спроса – сұраныс көлемі (2017 жылғы 10 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: размер – көлем, өлшем; партия – партия, лек
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. partīre «бөлу») «партия» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «партия» сөзі бекітілген, заңнамада «партия», «лек» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «размер» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «мөлшер» сөзі бекітілген, заңнамада «көлем», «өлшем» сөздерімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «өлшем» сөзі орыс тіліндегі «мера», «измерение» сөздерінің баламасы ретінде бекітілсе, заңнамада «мера», «измерение» сөздерінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «размер партии» сөз тіркесі қазақ тіліне «партия мөлшері» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Аккумулятор, батарея (лат. accumulator – «жинаушы», лат. accumulo - «жинаймын») - энергияны кейін пайдалану мақсатында сақтауға арналған құрылғы.
Аккумулятор - лат. accumulator - «жинаушы», лат. accumulo - «жинаймын».
Батарея - фр. batterie, battre «ұру».
2. Әзербайжан: batareya
3. Қырғыз: батарея
4. Өзбек: batareya
5. Түрік: pil
6. Ағылшын: battery
7. Испан: batería
8. Неміс: Batterie
9. Француз: batterie

10. Бекітілген нұсқасы: газовый аккумулятор – газ аккумулятор (2018 жылғы 29 қараша)
батарея – батарея (2018 жылғы 29 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: аккумулятор – аккумулятор; батарея – батарея
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. accumulator - «жинаушы», лат. accumulo - «жинаймын») «аккумулятор» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «аккумулятор» сөзі бекітілген, заңнамада «аккумулятор» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне француз тілінен енген (фр. batterie, battre «ұру») «батарея» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «батарея» сөзі бекітілген, заңнамада «батарея» сөзімен аударылған.

Дефинициясы1. Батарея мониторы - батарея күйін бақылауға, оның сыйымдылығы мен қалдық ресурсының төмендеуіне мониторинг жасауға арналған бірінші және жалғыз құрылғы.
Батарея - фр. batterie, battre «ұру».
Монитор - лат. monitor «еске түсіретін, қадағалайтын».
2. Әзербайжан: batareya monitoru
3. Қырғыз: батареянын монитору
4. Өзбек: батареянын монитору
5. Түрік: pil monitörü
6. Ағылшын: battery monitor
7. Испан: monitor de batería
8. Неміс: Batteriemonitor
9. Француз: moniteur de batterie

10. Бекітілген нұсқасы: батарея – батарея (2018 жылғы 29 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: монитор – монитор; батарея – батарея
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. monitor «еске түсіретін, қадағалайтын») «батарея» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «батарея» сөзі бекітілген, заңнамада «батарея» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне француз тілінен енген (фр. batterie, battre «ұру») «монитор» сөзі заңнамада «монитор» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «монитор батареи» сөз тіркесі қазақ тіліне «батарея мониторы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Аккумуляторды қорғау схемасы литий-ионды аккумулятордың кернеуін бақылайды және батареяның кернеуі бұғаттау шегінен төмендеген кезде батареяны терең разрядтан қорғау үшін жүктемені ажыратады.
Батарея - фр. batterie, battre «ұру».
Схема - грек. σχμμα «бет әлпеті, қалып, фигура».
Аккумулятор - лат. accumulator «жинаушы», лат. accumulo «жинаймын».
2. Әзербайжан: batareyanın qorunması dövrəsi
3. Қырғыз: батареяны коргоо схемасы
4. Өзбек: batareyani himoya qilish davri
5. Түрік: pil koruma devresi
6. Ағылшын: battery protection circuit
7. Испан: circuito de protección de batería
8. Неміс: Batterieschutzschaltung
9. Француз: circuit de protection de la batterie

10. Бекітілген нұсқасы: газовый аккумулятор – газ аккумулятор (2018 жылғы 29 қараша)
батарея – батарея (2018 жылғы 29 қараша)
защита – қорғаныс, қорғау (2020 жылғы 17 маусым)
схема – тәсім (2015 жылғы 15 желтоқсан)
логическая микросхема – логикалық микросұлба (2018 жылғы 14 желтоқсан)
монтажная схема – құрастыру схемасы (2007 жылғы 29 маусым)
схема – сұлба (1998 жылғы 24 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: схемы очистки - тазалау тәсімі; схема – сұлба, схема; защита – қорғау, қорғаныс; аккумулятор – аккумулятор
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. σχμμα «бет әлпеті, қалып, фигура») «схема» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «схема», «сұлба», «тәсім» сөздері бекітілген, заңнамада «схема», «сұлба», «тәсім» сөздерімен аударылған. Алайда «Қазақ сөздігінде» «тәсім» сөзі берілмеген.
Орыс тіліндегі «защита» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қорғаныс», «қорғау» сөздері бекітілген, заңнамада «қорғаныс», «қорғау» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. accumulator - «жинаушы», лат. accumulo - «жинаймын») «аккумулятор» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «аккумулятор» сөзі бекітілген, заңнамада «аккумулятор» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «схема защиты аккумулятора» сөз тіркесі қазақ тіліне «аккумуляторды қорғау схемасы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Арқалықты іздеу - эвристикалық іздеу алгоритмі, ол графикті шектеулі жиынтықтағы ең перспективалы түйінді кеңейту арқылы түсіндіреді.
Балка – нем. balke «бөрене».
2. Әзербайжан: şüa axtarışı
3. Қырғыз: нур издөө
4. Өзбек: nurni qidirish
5. Түрік: ışın araması
6. Ағылшын: beam search
7. Испан: búsqueda de haz
8. Неміс: Strahlensuche
9. Француз: recherche de faisceau

10. Бекітілген нұсқасы: поиск - іздеу (2020 жылғы 17 маусым)
изгиб балки – арқалықтың иілуі (2016 жылғы 9 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: поиск - іздеу; балка – арқалық
12. Орыс тіліндегі «поикс» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «іздеу» сөзі бекітілген, заңнамада «іздеу», «іздестіру» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне неміс тілінен енген (нем. balke «бөрене») «балка» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «арқалық» сөзі бекітілген, заңнамада «арқалық» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «поиск балки» сөз тіркесі қазақ тіліне «арқалықты іздеу» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Белдік - екі немесе одан да көп шкивтер арасында механикалық энергияны беруге арналған, сақинамен жабылған таспа болып табылатын машинаның бөлігі.

2. Әзербайжан: kəmər
3. Қырғыз: кур
4. Өзбек: kamar
5. Түрік: kemer
6. Ағылшын: belt
7. Испан: cinturón
8. Неміс: Gürtel
9. Француз: ceinture

10. Бекітілген нұсқасы: ремень тяговая – тартым белдігі (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: ремень – белдік, белбеу
12. Орыс тіліндегі «ремень» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «белдік» сөзі бекітілген, заңнамада «белдік», «белбеу» сөздерімен аударылған.
«Қазақ сөздігінде» «белбеу» сөзіне «киім сыртынан буыну үшін ыңғайлап жасалған ұзынша шүберек, ілмегі бар таспа тәрізді бұйым», «былғарыдан, қайыстан жасалған белдік» деген анықтама берілген.
«Қазақ сөздігінде» «белдік» сөзіне «қайыстан, былғарыдан жасалған белбеу», «тартпа, төсайыл», «арбаның екі доңғалақ арасын қосып тұратын бел ағаш», «биік жер деңгейі, белдеу» (география), «бел ортасы, белі» деген анықтама берілген.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «ремень» сөзі қазақ тіліне «белдік» сөзімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Бенчмаркинг, салғастырмалы талдау - өз жұмысын жақсарту мақсатында кәсіпорынның тиімді жұмыс істеуінің қолда бар мысалдарын айқындау, түсіну және бейімдеу процесі ретінде эталондық көрсеткіштер негізіндегі салыстырмалы талдау.
Анализ – көне грек. ἀνάλυσις «ыдырау, бөлу, бөлшектеу».
Бенчмаркинг – ағыл. benchmarking – «есептеу нүктесі», «шабылған нәрсе»
2. Әзербайжан: müqayisə
3. Қырғыз: салыштыруу
4. Өзбек: benchmarking
5. Түрік: kıyaslama
6. Ағылшын: benchmarking
7. Испан: evaluación comparativa
8. Неміс: Benchmarking
9. Француз: analyse comparative

10. Бекітілген нұсқасы: сравнительно-сопоставительная грамматика – салыстырмалы-салғастырмалы грамматика (2020 жылғы 25 қараша)
анализ – талдау (2020 жылғы 17 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: бенчмаркинг – бенчмаркинг; сопоставительный – салыстырмалы, салғастырмалы; анализ – талдау
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағыл. benchmarking – «есептеу нүктесі», «шабылған нәрсе») «бенчмаркинг» сөзі заңнамада «бенчмаркинг» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «сопоставительный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «салғастырмалы» сөзі бекітілген, заңнамада «салғастырмалы», «салыстырмалы» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. ἀνάλυσις «ыдырау, бөлу, бөлшектеу, бөлшектеу») «анализ» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «талдау» сөзі бекітілген, заңнамада «талдау», «анализ» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «сопоставительный анализ» сөз тіркесі қазақ тіліне «салғастырмалы талдау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Бірінші ең жақсы сәйкестік бойынша іздеу - көрсетілген ережеге сәйкес таңдалған ең перспективалы түйіндерді кеңейту арқылы графикті зерттейтін іздеу алгоритмі.

