Termincom.kz - Алаң

ТЕК ТЕРМИНКОМ МҮШЕЛЕРІ ҒАНА ДАУЫС БЕРЕ АЛАДЫ! Республикалық терминология комиссиясының 2024 жылғы 3-отырысында бекітілетін терминдері (жаратылыстану-математика бағыты)

№	САЛАСЫ	ТЕРМИН САНЫ	РЕТТІК САНЫ
1	ҚР Денсаулық сақтау министрлігі қарауға ұсынған терминдер (медицина саласының терминдері)	223	1-223
2	Тамақ өнеркәсібі саласының терминдері	279	224-502

#	Орысша нұсқасы	Қазақша нұсқасы	Рейтинг
1.	абсцесс	іріңдік, абсцесс	абсцесс іріңдік, абсцесс Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Іріңдік – терінің терең қабатында немесе ішкі органдарда қандағы жұқпалы бактериялар тудырған лейкоцит ұлпаларының бұзылуы салдарынан пайда болатын қою сары ірің. 2. Этимологиясы: абцесс (латын. abscessus) – "домбығу, іріңдеу". 3. Өзбек: abtsess, xo'ppoz 4. Түрік: apse 5. Ағылшын: abscess 6. Неміс: abszess 7. Бекітілген нұсқасы: абсцесс почки - бүйрек абцесі (2017), абсцесс холодный - суық абцесс (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Екі айдан астам еңбекке уақытша жарамсыздық мерзімі белгіленген аурулардың тізбесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1033 бұйрығы. ... Өрескел неврологиялық түсулерi бар бас сүйек iшiндегi және омыртқа iшiндегi абцесс пен гранулема ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «іріңдік» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+10	+10
2.	абсцесс паранефральный	паранефральды абцесс, бүйрек жаны іріңдік, бүйрекмаңы абцесі (2017)	абсцесс паранефральный паранефральды абцесс, бүйрек жаны іріңдік, бүйрекмаңы абцесі (2017) Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Паранефральды абцесс – бүйректің айналасындағы майлы тіндердің қабынуы. 2. Этимологиясы: паранефраль (көне грек. παρα) – "маңы, айналасы, жаны", νεφρός – бүйрек, абцесс (латын. abscessus) – "домбығу, іріңдеу". 3. Өзбек: paranefral xo'ppoz 4. Түрік: paranefral apse 5. Ағылшын: paranephral abscess 6. Неміс: paranephraler аbszess 7. Бекітілген нұсқасы: абцесс паранефральный - бүйрекмаңы абсцесі (2017), блокада паранефральная - паранефралдық блокада (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Екі айдан астам еңбекке уақытша жарамсыздық мерзімі белгіленген аурулардың тізбесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1033 бұйрығы. ... Өрескел неврологиялық түсулерi бар бас сүйек iшiндегi және омыртқа iшiндегi абцесс пен гранулема ... 9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында «паранефральды абцесс» тіркесі кездеспеді. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «бүйрек маңы іріңдігі» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+4	+4
3.	аденомэктомия	қуықасты безін отау	аденомэктомия қуықасты безін отау Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Қуықасты безін отау – қуық асты безінің уретраны тарылтатын және зәр шығару процесіне кедергі келтіретін өсіп кеткен тіндерін хирургиялық жолмен ішінара немесе толығымен алып тастау. 2. Этимологиясы: аденомэктомия (грек. аden) - "темір", oma - "қатерсіз ісік", ektome - "кесу, алып тастау". 3. Өзбек: adenomektomiya 4. Түрік: adenomektomi 5. Ағылшын: adenomectomy 6. Неміс: аdenomektomie 7. Бекітілген нұсқасы: гастроэктомия - гастроэктомия (2017), аденома гепатоцеллюлярная - гепатоцеллюлялық аденома (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасында стационарлық жағдайларда медициналық көмек көрсету стандартын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 24 наурыздағы № ҚР- ДСМ-27 бұйрығы. ... Қуықасты безінің зарарсыз гиперплазиясы асқынған науқастарда құрсағаарты немесе қуықасты аденомэктомиясы ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «аденомэктомия» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+2	+2
4.	адреноблокатор	адреноблокатор, адренотежегіш, адрентежегіш, адренобұғаттағыш (2017), адренбұғаттағыш	адреноблокатор адреноблокатор, адренотежегіш, адрентежегіш, адренобұғаттағыш (2017), адренбұғаттағыш Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Адреноблокатор – адреналин тобының медиаторларына рецепторларды бұғаттайтын химиялық заттар (адреналин, норадреналин). 2. Этимологиясы: адреноблокатор (лат. adrenalis) - "бүйрек үсті безі", (франц. фр. bloc) - "жиынтық, шығыршық". 3. Өзбек: adrenoblokator 4. Түрік: adrenerjik bloker 5. Ағылшын: adrenoblocker 6. Неміс: аdrenoblocker 7. Бекітілген нұсқасы: адреноблокатор - адренобұғаттағыш (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Дәрілік препараттардың құрамына кіретін әсер етуші заттарды ескере отырып, оларды рецептісіз және рецепт бойынша босатылатын дәрілік препараттардың санаттарына жатқызу қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 6 қаңтардағы № ҚР ДСМ-4 бұйрығы. ... бета-адреноблокаторлар басқалармен біріктірілімде селективті ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «адренбұғаттағыш» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+10	+10
