Ескерту! Хабарлама қалдыру үшін сайтқа кіру керек.
Бекітуге ұсынылған терминдер Қор толықтыру Заманауи терминдер Семинарлар, конференциялар

Сарапшы мамандар

Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Республикалық терминология комиссиясының I отырысында қаралатын терминдер

Заңнамада әртүрлі аударылып жүрген сөздер мен сөз тіркестері
#Орысша нұсқасыҚазақша нұсқасыРейтинг
1.

Ходатайство

1) Өтініш;

2) Қолдаухат

Ходатайство

1) Өтініш;

2) Қолдаухат

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Зат есім ходатай түбірі, әрі қарай шіркеулік славяндардың тілінен пайда болған, ежелгі слав. ходатаи (πρέσβυς, μεσίτης; Клоц., Супр.), әрі қарай ход зат есімінен, көнеслав. *xodъ, одан көне слав. ходъ (көне грек. βάδισμα, δρόμος), орыстың жүріс, укр. хід (табыс септік жүрісу), болгардың ход, сербі мен хорваттың  хо̑д (табыс септікте хо̏да), словеннің hòd (табыс септікте hódа) және көнеслаян hȏd (табыс септікте hоdа), чех. тілінің chod, словак. chod, поляк. chód (табыс септікте chodu), жоғарылужицкийhsb, dhb. chód. Үндіеуроп. түбір *sed- «жүру, отыру»; х- s- приставкадан соң реr-, pri-, u-; үнді инд. āsad- «басу, жүру, жету» салыстыр, utsad- «шегіну, шығу, жоғару», авест. āhad- «жақындау». Грек. ὁδός «жол», грек. ὁδίτης «жолаушы», грек. ὁδεύω «шарлаймын» байланысқан.

Қоғамдық ұйым, мемлекеттік орган немесе кез-келген адам жоғары тұрған органға жіберетін ресми сұрау, өтініш немесе премия. Сот практикасында өтініш судьялардың, прокурорлардың, анықтау органдарының, тергеушілердің шешім қабылдау немесе белгілі бір іс жүргізу әрекеттерін жасау туралы сұранысы деп түсініледі. Өтініш соттың кез-келген сатысында берілуі мүмкін. Өтініш беру құқығы айыпталушыларға, күдіктілерге, азаматтық айыпталушыларға, олардың заңды өкілдеріне, адвокаттарға, прокурорларға, мемлекеттік айыптаушылар мен қоғамдық қорғаушыларға, талапкерлерге, өтініш берушілерге, үшінші тұлғаларға және сот отырысының басқа қатысушыларына, сондай-ақ мемлекеттік органдар, кәсіподақтар, уәкілеттік берген олардың өкілдеріне беріледі. мемлекеттік кәсіпорындар мен басқа да ұйымдар.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Ərizə

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: сураныч

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Iltimos

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: dilekçe

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Petition; intercession - жақтаушылық, өтінім, делдалдық; petition-өтінім, петиция, сұраным, өтініш, дұға, жалыныш; motion -қозғалыс, өтінім, жылжу, ұсыныс, жүріс, әрекет; solicitation - өтінім, азғырушылық, өжет өтініш, ер адамға далада жол бермеу; soliciting - өтінім, алымсақтық, сұраныс; pleading - жалыныш, қорғану, өтінім, жақтаушылық, жарысқағаз; suit - костюм, қуыным, түс, жиынтық, ер костюмі, өтінім.

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Peticion

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Petition; Die Fürsprache - өтінім, жақтаушылық; Das Gesuch - өтініш, өтінім, сұраным, арыз; Die Intervention - килігу, кірігу, өтінім; Die Befürwortung - өтінім, қолдау, жақтаушылық, демеу; Der Antrag - өтінім, сұраным, ұсыныс, арыз; Der Bitt - өтініш, өтінім, сұраным, петиция.

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Pétition; l`intercession - өтінім, жақтаушылық; lasollicitation - жүктеу, тиеу, қобалжу, өтінім, кернеу, әрекет; lademande - өтініш, талап, партия, өтінім, қуыным, сұраныс.

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының (Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің (қаржы полициясы) салалық терминологиялық жұмыс тобы ұсынған) Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2008 жылдың 22-сәуірдегі бірінші отырысында өтініш-обращение нұсқасында бекітілген.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 1998 жылғы 24-маусымдағы мәжілісінде қолдаухат - өтінім нұсқасында бекітілген термин.

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында – өтініш беруші (лицензиат) нұсқасында 106 жағдайдың (80) қолданылған. Бір жерде өтінішхат нұсқасында, басқа жерде өтініш, өтініштің, өтінішке және басқа да нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Дербес деректер және оларды қорғау туралы заңында (2017.28.12. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) өтініш жасау (арыз), (сұрау салу – сұраныс мағынасында) нұсқасында 5 рет қолданыдған.

Қазақстан Республикасының Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы заңында (2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) атауында, Заңда өтініш жасау (арыз), (сұрау салу – сұраныс мағынасында)141 рет қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Ходатайствоны өтініш деп аударуға негіз жоқ, себебі өтініш сөзінің бойында заявление, прошение секілді мағына үстелген. Қолдаухат орыс тіліндегі ходатайство+ның мағынасына жақын, қолдау сөзі поддержка мағынасы бар, оған қосылған +хат сөзі қосылуы әсерінен ходатайство сөзі туындаған. Ходатайство сөзінде өтініштен гөрі, жоғары, не қатардағы ұйым, мекеме және т.б. алдында қолдау сұрау, қолдау күту, қолдау көрсету және т.т.мағынасы басым екендігін ескеріп осындай ұсыныс айтамыз.

Рейтинг
+5
2.

Ходатайствовать

1) Өтініш жасау;

2)Қолдаухат беру

Ходатайствовать

1) Өтініш жасау;

2)Қолдаухат беру

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Ход/жүріс сөзінен негіз алады, әрі қарай шіркеу-слав., көне-слав. ход/жүріс (πρέσβυς, μεσίτης; Клоц., Супр.), әрі қарай ход/жүріс, көне слав. *xodъ, өзгелердің ішінен туындағаны: көне славянның жүріс-ходъ (көне-грек. βάδισμα, δρόμος), орыс жүріс/, укр. хід (табыс септікте жүрісу), болгардың жүріс/ход, сербі мен хорваттың  хо̑д (табыс септікте хо̏да), словен. hòd (табыс септікте hódа) және словеннің hȏd (табыс септікте hоdа), чех. тілінде chod, словак. chod, поляк. chód (табыс септікте chodu), Жоғарылужицкийhsb, dhb. chód. Үндіеуро. түбір *sed- «жүріс, отыру»; х- s- приставкасынан соң реr-, pri-, u-; көне үнді салыстырамыз āsad- «басу, жүру, жету», utsad- «жүріс, шығу, жоғалу», авест. āhad- «келу». Грек. ὁδός «жол», грек. ὁδίτης «кезгіш», грек. ὁδεύω «кеземін». Ресми сұраныс, сұраным немесе қоғамдық ұйымның, мемлекеттік органның немесе басқа біреудің жоғары тұрған органға жіберген марапаты. Сот практикасында петиция дегеніміз - судьяларға, прокурорларға, анықтау органдарына, тергеушілерге шешім қабылдау немесе белгілі бір іс жүргізу әрекеттерін орындау туралы жолданған өтініш. Өтініш соттың кез-келген сатысында берілуі мүмкін. Өтініш беру құқығы айыпталушыларға, күдіктілерге, азаматтық айыпталушыларға, олардың заңды өкілдеріне, адвокаттарға, прокурорларға, мемлекеттік айыптаушылар мен қоғамдық қорғаушыларға, талапкерлерге, өтініш берушілерге, үшінші тұлғаларға және сот отырысының басқа қатысушыларына, сондай-ақ мемлекеттік органдар, кәсіподақтар, уәкілеттік берген олардың өкілдеріне беріледі. мемлекеттік кәсіпорындар мен басқа да ұйымдар.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Tələb etmək

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: сураныч

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Talab qilish

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Talep etmek

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: To solicit; intercede - өтінім, қолдау, қолдау көрсету, достасуға шақырау; petition – өтінім беру, сұрау, шағымдану, өтіну, сұраным беру, петиция жасау; solicit – өтінім ету, сұрану, талап ату, сұрап алу, қолдау, көлбеу; move - қозғалу, жылжу, жылжыту, қозғалу, қозғалту, өтінім ету; plead - жалыну, қиылу, жүгіну, өтінім ету, мойындау, жауап ұстау.