2. Әзербайжан: ən yaxşı axtarış
3. Қырғыз: мыкты издөө
4. Өзбек: eng yaxshi qidiruv
5. Түрік: en iyi arama
6. Ағылшын: best-first search
7. Испан: la mejor primera búsqueda
8. Неміс: Best-First-Suche
9. Француз: meilleure première recherche

10. Бекітілген нұсқасы: поиск - іздеу (2020 жылғы 17 маусым)
детектор совпадений – сәйкестік детекторы (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: поиск - іздеу; первый – бірінші, алғашқы, бастапқы; наилучший – ең озық; ең үздік, ең жақсы; совпадение – сәйкестік
12. Орыс тіліндегі «поикс» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «іздеу» сөзі бекітілген, заңнамада «іздеу», «іздестіру» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «первый» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «бірінші», «алғашқы», «бастапқы» сөздері бекітілген, заңнамада «бірінші», «алғашқы», «бастапқы» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «наилучший» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «ең озық»; «ең үздік», «ең жақсы» сөздері бекітілген, заңнамада «ең озық»; «ең үздік», «ең жақсы» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «совпадение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сәйкестік» сөзі бекітілген, заңнамада «сәйкестік» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «поиск по первому наилучшему совпадению» сөз тіркесі қазақ тіліне «бірінші ең жақсы сәйкестік бойынша іздеу» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Бета-тестілеу - өнімнің дайын нұсқасын (әдетте бағдарламалық қамтылым немесе аппараттық құрал) өнімді жаппай тұтынушыға нарыққа шығарар алдында оларды кейіннен жою үшін оның жұмысындағы қателіктердің максималды санын анықтау үшін қарқынды пайдалану.
Бета - грек. βήτα - грек алфавитінің 2-ші әрпі.
Тест - ағылш. «сынақ, тексеріс».
2. Әзербайжан: beta testi
3. Қырғыз: бета тестирлөө
4. Өзбек: beta-sinov
5. Түрік: Beta testi
6. Ағылшын: beta testing
7. Испан: prueba beta
8. Неміс: Beta-test
9. Француз: Tests bêta

10. Бекітілген нұсқасы: бета-спектр – бета-спектр (2018 жылғы 5 қазан)
тестирование – тестілеу (2016 жылғы 8 желтоқсан)
типтік әдіс – типовой прием (2020 жылғы 17 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: тестирование – тестілеу; бета - бета
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. βήτα - грек алфавитінің 2-ші әрпі») «бета» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «бета» сөзі бекітілген, заңнамада «бета» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. «сынақ, тексеріс») «тестирование» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «тестілеу» сөзі бекітілген, заңнамада «тестілеу» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «бета-тестирование» сөзі қазақ тіліне «бета-тестілеу» сөзімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Алдын ала қалыптасқан теріс пікір.

2. Әзербайжан: qərəz
3. Қырғыз: бир жактуулук
4. Өзбек: tarafkashlik
5. Түрік: önyargı
6. Ағылшын: bias
7. Испан: parcialidad
8. Неміс: Vorspannen
9. Француз: biais

10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: без нравоучений и предвзятости - насихатсыз, біржақтылық көрсетпей; личная предвзятость - жалған наным
12. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «предвзятость» сөзі заңнамада «біржақтылық», «наным» сөздерімен, ал сөздіктерді «күні бұрын шешілген ой», «теріс түсінік» сөз тіркестерімен аударылғаны. Бұл жайт аталған сөздің қолданылған мәнмәтіндегі мағынасына байланысты туындап отыр.
Біздіңше, «предвзятость» сөзін «алдын ала біржақты пікір» сөз тіркесімен аудару керек сияқты.

Дефинициясы1. Ығысу-дисперсия диллемасы - болжау модельдерінің жиынтығының қасиеті, онда қолжетімді мәліметтерден аз ауытқуы бар модельдер жаңа деректерде жоғары дисперсияға ие болады және керісінше.
Дисперсия - лат. dispersio «шашырау».
Дилемма – грек. δί-λημμα «екі лемма».
2. Әзербайжан: bias-varyans alqı-satqısı
3. Қырғыз: дисперсиялык айырмачылык
4. Өзбек: noaniq-variance savdo-sotiq
5. Түрік: önyargı-varyans değiş tokuşu
6. Ағылшын: bias-variance tradeoff
7. Испан: compensación sesgo-varianza
8. Неміс: Bias-Varianz-Kompromiss
9. Француз: compromis biais-variance

10. Бекітілген нұсқасы: дилемма – дилемма (2016 жылғы 8 желтоқсан)
электрическое смещение – электрлік ығысу (2016 жылғы 28 маусым)
дисперсия – дисперсия (2018 жылғы 5 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: дилемма – дилемма; смещение – араласу, ығысу; дисперсия – дисперсия
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. δί-λημμα «екі лемма») «дилемма» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «дилемма» сөзі бекітілген, заңнамада «дилемма» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «смещение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «ығысу» сөзі бекітілген, заңнамада «ығысу», «араласу» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. dispersio «шашырау») «дисперсия» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «дисперсия» сөзі бекітілген, заңнамада «дисперсия» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «дилемма смещения-дисперсии» сөз тіркесі қазақ тіліне «ығысу-дисперсиядиллемасы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Қосбағытты іздеу - бағдарланған графикте бастапқы төбесінен мақсатты төбесіне дейінгі ең қысқа жолды табатын графикті іздеу алгоритмі.

2. Әзербайжан: ikitərəfli axtarış
3. Қырғыз: эки тараптуу издөө
4. Өзбек: ikki tomonlama qidiruv
5. Түрік: çift yönlü arama
6. Ағылшын: bidirectional search
7. Испан: búsqueda bidireccional
8. Неміс: bidirektionale Suche
9. Француз: recherche bidirectionnelle

10. Бекітілген нұсқасы: поиск - іздеу (2020 жылғы 17 маусым)
ответвитель направленный – бағытталған тармақтағыш (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: двунаправленный прибор учета - қос бағыттағы есепке алу аспабы; поиск - іздеу
12. Орыс тіліндегі «направленный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «бағытталған» сөзі бекітілген, заңнамада «двунаправленный» сөзі «қос бағыттағы» сөз тіркесімен аударылған.
Орыс тіліндегі «поикс» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «іздеу» сөзі бекітілген, заңнамада «іздеу», «іздестіру» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «двунаправленный поиск» сөз тіркесі қазақ тіліне «қосбағытты іздеу» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Мол дерек - бір мәнмәтіндегі, бірақ әртүрлі ұсыну форматтағы ақпараттың үнемі өсіп келе жатқан көлемінің, сонымен қатар тиімді және жылдам өңдеудің әдістері мен құралдарының жиынтығы.

2. Әзербайжан: böyük məlumatlar
3. Қырғыз: чоң маалыматтар
4. Өзбек: katta ma`lumotlar
5. Түрік: Büyük veri
6. Ағылшын: big data
7. Испан: big data
8. Неміс: Große Daten
9. Француз: Big Data

10. Бекітілген нұсқасы: статистические данные – статистикалық деректер (2016 жылғы 8 желтоқсан)
большой центр – үлкен орталық (2020 жылғы 17 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: большой – үлкен, қомақты; данные – деректер, мәліметтер
12. Орыс тіліндегі «большой» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «үлкен» сөзі бекітілген, заңнамада «үлкен», «қомақты» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «данные» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «деректер» сөзі бекітілген, заңнамада «деректер», «мәліметтер» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «большие данные» сөз тіркесі қазақ тіліне «мол дерек» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. (Қара) жәшік; «Қоқыс салатын жәшік», «өлген адамның күлін сақтайтын ыдыс», «сайлау кезінде бюллетень салатын жәшік», «ваза, құмыра».
Урно – лат. urnа «ыдыс, ваза»; «жерлейтін көр»; *urcna, urceus «құмыра».

2. Әзербайжан: zibil qabı
3. Қырғыз: таштанды
4. Өзбек: axlat qutisi
5. Түрік: çöp kutusu
6. Ағылшын: bin
7. Испан: compartimiento
8. Неміс: Behälter
9. Француз: poubelle

10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: урно – сауыт, жәшік
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. urnа «ыдыс, ваза»; «жерлейтін көр»; *urcna, urceus «құмыра») «урно» сөзі «қоқыс салатын жәшік», «өлген адамның күлін сақтайтын ыдыс», «сайлау кезінде бюллетень салатын жәшік», «ваза, құмыра» деген мағынада қолданылады.
Информатика саласында кездесетін «черное урно» сөз тіркесі қазақ тіліне «қара жәшік» сөз тіркесімен аударылады.

Дефинициясы1. Екілік - екілік сандық жүйеге қатысты.