5.	амбулаторный больной	емханалық науқас, амбулаторлық науқас	амбулаторный больной емханалық науқас, амбулаторлық науқас Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Емханалық науқас – ауруханада емделетін, бірақ күні бойы онда қалмайтын науқас. 2. Этимологиясы: амбулатория (лат. ambulare) - "жүру, қозғалу". 3. Өзбек: ambulatoriya kasalligi 4. Түрік: ayakta tedavi gören hasta 5. Ағылшын: outpatient 6. Неміс: ambulanter patient 7. Бекітілген нұсқасы: больной амбулаторный - амбулаториялық науқас (2017), амбулатория - амбулатория (2007) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 7 шілдедегі N 172 Заңы ... ауыратын науқас ... Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 19 қарашадағы № 141-V Заңы ... науқастың келісімі ... Қазақстан Республикасының Заңы 1998 жылғы 17 желтоқсан N 325-I ... амбулаториялық-емханалық тарификатор ... Қазақстан Республикасының Заңы 2018 жылғы 28 желтоқсандағы № 211-VІ ҚРЗ. ... амбулаториялық қамтамасыз етуге ... Қазақстан Республикасының Заңы 2022 жылғы 1 желтоқсандағы № 161-VII ҚРЗ ... амбулаториялық-емханалық көмек ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «амбулаторлық науқас» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+5	+5
6.	анастомоз	жалғама, ұштасым, анастомоз	анастомоз жалғама, ұштасым, анастомоз Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Жалғама – қуысты мүшелердің ішкі көлемін (мысалы, ішек, қан немесе лимфа тамырлары), сондай-ақ, жүйке тіндері, бұлшықет және т.б. ұлпаларды олардың арасындағы байланысты қамтамасыз ету үшін хирургиялық немесе басқа жолмен қосу, бітістіру. 2. Этимологиясы: анастомоз (көне грек. ἀναστόμωσις) - "саңылау, тесік, жырық". 3. Өзбек: anastomoz 4. Түрік: anastomoz 5. Ағылшын: anastomosis 6. Неміс: аnastomose 7. Бекітілген нұсқасы: анастомоз - тамыржалғау (2005), гастроэнтероанастомоз - гастроэнтероанастомоз (2017), цифровая приставка - цифрлық жалғама (2021) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасында хирургиялық (абдоминалды, торакалды, колопроктологиялық) көмек көрсетуді ұйымдастыру cтандартын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 20 наурыздағы № 41 бұйрығы. ... анастомоз және ішінара эзофагоэктомиясы ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «анастомоз» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+7	+7
7.	анастомоз бок-в-бок	бүйір бүйіріне анастомозы, бүйірлік анастомозы, бүйірден бүйірге анастомозы	анастомоз бок-в-бок бүйір бүйіріне анастомозы, бүйірлік анастомозы, бүйірден бүйірге анастомозы Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Бүйір бүйіріне анастомозы – хирургия саласында ішек анастомозын қалыптастыру үшін қолданылатын, ішек қуысының тарылуын және сыңылаулардың қалуын болдырмайтын, ауқымды тыртықтың пайда болуына жол бермейтін әдіс. 2. Этимологиясы: анастомоз (көне грек. ἀναστόμωσις) - "саңылау, тесік, жырық". 3. Өзбек: yonma-yon anastomoz 4. Түрік: yan yana anastomozu 5. Ағылшын: side-to-side anastomosis 6. Неміс: anastomose seite an seite 7. Бекітілген нұсқасы: артерио-венозный анастомоз – артерия-веналық анастомоз (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 20 наурыздағы № 41 бұйрығы. ... Анастомоз және ішінара эзофагоэктомиясы ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 5 сәуірдегі № 12 бұйрығы. ... Аш ішек анастомозы ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 46 бұйрығы ... Билиодигестивті анастамоздар ... 9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында "бүйір бүйіріне анастомозы, бүйірлік анастомозы" термин тіркестері кездеспеді. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, "бүйірден бүйірге анастомозы" терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг-1	-1
8.	анастомоз конец-в-конец	ұшы ұшына анастомозы, ішектердің ұшын бірікту анастомозы, ішектер ұшы анастомозы, ұшынан ұшына анастомозы	анастомоз конец-в-конец ұшы ұшына анастомозы, ішектердің ұшын бірікту анастомозы, ішектер ұшы анастомозы, ұшынан ұшына анастомозы Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Ұшы ұшына анастомозы – қуыс мүшелердің ұштарын екі қатарлы Альберт тігісімен тікелей байланыстыра жалғайтын мейлінше физиологиялық ұштасым. 2. Этимологиясы: анастомоз (көне грек. ἀναστόμωσις) - "саңылау, тесік, жырық". 3. Өзбек: anastomoz oxiri-oxiri 4. Түрік: uçtan uca anastomozu 5. Ағылшын: end-to-end anastomosis 6. Неміс: ende-zu-ende-anastomose 7. Бекітілген нұсқасы: артерио-венозный анастомоз – артерия-веналық анастомоз (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 20 наурыздағы № 41 бұйрығы. ... Анастомоз және ішінара эзофагоэктомиясы ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 5 сәуірдегі № 12 бұйрығы. ... Аш ішек анастомозы ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 46 бұйрығы ... Билиодигестивті анастамоздар ... 9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында "ұшы ұшына анастомозы, ішектердің ұшын бірікту анастомозы, ішектер ұшы анастомозы" термин тіркестері кездеспеді. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, "ұшынан ұшына анастомозы" терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг-3	-3
