Дефинициясы1. жасанды вазелин (ағ. Petroleum Jelly «мұнайдан жасалған желе (тәтті тоңба)») – парафиннің немесе церезиннің балқу нүктесіне байланысты әртүрлі пропорцияда тазартылған (медициналық) вазелин немесе парфюмерлік майы бар церезин, парафин қорытпасы. Оған тұтқырлықты арттыру және эффузияның пайда болуынан қорғау үшін тазартылған петролатум қосылады.
2. Әзербайжан: vazelin süni
3. Қырғыз: вазелин жасалма
4. Өзбек: sun`iy vazelin
5. Түрік: yapay vazelin
6. Ағылшын: artificial Vaseline
7. Испан: vaselina artificial
8. Неміс: künstliche Vaseline
9. Француз: vaseline artificielle
10. Бекітілген нұсқасы: вазелин технический – техникалық вазелин (2015)
11. Заңнамадағы қолданысы: жасанды, вазелин
12. Көрсетілген термин 2015 жылы тіркес ішінде «вазелин» деп бекітілген. Заңнамада да «вазелин» нұсқасында қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған «вазелин» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. вакуум-аппарат (лат. vacuum «бостық, ешнәрсенің жоқтығы» + лат. apparatus «дайындау, құрылғы, керек-жарақ») – бу қысымының төмендеуімен, яғни төмен температурада ерітінділерді (сорғыштар, шырындар) буландыруға немесе айдауға арналған зауыттық және зертханалық құрылғы (бос күйдегі су 0°температурада да қайнайды).
2. Әзербайжан: vakuum aparatı
3. Қырғыз: боштук аппарат
4. Өзбек: vakuum apparati
5. Түрік: vakum aparatı
6. Ағылшын: vacuum device
7. Испан: aparato de vacío
8. Неміс: vakuum-Apparat
9. Француз: appareil à vide
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: вакуум аппарат
12. Көрсетілген термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «вакуум аппарат» деп қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған «вакуум-аппарат» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. вакуумды кептіру (лат. vacuum «бостық, ешнәрсенің жоқтығы») – бұл қоршаған ортаға төзімді болуға мүмкіндік беретін материалды өңдеу процесі. Көбінесе, мұндай өңдеу әсіресе тамақ өнеркәсібінде немесе сериялық өндірістерде үлкен сұранысқа ие, онда мұндай процедурасыз жұмыс істеу мүмкін емес болып табылады.
2. Әзербайжан: vakuum qurutma
3. Қырғыз: боштук кургатуу
4. Өзбек: vakuum quritish
5. Түрік: vakumlu kurutma
6. Ағылшын: vacuum drying
7. Испан: secado al vacío
8. Неміс: Vakuumtrocknung
9. Француз: séchage sous vide
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: вакуумды кептіру
12. Көрсетілген термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «вакуумды кептіру» деп қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған «вакуумды кептіру» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. вакуумдық толтыру (лат. vacuum «бостық, ешнәрсенің жоқтығы») – кассеталардағы ампулаларды герметикалық аппаратқа салып, оның ыдысына толтырылатын ерітінді құйып және вакуум пайда болу арқылы жүзеге асады; бұл жағдайда ампулалардан ауа сорылып, вакуум шығарылғаннан кейін ерітіндіні ампулалар толтырады.
2. Әзербайжан: vakuum doldurulması
3. Қырғыз: боштук толтуруу
4. Өзбек: vakuumni to`ldirish
5. Түрік: vakum doldurma
6. Ағылшын: vacuum filling
7. Испан: llenado al vacío
8. Неміс: vakuum-Füllung
9. Француз: remplissage sous vide
10. Бекітілген нұсқасы: напыление вакуумное – вакуумдық тозаңдану (2016)
11. Заңнамадағы қолданысы: вакуумдық, толтыру
12. Көрсетілген термин 2016 жылы тіркес ішінде «вакуумдық» деп бекітілген. Заңнамада арнайы қолданылмағанмен, «вакуумдық, толтыру» деп жеке-жеке қолданысқа ие болған. Сол себептен ұсынылып отырған «вакуумдық толтыру» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. вакуумдық тәсіл (лат. vacuum «бостық, ешнәрсенің жоқтығы» ) – бұл әдіс, негізінен, көбіктенетін затпен қапталған пневматикалық бақылау әдісінің бір түрі болып табылады. Ол бақыланатын бетке бір жақты қол жеткізе отырып, ашық өнімдердің тығыздығын бақылау үшін қолданылады.
2. Әзербайжан: vakuum üsulu
3. Қырғыз: боштук ыкмасы
4. Өзбек: vakuum usuli
5. Түрік: vakum yöntemi
6. Ағылшын: vacuum method
7. Испан: método de vacío
8. Неміс: vakuum weg
9. Француз: méthode de vide
10. Бекітілген нұсқасы: пробой вакуумный – вакуумдық тесілім (2016)
11. Заңнамадағы қолданысы: вакуумдық, тәсіл
12. Көрсетілген термин 2016 жылы тіркес ішінде «вакуумдық» деп бекітілген. Заңнамада арнайы қолданылмағанмен, «вакуумдық, тәсіл» деп жеке-жеке қолданысқа ие болған. Сол себептен ұсынылып отырған «вакуумдық тәсіл» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. вакуум-кептіргіш шкаф (лат. vacuum «бостық, ешнәрсенің жоқтығы» + нем. schaffen — «жасау, ойлап табу».) – бұл қоршаған ортаға зиян тигізбейтін жабық жүйелер.
2. Әзербайжан: vakuum quruducu şkaf
3. Қырғыз: боштук-кургатуучу орган
4. Өзбек: vakuum quritish Mahkamasi
5. Түрік: vakum kurutma dolabı
6. Ағылшын: vacuum drying cabinet
7. Испан: armario de secado al vacío
8. Неміс: vakuum-Trockenschrank
9. Француз: armoire de séchage sous vide
10. Бекітілген нұсқасы: Вакуум – вакуум (2018)
11. Заңнамадағы қолданысы: Вакуумдық кептіргіш шкаф
12. Көрсетілген терминнің тірек компоненті 2018 жылы «вакуум» деп бекітілген. Заңнамада «Вакуумдық кептіргіш шкаф» деп қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған «вакуум-кептіргіш шкаф» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. вакуум-фильтр (лат. vacuum «бостық, ешнәрсенің жоқтығы» + лат. filtrum «киіз; киізден жасалған сүзгі») – сұйық біртекті емес жүйелердің (суспензиялар, қойыртпақтар) қысымымен қатты және сұйық фракцияларға (сүзінді) бөлуге арналған үздіксіз жұмыс істейтін агрегат. Пайдалы қазбаларды байыту кезінде қолданылады.
2. Әзербайжан: vakuum filter
3. Қырғыз: боштук-чыпкасы
4. Өзбек: vakuum filtri
5. Түрік: vakum filtresi
6. Ағылшын: vacuum filter
7. Испан: filtro de vacío
8. Неміс: vakuum-Filter
9. Француз: filtre à vide
10. Бекітілген нұсқасы: вакуум фильтр – вакуумды сүзгі (2015)
11. Заңнамадағы қолданысы: вакуум, фильтр
12. Бұл термин 2015 жылы «вакуумды сүзгі» деп бекітілген. Заңнамада арнайы қолданылмағанмен «вакуум, фильтр» деп жеке-жеке қолданысқа ие болған. Біз 2015 жылы бекітілген «вакуумды сүзгі» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. жалпы табыс – бұл кәсіпорынның негізгі қызметінен алатын кірісі.
2. Әзербайжан: ümumi gəlir
3. Қырғыз: дүң киреше
4. Өзбек: yalpi daromad
5. Түрік: brüt gelir
6. Ағылшын: gross income
7. Испан: ingresos brutos
8. Неміс: bruttoeinkommen
9. Француз: revenu brut
10. Бекітілген нұсқасы: валовой оборот – жалпы айналым (2017)
11. Заңнамадағы қолданысы: жалпы табыс
12. Бұл термин 2017 жылы тіркес ішінде «жалпы» деп бекітілген. Заңнамада «жалпы табыс» деген нұсқада көрініс береді. Сол себептен біз «жалпы табыс» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. білікті вакуум-кептіргіш (лат. vacuum «бостық, ешнәрсенің жоқтығы») – бұл өнеркәсіпте ең көп таралған үздіксіз жұмыс істейтін кептіру машинасы.
2. Әзербайжан: roller vakuum kurutma maşını
3. Қырғыз: ролик боштук кургаткыч
4. Өзбек: rolikli vakuum fen mashinasi
5. Түрік: silindir vakumlu kurutucu
6. Ағылшын: roller vacuum dryer
7. Испан: Secador de vacío de rodillos
8. Неміс: вальцовая Vakuum-Trockner
9. Француз: Séchoir à vide à rouleaux
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: білікті, вакуум кептіргіш
12. Бұл термин аранайы бекітілмеген. Заңнамада аранайы қолданылмағанмен, «білікті, вакуум кептіргіш» деген нұсқада жеке-жеке көрініс береді. Сол себептен біз «білікті вакуум-кептіргіш» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. валюталық реттеу (итал. valuta «баға, тиын, валюта») – бұл мемлекеттік органдардың
- валюта айналымын басқаруды,
- валюталық операцияларды бақылауды,
- ұлттық валютаның валюта бағамына әсер етуін,
- шетел валютасын пайдалануды шектеу қызметі.
2. Әзербайжан: valyuta tənzimlənməsi
3. Қырғыз: валюталык жөнгө салуу
4. Өзбек: valyutani tartibga solish
5. Түрік: para birimi düzenlemesi
6. Ағылшын: currency regulation
7. Испан: regulación cambiaria
8. Неміс: Devisenregelung
9. Француз: réglementation des changes
10. Бекітілген нұсқасы: Валютное регулирование – валюталық реттеу (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: валюталық реттеу
12. Бұл термин 2006 жылы «валюталық реттеу» деп бекітілген. Заңнамада да дәл осы нұсқада «валюталық реттеу» қолданылған. Сол себептен біз «валюталық реттеу» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. вариабельдік (лат. variabilis «ауыспалы, өзгермелі») – өзгергіштік. Биологияда-организмдердің өзгергіштігі, бұл бір ата-ананың ұрпақтары немесе бір түрге немесе нәсілге жататындар бір-бірінен ерекшеленеді, "түрден" ауытқиды. Өзгерістің өзі «вариация» деп аталады, өзгеру нәтижесі көбінесе вариация немесе нұсқа деп аталады. Вариабельділік таңдау үшін материал болып табылады, нәтижесінде Дарвиннің пікірінше жаңа түрлер пайда болады және "ең бейімделгендердің тірі қалуы" орын алады.
2. Әзербайжан: dəyişkənlik
3. Қырғыз: өзгөргүчтүк
4. Өзбек: o`zgaruvchanlik
5. Түрік: değişkenlik
6. Ағылшын: variability
7. Испан: variabilidad
8. Неміс: variabilität
9. Француз: variabilité
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин бекітілген терминқорда да, Заңнама қолданысында да көрініс бермейді. Әзірге сәтті балама табылғанша, ұсынылып отырған нұсқада қалдырылғаны жөн.

Дефинициясы1. медициналық мақта – мақтаның өсірілетін түрлерінің (gossypium L.) тұқымдарының (түктерінің) эпидермалық жасушаларының өсуінен 95% - дан астам талшықтан тұратын талшық. Жасанды ағартылған талшықтардың таралуына дейін медициналық мақта шикі мақтадан жасалған.
2. Әзербайжан: vata Tibb
3. Қырғыз: медициналык вата
4. Өзбек: tibbiy paxta
5. Түрік: vata medikal
6. Ағылшын: medical cotton wool
7. Испан: Vata médica
8. Неміс: medizinische Watte
9. Француз: ouate médicale
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: медициналық мақта
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «медициналық мақта» түрінде қолданылған. Сол себептен де ұсынылып отырған нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. тасып әкелу, әкелу – 1. Машиналарды шетелден әкелу. 2. Шетелден әкелінетін тауарлардың жиынтығы, импорт (экон.)
2. Әзербайжан: İdxal
3. Қырғыз: Алып келүү
4. Өзбек: Import
5. Түрік: İthalat
6. Ағылшын: Import
7. Испан: Importación
8. Неміс: Einfuhr
9. Француз: Importation
10. Бекітілген нұсқасы: Ввоз – әкелім (1999)
11. Заңнамадағы қолданысы: тасып әкелу, әкелу
12. Бұл термин 1999 жылы «әкелім» деп бекітілген. Заңнамада «тасып әкелу, әкелу» деп қолданылған. Терминге қойылатын талаптарының бірі – қысқалық. Біз 1999 жылы бекітілген «әкелім» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. демді ішке тарту – тыныс алудың бастапқы кезеңі, оның барысында ауа өкпеге енеді.
2. Әзербайжан: nəfəs
3. Қырғыз: которуу
4. Өзбек: nafas olish
5. Түрік: nefes
6. Ағылшын: inhale
7. Испан: respiración
8. Неміс: Einatmung
9. Француз: inspiration
10. Бекітілген нұсқасы: Вдох – дем тарту (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: Демді ішке тарту
12. Бұл термин 2006 жылы «дем тарту» деп бекітілген. Заңнамада «Демді ішке тарту» деп қолданылған. Терминге қойылатын талаптарының бірі – қысқалық. Біз 2006 жылы бекітілген «дем тарту» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. толық дем алу – өкпеге толық ауа жинау.
2. Әзербайжан: tam nəfəs
3. Қырғыз: сатуу-Кыргызстан
4. Өзбек: nafas olish
5. Түрік: tam nefes al
6. Ағылшын: take a full breath
7. Испан: inhalar completo
8. Неміс: atem voll
9. Француз: inspirez plein
10. Бекітілген нұсқасы: Вдох – дем тарту (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: толық, дем, алу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада аранайы қолданылмағанмен «толық, дем, алу» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген «дем тарту» нұсқасын ескере отырып «толық дем тарту» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. вегетативтік мүшелер (лат. vegetativus «өсімдік») – сыртқы ортамен тамақтану мен метаболизмнің негізгі функцияларын орындайтын өсімдік бөліктері.
2. Әзербайжан: bitki orqanları
3. Қырғыз: вегетативдик органдар
4. Өзбек: vegetativ organlar
5. Түрік: vejetatif organlar
6. Ағылшын: vegetative organs
7. Испан: órganos vegetativos
8. Неміс: vegetative Organe
9. Француз: organes végétatifs
10. Бекітілген нұсқасы: вегетативные расстройства – вегетативтік бұзылыстар (2017)
11. Заңнамадағы қолданысы: вегетативтік мүшелер
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Тіркесі құрушы негізгі компоненті 2017 жылы «вегетативтік» деп бекітілген. Заңнамада «вегетативтік мүшелер» деп қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған «вегетативтік мүшелер» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. кіріс тізімдемесі – кіріс жазбаларын тіркеуге алатын тізімдеме.
2. Әзербайжан: vedomost Parish
3. Қырғыз: кириш ведомосту
4. Өзбек: kirish bayonoti
5. Түрік: varış belgesi
6. Ағылшын: receipt statement
7. Испан: estado de la parroquia
8. Неміс: die Liste der Pfarrei
9. Француз: état des recettes
10. Бекітілген нұсқасы: Ведомость – тізімдеме (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: кіріс, тізімдемесі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы қолданылмағанымен «кіріс, тізімдемесі» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған «кіріс тізімдемесі» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. есеп тізімдемесі – бұл қызметкерлердің сыйақылары, жалақыдан ұстап қалу және төленуге тиісті сомалар туралы барлық ақпаратты жинақтайтын құжат.
2. Әзербайжан: hesablaşma cədvəli
3. Қырғыз: эсептешүү ведомосту
4. Өзбек: hisob varaqasi
5. Түрік: fatura hesaplandı
6. Ағылшын: settlement statement
7. Испан: estado de cuentas
8. Неміс: kalkulation
9. Француз: état de compte
10. Бекітілген нұсқасы: Ведомость – тізімдеме (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: есеп, тізімдемесі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы қолданылмағанымен «есеп, тізімдемесі» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған «есеп тізімдемесі» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. жиынтық тізімдемесі – бұл бірнеше CRM нысандары негізінде құрылуы мүмкін арнайы құжат пішімі.
2. Әзербайжан: cədvəl, xülasə
3. Қырғыз: жыйынтыктоочу ведомость
4. Өзбек: xulosa
5. Түрік: Özet beyanı
6. Ағылшын: summary statement
7. Испан: estado resumido
8. Неміс: zusammenfassung
9. Француз: état récapitulatif
10. Бекітілген нұсқасы: Ведомость – тізімдеме (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: жиынтық, тізімдемесі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы қолданылмағанымен «жиынтық, тізімдемесі» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған «жиынтық тізімдемесі» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. төлеу тізімдемесі – қызметкерлерге жалақы, сыйақылар, уақытша еңбекке жарамсыздығы бойынша жәрдемақы немесе басқа да төлемдер беруге арналған құжат.
2. Әзербайжан: ödəniş cədvəli
3. Қырғыз: төлөө ведомосту
4. Өзбек: ish haqi
5. Түрік: ödeme bildirimi
6. Ағылшын: payment statement
7. Испан: estado de pago
8. Неміс: zahlungsplan
9. Француз: état des paiements
10. Бекітілген нұсқасы: Ведомость – тізімдеме (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: төлеу, тізімдемесі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы қолданылмағанымен «төлеу, тізімдемесі» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған «төлеу тізімдемесі» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. қабақ көтергіш – офтальмологиялық құрал. Хирургиялық операциялар кезінде қабақтарды қажетті қалыпта көтеруге және бекітуге арналған.
2. Әзербайжан: Əsrin qaldırıcısı
3. Қырғыз: Кылым көтөрүүчү
4. Өзбек: Asr ko`taruvchi
5. Түрік: yüzyıl kaldırıcı
6. Ағылшын: Century lifter
7. Испан: Levantador de siglo
8. Неміс: Jahrhundertheber
9. Француз: Élévateur de siècle
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: қабақ көтергіш
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «қабақ көтергіш» деп қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған «қабақ көтергіш» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. вектор, бағыттаушы (лат. vector «көтеруші, тасымалдаушы») – бағытталған түзу кесінді, яғни оның шегаралық нүктелерінің қайсысы басы, ал қайсысы соңы екендігі көрсетілген кесінді.
2. Әзербайжан: vektor
3. Қырғыз: клипарт
4. Өзбек: vektor
5. Түрік: vektör
6. Ағылшын: vector
7. Испан: vector
8. Неміс: Vektor
9. Француз: vecteur
10. Бекітілген нұсқасы: вектор Спина – Спин векторы (2018)
11. Заңнамадағы қолданысы: вектор, бағыттаушы
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2018 жылы тіркес ішінде «вектор» түрінде бекітілген. Заңнамада «вектор, бағыттаушы» деп қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған терминге балама ретінде «вектор» бірлігін ғана ұсынамыз.

Дефинициясы1. доза өлшемі (франц. dose «доза, мөлшер, шама») – өлшенетін кез келген заттың нормаға сай шамасы.
2. Әзербайжан: dozun miqdarı
3. Қырғыз: дозанын чоңдугу
4. Өзбек: dozaning qiymati
5. Түрік: dozun büyüklüğü
6. Ағылшын: dose value
7. Испан: cantidad de dosis
8. Неміс: Dosiswert
9. Француз: valeur de la dose
10. Бекітілген нұсқасы: Величина – шама (2015)
11. Заңнамадағы қолданысы: доза, өлшемі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2015 жылы тіркес компоненттерінің бірі «шама» түрінде бекітілген. Заңнамада арнайы қолданылмағанмен, «доза, өлшемі» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «доза өлшемі» қолдаймыз.

Дефинициясы1. шығын мөлшері – шығын көлемін өлшеу бірлігі.
2. Әзербайжан: zərər məbləği
3. Қырғыз: жоготуу көлөмү
4. Өзбек: zarar miqdori
5. Түрік: kayıp miktarı
6. Ағылшын: the amount of loss
7. Испан: magnitud de la pérdida
8. Неміс: der Wert des Verlustes
9. Француз: valeur de la perte
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: шығын, мөлшері
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2015 жылы тіркес компоненттерінің бірі «шама» түрінде бекітілген. Заңнамада арнайы қолданылмағанмен, «доза, өлшемі» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «доза өлшемі» қолдаймыз.

Дефинициясы1. желдеткіш (лат. ventilator «қырманшы, ұшырушы») – сығылу дәрежесі 1,15-тен кем газды жылжытуға арналған құрылғы (немесе шығу мен кірудегі қысым айырмасы 15 кПа-дан аспайды, қысым айырмасы жоғары болған кезде компрессорды пайдаланады).
2. Әзербайжан: fan
3. Қырғыз: кысылган
4. Өзбек: fan
5. Түрік: Vantilatör
6. Ағылшын: fan
7. Испан: ventilador
8. Неміс: Lüfter
9. Француз: ventilateur
10. Бекітілген нұсқасы: кожух вентилятора – желдеткі қаптамасы (2015)
11. Заңнамадағы қолданысы: желдеткіш
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2015 жылы тіркес компоненттерінің бірі «желдеткі» түрінде бекітілген. Заңнамада «желдеткіш» деп қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «желдеткіш» қолдаймыз.

Дефинициясы1. атмосфераға шығарылатын вентиляциялық қоқыс (лат. atmosphaera «атмосфера» + лат. ventilator «қырманшы, ұшырушы») – желдету үдерісімен ауаға шығарылатын қандайда бір газдық қоқыс.
2. Әзербайжан: atmosferə ventilyasiya emissiyası
3. Қырғыз: атмосферага желдетүүчү чыгарылгандар
4. Өзбек: atmosferaga shamollatish
5. Түрік: atmosfere havalandırma çıkışı
6. Ағылшын: ventilation release into the atmosphere
7. Испан: ventilación a la atmósfera
8. Неміс: entlüftung in die Atmosphäre
9. Француз: éjection de ventilation dans l`atmosphère
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: атмосфераға шығарылатын, вентиляциялық, қоқыс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «атмосфераға шығарылатын, вентиляциялық, қоқыс» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «атмосфераға шығарылатын вентиляциялық қоқыс» қолдаймыз.

Дефинициясы1. күлте – гүлсеріктің ішкі бөлігін құрайтын гүл жапырақшаларының жиынтығы. Күлтедегі жапырақшалардың саны тұқымына байланысты айтарлықтай өзгеруі мүмкін, алайда жапырақшалары бар күлтелер жиі кездеседі, олардың саны 3-ке (дара жарнақтылар үшін) немесе 5-ке (қос жарнақтылар үшін) дейін жетеді.
2. Әзербайжан: boyuk memeli
3. Қырғыз: болгон?
4. Өзбек: Corolla
5. Түрік: çırpma teli
6. Ағылшын: corolla
7. Испан: corola
8. Неміс: Schlagbesen
9. Француз: corolle
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: күлте
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «күлте» деп қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «күлте» қолдаймыз.

Дефинициясы1. вербальдық қарым-қатынас (лат. verbalis «сөз арқылы, етістікті») – тілдесу, сөйлесу, ақпарат алмасу процесі және сөйлеу құралдарын қолдана отырып, адамдар немесе топтар арасындағы эмоционалды өзара әрекеттесу. Ең бастысы, сөйлеу арқылы берілетін ауызша қарым-қатынас интонация және бет әлпетінің өзгеруі, ишарат, дене тұрысының өзгеруі, қарым-қатынастағы қашықтық және басқа да бейсөйлеу құралдары арқылы жүзеге асырылатын вербалды емес қарым-қатынастан ерекшеленеді.
2. Әзербайжан: şifahi ünsiyyət
3. Қырғыз: оозеки байланыш
4. Өзбек: og`zaki muloqot
5. Түрік: sözlü iletişim
6. Ағылшын: verbal communication
7. Испан: comunicación verbal
8. Неміс: verbale Kommunikation
9. Француз: communication verbale
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: вербальдық, қарым-қатынас
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «вербальдық, қарым-қатынас» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «вербальдық қарым-қатынас» қолдаймыз.

Дефинициясы1. таразылардың дәлдігі – таразылардың қандай да бір белгіленген нормаға сәйкес келуі.
2. Әзербайжан: tərəzi sadiqliyi
3. Қырғыз: Кушубеков, Касым
4. Өзбек: tarozi sadoqati
5. Түрік: terazilerin sadakati
6. Ағылшын: the loyalty of libra
7. Испан: fidelidad de libra
8. Неміс: treue der Waage
9. Француз: la fidélité de la balance
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: таразылардың, дәлдігі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «таразылардың, дәлдігі» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «таразылардың дәлдігі» қолдаймыз.