2. Әзербайжан: ikili
3. Қырғыз: бинардык
4. Өзбек: ikkilik
5. Түрік: ikili
6. Ағылшын: binary
7. Испан: binario/ binaria
8. Неміс: binär
9. Француз: binaire

10. Бекітілген нұсқасы: код двоичный – екілік код (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: двоичный – екілік
12. Орыс тіліндегі «двоичный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «екілік» сөзі бекітілген, заңнамада «екілік» сөзімен аударылған.

Дефинициясы1. Биоинформатика - молекулалық биологиялық деректерді талдаумен айналысатын ғылым.
Биоинформатика – грек. βίος «өмір», фр. informatique; ағылш. computer science «компьютерлік ғылым».
2. Әзербайжан: bioinformatika
3. Қырғыз: биоинформатика
4. Өзбек: bioinformatika
5. Түрік: biyoinformatik
6. Ағылшын: bioinformatics
7. Испан: bioinformática
8. Неміс: Bioinformatik
9. Француз: bioinformatique

10. Бекітілген нұсқасы: информатизация – ақпараттандыру (2016 жылғы 28 маусым); автоинформатор – автоақпаратшы (2015 жылғы 15 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: биоинформатика – биоинформатика
12. Орыс тіліне грек және француз тілдерінен енген (грек. βίος «өмір» + фр. informatique») «биоинформатика» сөзі заңнамада «биоинформатика» сөзімен алынған.

Дефинициясы1. Биомиметика - идеясы мен негізгі элементтері жабайы табиғаттан алынатын құрылғыларды, аспаптарды, механизмдерді немесе технологияларды жасау.
Биомиметика - лат. bios «өмір» + mimesis «еліктеу».
2. Әзербайжан: biomimetika
3. Қырғыз: биомиметика
4. Өзбек: biomimetika
5. Түрік: biyomimetik
6. Ағылшын: biomimetics
7. Испан: biomiméticos
8. Неміс: Biomimetik
9. Француз: biomimétique

10. Бекітілген нұсқасы: адреномиметик – адреномиметик (2017 жылғы 10 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. bios «өмір» + mimesis «еліктеу») «биомиметика» сөзі қазақ тілінде «биомиметика» сөзімен қолданылғаны жөн деп санаймыз.

Дефинициясы1. Бит - ақпарат көлемін өлшеу бірлігі.
Бит - ағылш. binary digit «екілік сан»; ағылш. bit «үзінді, бөлшек».
2. Әзербайжан: bit
3. Қырғыз: бит
4. Өзбек: bit
5. Түрік: bit
6. Ағылшын: bit
7. Испан: poco
8. Неміс: Bit
9. Француз: bit

10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: бит – бит
12. Орыс тіліне ағылшын тілдерінен енген (ағылш. binary digit «екілік сан»; ағылш. bit «үзінді, бөлшек») «бит» сөзі заңнамада «бит» сөзімен алынған.

Дефинициясы1. Биттік қателер жиілігі - уақыт бірлігіндегі бит қателіктерінің саны.
Бит - ағылш. binary digit «екілік сан»; сонымен қатар сөз ойыны: ағылш. bit «үзінді, бөлшек».
2. Әзербайжан: bit səhv dərəcəsi
3. Қырғыз: бит катасы
4. Өзбек: bit xato darajasi
5. Түрік: bit hata oranı
6. Ағылшын: bit error rate (BER)
7. Испан: tasa de error de bit
8. Неміс: Bit Fehlerrate
9. Француз: le taux d`erreur binaire

10. Бекітілген нұсқасы: юридическая ошибка – заңдық қателік (2016 жылғы 7 желтоқсан)
частота – жиілік (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: частота – жиілік; бит – бит; ошибка – қате, қателік
12. Орыс тіліне ағылшын тілдерінен енген (ағылш. binary digit «екілік сан»; ағылш. bit «үзінді, бөлшек») «бит» сөзі заңнамада «бит» сөзімен алынған.
Орыс тіліндегі «частота» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жиілік» сөзі бекітілген, заңнамада «жиілік» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «ошибка» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қате», «қателік» сөздері бекітілсе, заңнамада «қате», «қателік» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «частота битовых ошибок» сөз тіркесі қазақ тіліне «биттік қателер жиілігі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Секундтағы бит - OSI немесе TCP/IP желілік моделінің физикалық деңгейінде қолданылатын ақпарат беру жылдамдығының негізгі бірлігі.
Секунд - лат. secundus «екінші».
Бит - ағылш. binary digit «екілік сан»; ағылш. bit «үзінді, бөлшек».
2. Әзербайжан: saniyədə bit
3. Қырғыз: секундасына бит
4. Өзбек: soniyada bit
5. Түрік: Saniye başına bit
6. Ағылшын: bits per second (BPS)
7. Испан: bits por segundo
8. Неміс: Bits pro Sekunde
9. Француз: bits par seconde

10. Бекітілген нұсқасы: ампер-секунда – ампер-секунд (2018 жылғы 5 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: бит – бит; секунд – секунд
12. Орыс тіліне ағылшын тілдерінен енген (ағылш. binary digit «екілік сан»; ағылш. bit «үзінді, бөлшек») «бит» сөзі заңнамада «бит» сөзімен алынған.
Орыс тіліне латын тілдерінен енген (лат. secundus «екінші») «секунда» сөзі қазақ тіліндегі баламасы ретінде ретінде «секунд» сөзі бекітілсе, заңнамада «секунд» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «бит в секунду» сөз тіркесі қазақ тіліне «секундтағы бит» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Қара жәшік моделі - жүйенің құрамдас бөліктерінің қасиеттері мен қатынастарының орнына жүйенің өзгеретін жағдайларға реакциясы зерттелетін жүйелерді зерттеу әдісі.
Модель - лат. modulus «өлшем, аналог, үлгі».
2. Әзербайжан: qara qutu modeli
3. Қырғыз: кара кутунун модели
4. Өзбек: qora quti modeli
5. Түрік: kara kutu modeli
6. Ағылшын: black box model
7. Испан: modelo de caja negra
8. Неміс: Black-Box-Modell
9. Француз: modèle de boîte noire

10. Бекітілген нұсқасы: модель – модель (2018 жылғы 27 маусым)
ящик для рукавов – жеңқұбырға арналған жәшік (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: модель – модель; черный – қара; ящик – жәшік
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. modulus «өлшем, аналог, үлгі») «модель» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде ретінде «модель» сөзі бекітілсе, заңнамада «модель», «үлгі» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «черный» сөзі заңнамада «қара» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «ящик» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жәшік» сөзі бекітілген, заңнамада «жәшік» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «модель черного ящика» сөз тіркесі қазақ тіліне «қара жәшік моделі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Құрылымдық схема - объектінің элементар байланыстарының және олардың арасындағы байланыстардың жиынтығы, графикалық модельдің бір түрі.
Схема - лат. schema - грек. σχμμα «бет әлпет, қалып, фигура».
Структура - лат. structūra «құрылым».
2. Әзербайжан: blok diaqram
3. Қырғыз: блок-схема
4. Өзбек: blok diagrammasi
5. Түрік: blok diyagramı
6. Ағылшын: block diagram
7. Испан: diagrama de bloques
8. Неміс: Blockdiagramm
9. Француз: diagramme

10. Бекітілген нұсқасы: схема – тәсім (2015 жылғы 15 желтоқсан)
логическая микросхема – логикалық микросұлба (2018 жылғы 14 желтоқсан)
монтажная схема – құрастыру схемасы (2007 жылғы 29 маусым)
схема – сұлба (1998 жылғы 24 маусым)
кризис структурный – құрылымдық дағдарыс (2017 жылғы 10 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: схемы очистки - тазалау тәсімі; схема – сұлба, схема; структурный – құрылымдық
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. σχμμα «бет әлпеті, қалып, фигура») «схема» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «схема», «сұлба», «тәсім» сөздері бекітілген, заңнамада «схема», «сұлба», «тәсім» сөздерімен аударылған. Алайда «Қазақ сөздігінде» «тәсім» сөзі берілмеген.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. structūra «құрылым») «структура» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «құрылым» сөзі бекітілген, заңнамада «құрылым» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «структурная схема» сөз тіркесі қазақ тіліне «құрылымдық схема» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Бульдік алгебра, логика алгебрасы - математиканың логикалық мағыналары (шындық немесе жалғандық) және оларға қатысты логикалық амалдар тұрғысынан қарастырылатын пікірлерді зерттейтін бөлімі.
Алгебра - араб. әл-джабр اَلْجَبْرُ «толықтыру».
Логика - көне грек. λογική «дұрыс ойлау туралы ғылым», «ойлау қабілеті», көне грек. λόγος «логос», «пайымдау».
2. Әзербайжан: boole cəbri
3. Қырғыз: буль алгебрасы
4. Өзбек: mantiqiy algebra
5. Түрік: boole cebri
6. Ағылшын: boolean algebra
7. Испан: álgebra de Boole
8. Неміс: boolsche Algebra
9. Француз: Algèbre de Boole

