Салалар тізімі

Алаң

Тілдің өз мүмкіндігін пайдаланып,дамыту керек
Қазырғы грамматика қазақ тілінің тиімді сөзжасамын айналып өтіп жүр. Әсіресе сөз тіркесімен айшықталатын ұғымдар екіұдай сипат беруде. 
1.Мысалы: қуырылған бекіре - жаренный осетр алсақ, бұл кәлкі/калька  Толығырақ ...технологиясымен жасалған, алайда бұның қазақы тап-тұйнақтай форманты бар: бекіре қуырмаш. «Қуырмаш" сөзі кез келген  шикізаттан қуырылған тағам. Алдыңғы "бекіре" сөзі анықтауыш. Осылайша талай "жаренныйды" қалыпқа салуға болады. сазан қуырмаш, тауық қуырмаш...
2. Чечевичный суп - жасымық көжесі, овсяная каша - сұлы ботқасы дегендей тәуелділік жалғауының үшінші жағының сипаты барлық жерді жаулап алған. Былай қарағанда "жасымық көжесі" - суп чечевички болып кетеді, біржақты қабылдау қиын, сол секілді "сұлының ботқасы» да сұлыдан пісірлгеннен гөрі ботқаның сұлыныкы екенін ғана білдіреді. Бұны түзеуді тілдің өз ырқына беру керек: жасымық көже, сұлы көже. Болды! Жасымық, сұлы сөздері анықтауыш рөлінде. Осылайша талай көженің атауы жып-жинақы қалыпқа түседі. Сүт көже, тары көже деген бұрыннан бар формантты қалпына келтіріп дамытатын боламыз.
Серік Ерғали Тілдің өз мүмкіндігін пайдаланып,дамыту керек Қазырғы грамматика қазақ тілінің тиімді сөзжасамын айналып өтіп жүр. Әсіресе сөз тіркесімен айшықталатын ұғымдар екіұдай сипат беруде. 1.Мысалы: қуырылған бекіре - жаренный осетр алсақ, бұл кәлкі/калька Толығырақ ...технологиясымен жасалған, алайда бұның қазақы тап-тұйнақтай форманты бар: бекіре қуырмаш. «Қуырмаш" сөзі кез келген шикізаттан қуырылған тағам. Алдыңғы "бекіре" сөзі анықтауыш. Осылайша талай "жаренныйды" қалыпқа салуға болады. сазан қуырмаш, тауық қуырмаш... 2. Чечевичный суп - жасымық көжесі, овсяная каша - сұлы ботқасы дегендей тәуелділік жалғауының үшінші жағының сипаты барлық жерді жаулап алған. Былай қарағанда "жасымық көжесі" - суп чечевички болып кетеді, біржақты қабылдау қиын, сол секілді "сұлының ботқасы» да сұлыдан пісірлгеннен гөрі ботқаның сұлыныкы екенін ғана білдіреді. Бұны түзеуді тілдің өз ырқына беру керек: жасымық көже, сұлы көже. Болды! Жасымық, сұлы сөздері анықтауыш рөлінде. Осылайша талай көженің атауы жып-жинақы қалыпқа түседі. Сүт көже, тары көже деген бұрыннан бар формантты қалпына келтіріп дамытатын боламыз.
04.12.2023 08:42 | 1 | 1