Дефинициясы1. тұрақты салмақ – белгілі бір салмақта айнымай тұру.
2. Әзербайжан: çəki daimi
3. Қырғыз: салмагы дайыма
4. Өзбек: doimiy vazn
5. Түрік: ağırlık sabittir
6. Ағылшын: the weight is constant
7. Испан: peso constante
8. Неміс: gewicht dauerhaft
9. Француз: poids constant
10. Бекітілген нұсқасы: Вес – салмақ (2015)
11. Заңнамадағы қолданысы: тұрақты, салмақ
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2015 жылы «вес» «салмақ» түрінде бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «тұрақты, салмақ» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «тұрақты салмақ» қолдаймыз.

Дефинициясы1. көрсеткіштің маңыздылығы – өзінің сапасының басқа көрсеткіштері арасында өнім сапасының осы көрсеткішінің маңыздылығының сандық сипаттамасы.
2. Әзербайжан: göstəricinin Çəkisi
3. Қырғыз: көрсөткүчтөрдүн салмактуулугу
4. Өзбек: ko`rsatkichning vazni
5. Түрік: весомость göstergesi
6. Ағылшын: the weight of the indicator
7. Испан: peso del indicador
8. Неміс: gewicht des Indikators
9. Француз: poids de l`indicateur
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: көрсеткіштің, маңыздылығы
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «көрсеткіштің, маңыздылығы» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «көрсеткіштің маңыздылығы» қолдаймыз.

Дефинициясы1. салмақтық-көлемдік әдіс – бұл заттектің құрамын салмақтық-көлемдік өлшеу әдісі.
2. Әзербайжан: çəki-həcmli metod
3. Қырғыз: салмагы ыкмасы
4. Өзбек: katta hajmli usul
5. Түрік: ağırlık-hacim yöntemi
6. Ағылшын: weight-volume method
7. Испан: método de peso volumétrico
8. Неміс: gewicht-volumetrische Methode
9. Француз: méthode pondérale
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: салмақтық-көлемдік, әдіс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен, «салмақтық-көлемдік, әдіс» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «салмақтық-көлемдік әдіс» қолдаймыз.

Дефинициясы1. аналитикалық таразылар (гр. Analytikos «анализге жататын») – бұл массаны жоғары дәлдікпен өлшеу үшін қолданылатын таразылардың бір түрі. Мұндай таразылар үшін максималды жүктеме 2 г -нан 510 г -ға дейін, олардың дискреттілігі 0,001 мг-дан 0,1 мг-ға дейін. Аналитикалық таразылар өте сезімтал және жел өткізбейтін қалпақпен ауа ағындарынан қорғауды қажет етеді.
2. Әзербайжан: analitik tərəzi
3. Қырғыз: аналитикалык таразалар
4. Өзбек: analitik tarozilar
5. Түрік: analitik Teraziler
6. Ағылшын: analytical scales
7. Испан: escalas analíticas
8. Неміс: analytische Skalen
9. Француз: balances analytiques
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: аналитикалық таразылар
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «аналитикалық таразылар» қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «аналитикалық таразылар» қолдаймыз.

Дефинициясы1. медициналық таразы – бұл адамның массасын өлшеуге арналған таразылар. Олар механикалық және электронды болады. Бүгінгі таңда медициналық механикалық таразылар барлық жерде медициналық электрондық таразылармен алмастырылуда.
2. Әзербайжан: scales, tibbi
3. Қырғыз: медициналык таразалар
4. Өзбек: tibbiy tarozilar
5. Түрік: tıbbi Teraziler
6. Ағылшын: medical scales
7. Испан: escalas médicas
8. Неміс: medizinische Waage
9. Француз: balances médicales
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: медициналық таразы
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «медициналық таразы» қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «медициналық таразы» қолдаймыз.

Дефинициясы1. қол таразылары – салмақты өлшеуге арналған қол құралы, әдетте тұрмыста қолдануға арналған қол динамометрі.
2. Әзербайжан: tərəzi əl
3. Қырғыз: кол тараза
4. Өзбек: qo`lda tarozi
5. Түрік: Teraziler, manuel
6. Ағылшын: manual scales
7. Испан: básculas manuales
8. Неміс: handwaagen
9. Француз: balances manuelles
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: қол таразылары
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «қол таразылары» қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «қол таразылары» қолдаймыз.

Дефинициясы1. дәріханалық қол таразылар – бұл дәріханада қолданылатын және салмағы 0.02 г-дан 100.0 г-ға дейін құрғақ дәрілік заттардың аз мөлшерін өлшеу үшін қажет таразылар, дәріханалық қол таразылары техникалық талдауды жүзеге асыру үшін де қолданылады.
2. Әзербайжан: scales, əl, əczaçılıq
3. Қырғыз: кол аптека тараза
4. Өзбек: qo`lda tayyorlangan dorixona tarozi
5. Түрік: Teraziler, Eczacılık için
6. Ағылшын: manual pharmacy scales
7. Испан: básculas manuales de farmacia
8. Неміс: waage Hand-Apotheke
9. Француз: balance de pharmacie manuelle
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: дәріханалық, қол таразылар
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «дәріханалық, қол таразылар» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «дәріханалық қол таразылар» қолдаймыз.

Дефинициясы1. теңеспе таразы – бұл таразылар салмақ бойынша мөлшерлеу әрдайым ыдыс массасын басқа тең ыдыспен теңестіру (мысалы, құты бар бөтелке) арқылы жүзеге асатын тексеру операциясы кезінде қолданылады.
2. Әзербайжан: tərəzi, tarayıcı
3. Қырғыз: төлгө тараза
4. Өзбек: tarir tarozi
5. Түрік: tartı terazileri
6. Ағылшын: tariff scales
7. Испан: libra de tarir
8. Неміс: waage tarir
9. Француз: balances de tarage
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: теңеспе, таразы
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен, «теңеспе, таразы» деп жеке-жеке қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған нұсқаны «теңеспе таразы» қолдаймыз.

Дефинициясы1. екіншілік синтездің заттары («синтез» гр. σύνθεσις «қосылу, қосу, біріктіру»)–
Екінші реттік синтез заттарына мыналар жатады: алкалоидтар, гликозидтер, илік заттар, фенолды заттар (катехиндер, флавондар, антоцианиндер), эфир майлары және өсімдік шайырлары.
2. Әзербайжан: ikinci sintez maddələr
3. Қырғыз: экинчи синтез заттары
4. Өзбек: ikkilamchi sintez moddalari
5. Түрік: ikincil sentez maddeleri
6. Ағылшын: substances of secondary synthesis
7. Испан: sustancias de síntesis secundaria
8. Неміс: substanzen der sekundären Synthese
9. Француз: substances de synthèse secondaire
10. Бекітілген нұсқасы: вещества сопутствующие – ілеспелі заттектер (2017)
11. Заңнамадағы қолданысы: екіншілік, синтездің, заттары
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2017 жылы «вещества сопутствующие – ілеспелі заттектер» (вещество – заттек, сопутствующий – ілеспе) деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «екіншілік, синтездің, заттары» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2017 жылы бекітілген тіркесті терминді негізге ала отырып, «ілеспе синтездің заттектері» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. біріншілік синтездің заттары («синтез» гр. σύνθεσις «қосылу, қосу, біріктіру») – біріншілік синтез заттары ассимиляция процесі кезінде, яғни сырттан келетін заттарды дененің өз заттарына айналдыруы процесінде қалыптасады, Оларға: амин қышқылдары, ақуыздар, көмірсулар, липидтер, дәрумендер, органикалық қышқылдар, ферменттер жатады.
2. Әзербайжан: əsas sintez maddələr
3. Қырғыз: алгачкы синтездин заттары
4. Өзбек: asosiy sintez materiallari
5. Түрік: birincil sentez maddeleri
6. Ағылшын: substances of primary synthesis
7. Испан: sustancias de síntesis primaria
8. Неміс: substanzen der primären Synthese
9. Француз: substances de synthèse primaire
10. Бекітілген нұсқасы: вещества сопутствующие – ілеспелі заттектер (2017)
11. Заңнамадағы қолданысы: біріншілік, синтездің, заттары
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2017 жылы «вещества сопутствующие – ілеспелі заттектер» (вещество – заттек, сопутствующий – ілеспе) деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «біріншілік, синтездің, заттары» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2017 жылы бекітілген тіркесті терминді негізге ала отырып, «біріншілік синтездің заттектері» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. зат – фермиондардан тұратын немесе бозондармен бірге фермиондардан тұратын заттардың бір түрі; электромагниттік тәрізді өрістердің кейбір түрлеріне қарағанда тыныштық массасы бар.
2. Әзербайжан: maddə
3. Қырғыз: зат
4. Өзбек: modda
5. Түрік: madde
6. Ағылшын: substance
7. Испан: sustancia
8. Неміс: Substanz
9. Француз: substance
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: зат
12. Бұл термин 2006 жылы «Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада «зат» деп қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. қауіпті жарылғыш зат – бұл жалынға ұшыраған кезде жарылып кетуі мүмкін немесе динитробензолдан да қатты соққы мен үйкеліске сезімтал болуы мүмкін зат.
2. Әзербайжан: partlayıcı maddə
3. Қырғыз: жарылуу коркунучу бар зат
4. Өзбек: portlovchi moddalar
5. Түрік: patlayıcı madde
6. Ағылшын: explosive substance
7. Испан: sustancia explosiva
8. Неміс: explosiver Stoff
9. Француз: matière explosive
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: қауіпті, жарылғыш зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы «Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «қауіпті, жарылғыш зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «қауіпті жарылғыш заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. қопарылғыш зат – конденсацияланған химиялық зат немесе белгілі бір жағдайларда сыртқы әсерлердің әсерінен жылу мен газ тәрізді өнімдердің көп мөлшерін шығара отырып, тез өздігінен таралатын химиялық түрленуге (жарылысқа) қабілетті заттардың қоспасы.
2. Әзербайжан: maddə, partlayıcı
3. Қырғыз: жардыргыч зат
4. Өзбек: portlovchi moddalar
5. Түрік: patlayıcı madde
6. Ағылшын: explosive substance
7. Испан: sustancia explosiva
8. Неміс: sprengstoff
9. Француз: substance explosive
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество взрывчатое – Жарылғыш зат (1995), Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: қопарылғыш зат
12. Бұл термин 1995 жылы «Вещество взрывчатое – Жарылғыш зат» деп бекітілген. Заңнамада «қопарылғыш зат» қолданылған. Біз 1995 жылғы және 2006 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «жарылғыш заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. газ тәріздес зат – заттың төрт негізгі агрегаттық күйінің бірі, оны құрайтын бөлшектер (молекулалар, атомдар немесе иондар) арасындағы өте әлсіз байланыспен, сондай-ақ олардың үлкен қозғалғыштығымен сипатталады.
2. Әзербайжан: qazvari maddə
3. Қырғыз: газ түспөл зат
4. Өзбек: gazsimon modda
5. Түрік: gaz halindeki madde
6. Ағылшын: gaseous substance
7. Испан: sustancia gaseosa
8. Неміс: gasförmige Substanz
9. Француз: matière gazeuse
10. Бекітілген нұсқасы: вещество газообразное – газ тәрізді заттек (2017)
11. Заңнамадағы қолданысы: газ тәріздес, зат
12. Бұл термин 2017 жылы «вещество газообразное – газ тәрізді заттек» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «газ тәріздес, зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2017 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «газ тәрізді заттек» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. гидрофильді зат (гр. ὕδωρ «су» + φιλία «махаббат») – бұл заттардың құрамында полярлы молекула болады, оның ішінде электронегативті атомдар (оттегі, азот, фосфор және т.б.) да бар. Нәтижесінде мұндай молекулалардың жеке атомдары ішінара зарядтарға ие болады және су молекулаларымен сутегі байланысын құрайды. Мысалы: қант, амин қышқылдары, органикалық қышқылдар.
2. Әзербайжан: hidrofilik maddə
3. Қырғыз: кычкылдуу зат
4. Өзбек: hidrofilik modda
5. Түрік: hidrofilik madde
6. Ағылшын: the substance is hydrophilic
7. Испан: sustancia hidrófila
8. Неміс: hydrophile Substanz
9. Француз: substance hydrophile
10. Бекітілген нұсқасы: вещество гидрофильное – гидрофилді заттек (2017)
11. Заңнамадағы қолданысы: гидрофильді, зат
12. Бұл термин 2017 жылы «вещество гидрофильное – гидрофилді заттек» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «гидрофильді, зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2017 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «гидрофилді заттек» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. гидрофобты зат (гидро – гр. ὕδωρ «су» + гр. phobos «қорқыныш») – мұндай заттардың молекулалары полярлы емес және су сияқты полярлы еріткішпен араласпайды, бірақ органикалық еріткіштерде, мысалы эфирде жақсы ериді. Мысалы, көмірсутектер (бензин, керосин, парафин), жануарлар майы, өсімдік майы.
2. Әзербайжан: hidrofob maddə
3. Қырғыз: гидрофобдуу зат
4. Өзбек: hidrofobik modda
5. Түрік: hidrofobik madde
6. Ағылшын: the substance is hydrophobic
7. Испан: sustancia hidrófoba
8. Неміс: hydrophobe Substanz
9. Француз: substance hydrophobe
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: гидрофобты, зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы «Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «гидрофобты, зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «гидрофобты заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. дәм түзегіш зат (лат. corrigere «түзету») – көмекші заттардың бұл тобы әртүрлі дәрі-дәрмектерде, әсіресе балалар тәжірибесінде қолданылатын дәмді, түс пен иісті түзету үшін қолданылады. Барлық түзеткіш заттарды екі топқа бөлуге болады: 1) дәм мен иісті түзейтін заттар және 2) түсті түзейтін заттар.
2. Әзербайжан: çirkləndirici maddə
3. Қырғыз: түзөтүүчү агент
4. Өзбек: tuzatish moddasi
5. Түрік: düzeltici madde
6. Ағылшын: corrective substance
7. Испан: sustancia correctiva
8. Неміс: korrigierende Substanz
9. Француз: substance correctrice
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: дәм, түзегіш, зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы «Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «дәм, түзегіш, зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «дәм түзегіш заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. жеңіл жанғыш зат – өсімдік талшықтары (мақта, кендір, жұт және т.б.), күйе, ағаш көмірі және т. б. жеңіл жанғыш қауіпті заттардан оқшау сақтау қажет.
2. Әзербайжан: asan yanan maddə
3. Қырғыз: зат жонокой күйүп
4. Өзбек: modda oson yonmoqda
5. Түрік: madde kolayca Yanabilir
6. Ағылшын: the substance is easily burning
7. Испан: sustancia fácilmente ardiente
8. Неміс: substanz leicht brennend
9. Француз: substance facilement brûlante
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: жеңіл, жанғыш зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы «Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «жеңіл, жанғыш зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «жеңіл жанғыш заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. уландырғыш зат – тірі организмге зақым келтіруі мүмкін өте улы химиялық қосылыстар.
2. Әзербайжан: maddə zəhərləyici
3. Қырғыз: ууландыруучу зат
4. Өзбек: zaharli modda
5. Түрік: zehirli madde
6. Ағылшын: toxic substance
7. Испан: sustancia venenosa
8. Неміс: giftstoff
9. Француз: substance toxique
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: уландырғыш зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы «Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада «уландырғыш зат» деп қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «уландырғыш заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. ыдыратқыш зат – бұл ас қорыту шырындарымен байланысқан кезде асқазанда немесе ішекте таблетканың механикалық бұзылуын (ыдырауын) қамтамасыз ететін қосылыстар. Дәрі-дәрмектердің әсері таблеткалардың ыдырау уақыты мен сипатына байланысты.
2. Әзербайжан: çiləyici maddə
3. Қырғыз: заттын эриген
4. Өзбек: modda gevşetici
5. Түрік: gevşetici madde
6. Ағылшын: loosening agent
7. Испан: sustancia que afloja
8. Неміс: substanz lockern
9. Француз: agent desserrant
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: ыдыратқыш зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы «Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада «ыдыратқыш зат» деп қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «ыдыратқыш заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. еритін, ерігіш зат – бұл ерітіндінің (кез келген қосылыстың немесе заттың) еріткіште толығымен еру қабілеті. Ерітінді ерігенде, бұл оның еріткіште ыдырауға қабілетті екенін білдіреді, яғни ол еріткішке қосылған кезде бөлек атомдарға немесе иондарға бөлінуге қабілетті болды.
2. Әзербайжан: maddə həll edilə bilər
3. Қырғыз: эритилүүчү зат
4. Өзбек: eriydigan modda
5. Түрік: çözünür madde
6. Ағылшын: the substance is soluble
7. Испан: sustancia soluble
8. Неміс: lösliche Substanz
9. Француз: substance soluble
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: еритін, ерігіш, зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы «Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «еритін, ерігіш, зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «ерігіш заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. еріткіш зат – заттың басқа заттармен біртекті жүйелер түзілу қабілеті. Онда зат жеке атомдар, иондар, молекулалар немесе бөлшектер түрінде болады.
2. Әзербайжан: maddə məhvedici
3. Қырғыз: эритүүчү зат
4. Өзбек: erituvchi modda
5. Түрік: çözücü madde
6. Ағылшын: solvent substance
7. Испан: sustancia solvente
8. Неміс: lösliche Substanz
9. Француз: substance dissolvante
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: еріткіш, зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы «Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «еріткіш, зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «еріткіш заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. күшті әсерлі зат – бұл тәуелділік күйін тудыратын, орталық жүйке жүйесіне ынталандырушы немесе депрессиялық әсер ететін, галлюцинацияны немесе мотор функциясы мен ойлаудың, мінез-құлықтың, қабылдаудың, көңіл-күйдің өзгеруін тудыратын немесе ұқсас зиянды салдарға әкелуі мүмкін заттар.
2. Әзербайжан: güclü təsir edən maddə
3. Қырғыз: күчтүү таасир этүүчү зат
4. Өзбек: kuchli modda
5. Түрік: güçlü madde
6. Ағылшын: the substance is highly potent
7. Испан: sustancia potente
8. Неміс: substanz stark
9. Француз: substance puissante
10. Бекітілген нұсқасы: вещество сильнодействующее – күшті әсерлі заттек (2017)
11. Заңнамадағы қолданысы: күшті, әсерлі зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2017 жылы «вещество сильнодействующее – күшті әсерлі заттек» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «күшті, әсерлі зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2017 жылы бекітілген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. күрделі зат – бұл екі немесе одан да көп түрлі химиялық элементтердің атомдарынан тұратын зат.
2. Әзербайжан: maddə mürəkkəbdir
3. Қырғыз: татаал зат
4. Өзбек: modda murakkab
5. Түрік: madde karmaşıktır
6. Ағылшын: the substance is complex
7. Испан: sustancia compleja
8. Неміс: substanz komplex
9. Француз: substance complexe
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: күрделі, зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы «Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен «күрделі, зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2006 жылы бекітілген терминді негізге ала отырып, «күрделі заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. улы зат – тыныс алу, ағзаға түсу және (немесе) терімен жанасу кезінде улануды тудыруы мүмкін заттар (сірке қышқылының ангидриді, ацетон, жылан уы, мышьяк ангидриді, ара уы, сынап қосылыстары, стрихнин, сары фосфор, цианисті калий, метил спирті).
2. Әзербайжан: maddə zəhərli
3. Қырғыз: уулуу зат
4. Өзбек: zaharli modda
5. Түрік: madde zehirlidir
6. Ағылшын: the substance is poisonous
7. Испан: sustancia venenosa
8. Неміс: substanz giftig
9. Француз: substance toxique
10. Бекітілген нұсқасы: вещество ядовитое – улы заттек (2017)
11. Заңнамадағы қолданысы: улы, зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2017 жылы «вещество ядовитое – улы заттек» деп бекітілген. Заңнамада «улы, зат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз 2017 жылы бекітілген нұсқаны (улы заттек) қолдаймыз.

Дефинициясы1. өзара тәуелділік – бұл екі жақтан да туатын жауапкершілік, біреудің немесе бір нәрсенің бір-біріне тәуелділігі, тараптар бір-бірінсіз ештеңе жасай алмайтын байланыс. Бұл ұғым "тәуелділіктен" түбегейлі ерекшеленеді, өйткені өзара тәуелді қатынастарда барлық қатысушылар эмоционалды, экономикалық, экологиялық, моральдық немесе басқа жолмен бір-біріне әсер етеді.
2. Әзербайжан: qarşılıqlı asılılıq
3. Қырғыз: талаптын чоо-жайы
4. Өзбек: o`zaro bog`liqlik
5. Түрік: karşılıklı bağımlılık
6. Ағылшын: interdependence
7. Испан: interdependencia
8. Неміс: Interdependenz
9. Француз: interdépendance
10. Бекітілген нұсқасы: Взаимозависимость – Өзара тәуелділік (1995)
11. Заңнамадағы қолданысы: өзара тәуелдiлiк
12. Бұл термин 1995 жылы «Взаимозависимость – Өзара тәуелділік» деп бекітілген. Заңнамада да «өзара тәуелдiлiк» деп қолданылған. Берілген терминнің қазақша нұсқасы қате. Біз «взаимозависимость – өзара тәуелділік» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. өзара алмасушылық – өнімнің құрамдас бөліктерінің қасиеті дайын өнімге белгіленген техникалық талаптарды сақтай отырып, оны пайдалану кезінде дайындау және жөндеу процесінде құрастыру мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
2. Әзербайжан: əvəzolunmazlıq
3. Қырғыз: бири-бирин алмаштыруу
4. Өзбек: o`zaro almashinish
5. Түрік: değiştirilebilirlik
6. Ағылшын: interchangeability
7. Испан: intercambiabilidad
8. Неміс: Austauschbarkeit
9. Француз: interchangeabilité
10. Бекітілген нұсқасы: Взаимозаменяемость – өзара алмасымдылық (2009)
11. Заңнамадағы қолданысы: өзара алмасуы
12. Бұл термин 2009 жылы «Взаимозаменяемость – өзара алмасымдылық» деп бекітілген. Заңнамада «өзара алмасуы» деп қолданылған. Біз 2009 жылы бекітілген нұсқаны (өзара алмасымдылық) қолдаймыз.

Дефинициясы1. өзара араласпайтын сұйықтықтар – егер екі сұйықтық бір-біріне ерімейтін болса, онда оларды араластыру кезінде кез келген пропорцияда екі бөлек қабат пайда болады. Осы көріністі өзара араласпайтын сұйықтықтар деп айтамыз.
2. Әзербайжан: qarışıq mayelər
3. Қырғыз: ара аралаш тиштүү суюктуктар
4. Өзбек: o`zaro aralash suyuqliklar
5. Түрік: birbirine karışan sıvılar
6. Ағылшын: intermixing liquids
7. Испан: líquidos de mezcla mutua
8. Неміс: sich gegenseitig mischende Flüssigkeiten
9. Француз: liquides miscibles
10. Бекітілген нұсқасы: Жидкость – сұйықтық (2015)
11. Заңнамадағы қолданысы: сұйықтықтар
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2015 жылы «Жидкость – сұйықтық» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен, «сұйықтықтар» деп жеке қолданылған. Біз ұсынылып отрыған (өзара араласпайтын сұйықтықтар) нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. өзара айырбас –бір нәрсенің арасындағы өзара алмасу.
2. Әзербайжан: qarşılıqlı mübadilə
3. Қырғыз: өз ара алмашуу
4. Өзбек: o`zaro almashinuv
5. Түрік: alışverişini
6. Ағылшын: interchange
7. Испан: intercambio
8. Неміс: austausch
9. Француз: echange
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: өзара алмасу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «өзара алмасу» деп қолданылған. Сол себепті заңнама қолданысындағы (өзара алмасу) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. өзара тексеріс – студентке басқа студенттің немесе бүкіл топтың жұмысын тексеруге және объективті бағалауға шақыратын бақылаудың ерекше формалары.
2. Әзербайжан: qarşılıqlı keçirmə
3. Қырғыз: өз ара текшерүү
4. Өзбек: o`zaro tekshirish
5. Түрік: karşılıklı kontrol
6. Ағылшын: mutual verification
7. Испан: verificación mutua
8. Неміс: gegenseitige Überprüfung
9. Француз: vérification mutuelle
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: өзара тексеру
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «өзара тексеру» деп қолданылған. Сол себепті заңнама қолданысындағы (өзара тексеру) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. қарызға алу, беру – кейінгі қайтарыммен қарызға алу не беру.
2. Әзербайжан: borclar
3. Қырғыз: тарыхы
4. Өзбек: kredit olish
5. Түрік: ödünç al
6. Ағылшын: on loan
7. Испан: a préstamo
8. Неміс: kredite
9. Француз: à découvert
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: қарызға беру
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «қарызға беру» деп қолданылған. Біз ұсынылып отырған (қарызға алу, беру) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. көпсіту, шайқау – төменнен жоғары қарай соққылармен көбіктендіру (сұйықтықты).
2. Әзербайжан: çırpmaq
3. Қырғыз: бажыканадан
4. Өзбек: Beat
5. Түрік: kabartmak
6. Ағылшын: beat it up
7. Испан: batir
8. Неміс: schlagen
9. Француз: fouetter
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінде де қолданылмаған. Біз ұсынылып отырған (көпсіту) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. шайқау, араластыру – шайқай отырып, тұнбаны тұндырылған сұйықтықпен араластыру.
2. Әзербайжан: çalxalamaq
3. Қырғыз: каяктан жолуксак болот?
4. Өзбек: silkiting
5. Түрік: Çalkala
6. Ағылшын: shake well
7. Испан: agitar
8. Неміс: schütteln
9. Француз: agiter
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінде де қолданылмаған. Біз ұсынылып отырған (шайқау) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. қоймалжың – қандай да бір қатты немесе сұйық дененің бөлшектері қалыпты жағдайдында бөлінген сұйықтық немесе газ; суспензия.
2. Әзербайжан: götürmədiyi işlərdən yapışsın.
3. Қырғыз: заттар:
4. Өзбек: ishlab chiqarish
5. Түрік: tart
6. Ағылшын: suspension
7. Испан: suspensión
8. Неміс: Suspension
9. Француз: solide en suspension
10. Бекітілген нұсқасы: Взвесь – жүзгін (2017)
11. Заңнамадағы қолданысы: жүзінді
12. Бұл термин 2017 жылы «Взвесь – жүзгін» деп бекітілген. Заңнамада «жүзінді» деп қолданылған. Біз 2017 жылы бекітілген нұсқаны (жүзгін) қолдаймыз.

Дефинициясы1. суспензия (лат. suspensio «асып қою») – қалыпты күйдегі қатты бөлшектердің сұйықтық немесе газбен қоспасы.
2. Әзербайжан: suspension, dayandırılması
3. Қырғыз: сарымсак, токтото туруу
4. Өзбек: ishlab chiqarish, ishlab chiqarish
5. Түрік: süspansiyon, süspansiyon
6. Ағылшын: suspension, suspension
7. Испан: suspensión, suspensión
8. Неміс: suspension, Suspension
9. Француз: suspension, suspension
10. Бекітілген нұсқасы: Суспензия – жүзгін (хим) (2019)
11. Заңнамадағы қолданысы: жүзінді
12. Бұл термин 2017 жылы «Взвесь – жүзгін» деп бекітілген. Заңнамада «жүзінді» деп қолданылған. Біз 2017 жылы бекітілген нұсқаны (жүзгін) қолдаймыз.

Дефинициясы1. өлшеу – салмақ ережелері деп берілген заттың массасын салмағы белгілі және нақты бірліктерде (мг, г, кг) көрсетілген салмақ массасымен салыстыруды айтады.
2. Әзербайжан: çəkmə
3. Қырғыз: таразага тартуу
4. Өзбек: tortish
5. Түрік: tartma
6. Ағылшын: weighing
7. Испан: pesaje
8. Неміс: Wägung
9. Француз: pesage
10. Бекітілген нұсқасы: Взвешивание – таразылау (1995), взвешивание – салмақтау (2013)
11. Заңнамадағы қолданысы: өлшеу
12. Бұл термин 1996 жылы «Взвешивание – таразылау», 2013 жылы «взвешивание – салмақтау» деп бекітілген. Заңнамада «өлшеу» деп қолданылған. Біз 2013 жылы бекітілген нұсқаны (салмақтау) қолдаймыз.

Дефинициясы1. дем тарту, дем жұту – бір рет дем алып, содан кейін дем шығаруды білдіреді.
2. Әзербайжан: nəfəs
3. Қырғыз: сүйлөө
4. Өзбек: nafas olish
5. Түрік: nefes almak
6. Ағылшын: take a breath
7. Испан: respirar
8. Неміс: seufzen
9. Француз: pousser un soupir
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінде де қолданылмаған. Біз ұсынылып отырған (дем тарту, дем жұту) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. лайлау – сұйық затты салмағы оның массасынан 10-20 есе көп сұйықтықпен араластырған кезде ұсақ бөлшектер қалыпты жағдайда болады, ал үлкендері түбіне шөгіп қалады.
2. Әзербайжан: anasini siken
3. Қырғыз: окутуу
4. Өзбек: vzmuchivanie
5. Түрік: işkence
6. Ағылшын: stirring up
7. Испан: balanceo
8. Неміс: Aufschlämmung
9. Француз: balancement
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінде де қолданылмаған. Біз ұсынылып отырған (лайлау) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. жарна, төлем – банкке салым, төлемдер, кіру (кіру жарнасы), ұйымға қатысу (мүшелік жарналар) үшін төлемақы, мүліктік сатып алудағы өз үлесін төлеу (үлеспұлдық жарна) түрінде ақша қаражатының белгілі бір сомасын енгізу.
2. Әзербайжан: anasini siken
3. Қырғыз: окутуу
4. Өзбек: vzmuchivanie
5. Түрік: işkence
6. Ағылшын: stirring up
7. Испан: balanceo
8. Неміс: Aufschlämmung
9. Француз: balancement
10. Бекітілген нұсқасы: Взнос – жарна (1999)
11. Заңнамадағы қолданысы: жарна
12. Бұл термин 1999 жылы «жарна» деп бекітілген. Заңнама мәтінінде де «жарна» деп қолданылған. Беріліп отырған нұсқа қате: жарнама – реклама, төлем – платеж. Біз осы (жарна) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. қопарылғыш, жарылғыш зат – конденсацияланған химиялық зат немесе белгілі бір жағдайларда сыртқы әсерлердің әсерінен көп мөлшерде бөлініп, өздігінен тез таралатын химиялық түрленуге қабілетті заттардың қоспасы.
2. Әзербайжан: partlayıcı maddə
3. Қырғыз: жардыргыч зат
4. Өзбек: portlovchi moddalar
5. Түрік: patlayıcı madde
6. Ағылшын: explosive substance
7. Испан: explosivo
8. Неміс: Sprengstoff
9. Француз: explosif
10. Бекітілген нұсқасы: Вещество взрывчатое – Жарылғыш зат (1995), Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006)
11. Заңнамадағы қолданысы: жарылатын зат
12. Бұл термин 1995 жылы «жарылғыш зат» деп бекітілген. Заңнама мәтінінде «жарылатын зат» деп қолданылған. Біз 1995 жылғы нұсқаны (жарылғыш зат) және 2006 жылғы нұсқаны (Вещество – 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні) негізге ала отырып, «жарылғыш заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. вибрациялық елеуіш (лат. Vibratio «теңселу, дірілдеу») – бұл әртүрлі инертті сусымалы материалдарды (қиыршық тас және оны бөлу, құм, гипс, бор, мәрмәр қоқымы, көмір, саз, кен және басқа да пайдалы қазбалар) фракциялық бөлу үшін кеңінен қолданылатын технологиялық жабдықтың кең таралған түрі.
2. Әзербайжан: vibrasiyalı ələk
3. Қырғыз: дирилдеп Чито
4. Өзбек: vibratsiyali elak
5. Түрік: titreşimli elek
6. Ағылшын: vibrating screen
7. Испан: tamiz vibratorio
8. Неміс: Schwingsieb
9. Француз: tamis vibrant
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: дірілдеткіш елеуіш
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінде «дірілдеткіш елеуіш» нұсқасында қолданылған. Сол себепті заңнама қолданысындағы «дірілдеткіш елеуіш» нұсқасын дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. вибрациялық (лат. Vibratio «теңселу, дірілдеу») – дірілмен байланысты, дірілге қатысты.
2. Әзербайжан: titrəmə
3. Қырғыз: дирилдөө
4. Өзбек: vibratsiyali
5. Түрік: titreşimli
6. Ағылшын: vibrating
7. Испан: vibratorio
8. Неміс: vibrierende
9. Француз: vibrationnel
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: дiрiлдi
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінде «дірілді» нұсқасында қолданылған. Сол себепті заңнама қолданысындағы «дірілді» нұсқасын дұрыс деп санаймыз. Сонымен бірге мәнмәтініне қарай «дірілдік» деген нұсқасын қатар бекіту қажет.

Дефинициясы1. вибрациялық бункер (лат. Vibratio «теңселу, дірілдеу» + нем. Bunker – «жақсы бекітілген қорғаныс») – оның жұмысы бункер ыдысын негіздермен байланыстыратын серпімді көлбеу тіректердің деформациясына байланысты бункер ыдысының тік осіне қатысты бұралу тербелістерін жасауға негізделген.
2. Әзербайжан: titrəmə bunker
3. Қырғыз: титирек Жашар
4. Өзбек: vibrobunker
5. Түрік: vibratör
6. Ағылшын: vibrobunker
7. Испан: vibrobunker
8. Неміс: vibrationsbunker
9. Француз: vibromasseur
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: вибробункер
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінде «вибробункер» нұсқасында қолданылған. Біз ұсынылып отырған (вибрациялық бункер) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Виброкавитациялық коллоидты диірмен (лат. Vibratio «теңселу, дірілдеу» + лат. cavitas — бостық + гр. κόλλα — желім) – ұсақтағыш корпуста орналасқан статор мен ротордан тұрады. Статор мен ротордың бетіне бойлық ойықтар қапталған. Суспензия штуцер арқылы статор мен ротор арасындағы сақина саңылауына түседі және келтеқосқыш арқылы шығады.
2. Әзербайжан: vibrokavitasiya Koloid dəyirmanı
3. Қырғыз: силкинит коллоиддик тегирменге
4. Өзбек: vibratsiyali bosim kolloid tegirmon
5. Түрік: titreşimli kolloidal değirmen
6. Ағылшын: vibro-cavitation colloid mill
7. Испан: molino coloidal de vibración
8. Неміс: Vibrokavitation kolloidale Mühle
9. Француз: moulin colloïdal de vibration
10. Бекітілген нұсқасы: мельница – диірмен (2020 жылғы 17 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: коллоидты, диірмен
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2020 жылы «мельница – диірмен» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен, «коллоидты, диірмен» деп жеке-жеке қолданылған. Біз ұсынылып отрыған (виброкавитациялық коллоидты диірмен) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Көрінетін аймақ – көрінетін аймақ толқын ұзындығының диапазоны 400 нм-ден (күлгін шегара) 760 нм-ге дейін (қызыл шегара) сәйкес келеді, бұл толық электромагниттік спектрдің елеусіз бөлігін құрайды.
2. Әзербайжан: görünən Sahə
3. Қырғыз: жолдор тоому.
4. Өзбек: ko`rinadigan maydon
5. Түрік: görünür alan
6. Ағылшын: visible area
7. Испан: área visible
8. Неміс: sichtbarer Bereich
9. Француз: champ visible
10. Бекітілген нұсқасы: автономная область – автономиялық облыс (2018 жылғы 27 маусым); область воспламенения – тұтану аумағы (2018 жылғы 14 желтоқсан);
11. Заңнамадағы қолданысы: көрінетін, облыс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2018 жылы «автономная область – автономиялық облыс», «область воспламенения – тұтану аумағы» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен, «көрінетін, облыс» деп жеке-жеке қолданылған. Біз «көріну аймағы» деген нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Есеп түрлері – бұл: 1) жедел есепке алу – жұмыс орындарындағы шаруашылық операцияларын есепке алу жүйесі. Бухгалтерлік есептің бұл түрінің ерекшелігі –экономикалық операциялар туралы ақпаратты алу және пайдалану жылдамдығы. Жедел есепке алуды кәсіпорынның құрылымдық бөлімшелерінің шеберлері, бригадирлері, нормалаушылары жүргізеді.
2) Бухгалтерлік есеп – кәсіпорын қаражатының жай-күйі мен қозғалысын, олардың көздері мен шаруашылық процестерін жаппай, үздіксіз, құжаттық және өзара байланысты көрсету мен бақылау жүйесі. Оны бухгалтерия, қоймалар, қаржы бөлімдерінің қызметкерлері ұйымдастырады.
3) статистикалық есепке алу – бұқаралық қоғамдық құбылыстар және қоғамның әлеуметтік-экономикалық өмірінің процестері туралы ғылым. Есепке алудың осы түрінің ерекшелігі – таңдамалы бақылауды есепке алуды ұйымдастыру әдістерінің бірі ретінде қолдану. Бұл қандай да бір тауарлар партиясын немесе адамдар тобын талдау кезінде тұтас бөліктің іріктемесін жасап, тұтастай алғанда топты бағалайтын әдіс.
2. Әзербайжан: Mühasibat növləri
3. Қырғыз: эсепке алуунун түрлөрү
4. Өзбек: buxgalteriya turlari
5. Түрік: muhasebe türleri
6. Ағылшын: types of accounting
7. Испан: tipos de contabilidad
8. Неміс: arten der Buchhaltung
9. Француз: types de comptabilité
10. Бекітілген нұсқасы: учет – есеп (1999 жылғы 9 наурыз)
11. Заңнамадағы қолданысы: есеп, түрлері
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 1999 жылы «учет – есеп» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен, «есеп, түрлері» деп жеке-жеке қолданылған. Біз ұсынылып отрыған (есеп түрлері) нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Визуалды-оптикалық әдіс (лат. visualis «көретін, визуалды» + лат. «opticus «көру») – оператордың көздері мен бақылау объектісі арасында сәулелердің үздіксіз өтуі орын алатын оптикалық құрылғылар мен аспаптардың көмегімен бақылау объектісін бақылау және талдауға негізделген оптикалық бұзылмайтын бақылау әдісі.
2. Әзербайжан: vizual-optik üsul
3. Қырғыз: көзүнөн-оптикалык ыкмасы
4. Өзбек: vizual-optik usul
5. Түрік: görsel-optik yöntem
6. Ағылшын: visual-optical method
7. Испан: método Visual-óptico
8. Неміс: optisch-optische Methode
9. Француз: méthode visuelle-optique
10. Бекітілген нұсқасы: метод – әдіс (2018 жылғы 27 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: көзбен шолып, оптикалық, әдіс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2018 жылы «метод – әдіс» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен, «көзбен шолып, оптикалық, әдіс» деп жеке-жеке қолданылған. Біз ұсынылып отрыған (визуалды-оптикалық әдіс) нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Визуалды (лат. visualis «көретін, визуалды») – көзбен немесе оптикалық аспаптың көмегімен (мысалы, телескоп) шолып бақылау.
2. Әзербайжан: vizual
3. Қырғыз: визуалдуу
4. Өзбек: ingl.
5. Түрік: görsel
6. Ағылшын: visual
7. Испан: visual
8. Неміс: visuell
9. Француз: visuel
10. Бекітілген нұсқасы: визуальное наблюдение - көзбен шолып байқау (2020 жылғы 25 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: көзбен шолу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2020 жылы «визуальное наблюдение – көзбен шолып байқау» деп бекітілген. Заңнамада «көзбен шолу» деп қолданылған. Біз заңнама мәтіні қолданысындағы нұсқаны (көзбен шолу) қолдаймыз.

Дефинициясы1. Шарап қышқылы – кең таралған табиғи қосылыс. Ол көптеген жемістердің қышқыл шырынында, мысалы, жүзім шырынында кездеседі. D-шарап қышқылы жүзім шырынын ашыту кезінде пайда болатын қышқыл калий тұзына (шарап тасына) минералды қышқылдардың әсерінен алынады.
2. Әзербайжан: çaxır turşusu
3. Қырғыз: шарап кислотасы
4. Өзбек: tartarik kislota
5. Түрік: tartarik asit
6. Ағылшын: tartaric acid
7. Испан: ácido tartárico
8. Неміс: Weinsäure
9. Француз: acide tartrique
10. Бекітілген нұсқасы: кислота – қышқыл (2015 жылғы 14 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: Шарап қышқылы
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2015 жылы «кислота – қышқыл» деп бекітілген. Заңнамада «шарап қышқылы» деп қолданылған. Ұсынылып отырған нұсқа дұрыс.

Дефинициясы1. Бұрандалы пресс (фр. Presse «басу») – материалды деформациялау үшін жұмыс массаларының аударма және айналмалы қозғалысының кинетикалық энергиясын пайдаланатын, бұрандалы жұмыс механизмі арқылы атқарушы буынға берілетін ұста-қалыптау машинасы.
2. Әзербайжан: vida press
3. Қырғыз: дат баспас болоттон жасалган
4. Өзбек: vida matbuot
5. Түрік: vidalı Pres
6. Ағылшын: screw press
7. Испан: Prensa de tornillo
8. Неміс: Spindelpresse
9. Француз: presse à vis
10. Бекітілген нұсқасы: брюшной пресс – іш тығыршығы (2019 жылғы 28 маусым);
11. Заңнамадағы қолданысы: Бұрандалы, пресс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2019 жылы «брюшной пресс – іш тығыршығы» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен, «бұрандалы, пресс» деп жеке-жеке қолданылған. Біз пресс сөзінің 2019 жылы Бекітілген нұсқасын негізге ала отырып, «бұрандалы тығыршық» деген нұсқа ұсынамыз.

Дефинициясы1. Сөре – бұл дүкен терезесіндегі әйнек жабылған кеңістік, онда осы дүкенде сатылатын тауарлардың үлгілері көрсетіледі.
2. Әзербайжан: vitrin
3. Қырғыз: эмгектери
4. Өзбек: vitr
5. Түрік: vitrin
6. Ағылшын: showcase
7. Испан: escaparate
8. Неміс: Schaufenster
9. Француз: vitrine
10. Бекітілген нұсқасы:
11. Заңнамадағы қолданысы: витрина
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «витрина» деп қолданылған. Біз ұсынылып отырған нұсқаның «сөре» түрін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Нұсқаулық қағаз – әдетте, бірнеше рет бүктелген, кез келген өнімді орауға арналған шағын форматтағы парақ.
2. Әзербайжан: liner-təlimat
3. Қырғыз: вкладыш-нускама
4. Өзбек: Liner-ko`rsatmalar
5. Түрік: astar-talimat
6. Ағылшын: insert-instructions
7. Испан: Liner-instrucción
8. Неміс: liner-Anleitung
9. Француз: doublure-instruction
10. Бекітілген нұсқасы: вкладыш – ішпек (2015 жылғы 6 қазан); инструкция – нұсқаулық (2010 жылғы 23 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: қосымша, нұсқаулығы
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2015 жылы «вкладыш – ішпек», 2010 жылы «инструкция – нұсқаулық» деп жеке-жеке бекітілген. Заңнамада «қосымша, нұсқаулығы» деп қолданылған. Біз ұсынылып отырған нұсқаны «нұсқаулық қағаз» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Дәм – химорецепцияның бір түрі; әртүрлі заттардың негізінен дәм рецепторларына әсер етуінен пайда болатын сезім (тілдің дәмдік шамдарында, сондай-ақ жұтқыншақтың артқы қабырғасында, жұмсақ таңдайда, амигдалада, эпиглотит).
2. Әзербайжан: dad
3. Қырғыз: даам
4. Өзбек: Taste
5. Түрік: tat
6. Ағылшын: taste
7. Испан: sabor
8. Неміс: Geschmack
9. Француз: goût
10. Бекітілген нұсқасы: вкус – 1. дәм; 2. Талғам (1971-1981).
11. Заңнамадағы қолданысы: дәм
12. Бұл термин 1971-1981 жылдар аралығында «вкус – 1. дәм; 2. талғам» деп бекітілген. Заңнамада «дәм» деп қолданылған. Сол себепті мәнмәтінге қарай «1. дәм; 2. талғам» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Дәмдік шырын – дәмдік сироптар дәрі-дәрмектердің негізгі белсенді заттарының дәмін түзететін құрал ретінде ғана қолданылады. Оларға қант шәрбаты, сондай-ақ барлық жеміс-жидек сироптары кіреді.
2. Әзербайжан: dad siropu
3. Қырғыз: метрополитен иштейт.
4. Өзбек: Taste siropi
5. Түрік: lezzet şurubu
6. Ағылшын: flavor syrup
7. Испан: jarabe de sabor
8. Неміс: geschmackssirup
9. Француз: sirop aromatique
10. Бекітілген нұсқасы:
11. Заңнамадағы қолданысы: дәмдеуіш, шәрбат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанмен, «дәмдеуіш, шәрбат» деп жеке-жеке қолданылған. Біз ұсынылып отырған нұсқаны «дәмдік шырын» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ылғал – бір нәрсенің құрамындағы сұйықтық, су, ылғалдылық.
2. Әзербайжан: nəm
3. Қырғыз: баяндоо
4. Өзбек: namlik
5. Түрік: nem
6. Ағылшын: moisture
7. Испан: humedad
8. Неміс: Feuchtigkeit
9. Француз: humidité
10. Бекітілген нұсқасы: атмосферная влага – атмосфералық ылғал (2018 жылғы 14 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: ылғал
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2018 жылы тіркес ішінде «атмосферная влага – атмосфералық ылғал», деп бекітілген. Заңнамада «ылғал» деп қолданылған. Сол себепті, біз ұсынылып отырған нұсқаны «ылғал» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ылғалсорғыш – ауадағы ылғал деңгейін азайтатын құрылғы.
2. Әзербайжан: nəmlik udladıcı
3. Қырғыз: жылуулукту сактоочу
4. Өзбек: namlik qabul qiluvchi
5. Түрік: kurutucu
6. Ағылшын: dehumidifier
7. Испан: desecante
8. Неміс: Luftentfeuchter
9. Француз: dessiccateur
10. Бекітілген нұсқасы: влагоустойчивость – ылғалтөзiмдiлiк (2016 жылғы 28 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: ылғал жұту
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2016 жылы «влагоустойчивость – ылғалтөзiмдiлiк» деп бекітілген. Заңнамада «ылғал жұту» деп қолданылған. Біз ұсынылып отырған нұсқаны «ылғалсорғыш» қолдаймыз. Заңнама қолданысындағы «ылғал жұту» процесс, «ылғалсорғыш» зат атауы.

Дефинициясы1. Ылғал құрамы – құрғақ материалдың массасына қатысты анықталған және пайызбен көрсетілген материалдағы ылғалдың мөлшерін көрсететін мөлшер. Дайын өнімнің технологиялық қасиеттері мен сапасы термопласттардың ылғалдылығына айтарлықтай байланысты.
2. Әзербайжан: nəm saxlama
3. Қырғыз: ордунда
4. Өзбек: namlik tarkibi
5. Түрік: влагосодержание
6. Ағылшын: moisture content
7. Испан: contenido de humedad
8. Неміс: Feuchtigkeitsgehalt
9. Француз: teneur en humidité
10. Бекітілген нұсқасы: ылғалұстам (2016 жылғы 28 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: ылғалдың құрамы
12. Бұл термин 2016 жылы «ылғалұстам», деп бекітілген. Заңнамада «ылғалдың құрамы» деп қолданылған. Біз «ылғалұстам» нұсқасын қолдаймыз. Бұл сөздің мағынасы заңнама қолданысындағы «ылғалдың құрамы» сөзін де ұсынылып отырған «ылғал мөлшері» сөзін де қамтиды.

Дефинициясы1. Ылғалды түйіршіктеу – түйіршікті қоспада 30-35% ыстық сумен сұйылтылған кезде түйіршіктерді басу әдісі. Осылайша, қоспа айтарлықтай созылымды болады, ал алынған түйіршіктер ерекше физика-химиялық қасиеттерге ие болады.
2. Әзербайжан: nəmli dənəvərləmə
3. Қырғыз: ным гранулдаштыруу
4. Өзбек: nam granulyatsiya
5. Түрік: ıslak granülasyon
6. Ағылшын: wet granulation
7. Испан: granulación húmeda
8. Неміс: feuchte Granulierung
9. Француз: granulation humide
10. Бекітілген нұсқасы: Гранулирование – түйіршекте(н)у (2006 жылғы 23 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: дымқыл түйіршіктеу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2016 жылы «Гранулирование – түйіршекте(н)у» деп бекітілген. Заңнамада «дымқыл түйіршіктеу» деп қолданылған. 2006 жылғы бекітілген нұсқаны негізге ала отырып, «ылғалды түйіршікте(н)у» терминін ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ылғалмен қанығу – ұсақ дисперсті бөлшектер түріндегі аттас сұйықтықты қамту.
2. Әзербайжан: nəm doyma
3. Қырғыз: нымдуулуктун жоондугу
4. Өзбек: nam to`yinganlik
5. Түрік: ıslak doygunluk
6. Ағылшын: wet saturation
7. Испан: saturación húmeda
8. Неміс: feuchte Sättigung
9. Француз: saturation humide
10. Бекітілген нұсқасы: насыщение – қанығу (2016 жылғы 28 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: ылғалды
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2016 жылы «насыщение – қанығу» деп бекітілген. Заңнамада «ылғалды» деген қолданысқа ие. Ұсынылып отырған «ылғалмен қанығу» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Материалдың ылғалдылығы (лат. materialis (заттай), materia (материя)) – құрғақ материалдың массасына қатысты анықталған және пайызбен көрсетілген материалдағы ылғалдың мөлшерін көрсететін мөлшер.
2. Әзербайжан: materialın rütubəti
3. Қырғыз: материалды нымдуулук
4. Өзбек: namlik materiallar
5. Түрік: malzemenin nemi
6. Ағылшын: humidity of the material
7. Испан: humedad del material
8. Неміс: feuchtigkeit des Materials
9. Француз: humidité du matériau
10. Бекітілген нұсқасы: материал – материал (2020 жылғы 17 маусым); влажность –ылғалдық (2015 жылғы 6 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: дымқылдығы, материал
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2020 жылы «материал – материал», 2015 жылы «влажность – ылғалдық» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен жекелей «дымқылдығы, материал» деп қолданылған. Ұсынылып отырған терминнің қазақша нұсқасында әріптік қате бар. Дұрысы «материалдың ылғалдылығы» болуы керек.

Дефинициясы1. Ылғалды қаныққан бу – сұйық тамшылары бар бу. Ылғалды қаныққан буды құрғақ қаныққан будың бірдей температурадағы сумен қоспасы ретінде қарастыруға болады.
2. Әзербайжан: nəmli zəngin, buxar
3. Қырғыз: дарыя тармагы жыш, суусу мол.
4. Өзбек: nam to`yingan bug`
5. Түрік: nemli buharlı buhar
6. Ағылшын: wet saturated steam
7. Испан: vapor húmedo saturado
8. Неміс: feuchter gesättigter Dampf
9. Француз: vapeur saturée humide
10. Бекітілген нұсқасы: насыщенный пар – қаныққан бу (1995)
11. Заңнамадағы қолданысы: дымқыл, қаныққан бу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 1995 жылы «насыщенный пар – қаныққан бу» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен жекелей «дымқыл, қаныққан бу» деп қолданылған. Ұсынылып отырған терминді «ылғалды қаныққан бу» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Енгізу – инновацияларды тарату; прогрессивті идеяларды, өнертабыстарды, ғылыми зерттеулердің (инновациялардың) нәтижелерін практикалық қолдануға қол жеткізу.
2. Әзербайжан: giriş
3. Қырғыз: ишке киргизүү
4. Өзбек: kirish
5. Түрік: yerleşme
6. Ағылшын: integration
7. Испан: implantación
8. Неміс: Einführung
9. Француз: mise en œuvre
10. Бекітілген нұсқасы: ендіру, енгізу (2016 жылғы 28 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: енгізу
12. Бұл термин 2016 жылы «ендіру, енгізу» деп бекітілген. Заңнамада «енгізу» деп қолданылған. Сол себептен ұсынылып отырған балама дұрыс.

Дефинициясы1. Кезектен тыс – кезектен тыс, белгіленген мерзімнен тыс жүзеге асырылып жатқан оқиға.
2. Әзербайжан: fövqəladə
3. Қырғыз: кезексиз
4. Өзбек: favqulodda
5. Түрік: olağanüstü
6. Ағылшын: extraordinary
7. Испан: extraordinario
8. Неміс: außerordentlich
9. Француз: extraordinaire
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: кезектен тыс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «кезектен тыс» деп қолданылған. Ұсынылып отырған терминді «кезектен тыс» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жоспардан тыс – жоспардан тыс жүргізілетін, жоспарда көзделмеген.
2. Әзербайжан: plandankənar
3. Қырғыз: пландан тышкаркы
4. Өзбек: rejadan tashqari
5. Түрік: planlanmamış
6. Ағылшын: unscheduled
7. Испан: fuera del plan
8. Неміс: außerplanmäßig
9. Француз: hors plan
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоспардан тыс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «жоспардан тыс» деп қолданылған. Ұсынылып отырған терминді «жоспардан тыс» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Бүйректен тыс экскреция – Бүйректен тыс экскреция дегеніміз организмнен заттарды жоюда көмекші болып табылатын, нәжіспен, сүтпен, көз жасымен, сілекеймен бірге шыққан бөлінділер.
2. Әзербайжан: ektopik ifrazat
3. Қырғыз: бөйрөктөн тышкаркы экскреция
4. Өзбек: ekstrahepatik ajratish
5. Түрік: ektopik atılım
6. Ағылшын: extrarenal excretion
7. Испан: excreción extrarrenal
8. Неміс: außerordentliche Ausscheidung
9. Француз: excrétion Extra-ponctuelle
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: экскреторлық
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен жекелей «Экскреторлық» деп қолданылған. Ұсынылып отырған терминді «бүйректен тыс экскреция» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Шикізаттың сыртқы белгілері – қандай да бір шикізаттың сыртқы көріністері, белгілері.
2. Әзербайжан: xammalın xarici əlamətləri
3. Қырғыз: чийки заттын тышкы белгилери
4. Өзбек: xom ashyoning tashqi belgilari
5. Түрік: hammaddelerin dış belirtileri
6. Ағылшын: external signs of raw materials
7. Испан: signos externos de materias primas
8. Неміс: äußere Anzeichen von Rohstoffen
9. Француз: signes extérieurs de matières premières
10. Бекітілген нұсқасы: внешние признаки документа – құжаттың сыртқы белгілері (2016 жылғы 8 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: сыртқы белгілері, шикiзат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2016 жылы «внешние признаки документа – құжаттың сыртқы белгілері» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «сыртқы белгілері, шикiзат» деп қолданылған. Ұсынылып отырған баламаны «шикізаттың сыртқы белгілері» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сыртқы түр – қандай да бір заттың сыртқы көрінісі.
2. Әзербайжан: görünüş
3. Қырғыз: көрүнүш
4. Өзбек: tashqi ko`rinish
5. Түрік: dış
6. Ағылшын: appearance
7. Испан: apariencia
8. Неміс: Aussehen
9. Француз: aspect
10. Бекітілген нұсқасы: вид – түр, көрініс (2016 жылғы 9 желтоқсан), внешние признаки документа – құжаттың сыртқы белгілері (2016 жылғы 8 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: Сыртқы түрі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2016 жылы «внешние признаки документа – құжаттың сыртқы белгілері», «вид – түр, көрініс» деп бекітілген. Заңнамада «сыртқы түр» деп қолданылған. Ұсынылып отырған баламаны «сыртқы түр» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сыртқы тексеру – сыртқы түрін ашпай-ақ тексеруден тұратын тексеру түрлерінің бірі.
2. Әзербайжан: xarici baxış
3. Қырғыз: тышкы карап чыгуу
4. Өзбек: tashqi tekshirish
5. Түрік: dış muayene
6. Ағылшын: external inspection
7. Испан: examen exterior
8. Неміс: externe Inspektion
9. Француз: inspection externe
10. Бекітілген нұсқасы: осмотр – қарап-тексеру (2017 жылғы 13 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: сыртынан қарап тексеру
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2017 жылы «осмотр – қарап-тексеру» деп бекітілген. Заңнамада «сыртынан қарап тексеру» деп қолданылған. Сол себептен, заңнама қолданысындағы «сыртынан қарап тексеру» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сыртқы топтар – бұл жеке тұлға өзін теңестірмейтін және оған жатпайтын топтар.
2. Әзербайжан: xarici qrup
3. Қырғыз: борбору-Масеру
4. Өзбек: tashqi guruh
5. Түрік: dış grup
6. Ағылшын: external group
7. Испан: grupo externo
8. Неміс: externe Gruppe
9. Француз: groupe externe
10. Бекітілген нұсқасы: группа – топ (2016 жылғы 28 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: Сыртқы, топтар
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2016 жылы «группа – топ» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «Сыртқы, топтар» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «сыртқы топтар» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сыртқы коммуникация (лат. communicatio «хабарлама, жіберу») – бұл ұйымнан тыс орналасқан әлеммен байланыс, бұл ұйым мен сыртқы орта арасындағы байланыс. Сыртқы коммуникацияның міндеті – ұйымның ақпараттық қажеттіліктерін қанағаттандыру, мемлекеттік органдармен, қоғаммен, жеткізушілермен, клиенттермен байланыс орнату.
2. Әзербайжан: xarici kommunikasiya
3. Қырғыз: тышкы байланыш
4. Өзбек: tashqi aloqa
5. Түрік: dış iletişim
6. Ағылшын: external communication
7. Испан: comunicación externa
8. Неміс: externe Kommunikation
9. Француз: communication externe
10. Бекітілген нұсқасы: политическая коммуникация – саяси коммуникация (2018 жылғы 14 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: сыртқы, коммуникация
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2018 жылы «политическая коммуникация – саяси коммуникация» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «сыртқы, коммуникация» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «сыртқы коммуникация» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сыртқы орта – биоценоздарды (ценоэкожүйелерді) қоршаған орта, олардың биоценотикалық ортасының физикалық негізі, атмосфера және оның айналымы, күн сәулесі мен жылу, топырақтың аналық жынысы, оның химиялық заттары, газдары мен ерітінділері, су және атмосфера мен топырақтың ылғалдылығы.
2. Әзербайжан: xarici mühit
3. Қырғыз: сырткы чөйрө
4. Өзбек: tashqi muhit
5. Түрік: dış ortam
6. Ағылшын: external environment
7. Испан: ambiente exterior
8. Неміс: Umwelt
9. Француз: milieu ambiant
10. Бекітілген нұсқасы: среда – орта (2016 жылғы 28 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: Сыртқы орта
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2016 жылы «среда – орта» деп бекітілген. Заңнамада «сыртқы орта» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «сыртқы орта» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сыртқы, ішкі диффузия (лат. diffūsio «жайылу, кеңею»). Сыртқы диффузия – бұл заттың түйіршікке таралуы. Ішкі диффузия – түйіршік ішіндегі ұсақ тесіктердегі диффузия.
2. Әзербайжан: xarici, daxili diffuziya
3. Қырғыз: тышкы, ички жайылма
4. Өзбек: tashqi, ichki diffuziya
5. Түрік: dış, iç difüzyon
6. Ағылшын: external, internal diffusion
7. Испан: difusión externa, interna
8. Неміс: externe, interne Diffusion
9. Француз: diffusion externe et interne
10. Бекітілген нұсқасы: диффузия – диффузия (2018 жылғы 5 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: сыртқы, ішкі, диффузия
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2018 жылы «диффузия – диффузия» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «сыртқы, ішкі, диффузия» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «сыртқы, ішкі диффузия» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ішкі орын ауыстыру – бұл тауар материалды құндылықтарды (материалдар, тауарлар, дайын өнімдер және т.б.) ұйым ішінде өз қажеттіліктері үшін жылжыту. Оның активтерді бөгде шаруашылық жүргізуші субъектілерге және тұлғаларға өткізумен (берумен) ешқандай байланысы жоқ.
2. Әзербайжан: daxili hərəkət
3. Қырғыз: ички которуштуруу
4. Өзбек: ichki harakat
5. Түрік: dahili Seyahat
6. Ағылшын: internal displacement
7. Испан: desplazamiento interno
8. Неміс: interne Bewegung
9. Француз: déplacement interne
10. Бекітілген нұсқасы: вертикальное перемещение – тігінен орын алмасу (2004 жылғы 31 наурыз); перемещение по службе – қызметтегі ауыстырушылық (2016 жылғы 7 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: ішкі орналасу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2004 жылы «вертикальное перемещение – тігінен орын алмасу» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ішкі орналасу» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «ішкі орын ауыстыру» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ішкі үйкеліс – дененің деформация кезінде денеге берілетін механикалық энергияны жылуға (ішкі энергияға) айналдыру қабілеті.
2. Әзербайжан: daxili sürtünmə
3. Қырғыз: ички сүрүлүү
4. Өзбек: ichki ishqalanish
5. Түрік: iç sürtünme
6. Ағылшын: internal friction
7. Испан: fricción interna
8. Неміс: innere Reibung
9. Француз: frottement interne
10. Бекітілген нұсқасы: трение качения – теңселу үйкелiсi, домалау үйкелiсі (2018 жылғы 30 қараша); трение – үйкеліс (тех.) (1971-1981).
11. Заңнамадағы қолданысы: ішкі, үйкеліс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2018 жылы «трение качения – теңселу үйкелiсi, домалау үйкелiсі» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ішкі, үйкеліс» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «ішкі үйкеліс» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ішкі есеп беру – бұл көптеген балама әрекеттердің белгілі бір нұсқасын таңдау үшін маңызды ақпаратты ұсыну нысаны. Ол тұтастай алғанда және жекелеген құрылымдық бөлімшелер бойынша өткен кезең үшін де, белгілі бір уақытта да ұйымның өндірістік, инвестициялық және қаржылық қызметінің нақты нәтижелерін сипаттайтын деректерді қамтуы мүмкін.
2. Әзербайжан: daxili hesabat
3. Қырғыз: ички отчеттуулук
4. Өзбек: ichki hisobot
5. Түрік: dahili raporlama
6. Ағылшын: internal reporting
7. Испан: informes internos
8. Неміс: interne Berichterstattung
9. Француз: rapports internes
10. Бекітілген нұсқасы: отчетность – есептiлiк (2016 жылғы 8 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: ішкі, есептілік
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2016 жылы «отчетность – есептiлiк» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ішкі, есептілік» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «ішкі есеп беру» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ішкі орта – қандай да бір заттың ішкі құрылымын құраушы бөліктер.
2. Әзербайжан: daxili mühit
3. Қырғыз: ички чөйрө
4. Өзбек: ichki muhit
5. Түрік: iç ortam
6. Ағылшын: internal environment
7. Испан: medio interno
8. Неміс: inneres Milieu
9. Француз: environnement intérieur
10. Бекітілген нұсқасы: среда - орта (2016 жылғы 28 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: ішкі орта
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2016 жылы «среда - орта» деп бекітілген. Заңнамада «ішкі орта» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «ішкі орта» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ішкі коммуникация (лат. communicatio «хабарлама, жіберу») – бөлімшелер мен қызметкерлер арасындағы өзара әрекеттесудің тиімді жүйесін құрудың стратегиялық міндеттерін шешуге арналған компаниялардағы бизнесті қолдау функциясы. Бұл, сонымен қатар, барлық қызметкерлер арасындағы ішкі ақпаратпен алмасудың ұйымдастырылған процесі арқылы компанияның стратегиялық мақсаттарына жету құралдарының бірі.
2. Әзербайжан: daxili kommunikasiya
3. Қырғыз: ички байланыш
4. Өзбек: ichki aloqa
5. Түрік: dahili iletişim
6. Ағылшын: internal communication
7. Испан: comunicación interna
8. Неміс: interne Kommunikation
9. Француз: communication interne
10. Бекітілген нұсқасы: политическая коммуникация – саяси коммуникация (2018 жылғы 14 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: ішкі, коммуникация
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2018 жылы «политическая коммуникация – саяси коммуникация» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ішкі, коммуникация» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «ішкі коммуникация» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Дәріханаішілік бөлшектеу – бұл дәріханада ангро массасында бар дәрілік заттарды мөлшерлеу және әрбір дозаға босатуға ыңғайлы тиісті тауар түрін беру арқылы дайындалатын дәріханаішілік дайындаманың дербес мақсаттағы мөлшерленген түрі.
2. Әзербайжан: otaqdaxili qablaşdırma
3. Қырғыз: ички дарыканалык фасовка
4. Өзбек: ichki o`rash
5. Түрік: intraaptik ambalajlama
6. Ағылшын: intra-apical packaging
7. Испан: fasovka intraaptechnaya
8. Неміс: vnutriaptechnaya Verpackung
9. Француз: emballage intra-aptérique
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: ішінде, дәріханаішілік, өлшеп-орам
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ішінде, дәріханаішілік, өлшеп-орам» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «дәріханаішілік бөлшектеу» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Дәріханаішілік дайындама – бұл жиі кездесетін рецепт бойынша дәрілік формаларды алдын ала дайындау. Дәріханаішілік дайындама – дәрілік заттарды сатып алушыларға босатуға жарамды мөлшерде мөлшерлеу.
2. Әзербайжан: daxili tədarük
3. Қырғыз: даярдамалары
4. Өзбек: ichki qism
5. Түрік: içten içe iş parçası
6. Ағылшын: intra-apical billet
7. Испан: pieza de trabajo intraáptica
8. Неміс: vnutriaptechnaya Werkstück
9. Француз: préforme intra-articulaire
10. Бекітілген нұсқасы: заготовка – дайындама (2015 жылғы 14 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: дәріханаішілік дайындама
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2015 жылы «заготовка – дайындама» деп бекітілген. Заңнамада «дәріханаішілік дайындама» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «дәріханаішілік дайындама» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Дәріханаішілік бақылау – бұл дәрі-дәрмектерді дайындау, ресімдеу және сату кезінде туындайтын қателердің, дәлсіздіктердің уақытылы алдын алуға және анықтауға бағытталған іс-шаралар кешені.
2. Әзербайжан: daxili nəzarət
3. Қырғыз: дарыкана ичиндеги контроль
4. Өзбек: ichki nazorat
5. Түрік: dahili kontrol
6. Ағылшын: intra-apical control
7. Испан: control intraáptico
8. Неміс: intraaptale Kontrolle
9. Француз: contrôle intra-auriculaire
10. Бекітілген нұсқасы: контроль – бақылау (1971-1981).
11. Заңнамадағы қолданысы: дәріханаішілік бақылау
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 1971-1981 жылдар аралығында «контроль – бақылау» деп бекітілген. Заңнамада «дәріханаішілік бақылау» деп қолданылған. Сол себептен заңнама мәтініндегі «дәріханаішілік бақылау» тіркесін ұсынамыз.

Дефинициясы1. Күре тамырға құю, енгізу – медициналық препараттарды ас қорыту жолдарынан тыс енгізу тәсілі. Процедура инені қол жетімді веноздық тамырдың саңылауына енгізу арқылы жүзеге асырылады. Әдетте, инъекция шынтақ венасына жасалады. Клиникалық қиын жағдайларда көктамыр ішіне енгізу қолдың тамырына немесе кез келген басқа қол жетімді веноздық тамырға жасалуы мүмкін.
2. Әзербайжан: intravenöz infuziya, inyeksiya
3. Қырғыз: венага сайып, чайкоо
4. Өзбек: vena ichiga infuziyalar, in`ektsiya
5. Түрік: intravenöz infüzyonlar, enjeksiyonlar
6. Ағылшын: intravenous infusions, injections
7. Испан: infusiones intravenosas, inyecciones
8. Неміс: intravenöse Infusionen, Injektionen
9. Француз: perfusions intraveineuses, injections
10. Бекітілген нұсқасы: внутривенный - венаішілік (2017 жылғы 13 желтоқсан), впрыск, обрызгивание – бүрку (2015 жылғы 11 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: көктамырға егілетін, бүрку
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2017 жылы «внутривенный - венаішілік», 2015 жылы «впрыск, обрызгивание – бүрку» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «көктамырға егілетін, бүрку» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «күре тамырға құю, енгізу» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жасушаішілік ылғал – өсімдік қалдықтары жасушаларының ішіндегі ылғал.
2. Әзербайжан: hüceyrədaxili nəm
3. Қырғыз: ичине салынган нымдуулук
4. Өзбек: hujayra ichidagi namlik
5. Түрік: hücre içi nem
6. Ағылшын: intracellular moisture
7. Испан: humedad intracelular
8. Неміс: intrazelluläre Feuchtigkeit
9. Француз: humidité intracellulaire
10. Бекітілген нұсқасы: атмосферная влага - атмосфералық ылғал (2018 жылғы 14 желтоқсан); клетка – жасуша (1995).
11. Заңнамадағы қолданысы: ылғал
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2018 жылы «атмосферная влага - атмосфералық ылғал», 1995 жылы «клетка – жасуша» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ылғал» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «жасушаішілік ылғал» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жасушаішілік құрам (зат) – бұл жасушаның пайда болуынан бастап оның бөлінуіне дейін немесе оның өліміне дейінгі барлық процестердің жиынтығы.
2. Әзербайжан: hüceyrədaxili məzmun
3. Қырғыз: ичиндеги мазмуну
4. Өзбек: hujayra ichidagi tarkib
5. Түрік: hücre içi içerik
6. Ағылшын: intracellular contents
7. Испан: contenido intracelular
8. Неміс: intrazellulärer Inhalt
9. Француз: contenu intracellulaire
10. Бекітілген нұсқасы: клетка – жасуша (1995).
11. Заңнамадағы қолданысы: ішіндегі нәрсе
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 1995 жылы «клетка – жасуша» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ішіндегі нәрсе» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «жасушаішілік құрам (зат)» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тері-ішілік (интрадермалық) екпе егу (инъекция лат. injectio «дәрі жіберу») – кішкентай аймақты немесе биологиялық үлгіні жансыздандыру құралы, мысалы, манту. Аллергияны диагностикалау үшін де орындалады.
2. Әзербайжан: ıntradermal (intradermal) inyeksiya
3. Қырғыз: тери ичине (интрадермалдык) инъекция жасоо
4. Өзбек: intradermal (intradermal) qarshi
5. Түрік: intradermal (intradermal) enjeksiyon
6. Ағылшын: intradermal injection
7. Испан: inyección intradérmica (intradérmica)
8. Неміс: intradermale (intradermale) Injektion
9. Француз: injection intradermique
10. Бекітілген нұсқасы: вода для инъекций - инъекцияға арналған су (2017 жылғы 13 желтоқсан); антирабические прививки - құтырмаға қарсы екпелер (2017 жылғы 10 қараша).
11. Заңнамадағы қолданысы: теріішілік, инъекциялау
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2017 жылы «вода для инъекций - инъекцияға арналған су», 2017 жылы «антирабические прививки - құтырмаға қарсы екпелер» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «теріішілік, инъекциялау» деп қолданылған. Екпе – привывка болуы себпеті, «тері-ішілік (интрадермалық) инъекция» нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Сүйек-ішілік инъекция (лат. injectio «дәрі жіберу») – бұл дәрі тікелей сүйектің кемікті затына енгізілетін емдік процедура.
2. Әзербайжан: intrasöz, intrapularal intraperial inyeksiya
3. Қырғыз: ички катмардуу, ичкиевралык инъекция жасоо
4. Өзбек: intrakostal, intraartikulyar intraartikulyar inyeksiya
5. Түрік: intraosöz, intraplevral intraartiküler enjeksiyon
6. Ағылшын: intraosseous, intrapleural intra-articular injection
7. Испан: inyección intraósea, intrapleural intraarticular
8. Неміс: intraskuläre, intrapleurale intraartikuläre Injektion
9. Француз: injection intra-articulaire intra-osseuse, intrapleurale

10. Бекітілген нұсқасы: анестезия внутрикостная - сүйекішілік анестезия (2017 жылғы 10 қараша).
11. Заңнамадағы қолданысы: Сүйек iшiлік, инъекция
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2017 жылы «анестезия внутрикостная - сүйекішілік анестезия» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «сүйек iшiлік, инъекция» деп қолданылған. Екпе – привывка болуы себпеті, «сүйек-ішілік, плевра-ішілік, буын-ішілік екпе инъекция» нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жатырішілік - жатыр ішіндегі құрылым.
2. Әзербайжан: mədə-bağırsaq
3. Қырғыз: пластикалык материал
4. Өзбек: intrauterin
5. Түрік: rahim içi
6. Ағылшын: intrauterine
7. Испан: intrauterino
8. Неміс: intrauterin
9. Француз: intra-utérin
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жатырішілік
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «жатырішілік» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «жатырішілік» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Бұлшық етке екпе егу (инъекция лат. injectio «дәрі жіберу») – ине мен шприц көмегімен дәрі-дәрмектерді немесе дәрілік ерітінділерді бұлшықетке енгізу.
2. Әзербайжан: əzələdaxili inyeksiya
3. Қырғыз: сайылуучу сайма
4. Өзбек: mushak ichiga in`ektsiya
5. Түрік: intramüsküler enjeksiyon
6. Ағылшын: intramuscular injection
7. Испан: inyección
8. Неміс: intramuskuläre Injektion
9. Француз: injection intramusculaire
10. Бекітілген нұсқасы: вливание внутримышечное - бұлшықетке салу (жіберу) (2006 жылғы 27 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: Бұлшықетішілік инъекциясы
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы «вливание внутримышечное - бұлшықетке салу» деп бекітілген. Заңнамада «бұлшықетішілік инъекциясы» деп қолданылған. Сол себепті, «бұлшықетішілік инъекциясы» нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Қуысішілік - қандай да бір заттың қуыс ішіндегі құрылымы.
2. Әзербайжан: intravenöz
3. Қырғыз: котормолордун мисалдары: (бета) агроном
4. Өзбек: ichki makon
5. Түрік: intrakavital
6. Ағылшын: intracavitary
7. Испан: intra-cavidad
8. Неміс: intrakavitär
9. Француз: intracavitaire
10. Бекітілген нұсқасы: полость – қуыс (1995).
11. Заңнамадағы қолданысы: ішкі жолақты
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2015 жылы «полость – қуыс» деп бекітілген. Заңнамада «ішкі жолақты» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «қуысішілік» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тамырішілік инекция (инъекция лат. injectio «дәрі жіберу») - көктамыр ішіне және артерия ішіне инъекциялар бөлінеді. Ең көп таралған тамырішілік әдіс, онда дәрі көбінесе шынтақ тамырына енгізіледі. Артерияішілік әдіспен дәрі жамбас, иық және тіпті каротид артерияларына енгізіледі. Препараттың әсері 1-2 сек. кейін үдейді.
2. Әзербайжан: intravasküler enjeksiyon
3. Қырғыз: тамырын сайынуу
4. Өзбек: intravaskulyar in`ektsiya
5. Түрік: intravasküler enjeksiyon
6. Ағылшын: intravascular injection
7. Испан: inyección intravascular
8. Неміс: intravaskuläre Injektion
9. Француз: injection intravasculaire
10. Бекітілген нұсқасы: вода для инъекций - инъекцияға арналған су (2017 жылғы 13 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: инъекция
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2017 жылы «вода для инъекций - инъекцияға арналған су» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «инъекция» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «тамырішілік инекция» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Мисауыт ішілік инъекция (инъекция лат. injectio «дәрі жіберу») - бейтарап реакцияның шынайы сулы ерітінділері (1-2 мл) ғана енгізіледі. Инені енгізу үлкен желке саңылауы арқылы субарахноидальдық кеңістіктің кеңейтілген бөлігіне, су асты цистернасына жүргізіледі. Енгізілген заттың әсері бірден пайда болады.
2. Әзербайжан: intrakranial inyeksiya
3. Қырғыз: сөөк Сайма саюу
4. Өзбек: intrakranial qarshi
5. Түрік: intrakraniyal enjeksiyon
6. Ағылшын: intracranial injection
7. Испан: inyección intracraneal
8. Неміс: intrakranielle Injektion
9. Француз: injection intracrânienne
10. Бекітілген нұсқасы: внутричерепное давление - бассүйекішілік қысым (2017 жылғы 13 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: бас сүйек ішілік, инъекция
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2017 жылы «внутричерепное давление - бассүйекішілік қысым» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «бас сүйек ішілік, инъекция» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «мисауыт ішілік инъекция» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. гигроскопты су (гр. ὑγρός «ылғалды» + σκοπέω «бақылаймын») - бұл ауадан тау жыныстарының бөлшектерін сіңіретін су. Тері тесігіндегі ауаның салыстырмалы ылғалдылығымен, қанықтылыққа жақын, тау жыныстарының ылғалдылығы максималды гигроскопиялық деп аталатын белгілі бір күйге жетеді.
2. Әзербайжан: Su, higroskopik
3. Қырғыз: гигроскопиялык суу
4. Өзбек: gigroskopik suv
5. Түрік: su higroskopik
6. Ағылшын: hygroscopic water
7. Испан: agua higroscópica
8. Неміс: wasser hygroskopisch
9. Француз: l`eau hygroscopique
10. Бекітілген нұсқасы: гигроскоптық су (2016 жылғы 9 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: Гигроскопиялық су
12. Бұл термин 2016 жылы «гигроскоптық су» деп бекітілген. Заңнамада «гигроскопиялық су» деп қолданылған. 2016 жылы бекітілген «гигроскоптық су» тіркесін қолдаймыз

Дефинициясы1.Минералсыздандырылған су - бұл тұздардың барлық дерлік түрлері жоқ сұйықтық. Көбінесе ол әртүрлі қондырғылар мен жүйелердің тиімді және қалыпты жұмысын қамтамасыз ету үшін қолданылады.
2. Әзербайжан: demineralize Su
3. Қырғыз: деминерализацияланган суу
4. Өзбек: demineralizatsiya qilingan suv
5. Түрік: demineralize su
6. Ағылшын: demineralized water
7. Испан: agua desmineralizada
8. Неміс: entmineralisiertes Wasser
9. Француз: eau déminéralisée
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: су
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «су» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «минералсыздандырылған су» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тұссыздандырылған су - тұзсыздандыратын ион алмастырғыш қондырғының шығысындағы су.
2. Әзербайжан: duzsuz Su
3. Қырғыз: уйгө кеткен суу
4. Өзбек: tuzsiz suv
5. Түрік: tuzsuz su
6. Ағылшын: desalinated water
7. Испан: agua desalada
8. Неміс: entsalztes Wasser
9. Француз: eau dessalée
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: тұзсыздандырылған су
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «тұзсыздандырылған су» деп қолданылған. Ұсынылып отырған «тұзсыздандырылған су» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Дистилляцияланған су (лат. stillare — «тамшылап ағу») - бұл дәмі, түсі, иісі жоқ сұйықтық. Бұл тамаша еріткіш тұрмыстық, өнеркәсіптік мақсаттарда қолданылады.
2. Әзербайжан: distillə edilmiş su
3. Қырғыз: тазаланган суу
4. Өзбек: distillangan suv
5. Түрік: damıtılmış su
6. Ағылшын: distilled water
7. Испан: agua destilada
8. Неміс: destilliertes Wasser
9. Француз: eau distillée
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: Дистильденген су
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «дистильденген су» деп қолданылған. Заңнама мәтініндегі «дистильденген су» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Кермек су - бұл құрамында көп мөлшерде ерітілген тұздар, сілтілі жер металдары бар су. Негізінен судың қаттылығына кальций мен магний әсер етеді, олардың қосылыстары қаттылықтың негізгі тұздары болып табылады.
2. Әзербайжан: Su sərtdir
3. Қырғыз: суу кыйын
4. Өзбек: suv qattiq
5. Түрік: su serttir
6. Ағылшын: the water is hard
7. Испан: agua dura
8. Неміс: wasser ist hart
9. Француз: l`eau est dure
10. Бекітілген нұсқасы: вода жесткая - кермек су (1971-1981).
11. Заңнамадағы қолданысы: қатты, су
12. Бұл термин 1971-1981 жылдар аралығында «вода жесткая - кермек су» болып бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «қатты, су» деп қолданылған. 1971-1981 жылдар аралығындағы бекітілген нұсқаны негізге ала отырып, ұсынылып отырған «кермек су» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ізбесті су - сілтілік және кальций гидроксидінің концентрацияланған ерітіндісі. Ол күшті сілтілі реакцияға ие (рН 12,4) және ауыз қуысы мен өңештің шырышты қабығын оңай күйдіре алады. Қарапайым сөзбен айтқанда, бұл кальций карбонатымен қаныққан су (яғни, жер астынан әктас арқылы өткен).
2. Әзербайжан: əhəng suyu
3. Қырғыз: акиташ суу
4. Өзбек: ohak suv
5. Түрік: kireçli su
6. Ағылшын: lime water
7. Испан: agua calcárea
8. Неміс: kalkwasser
9. Француз: eau de chaux
10. Бекітілген нұсқасы: известь воздушная - жеңіл әк (2016 жылғы 9 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: Ізбестік, су
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2016 жылы «известь воздушная - жеңіл әк» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ізбестік, су» деп қолданылған. Сол себепті сынылып отырған «ізбесті су» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Кристалданған су (еж. грек. κρύσταλλος «мұз, тау хрусталі, кристал») - кристалдық торда белгілі бір орындарды алатын H2O молекулалары түрінде болады.
2. Әзербайжан: Su kristallaşma
3. Қырғыз: кристаллдашуу суу
4. Өзбек: kristallanish suv
5. Түрік: kristalizasyon suyu
6. Ағылшын: crystallization water
7. Испан: agua de cristalización
8. Неміс: kristallisationswasser
9. Француз: cristallisation de l`eau
10. Бекітілген нұсқасы: вода кристаллизационная - кристалданған су (2015 жылғы 6 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин 2015 жылы «вода кристаллизационная - кристалданған су» деп бекітілген. Заңнамада қолданылмаған. 2015 жылғы бекітілген нұсқан қолдаймыз.

Дефинициясы1. Минералды су (лат. mineralis «кентас кесегі») - азық-түлік, профилактикалық және емдік мақсаттарда қолданылатын күрделі ерітінділердің жалпыланған атауы.
2. Әзербайжан: mineral su
3. Қырғыз: Колдонулган адабияттар
4. Өзбек: mineral suv
5. Түрік: maden suyu
6. Ағылшын: mineral water
7. Испан: agua mineral
8. Неміс: mineralwasser
9. Француз: eau minérale
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: Минералды cу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «минералды су» деп қолданылған. Сол себепті ұсынылып отырған «минералды су» тіркесін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тұзсыз су - бұл судан қаттылық тұздарын алып тастау мүмкіндігі ретінде қаттылықты жою.
2. Әзербайжан: duzsuz Su
3. Қырғыз: уйгө кеткен суу
4. Өзбек: tuzsiz suv
5. Түрік: tuzsuz su
6. Ағылшын: desalinated water
7. Испан: agua desalada
8. Неміс: entsalztes Wasser
9. Француз: eau dessalée
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: тұщы су
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «тұщы су» деп қолданылған. Тұссыздандырылған су деп те қолданылады. Тұщы су – пресная вода. Сол себепті тұссыздандырылған су болуы керек.

Дефинициясы1. Тазартылған су - одан әрі ішу үшін немесе өнеркәсіптік мақсаттарда пайдалану үшін ластанудан тазарту рәсімінен өткен су.
2. Әзербайжан: təmizlənmiş su
3. Қырғыз: Тазартылган суу
4. Өзбек: tozalangan suv
5. Түрік: arıtılmış su
6. Ағылшын: purified water
7. Испан: agua purificada
8. Неміс: gereinigtes Wasser
9. Француз: eau purifiée
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: Тазартылған су
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «тазартылған су» деп қолданылған. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «тазартылған су» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сулы сығынды - тазартылған сумен шайқалғаннан кейін алынған су ерітіндісінің фильтраты.
2. Әзербайжан: Su Başlıq
3. Қырғыз: суу соруп
4. Өзбек: suv chiqarish
5. Түрік: su çıkarıcı
6. Ағылшын: water extraction
7. Испан: extractor de agua
8. Неміс: wasserabzug
9. Француз: hotte à eau
10. Бекітілген нұсқасы: су сорындысы (2017 жылғы 13 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: су сорғыш
12. Бұл термин 2017 жылы «су сорындысы» деп бекітілген. Заңнама мәтінінде «су сорғыш» деп қолданылған. 2017 жылғы бекітілген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сулы сығынды - аралас дисперсті жүйелер: шынайы ерітінділердің, ЖИА ерітінділерінің, коллоидты ерітінділердің, суспензиялар мен эмульсиялардың үйлесімі. Биологиялық белсенді заттарды алу ерекшеліктері жасуша қабырғасы орналасқан физиологиялық жағдайға байланысты.
2. Әзербайжан: su çıxarılması
3. Қырғыз: суу алуу
4. Өзбек: suv olish
5. Түрік: su ekstraksiyonu
6. Ағылшын: water extraction
7. Испан: extracción acuosa
8. Неміс: wasserextraktion
9. Француз: extraction de l`eau
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы:
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінде де қолданыс аясын кездестіре алмадық. Ұсынылып отырған «сулы сығынды» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сулы ерітінділер - бұл еріткіші су болып табылатын ерітінділер.
2. Әзербайжан: sulu məhlullar
3. Қырғыз: суу аралашмалар
4. Өзбек: suvli eritmalar
5. Түрік: sulu çözeltiler
6. Ағылшын: aqueous solutions
7. Испан: solución acuosa
8. Неміс: Wasserlösung
9. Француз: solution aqueuse
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: сулы ерітінділер
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінде «сулы ерітінділер» деп қолданылған. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, ұсынылған «сулы ерітінділер» нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Су деңгейін өлшейтін шыны - қазандықтағы су деңгейін көрсететін құрылғы. Ол тікелей қазандыққа немесе қазандықтың бу және су кеңістігі арасында байланысы бар арнайы қуыс бағанға орнатылады. Әр қазандық әдетте екі су деңгейін өлшейтін шынымен жабдықталады.
2. Әзербайжан: su şüşə
3. Қырғыз: суу айнек
4. Өзбек: suv o`lchagichli shisha
5. Түрік: su ölçüm camı
6. Ағылшын: water-measuring glass
7. Испан: vidrio medidor de agua
8. Неміс: Wasserglas
9. Француз: verre à eau
10. Бекітілген нұсқасы: водомерная трубка - су өлшегіш түтік (1995); стекло – шыны (1971-1981).
11. Заңнамадағы қолданысы: су өлшегіш шыны
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 1995 жылы жекелеген сөздер тіркес ішінде «водомерная трубка - су өлшегіш түтік», 1971-1981 жылдар аралығында «стекло – шыны» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «су өлшегіш шыны» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, ұсынылған «су деңгейін өлшейтін шыны» нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Су тартқыш зат - белгілі бір деңгейде сұйықтықты өзіне сіңіріп алатын заттар.
2. Әзербайжан: suçiçəyi maddə
3. Қырғыз: суу чыгаруучу зат
4. Өзбек: suv olish moddasi
5. Түрік: su giderici madde
6. Ағылшын: water-removing substance
7. Испан: eliminador de agua
8. Неміс: wasserabweisend
9. Француз: hydrofuge
10. Бекітілген нұсқасы: вещество - 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні (2006 жылғы 27 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. 2006 жылы жекелеген сөздер «вещество - 1. заттегі, заттек; 2. заты, тіні» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «зат» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «су тартқыш затек» нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Су сіңіру - материалдың немесе бұйымның ұсақ тесіктер мен капиллярларда суды сіңіру және ұстап тұру қабілеті. Судың жаппай сіңуі пайызбен өрнектің толық қанығуы кезінде сіңірілген су массасының құрғақ үлгінің массасына қатынасы ретінде көрсетіледі.
2. Әзербайжан: su udma
3. Қырғыз: шаркыратмасы
4. Өзбек: suvning emishi
5. Түрік: su emme
6. Ағылшын: water absorption
7. Испан: absorción de agua
8. Неміс: Wasseraufnahme
9. Француз: absorption d`eau
10. Бекітілген нұсқасы: водопоглощаемость – сусіңіргіштік (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: су жұтқыштығы
12. Бұл термин 2015 жылы «водопоглощаемость – сусіңіргіштік» деп бекітілген. Заңнамада «су жұтқыштығы» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, ұсынылған «су сіңіру» нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Су дайындау - судың сапасын тұтынушылардың талаптарына сәйкес келтіру үшін оны өңдеу мен тазартудың технологиялық процестерінің кешені. Сонымен қатар, суды тазарту кезінде Mn, F, синтетикалық жуғыш заттар мен бояғыш заттар, пестицидтер және т. б. судан шығарылуы мүмкін.
2. Әзербайжан: su hazırlığı
3. Қырғыз: Топчубек Тургуналиев
4. Өзбек: suvni tozalash
5. Түрік: su arıtımı
6. Ағылшын: water treatment
7. Испан: tratamiento de agua
8. Неміс: Wasseraufbereitung
9. Француз: traitement de l`eau
10. Бекітілген нұсқасы: водоподготовка – судайындау (2006 жылғы 23 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: су дайындау
12. Бұл термин 2006 жылы «водоподготовка – судайындау» деп бекітілген. Заңнамада «су дайындау» деген де қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді және заңнамадағы қолданысты негізге ала отырып, «судайындау» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Суда еритін қабықша - суда еритін қабықшалар байланыстырғыш, пигменттер мен қоспаларды сумен эмульсиялауға негізделген. Бір компонентті эмульсиялық жабындар еріткішті буландыру арқылы қабықшаларды қалыптастыру үшін қолданылады. Акрил, винил және стирол қосылыстарының сополимерлері әдетте жабынның бұл түрінде байланыстырушы ретінде қолданылады.
2. Әзербайжан: suda çözünür örtük
3. Қырғыз: сууда эрүүчү жапкыч
4. Өзбек: suvda eruvchan qoplama
5. Түрік: suda çözünür kaplama
6. Ағылшын: water-soluble coating
7. Испан: recubrimiento soluble en agua
8. Неміс: wasserlösliche Beschichtung
9. Француз: revêtement soluble dans l`eau
10. Бекітілген нұсқасы: водорастворимость - суда ерiгiштiк (2016 жылғы 28 маусым);
анодное покрытие - анодты жабын (2015 жылғы 6 қазан); глобальное покрытие - жаһандық жабынды; жаһандық жабу (2019 жылғы 5 сәуір); оболочка - қабық, қабықша (2016 жылғы 28 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: Суда еритін, қаптама
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «водорастворимость - суда ерiгiштiк», 2019 жылы «глобальное покрытие - жаһандық жабынды; жаһандық жабу» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «суда еритін, қаптама» деген қолданысты кездестіреміз. 2016 жылы «қабық, қабықша – оболочка» деп бекітілген. Бекітілген терминдерді және заңнамадағы қолданысты негізге ала отырып, «суда еритін жабынды» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Суға төзімділік - бұл материалдың сапасы, ол ылғалмен тікелей байланыста болған кезде барлық өнімділікті сақтауға мүмкіндік береді.
2. Әзербайжан: suya davamlılıq
3. Қырғыз: суу тундурмасы
4. Өзбек: suvga chidamlilik
5. Түрік: suya dayanıklı
6. Ағылшын: water resistance
7. Испан: resistencia al agua
8. Неміс: Wasserbeständigkeit
9. Француз: résistance à l`eau
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: суға төзімділік
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «суға төзімділік» деген қолданысты кездестіреміз. Сол себепті ұсынылып отырған «суға төзімділік» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Су аулағыш - су қармағыш құрылғы.
2. Әзербайжан: sutəmizləyici
3. Қырғыз: климаты тропиктик, пассаттык.
4. Өзбек: suv tutuvchi
5. Түрік: su toplayıcı
6. Ағылшын: water catcher
7. Испан: captura de agua
8. Неміс: wasser-Fässer
9. Француз: водоуловитель
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: су аулағыш
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «су аулағыш» деген қолданысты кездестіреміз. Сол себепті ұсынылып отырған «су аулағыш» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. су буы - судың газ тәрізді агрегаттық күйі. Оның түсі, дәмі мен иісі жоқ. Су буы-таза түрінде немесе ылғалды газдың құрамында ылғалды заттың бетімен термодинамикалық тепе-теңдікте болады, оны тепе-теңдік су буы деп атайды.
2. Әзербайжан: su buxar
3. Қырғыз: Колдонулган адабияттар
4. Өзбек: suv bug`lari
5. Түрік: su buharı
6. Ағылшын: water vapor
7. Испан: vapor de agua
8. Неміс: Wasserdampf
9. Француз: vapeur d`eau
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінен кездестіре алмадық. Ұсынылып отырған «су буы» нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Қайтарылатын тара, ыдыс (араб طرح (ŧarħ) «бас тарту, қайтару») - шарт бойынша сатып алушы өнім берушіге қайтаруы тиіс (сатып алу-сату шарты бойынша) көп рет пайдаланылатын ыдыс.
2. Әзербайжан: qaytarılan Tara
3. Қырғыз: кайтаруу тара
4. Өзбек: qaytariladigan konteyner
5. Түрік: geri dönüş kabı
6. Ағылшын: returnable packaging
7. Испан: embalaje de retorno
8. Неміс: Mehrwegverpackung
9. Француз: emballage consigné
10. Бекітілген нұсқасы: возвратный механизм - қайтармалы механизм (2020 жылғы 17 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: Кері қайтарылатын ыдыс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2020 жылы «возвратный механизм - қайтармалы механизм» деп бекітілген. Заңнамада «кері қайтарылатын ыдыс» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «қайтармалы ыдыс» деген нұсқаны ұсынамыз. Термин ықшам болғаны дұрыс.

Дефинициясы1. Булану - қызған кезде заттың қатты күйден газ тәрізді күйге тікелей ауысуы (сұйық фазаны айналып өту); сублимация.
2. Әзербайжан: bağırtı
3. Қырғыз: тартуучу
4. Өзбек: distillash
5. Түрік: yetiştirme
6. Ағылшын: sublimation
7. Испан: sublimación
8. Неміс: Sublimation
9. Француз: sublimation
10. Бекітілген нұсқасы: возгонка – ұшы(ры)мдау (2006 жылғы 23 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: Ұшыру
12. Бұл термин 2006 жылы «возгонка – ұшы(ры)мдау» деп бекітілген. Заңнамада «ұшыру» деген қолданысты кездестіреміз. Десек те беретін мағынасына қарап, ұсынылып отырған «булану» нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Өңдеу - қандай да бір нәрсені өңдеу және бұрынғы қалпына келтіру.
2. Әзербайжан: becərilməsi
3. Қырғыз: айдоо
4. Өзбек: ekish
5. Түрік: yetiştirme
6. Ағылшын: cultivation
7. Испан: cultivo
8. Неміс: Anbau
9. Француз: plantation
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: өңдеп өсіру
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «өңдеп өсіру» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнамадағы «өңдеп өсіру» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ауа кіргізетін тесік – белгілі бір деңгейде ауа өткізетін қуыс.
2. Әзербайжан: hava keçirici deşik
3. Қырғыз: аба өткөргүч тешиги
4. Өзбек: havo o`tkazuvchanligi
5. Түрік: воздухопроводное delik
6. Ағылшын: air duct opening
7. Испан: воздухопроводное agujero
8. Неміс: воздухопроводное Loch
9. Француз: trou de conduit d`air
10. Бекітілген нұсқасы: воздухопровод – ауақұбыр (2015 жылғы 6 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: тесік
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2015 жылы «воздухопровод – ауақұбыр» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «тесік» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді Заңнамадағы қолданысты негізге ала отырып, «ауақұбыр тесік» деген нұсқаны ұсынамыз. Термин ықшам болғаны дұрыс.

Дефинициясы1. Ыстық ауамен стерилдеу (лат. sterilis —өнім бермейтін) – қандай да бір материалды ысытық ауамен залалсыздандыру процесі.
2. Әзербайжан: hava sterilizasiyası
3. Қырғыз: аба стерилдөө
4. Өзбек: havo sterilizatsiya
5. Түрік: hava sterilizasyonu
6. Ағылшын: air sterilization
7. Испан: esterilización por aire
8. Неміс: luftsterilisation
9. Француз: stérilisation à l`air
10. Бекітілген нұсқасы: воздушный бой - әуе шайқасы (2020 жылғы 25 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: ауа, тұлдау
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2020 жылы «воздушный бой - әуе шайқасы» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ауа, тұлдау» деген қолданысты кездестіреміз. Ұсынылып оытрған (ыстық ауамен стирилдеу) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ауалық кептіргіш - бұл киімді іште немесе сыртта арқанға іліп қою және оны ауада кептіру процесі.
2. Әзербайжан: hava quruducu
3. Қырғыз: ауа кургатуу
4. Өзбек: havo fen mashinasi
5. Түрік: hava kurutucusu
6. Ағылшын: air dryer
7. Испан: Secador de aire
8. Неміс: Lufttrockner
9. Француз: sécheur d`air
10. Бекітілген нұсқасы: воздушная тревога - әуе дабылы (2020 жылғы 25 маусым); воздушная яма - ауа шұңқыры (2018 жылғы 29 қараша).
11. Заңнамадағы қолданысы: ауа ортасы, кептiргiш
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2020 жылы «воздушная тревога - әуе дабылы» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ауа ортасы, кептiргiш» деген қолданысты кездестіреміз. Ұсынылып отырған (ауалық кептіргіш) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ауа кіргізетін түтік – белгілі бір кеңістіктен басқа бір кеңістікке ауа өткізетін құрылғы.
2. Әзербайжан: hava yastığı
3. Қырғыз: англисче орусча кыргызча Французча түркчө
4. Өзбек: havo kemasi
5. Түрік: hava yastığı
6. Ағылшын: air bag
7. Испан: airnik
8. Неміс: luft
9. Француз: air
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: ауашық
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «ауашық» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнамадағы қолданысты негізге ала отрып, «ауашық» нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ауа-циркуляциялық кептіргіш (лат. circulatio (circumlatio) «дөңгелену, айналым») – ауа айналымы арқылы қандай да бір затты құрғаттатын құрылғы.
2. Әзербайжан: hava-sirkulyasiya quruducu
3. Қырғыз: аба-циркуляциялык кургаткыч
4. Өзбек: havo sirkulyasiyasi quritgichi
5. Түрік: hava sirkülasyonlu kurutucu
6. Ағылшын: air circulation dryer
7. Испан: Secador de circulación de aire
8. Неміс: der Luft-Trockner zirkulierenden
9. Француз: sécheur à circulation d`air
10. Бекітілген нұсқасы: циркуляция - циркуляция, айналым (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «циркуляция - циркуляция, айналым» деп бекітілген. Заңнамадағы қолданысын кездестіре алмадық. Ұсынылып отырған (ауа-циркуляциялық кептіргіш) нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Өтем, орнын толтыру, есесін қайтару - бұл екі тарап арасындағы келісім. Бұл келісімде бір тарап екінші тарап келтірген ықтимал шығындарды немесе залалды төлеуге келіседі. Әдеттегі мысал-сақтандырушы немесе зиянды өтеуші сақтанушы сақтандырушыға төлеген сыйлықақылардың орнына басқа (сақтандырылушыға немесе өтемақы алушыға) кез келген шығындарды өтеуге келісетін сақтандыру шарты.
2. Әзербайжан: ödənilməsi
3. Қырғыз: ордун толтуруу
4. Өзбек: qaytarib olish
5. Түрік: iade
6. Ағылшын: compensation
7. Испан: indemnización
8. Неміс: Erstattung
9. Француз: remboursement
10. Бекітілген нұсқасы: возмещение убытков - шығындары өтеу (2016 жылғы 8 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: өтеу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «возмещение убытков - шығындары өтеу» деп бекітілген. Заңнамада «өтеу» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді және Заңнамадағы қолданысын ескере отырып, «өтеу» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Үдемелі интервал (лат. intervallum – найзалар арасындағы аралық) - өлшеу кезінде белгілі бір деңгейге кідіріссіз көтерілу процесі.
2. Әзербайжан: artan interval
3. Қырғыз: тыныштыруу интервалы
4. Өзбек: ortib borayotgan interval
5. Түрік: artan Aralık
6. Ағылшын: increasing interval
7. Испан: intervalo creciente
8. Неміс: steigendes Intervall
9. Француз: intervalle croissant
10. Бекітілген нұсқасы: интервал – аралық (1998).
11. Заңнамадағы қолданысы: өспелі, аралық
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 1998 жылы «интервал – аралық» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «өспелі, аралық» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді және Заңнамадағы қолданысын ескере отырып, «өспелі аралық» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Бөлгіш құйғыш - конустық пішінді ыдыс, араласпайтын сұйықтықтардың органикалық және бейорганикалық фазаларын бөлу үшін қолданылатын зертханалық ыдыс-аяқтың құрамдас бөлігі.
2. Әзербайжан: huni, ayırıcı
3. Қырғыз: бөлгүч Амур
4. Өзбек: ajratuvchi huni
5. Түрік: bölme hunisi
6. Ағылшын: dividing funnel
7. Испан: embudo divisor
8. Неміс: trichter Teilung
9. Француз: entonnoir divisant
10. Бекітілген нұсқасы: воронка (тех) – құйғы (2004 жылғы 16 қараша); воронка – құйғыш (2006 жылғы 23 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: бөлу, май құйғыш
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2004 жылы «воронка (тех) – құйғы», 2006 жылы «воронка – құйғыш» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «бөлу, май құйғыш» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді және Заңнамадағы қолданысын ескере отырып, «бөлгіш құйғы» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Балауыз - өсімдіктер мен жануарлар әлемінде кең таралған қарапайым липидтердің қоспасы. Глицерин балауызды құрайтын липидтер молекулаларының құрамына кірмейді.
2. Әзербайжан: mum
3. Қырғыз: тилден
4. Өзбек: mum
5. Түрік: balmumu
6. Ағылшын: wax
7. Испан: cera
8. Неміс: Wachs
9. Француз: cire
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: балауыз
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «балауыз» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнамадағы қолданысын ескере отырып, «балауыз» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ара балауызы - бал араларын салу үшін бал араларының балауыз бездері шығаратын органикалық заттар.
2. Әзербайжан: Arı
3. Қырғыз: воск пчелиный
4. Өзбек: asal mumi
5. Түрік: Balmumu, arı
6. Ағылшын: beeswax
7. Испан: cera de abejas
8. Неміс: bienenwachs
9. Француз: cire d`abeille
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: ара балауызы
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «ара балауыз» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнамадағы қолданысын ескере отырып, «ара балауыз» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Қабылдағыштық - медицинада тірі ағзаның жұқпалы агенттермен байланыста болу қабілетін анықтайтын сипаттамасы.

2. Әзербайжан: həssaslıq
3. Қырғыз: чыдамкайлык
4. Өзбек: qabul qilish
5. Түрік: alınganlık
6. Ағылшын: receptivity
7. Испан: receptividad
8. Неміс: Empfänglichkeit
9. Француз: réceptivité
10. Бекітілген нұсқасы: восприимчивость магнитная - магниттiк қабылдағыштық (2016 жылғы 28 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: бейімділік
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «восприимчивость магнитная - магниттiк қабылдағыштық» деп бекітілген. Заңнамада «бейімділігі» деген қолданысты кездестіреміз. Келтірілген мағынасын ескере отырып және бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «қабылдағыштық» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Өсімдіктерді қайта өңдеу, өсіру - бұл түрдің бұрыннан бар жеке тұлғаларынан жаңа организмдердің пайда болуына мүмкіндік беретін биологиялық процесс.
2. Әзербайжан: bitkilərin bərpası
3. Қырғыз: өсүмдүк өстүрүү
4. Өзбек: o`simliklarni qayta tiklash
5. Түрік: bitki üremesi
6. Ағылшын: plant reproduction
7. Испан: reproducción de plantas
8. Неміс: reproduktion von Pflanzen
9. Француз: reproduction végétale
10. Бекітілген нұсқасы: воспроизводство населения - халықтың ұдайы өсуі (1971-1981); процессор (переработка и воспроизводство ресурсов) - процессор (ресурстарды өңдеу және өндіру) (2005 жылғы 14 шілде).
11. Заңнамадағы қолданысы: Өсімдіктердің ұдайы өндірісі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 1971-1981 жылдар аралығында «воспроизводство населения - халықтың ұдайы өсуі», 2005 жылы «процессор (переработка и воспроизводство ресурсов) - процессор (ресурстарды өңдеу және өндіру)» деп бекітілген. Заңнамада «өсімдіктердің ұдайы өндірісі» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын және Заңнамадағы қолданысын ескере отырып, «өсімдіктердің ұдайы өндірісі» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жіберу, бүрку, тері ішіне жіберу - бұл адам ағзасына дәрілік заттарды енгізудің өте ыңғайлы және қазіргі уақытта кең таралған әдісі.
2. Әзербайжан: çiləmə üsulu
3. Қырғыз: чайкануу
4. Өзбек: qarshi
5. Түрік: enjeksiyon
6. Ағылшын: injection
7. Испан: inyección
8. Неміс: Injektion
9. Француз: injection
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: себу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «себу» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын ескере отырып, ұсынылып отырған «жіберу, бүрку, тері ішіне жіберу» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. «Айналмалы кәрзеңке» - өзіндік сыйымдылығы бар айналмалы құрылғы.
2. Әзербайжан: fırlanan səbət
3. Қырғыз: Ротари туткасы
4. Өзбек: qaytib savat
5. Түрік: döner sepet
6. Ағылшын: rotating basket
7. Испан: cesta giratoria
8. Неміс: rotierender Korb
9. Француз: panier rotatif
10. Бекітілген нұсқасы: валютная корзина – валюта қоржыны, валюталық қоржын (2006 жылғы 27 қазан); потребительская корзина - тұтыну себеті (2006 жылғы 26 қыркүйек)
11. Заңнамадағы қолданысы: айналмалы, себет
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2006 жылы «валютная корзина – валюта қоржыны, валюталық қоржын, «потребительская корзина - тұтыну себеті» деп корзина сөзі қоржын және себет деп екі түрлі бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «айналмалы, себет» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді және Заңнамадағы қолданысын ескере отырып, «айналмалы себет» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Зиян - бір нәрсеге немесе біреуге залал келтіру.
2. Әзербайжан: zərər
3. Қырғыз: зыян
4. Өзбек: zarar
5. Түрік: zarar
6. Ағылшын: harm
7. Испан: daño
8. Неміс: Schaden
9. Француз: préjudice
10. Бекітілген нұсқасы: существенный вред - елеулi зиян (2016 жылғы 7 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: зардаб
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «в существенный вред - елеулi зиян» деп бекітілген. Заңнамада «зардаб» деген қолданысты кездестіреміз. Келтірілген мағынасын және бекітілген терминдерді ескере отырып, «зиян» деген нұсқаны ұсынамыз. Себебі осы сөзден өрбейтін вредители – зардапшылар емес, зиянкестер деп аударылады.

Дефинициясы1. Дәрілік шикізаттың зиянкестері - сақтау және тасымалдау кезінде дәрілік шикізатты зақымдайтын немесе жоятын жануарлар. Дәрілік шикізаттың зиянкестеріне мыналар жатады: өрмекшітәрізділер (кенелер), жәндіктер (қоңыздар, көбелектер), сүтқоректілер (тышқандар, егеуқұйрықтар) және т. б.
2. Әзербайжан: dərman xammalı zərərvericiləri
3. Қырғыз: дары-дармек чийки затын зыянкечтер
4. Өзбек: dorivor xom ashyoning zararkunandalari
5. Түрік: tıbbi hammaddelerin zararlıları
6. Ағылшын: pests of medicinal raw materials
7. Испан: plagas de materias primas medicinales
8. Неміс: schädlinge von medizinischen Rohstoffen
9. Француз: ravageurs des matières premières médicinales
10. Бекітілген нұсқасы: вредитель – зиянкес (2003 жылғы 4 наурыз).

11. Заңнамадағы қолданысы: зиянкестер, дәрi-дәрмектердiң, шикізат

12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2003 жылы «вредитель – зиянкес» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «зиянкестер, дәрi-дәрмектердiң, шикізат» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнамадағы қолданысын және бекітілген терминдерді ескере отырып, «дәрілік шикізаттың зиянкестері» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Уақытша кермектік - жалпы қаттылықтың бір бөлігі, ол белгілі бір уақыт ішінде атмосфералық қысыммен суды қайнатқанда азаяды. Сонымен бірге жалпы және тұрақты қаттылық арасындағы айырмашылыққа тең болады.
2. Әзербайжан: müvəqqəti sərtlik
3. Қырғыз: убактылуу катуулук
4. Өзбек: vaqtinchalik qat`iylik
5. Түрік: geçici sertlik
6. Ағылшын: temporary rigidity
7. Испан: rigidez temporal
8. Неміс: temporäre Härte
9. Француз: rigidité temporelle
10. Бекітілген нұсқасы: жесткость воды - судың кермектігі (2015 жылғы 14 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: уақытша, кермектігі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2015 жылы «жесткость воды - судың кермектігі» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «уақытша, кермектігі» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнамадағы қолданысын және бекітілген терминдерді ескере отырып, «уақытша кермектік» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Уақытша аналитикалық нормативтік құжат (еж. гр. ἀνάλυσις «ыдырату, еріту», лат. norma — тура мағынасы «жапсырма», ауыспалы мағынасы — «ереже») - отандық өндірушілер жаңа дәрілік заттардың алғашқы тәжірибелік-өнеркәсіптік сериясына әзірлейтін дәрілік заттың сапасы мен қауіпсіздігін бақылау жөніндегі нормативтік құжат.
2. Әзербайжан: müvəqqəti analitik normativ sənəd
3. Қырғыз: убактылуу аналитикалык ченемдик документ
4. Өзбек: vaqtinchalik analitik normativ hujjat
5. Түрік: geçici analitik düzenleyici belge
6. Ағылшын: temporary analytical regulatory document
7. Испан: documento analítico provisional
8. Неміс: temporäres analytisches Normativdokument
9. Француз: document normatif analytique provisoire
10. Бекітілген нұсқасы: нормативный договор - нормативтік шарт (2016 жылғы 8 желтоқсан); аналитический метод - талдау әдiсi (2018 жылғы 27 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы:
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «нормативный договор - нормативтік шарт», 2018 жылы «аналитический метод - талдау әдiсi» деп бекітілген. Заңнамадан мұндай қолданысты кездестіре алмадық. Ұсынылып отырған нұсқаны «уақытша аналитикалық нормативтік құжат» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Суппозиторийлердің толық деформациялану мерзімі (лат. suppositōrium «тіреуіш», лат. deformatio — «бұрмалау, бұрмалану») - суппозиторийлердің толық пішінсіздену уақытын белгілейтін кезең.

2. Әзербайжан: süpozitorların tam deformasiyası zamanı
3. Қырғыз: суппозиторийлер толук деформациялануу мезгили
4. Өзбек: bintlarning to`liq deformatsiyasi vaqti
5. Түрік: fitillerin tam deformasyon zamanı
6. Ағылшын: time of complete deformation of suppositories
7. Испан: tiempo de deformación completa de los supositorios
8. Неміс: die Zeit der vollständigen Deformation der Zäpfchen
9. Француз: temps de déformation complète des suppositoires
10. Бекітілген нұсқасы: деформация - пішінсіздену (хим) (2018 жылғы 29 қараша).
11. Заңнамадағы қолданысы: толық деформация уақыты, суппозиторий
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «деформация - пішінсіздену (хим)» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «толық деформация уақыты, суппозиторий» деген қолданысты кездестіреміз. Терминнің бекітілгеніне 5 жыл толмауы себепті, «суппозиторийлердің толық пішінсіздену мерзімі» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Қатпарлану, қыртыстану уақыты – белгілі бір денені құбылту кезіндегі қатпарлану уақытын белгілейтін мөлшер.
2. Әзербайжан: səpilmə vaxtı
3. Қырғыз: убакыт
4. Өзбек: delaminasyon vaqti
5. Түрік: delaminasyon zamanı
6. Ағылшын: delamination time
7. Испан: tiempo de delaminación
8. Неміс: delamination zeit
9. Француз: temps de délamination
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: уақыт, қатпарлану
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «уақыт, қатпарлану» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнамадағы қолданысын ескере отырып, «қатпарлану, қыртыстану уақыты» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сіңірілу - бір нәрсені сіңіру қабілеті.
2. Әзербайжан: absorbability
3. Қырғыз: анти-тумоо планшеттери
4. Өзбек: assimilyatsiya qilish
5. Түрік: emilebilirlik
6. Ағылшын: absorbability
7. Испан: succión
8. Неміс: Saugfähigkeit
9. Француз: absorbabilité
10. Бекітілген нұсқасы: всасываемость лекарства - дәрі сіңімділігі (2006 жылғы 27 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2006 жылы «всасываемость лекарства - дәрі сіңімділігі» деп бекітілген. Заңнамада қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді ескере отырып, ұсынылып отырған «сіңірілу» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сіңіру - бұл дәрі-дәрмектерді қанға енгізу орнынан алу процесі.
2. Әзербайжан: absorbsiya
3. Қырғыз: басуучу
4. Өзбек: assimilyatsiya qilish
5. Түрік: emme
6. Ағылшын: suction
7. Испан: succión
8. Неміс: Absorption
9. Француз: aspiration
10. Бекітілген нұсқасы: всасывание чрезкожное - тері арқылы сіңуі, теріден сіңуі (2006 жылғы 27 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: сіңуі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2006 жылы «всасывание чрезкожное - тері арқылы сіңуі, теріден сіңуі» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «сіңуі» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді ескере отырып, ұсынылып отырған «сіңіру» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ашу – патологиялық-анатомиялық немесе сот-медициналық рәсім, мәйітті, оның ішінде ішкі ағзаларды өлімнен кейінгі ашу және зерттеу. Әдетте өлімнің себебін анықтау үшін жасалады.
2. Әзербайжан: yarılma
3. Қырғыз: ачуу
4. Өзбек: ochish
5. Түрік: açma
6. Ағылшын: autopsy
7. Испан: autopsia
8. Неміс: Autopsie
9. Француз: autopsie
10. Бекітілген нұсқасы: вскрытие трупа - мәйітті ашу (2017 жылғы 13 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: ашу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2017 жылы «вскрытие трупа - мәйітті ашу» деп бекітілген. Заңнамада «ашу» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді және заңнамадағы қолданысты ескере отырып, ұсынылып отырған «ашу» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Капиллярды ашу (лат. capillaria vasa «тамыр») – қылтамырларды арнайы операция жасау арқылы ашу процесі.
2. Әзербайжан: kapilyarın açılması
3. Қырғыз: капиллярды ачуу
4. Өзбек: kapillyarni ochish
5. Түрік: kılcal damarın otopsisi
6. Ағылшын: opening the capillary
7. Испан: autopsia capilar
8. Неміс: autopsie der Kapillare
9. Француз: autopsie capillaire
10. Бекітілген нұсқасы: капилляр – капилляр (2018 жылғы 14 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: ашу, капилляр
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2018 жылы «капилляр – капилляр» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ашу, капилляр» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді және заңнамадағы қолданысты ескере отырып, ұсынылып отырған «капиллярды ашу» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Қосымша заттар – бұл дәрілік түрді дайындау үшін пайдаланылатын, дәрілік түрді алу, дәрілік препараттың белгілі бір қасиеттерін беру немесе сақтау мақсатында медициналық қолдану үшін рұқсат етілген қосымша зат.
2. Әзербайжан: köməkçi maddələr
3. Қырғыз: көмөкчү заттар
4. Өзбек: yordamchi moddalar
5. Түрік: yardımcı maddeler
6. Ағылшын: auxiliary substances
7. Испан: excipientes
8. Неміс: Hilfsstoff
9. Француз: excipients
10. Бекітілген нұсқасы: виды деятельности вспомогательные - қызметтің қосалқы түрлері (2016 жылғы 8 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: қосалқы заттар
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «виды деятельности вспомогательные - қызметтің қосалқы түрлері» деп бекітілген. Заңнамада «қосалқы заттар» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді және заңнамадағы қолданысты ескере отырып, «қосалқы заттар» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Қосымша материалдар (лат. materialis «заттай», materia «материя») – өндіріс процесіне қажетті, бірақ ақырғы өнімге материалдық нысанда кірмейтін материалдар. Көмекші материалдар технологиялық процесті, мәселен, жабдықтың жұмысын және басқа да технологиялық қажеттіліктерді, майлауды, жұмыс сұйықтықтарын, қорғаныс материалдарын, катализаторларды, ыдыстарды және т.б. қамтамасыз ету үшін қажет.
2. Әзербайжан: köməkçi materiallar
3. Қырғыз: көмөкчү материалдар
4. Өзбек: yordamchi materiallar
5. Түрік: yardımcı malzemeler
6. Ағылшын: auxiliary materials
7. Испан: materias auxiliares
8. Неміс: Hilfsmaterialien
9. Француз: consommables
10. Бекітілген нұсқасы: вспомогательные материалы – көмекші материалдар (2006 жылғы 27 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: қосалқы материалдар
12. Бұл термин 2006 жылы «вспомогательные материалы – көмекші материалдар» деп бекітілген. Заңнамада «қосалқы материалдар» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнамадағы қолданысты ескере отырып, «қосалқы материалдар» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Қосымша қызметкерлер – негізгі қызметкерлер болып табылмайтын, бірақ кәсіпорында өте маңызды жұмысшылар тобы. Олар компанияның кейбір қосымша функцияларын орындауға көмектеседі.
2. Әзербайжан: yardımçı heyət
3. Қырғыз: көмөкчү персонал
4. Өзбек: yordamchi xodimlar
5. Түрік: destek personeli
6. Ағылшын: support staff
7. Испан: auxiliares
8. Неміс: Hilfspersonal
9. Француз: personnel auxiliaire
10. Бекітілген нұсқасы: вспомогательный производственный персонал - өндірістегі қосалқы қызметкерлер құрамы (2005 жылғы 14 шілде).
11. Заңнамадағы қолданысы: қосалқы персонал
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2005 жылы «вспомогательный производственный персонал - өндірістегі қосалқы қызметкерлер құрамы» деп бекітілген. Заңнамада «қосалқы персонал» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «қосалқы қызметкерлер» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Көмекші үдеріс (лат. processus «алға жылжу») – негізгі үдерістердің қанағаттанарлық жұмыс істеуін қамтамасыз ететін үдеріс.
2. Әзербайжан: köməkçi proses
3. Қырғыз: жардамчы процесс
4. Өзбек: yordamchi jarayon
5. Түрік: yardımcı süreç
6. Ағылшын: auxiliary process
7. Испан: proceso de apoyo
8. Неміс: Hilfsprozess
9. Француз: processus d`appui
10. Бекітілген нұсқасы: Процесс – процесс, үдеріс (2010 жылғы 23 желтоқсан); процесс - процесс, үдеріс (1999 жылғы 6 қазан); автоматизированный процесс - автоматтандырылған үдеріс (2020 жылғы 25 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: көмекші, процесс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2010 жылы «Процесс – процесс, үдеріс», 2020 жылы «автоматизированный процесс - автоматтандырылған үдеріс» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «көмекші, процесс» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «көмекші үдеріс» деген нұсқаны ұсынамыз. «Үдеріс» термині «процесс» терминінің баламасы ретінде қолданысқа ие.

Дефинициясы1. Тұтану – ауыру ошақтарының тұтануы.
2. Әзербайжан: alovlanmaq
3. Қырғыз: башталат
4. Өзбек: chiqish
5. Түрік: alevlenmek
6. Ағылшын: flare up
7. Испан: estallar
8. Неміс: ausbrechen
9. Француз: éclater
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада да мұндай қолданысты кездестіре алмадық. Бекітілуге ұсынылып отырған нұсқаны «тұтану» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сілку – Қолды немесе қолдағы қандайда бір затты қайталап сілку үдерісін білдіретін атау.
2. Әзербайжан: sarsıntı (succussiya)
3. Қырғыз: силкилдетүү (суккусия)
4. Өзбек: silkinish (succussion)
5. Түрік: sarsıntı (succusia)
6. Ағылшын: shaking (succussion)
7. Испан: agitación (suculenta)
8. Неміс: schütteln (sukkussia)
9. Француз: Shake (suckussia)
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: сілку
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «сілку» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнамадағы қолданысты негізге ала отырып, бекітілуге ұсынылып отырған нұсқаны «сілку» қолдаймыз.

Дефинициясы1.Ысқылау – теріге механикалық ысқылауға негізделген препаратты ағзаға енгізу әдісі.
2. Әзербайжан: sürtüşdürmək
3. Қырғыз: Парижде түзүлгөн
4. Өзбек: ishqalanish
5. Түрік: sürtünme
6. Ағылшын: rubbing
7. Испан: fricción
8. Неміс: Einreibung
9. Француз: friction
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жағу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «жағу» деген қолданысты кездестіреміз. Жағу ысқылау үдерісінің негізінде жүретін болғандықтан, бекітілуге ұсынылып отырған нұсқаны «ысқылау» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ысқылап жағу – бір нәрсені ысқылау, үйкеліс арқылы сұйықтықтың немесе жақпаның дененің енуіне себеп болу.
2. Әзербайжан: ovuşdurmaq
3. Қырғыз: майдалап
4. Өзбек: o`chirish uchun
5. Түрік: ovmak
6. Ағылшын: rub it in
7. Испан: friccionar
8. Неміс: einreiben
9. Француз: frotter
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жақпа
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «жақпа» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасына қарағанда, бекітілуге ұсынылып отырған нұсқа «ысқылап жағу» дұрыс.

Дефинициясы1. Екіншілік орауыш – бұл бастапқы қаптаманы немесе бірнеше бастапқы қаптаманы сақтауға және қорғауға арналған картон қораптар, орауыш материалдар.
2. Әзербайжан: orta qablaşdırma
3. Қырғыз: Колдонулган адабияттар
4. Өзбек: ikkilamchi qadoqlash
5. Түрік: ikincil ambalaj
6. Ағылшын: secondary packaging
7. Испан: embalaje secundario
8. Неміс: recycling-Verpackung
9. Француз: emballage secondaire
10. Бекітілген нұсқасы: упаковка - қаптама, буып-түю (2020 жылғы 17 маусым); вторичный оборот - қайталама айналымы (2017 жылғы 13 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: екінші орама
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2020 жылы «упаковка - қаптама, буып-түю», 2017 жылы «вторичный оборот - қайталама айналымы» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «екінші орама» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «қайталама қаптама» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Екіншілік бу – суды ерітіндіден дистилляциялық тұзсыздандыру аппаратының сатысына буландыру кезінде пайда болатын бу.
2. Әзербайжан: orta cüt
3. Қырғыз: мантия реакциясы
4. Өзбек: ikkinchi bug`
5. Түрік: ikincil buhar
6. Ағылшын: secondary steam
7. Испан: vapor secundario
8. Неміс: Brüden
9. Француз: vapeur secondaire
10. Бекітілген нұсқасы: вторичный оборот - қайталама айналымы (2017 жылғы 13 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: екінші пар
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2017 жылы «вторичный оборот - қайталама айналымы» деп бекітілген. Заңнамада «екінші пар» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «қайталама бу» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Екіншілік қаптау материалы (лат. materialis «заттай», materia «материя») – бұл бастапқы қаптаманы немесе бірнеше бастапқы қаптаманы сақтауға және қорғауға арналған картон қораптар, орауыш материалдар.
2. Әзербайжан: orta qablaşdırma materialı
3. Қырғыз: экинчи салынган материал
4. Өзбек: ikkilamchi qadoqlash materiallari
5. Түрік: ikincil ambalaj malzemesi
6. Ағылшын: secondary packaging material
7. Испан: material de embalaje secundario
8. Неміс: sekundäres Verpackungsmaterial
9. Француз: matériau d`emballage secondaire
10. Бекітілген нұсқасы: материал - материал (2020 жылғы 17 маусым); вторичный оборот - қайталама айналымы (2017 жылғы 13 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: қосалқы, қаптама материалдары
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2020 жылы «материал - материал», 2017 жылы «вторичный оборот - қайталама айналымы» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «қосалқы, қаптама материалдары» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «қайталама қаптама материалдары» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жеткізушіні таңдау – қандай да бір қажетті материалдарды жеткізушіні белгілі бір алдын ала белгіленген ережелерге сәйкес таңдау.
2. Әзербайжан: təchizatçı seçilməsi
3. Қырғыз: камсыздоочу тандоо
4. Өзбек: yetkazib beruvchi tanlash
5. Түрік: satıcı seçimi
6. Ағылшын: choosing a supplier
7. Испан: selección del proveedor
8. Неміс: Lieferantenwahl
9. Француз: choix du fournisseur
10. Бекітілген нұсқасы: поставщик - өнім беруші, жабдықтаушы, жеткізуші (1999 жылғы 6 қазан); потенциальный поставщик - әлеуетті өнім беруші (2015 жылғы 15 желтоқсан); уведомление поставщика - жеткізушінің хабарламасы (2016 жылғы 8 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: қызметтер берушіні таңдау
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 1999 жылы «поставщик - өнім беруші, жабдықтаушы, жеткізуші», 2015 жылы «потенциальный поставщик - әлеуетті өнім беруші», 2016 жылы «уведомление поставщика - жеткізушінің хабарламасы» деп бекітілген. Заңнамада «қызметтер берушіні таңдау» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасына қарай, ұсынылып отырған нұсқаны «жеткізушіні таңдау» қолдаймыз.

Дефинициясы1. Нарықтың мақсатты бөліктерін таңдау – нарықтағы тұтынушыларды немесе әлеуетті тұтынушыларды әртүрлі топтарға (немесе сегменттерге) бөлу процесі, олардың аясында тұтынушылар белгілі бір маркетинг кешенімен қанағаттандырылатын ұқсас сұрауларға ие. Өнімнің өмірлік циклі бойында сақталуы мүмкін тауарлар арасындағы айырмашылықты құндылық айырмашылығына айналдыруға арналған маркетингтің маңызды аспектісі.
2. Әзербайжан: hədəf bazar seqmentlərinin seçilməsi
3. Қырғыз: максаттуу базар сегменттерди тандоо
4. Өзбек: maqsadli bozor segmentlarini tanlash
5. Түрік: hedef pazar segmentlerini seçme
6. Ағылшын: selecting target market segments
7. Испан: selección de segmentos de mercado objetivo
8. Неміс: auswahl der Zielmarktsegmente
9. Француз: choix des segments de marché cibles
10. Бекітілген нұсқасы: бронхолегочные сегменты-бронх-өкпелік сегменттер (2017 жылғы 13 желтоқсан); рынок целевой - мақсатты нарық (2017 жылғы 10 қараша).
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2017 жылы «бронхолегочные сегменты - бронх-өкпелік сегменттер», 2017 жылы «рынок целевой - мақсатты нарық» деп бекітілген. Заңнама мәтінінен мұндай қолданысты кездестіре алмадық. Берілген мағынасына қарай, ұсынылып отырған нұсқаны «нарықтың мақсатты бөліктерін таңдау» ұсынамыз. «таңдау сөзінде «ң» әрпі «н» болып таңбаланып кеткен.

Дефинициясы1. Бірліктерді іріктеу – зерттеу үлгісін құрайтын жиынтықтың кез келген жеке элементтері. Үлгі бірліктері адамдар, дүкендер, компаниялар, өнімдер және басқалар болуы мүмкін.
2. Әзербайжан: ədəd nümunəsi
3. Қырғыз: бирдиктердин тандап алуу
4. Өзбек: birlik namunasi
5. Түрік: birimleri örnekleme
6. Ағылшын: selection of units
7. Испан: muestreo de unidades
8. Неміс: einheiten auswählen
9. Француз: échantillonnage des unités
10. Бекітілген нұсқасы: определение объема выборки - іріктеу көлемін анықтау (2020 жылғы 25 қараша); бірлік - единица (2003 жылғы 2 шілде).
11. Заңнамадағы қолданысы: іріктеме, бірліктері
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2020 жылы «определение объема выборки - іріктеу көлемін анықтау», 2003 жылы «бірлік - единица» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «іріктеме, бірліктері» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді, берілген мағынасын негізге ала отырып, «бірліктерді іріктеу» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Іріктеме бақылау – сипаттамалардың бағасын алу және бүкіл жиынтық туралы қорытынды дайындау мақсатында барлық объектілердің жиынтығын тексеру кезінде зерделенетін объектілердің 100% - дан аз санын тексеру процесі немесе рәсімі.
2. Әзербайжан: seçmə nəzarət
3. Қырғыз: тандалма контролдоо
4. Өзбек: tanlangan nazorat
5. Түрік: seçici kontrol
6. Ағылшын: selective control
7. Испан: muestreo
8. Неміс: Stichprobenverfahren
9. Француз: contrôle sélectif
10. Бекітілген нұсқасы: выборочный контроль – іріктеме бақылау (2006 жылғы 27 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: Іріктемелі бақылау
12. Бұл термин арнайы 2006 жылы «выборочный контроль – іріктеме бақылау» деп бекітілген. Заңнамада «Іріктемелі бақылау» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнама мәтініндегі қолданысты негізге ала отырып, «іріктемелі бақылау» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Іріктеу, таңдау әдісі – бұл статистикалық зерттеу әдісі, онда зерттелген жиымның жалпылама көрсеткіштері кездейсоқ таңдау ережелеріне сүйене отырып, оның белгілі бір бөлігі бойынша белгіленеді.
2. Әзербайжан: nümunə üsulu
3. Қырғыз: тандалма ыкмасы
4. Өзбек: tanlangan usul
5. Түрік: seçici yöntem
6. Ағылшын: selective method
7. Испан: muestreo
8. Неміс: Stichprobenmethode
9. Француз: méthode sélective

10. Бекітілген нұсқасы: метод - метод, әдіс (әдеби) (1971-1981); метод трансформации - трансформация әдісі (2020 жылғы 25 қараша); проверка выборочная - iрiктеп тексеру (2016 жылғы 8 желтоқсан); выборочный контроль – іріктеме бақылау (2006 жылғы 27 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: iрiктемелi әдiс
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 1971-1981 жылдар аралығында «метод - метод, әдіс», 2020 жылы «метод трансформации - трансформация әдісі», 2006 жылы «выборочный контроль – іріктеме бақылау» деп бекітілген. Заңнамада «iрiктемелi әдiс» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнама мәтініндегі қолданысты негізге ала отырып, «іріктемелі әдiс» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Шығару – түйін, қорытынды, жалпылау; айыру, өсіру; құру, жасау, инкубация.
2. Әзербайжан: çıxarılma
3. Қырғыз: өзгөчөлүктөрү
4. Өзбек: olib tashlash
5. Түрік: atılım
6. Ағылшын: withdrawal
7. Испан: deducción
8. Неміс: Aufzucht
9. Француз: élimination
10. Бекітілген нұсқасы: ступени средств выведения - шығару құралдарының сатылары (2018 жылғы 14 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: шығару
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2018 жылы «ступени средств выведения - шығару құралдарының сатылары» деп бекітілген. Заңнамада «шығару» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнама мәтініндегі қолданысты негізге ала отырып, ұсынылып отырған «шығару» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Желдету – температураның ауытқуының, қату циклдерінің және судың, атмосфералық газдар мен организмдердің химиялық әсерінің әсерінен тау жыныстары мен олардың құрамдас минералдарының физикалық және химиялық бұзылу процестерінің жиынтығы.
2. Әзербайжан: sönmə
3. Қырғыз: шамалдын согуу
4. Өзбек: shamollatish
5. Түрік: ayrışma
6. Ағылшын: weathering
7. Испан: erosión
8. Неміс: Verwitterung
9. Француз: désagrégation
10. Бекітілген нұсқасы: выветривание - үгілу (2005 жылғы 20 сәуір)
11. Заңнамадағы қолданысы: жел қақтыру
12. Бұл термин 2005 жылы «выветривание - үгілу» деп бекітілген. Заңнамада «жел қағу» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «үгілу» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тасып шығару, шетке шығару – 1. Балаларды экологиялық апат аймағынан шығару. 2. Шетелге әкетілетін тауарлардың жалпы саны немесе жалпы құны; экспорт.
2. Әзербайжан: ixrac
3. Қырғыз: чыгаруу
4. Өзбек: eksport
5. Түрік: ihraç
6. Ағылшын: export
7. Испан: exportación
8. Неміс: Ausfuhr
9. Француз: exportation
10. Бекітілген нұсқасы: вывоз – әкетілім (2015 жылғы 11 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: әкету
12. Бұл термин 2015 жылы «вывоз – әкетілім» деп бекітілген. Заңнамада «әкету» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «әкетілім» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Сөгіс – ауызша түрде жасалған жаза. Кәсіпорындар мен ұйымдарда бастықтар жұмыстағы олқылықтар мен ұсақ бұзушылықтар үшін сөгіс қолданады. Сондай-ақ, сөгіс қызметкерлер арасында дұрыс емес мінез-құлықпен қолданылуы мүмкін.
2. Әзербайжан: töhmət
3. Қырғыз: согуш
4. Өзбек: tazyiq
5. Түрік: telaffuz
6. Ағылшын: reprimand
7. Испан: reprimenda
8. Неміс: Rüge
9. Француз: réprimande
10. Бекітілген нұсқасы: выговор - сөгіс (2005 жылғы 14 шілде).
11. Заңнамадағы қолданысы: сөгіс
12. Бұл термин 2005 жылы «выговор - сөгіс» деп бекітілген. Заңнамада «сөгіс» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді және заңнама мәтініндегі қолданысты негізге ала отырып, «сөгіс» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сығып шығару – басып отырып, қысып сыртқа шығару.
2. Әзербайжан: sıxmaq
3. Қырғыз: иштетүү
4. Өзбек: siqish
5. Түрік: sıkmak
6. Ағылшын: squeeze out
7. Испан: exprimir
8. Неміс: auspressen
9. Француз: extruder
10. Бекітілген нұсқасы: выдавливание – сығымдау (2006 жылғы 23 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: Сығу
12. Бұл термин 2006 жылы «выдавливание – сығымдау» деп бекітілген. Заңнамада «сығу» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнама мәтініндегі қолданысты негізге ала отырып, «сығу» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Бөліну – ішкі ортаның және қалыпты тіршіліктің оңтайлы құрамын қамтамасыз ету үшін организмнен метаболизмнің соңғы және аралық өнімдерін, бөгде және артық заттарды шығару арқылы жүзеге асырылатын зат алмасудың бір бөлігі.
2. Әзербайжан: ayrılma
3. Қырғыз: тандоо
4. Өзбек: tanlash
5. Түрік: salgı
6. Ағылшын: highlighting
7. Испан: asignación
8. Неміс: Hervorhebung
9. Француз: allocation
10. Бекітілген нұсқасы: выделение документов к уничтожению - құжаттарды жоюға бөлу (2016 жылғы 8 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: бөлу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «выделение документов к уничтожению - құжаттарды жоюға» деп бекітілген. Заңнамада «бөлу» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын негізге ала отырып, «бөліну» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ампулаларды жасау (лат. ampulla «ампула, құты, көпіршік») – арнайы шыны құтыларын жасау процесі.
2. Әзербайжан: ampullərin axıdılması
3. Қырғыз: ампулалар чыгаруу
4. Өзбек: ampulalarni tayyorlash
5. Түрік: ampullerin soyulması
6. Ағылшын: preparation of ampoules
7. Испан: aderezo de ampollas
8. Неміс: auswahl von Ampullen
9. Француз: remplissage des ampoules
10. Бекітілген нұсқасы: ампула - шынақ (хим) (2006 жылғы 23 желтоқсан); ампула прямой кишки - тікішек ампуласы (2017 жылғы 10 қараша).
11. Заңнамадағы қолданысы: илеу, ампула
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2006 жылы «ампула - шынақ (хим)», 2017 жылы «ампула прямой кишки - тікішек ампуласы» деп, шынақ және ампула түрінде екі ңұсқада бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «илеу, ампула» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді берілген мағынасын негізге ала отырып, «шынақ жасау» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Сығынды – сығу процесінің нәтижесі.
2. Әзербайжан: sıxma
3. Қырғыз: выжимка
4. Өзбек: siqish
5. Түрік: sıkmak
6. Ағылшын: squeeze
7. Испан: orujo
8. Неміс: Trester
9. Француз: pressurage
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінен де мұндай қолданысты кездестіре алмадық. Берілген мағынасын негізге ала отырып, «сығынды» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Суппозиторийді домалақтау (лат. suppositōrium «тіреуіш») – суппозиторийді домалақ формаға енгізу процесі.
2. Әзербайжан: Çöp çöpü atmaq
3. Қырғыз: Жыныс кынынын-жылы
4. Өзбек: bint dumalab
5. Түрік: fitilin yuvarlanması
6. Ағылшын: rolling out the suppository
7. Испан: despliegue de supositorio
8. Неміс: ausrollen des Zäpfchens
9. Француз: déploiement du suppositoire
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінен де мұндай қолданысты кездестіре алмадық. Берілген мағынасын негізге ала отырып, «суппозиторийді домалақтау» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Суппозиторийлерді құю (лат. suppositōrium «тіреуіш») – суппозиторийді арнайы құтыларға құю процесі.
2. Әзербайжан: süpozitorların tökülməsi
3. Қырғыз: сиздин сүрөттү сунуштоо-байге ала!
4. Өзбек: bintlarni quyish
5. Түрік: fitillerin dökülmesi
6. Ағылшын: pouring out suppositories
7. Испан: verter supositorios
8. Неміс: gießen von Zäpfchen
9. Француз: verser les suppositoires
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: төгу, суппозиторий
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «төгу, суппозиторий» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын негізге ала отырып, «суппозиторийлерді құю» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жуу – белгілі бір затты жуу процесі. Нәтижесінде жуылған зат таза формаға енеді.
2. Әзербайжан: yuyun
3. Қырғыз: жууп
4. Өзбек: yuvish
5. Түрік: yıkamak
6. Ағылшын: wash it
7. Испан: lavar
8. Неміс: waschen
9. Француз: laver
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жуу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «жуу» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын және Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «жуу» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Буландыру – бұл сұйықтықты қайнату кезінде еріткішті ішінара буландыру арқылы қатты ұшпайтын заттардың ерітінділерін шоғырландыру процесі. Булану ұшпайтын заттардың ерітінділерін шоғырландыру, ерітіндіден таза еріткішті шығару (айдау) және ерітінділерді кристалдану үшін қолданылады.
2. Әзербайжан: buxarlanma
3. Қырғыз: куурулган
4. Өзбек: bug`lanish
5. Түрік: buharlaştırma
6. Ағылшын: evaporation
7. Испан: evaporación
8. Неміс: Ausdampfen
9. Француз: évaporation
10. Бекітілген нұсқасы: выпаривание – суалту (2006 жылғы 23 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: булау
12. Бұл термин 2006 жылы «выпаривание – суалту» деп бекітілген. Заңнамада «булау» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «булау» деген нұсқаны қолдайсыз.

Дефинициясы1. Сығындыны буландыру – бұл еріткішті ерітіндіден оқшаулау, ерітіндіні шоғырландыру, ерітінділерді кристалдату үшін қолданылатын химиялық-технологиялық өңдеу әдісі.
2. Әзербайжан: çıxarışların buxarlanması
3. Қырғыз: бууланып крышка
4. Өзбек: bug`lanish qaytarma qalpoqli
5. Түрік: davlumbazın buharlaşması
6. Ағылшын: evaporation of the hood
7. Испан: evaporación de la campana extractora
8. Неміс: Dunstabzugshaube verdampfen
9. Француз: évaporation de la hotte
10. Бекітілген нұсқасы: выпаривание – суалту (2006 жылғы 23 желтоқсан); вытяжка – сығынды (1971-1981).
11. Заңнамадағы қолданысы: булау, созу
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2006 жылы «выпаривание – суалту», 1971-1981 жылдар аралығында «вытяжка – сығынды» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «булау, созу» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді, берілген мағынасын негізге ала отырып, «сығындыны буландыру» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Көшірме, үзінді – бұл басқа құжаттың бір бөлігінің көшірмесі болып табылатын құжат. Құрастыру ережелері заңмен қатаң белгіленген үзінді көшірмелер бар. Әдетте, бұл белгілі бір типтегі құжаттардың көшірмелері болып табылады.
2. Әзербайжан: çıxarış
3. Қырғыз: көчүрмө
4. Өзбек: chiqarish
5. Түрік: ekstraksiyon
6. Ағылшын: extract
7. Испан: extracto
8. Неміс: Auszug
9. Француз: relevé
10. Бекітілген нұсқасы: выписка архивная - архивтік үзiндi көшiрме, выписка из документа - құжаттан үзiндi көшiрме (2016 жылғы 8 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: үзінді
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «выписка архивная - архивтік үзiндi көшiрме, выписка из документа - құжаттан үзiндi көшiрме» деп бекітілген. Заңнамада «үзінді» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді, заңнама мәтініндегі қолданысын негізге ала отырып, «көшірме, үзінді» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Өсіру – күту, тамақтандыру және т. б. арқылы біреудің немесе бір нәрсенің өсуін, дамуын қамтамасыз ету.
2. Әзербайжан: becərilməsi
3. Қырғыз: өстүрүү
4. Өзбек: o`sish
5. Түрік: yetiştirme
6. Ағылшын: cultivation
7. Испан: cultivo
8. Неміс: Anbau
9. Француз: culture
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: өсіру
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «өсіру» деген қолданысты кездестіреміз. Заңнама мәтініндегі қолданысын, берілген мағынасын негізге ала отырып, «өсіру» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Түсім – белгілі бір кезеңде өндірілген өнімді, қызметтерді, жұмыстарды өткізу нәтижесінде кәсіпорын немесе кәсіпкер сатып алушыларға қойған талаптардың толық сомасы (оның ішінде төленбеген).
2. Әзербайжан: gəlir
3. Қырғыз: түшкөн акча
4. Өзбек: daromad
5. Түрік: gelir
6. Ағылшын: revenue
7. Испан: ingresos
8. Неміс: Erlös
9. Француз: recette
10. Бекітілген нұсқасы: валютная выручка - валюталық түсім (2019 жылғы 28 маусым).
11. Заңнамадағы қолданысы: пайда
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2019 жылы «валютная выручка - валюталық түсім» деп бекітілген. Заңнамада «пайда» деген қолданысты кездестіреміз. Пайда – прыбыл. Сол себептен, бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «түсім» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тұздықтау – бұл су сіңіргіш құралдармен ақуыздардың жауын-шашынына негізделген әртүрлі биологиялық нысандардан ақуыздарды шығарудың кең таралған әдісі.
2. Әзербайжан: əkin
3. Қырғыз: түс учурлар
4. Өзбек: chiqarish
5. Түрік: salıverme
6. Ағылшын: salting out
7. Испан: escaldadura
8. Неміс: Aussalzen
9. Француз: relargage
10. Бекітілген нұсқасы: высаливание – ерігіштендірмеу (2006 жылғы 23 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: тұздау
12. Бұл термин 2006 жылы «высаливание – ерігіштендірмеу» деп бекітілген. Заңнамада «тұздау» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминдерді, берілген мағынасын негізге ала отырып, «ерігіштендірмеу» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Бөлініп шығу – мәні бойынша әрекет және күй.
2. Әзербайжан: azad
3. Қырғыз: бошотуу
4. Өзбек: ozod qilish
5. Түрік: serbest bırakma
6. Ағылшын: release
7. Испан: liberación
8. Неміс: Freisetzung
9. Француз: libération
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: ауқымын босатуға
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «ауқымын босатуға» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасына қарап, «бөлініп шығу» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Кесіп алу – кесу арқылы пайда болатын әрекеттің нәтижесі.
2. Әзербайжан: döşlər gozel
3. Қырғыз: салуу
4. Өзбек: chiqib ketish
5. Түрік: oyma
6. Ағылшын: carving
7. Испан: talla
8. Неміс: schnitzen
9. Француз: découpage
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтіндерінен де мұндай қолданысты кездестіре алмадық. Берілген мағынасына қарап, «кесіп алу» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Облатканы, капсуланы кесу (лат. oblatio «сыйға тарту, ұсыну, сый», лат. capsula «жәшік, қобдиша» ) – облатканы, капсуланы арнайы құралдармен кесу процесі.
2. Әзербайжан: qurutma buludları, kapsulalar
3. Қырғыз: аралаштыруу, капсула
4. Өзбек: chiqib ketish, kapsulalar
5. Түрік: kapsüllerin oyulması, kapsüllerin oyulması
6. Ағылшын: carving wafers, capsules
7. Испан: talla de la nube, cápsulas
8. Неміс: schnitzen der Wölbung, Kapseln
9. Француз: découpage de placage, capsules
10. Бекітілген нұсқасы: внутренняя капсула - ішкі капсула (2017 жылғы 13 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2017 жылы «внутренняя капсула - ішкі капсула» деп бекітілген. Заңнама мәтіндерінен де мұндай қолданысты кездестіре алмадық. Берілген мағынасына қарап, «қабықты, капсуланы кесу» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жоғары сұйылтулар – белгілі бір химиялық реакциясының нәтижесінде болатын сұйылтулардың көрсеткіштерінің түрі.
2. Әзербайжан: yüksək yetişdirmə
3. Қырғыз: жогорку толгоолор
4. Өзбек: yuqori naslchilik
5. Түрік: yüksek ıslah
6. Ағылшын: high dilutions
7. Испан: alta cría
8. Неміс: hohe Zucht
9. Француз: élevage élevé
10. Бекітілген нұсқасы: ожижение – сұйылту (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоғары, өсіру
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «ожижение – сұйылту» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «жоғары, өсіру» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасына, заңнама мәтіндеріне қарап, «жоғары өсіру» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жоғары молекулалы алифаттық спирттер және олардың туындылары (жаңа лат. molecula «бөлшек», греч. aleiphatos «май») – жоғары молекулалы алифатты спирттер мен олардың туындыларын өндірудің негізгі көзі кашалот майы болып табылады.
2. Әзербайжан: yüksək molekulyar alifatik spirtlər və onların törəmələri
3. Қырғыз: жогорку молекулалуу алифатикалык спирттер жана алардын туундулары
4. Өзбек: yuqori molekulyar og`irlikdagi alifatik spirtlar va ularning hosilalari
5. Түрік: yüksek moleküler ağırlıklı alifatik alkoller ve türevleri
6. Ағылшын: high molecular weight aliphatic alcohols and their derivatives
7. Испан: alcoholes alifáticos de alto peso molecular y sus derivados
8. Неміс: hochmolekulare aliphatische Alkohole und ihre Derivate
9. Француз: alcools aliphatiques de haut poids moléculaire et leurs dérivés
10. Бекітілген нұсқасы: производные акты - туынды актілер (2020 жылғы 25 қараша); производная – туынды (1995)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоғары молекулалық, алифатиялық спирттер, және олардың туындылары
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 1995 жылы «производная – туынды» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «жоғары молекулалық, алифатиялық спирттер, және олардың туындылары» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасына, заңнама мәтіндеріне қарап, «жоғары молекулалы алифаттық спирттер және олардың туындылары» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жоғары молекулалық қосылыстар (жаңа лат. molecula «бөлшек») – молекулалық массасы бірнеше мыңнан миллионға дейінгі химиялық қосылыстар. Жоғары молекулалы қосылыстардың (макромолекулалардың) құрамына бір-бірімен ковалентті (сирек координациялық) байланыстармен байланысқан мыңдаған атомдар кіреді. Көптеген жоғары молекулалық қосылыстарға тән қасиет-олардың молекулаларында бірнеше рет қайталанатын байланыстардың болуы.
2. Әзербайжан: ləşmələr
3. Қырғыз: жогорку молекулалуу бирикмелер
4. Өзбек: yuqori molekulyar birikmalar
5. Түрік: yüksek moleküllü bileşikler
6. Ағылшын: high-molecular compounds
7. Испан: compuestos de alto peso molecular
8. Неміс: hochmolekulare Verbindungen
9. Француз: composés de haut poids moléculaire
10. Бекітілген нұсқасы: соединение – құрама (2020 жылғы 17 маусым); соединение – қосылыс (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоғары молекулалық қосылыстар
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2020 жылы «соединение – құрама», 2015 жылы «соединение – қосылыс» деп бекітілген. Заңнамада «жоғары молекулалық қосылыстар» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, заңнама мәтіндерін негізге ала отырып, «жоғары молекулалық қосылыстар» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жоғары молекулалы циклдік спирттер және олардың туындылары (жаңа лат. molecula «бөлшек», еж. грек. Κύκλος «шеңбер», лат. spīritus «дем, рух, жан») – құрамында циклдік спирттер бар негізгі табиғи өнім-ланолин. Майлар мен көмірсутектерге қосылған кезде, олармен қорытпаларда эмульгатордың, су мен алкоголь сұйықтықтарының рөлін атқарады.
2. Әзербайжан: yüksək molekulyar tsiklik spirtlər və onların törəmələri
3. Қырғыз: жогорку молекулалуу циклдүү спирттер жана алардын туундулары
4. Өзбек: yuqori molekulyar tsiklik spirtlar va ularning hosilalari
5. Түрік: yüksek moleküler siklik alkoller ve türevleri
6. Ағылшын: high-molecular cyclic alcohols and their derivatives
7. Испан: alcoholes cíclicos de alto peso molecular y sus derivados
8. Неміс: hochmolekulare zyklische Alkohole und ihre Derivate
9. Француз: alcools cycliques de haut poids moléculaire et leurs dérivés
10. Бекітілген нұсқасы: производная – туынды (1995)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоғары молекулалық, циклдiк, спирт, және олардың туындылары
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 1995 жылы «производная – туынды» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «жоғары молекулалық, циклдiк, спирт, және олардың туындылары» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, заңнама мәтіндерін негізге ала отырып, «жоғары молекулалы циклдік спирттер және олардың туындылары» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жоғары-тиімді сұйықтық хроматография (жэсх) (еж. грек. χρῶμα — «түс») – аналитикалық химияда да, химиялық технологияда да кеңінен қолданылатын заттардың күрделі қоспаларын бөлудің тиімді әдістерінің бірі.
2. Әзербайжан: yüksək effektiv maye xromatoqrafiya
3. Қырғыз: жогорку натыйжалуу суюк хроматография
4. Өзбек: yuqori samarali suyuq kromatografiya
5. Түрік: yüksek performanslı sıvı kromatografisi
6. Ағылшын: high-performance liquid chromatography
7. Испан: cromatografía líquida de alto rendimiento
8. Неміс: hocheffiziente Flüssigchromatographie
9. Француз: chromatographie liquide haute performance
10. Бекітілген нұсқасы: термометр жидкостный - сұйықтық термометрі (2018 жылғы 30 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоғары тиімді сұйық хроматография
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2018 жылы «термометр жидкостный - сұйықтық термометрі» деп бекітілген. Заңнамада «жоғары тиімді сұйық хроматография» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, заңнама мәтіндерін негізге ала отырып, «жоғары-тиімді сұйықтық хроматография (жэсх)» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Кептірілген шикізат – арнайы бір тәртіп бойынша белгіленген құрылғы көмегімен кептірілген шикізат.
2. Әзербайжан: qurudulmuş xammal
3. Қырғыз: кургатылган чийки заттар
4. Өзбек: quritilgan xom ashyo
5. Түрік: kurutulmuş hammadde
6. Ағылшын: dried raw materials
7. Испан: materias primas secas
8. Неміс: getrocknete Rohstoffe
9. Француз: matières premières sèches
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: кептірілген шикізат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «кептірілген шикізат» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, заңнама мәтіндерін негізге ала отырып, «кептірілген шикізат» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Кептіру – газ тәрізді, сұйық немесе қатты заттардан оларға қосылған сұйықтықты, көбінесе суды кетіру процесі.
2. Әзербайжан: quru
3. Қырғыз: кургатуу
4. Өзбек: quritish
5. Түрік: Kurutma
6. Ағылшын: drying
7. Испан: desecación
8. Неміс: Trocknung
9. Француз: séchage
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: кептіру
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «кептіру» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, заңнама мәтіндерін негізге ала отырып, «кептіру» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Кептіру, құрғату – белгілі бір сұйықтықтан арылту процесі.
2. Әзербайжан: quru
3. Қырғыз: пешие сейилдөө
4. Өзбек: quruq
5. Түрік: kurutmak
6. Ағылшын: dry it
7. Испан: secar
8. Неміс: trocknen
9. Француз: sécher
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: кептіру
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнамада «кептіру» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, заңнама мәтіндерін негізге ала отырып, «кептіру» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жоғарғы реттік доза (еж. грек δόσις «мөлшер, қабылдау») – ең рұқсат етілген дәрілік заттардың бір реттік дозасы.
2. Әзербайжан: yüksək tək doza
3. Қырғыз: жогорку бир жолку дозасы
4. Өзбек: eng yuqori yagona doz
5. Түрік: en yüksek tek doz
6. Ағылшын: the highest single dose
7. Испан: la dosis única más alta
8. Неміс: höchste Einzeldosis
9. Француз: dose unique la plus élevée
10. Бекітілген нұсқасы: доза – мөлшер (2019 жылғы 6 желтоқсан); разовый сбор - бiр жолғы алым (2017 жылғы 10 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоғарғы, бір реттік, доза
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2019 жылы «доза – мөлшер», 2017 жылы «разовый сбор - бiр жолғы алым» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «жоғарғы, бір реттік, доза» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, заңнама мәтіндерін негізге ала отырып, «жоғарғы реттік доза» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жоғарғы тәуліктік доза (еж. грек δόσις «мөлшер, қабылдау») – ең рұқсат етілген дәрілік заттардың тәуліктік дозасы.
2. Әзербайжан: yüksək gündəlik doza
3. Қырғыз: жогорку суткалык дозасы
4. Өзбек: eng yuqori sutkalik doza
5. Түрік: en yüksek günlük doz
6. Ағылшын: the highest daily dose
7. Испан: dosis diaria máxima
8. Неміс: höchste Tagesdosis
9. Француз: dose quotidienne la plus élevée

10. Бекітілген нұсқасы: доза – мөлшер (2019 жылғы 6 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: Жоғарғы, тәуліктік, доза
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2019 жылы «доза – мөлшер» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «жоғарғы, тәуліктік, доза» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, заңнама мәтіндерін негізге ала отырып, «жоғарғы реттік доза» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жоғарғы сатыдағы өсімдіктер – бұл табиғатта ерекше орын алатын тірі организмдер тобы. Өсімдіктер әлемінің өкілдері фотосинтезге қабілетті, олар күн сәулесінің энергиясын органикалық заттар мен оттегіне айналдырады.
2. Әзербайжан: ali bitkilər
3. Қырғыз: жогорку өсүмдүктөр
4. Өзбек: oliy o`simliklar
5. Түрік: daha yüksek bitkiler
6. Ағылшын: higher plants
7. Испан: plantas superiores
8. Неміс: höhere Pflanzen
9. Француз: plantes supérieures
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоғарғы сатыдағы өсімдіктер
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінен де мұндай қолданысты кездестіре алмадық. Берілген мағынасын негізге ала отырып, ұсынылып отырған «жоғарғы сатыдағы өсімдіктер» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Құрғау – сұйықтықты қатты, сұйық заттардан немесе олардың қоспаларынан булану арқылы шығарудың жылу-масса алмасу процесі.
2. Әзербайжан: quru
3. Қырғыз: кургатуу
4. Өзбек: quritish
5. Түрік: kurutma
6. Ағылшын: drying out
7. Испан: desecación
8. Неміс: Austrocknen
9. Француз: dessèchement
10. Бекітілген нұсқасы: высыхание – кебу (2006 жылғы 23 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: кебу
12. Бұл термин 2006 жылы «высыхание – кебу» деп бекітілген. Заңнамада «кебу» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминді және заңнама мәтіндерін негізге ала отырып, «кебу» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Итеріп шығару – арнайы ортодонтиялық құрылғының көмегімен тісті мәжбүрлеп шығару.
2. Әзербайжан: itələmə
3. Қырғыз: тартуу
4. Өзбек: chiqarish
5. Түрік: itme
6. Ағылшын: pushing out
7. Испан: expulsión
8. Неміс: Ausstoß
9. Француз: éjection
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: итеріп шығару
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген Заңнамада «итеріп шығару» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, заңнама мәтініндегі қолданысын негізге ала отырып, ұсынылып отырған «итеріп шығару» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Итергіш – 1. Қыздыру пешінен дайындамаларды беру механизмі.
2. Өзекшені, бір реттік модельді немесе құйманы жұмыс қуысынан алуға арналған өзекті жәшік пен металл қалыптың элементі.
2. Әзербайжан: itələyici
3. Қырғыз: уюштуруучусу
4. Өзбек: ejektör
5. Түрік: itici
6. Ағылшын: ejector
7. Испан: eyector
8. Неміс: Ejektor
9. Француз: éjecteur
10. Бекітілген нұсқасы: выталкиватель, толкатель – итергіш (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин 2015 жылы «выталкиватель, толкатель – итергіш» деп бекітілген. Заңнама мәтінінен мұндай қолданысты кездестіре алмадық. Берілген мағынасын, бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «итергіш» деген нұсқаны үсынамыз.

Дефинициясы1. Ығыстыру – психологияның психодинамикалық бағытындағы психологиялық қорғаныс механизмдерінің бірі. Бұл санадан бір нәрсені белсенді, дәлелді жоюдан тұрады. Әдетте бұл қозғалмайтын ұмыту немесе елемеу түрінде көрінеді. Қорғаныс механизмі ретінде репрессия осы тәжірибелер тудыратын нәрсені санадан алып тастау арқылы жағымсыз тәжірибелерді азайтуға бағытталған.
2. Әзербайжан: sıxışdırma
3. Қырғыз: чыгаруу
4. Өзбек: chiqarish
5. Түрік: yer değiştirme
6. Ағылшын: displacement
7. Испан: desplazamiento
8. Неміс: Verdrängung
9. Француз: évincement
10. Бекітілген нұсқасы: вытеснитель – ығыстырғыш (2006 жылғы 23 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: ығыстыру
12. Бұл термин 2006 жылы «вытеснитель – ығыстырғыш» деп бекітілген. Заңнамада «ығыстыру» деген қолданысты кездестіреміз. Бекітілген терминді негізге ала отырып, екі нұсқада бекітуге ұсынамыз: «ығыстырғыш, ығыстыру».

Дефинициясы1. Сумен ығыстыру – бұл суда ерімейтін газдарды жинау әдісі. Бұл газдар оттегі, сутегі және т. б. болуы мүмкін.
2. Әзербайжан: su ilə sıxışdırılması
3. Қырғыз: суу чыгаруу
4. Өзбек: suv bilan almashtirish
5. Түрік: su ile yer değiştirme
6. Ағылшын: displacement by water
7. Испан: desplazamiento por agua
8. Неміс: verdrängung durch Wasser
9. Француз: déplacement par l`eau

10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: ығыстыру, су
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «ығыстыру, су» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, заңнама мәтініндегі қолданысын негізге ала отырып, ұсынылып отырған «сумен ығыстыру» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сілтілеу – қарапайым су, сұйықтық арқылы еритін компоненттер қатты заттардан алынатын операция.
2. Әзербайжан: qələviləşdirmə
3. Қырғыз: шакардоо
4. Өзбек: tanlab eritmaga o`tkazish
5. Түрік: sızma
6. Ағылшын: leaching
7. Испан: lixiviación
8. Неміс: Auslaugen
9. Француз: lixiviation
10. Бекітілген нұсқасы: выщелачивание – шаймалау (2006 жылғы 23 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: сілтілеу
12. Бұл термин 2006 жылы «выщелачивание – шаймалау» деп бекітілген. Заңнама мәтінінде «сілтілеу» деп қолданылған. Бекітілген терминді және берілген мағынасын негізге ала отырып, «шаймалау» нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Уылдыратын, бырыстыратын әсер – тұтқыр әрекет деп осы топтың препараттарының тіндері мен шырышты қабаттардың ақуыздарымен қайтымды реакциясы түсініледі, нәтижесінде олардың бетінде уақытша тығыз қорғаныс қабықшасы пайда болады.
2. Әзербайжан: büzücü təsiri
3. Қырғыз: ооруга чалдыгуучу аракеттер
4. Өзбек: majburiy harakat
5. Түрік: büzücü eylem
6. Ағылшын: astringent effect
7. Испан: acción astringente
8. Неміс: adstringierende Wirkung
9. Француз: action astringente
10. Бекітілген нұсқасы: вещество асфальтовое вяжущее - асфальттық тұтқыр зат (2015 жылғы 11 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: тұтқырғыш, әрекет етуін
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2019 жылы «вещество асфальтовое вяжущее - асфальттық тұтқыр зат» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «тұтқырғыш, әрекет етуін» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, бекітілген терминді негізге ала отырып, «тұтқыр әсер» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Тұтқыр – 1. Батпақты, сорып алатын; 2. Қалың, ауыр (ауа, иіс және т. б. туралы )
2. Әзербайжан: viskoz
3. Қырғыз: жабышкак
4. Өзбек: yopishqoq
5. Түрік: yapışkan
6. Ағылшын: viscous
7. Испан: viscoso
8. Неміс: viskos
9. Француз: visqueux
10. Бекітілген нұсқасы: битумы вязкие - тұтқыр битумдар (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: тұтқыр
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2015 жылы «битумы вязкие - тұтқыр битумдар» деп бекітілген. Заңнамада «тұтқыр» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, бекітілген терминді, Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «тұтқыр» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Тұтқыр пластикалық заттар (грек platike «мүсіндеу») – құрамында сұйықтық шегі бар ньютондық емес сұйықтықтар (бастапқы ығысу кернеуі t 10). 0 жоғары молекулалық қосылыстар және байқалған (жергілікті, көрінетін, тиімді) тұтқырлықтың төмендеуімен, деформация жылдамдығының жоғарылауымен сипатталады.
2. Әзербайжан: viskoplastik maddələr
3. Қырғыз: жабышкак-ийилчээк заттар
4. Өзбек: viskoplastik moddalar
5. Түрік: viskoplastik maddeler
6. Ағылшын: viscoplastic substances
7. Испан: sustancias viscoplásticas
8. Неміс: viskoplastische Stoffe
9. Француз: substances viscoplastiques
10. Бекітілген нұсқасы: жидкость вязкопластическая - тұтқырпластикалық сұйықтық (2015 жылғы 14 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: зат
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2015 жылы «жидкость вязкопластическая - тұтқырпластикалық сұйықтық» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «зат» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, бекітілген терминді негізге ала отырып, «тұтқырпластикалық заттек» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ортаның тұтқырлығы – белгілі бір ортаның тұтқырлығының байқалуы.
2. Әзербайжан: özlülük mühit
3. Қырғыз: чөйрөнүн илешкектүүлүгү
4. Өзбек: o`rta yopishqoqligi
5. Түрік: ortamın viskozitesi
6. Ағылшын: medium viscosity
7. Испан: viscosidad del medio
8. Неміс: viskosität des Mediums
9. Француз: viscosité du milieu
10. Бекітілген нұсқасы: вязкость жидкости - сұйықтықтың тұтқырлығы (2015 жылғы 6 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: тұтқырлығы, орта
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2015 жылы «вязкость жидкости - сұйықтықтың тұтқырлығы» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «тұтқырлығы, орта» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, бекітілген терминді, Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, ұсынылып отырған «ортаның тұтқырлығы» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Газ- және бу өткізбеушілік – материалдың су буы немесе газдар (ауа) арқылы өту мүмкіндігі.
2. Әзербайжан: qaz və buxar keçiriciliyi
3. Қырғыз: газ жана паронепроницаемость
4. Өзбек: gaz va bug ` o`tkazuvchanligi
5. Түрік: gaz ve buhar geçirmezliği
6. Ағылшын: gas and steam tightness
7. Испан: a prueba de gas y vapor
8. Неміс: gas - und Dampfdichtigkeit
9. Француз: résistance aux gaz et à la vapeur
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Заңнама мәтінінен де мұндай қолданысты кездестіре алмадық. Берілген мағынасын негізге ала отырып, ұсынылып отырған «газ және бу өткізбеушілік» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Газ тәріздес дәрілік түрлер – дисперсиялық ортасы әрдайым газ болатын дисперсті жүйелер болып табылатын дәрілік формалар, ал дисперсиялық фаза қатты немесе сұйық заттармен ұсынылуы мүмкін.
2. Әзербайжан: qazvari dərman formaları
3. Қырғыз: газ түрүндөгү дары-дармек формалары
4. Өзбек: gazli dozalash shakllari
5. Түрік: gazlı dozaj formları
6. Ағылшын: gaseous dosage forms
7. Испан: formas medicinales gaseosas
8. Неміс: gasförmige Darreichungsformen
9. Француз: formes posologiques gazeuses
10. Бекітілген нұсқасы: форма - форма, түр (1971-1981); форма - нысан (1995)
11. Заңнамадағы қолданысы: газ тәрізді, дәрілік нысандар
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 1971-1981 жылдар аралығында «форма - форма, түр», 1995 жылы «форма - нысан» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «газ тәрізді, дәрілік нысандар» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, бекітілген терминді, Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, ұсынылып отырған «газ тәріздес дәрілік түрлер» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Галендік препараттар (грек Γαληνός - Ежелгі Рим дәрігері, хирург және философ) – өсімдік шикізатынан сору (экстракция) жолымен алынатын дәрілік заттар тобы. Көбінесе бұл тұнбалар (алкоголь немесе су-алкоголь сығындылары) немесе сығындылар (қоюландырылған сығындылар).
2. Әзербайжан: Qalen preparatları
3. Қырғыз: Гален препараттар
4. Өзбек: Galen preparatlari
5. Түрік: galenik ilaçlar
6. Ағылшын: galenic preparations
7. Испан: preparaciones de Galeno
8. Неміс: galenische Präparate
9. Француз: préparations galéniques
10. Бекітілген нұсқасы: препарат – зерттелгі (2006 жылғы 23 желтоқсан); антисептические препараты - антисептик препараттар (2017 жылғы 10 қараша).
11. Заңнамадағы қолданысы: гален препараттары
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2006 жылы «препарат – зерттелгі», 2017 жылы «антисептические препараты - антисептик препараттар» деп бекітілген. Заңнамада «гален препараттары» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «гален препараттары» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Галоген туындылары (грек ἁλός «тұз» және γένος «туу, пайда болу») – галоген негізінде пайда болған туындылар.
2. Әзербайжан: halogen-performance
3. Қырғыз: Вагнердин досу болгон.
4. Өзбек: halogen ishlab chiqarish
5. Түрік: halojen üretimi
6. Ағылшын: halogen derivatives
7. Испан: halógeno
8. Неміс: halogen-Produktion
9. Француз: halogénures
10. Бекітілген нұсқасы: галогены – тұзтектілер (2006 жылғы 23 желтоқсан).
11. Заңнамадағы қолданысы: галоген туынды
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2006 жылы «галогены – тұзтектілер» деп бекітілген. Заңнамада «галоген туынды» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, Заңнамадағы қолданысын, бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «тұзтекті туынды» деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Кепілдеме – кепілдік беру немесе оның болуы.
2. Әзербайжан: zəmanət
3. Қырғыз: кепилдик
4. Өзбек: kafolat
5. Түрік: garanti
6. Ағылшын: guarantee
7. Испан: aseguramiento
8. Неміс: Garantierung
9. Француз: garantie
10. Бекітілген нұсқасы: гарантирование экспортных кредитов – экспорттық кредитке кепілдік беру (2006 жылғы 27 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: кепiлдiк
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2006 жылы «гарантирование экспортных кредитов – экспорттық кредитке кепілдік беру» деп бекітілген. Заңнамада «кепiлдiк» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, Заңнамадағы қолданысын, бекітілген терминдерді негізге ала отырып, «кепілдік беру» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Тегін медициналық көмектің кепілді көлемі (лат. medicīna (ars) medicus, mеdеоr сөзінен «емдеймін») – тегін медициналық қызмет көрсетудің арнайы құжатпен кепілдендіріген мөлшері.
2. Әзербайжан: pulsuz tibbi yardımın zəmanətli həcmi
3. Қырғыз: акысыз медициналык жардамдын кепилденген көлөмү
4. Өзбек: bepul tibbiy yordamning kafolatlangan miqdori
5. Түрік: garantili ücretsiz bakım miktarı
6. Ағылшын: guaranteed volume of free medical care
7. Испан: cantidad garantizada de atención médica gratuita
8. Неміс: garantierter Umfang der kostenlosen medizinischen Versorgung
9. Француз: garantie de soins médicaux gratuits
10. Бекітілген нұсқасы: гарантированный правительством долг - үкімет кепілдік берген борыш, үкімет кепілдендірген борыш (2017 жылғы 10 қараша).
11. Заңнамадағы қолданысы: тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2017 жылы «гарантированный правительством долг - үкімет кепілдік берген борыш, үкімет кепілдендірген борыш» деп бекітілген. Заңнамада «тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Гарантия – кепілдік бір субъектінің екіншісінің алдында міндеттемелерді орындауын қамтамасыз ету тәсілдерінің бірі болып табылады. Кепілгер-кепілдік беретін субъект; ол мемлекет, ұйым, кәсіпорын, жеке тұлға бола алады. Субъект қандай да бір міндеттемелер үшін немесе бір нәрсенің сапасы мен сипаттамалары үшін жауапкершілік (міндеттеме) шарасын мәлімдейді және өзіне қабылдайды.
2. Әзербайжан: zəmanət
3. Қырғыз: төлөө шарттары
4. Өзбек: kafolat
5. Түрік: garanti
6. Ағылшын: warranty
7. Испан: garantía
8. Неміс: Zusicherung
9. Француз: garantie
10. Бекітілген нұсқасы: кепіл (2018 жылғы 27 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: кепілдік
12. Бұл термин 2018 жылы «кепіл» деп бекітілген. Заңнамада «кепілдік» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «кепілдік» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Киім ауыстыратын бөлме – бұл киімді дұрыс сақтауға арналған орындары бар арнайы жабдықталған бөлме.
2. Әзербайжан: qarderob otağı
3. Қырғыз: кийүүчү бөлмө
4. Өзбек: kiyim xonasi
5. Түрік: soyunma odası
6. Ағылшын: dressing room
7. Испан: Vestidor
8. Неміс: garderobe
9. Француз: dressing
10. Бекітілген нұсқасы: гардероб фильма, телепередачи - фильм, телебағдарлама киім-кешегі (2019 жылғы 30 қазан).
11. Заңнамадағы қолданысы: Киімге арналған, бөлме
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2019 жылы «гардероб фильма, телепередачи - фильм, телебағдарлама киім-кешегі» деп бекітілген. Заңнамада арнайы тұтастай қолданылмағанымен, жекелей «киімге арналған, бөлме» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «киімге арналған, бөлме» деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Сөндірілген әк – күйдіргіш әкті сөндіру өнімі, ақ ұнтақ күйдегі масса (мамық). Құм мен судың қоспасында сөндірілген әк тастарға қатты жабысып, ауада қатайып кететін жабысқақ және тұтқыр қамыр шығарады. Құрылыс ісінде қолданылады.
2. Әзербайжан: nəmli əhəng
3. Қырғыз: өчүрүлгөн
4. Өзбек: ohak Söndürülmüş
5. Түрік: sönmüş kireç
6. Ағылшын: slaked lime
7. Испан: cal apagada
8. Неміс: gelöschter Kalk
9. Француз: chaux éteinte
10. Бекітілген нұсқасы: известь воздушная - жеңіл әк, известь гидратная - гидратты әк (2016 жылғы 9 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: сөндірілген әк
12. Бұл термин арнайы бекітілмеген. Жекелеген терминдер сөз тіркестері құрамында 2016 жылы «известь воздушная - жеңіл әк, известь гидратная - гидратты әк» деп бекітілген. Заңнамада «сөндірілген әк» деген қолданысты кездестіреміз. Берілген мағынасын, Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «сөндірілген әк» деген нұсқаны қолдаймыз.