10. Бекітілген нұсқасы: алгебра множеств – жиын алгебрасы (1971-1981)
логика – логика (2018 жылғы 27 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: логика – логика; алгебра – алгебра; булева алгебра – оқиғалар алгебрасы
12. Орыс тіліне араб тілінен енген (араб. әл-джабр اَلْجَبْرُ «толықтыру») «алгебра» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «алгебра» сөзі бекітілген, заңнамада «алгебра» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. λογική «дұрыс ойлау туралы ғылым», «ойлау қабілеті», көне грек. λόγος «логос», «пайымдау») «логика» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «логика» сөзі бекітілген, заңнамада «логика» сөзімен аударылған.
Сонымен қатар «булева алгебра» сөз тіркесі заңнамада «оқиғалар алгебрасы» сөз тіркесімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «булева алгебра» және сөз тіркесі қазақ тіліне «бульдік алгебра» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «алгебра логики» және сөз тіркесі қазақ тіліне «логика алгебрасы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Бустинг - машиналық оқытудың композициялық мета алгоритмі, негізінен, мұғаліммен бірге оқытуда ығысуды, сондай-ақ дисперсияны азайту үшін қолданылады.
Бустинг - ағылш. boosting «күшейту».
2. Әзербайжан: artırmaq
3. Қырғыз: жогорулатуу
4. Өзбек: kuchaytirish
5. Түрік: artırma
6. Ағылшын: boosting
7. Испан: impulsando
8. Неміс: erhöhen
9. Француз: stimulant

10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: увеличивание - увеличивание количества – көлемін көтеру
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. boosting «күшейту») «бустинг» сөзі қазақ тілінде «бустинг» түрінде қолданылғаны дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Бутстрепинг - бағдарламалау тілінің компиляторын құру әдісі, онда компилятор кодының едәуір бөлігі мақсатты тілде жасалады.
Бутстрепинг – ағылш. bootstrapping «көз, етіктің артқы жағындағы ілмек».
2. Әзербайжан: açılış
3. Қырғыз: жүктөө
4. Өзбек: yuklash
5. Түрік: önyükleme
6. Ағылшын: bootstrapping
7. Испан: bootstrapping
8. Неміс: Bootstrapping
9. Француз: amorçage

10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. bootstrapping «көз, етіктің артқы жағындағы ілмек») «бутстрепинг» сөзі қазақ тілінде «бутстрепинг» түрінде қолданылғаны дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Шектеулі кіріс және шектеулі шығыс келген деректерді қабылдайтын сызықтық сигналдар мен жүйелер үшін тұрақтылық формасы.

2. Әзербайжан: sərhədli giriş və məhdud çıxış
3. Қырғыз: чектелген-киргизүү жана чектелген-чыгуу
4. Өзбек: cheklangan kirish va cheklangan chiqish
5. Түрік: sınırlı girdi ve sınırlı çıktı
6. Ағылшын: bounded-input and bounded-output (BIBO)
7. Испан: entrada acotada y salida acotada
8. Неміс: Bounded-Input und Bounded-Output
9. Француз: entrée bornée et sortie bornée

10. Бекітілген нұсқасы: вход – кіру (2015 жылғы 11 желтоқсан)
кіріс шама - величина входная (2016 жылғы 28 маусым)
входное гнездо – кіріс ұясы (2004 жылғы 31 наурыз)
кеден кірісі - таможенные доходы (2016 жылғы 8 желтоқсан)
выход – шығу (2015 жылғы 11 желтоқсан)
данные выходные - шығыс мәліметтер (2016 жылғы 8 желтоқсан);
ограниченное поручение – шектелген тапсырма (2017 жылғы 10 қараша)
ограничение ответственности – жауапкершілікті шектеу (2016 жылғы 7 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: ограниченный – шектеулі; вход – кіру, кіріс; выход – шығу, шығыс, шықпа
12. Орыс тіліндегі «ограниченный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «шектелген» сөзі бекітілген, заңнамада «шектеулі» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «вход» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «кіру», «кіріс» сөздері бекітілсе, заңнамада «кіру», «кіріс» сөздерімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «кіріс» сөзі орыс тіліндегі «доход» сөзінің баламасы ретінде де бекітіліп, заңнамада «доход» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Орыс тіліндегі «выход» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «шығу», «шығыс», сөздері бекітілсе, заңнамада «шығу», «шығыс» сөздерімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «шығыс» сөзі орыс тіліндегі «расход» сөзінің баламасы ретінде де бекітіліп, заңнамада «расход» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «ограниченный вход и ограниченный выход» сөз тіркесі қазақ тіліне «шектеулі кіріс және шектеулі шығыс» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Шектеуші көлем - қарапайым геометриялық фигуралар, онда күрделі нысандар енеді.

2. Әзербайжан: hədd həcmi
3. Қырғыз: чектөө көлөмү
4. Өзбек: chegara hajmi
5. Түрік: sınırlayıcı hacim
6. Ағылшын: bounding volume
7. Испан: volumen límite
8. Неміс: Begrenzungsvolumen
9. Француз: volume englobant

10.Бекітілген нұсқасы: ограничивающие условия в оценке – бағалаудағы шектеуші шарттар (2006 жылғы 27 қазан)
объем спроса – сұраныс көлемі (2017 жылғы 10 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: ограничивающий – шектеуші; объем – көлем, мөлшер
12. Орыс тіліндегі «ограничивающий» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «шектеуші» сөзі бекітілген, заңнамада «шектеуші» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «объем» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «көлем» сөзі бекітілген, заңнамада «көлем», «мөлшер» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «ограничивающий объем» сөз тіркесі қазақ тіліне «шектеуші көлем» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Өрнек жақшалар - С программалау тілінің маңызды элементі. Программалауда өрнек жақшалар оператор (si, C++, Java, Perl және PHP) немесе түсініктеме (Паскаль), тізім (Mathematica-да), анонимді хэш массивін (Perl-де, хэш элементіне қол жеткізу үшін басқа позицияларда), сөздікті (Python-да) немесе жиынтықты (желі) құруға қызмет ете алады.
Фигура - лат. figura «сыртқы түр, бейне».
2. Әзербайжан: fiqurlu mötərizə
3. Қырғыз: кашаа формасы
4. Өзбек: qavslar
5. Түрік: parantez
6. Ағылшын: braces
7. Испан: tirantes
8. Неміс: Zahnspange
9. Француз: croisillons

10. Бекітілген нұсқасы: фигурные скобки – өрнек жақша (2003 жылғы 2 шілде)
11. Заңнамадағы қолданысы:фигурный – пішінді; скобка – жақша
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. figura «сыртқы түр, бейне») «фигура» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «өрнек» сөзі бекітілген, заңнамада «пішінді» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «скобка» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жақша» сөзі бекітілсе, заңнамада «жақша» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «фигурные скобки» сөз тіркесі қазақ тіліне «өрнек жақшалар» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Жақшалар - әртүрлі салаларда қолданылатын жұп белгілер. Атап айтқанда, кез келген операцияның басымдылығын белгілеу үшін қолданылады.

2. Әзербайжан: mötərizələr
3. Қырғыз: кашаа
4. Өзбек: qavslar
5. Түрік: parantez
6. Ағылшын: brackets
7. Испан: paréntesis
8. Неміс: Klammern
9. Француз: parenthèses

10. Бекітілген нұсқасы: фигурные скобки – өрнек жақша (2003 жылғы 2 шілде)
11. Заңнамадағы қолданысы:скобка – жақша
12. Орыс тіліндегі «скобка» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жақша» сөзі бекітілсе, заңнамада «жақша» сөзімен аударылған.

Дефинициясы1. Нейрокомпьютерлік интерфейс - ми мен электронды құрылғы (мысалы, компьютер) арасында ақпарат алмасу үшін әзірленген жүйе.
Нейро - көне грек. νευρο «сіңір, желбезек».
Компьютер - ағылш. computer «есептеуіш».
Интерфейс - лат. inter «арасындағы» + facies «бет, беті».
2. Әзербайжан: neyrokompüter interfeysi
3. Қырғыз: нейрокомпьютер интерфейси
4. Өзбек: neyrokompyuter interfeysi
5. Түрік: nörobilgisayar arayüzü
6. Ағылшын: brain machine interfaces
7. Испан: interfaz de neurocomputadora
8. Неміс: Neurocomputer-Schnittstelle
9. Француз: interface de neuro-ordinateur

10. Бекітілген нұсқасы: нейролингвистика – нейролингвистика (2003 жылғы 24 желтоқсан)
компьютер – компьютер (2014 жылғы 11 желтоқсан)
интерфейс – интерфейс (2019 жылғы 30 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы:нейрокомпьютерный интерфейс – нейрокомпьютерлік интерфейс
12. Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. νευρο «сіңір, желбезек») «нейро» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «нейро» сөзі бекітілген, заңнамада «нейро» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. computer «есептеуіш») «компьютер» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «компьютер» сөзі бекітілген, заңнамада «компьютер» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. inter «арасындағы» + facies «бет, беті») «интерфейс» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «интерфейс» сөзі бекітілген, заңнамада «интерфейс» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «нейрокомпьютерный интерфейс» сөз тіркесі қазақ тіліне «нейрокомпьютерлік интерфейс» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Жез - мыс негізіндегі қос немесе көп компонентті қорытпа. Мұнда негізгі қоспалаушы компонент мырыш болып табылады, кейде қалайы, никель, қорғасын, марганец, темір және басқа элементтер қосылады.
Латунь - итал. *lattone, венец. lаtоn latta «қаңылтыр».
2. Әзербайжан: pirinç
3. Қырғыз: жез
4. Өзбек: guruch
5. Түрік: pirinç
6. Ағылшын: brass
7. Испан: latón
8. Неміс: Messing
9. Француз: laiton

10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы:латунь – латунь
12. Орыс тіліне италян тілінен енген (итал. *lattone, венец. lаtоn latta «қаңылтыр») «латунь» сөзі заңнамада «жез»,«латунь» сөздерімен, ал сөздіктерде «жез» сөзімен аударылған.