9.	анурия постренальная	постренальды анурия, бүйрексоңғылық анурия, постреналды анурия	анурия постренальная постренальды анурия, бүйрексоңғылық анурия, постреналды анурия Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Постренальды анурия – бүйрек арқылы шығарылған зәрдің денеде пайда болған ісіктің несепағарларды қысуы, гинекологиялық процедуралар кезінде несепағардың кездейсоқ зақымдалуы, бүйректегі тастардың жоғарғы зәр шығару жолдарын бітеуі салдарынан қуыққа жетпеуі. 2. Этимологиясы: постреналды (латын. post) - "соңғы, кейінгі", renalis - "бүйрекке қатысты"; анурия (көне грек. ἀν) - "теріс, болымсыз ұғымды білдіретін қосымша", οὖρον - "зәр, несеп". 3. Өзбек: anuriya postrenal 4. Түрік: postrenal anüri 5. Ағылшын: postrenal anuria 6. Неміс: postrenale аnurie 7. Бекітілген нұсқасы: анурия - зәр шықпауы (2005) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 14 қазандағы № ҚР ДСМ-114 бұйрығы. ... Анурия немесе олигурия ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 6 қаңтардағы № ҚР ДСМ-3 және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2021 жылғы 6 қаңтардағы № 5 бірлескен бұйрығы. ... одан астам уақытта анурия ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 46 бұйрығы ... Анурия кезінде жедел және шұғыл көмек көрсету ... 9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында «постренальды анурия, бүйрексоңғылық анурия» термин тіркесі кездеспеді. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «постреналды анурия» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+6	+6
10.	анурия преренальная	преренальды анурия, бүйрекалдылық анурия, переналды анурия	анурия преренальная преренальды анурия, бүйрекалдылық анурия, переналды анурия Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Преренальды анурия – шок, жүрек жеткіліксіздігі, қолқа, бүйрек артериялары немесе тамырларының тромбозы, қан жоғалту, толассыз құсу, шамадан тыс диарея салдарынан бүйрекке қан ағымының жеткіліксіз келуіне байланысты зәр шығару секрециясының болмауы. 2. Этимологиясы: пререналды (лат. prae) - "алдында, дейін", renalis - "бүйрекке қатысты"; анурия (көне грек. ἀν) - "теріс, болымсыз ұғымды білдіретін қосымша", οὖρον - "зәр, несеп". 3. Өзбек: prerenal anuriya 4. Түрік: prerenal anüri 5. Ағылшын: prerenal anuria 6. Неміс: prärenale Anurie 7. Бекітілген нұсқасы: анурия – зәр шықпауы (2005) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 14 қазандағы № ҚР ДСМ-114 бұйрығы. ... Анурия немесе олигурия ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 6 қаңтардағы № ҚР ДСМ-3 және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2021 жылғы 6 қаңтардағы № 5 бірлескен бұйрығы. ... одан астам уақытта анурия ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 46 бұйрығы ... Анурия кезінде жедел және шұғыл көмек көрсету ... 9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында "преренальды анурия, бүйрекалдылық анурия" термин тіркесі кездеспеді. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, "пререналды анурия" терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+5	+5
11.	анурия ренальная	ренальды анурия, бүйректік анурия, реналды анурия	анурия ренальная ренальды анурия, бүйректік анурия, реналды анурия Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Ренальды анурия – қылмыстық аборт, ишемия, гипоксия, нефротоксикалық улармен улану, сәйкес келмейтін қанды құю, аллергиялық реакция, жедел гломерулонефрит салдарынан бүйрек паренхимасының зақымдануы және қан айналымының әртүрлі бұзылыстары нәтижесінде несептің бөлінбей қалуы. 2. Этимологиясы: реналды (латын. renalis) - "бүйрекке қатысты"; анурия (көне грек. ἀν) - "теріс, болымсыз ұғымды білдіретін қосымша", οὖρον - "зәр, несеп". 3. Өзбек: renal anuriya 4. Түрік: renal anüri 5. Ағылшын: renal anuria 6. Неміс: nierenanurie 7. Бекітілген нұсқасы: анурия – зәр шықпауы (2005) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 14 қазандағы № ҚР ДСМ-114 бұйрығы. ... Анурия немесе олигурия ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 6 қаңтардағы № ҚР ДСМ-3 және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2021 жылғы 6 қаңтардағы № 5 бірлескен бұйрығы. ... одан астам уақытта анурия ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 46 бұйрығы ... Анурия кезінде жедел және шұғыл көмек көрсету ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 5 сәуірдегі № 12 бұйрығы. ... бүйректік гипертензия ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 20 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-291/2020 бұйрығы. бүйректі трансплантаттау ... 9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында «ренальды анурия, бүйректік анурия» термин тіркесі кездеспеді. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «реналды анурия» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+8	+8