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Para solicitar

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Zu erbitten; beantragen – өтінім сұрау, ұсныу, арыз беру; intervenieren – өтінім ету, қолдау, интервенция жүзеге асыру; sich verwenden – өтінім ету, қолдау көрсету; bitten – өтінім ету, шақыру, петициямен шығу, сұрану; ansuchen – өтінім айту; befürworten – өтінім білдіру, қолдау, демеу болу, қолдау көрсету; ersuchen – өтінім беру, сұраныс жасау, тілек ету; plädieren – өтінім ету, үшін , қорғау, сот алдында сөз алу.

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Solliciter

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының (Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің (қаржы полициясы) салалық терминологиялық жұмыс тобы ұсынған) Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2008 жылдың 22-сәуірдегі бірінші отырысында өтініш-обращение нұсқасында бекітілген.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 1998 жылғы 24-маусымдағы мәжілісінде қолдаухат - өтінім нұсқасында бекітілген термин.

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында – өтініш беруші (лицензиат) нұсқасында 106 жағдайдың (80) қолданылған. Бір жерде өтінішхат нұсқасында, басқа жерде өтініш, өтініштің, өтінішке және басқа да нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Дербес деректер және оларды қорғау туралы заңында (2017.28.12. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) өтініш жасау (арыз), (сұрау салу – сұраныс мағынасында) нұсқасында 5 рет қолданыдған.

Қазақстан Республикасының Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы заңында (2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) атауында, Заңда 141 рет қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Ходатайствоны өтініш деп аударуға негіз жоқ, себебі өтініш сөзінің бойында заявление, прошение секілді мағына үстелген. Қолдаухат орыс тіліндегі ходатайство+ның мағынасына жақын, қолдау сөзі поддержка мағынасы бар, оған қосылған +хат сөзі қосылуы әсерінен ходатайство сөзі туындаған. Ходатайство сөзінде өтініштен гөрі, жоғары, не қатардағы ұйым, мекеме және т.б. алдында қолдау сұрау, қолдау күту, қолдау көрсету және т.т.  мағынасы басым екендігін ескеріп осындай ұсыныс айтамыз.

Рейтинг
+6
3.

Иск

1) Талап қою;

2) Талап-арыз

Иск

1) Талап қою;

2) Талап-арыз

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Сотқа жіберілген талап, сотқа жүгінген талапкердің сот әрекеті, жауапкерді өз құқығын мойындауға немесе өзіне жүктелген міндеттерді орындауға міндеттеу туралы. талап барлық азаматтық заңнамамен бірге жүреді, оның табиғи меншігі болып табылады; сот істерімен бірге жүрмейтін құқықтар сирек кездесетін жағдайлар болып табылады және заң мен мораль шекарасында болады. мысалы, карточкалық қарыз бойынша төлем алған адамдан ақшаны қайтару талап етілмейді, яғни оған құқығы бар, бірақ ол талап бойынша төлем жасауды талап ете алмайды (табиғи міндеттеме деп аталады). рим құқығында преторлық үкімдер үшін заңдар қарастырылған және олардың саны үкімдердің мазмұнымен шектелген. қазіргі заңдарда көптеген құқықтық қатынастар бар, өйткені құқықтық қатынастар да бар. талаптың мәні ерекшеленеді - талапкердің талаптарының мәні (қарызды өтеу, құқықты мойындау, залалды өтеу және т.б.) және талап қоюдың себебі - талап қоюға негіз болған жауапкердің әрекеті немесе әрекетсіздігі (келісім-шартты бұзу, зиян келтіру және т.б.). сот дауды талап арыздың бір бөлігі ретінде қарастырады, яғни, әдетте, ол талап қою шегінен тыс шыға алмайды. талап беруден бас тартылған жағдайда сотқа сол нысан мен негізі бар шағыммен қайта-қайта жүгінуге жол берілмейді.

2.Әзірбайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: dava

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: сотко арыз

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: sud jarayoni

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: dava

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: lawsuit; claim - қуыным, талап, арыз, сұраныс; suit - костюм, қуыным, түс, жиынтық, ерлер костюмі, комплект; lawsuit - қуыным, сот процесі, тартыс, сот ісі; action - әрекет, акция, қызмет, қуыным; plaint- жылау, қуыным арыз, қуыным.

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: pleito

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: klage. die klage - қуыным, сұраным; die forderung - талап, сұраным, қуыным, сұраныс, дуэлге шығару.

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: poursuite; l`action акция, влияние, қуыным, әрекет, эффект: lademande - өтініш, талап, партия, өтінім, қуыным, сұраныс.

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2002 жылғы 19-наурыздағы мәжілісінде талап – қуыным, талап арыз – қуыным арыз, талап мерзімі – қуыным мерзім, истец-талапкер нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2005 жылғы 14-шілдедегі мәжілісінде біліктілік талаптары – квалификационные требования нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2006 жылғы үшінші отырыс мәжілісінде кері талап - қуыным регрессивный, ынтымақты талап, ортақ талап - солидарное талап нұсқасында бекітілген термин.

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында – талап нұсқасында 57 рет, талаптар 52 рет, талаптары нұсқасында 48 рет, талаптарын 35, талаптарына 28 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының дербес деректер және оларды қорғау туралы заңында (2017.28.12. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 3 рет, талаптары нұсқасында 4 рет, талаптарын 2, талаптарына 2 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы заңында (2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 5 рет, талаптар 3 рет, талаптары, талаптарын, талаптарына бір бір нұсқада қолданылған. қазақстан республикасының 2020-2022 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы заңы 2019 жылғы 4 желтоқсандағы № 276-vі қрз талаптарды нұсқасы 4 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар туралы 2003 жылғы 13 мамырдағы № 415-іі заңында (2020.10.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) – талап нұсқасында 62 рет, талаптар 13 рет, талаптары нұсқасында 31 рет, талаптарын 10, талапты 8 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының 2019-2021 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы заңында (2019.22.10. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)талап түрлі нұсқада 7 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңында(2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 11 рет, талаптары нұсқасында 6 рет, талаптарын 7, талаптарына 9, талаптарды 10 нұсқада қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қазақстан республикасының әкімшілік рәсімдік-процестік заңнамасы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» қазақстан республикасының заңында (жарияланған күні: 10 мамыр 2018) талап нұсқасында 8 рет, талаптар 1 рет, талаптары нұсқасында 4 рет, талаптарын 3, талаптарға 2 нұсқада қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметін жетілдіру сұрақтары бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» қазақстан республикасының заңы жобасының тұжырымдамасында (жарияланған күні: 13 қыркүйек 2018) талап нұсқасында 2 рет, талаптар 2 рет, талаптары нұсқасында 2 рет, талаптарын 2, талаптарға 1 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) құжатта талаптарын нұсқасында 5 рет, талаптарды нұсқасыда 6 рет қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Талап – требование, талап қою – требовать, талап-арыз -  барлық нұсқа исктің мағынасын ашпайды, сондықтан иск-қуыным деген нұсқаны қолдаймыз. Иск сөзінің бойында талап ету, арызданудан гөрі қуыну мағынасы басым.

Сондықтан қуыну сөзі ұсынылады.

Рейтинг
-1
4.

Истец

Талап қоюшы

Истец

Талап қоюшы

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Көне орыстың истьць.сөзінен шыққан. болгардың исте́ц, поляк. iściec «заңдыие», iścizna «капитал». Көне орыстың исто «капитал»сөзінен шықты деген де мағлұмат бар, олай болғанда бастапқы мағынасы — «меншік» болмақ.