Дефинициясы1. Ені бойынша іздеу - графиктермен жұмыс істеу үшін көптеген маңызды алгоритмдердің негізі болып табылатын графикті айналып өтудің қарапайым алгоритмдерінің бірі.
2. Әзербайжан: genişlik ilk axtarış
3. Қырғыз: биринчи издөө
4. Өзбек: kenglik bo`yicha birinchi qidiruv
5. Түрік: enine arama
6. Ағылшын: breadth-first search (BFS)
7. Испан: búsqueda primero en amplitud
8. Неміс: Breitensuche
9. Француз: recherche en largeur en premier

10. Бекітілген нұсқасы: поиск - іздеу (2020 жылғы 17 маусым)
парциальная ширина – парциалдық ен (2018 жылғы 29 қараша)
көлденең қатаңдық – жесткость поперечная (2015 жылғы 14 желтоқсан)
көлденең жол – горизонталь (2020 жылғы 17 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:поиск - іздеу; ширина – ен; көлденең – поперечная, горизонталь
12. Орыс тіліндегі «поикс» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «іздеу» сөзі бекітілген, заңнамада «іздеу», «іздестіру» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «ширина» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «ен» сөзі бекітілген, заңнамада «ен» сөздерімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «көлденең» сөзі орыс тіліндегі «поперечная», «горизонталь» сөздерінің баламасы ретінде бекітілсе, заңнамада «поперечная», «горизонталь» сөздерінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «поиск в ширину» сөз тіркесі қазақ тіліне «ені бойынша іздеу» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Жарықтылық — осы бағытта жіберілетін жарық ағыны, осы бағытқа жақын кіші (элементар) дене бұрышына және бақылау осіне перпендикуляр жазықтыққа көз ауданының проекциясына бөлінген.
2. Әзербайжан: parlaqlıq
3. Қырғыз: жарыктык
4. Өзбек: nashrida
5. Түрік: parlaklık
6. Ағылшын: brightness
7. Испан: brillo
8. Неміс: Helligkeit
9. Француз: luminosité

10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы:коэффициент яркости - жарықтылық коэффициенті
12. Орыс тіліндегі «яркость» сөзі заңнамада «жарықтылық» сөзімен аударылған.
Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «яркость» сөзі қазақ тіліне «жарықтылық» сөзімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Кідіріс (эл.) - мерзімді түрде қайталанатын кідіріс, қандай да бір жағдайда тоқтата тұру, үзіліс, тұрақсыздық.
2. Әзербайжан: qaralma
3. Қырғыз: токтатоо
4. Өзбек: jigarrang
5. Түрік: kesinti
6. Ағылшын: brownout
7. Испан: apagón
8. Неміс: Brownout
9. Француз: brunissement

10. Бекітілген нұсқасы: движение бесперебойное – толассыз қозғалыс (2015 жылғы 6 қазан)
перебой – іркіліс (1971-1981)
тоқтату – приостановка (2016 жылғы 28 маусым); тоқтату – прекращение (2016 жылғы 8 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы:бесперебойное питание – үздiксiз қоректендіру; перебойные годы - кідіріс жылдары; тоқтату - остановить
12. Орыс тіліндегі «перебой» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «іркіліс» сөзі бекітілген, заңнамада «кідіріс» сөзімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «тоқтату» сөзі орыс тіліндегі «приостановка» сөзінің баламасы ретінде бекітілсе, заңнамада «остановить» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «перебой» сөзі қазақ тіліне «кідіріс» сөзімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Толықтай іріктеу - мүмкін болатын барлық нұсқаларды таңдау арқылы мәселені шешу әдісі.
2. Әзербайжан: kobud zorla axtarış
3. Қырғыз: одоно күч менен издөө
4. Өзбек: qo`pol kuch bilan qidirish
5. Түрік: kaba kuvvet arama
6. Ағылшын: brute-force search
7. Испан: búsqueda de fuerza bruta
8. Неміс: Brute-Force-Suche
9. Француз: recherche par force brute

10. Бекітілген нұсқасы: курс полный – толық курс (2019 жылғы 6 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы:полный – толық; толықтай; оперечных переборках - көлденең сұрыптаулары
12. Орыс тіліндегі «полный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «толық» сөзі бекітілген, заңнамада «толық»; «толықтай» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «перебор» сөзі заңнамада «сұрыптау» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «полный перебор» сөз тіркесі қазақ тіліне «толықтай іріктеу» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. Алайда бұл терминнің информатика саласында қолданылатын мағынасын сала мамандарымен терең зерттеу қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Көпіршікті сұрыптау - квадраттық сұрыптау алгоритмдерінің бірі. Алгоритм сұрыпталған массив бойынша қайталанатын өтулерден тұрады.
Сортировка - ағылш. sorting «жіктеу, реттеу».

2. Әзербайжан: bubble çeşidlənməsi
3. Қырғыз: көбүктүн түрү
4. Өзбек: qabariq turi
5. Түрік: kabarcık sıralama
6. Ағылшын: bubble sort
7. Испан: ordenamiento de burbuja
8. Неміс: Blasensortierung
9. Француз: tri à bulles

10. Бекітілген нұсқасы: мелкосортный прокатный стан – ұсақ сұрыпты илемді орнақ (2016 жылғы 9 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы:панель декоративная воздушно-пузырьковая - ауа-көпіршікті декоративті панелі; сортировка – сұрыптау
12. Орыс тіліндегі «пузырьковая» сөзі заңнамада «көпіршікті» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. sorting «жіктеу, реттеу») «сорт» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сұрып» сөзі бекітілген, заңнамада «сұрып» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «пузырьковая сортировка» сөз тіркесі қазақ тіліне «көпіршікті сұрыптау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Қате - дұрыс әрекеттерден, әрекеттерден, ойлардан байқаусызда, кездейсоқ ауытқу, күтілетін немесе өлшенген және нақты шаманың айырмашылығы.
2. Әзербайжан: səhv
3. Қырғыз: ката
4. Өзбек: xato
5. Түрік: böcek
6. Ағылшын: bug
7. Испан: bicha/ bicho
8. Неміс: Fehler
9. Француз: punaise

10. Бекітілген нұсқасы: юридическая ошибка – заңдық қателік (2016 жылғы 7 желтоқсан)
врачебная ошибка – дәрігерлік қателік (2017 жылғы 13 желтоқсан)
предельная ошибка – шекті қате (2014 жылғы 11 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы:ошибка – қате, қателік
12. Орыс тіліндегі «ошибка» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қате», «қателік» сөздері бекітілсе, заңнамада «қате», «қателік» сөздерімен аударылған. Бұл жайт аталған сөздің қолданылған мәнмәтіндегі мағынасына байланысты туындап отыр.

Дефинициясы1. Батырма, кнопкы - компьютерлік бағдарламалар интерфейсінің элементі техникадағы батырманың метафорасы болып табылады және сәйкесінше оған ұқсас және ұқсас функцияларды орындайды.
Кнопка - неміс. кnopf «түйме».
2. Әзербайжан: düyməsini basın
3. Қырғыз: баскычы
4. Өзбек: tugmasi
5. Түрік: buton
6. Ағылшын: button
7. Испан: botón
8. Неміс: Taste
9. Француз: bouton

10. Бекітілген нұсқасы: кнопка – кнопкы/кнопка (2015 жылғы 6 қазан)
кнопка – түймешік (2006 жылғы 31 наурыз)
11. Заңнамадағы қолданысы:кнопка – батырма; түйме - пуговица
12. Орыс тіліне неміс тілінен енген (неміс. кnopf «түйме») «кнопка» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «кнопкы/кнопка», «түймешік» сөздері бекітілген, заңнамада «батырма» сөзімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «түйме» сөзі «пуговица» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «кнопка» сөзі қазақ тіліне «батырма» немесе «кнопкы» сөздерімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Байт- сандық ақпаратты сақтау және өңдеу бірлігі; компьютермен бір уақытта өңделетін биттер жиынтығы.
Байт – ағылш. by eight «сегізден».
2. Әзербайжан: bayt
3. Қырғыз: байт
4. Өзбек: bayt
5. Түрік: bayt
6. Ағылшын: byte
7. Испан: byte
8. Неміс: Byte
9. Француз: octet

10. Бекітілген нұсқасы: мегабайт – мегабайт (2018 жылғы 27 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:байт – байт
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағылш. by eight «сегізден») «байт» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «байт» сөзі бекітілген, заңнамада «байт» сөзімен аударылған.