12.	артериовенозная фистула	артериовенозды жыланкөз, артериавеналық жыланкөз, артериавеналық фистула	артериовенозная фистула артериовенозды жыланкөз, артериавеналық жыланкөз, артериавеналық фистула Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Артериовенозды жыланкөз – артерия мен вена арасындағы туа біткен немесе жүре пайда болған патологиялық тікелей байланыс, дененің кез келген жерінде немесе ішкі органдарда (ми мен жұлын, бүйрек, өкпе, бауыр) шоғырланып, жергілікті және жүйелік қан ағымын бұзатын, алқызыл түсті, бүлкілдеп тұратын түзілімдер. 2. Этимологиясы: артерия (көне грек ἀρτηρία) - "күретамыр", веноз (латын. venosus) - "көктамыр, өзек", фистула (лат. fistula) - "түтік". 3. Өзбек: arteriovenoz fistula 4. Түрік: arteryo-venöz fistüller 5. Ағылшын: arteriovenous fistula 6. Неміс: arteriovenöse fistel 7. Бекітілген нұсқасы: аневризма артериовенозная - артериавеналық аневризма (2017), артерия - артерия, күретамыр (2024), артерио-венозный анастомоз – артерия-веналық анастомоз (2017), вена - вена (2017), бронхиальный свищ - бронх жыланкөзі (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2021 жылғы 4 ақпандағы № ҚР-ДСМ-14 бұйрығы. ... артериовенозды фистула ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 14 қазандағы № ҚР ДСМ-114 бұйрығы. ... ... артериовеноздық фистула ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 18 ақпандағы № 150 қаулысы. ... ересек адамдар арасында артериялық ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 19 қаңтардағы № 115 Қаулысы. ... артериялық гипертензияның ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 11 наурыздағы № 123 қаулысы ... артериялық гипертензия 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «артериавеналық фистула» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+6	+6
13.	артерия локтевой кости	шынтақ жіліктік артерия, шынтақ жілік артериясы, шынтақ жілік күретамыры	артерия локтевой кости шынтақ жіліктік артерия, шынтақ жілік артериясы, шынтақ жілік күретамыры Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Шынтақ жіліктік артерия – білектің медиальды бөлігінің негізгі артериясы, иық артериясының жалғасы. 2. Этимологиясы: артерия (көне грек. ἀρτηρία) - "күретамыр". 3. Өзбек: ulna arteriyasi 4. Түрік: ulnar atardamar 5. Ағылшын: ulnar artery 6. Неміс: arterie des ellenbogens 7. Бекітілген нұсқасы: артерия локтевая - шынтақ күретамыры (2005), артерия - артерия, күретамыр (2024) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 18 ақпандағы № 150 қаулысы. ... артериялық ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 19 қаңтардағы № 115 Қаулысы. ... ересек адамдарда артериялық гипертензияның ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 33 қаулысы. ... негізгі артерияның ортасында дамыды ... шынтақ сүйектерінің ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 7 қазандағы № ҚР ДСМ-116/2020 бұйрығы. ... шынтақ сүйектерінің секвестрэктомиясы ... Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 21 маусымдағы № 107-V Заңы ... сүйек кемігін ... Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 30 маусымдағы № 314-IV Заңы. ... қайтыс болғанның денесімен (сүйектерімен) ... 9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында «шынтақ жіліктік артерия, шынтақ жілік артериясы» термин тіркестері кездеспеді. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «шынтақ жілік күретамыры» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+5	+5
14.	артерия лучевой кости	кәрі жіліктік артерия, кәрі жілік артериясы, кәрі жілік күретамыры	артерия лучевой кости кәрі жіліктік артерия, кәрі жілік артериясы, кәрі жілік күретамыры Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Кәрі жіліктік артерия – білектің бүйір бөлігінің негізгі артериясы, иық артериясының жалғасы. 2. Этимологиясы: артерия (көне грек. ἀρτηρία) - "күретамыр". 3. Өзбек: radial arteriya 4. Түрік: radial arter 5. Ағылшын: radial artery 6. Неміс: arterie des Strahlenknochens 7. Бекітілген нұсқасы: артерия лучевая – кәріжілік күретамыры (2005) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2020 жылғы 21 желтоқсандағы № 716 бұйрығы. ... кәрі жіліктің ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 7 маусымдағы № 106 бұйрығы. ... Кәрі жіліктің біз тәрізді ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 18 ақпандағы № 150 қаулысы. ... ересек адамдар арасында артериялық ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 19 қаңтардағы № 115 Қаулысы. ... артериялық гипертензияның ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 11 наурыздағы № 123 қаулысы ... артериялық гипертензия Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 7 қазандағы № ҚР ДСМ-116/2020 бұйрығы. ... шынтақ сүйектерінің секвестрэктомиясы ... Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 21 маусымдағы № 107-V Заңы ... сүйек кемігін ... Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 30 маусымдағы № 314-IV Заңы. ... айтыс болғанның денесімен (сүйектерімен) ... 9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында «кәрі жіліктік артерия, кәрі жілік артериясы» термин тіркесі кездеспеді. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «кәрі жілік күретамыры» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+9	+9