Азаматтық іс қозғалған субъективтік құқықтарды және (немесе) қорғалатын мүдделерді қорғаудағы азаматтық процестің қатысушысы. Кең мағынада «Талапкер» сөзі сот органдарына талап арызбен немесе шағыммен жүгінген кез келген адамға қолданылады. Қолданыстағы дауды шешу жолымен талапкердің құқықтары мен мүдделерін қорғау үшін сотқа жүгіну сот ісі деп аталады және талап арызда ресімделеді. Талапкер әрдайым шағымның бастамашысы бола бермейді. Заңда көзделген жағдайларда прокурор немесе уәкілетті мемлекеттік органдар белгілі бір азаматтың құқықтары мен мүдделерін қорғау туралы шағыммен шағымдана алады. Егер кәмелетке толмағанның мүддесі үшін сот ісі қозғалса, оның атынан заңды өкіл өтініш беруші болады. Заңды тұлғаның мүддесі үшін сотқа оның уәкілетті лауазымды тұлғалары шағымданады.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: İddiaçı

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: истеч эркек

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Da`vogar

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: davacı

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Claimant; Plaintiff – қуынушы; complainant - қуынушы, арызданушы; claimant - қуынушы, үміткер, құқын білдіруші; petitioner - қуынушы, өтінуші, петиция беруші; suitor - қуынушы, кавалер, сұраушы; demandant – қуынушы; pursuer - қуғыншы, ізіне түсуші, қуынушы.

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Demandante

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Ansprecher; Der Kläger - қуынушы, арызқой; der Regressant - регрессант, қуынушы.

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Demandeur; Leplaignant - қуынушы, арызқой; ledemandeur - претендент, арызданушы, тапсырушы, өрескел жол, сұраныс бастамашысы, қуынушы; lepoursuivant – қуынушы.

10. Бекітілген нұсқасы: Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2002 жылғы 19-наурыздағы мәжілісінде талап – қуыным, талап арыз – қуынымовое арыз, талап мерзімі – қуынымовый срок, истец-талапкер нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2005 жылғы 14-шілдедегі мәжілісінде біліктілік талаптары – квалификационные требования нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2006 жылғы үшінші отырыс мәжілісінде кері талап - қуыным регрессивный, ынтымақты талап, ортақ талап - солидарное талап нұсқасында бекітілген термин.

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Акционерлік қоғамдар туралы 2003 жылғы 13 мамырдағы № 415-ІІ Заңында (2020.10.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) – талап қою нұсқасында 1 рет, талап қоюы 3 рет, талап қоюға нұсқасында 1 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) құжатта талап қоюшылар нұсқасында 1 рет, талап қою нұсқасыда 3 рет қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Талап – требование, талап қою – требовать, талап-арыз -  барлық нұсқа исктің мағынасын ашпайды, сондықтан истец-қуын+у+шы деген нұсқаны қолдаймыз. Истең сөзінің бойында талап ету+ші, арыздану+шыдан гөрі қуыну мағынасы басым.

Сондықтан қуын+у+шы сөзі ұсынылады.

Рейтинг
-3
5.

Исковое заявление

Талап арыз

Исковое заявление

Талап арыз

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. (ағыл. statement of claim) – азаматтық сот өндірісінде қуыным, жазбаша құжат, Талаптың нысанасына, негізіне және мазмұнына сәйкес келетін, заңда белгіленген мәліметтер. Сотқа жіберілген талап, талапкердің сот актісі, ол сотталушыға оның құқығын мойындауға немесе өзіне жүктелген міндеттерді орындауға міндеттеу туралы өтініш білдірді. Талап барлық азаматтық заңнамамен бірге жүреді, оның табиғи меншігі болып табылады; сот істерімен бірге жүрмейтін құқықтар сирек кездесетін жағдайлар болып табылады және заң мен мораль шекарасында болады. Мысалы, карточкалық қарыз бойынша төлем алған адамдан ақшаны қайтару талап етілмейді, яғни оған құқығы бар, бірақ ол талап бойынша төлем жасауды талап ете алмайды (табиғи міндеттеме деп аталады). Римдік заңдарда хұндар преторлық үкімдерді қарастырған және олардың саны үкімдердің мазмұнымен шектелген. Қазіргі заңдарда көптеген құқықтық қатынастар бар, өйткені құқықтық қатынастар да бар. Талаптың мәні ерекшеленеді - талапкердің талаптарының мәні (қарызды өтеу, құқықты мойындау, залалды өтеу және т.б.) және талап қоюдың себебі - талап қоюға негіз болған жауапкердің әрекеті немесе әрекетсіздігі (келісім-шартты бұзу, зиян келтіру және т.б.). Сот дауды талап арыздың бір бөлігі ретінде қарастырады, яғни, әдетте, ол талап қою шегінен тыс шыға алмайды. Талап беруден бас тартылған жағдайда, сотқа сол нысан мен себеп бар бірнеше рет шағымдануға жол берілмейді.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: İddia bəyanatı

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: сураныч

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Da`vo arizasi

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Talep Beyanı

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Statement of claim; Plaint - шағым, жылау, ыңырсу, өкіну, қуыным-арыз, қуыным; declaration - арыз, декларация, хабарлау, сипаттау, кеден декларациясы, қуыным-арыз.

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Declaración de reclamo

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Anspruchserklärung

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Déclaration de réclamation

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында – талап нұсқасында 57 рет, талаптар 52 рет, талаптары нұсқасында 48 рет, талаптарын 35, талаптарына 28 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Дербес деректер және оларды қорғау туралы заңында (2017.28.12. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 3 рет, талаптары нұсқасында 4 рет, талаптарын 2, талаптарына 2 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы заңында (2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 5 рет, талаптар 3 рет, талаптары, талаптарын, талаптарына бір бір нұсқада қолданылған. Қазақстан Республикасының 2020-2022 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы Заңы 2019 жылғы 4 желтоқсандағы № 276-VІ ҚРЗ талаптарды нұсқасы 4 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Акционерлік қоғамдар туралы 2003 жылғы 13 мамырдағы № 415-ІІ Заңында (2020.10.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) – талап нұсқасында 62 рет, талаптар 13 рет, талаптары нұсқасында 31 рет, талаптарын 10, талапты 8 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының 2019-2021 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы Заңында (2019.22.10. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)талап түрлі нұсқада 7 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңында(2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 11 рет, талаптары нұсқасында 6 рет, талаптарын 7, талаптарына 9, талаптарды 10 нұсқада қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдік-процестік заңнамасы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында (жарияланған күні: 10 мамыр 2018) талап нұсқасында 8 рет, талаптар 1 рет, талаптары нұсқасында 4 рет, талаптарын 3, талаптарға 2 нұсқада қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметін жетілдіру сұрақтары бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасында (жарияланған күні: 13 қыркүйек 2018) талап нұсқасында 2 рет, талаптар 2 рет, талаптары нұсқасында 2 рет, талаптарын 2, талаптарға 1 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) құжатта талаптарын нұсқасында 5 рет, талаптарды нұсқасыда 6 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2002 жылғы 19-наурыздағы мәжілісінде талап – қуыным, талап арыз – қуынымовое арыз, талап мерзімі – қуынымовый срок, истец-талапкер нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2005 жылғы 14-шілдедегі мәжілісінде біліктілік талаптары – квалификационные требования нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2006 жылғы үшінші отырыс мәжілісінде кері талап - қуыным регрессивный, ынтымақты талап, ортақ талап - солидарное талап нұсқасында бекітілген термин.

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында – талап-арыз қос сөз нұсқасында сызықша арқылы 2 рет қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Талап – требование, талап қою – требовать, талап-арыз -  барлық нұсқа исковое заявление мағынасын ашпайды, сондықтан иск-қуыным деген нұсқаны қолдай отырып, тірек сөз ретінде алуды ұсынамыз. Иск сөзінің бойында талап ету, арызданудан гөрі қуыну мағынасы басым.

Сондықтан қуынымарыз біріккен сөзі ұсынылады.

Рейтинг
-1
6.