Дефинициясы1. Кәбіл бумағы - ықшамдылық пен техникалық қызмет көрсету ыңғайлылығы үшін біріктірілген сымдар жиынтығы.
Кабель - лат. сарulum «арқан».
2. Әзербайжан: kabel qoşqu
3. Қырғыз: кабелдик байлам
4. Өзбек: simi shamlardan
5. Түрік: kablo demeti
6. Ағылшын: cable harness
7. Испан: arnés de cable
8. Неміс: Kabelbaum
9. Француз: faisceau de câbles

10. Бекітілген нұсқасы: жгут кабельный – кәбілдік бумақ (2016 жылғы 28 маусым)
кабель – кабель (2016 жылғы 9 желтоқсан)
жгут волокон – талшықтар бумағы (2016 жылғы 28 маусым)
жгут резиновый – резіңке жгут (2017 жылғы 10 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы:кабель – кәбіл, кабель; жгут – жгут
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. сарulum «арқан») «кабель» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «кәбіл» («кабель») сөзі бекітілген, заңнамада «кәбіл» («кабель») сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «жгут» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «бумақ», «жгут» сөздері бекітілсе, заңнамада «жгут» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «кабельный жгут» сөз тіркесі қазақ тіліне «кәбіл бумағы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Кэш- ең жоғары ықтималдықпен сұралуы мүмкін ақпаратты қамтитын, оған жылдам қол жетімді аралық буфер.
Кэш - фр. cacher «жасыру».
2. Әзербайжан: gizli yer
3. Қырғыз: кэш
4. Өзбек: kesh
5. Түрік: önbellek
6. Ағылшын: cache
7. Испан: cache
8. Неміс: Zwischenspeicher
9. Француз: cache

10. Бекітілген нұсқасы: кэш-менеджмент - кэш-менеджмент (2017 жылғы 10 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы:кэш – кэш
12. Орыс тіліне француз тілінен енген (фр. cacher «жасыру») «кэш» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «кэш» сөзі бекітілген, заңнамада «кэш» сөзімен аударылған.

Дефинициясы1. Математикалық талдау – «шексіз аз талдау» деп аталатын тарихи бөлімге сәйкес келетін математика бөлімдерінің жиынтығы, дифференциалды және интегралды есептеулерді біріктіреді.
Математика – көне грек. μᾰθημᾰτικά < μάθημα «ілім; ғылым».
Анализ – көне грек. ἀνάλυσις «бөлу, бөлшектеу».
2. Әзербайжан: riyazi analiz
3. Қырғыз: математикалык анализ
4. Өзбек: matematycheskiy tahlil
5. Түрік: matematiksel analiz
6. Ағылшын: calculus
7. Испан: Análisis matemático
8. Неміс: mathematische Analyse
9. Француз: analyse mathematique

10. Бекітілген нұсқасы: математическое округление – математикалық дөңгелектеу (2019 жылғы 30 қазан)
анализ – талдау (2020 жылғы 17 маусым)
анализ партии – партияны талдау (2020 жылғы 17 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:исчисление – есептеу; математическое – математикалық; анализ – талдау, анализ
12. Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. μᾰθημᾰτικά < μάθημα «ілім; ғылым») «математика» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «математика» сөзі бекітілген, заңнамада «математика» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. ἀνάλυσις «ыдырау, бөлу, бөлшектеу, бөлшектеу») «анализ» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «талдау» сөзі бекітілген, заңнамада «талдау», «анализ» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «математический анализ» сөз тіркесі қазақ тіліне «математикалық талдау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Каскадтық басқару - екі немесе одан да көп реттеу контурлары бір реттеушінің шығысы басқа реттеушінің тағайыншамасын түзететіндей қосылған реттеу.
Каскад - фр. cascade «сарқырама».
2. Әзербайжан: kaskad idarəetmə
3. Қырғыз: каскаддык башкаруу
4. Өзбек: kaskadli boshqaruv
5. Түрік: kademeli kontrol
6. Ағылшын: cascaded control
7. Испан: control en cascada
8. Неміс: kaskadierte Steuerung
9. Француз: contrôle en cascade

10. Бекітілген нұсқасы: каскад защиты – қорғану каскады (2020 жылғы 25 маусым)
управление – басқарма, басқару (2016 жылғы 8 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы:каскад – каскад; управление – басқарма, басқару
12. Орыс тіліне француз тілінен енген (фр. cascade «сарқырама») «каскад» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «каскад» сөзі бекітілген, заңнамада «каскад» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «управление» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «басқарма», «басқару» сөздері бекітілсе, заңнамада «басқарма», «басқару» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «каскадное управление» сөз тіркесі қазақ тіліне «каскадтық басқару» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Себеп-тергеу торабы - алмастыру жүйесінің эволюциясы нәтижесінде пайда болатын және оның тарихын білдіретін ациклді диграф.
2. Әзербайжан: səbəb şəbəkəsi
3. Қырғыз: себептик тармак
4. Өзбек: nedensel tarmoq
5. Түрік: nedensel ağ
6. Ағылшын: causal network
7. Испан: red causal
8. Неміс: kausales Netzwerk
9. Француз: réseau causal

10. Бекітілген нұсқасы: причина – себеп (2019 жылғы 5 сәуір)
следственное действие – тергеу амалдары (2018 жылғы 5 қазан)
сеть электрическая – электр желісі (2016 жылғы 28 маусым)
сеть библиотек – кітапханалар торабы (1971-1981)
оросительная сеть - суару жүйесі (ауыл шар.) (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы:причина – себеп; следственное – тергеу; сеть – желі, жүйе, торап
12. Орыс тіліндегі «причина» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «себеп» сөзі бекітілсе, заңнамада «себеп» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «следственное» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «тергеу» сөзі бекітілсе, заңнамада «тергеу» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «сеть» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «желі», «жүйе», «торап» сөздері бекітілсе, заңнамада «желі», «жүйе», «торап» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «причинно-следственная сеть» сөз тіркесі қазақ тіліне «себеп-тергеу торабы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Себептілік - оқиғалардың өзгергіштіктегі себептік өзара тәуелділігі.

2. Әзербайжан: səbəbiyyət
3. Қырғыз: себептүүлүк
4. Өзбек: nedensellik
5. Түрік: nedensellik
6. Ағылшын: causality
7. Испан: causalidad
8. Неміс: Kausalität
9. Француз: causalité

10. Бекітілген нұсқасы: закон причинности – себептілік заңы (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы:причинность – себептілік
12. Орыс тіліндегі «причинность» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «себептілік» сөзі бекітілсе, заңнамада «себептілік» сөзімен аударылған.

Дефинициясы1. Себептік байналыс – фактор-себеп және фактор-нәтиже арасындағы ақпараттық арна.
2. Әзербайжан: səbəb
3. Қырғыз: себеп
4. Өзбек: sabab
5. Түрік: nedeni
6. Ағылшын: causation
7. Испан: causalidad
8. Неміс: Kausalität
9. Француз: causalité

10. Бекітілген нұсқасы: причинная связь – байланыстылық себеп (2018 жылғы 5 қазан)
причинная зависимость – себепті тәуелділік (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы:причинная связь - себептік байланыс
12. Орыс тіліндегі «причина» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «себеп» сөзі бекітілсе, заңнамада «себеп» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «связь» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «байланыс» сөзі бекітілсе, заңнамада «байланыс» сөзімен аударылған.
Сонымен өатар орыс тіліндегі «причинная связь» сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «байланыстылық себеп» сөз тіркесі бекітілсе, заңнамада «себептік байланыс» сөз тіркесімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «причинная связь» сөз тіркесі қазақ тіліне «себептік байланыс» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Молекулалық декомпозиция - m жасушалардың бөлінбейтін бірлестігі ретінде ыдырауы (кеңістік, гомеоморфты N-BN шарлары).
Молекула - лат. molecula «бөлшек».
Декомпозиция - лат. componere «қосу; салу; құрастыру».
2. Әзербайжан: hüceyrə parçalanması
3. Қырғыз: клетканын ажыроосу
4. Өзбек: hujayra parchalanishi
5. Түрік: hücre ayrışması
6. Ағылшын: cell decomposition
7. Испан: descomposición celular
8. Неміс: Zellzersetzung
9. Француз: décomposition cellulaire