15.	асцит	шемен, ішшемен (2005)	асцит шемен, ішшемен (2005) Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Шемен – бауыр, ұйқы безі, бүйрек, жатыр аурулары, сондай-ақ жүрек патологиясы, онкологиялық процестер кезінде іш қуысында сұйықтықтың жиналуы. 2. Этимологиясы: асцит (көне грек ἀσκός) - "сұйықтықты сақтауға арналған тері" 3. Өзбек: astsit 4. Түрік: assit 5. Ағылшын: ascites 6. Неміс: bauchwassersucht 7. Бекітілген нұсқасы: асцит – іш шемені (1995), асцит – ішшемен (2005), водянка живота – іш шемені (2017), водянка головного мозга – ми шемені (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 12 қарашадағы № ҚР ДСМ-112 бұйрығы. ... жамбас аймағындағы асцит ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2023 жылғы 29 наурыздағы № 48 бұйрығы. ... рефрактерлі асцит ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 20 наурыздағы № 41 бұйрығы. ... асцит кезінде ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 24 наурыздағы № ҚР- ДСМ-27 бұйрығы. ... Өт қуығының шемені ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 5 сәуірдегі № 12 бұйрығы. ... ұрық шемені ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «шемен» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+4	+4
16.	атеросклеротическая бляшка	атеросклеротикалық тақта, атеросклеротиктік түйіртпек	атеросклеротическая бляшка атеросклеротикалық тақта, атеросклеротиктік түйіртпек Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Атеросклеротикалық тақта – дұрыс тамақтанбау, семіздік, көп қозғалмау, алкоголь мен никотинге тәуелділік, қант диабетінің салдарынан артерияның ішкі қабырғасында қан плазмасының тұрып қалып, соның нәтижесінде дәнекер тіннің өсуі. 2. Этимологиясы: атеросклероз (көне грек. αθήρα) - "қойыртпақ", σκλήρωσις - "қатаю, қату"; бляшка (нем. blëch) - "жапырақша металл". 3. Өзбек: aterosklerotik blyashka 4. Түрік: aterosklerotik plak 5. Ағылшын: atherosclerotic plaque 6. Неміс: atherosklerotische plaque 7. Бекітілген нұсқасы: бляшка – түйіртпек (2005), атеросклероз – атеросклероз (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 7 маусымдағы № 106 бұйрығы. ... атеросклеротикалық жүрек-тамыр ауруы ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 22 қарашадағы № ҚР ДСМ-122 бұйрығы. ... Атеросклеротикалық жүрек-тамыр ауруы ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 24 ақпандағы № 31 бұйрығы. ... қатты бляшка мен кариесті анықтауға ... Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2022 жылғы 18 мамырдағы № 355 бұйрығы. ... бастағы және терінің ашық учаскелеріндегі псориаздың шектеулі, бірақ ірі бляшкалар жатады ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 11 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-258/2020 бұйрығы. ... Асбестоз туралы айтылған плевралық бляшка ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «атеросклеротиктік түйіртпек» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+5	+5
17.	атрофические изменения	өзгерістер, сему өзгерістері, сему-кему өзгерістері	атрофические изменения өзгерістер, сему өзгерістері, сему-кему өзгерістері Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Атрофиялық өзгерістер – органдардың (тіндердің) функциясының бұзылу немесе тоқтатылуы, дұрыс тамақтанбаудың салдарынан тірі жасушалардың, тіндердің, жануарлар мен адам ағзаларының солып, көлемінің кішіреюі. 2. Этимологиясы: атрофия (лат. atrophia) - "ашығу, солу, қурау". 3. Өзбек: atrofik o'zgarishlar 4. Түрік: atrofik değişiklikler 5. Ағылшын: atrophic changes 6. Неміс: atrophische veränderungen 7. Бекітілген нұсқасы: климатические изменения – климаттық өзгеріс (2022), атрофия – атрофия (2016) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2023 жылғы 5 сәуірдегі № 277 бұйрығы. ... атрофия ... Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 13 қарашадағы № 775 бұйрығы. ... атрофиялық өзгерістері ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 30 маусымдағы № ҚР ДСМ--58 бұйрығы. ... жұлынның жүйелі атрофиялары ... Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 25 ақпандағы № 462-V ҚРЗ ... шартқа өзгерістер ... Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 23 желтоқсандағы № 32-VІ ҚРЗ ... кодексіне өзгерістер ... Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 20 желтоқсандағы № 85-VII ҚРЗ ... актілеріне өзгерістер ... 9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында «атрофиялық өзгерістер, сему өзгерістері, сему-кему өзгерістері» термин тіркестері кездеспеді. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «атрофиялық өзгерістер» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг-1	-1