Исковые требования

1)Талап қою талаптары;

2)Талап-арыз талаптары

Исковые требования

1)Талап қою талаптары;

2)Талап-арыз талаптары

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Қанағаттандырылмаған қарыздар немесе борышкердің банкроттық туралы куәлігі (small claims). Азаматтық сот ісі аз мөлшерде талап етіледі (Ұлыбританияда - 500 фунт стерлингке дейін). Округтік соттарда мұндай шағымдарды жергілікті сот кеңсесі басшысының төрағалық етуімен төрелік сот заңды өкілдік шығындарын алып тастайтын жеңілдетілген тәртіпте қарайды. Сотқа жіберілген талап, талапкердің сот актісі, ол сотталушыға оның құқығын мойындауға немесе өзіне жүктелген міндеттерді орындауға міндеттеу туралы өтініш білдірді. Талап барлық азаматтық заңнамамен бірге жүреді, оның табиғи меншігі болып табылады; сот істерімен бірге жүрмейтін құқықтар сирек кездесетін жағдайлар болып табылады және заң мен мораль шекарасында болады. Мысалы, карточкалық қарыз бойынша төлем алған адамдан ақшаны қайтару талап етілмейді, яғни оған құқығы бар, бірақ ол талап бойынша төлем жасауды талап ете алмайды (табиғи міндеттеме деп аталады).Римдік заңдарда хұндар преторлық үкімдерді қарастырған және олардың саны үкімдердің мазмұнымен шектелген. Қазіргі заңдарда көптеген құқықтық қатынастар бар, өйткені құқықтық қатынастар да бар. Талаптың мәні ерекшеленеді - талапкердің талаптарының мәні (қарызды өтеу, құқықты мойындау, залалды өтеу және т.б.) және талап қоюдың себебі - талап қоюға негіз болған жауапкердің әрекеті немесе әрекетсіздігі (келісім-шартты бұзу, зиян келтіру және т.б.). Сот дауды талап арыздың бір бөлігі ретінде қарастырады, яғни, әдетте, ол талап қою шегінен тыс шыға алмайды. Талап беруден бас тартылған жағдайда, сотқа сол нысан мен себеп бар бірнеше рет шағымдануға жол берілмейді.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: İddialar

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: дооматтар

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Da`volar

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: iddialar

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Claim

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Reclamos

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Ansprüche

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Réclamations

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2002 жылғы 19-наурыздағы мәжілісінде талап – қуыным, талап арыз – қуынымовое арыз, талап мерзімі – қуынымовый срок, истец-талапкер нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2005 жылғы 14-шілдедегі мәжілісінде біліктілік талаптары – квалификационные требования нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2006 жылғы үшінші отырыс мәжілісінде кері талап - қуыным регрессивный, ынтымақты талап, ортақ талап - солидарное талап нұсқасында бекітілген термин.

11. Заңнамадағы қолданысы

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында – талап нұсқасында 57 рет, талаптар 52 рет, талаптары нұсқасында 48 рет, талаптарын 35, талаптарына 28 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Дербес деректер және оларды қорғау туралы заңында (2017.28.12. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 3 рет, талаптары нұсқасында 4 рет, талаптарын 2, талаптарына 2 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы заңында (2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 5 рет, талаптар 3 рет, талаптары, талаптарын, талаптарына бір бір нұсқада қолданылған. Қазақстан Республикасының 2020-2022 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы Заңы 2019 жылғы 4 желтоқсандағы № 276-VІ ҚРЗ талаптарды нұсқасы 4 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Акционерлік қоғамдар туралы 2003 жылғы 13 мамырдағы № 415-ІІ Заңында (2020.10.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) – талап нұсқасында 62 рет, талаптар 13 рет, талаптары нұсқасында 31 рет, талаптарын 10, талапты 8 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының 2019-2021 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы Заңында (2019.22.10. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)талап түрлі нұсқада 7 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңында(2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 11 рет, талаптары нұсқасында 6 рет, талаптарын 7, талаптарына 9, талаптарды 10 нұсқада қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдік-процестік заңнамасы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында (жарияланған күні: 10 мамыр 2018) талап нұсқасында 8 рет, талаптар 1 рет, талаптары нұсқасында 4 рет, талаптарын 3, талаптарға 2 нұсқада қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметін жетілдіру сұрақтары бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасында (жарияланған күні: 13 қыркүйек 2018) талап нұсқасында 2 рет, талаптар 2 рет, талаптары нұсқасында 2 рет, талаптарын 2, талаптарға 1 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) құжатта талаптарын нұсқасында 5 рет, талаптарды нұсқасыда 6 рет қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Талап – требование, талап қою – требовать, талап-арыз -  барлық нұсқа исковое заявление мағынасын ашпайды, сондықтан иск-қуыным деген нұсқаны қолдай отырып, тірек сөз ретінде алуды ұсынамыз. Иск сөзінің бойында талап ету, арызданудан гөрі қуыну мағынасы басым.

Сондықтан қуынымталап біріккен сөзі ұсынылады.

Рейтинг
-3
7.

Срок исковой давности

1) Талап қою мерзімі;

2) Талап-арыз мерзімі

Срок исковой давности

1) Талап қою мерзімі;

2) Талап-арыз мерзімі

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Құқық бұзылған адамның талап ету құқығын қорғау үшін сотта немесе басқа юрисдикциялық органда заңмен белгіленген мерзім. Бұл анықтама өнімде бекітілген шектеудің тұжырымдамасына сәйкес келеді. ҚР Азаматтық кодексінің 195-бабында бұл тұжырымдама заң әдебиеттерінде өте сыни тұрғыдан бағаланады, өйткені көрсетілген мерзім тек құқықтары бұзылған адамдарға ғана қатысты емес, мысалы, прокурорлар, органдар, мүдделі тұлғалар, туыстар және т.б. сотқа жүгінуі мүмкін. рецепт - бұл императивті кезең, яғни тараптардың келісімі бойынша мерзім өзгертілмейді.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Məhdudiyyət müddəti

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Эскирүү мөөнөтү

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Cheklash muddati

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Sınırlama süresi

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Limitation period

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Período de limitación

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Verjährungsfrist

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Délai de prescription

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2002 жылғы 19-наурыздағы мәжілісінде талап – қуыным, талап арыз – исковое арыз, талап мерзімі – исковый срок, истец-талапкер нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2005 жылғы 14-шілдедегі мәжілісінде біліктілік талаптары – квалификационные требования нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2006 жылғы үшінші отырыс мәжілісінде кері талап - қуыным регрессивный, ынтымақты талап, ортақ талап – солидарный талап нұсқасында бекітілген термин.

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында – талап нұсқасында 57 рет, талаптар 52 рет, талаптары нұсқасында 48 рет, талаптарын 35, талаптарына 28 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Дербес деректер және оларды қорғау туралы заңында (2017.28.12. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 3 рет, талаптары нұсқасында 4 рет, талаптарын 2, талаптарына 2 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы заңында (2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 5 рет, талаптар 3 рет, талаптары, талаптарын, талаптарына бір бір нұсқада қолданылған. Қазақстан Республикасының 2020-2022 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы Заңы 2019 жылғы 4 желтоқсандағы № 276-VІ ҚРЗ талаптарды нұсқасы 4 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Акционерлік қоғамдар туралы 2003 жылғы 13 мамырдағы № 415-ІІ Заңында (2020.10.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) – талап нұсқасында 62 рет, талаптар 13 рет, талаптары нұсқасында 31 рет, талаптарын 10, талапты 8 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының 2019-2021 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы Заңында (2019.22.10. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)талап түрлі нұсқада 7 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңында(2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талап нұсқасында 11 рет, талаптары нұсқасында 6 рет, талаптарын 7, талаптарына 9, талаптарды 10 нұсқада қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдік-процестік заңнамасы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында (жарияланған күні: 10 мамыр 2018) талап нұсқасында 8 рет, талаптар 1 рет, талаптары нұсқасында 4 рет, талаптарын 3, талаптарға 2 нұсқада қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметін жетілдіру сұрақтары бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасында (жарияланған күні: 13 қыркүйек 2018) талап нұсқасында 2 рет, талаптар 2 рет, талаптары нұсқасында 2 рет, талаптарын 2, талаптарға 1 нұсқада қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) құжатта талаптарын нұсқасында 5 рет, талаптарды нұсқасыда 6 рет қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Талап – требование, талап қою – требовать, талап-арыз -  барлық нұсқа исковое заявление мағынасын ашпайды, сондықтан иск-қуыным деген нұсқаны қолдай отырып, тірек сөз ретінде алуды ұсынамыз. Иск сөзінің бойында талап ету, арызданудан гөрі қуыну мағынасы басым. Сондықтан қуыным мерзім ескіруі тіркесі ұсынылады, сонымен қатар, қуыным талап мерзімі нұсқасын алатын болсақ, давность мағынасы ашылмай қалады.