10. Бекітілген нұсқасы: молекулярная физика – молекулалық физика (2018 жылғы 29 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы:молекулярная генетическая экспертиза - молекулалық генетикалық сараптама; декомпозиция – декомпозиция
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. molecula «бөлшек») «молекулярная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «молекулалық» сөзі бекітілген, заңнамада «молекулалық» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. componere «қосу; салу; құрастыру») «декомпозиция» сөзі заңнамада «декомпозиция» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «молекулярная декомпозиция» сөз тіркесі қазақ тіліне «молекулалықдекомпозиция» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Орталық шекті теорема - ықтималдық теориясындағы теорема, шамамен бірдей масштабқа ие әлсіз тәуелді кездейсоқ шамалардың жеткілікті үлкен санының қосындысы қалыптыға жақын үлестірімге ие деп тұжырымдайды.
Теорема – көне грек. θεώρημα «көрініс; көзқарас; позиция, принцип, теорема».
Центр – грек. kentron «орталық» < «циркульдің ұшы».
2. Әзербайжан: mərkəzi limit teoremi
3. Қырғыз: борбордук чек теоремасы
4. Өзбек: markaziy chegara teoremasi
5. Түрік: merkezi limit teoremi
6. Ағылшын: central limit theorem
7. Испан: teorema del límite central
8. Неміс: zentraler Grenzwertsatz
9. Француз: théorème limite central

10. Бекітілген нұсқасы: центральная зона – орталық аймақ (2018 жылғы 14 желтоқсан)
предельно допустимый (выброс) – шектеулі рұқсат, шығарынды (2017 жылғы 13 желтоқсан)
предельная ошибка – шекті қате (2014 жылғы 11 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы:центральная – орталық; предельная – шекті; рұқсатты; теорема – теорема
12. Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. θεώρημα «көрініс; көзқарас; позиция, принцип, теорема») «теорема» сөзі заңнамада «теорема» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. kentron «орталық» < «циркульдің ұшы») «центральная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «орталық» сөзі бекітілген, заңнамада «орталық» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «предельная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «шекті» сөзі бекітілсе, заңнамада «шекті», «рұқсатты» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «центральная предельная теорема» сөз тіркесі қазақ тіліне «орталық шекті теорема» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Орталық процессор - машина нұсқауларын (бағдарлама коды) орындайтын электрондық блок немесе интегралды схема, компьютердің аппараттық құралының немесе бағдарламаланатын логикалық контроллердің негізгі бөлігі.
Процессор - лат. prōcēssus «алға жылжу».
Центр – грек. kentron «орталық» < «циркульдің ұшы».
2. Әзербайжан: mərkəzi prosessor
3. Қырғыз: борбордук иштетүү
4. Өзбек: markaziy protsessor
5. Түрік: işlemci
6. Ағылшын: central processing unit (CPU)
7. Испан: procesador central
8. Неміс: zentrale Verarbeitungseinheit
9. Француз: unité centrale

10. Бекітілген нұсқасы: центральная зона – орталық аймақ (2018 жылғы 14 желтоқсан)
процессор с плавающей точкой – қалқыма нүктелі процессор (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы:центральный – орталық; процессор – процессор
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. kentron «орталық» < «циркульдің ұшы») «центральная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «орталық» сөзі бекітілген, заңнамада «орталық» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. prōcēssus «алға жылжу») «процессор» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «процессор» сөзі бекітілген, заңнамада «процессор» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «центральный процессор» сөз тіркесі қазақ тіліне «орталық процессор» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Центроид, барицентр - фигураның барлық нүктелері позицияларының арифметикалық ортасы.
Центроид – көне грек. κέντρον «жүз; ұш» + εἶδος «көрініс».
Барицентр – көне грек. βαρύς «ауыр» + «центр» κέντρον «жүз; ұш».
2. Әзербайжан: centroid, baryenter
3. Қырғыз: центроид, барицентр
4. Өзбек: centroid, bariyenter
5. Түрік: centroid, barycenter
6. Ағылшын: centroid, barycenter
7. Испан: centroide, baricentro
8. Неміс: Schwerpunkt
9. Француз: centroïde, barycentre

10. Бекітілген нұсқасы: центроида – центроида (2019 жылғы 5 сәуір)
барицентр – барицентр (2018 жылғы 27 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. κέντρον «жүз; ұш» + εἶδος «көрініс») «центроид» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «центроид» сөзі бекітілген.
Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. βαρύς «ауыр» + «центр» κέντρον «жүз; ұш») «барицентр» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «барицентр» сөзі қолданылғаны жөн деп санаймыз.

Дефинициясы1. Ми қыртысы- мидың құрылымы, қалыңдығы 1,3-4,5 мм сұр зат қабаты, үлкен ми жарты шарларының шетінде орналасқан және оларды жабады.

2. Әзербайжан: beyin qabığı
3. Қырғыз: мээ кабыгы
4. Өзбек: miya yarim korteksi
5. Түрік: beyin zarı
6. Ағылшын: cerebral cortex
7. Испан: corteza cerebral
8. Неміс: Zerebraler Kortex
9. Француз: cortex cérébral

10. Бекітілген нұсқасы: спинной мозг – жұлын (1995)
кора земли – жер қыртысы (2018 жылғы 14 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы:головной мозг – бас миы; кора – қыртыс, қабық
12. Орыс тіліндегі «кора» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қыртыс» сөзі бекітілсе, заңнамада «қыртыс», «қабық» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «головной мозг» сөз тіркесі заңнамада «бас миы» сөз тіркесімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «кора головного мозга» сөз тіркесі қазақ тіліне «ми қыртысы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Күрделі функцияны дифференциялау жеке туындыларға негізделген екі немесе одан да көп функциялар композицияларының туындысын есептеуге мүмкіндік береді.
Функция - лат. functio «орындау».
Дифференция - лат. differentia «айырмашылық».
2. Әзербайжан: zəncir qayda, kompleks funksiyanın fərqləndirilməsi
3. Қырғыз: чынжыр эрежеси, татаал функциянын дифференциациясы
4. Өзбек: zanjir qoidasi, murakkab funktsiyani differentsiatsiyasi
5. Түрік: zincir kuralı, karmaşık bir işlevin farklılaşması
6. Ағылшын: chain rule, differentiation of a complex function
7. Испан: cadena de reglas, diferenciación de una función compleja
8. Неміс: Kettenregel, Differenzierung einer komplexen Funktion
9. Француз: règle de la chaîne, différenciation d`une fonction complexe

10. Бекітілген нұсқасы: цепная банковская деятельность – тізбекті банк қызметі (2016 жылғы 8 желтоқсан)
правило квадрата – квадрат ережесі (2020 жылғы 17 маусым)
правила стрельбы – оқ ату қағидалары (2020 жылғы 9 қазан)
дифференциация – саралау (2016 жылғы 28 маусым)
рента дифференциальная – дифференциялық рента (2017 жылғы 10 қараша)
дистанция сложная – күрделi арақашықтық (2019 жылғы 6 желтоқсан)
функция – функция (2020 жылғы 25 маусым)
референтная функция – референттік қызмет (2020 жылғы 25 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы:цепное – тізбекті; правило – қағида, ереже; дифференцирование – саралау; дифференциялау; сложная – күрделі; функция – функция, қызмет
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. functio «орындау, міндет, жарна») «функция» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «функция», «қызмет» сөздері бекітілген, заңнамада «функция», «қызмет» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. differentia «айырмашылық») «дифференция» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «дифференция», «саралау» сөздері бекітілген, заңнамада «дифференция», «саралау» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «цепная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «тізбекті» сөзі бекітілсе, заңнамада «тізбекті» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «правило» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «ереже», «қағида» сөздері бекітілсе, заңнамада «ереже», «қағида» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «сложная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «күрделі» сөзі бекітілсе, заңнамада «күрделі» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «дифференцирование сложной функции» сөз тіркесі қазақ тіліне «күрделі функцияны дифференциялау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «цепное правило» сөз тіркесі қазақ тіліне «тізбекті қағида» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Зарядталған байланысы бар аспап (ЗБА) - жартылай өткізгіш көлемінде басқарылатын зарядты тасымалдау технологиясы қолданылатын жартылай өткізгіш құрылғылар класының жалпы белгіленуі.