18.	ахалазия кардии	кардия ахалазиясы	ахалазия кардии кардия ахалазиясы Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Кардия ахалазиясы – төменгі өңештің тамақты жылжыту процесінде жеткілікті босаңсымауынан тамақ пен сұйықтықтың асқазанға өту барысы бұзылып, өңеш сыңылауының кеңеюі. 2. Этимологиясы: кардия (көне грек. ϰαρδία) - "жүрек", ахалазия (көне грек. α) - "терістеу, мойындамау", (грек. chalasis) "босаңсу, әлсіреу, жүдеу". 3. Өзбек: kardiya axalaziyasi 4. Түрік: özofageal akalazya 5. Ағылшын: achalasia cardia 6. Неміс: kardia achalasie 7. Бекітілген нұсқасы: ахалазия пищевода – өңеш ахалазиясы (2017), брадикардия – брадикардия (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Амбулаториялық жағдайлардағы мамандандырылған медициналық көмек көрсету қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 27 сәуірдегі № ҚР ДСМ-37 бұйрығы. ... кардия ахалазиясы ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 27 сәуірдегі № ҚР ДСМ-37 бұйрығы. ... Кардия ахалазиясы кезіндегі эндоскопиялық пневмодилатация ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 11 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-258/2020 бұйрығы. ... Өңештің жүрек бөлігінің ахалазиясы ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 20 наурыздағы № 41 бұйрығы. ... асқазан кардиясының пластикасы ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2022 жылғы 8 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-157 бұйрығы. ... Асқазан кардиясының қатерлі ісігі ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «кардия ахалазиясы» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+10	+10
19.	баланит	баланит, күпек қабынуы (2005)	баланит баланит, күпек қабынуы (2005) Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Баланит – ер адамның жыныс мүшесінің басында болатын қабыну процесінің жалпы атауы. 2. Этимологиясы: баланит (грек. bálanos) - "ер адамның жыныс мүшесінің ұшы". 3. Өзбек: balanit 4. Түрік: balanit 5. Ағылшын: balanitis 6. Неміс: balanitis 7. Бекітілген нұсқасы: баланит – күпек қабынуы (2005) 8. Заңнамадағы қолданысы: Медициналық және фармацевтикалық мамандықтар бойынша үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 9 қаңтардағы № 4 бұйрығы. ... Ерлердегі жыныс жүйесінің спецификалық емес қабыну аурулары (простатит, орхит, эпидидимит, везикулит, фуникулит, баланит, баланопостит). 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «баланит» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+9	+9
20.	бальнеотерапия	балшықпен емдеу, бальнеотерапия (2017)	бальнеотерапия балшықпен емдеу, бальнеотерапия (2017) Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Балшықпен емдеу – минералды сулармен, сондай-ақ емдік балшықпен (пелоидотерапия) жергілікті және жалпы ванналар қабылдау, бассейндерде шомылу, әртүрлі душтарға түсу, сондай-ақ минералды суды ішу, ішекті суғару және жуу, ингаляция түрінде жасалатын физиотерапиялық процедура. 2. Этимологиясы: бальнеотерапия (лат. balneum) - "монша, әуіт, шомылу", (грек. therapéia) - "ем, емдеу". 3. Өзбек: balneoterapiya 4. Түрік: balneoterapi 5. Ағылшын: balneotherapy 6. Неміс: balneotherapie 7. Бекітілген нұсқасы: бальнеотерапия – бальнеотерапия (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2022 жылғы 10 тамыздағы № ҚР ДСМ-78 бұйрығы. ... Санаториялық объектілерде сумен емдеуге, балшықпен емдеуге арналған емдеу корпустары жеке тұрған ғимараттарда орналастырылады. Оңтүстік Қазақстан облыстық әкімдігінің 2015 жылғы 22 сәуірдегі № 114 қаулысы. ... балшықпен емдеуімен ... Шымкент қаласы әкімдігінің 2023 жылғы 31 шілдедегі № 1895 қаулысы ... Балшықпен емдеу ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 30 желтоқсандағы N 1325 Қаулысы ... санаторийлiк емдеу: бальнеотерапия; Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 7 сәуірдегі № 65 бұйрығы. ... Бальнеотерапия ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «бальнеотерапия» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+9	+9
21.	бедренная кость	сан сүйегі (клиника), ортан жілік (анатом.) (2005)	бедренная кость сан сүйегі (клиника), ортан жілік (анатом.) (2005) Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Сан сүйегі – пішіні цилиндр тәрізді және алдыңғы жағынан сәл қисық болып келетін, адам ағзасындағы ең үлкен түтік тәрізді сүйек. 2. Этимологиясы: бедро (үндіеуропа. bed) - "дөңестік, шығыңқылық"; кость (лат. os, ossis) - "сүйек". 3. Өзбек: femur 4. Түрік: femur 5. Ағылшын: femur 6. Неміс: оberschenkelknochen 7. Бекітілген нұсқасы: бедренная кость – ортан жілік (2005) 8. Заңнамадағы қолданысы: Атырау облысында әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына рұқсат етілген шекті бөлшек сауда бағаларының мөлшерін бекіту туралы Атырау облысы әкімдігінің 2022 жылғы 6 қыркүйектегі № 191 қаулысы. ... Тауық еті (сан сүйек және іргелес жұмсақ еті бар сан жілік). 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «ортан жілік» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+9	+9
22.	безболезненность	ауырсынусыз, аурусыздық	безболезненность ауырсынусыз, аурусыздық Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Ауырсынусыз – ауырсынудың болмауы, адамға ешнәрсенің сезілмеуі. 2. Этимологиясы: лат. morbus 3. Өзбек: оg'riqsizlik 4. Түрік: ağrısızlık 5. Ағылшын: indolence, painlessness 6. Неміс: schmerzlosigkeit 7. Бекітілген нұсқасы: болезненность – аурушаңдық (2005) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2024 жылғы 18 сәуірдегі № 389 бұйрығы. ... ауырсынусыз қатайған тыртық бар ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 23 қарашадағы № ҚР ДСМ-136 бұйрығы. ... Іш (жұмсақ, ауырсынусыз) ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 7 маусымдағы № 106 бұйрығы. ... Ауырсынусыз аяқ-қол фантомы синдромы ... 9. Ұсыныстар: Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «аурусыздық» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг-2	-2
23.	белок	нәруыз, ақуыз (2021)	белок нәруыз, ақуыз (2021) Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Нәруыз – тірі ағзаның құрылымы мен қызметінің негізін қалайтын тұрақты, маңызды, күрделі органикалық заттар. 2. Этимологиясы: – 3. Өзбек: oqsil 4. Түрік: protein 5. Ағылшын: protein 6. Неміс: eiweiß 7. Бекітілген нұсқасы: белок – ақуыз (2021), белок – нәруыз (2005) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 24 ақпандағы № 461-V ҚРЗ ... құрамындағы ақуызы ... Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 24 ақпандағы № 461-V ҚРЗ ... ақуызды заттар ... Қазақстан Республикасының Заңы 2018 жылғы 28 желтоқсандағы № 211-VІ ҚРЗ. ...активті ақуыздарды өндіруді ... Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 6 сәуірдегі № 299-V ҚРЗ ... биологиялық активті ақуыздарды ... Қазақстан Республикасының Заңы 2014 жылғы 14 қазандағы № 240-V ҚРЗ. ... енгізілмеген ақуыз өнімдері ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «ақуыз» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+9	+9
24.	бокс (мед.)	бокс (мед.)	бокс (мед.) бокс (мед.) Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Бокс – 1) ем-профилактика мекемесінде жұқпалы аурулармен науқастарды немесе жұқпалы ауру жөнінде күдік бар науқастарды бөлек ұстайтын әдейі орын (бөлме). Түрлері: ауруды тексеру боксы, жеке бокс. 2) ортаның ерекше жағдайын талап ететін немесе ортаға қауіпті материалдармен жұмыс істеуді қажет ететін зерттеулерді жүргізуге арналған бөлме (камера). Түрлері: бактериологиялық бокс, радиациялық бокс 2. Этимологиясы: бокс (ағылш. box) - қорап, жәшік. 3. Өзбек: boks 4. Түрік: kapalı yer 5. Ағылшын: box 6. Неміс: Box 7. Бекітілген нұсқасы: бокс – бокс (2019) 8. Заңнамадағы қолданысы: Биологиялық қорғауды қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 2 қарашадағы № ҚР ДСМ-125 бұйрығы. ... биологиялық қауіпсіздік боксы – бақыланатын жұмыс аймағында бір бағытты ауа ағынын жасау, айналымдағы ауаны қалқыма шаң тәрізді және аэрозольді бөлшектерден тазарту және зарарсыздандыру, сондай-ақ ПБА-мен қауіпсіз жұмыс жағдайларын қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын жабдық. 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «бокс, оңаша бөлме» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+9	+9
25.	больной	науқас, сырқат (2005)	больной науқас, сырқат (2005) Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Науқас – аурудан зардап шеккен, денсаулығы нашар адам. 2. Этимологиясы: науқас (пар. нахуш) - сүйкімсіз, ұнамсыз, жағымсыз 3. Өзбек: kasal 4. Түрік: hasta, marazi 5. Ағылшын: sick, patient, case 6. Неміс: kranke 7. Бекітілген нұсқасы: больной стационарный – стационарлық науқас (2017), больной – сырқат (2005) 8. Заңнамадағы қолданысы: Мәжбүрлеп емдеуге арналған наркологиялық ұйымдағы алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауыратын науқастарды тамақтандыру және материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 1 cәуірдегі № 197 бұйрығы. ... уытқұмарлықпен ауыратын науқастарды тамақтандыру және материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету нормалары бекітілсін. 9. Ұсыныстар: "сырқат (ауыру)" терминіне медициналық сөздіктерде "әр жеке адамның ауырыу жағдаяты (фактісі)" деген анықтама беріледі. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «науқас» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+8	+8
26.	большеберцовая кость (голень)	балтыр сүйегі (клиника), асықты жілік, сирақ, жіліншік (анатом.)	большеберцовая кость (голень) балтыр сүйегі (клиника), асықты жілік, сирақ, жіліншік (анатом.) Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Балтыр сүйегі – адам ағзасындағы медиалды орналасқан екінші (ортан жіліктен кейінгі) үлкен сүйек, жіліншіктің ең қалың бөлігі. 2. Этимологиясы: – 3. Өзбек: tibia 4. Түрік: kaval kemiği 5. Ағылшын: shin-bone 6. Неміс: Schienbein 7. Бекітілген нұсқасы: кость малоберцовая – асық жілік шыбығы (1971) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2022 жылғы 30 қыркүйектегі № ҚР ДСМ-108 бұйрығы. ... Егер ампутациялық тұқыл сирақтың кемінде 1/3 болса және ампутацияланған аяқ-қолдың тізе буынындағы қозғалғыштық толық сақталған болса, ерекшелік ретінде бір ампутацияланған сирағы бар адамдарға рұқсат етілуі мүмкін. 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «асықты жілік» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+9	+9
27.	брюшина	ішастар, ішперде (1971-81)	брюшина ішастар, ішперде (1971-81) Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Ішастар – құрсақ қуысының ішкі қабырғаларын және көптеген ішкі мүшелердің бетін жабатын, коллаген мен серпімді талшықтардың ауыспалы қабаттарынан түзілген, жұқа, мөлдір, тегіс әрі жылтыр серозды қабық (пластинка). 2. Этимологиясы: брюшина (неміс. briustern) - "үрлеу". 3. Өзбек: qorin bo'shlig'i 4. Түрік: karınzarı 5. Ағылшын: peritoneum 6. Неміс: bauchfell 7. Бекітілген нұсқасы: брюшина висцеральная - беткей ішперде (2005) 8. Заңнамадағы қолданысы: "Тіндер банкінің қызметін жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 11 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-251/2020 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 28 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-160 бұйрығы. ... жануарлардың тіндері (тері, сүйек, ішперде, перикард, сүйек); 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «ішперде» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+7	+7
28.	брюшная аорта	іштік қолқа, құрсақ қолқасы	брюшная аорта іштік қолқа, құрсақ қолқасы Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Іштік қолқа – адам денесіндегі ең үлкен және маңызы жоғары тамыр, құрсақ қуысына орналасқан ең үлкен артерия. 2. Этимологиясы: аорта (латын. aorta) - "арқан, жіп". 3. Өзбек: qorin aortasi 4. Түрік: karın aortu 5. Ағылшын: abdominal aorta 6. Неміс: abdominale аorta 7. Бекітілген нұсқасы: водянка брюшная - құрсақ шемені (2017), брюшной пресс - іш тығыршығы (2019), вальвулопексия аортальная - қолқалық вальвулопексия (2017) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасындағы пренатальдық ультрадыбыстық скрининг жүргізуді ұйымдастыру стандартын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 21 маусымдағы № ҚР ДСМ-54 бұйрығы. ... Қолқа омыртқаның сол жағында орналасқан. 9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында «іштік қолқа» термин тіркесі кездеспеді. Бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «құрсақ қолқасы» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг-3	-3
29.	вдавление	батық, ойық, батыңқы	вдавление батық, ойық, батыңқы Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Батық – дене мүшелерінің қалыпты орнынан батыңқы орналасуы, ағзаның медиальды бетіндегі ойық. 2. Этимологиясы: – 3. Өзбек: tanaffus 4. Түрік: girinti 5. Ағылшын: impression 6. Неміс: Eindruck 7. Бекітілген нұсқасы: вдавление - батық, батыңқы (2006), проем - ойық (2021) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 22 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-313/2020 бұйрығы. ... батыңқы кеуде ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 24 наурыздағы № ҚР- ДСМ-27 бұйрығы. ... Батыңқы кеуде торы ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «батыңқы» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+8	+8
30.	венозная недостаточность	веналық шамасыздық, веналық жетіспеушілік, веналық жеткіліксіздік	венозная недостаточность веналық шамасыздық, веналық жетіспеушілік, веналық жеткіліксіздік Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Веналық шамасыздық – жеңіл түрінде ыңғайсыздықты, ісінуді, шаршауды, аяқтың түнгі құрысуын тудыратын, ал ауыр түрінде пигментті бұзылулар, трофикалық жаралар пайда болатын аяқтың терең веналары арқылы өтетін қан ағымының бұзылуы. 2. Этимологиясы: веноз (лат. venosus, vena) - "қан тамырлары" 3. Өзбек: venoz etishmovchilik 4. Түрік: venöz yetersizliği 5. Ағылшын: venous insufficiency 6. Неміс: Veneninsuffizienz 7. Бекітілген нұсқасы: аневризма артериовенозная – артериавеналық аневризма (2017), недостаточность переводческих трансформаций – аудармашылық трансформациялардың жеткіліксіздігі (2020) 8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 20 қазандағы № ҚР ДСМ - 140/2020 бұйрығы. ... қанды веналық қолжетімділікті ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 5 сәуірдегі № 12 бұйрығы. ... Босанудан кейінгі кезеңдегі веналық ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2023 жылғы 21 қыркүйектегі № 150 бұйрығы. ... веналық катетер ... Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 25 қарашадағы № 843 бұйрығы. ... созылмалы веналық жетіспеушілігі ... Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 30 наурыз N 170-II ... сәйкес жетіспеушіліктің ... Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 18 қарашадағы N 82-IV Заңы. ... сыни жетіспеушілікті болдырмау ... 9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «веналық жеткіліксіздік» терминін бекіту ұсынылады. Рейтинг+3	+3