Рейтинг
0
8.

Хищение

Ұрлау

Хищение

Ұрлау

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. "Тонау" (бағалы қағазға сұранымды ынталандыру мақсатымен оны қайталама нарықта сатып алу жолымен осы бағалы қағаздың және оны шығарған компанияның тартымдылығын көтеру әрекеті) Ұрлық, үстемдікті бөтеннің қылмыстық иемденуі. қоғамдық меншік. 1. Бөтеннің - әдетте мемлекеттік немесе қоғамдық мүліктің қылмыстық жолмен табылуы; ұрлық, тонау, ұрлық. 2. ыдырату. Ұрланған нәрсе ұрланған. Бұл кінәлі адамның немесе басқа адамдардың пайдасына пайдакүнемдік мақсатта жасалған бөтеннің мүлкін заңсыз алып қою және/немесе осы мүліктің меншік иесіне немесе басқа иесіне зиян келтіруі. Қастандық жасалған мүліктің үш құрамдас бөлігін атап өту керек. Бұл материалдық аспект, бұзушылық материалдық дүниенің затына, экономикалық, оның белгілі бір мүлікке қатысты белгіленген мүлікке қатысты бағасы мен заңдылығы бар екендігін білдіреді.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Oğurluq

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: уурулук

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: O`g`irlik

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: hırsızlık

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Theft; plunder - тонау, талан-таражға салу, ұрлық, қазба, ұрланған мүлік, барыш;

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Robo

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Diebstahl; Der Diebstahl - ұрлық, тонау, айдап әкету, жымқыру, талан таражға сану; Der Raub - ұрланған, тонау, ұрлау, талау, сес көрсету, тоналған;

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Le vol. Levol - ұрлық, жымқыру, тонау, .

10. Бекітілген нұсқасы: Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының (Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің (қаржы полициясы) салалық терминологиялық жұмыс тобы ұсынған) Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2008 жылдың 22-сәуірдегі бірінші отырысында, ҚР ҚК-нің 180-бабында «Ерекше құнды заттарды ұрлау» - «Хищение предметов, имеющих особую ценность» тіркесі нұсқасында бекітілген.

11. Заңнамадағы қолданысы: ҚР ҚК-нің 180-бабында «Ерекше құнды заттарды ұрлау» - «Хищение предметов, имеющих особую ценность» тіркесі нұсқасында қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Хищение – ұр+лық нұсқасын қалдыруды ұсынамыз, себебі бұл талдауға түскен тілдердің басым көпшілігінде осы нұсқа алынған. Хищение –жымқыру нұсқасы хищениенің бойындағы мәнді толықтай аша алмайды, себебі жымқыру семантикалық тұрғыдан  кража сөзіне жақын. Кража, яғни жымқыру ашық түрде жүзеге аспайды, ал ұрлық-хищение ашық, салыстырмалы түрде, әрине, болатынын ескере отырып осы нұсқаны өзгеріссіз қалдыруды ұсынамыз. Жоғарыда заңнамада хищение-ұрлау нұсқасында қолданылған, тұйық етістік формасынан гөрі ұр+лық формасын ұсынған жөн деп есептейміз. Осы тұрғыдан «Ерекше құнды заттарды ұрлау» - «Хищение предметов, имеющих особую ценность» орнына «Хищение предметов, имеющих особую ценность - Ерекше құны бар зат ұрлығы» деген формада берілуі тиісдеп санаймыз. Зат+ты – зат+тар+ды деген көпше формада қолдану артық, себебі зат+тың бойында көптік мағына бар.

Рейтинг
+4
9.

Процессуальный

Іс жүргізу

Процессуальный

Іс жүргізу

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. (лат.) Сот немесе әкімшілік процеске қатысты; іс жүргізу құқығы - сот ісін жүргізуді анықтайтын ережелер, сондай-ақ тергеу және әкімшілік органдардың істерді қарау тәртібі. Қатысты, зат есімге байланысты процесс; процесіне тән. Төрелік келісім бір уақытта іс жүргізу және мазмұнды акт ретінде әрекет етеді.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Prosedur

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: жол-жоболук

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Protsessual

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: prosedürel

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Procedural

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Procesal

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Verfahren

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Procédure

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 2002 жылғы 17-қазандағы мәжілісінде әкімшілік іс жүргізу - административное производство нұсқасында бекітілген термин.

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында – іс жүргізу нұсқасы қолданылған.

Қазақстан Республикасының Дербес деректер және оларды қорғау туралы заңында (2017.28.12. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) іс жүргізу нұсқасы қолданылған.

Қазақстан Республикасының Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы заңында (2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) іс жүргізу нұсқасы қолданылған.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңында(2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) іс жүргізу нұсқасы қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдік-процестік заңнамасы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында (жарияланған күні: 10 мамыр 2018) іс жүргізу нұсқасы 6 рет түрлі формада қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметін жетілдіру сұрақтары бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасында (жарияланған күні: 13 қыркүйек 2018) іс жүргізу нұсқасы 2 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) құжатта іс жүргізу нұсқасы 2 рет қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Процестік (Себебі: производство – іс жүргізу; судопроизводство – сот ісін жүргізу; делопроизводство – іс қағаздарын жүргізу; производ-ство по делу – іс бойынша іс жүргізу;оның үстіне, біз «процес-суальный» деген сөзді де «іс жүргізу» дейміз) деп ұсынылған.

Талдауға түскен тілдердің басым көпшілігі процессуальный-процессуалдық нұсқасын аудармай ұсынған. Сол тұрғыдан қазақ тіл білімінде ісжүргізу, іс жүргізу, іс-жүргізу нұсқалары (дұрыс нұсқасы – ісжүргізу) делопроизводствоның аудармасы ретінде қалыптасқан, сондықтан процес+тік емес, процессуал+дық түрін алу: УПК-уголовно-процессуальный кодекс –ҚПК-қылмыстық-процессуалдық кодекс ұсынылады. Тағы да ұсыныс ретінде айта кетеріміз: орыс тілінде уголовно-процессуальный, учебно-методический, социально-индустриальный қос сөздерінің бірінші бөлігі қысқа формасында алынғандықтан сызықша-дефис арқылы жазылады, алқазақ тіліндегі аудармалары толық түрінде беріледі, сондықтан толыққанды сөздердің арасына сызықша қойып аударуға еш негіз жоқ. Уголовно-процессуальный – қылмыстық-процессуалдық емес қылмыстық процессуалдық, учебно-методический-оқу-әдістемелік емес, оқу әдістемелік; социально-индустриальный- әлеуметтік-индустриалдық емес, әлеуметтік индустриалдық деп сызықшасыз жазылуы керек.

Сондықтан қылмыстық процессуалдық кодекс түрі ұсынылады.

Рейтинг
-2
10.

Уголовное преследование

1) Қылмыстық қудалау;

2) Қылмыстық ізге түсу

Уголовное преследование

1) Қылмыстық қудалау;

2) Қылмыстық ізге түсу

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Қылмыс жасады деп айыпталған күдіктіні анықтау мақсатында прокуратура жүргізетін іс-шаралар. «Қылмыстық қудалау» ұғымы қылмыстық іс жүргізу құқығындағы негізгі ұғымдардың бірі болып табылады. Жасалған қылмыстың сипаты мен ауырлығына байланысты қылмыстық қудалау, оның ішінде сотта айыптау мемлекеттік, жеке-жария және жеке тәртіпте жүзеге асырылады. мақаланың 1 бөлімі Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 20-бабы. «Қылмыстық қудалау» ұғымы 1960 жылы РСФСР Қылмыстық іс жүргізу кодексінде бар, бірақ оның анықтамасы алғаш рет 2001 жылы Қылмыстық іс жүргізу кодексінде берілген. Қылмыстық қудалау - бұл қорғаудың және соттың іс жүргізу қызметімен қатар қылмыстық процестің бөлігі. Ресей заңы бойынша қылмыстық қудалау (қылмыстық қудалауға жататын) болуы мүмкін: прокурор, тергеуші, тергеу бөлімінің бастығы, анықтау органы, анықтау бөлімінің бастығы, тергеуші, сондай-ақ жәбірленуші, жәбірленушінің заңды өкілі, жеке айыптаушы. Қылмыстық қудалау тек жеке адамға қатысты жүзеге асырылуы мүмкін. Қылмыстық қудалау алдын ала тергеу сатысында анықтама немесе алдын ала тергеу түрінде және соттың айыптау түрінде жүзеге асырылады.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Cinayət təqibi

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: соотук куугунтуктоо

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Jinoiy javobgarlik

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Cezai kovuşturma

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Criminal prosecution

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Enjuiciamiento penal

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Strafverfolgung

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Poursuite pénale

10. Бекітілген нұсқасы: Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының (Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің (қаржы полициясы) салалық терминологиялық жұмыс тобы ұсынған) Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2008 жылдың 22-сәуірдегі бірінші отырысында «Жалпықылмыстық әрекет» - «Общеуголовное преступление» тіркесі нұсқасында бекітілген.

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында қылмыстық қудалау нұсқасында қолданылған.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңында(2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) қылмыстық қудалау нұсқасында қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметін жетілдіру сұрақтары бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасында (жарияланған күні: 13 қыркүйек 2018) қылмыстық қудалау нұсқасында 2 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) қылмыстық қолсұғушылық, қылмыстық жазаланатын нұсқасында қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Талдауға түскен заңнамалық құжатта уголовное преследование – қылмыстық қудалау деген нұсқада берілген, қылмыстық ізге түсу деген – встать на путь преступления деген мағынаға жуықтап кетеді. Сонымен қатар ізге түсу деген нұсқаны таңдаған жағдайдың өзінде формасын өзгертіп қылмыс+тың ізіне түсу деген нұсқада ұсынуға болады, алайда ол жағдайда да выйти на преступление (на преступников), «выйти» на преступный путь деген мағына меңзеледі.

Сондықтан, уголовное преследование – қылмыстық қудалау нұсқасын қалдыру қажет деп санаймыз.

Рейтинг
+2
11.

Уголовное преступление

 ?????

Уголовное преступление

 ?????

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Адамға қылмыстық жауаптылық шараларын қолдануға әкеп соқтыратын құқық бұзушылық (әлеуметтік қауіпті әрекет). Қылмыстарды ресми негізде (оларға қылмыстық жаза белгілеу, қылмыстық заңға тыйым салу), сондай-ақ материалдық негізде (олардың қоғамға қауіптіліктің жоғары дәрежесі, олар тудырған заңдылық пен тәртіпті бұзудың маңыздылығы) қылмыстардың жалпы массасынан ажыратуға болады.«Қылмыс» атауында көрсетілгендей ... мұндай әрекетке ауысу, белгілі бір шектен асатын қылмыс, бір нәрсені қабылдамау немесе жою керек. Қазіргі заманғы қылмыстық кодексте не таза формальды («қылмыс дегеніміз - қылмыстық заңмен жазалау қаупі бар тыйым салынған әрекет») немесе қылмыстың формальды-материалдық анықтамасы, оның ішінде қоғамдық қауіптілік белгісі де бар. Сонымен қатар, субъективті есептеу принципін қолданатын елдерде бұл тұжырымдамаға (қылмыстық құқық бұзушылықтар ерекше назар аударатын елдерде) кінәлілік атрибуты қосылады.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Cinayət

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: кылмыш

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Jinoyat

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Cezai suç

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Criminal offense; criminal offense – қылмыстық әрекет; felony- қылмыс.

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Delito penal

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Straftat

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Infraction pénale; lecrime - қылмыс, зұлымдық, қаскөйлік, жәбірлеу, криминал.

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының (Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің (қаржы полициясы) салалық терминологиялық жұмыс тобы ұсынған) Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2008 жылдың 22-сәуірдегі бірінші отырысында «Жалпықылмыстық әрекет» - «Общеуголовное преступление» тіркесі нұсқасында бекітілген.

11. Заңнамадағы қолданысы:

12.Ұсыныстар:

Талдауға түскен тілдердің басым көпшілігінде бір ғана сөзбен, немесе күрделі сөз ретінде ұсынылған. Тілбілімінде, сонымен қатар құжаттарда преступление де- қылмыс, уголовный да қылмыс+тық деп аударылып жүргені белгілі. Осы тұрғыдан Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының (Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің (қаржы полициясы) салалық терминологиялық жұмыс тобы ұсынған) Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2008 жылдың 22-сәуірдегі бірінші отырысында «Жалпықылмыстық әрекет» - «Общеуголовное преступление» тіркесінде бекітілген нұсқасын басшылыққа алып уголов+ный – қылмыс, қылмыс+тық, ал преступление (уголов+ный сөзімен тіркескен кезде) әрекет ретінде қабылдануы тиіс.

Келесідей: «экономическое преступ-ление» – «экономикалық қылмыс», «коррупционное преступление» – «сыбайлас жемқорлық қылмыс» түрінде жұмсала берілуі тиіс.

Сонымен қатар, уголов+ный проступок, уголов+ное дело, уголов+ная деятельность секілді тіркесте үш текте сын есім формасында, ал зат есім формасы тек адамға қатысты, яғни – уголов+ник нұсқасында жұмсалады.

Ал преступ+ный, преступ+ная, преступ+ное, преступ+ник, преступ+лен+ие және түрлі формада жұмсалады. Осы ерекшелікті де басшылыққа ала отырып, аудару кезінде преступление сөзін уголов+ный сөзімен тіркескенде – әрекет; ал уголов+ный және т.с.с. формасын барлық жағдайда қылмыс+тық деп аудару ұсынылады.

Сондықтан қылмыстық әрекет – уголовное преступление+нің аудармасы бола алады дей аламыз.

Рейтинг
+1
12.

Разбирательство

1) Талқылау;

2) Қарау

Разбирательство

1) Талқылау;

2) Қарау

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Талқылау етістігінен туындаған. 1. Қандай да бір уақиғаны егжей-тегжейлі талқылап қарастыру. 2. Сот не қоғамдық ұйымда қандай дабір істі талқылау.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Məhkəmə

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: угуу

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Sinov

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Duruşma

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: The trial; hearing - сыбыс, тыңдау, талқылау, істі талқылау, отырыс хаттамасы.

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: El juicio

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Der Prozess; Der Verhandlung – сот мәжілісі, талқылау, талдау, істі тыңдау; Der Untersuchung - зерттеу, зерделеу, талқылау, қарау, талдау, сынау.

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Le procès

10. Бекітілген нұсқасы:

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында қарау сөзі бірнеше сөзбен тіркесіп әрі жеке тұрып 37 рет, өзге формада 6 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Дербес деректер және оларды қорғау туралы заңында (2017.28.12. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) қарау түрлі формада 7 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы заңында (2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) қарау нұсқасы түрлі формада 61 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Акционерлік қоғамдар туралы 2003 жылғы 13 мамырдағы № 415-ІІ Заңында (2020.10.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) қарау нұсқасы түрлі формада 18 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңында(2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) қарау нұсқасы түрлі формада 10 рет қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдік-процестік заңнамасы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында (жарияланған күні: 10 мамыр 2018) қарау нұсқасы түрлі формада 17 рет қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметін жетілдіру сұрақтары бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасында (жарияланған күні: 13 қыркүйек 2018) қарау нұсқасы түрлі формада 7 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) қарау нұсқасы түрлі формада 26 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының 2020-2022 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы Заңы 2019 жылғы 4 желтоқсандағы № 276-VІ ҚРЗ талқылаулардың нұсқасында 3 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Акционерлік қоғамдар туралы 2003 жылғы 13 мамырдағы № 415-ІІ Заңында (2020.10.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талқылау нұсқасы 1 рет, талқылауға нұсқасы 3 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының 2019-2021 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы Заңында (2019.22.10. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) талқылаулар нұсқасында 3 рет қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдік-процестік заңнамасы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында (жарияланған күні: 10 мамыр 2018) талқылаулар нұсқасында 2 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) талқылаулар нұсқасында қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Разбирательство – талқылау, қарау нұсқасында берілген. Разбирать – бөлшек-бөлшек етіп талдау дегенді меңзейді, сондықтан қарау (просмотреть, увидеть, проглядеь және т..т.) сөзінің бойында осы ойды, түсінікті беретіндей мән жеткіліксіз. Қазақ тілінде талқыға салу деген жақсы тіркес бар, аталмыш тіркес разбирательствоны ашатын бірден бір нұсқа дей аламыз. Тек талқылау күйінде қалдыратын болсақ, ол көп жағдайда разбор, обсуждение, рассмотрение+ге саяды.

Біздің нұсқамыз – талқыға салу.

Рейтинг
+2
13.

Преступления небольшой тяжести

1) Шағын ауырлықтағы қылмыс;

2) Кішігірім ауырлықтағы қылмыс;

3) Ауыр емес қылмыс;

4) Ауырлығы шағын қылмыс

Преступления небольшой тяжести

1) Шағын ауырлықтағы қылмыс;

2) Кішігірім ауырлықтағы қылмыс;

3) Ауыр емес қылмыс;

4) Ауырлығы шағын қылмыс

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Асу етістігіген туындаған, пре- префиксі мен басу ентістігі, әрі қарай көне орыстың *stǫpati, көнерген ступити, көне слав. стѫпити (көне грек. πατεῖν), орыс. ступать, ступить, украинның ступати, ступи́ти, болгардың стъ́пям, сербі мен хорваттың сту́пати, сту̑па̑м, сту́пити, сту̑пи̑м, словеннің stȯ́pati, stȯ́pam, stȯ́piti, stọ̑pim, чехтың stoupat, stoupit, словактың stúраť, stúрiť, поляк. stąpać, stąpić, в.-луж. stupać, stupić, н.-луж. stupaś, stupiś. Туыстас грек. στέμβω «тебемін, жермен жексен етемін, ойранын шығарамын», στεμβάζειν ̇ λοιδορεῖν, χλευάζειν (Гесихий), көне исл. stарра «тығындау, төменге жаншу, тықпалау», көне нем. stampfôn «тығындау» (көнееуро. -b-), грек. ἀστεμφής «өршімес» (үндіеуро -bh-).

Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 14-бабынасәйкес, абайсызда және абайсызда жасалған әрекеттер үшін, Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде екі жылдан аспайтын мерзімге бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған. (англ. less grave crimes) - Қазақстан Республикасының қылмыстық заңнамасында қасақана және ұқыпсыздықпен жасалатын қылмыстардың санаттары, олардың жасалуы үшін Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде көзделген ең жоғары жаза 2 жылдан бас бостандығынан айыруға жатпайды. Кәмелетке толмаған құқық бұзушылықтар - осы Кодексте көзделген жазаның ең жоғары мөлшері екі жылдан бас бостандығынан айыруға әкеп соқтырмайтын қасақана жасалған әрекеттер, сондай-ақ осы ҚР ҚК 11-бабына сай көзделген ең жоғары жаза бес жылдан бас бостандығынан айыруға жатпайтын әрекеттер.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Kiçik cinayətlər

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: жашы жете элек укук бузуулар

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Kichik huquqbuzarliklar

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Küçük suçlar

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Minor offenses

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Delitos menores

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Kleinere Verstöße

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Infractions mineures

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 2015 жылғы 6-қазандағы мәжілісінде ауырлық - тяжесть нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 1995 жылғы мәжілісінде ауырлық күші – сила тяжести нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 1992 жылғы мәжілісінде шағын кәсіпорын – малое предприятие нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 1994 жылғы төртінші мәжілісінде шағын – микро нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 2015 жылғы 6-қазандағы мәжілісінде шағын авиация – малая авиация нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 2015 жылғы 14-желтоқсандағы мәжілісінде шағынжинақты мектеп – малокомплектная школа нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының (Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің (қаржы полициясы) салалық терминологиялық жұмыс тобы ұсынған) Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2008 жылғы 22-сәуірдегі бірінші отырысында «Жалпықылмыстық әрекет» - «Общеуголовное преступление» тіркесі нұсқасында бекітілген.

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында қылмыстық қудалау нұсқасында қолданылған.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңында(2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) қылмыстық қудалау нұсқасында қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметін жетілдіру сұрақтары бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасында (жарияланған күні: 13 қыркүйек 2018) қылмыстық қудалау нұсқасында 2 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) қылмыстық қолсұғушылық, қылмыстық жазаланатын нұсқасында қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Көріп отырғанымыздай, аудармасы ретінде төрт нұсқа: 1) Шағын ауырлықтағы қылмыс – преступления малой тяжести*/*; 2) Кішігірім ауырлықтағы қылмыс –преступления с минимальной тяжестью*/*; 3) Ауыр емес қылмыс – не тяжелое преступление*/*; 4) Ауырлығы шағын қылмыс – преступление с малой тяжестью*/* (аударған біз - */*) ұсынылған.

Алдымен анықтап алатынымыз, Преступления небольшой тяжести: преступление+ден кейінгі негізгі тірек сөз тяжесть, сондықтан аударма кезінде басыңқы сөзге басымдылық береміз: талдауға түскен тілдердің ішінде аудармасы мейлінше ұтымды тілдердің ішінен неміс тілін атап өтеміз. Өкінішке орай екі сөзден тұратын тіркес құру мүмкіндігі шектеулі, олқазақ тілінің ішкі заңдылығына байланысты екенін түсінікті. Ұсынылған 4 нұсқаның ішінен жарамдысын ала алмадық, берілген аударманың өзі оған дәлел. Не себепті ауырлықтағы (екі нұсқада) алынғаны түсініксіз, ауырлықтағы - в тяжести+дің аудармасы, ал бізге (в) предлогын+сыз нұсқасы керек. Ауырлығы шағын – с малой тяжестью дегеннің аудармасы, ауыр емес – не тяжелый, бұл жерде мәселенің ауыр емес, ауырлығы туралы айтылатыны түсінікті.

Мейлінше ұтымды нұсқа ретінде шағын ауырлықты қылмыс деп ұсынамыз.

Рейтинг
-2
14.

Преступления средней тяжести

1) Орта ауырлықтағы қылмыс;

2) Орташа ауырлықтағы қылмыс;

3) Орташа ауыр қылмыс;

4) Ауырлығы орташа қылмыс

Преступления средней тяжести

1) Орта ауырлықтағы қылмыс;

2) Орташа ауырлықтағы қылмыс;

3) Орташа ауыр қылмыс;

4) Ауырлығы орташа қылмыс

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Асу етістігіген туындаған, пре- префиксі мен басу ентістігі, әрі қарай көне орыстың *stǫpati, көнерген ступити, көне слав. стѫпити (көне грек. πατεῖν), орыс. ступать, ступить, украинның ступати, ступи́ти, болгардың стъ́пям, сербі мен хорваттың сту́пати, сту̑па̑м, сту́пити, сту̑пи̑м, словеннің stȯ́pati, stȯ́pam, stȯ́piti, stọ̑pim, чехтың stoupat, stoupit, словактың stúраť, stúрiť, поляк. stąpać, stąpić, в.-луж. stupać, stupić, н.-луж. stupaś, stupiś. Туыстас грек. στέμβω «тебемін, жермен жексен етемін, ойранын шығарамын», στεμβάζειν ̇ λοιδορεῖν, χλευάζειν (Гесихий), көне исл. stарра «тығындау, төменге жаншу, тықпалау», көне нем. stampfôn «тығындау» (көнееуро. -b-), грек. ἀστεμφής «өршімес» (үндіеуро -bh-).

Орташа ауырлықтағы қылмыстар қасақана жасалған әрекеттер болып табылады, олардың жасалуы үшін осы Кодексте көзделген ең жоғары жаза бес жылдан бас бостандығынан айыруға, сондай-ақ, ҚР ҚК 11-бабына сай бес жылдан асатын мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланатын абайсыз әрекеттер жатады.

Орташа қылмыстар дегеніміз - жасағаны үшін кемінде 3 жыл бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалған, заң шығарушы 5 жылдан аспайтын мерзімге бас бостандығынан айыру және саналы түрдегі теріс қылықтар. Мұндай қылмыстарға, мысалы, жаңа туған баласын анасы өлтірген кезде немесе одан кейін бірден өлтіру, сондай-ақ егер әйел сау болса, бірақ психикалық бұзылысы немесе психикасына зақым келтірген жағдайда кіреді (Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 106-бабы). Немесе, мысалы, құмарлық күйінде жасалған кісі өлтіру (Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 107-бабы). Әсер дегеніміз жәбірленушінің қорлауынан, зорлауынан немесе зорлық-зомбылықпен қорлауынан (басқа да осындай әрекеттерден) немесе жәбірленушінің адамгершілікке жатпайтын, заңсыз әрекеттеріне байланысты ұзақ психо-травматикалық жағдайдан туындаған үлкен психикалық алаңдаушылық. 106-бапта көзделген қылмыс 2-4 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе мәжбүрлі еңбекке немесе 5 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады. Ал 107-бапта көзделген қылмыс - екі жылға дейінгі түзеу жұмыстары немесе 3 жылға дейін бас бостандығынан айыру / мәжбүрлі еңбек / бас бостандығынан айыру.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Orta Cinayətlər

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: анча оор эмес кылмыш

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: O`rta jinoyatlar

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Orta Suçlar

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Medium Crimes

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Delitos medianos

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Mittlere Verbrechen

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Crimes moyens

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 2015 жылғы 6-қазандағы мәжілісінде ауырлық - тяжесть нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 1995 жылғы мәжілісінде ауырлық күші – сила тяжести нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының (Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің (қаржы полициясы) салалық терминологиялық жұмыс тобы ұсынған) Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2008 жылдың 22-сәуірдегі бірінші отырысында «Жалпықылмыстық әрекет» - «Общеуголовное преступление» тіркесі нұсқасында бекітілген.

11. Заңнамадағы қолданысы:

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында қылмыстық қудалау нұсқасында қолданылған.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңында(2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) қылмыстық қудалау нұсқасында қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметін жетілдіру сұрақтары бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасында (жарияланған күні: 13 қыркүйек 2018) қылмыстық қудалау нұсқасында 2 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) қылмыстық қолсұғушылық, қылмыстық жазаланатын нұсқасында қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Жоғарыдағы мысалдағыдай, аудармасы ретінде төрт нұсқа: 1) Орта ауырлықтағы қылмыс; 2) Орташа ауырлықтағы қылмыс; 3) Орташа ауыр қылмыс;  4) Ауырлығы орташа қылмыс ұсынылған.

Алдымен анықтап алатынымыз, Преступления средней тяжести: преступление+ден кейінгі негізгі тірек сөз тяжесть, сондықтан аударма кезінде басыңқы сөзге басымдылық береміз, ол қазақ тілінің ішкі заңдылығына байланысты екенін түсінікті. Ұсынылған 4 нұсқаның ішінен жарамдысын ала алмадық, берілген аударманың өзі оған дәлел. Не себепті ауырлықтағы (екі нұсқада) алынғаны түсініксіз, ауырлықтағы - в тяжести+дің аудармасы, ал бізге (в) предлогын+сыз нұсқасы керек. Ауырлығы орташа – со средней тяжестью дегеннің аудармасы, орташа ауыр – средне тяжелая, бұл жерде мәселенің ауыр емес, ауырлығы туралы айтылатыны түсінікті.

Мейлінше ұтымды нұсқа ретінде орташа ауырлықты қылмыс деп ұсынамыз.

Рейтинг
-2
15.

Менее тяжкое преступление

1) Жеңілірек қылмыс;

2) Онша ауыр емес қылмыс

Менее тяжкое преступление

1) Жеңілірек қылмыс;

2) Онша ауыр емес қылмыс

СаласыЗаңнама
Этимологиясы
Дефинициясы

1.Түпкі тілде таңбалануы және білдіретін мағынасы. Асу етістігіген туындаған, пре- префиксі мен басу ентістігі, әрі қарай көне орыстың *stǫpati, көнерген ступити, көне слав. стѫпити (көне грек. πατεῖν), орыс. ступать, ступить, украинның ступати, ступи́ти, болгардың стъ́пям, сербі мен хорваттың сту́пати, сту̑па̑м, сту́пити, сту̑пи̑м, словеннің stȯ́pati, stȯ́pam, stȯ́piti, stọ̑pim, чехтың stoupat, stoupit, словактың stúраť, stúрiť, поляк. stąpać, stąpić, в.-луж. stupać, stupić, н.-луж. stupaś, stupiś. Туыстас грек. στέμβω «тебемін, жермен жексен етемін, ойранын шығарамын», στεμβάζειν ̇ λοιδορεῖν, χλευάζειν (Гесихий), көне исл. stарра «тығындау, төменге жаншу, тықпалау», көне нем. stampfôn «тығындау» (көнееуро. -b-), грек. ἀστεμφής «өршімес» (үндіеуро -bh-).

Онша ауыр емес қылмыстарға заңмен алты жылдан аспайтын мерзімге бас бостандығынан айырудың ең жоғары жазасы қарастырылған қасақана жасалған қылмыстар, сондай-ақ немқұрайлылықпен жасалған қылмыстар жатады, сол үшін заңда екі жылдан астам мерзімге бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған.

2.Әзербайжан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Daha az ağır cinayət

3. Қырғыз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Анча оор эмес кылмыш

4. Өзбек тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Kamroq og`ir jinoyat

5. Түрік тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Daha az ciddi suç

6. Ағылшын тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Less serious crime

7. Испан тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Delito menos grave

8. Неміс тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Weniger schweres Verbrechen

9. Француз тіліндегі баламасы және білдіретін мағынасы: Crime moins grave

10. Бекітілген нұсқасы:

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 2015 жылғы 6-қазандағы мәжілісінде ауырлық - тяжесть нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминологиялық комиссияның 1995 жылғы мәжілісінде ауырлық күші – сила тяжести нұсқасында бекітілген термин.

Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының (Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің (қаржы полициясы) салалық терминологиялық жұмыс тобы ұсынған) Қазақстан Республикасы үкіметі жанындағы мемлекеттік терминология комиссиясының 2008 жылдың 22-сәуірдегі бірінші отырысында «Жалпықылмыстық әрекет» - «Общеуголовное преступление» тіркесі нұсқасында бекітілген.

11. Заңнамадағы қолданысы.

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы (2020.02.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) заңында қылмыстық қудалау нұсқасында қолданылған.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңында(2020.01.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) қылмыстық қудалау нұсқасында қолданылған.

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметін жетілдіру сұрақтары бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасында (жарияланған күні: 13 қыркүйек 2018) қылмыстық қудалау нұсқасында 2 рет қолданылған.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы (жарияланған күні /жаңартылған күні: 27 тамыз 2018) қылмыстық қолсұғушылық, қылмыстық жазаланатын нұсқасында қолданылған.

12.Ұсыныстар:

Жоғарыдағы мысалдағыдай, аудармасы ретінде екі нұсқа: 1) жеңілірек қылмыс; 2) Онша ауыр емес қылмыс ұсынылған.

Алдымен анықтап алатынымыз, Менее тяжкое преступление,: преступление+ден кейінгі негізгі тірек сөз тяжесть, сондықтан аударма кезінде басыңқы сөзге басымдылық береміз, ол қазақ тілінің ішкі заңдылығына байланысты екенін түсінікті. Ұсынылған 2 нұсқаның ішінен жарамдысын ала алмадық, берілген аударманың өзі оған дәлел. Жеңілірек, онша ауыр емес нұсқалары ауызекі сөйлеу стиліне тән, сондықтан ресми стильге тән нұсқасын таңдауды ұйғардық.

Мейлінше ұтымды нұсқа ретінде ауырлығы аз қылмыс деп ұсынамыз.

Рейтинг
+2