2. Әзербайжан: şarj əlaqəli cihaz
3. Қырғыз: заряд кошулган шайман
4. Өзбек: zaryad bilan bog`langan qurilma
5. Түрік: yüke bağlı cihaz
6. Ағылшын: charge-coupled device (CCD)
7. Испан: dispositivo de carga acoplada
8. Неміс: ladungsgekoppeltes Gerät
9. Француз: dispositif à couplage de charge

10. Бекітілген нұсқасы: прибор – аспап (2020 жылғы 17 маусым)
термоядерный заряд – термоядролық заряд (2020 жылғы 9 қазан)
фельдъегерская связь – фельдъегерлік байланыс (2020 жылғы 25 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы:прибор – аспап, құрал; заряд – заряд, қуат; связь – байланыс
12. Орыс тіліндегі «прибор» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «аспап» сөзі бекітілсе, заңнамада «аспап», «құрал» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «заряд» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «заряд» сөзі бекітілсе, заңнамада «заряд», «қуат» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «связь» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «байланыс» сөзі бекітілсе, заңнамада «байланыс» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «прибор с зарядовой связью» сөз тіркесі қазақ тіліне «зарядталған байланысы бар аспап» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Виртуалды әңгімелесуші, чат-бот - пайдаланушылардың қажеттіліктерін анықтайтын, содан кейін оларды қанағаттандыруға көмектесетін бағдарлама.
Виртуаль - лат. virtualis «мүмкін».
Чат-бот – ағыл. chatbot – пайдаланушымен шынайы әңгімелесуді бейнелейтін бағдарлама.
2. Әзербайжан: virtual həmsöhbət, söhbət botu
3. Қырғыз: виртуалдык маектеш, чат боту
4. Өзбек: virtual suhbatdosh, chat bot
5. Түрік: sanal muhatap, sohbet botu
6. Ағылшын: chatbot
7. Испан: interlocutor virtual, bot de chat
8. Неміс: virtueller Gesprächspartner, Chat-Bot
9. Француз: interlocuteur virtuel, chat bot

10. Бекітілген нұсқасы: виртуальный – виртуальды (2018 жылғы 27 маусым)
коммуникативные интересы собеседников – сұхбаттасушылардың қатысымдылық мүдделері (2020 жылғы 25 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы:виртуальный – виртуальды; собеседник – әңгімелесуші; сұхбаттасушы - интервьюер; тестирующий собеседник - тест алушы; чат – чат
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. virtualis «мүмкін») «виртуальный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «виртуальды» сөзі бекітілген, заңнамада «виртуальды» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне ағылшын тілінен енген (ағыл. chatbot – пайдаланушымен шынайы әңгімелесуді бейнелейтін бағдарлама») «чат» сөзі заңнамада «чат» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «собеседник» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сұхбаттасушы» сөзі бекітілсе, заңнамада «әңгімелесуші» сөзімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «сұхбаттасушы» сөзі заңнамада «интервьюер» сөзінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «виртуальный собеседник» сөз тіркесі қазақ тіліне «виртуалды әңгімелесуші» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.
Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «чат-бот» сөзі қазақ тіліне «чат-бот» сөзімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Химиялық инженерия - физика мен химияны біріктіретін инженерлік сала. Ол шикізат пен химикаттарды қымбат заттарға түрлендіруді зерттеумен айналысады.
Химия – көне грек. χυμος «шырын, ылғал, дәм».
Инженерия - лат. ingenium «ептілік».
2. Әзербайжан: kimya mühəndisliyi
3. Қырғыз: химиялык инженерия
4. Өзбек: kimyo muhandisligi
5. Түрік: kimya mühendisliği
6. Ағылшын: chemical engineering
7. Испан: ingeniería química
8. Неміс: Chemieingenieurwesen
9. Француз: ingénieur chimiste

10. Бекітілген нұсқасы: номенклатура химическая – химиялық аталым (2006 жылғы 23 желтоқсан)
генная инженерия – гендік инженерия (2017 жылғы 13 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы:химическая инженерия и процессы - химиялық инженерия және процестер
12. Орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. χυμος «шырын, ылғал, дәм») «химия» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «химия» сөзі бекітілген, заңнамада «химия» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. ingenium «ептілік») «инженерия» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «инженерия» сөзі бекітілген, заңнамада «инженерия» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «химическая инженерия» сөз тіркесі қазақ тіліне «химиялық инженерия» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Сызықтық жиілікті модульденген дабылбелгі - жиілік модуляциясының бір түрі, онда тасымалдаушы сигналдың жиілігі сызықтық заңға сәйкес өзгереді.
Сигнал - лат. signāle, signum «таңба».
Модуль – лат. modulus — «кіші өлшем».
2. Әзербайжан: cingiltili siqnal
3. Қырғыз: чырылдаган сигнал
4. Өзбек: chirib signal
5. Түрік: cıvıltı sinyali
6. Ағылшын: chirp signal
7. Испан: señal de chirrido
8. Неміс: Zwitschersignal
9. Француз: signal sonore

10. Бекітілген нұсқасы: сигнал – дабылбелгі (2020 жылғы 17 маусым); сигнальная ракета – сигналдық зымыран (2020 жылғы 9 қазан); аналоговый сигнал – аналогты дабыл (2013)
изолятор линейный – желілік оқшаулағыш (2016 жылғы 28 маусым)
линейный арбитр – сызықтық төреші (2020 жылғы 17 маусым)
модуль – модуль (2018 жылғы 27 маусым)
частота – жиілік (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы:сигнал – сигнал, дабыл; линейный – желілік, сызықтық; частота – жиілік; интенсивно-модулированная лучевая терапия - жіті-модулирленген сәулелік терапиясы
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. signāle, signum «таңба») «сигнал» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сигнал», «дабылбелгі», «дабыл» сөздері бекітілген, заңнамада «сигнал», «дабыл» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. modulus — «кіші өлшем») «модуль» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «модуль» сөзі бекітілген, заңнамада «модуль» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «линейный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сызықтық», «желілік» сөздері бекітілсе, заңнамада «сызықтық», «желілік» сөздерімен аударылған. Бұл жайт аталған сөздің қолданылған мәнмәтіндегі мағынасына байланысты туындап отыр.
Орыс тіліндегі «частота» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жиілік» сөзі бекітілсе, заңнамада «жиілік» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «сигнал с линейной частотномодулированный» сөз тіркесі қазақ тіліне «сызықтық жиілікті модульденген дабылбелгі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.

Дефинициясы1. Тізбек - белгілі бір қызметі бар электр тізбегінің бөлігі.

2. Әзербайжан: dövrə
3. Қырғыз: тизбек
4. Өзбек: elektron
5. Түрік: devre
6. Ағылшын: circuit
7. Испан: circuito
8. Неміс: Schaltkreis
9. Француз: circuit

10. Бекітілген нұсқасы: цепная банковская деятельность – тізбекті банк қызметі (2016 жылғы 8 желтоқсан)
сторожевая цепь – күзет тізбегі (2020 жылғы 9 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы:цепь – тізбек
12. Орыс тіліндегі «цепная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «тізбекті» сөзі бекітілсе, заңнамада «цепь» сөзі «тізбек» сөзімен аударылған.

Дефинициясы1. Принциптік схема - электрлік құрылғы элементтері арасындағы байланыстарды шартты графикалық және әріптік-сандық белгілеулер (пиктограммалар) көмегімен беруге қызмет ететін графикалық бейне (модель).
Электр - көне грек. ἤλεκτρον «электрон».
Схема - грек. σχῆμα «бет әлпет, қалып, фигура».
Принцип – лат. principium «бастау, принцип, қағидат, бастам», princip-, princeps «бастық, басшы», primus «бірінші» + capere «алу».
2. Әзербайжан: dövrə şeması
3. Қырғыз: электр схемасы
4. Өзбек: elektron sxemasi
5. Түрік: devre şeması
6. Ағылшын: circuit schematic
7. Испан: esquema del circuito
8. Неміс: Schaltplan
9. Француз: schéma de circuit

10. Бекітілген нұсқасы: операции принципиальные – қағидаттық операциялар (2017 жылғы 10 қараша)
схема – тәсім (2015 жылғы 15 желтоқсан)
логическая микросхема – логикалық микросұлба (2018 жылғы 14 желтоқсан)
монтажная схема – құрастыру схемасы (2007 жылғы 29 маусым)
схема – сұлба (1998 жылғы 24 маусым)
цепная банковская деятельность – тізбекті банк қызметі (2016 жылғы 8 желтоқсан)
сторожевая цепь – күзет тізбегі (2020 жылғы 9 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: ния и дополнения, не имеющие принципиального характера – қағидаттық сипаты жоқ өзгерістер мен толықтырулар;
принципиальные и монтажные схемы бортовых и наземных авиационных криогенных систем, технологические регламенты - бортты және жер үсті авиациялық криогендік жүйелердің принципті және монтажды тәсімдері; схемы очистки - тазалау тәсімі; схема – сұлба, схема
12. Орыс тіліне грек тілінен енген (грек. σχμμα «бет әлпеті, қалып, фигура») «схема» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «схема», «сұлба», «тәсім» сөздері бекітілген, заңнамада «схема», «сұлба», «тәсім» сөздерімен аударылған. Алайда «Қазақ сөздігінде» «тәсім» сөзі берілмеген.
Орыс тіліне латын тілінен енген (лат. principium «бастау, принцип, қағидат, бастам», princip-, princeps «бастық, басшы», primus «бірінші» + capere «алу») «принцип» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қағидат» сөзі бекітілген, заңнамада «қағидат», «принцип» сөздерімен аударылған.
Сонымен қатар орыс тіліне көне грек тілінен енген (көне грек. ἤλεκτρον «электрон») «электр» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «электр» сөзі бекітілген, заңнамада «электр» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «цепная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «тізбекті» сөзі бекітілсе, заңнамада «цепь» сөзі «тізбек» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін, заңнамадағы және информатика саласындағы мағыналық қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «принципиальная схема» сөз тіркесі қазақ тіліне «принциптік схема» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз.