Ескерту! Хабарлама қалдыру үшін сайтқа кіру керек.
Сарапшы мамандар
Туризм терминдері
| # | Орысша нұсқасы | Қазақша нұсқасы | Рейтинг | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Аннуляция | Аннуляция | АннуляцияАннуляцияДефинициясықандай болмасын актіні, шартты, құқықтар мен уәкілеттіктерді жарамсыз деп жариялау. | 0 |
| 2. | Фрахтование | Фрахттау | ФрахтованиеФрахттауДефинициясыжүкті, жолаушыларды теңіз (өзен) арқылы тасымалдағаны үшін не кемені басқа пішімде пайдаланғаны үшін қосыла иеленуші-тасымалдаушы мен жалдаушы (жалдау акысы) арасындағы келісім шарт, төлем түрі және тасымалдау құны.. | +4 |
| 3. | Апартаменты | Апартаменттер | АпартаментыАпартаменттерДефинициясыүй ішіндегі бөлме немесе бөлек тұрған пәтер. | +2 |
| 4. | Блок -чартер | Блок -чартер | Блок -чартерБлок -чартерДефинициясыжазбаша нысанда жасалатын әуе, теңіз немесе өзен тасымалы шартына сәйкес тасымалдау үшін бүкіл кемені немесе белгілі бір кеме бөлмелерін беру шарттары, яғни көлік құралын немесе оның бір бөлігін белгілі бір мерзімге не бір сапарға жалдау туралы шарт. | +2 |
| 5. | Бунгало | Бунгал | БунгалоБунгалДефинициясытропикалық және оңтүстік елдерде туристерге жиі ұсынылатын бөлек үй . | +2 |
| 6. | Дайвинг | Дайвинг | ДайвингДайвингДефинициясыарнаулы сүңгу құралдарымен су астында жүзу. | +1 |
Ескерту! Хабарлама қалдыру үшін сайтқа кіру керек.
ҚОР ТОЛЫҚТЫРУ
| # | Орысша нұсқасы | Қазақша нұсқасы | Рейтинг | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | АБСЕНТЕИЗМ | АБСЕНТЕИЗМ | АБСЕНТЕИЗМАБСЕНТЕИЗМДефинициясы1) меншік иесінің болмауы: жер рента түрінде ақшалай кіріс алатын, бірақ жерді өңдеуге және өндірістік тұрғыдан пайдалануға қатыспайтын меншік иесінен ажыратылған жерді пайдалану формасы; 2) қызметкердің жұмыста болмауы, дәлелді себеппен жұмысқа шықпауы. | +4 |
| 2. | АБСОЛЮТНОЕ ПРЕИМУЩЕСТВО | АБСОЛЮТТІ АРТЫҚШЫЛЫҚ | АБСОЛЮТНОЕ ПРЕИМУЩЕСТВОАБСОЛЮТТІ АРТЫҚШЫЛЫҚДефинициясыбірдей тауар өндіретін және сататын бірмемлекеттің екінші мемлекетпен салыстырғанда табиғи ерекшеліктері мен өндіріс әлеуетінің арқасында тауарды өндірген кезде және айналымға шығарған кезде аз шығын жұмсауы. | 0 |
| 3. | АБСОРБЦИЯ | АБСОРБЦИЯ | АБСОРБЦИЯАБСОРБЦИЯДефинициясыбасқа елдерден белгілі бір мемлекетке тұрақты тұруға келген иммигранттардың, тұлғалардың сол елге, сол елдің экономикалық өміріне қабылдануы, енуі. | +1 |
| 4. | АБСТРАКЦИЯ | АБСТРАКЦИЯ | АБСТРАКЦИЯАБСТРАКЦИЯДефинициясынегізгі рөл атқармайтын және басты, айқындайтын өзара байланыстар мен тәуелділікті анықтау үшін анағұрлым нақты жағдайды алу мақсатында ескерілмеуі мүмкін экономикалық талдаудан кейбір экономикалық және экономикалық емес факторларды алып тастау арқылы экономикалық талдауды жеңілдету. | +5 |
| 5. | АВУАРЫ / ASSETS | АВУАРЛАР | АВУАРЫ / ASSETSАВУАРЛАРДефинициясы1) төлем иелерінің міндеттері өтелетін, төлем төленетін әртүрлі активтер (ақша қаражаты, чектер, вексельдер, ақша аударымдары, аккредитивтер); | +3 |
| 6. | АНТИДЕМПИНГОВОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ | ДЕМПИНГІГЕ ҚАРСЫ РЕТТЕУ | АНТИДЕМПИНГОВОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕДЕМПИНГІГЕ ҚАРСЫ РЕТТЕУДефинициясыдемпингіге қарсы, яғни бәсекелесті ығыстыру және өтім нарығын жаулап алу мақсатында тауарларды сыртқы нарықта тастанды бағамен, өндіріс шығынынан төмен бағамен сатуға қарсы реттеу. Демпинг жоғары сапалы тауарды қамтамасыз ету кезінде өндірістің шығынын төмендетуге негізделген дұрыс бәсекелестікке қарама-қайшы болғандықтан, нарықтық экономикасы дамыған елдердің көпшілігінде демпингіге қарсы арнайы реттеу, заңнама бар немесе монополияға қарсы бағыты бар заңдарда тиісті шаралар қарастырылады. | +4 |
| 7. | АНТИМОНОПОЛЬНОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ | МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ РЕТТЕУ | АНТИМОНОПОЛЬНОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕМОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ РЕТТЕУДефинициясыеркін бәсекелестікті басуға және бағаларды бақылауға мүмкіндік беретін билікпен байланысты монополиялардың жағымсыз жақтарын еңсеруге бағытталған нормативтік-құқықтық актілер жүйесі. | +2 |
| 8. | АУТРАЙТ / AUTRIGHT | АУТРАЙТ | АУТРАЙТ / AUTRIGHTАУТРАЙТДефинициясымәміле тараптары қатаң түрде белгілеген мерзімде форвард бағамы бойынша төлемдерді қарастыратын қарапайым шұғыл валюталық операция. | +1 |
| 9. | АФФИЛИРОВАННЫЕ ЛИЦА | ҮЛЕСТЕС ТҰЛҒАЛАР | АФФИЛИРОВАННЫЕ ЛИЦАҮЛЕСТЕС ТҰЛҒАЛАРДефинициясыкомпанияның қызметіне тікелей әсер етуге қабілетті жеке тұлғалар (инвесторлар). Олар инсайдерлік ақпаратқа қол жеткізе алады және олардың кәсіпорын, фирма, компания қызметі туралы мәліметтері бар. Үлестес тұлғаларға меншік иелері, әкімшілік қызметкерлері, ірі кредиторлар, аудиторлар, сондай-ақ үлестес тұлғалардың туған-туыстары жатқызылады. | +3 |
| 10. | Антимонопольное регулирование | Монополияға қарсы реттеу | Антимонопольное регулированиеМонополияға қарсы реттеуДефинициясытауар өндірушілердің арасында бәсекелестікті дамыту мақсатында өндірісті монополияландыруға қарсы бағытталған мемлекеттік шаралар жүйесі. | +2 |
| 11. | Активы скрытые | Жасырын активтер | Активы скрытыеЖасырын активтерДефинициясыбухгалтерлік есеп және нақты нарықтық құн бойынша құнның арасындағы сәйкессіздік. | +5 |
| 12. | Банки-корреспонденты | Корреспондент банктер | Банки-корреспондентыКорреспондент банктерДефинициясыкорреспонденттік шарт негізінде үшінші банктегі арнайы ашылған шоттар немесе корреспондент банктердің шоттары арқылы бір-біріне төлем және есеп айырысу бойынша тапсырмаларды орындайтын банктер. | +1 |
| 13. | Биржа фондовая | Қор биржасы | Биржа фондоваяҚор биржасыДефинициясыбағалы қағаздарды сату-сатып алу бойынша ұйымдастырылған және тұрақты түрде қызмет ететін нарық. Қор биржасының негізгі қызметтері – бағалы қағаздарды сату және бағалы қағаздардың нарықтық құнын белгілеу арқылы уақытша бос ақша қаражатын жұмылдыру болып табылады. | +2 |
| 14. | Бюджет консолидированный | Шоғырландырылған бюджет | Бюджет консолидированныйШоғырландырылған бюджетДефинициясытиістіаумақтағы бюджетті жүйенің барлық деңгейіндегі бюджеттердің жинағы. | +2 |
| 15. | Бюджета дефицит | Тапшылық бюджеті | Бюджета дефицитТапшылық бюджетіДефинициясыбюджет шығынының кірістен асып кетуі. | +2 |
Жасырын активтер, қор биржасы, шоғарландырылған бюджет, тапшылық бюджеті, үлестес тұлғалар т.б. терминдер қатары нормативтік талаптарға сәйкес келетін терминологиялық жасалымдар. Осы ретте, техника ғылымдарының салаларында өте жиі кездесетін терминдердің бірі - Толығырақ ...абсорбция. Бұл термин лат. absorptio яғни absorbere - сіңіру дегеннен туындаған. Жалпы ұғым мағынасы - сіңіру үдерісі. Сондықтан да уәжділігі түсініксін абсорбциядан, неге сіңіру деп алмасқа???
өте дұрыс! Шама жеткенше баламасыз терминдерден қашу керек.
Дотация сөзін "демеу қаржы" деп алсақ қалай болар екен? Мазмұны жағынан "дотация" терминін қазақша жақсы ашып, дұрыс түсінуге мүмкіндік беретін сияқты.
Ескерту! Хабарлама қалдыру үшін сайтқа кіру керек.
ЗАМАНАУИ ТЕРМИНДЕР
| # | Орысша нұсқасы | Қазақша нұсқасы | Рейтинг | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Ноуфрост | Ноуфрост | НоуфростНоуфростДефинициясымеханикалық жолмен жібітуді қажет етпейтін тоңазытқыш жабдығының бір түрі. | 0 |
| 2. | Ноу-хау | Ноу-хау | Ноу-хауНоу-хауДефинициясысу жаңа өнертабыс. | 0 |
| 3. | Нувориш | Нувориш | НуворишНуворишДефинициясыбасқа адамдардың кедейленуі есебінен әлеуметтік өзгерістер орын алған кезеңде тез байып кеткен, төмен адамы. | 0 |
| 4. | Ньюсмейкер | Ньюсмейкер | НьюсмейкерНьюсмейкерДефинициясыкөпшіліктің алдында қызмет ететін және бұқаралық ақпарат құралдары тұрақты түрде қызығушылық танытатын адам. | 0 |
| 5. | Овертайм | Овертайм | ОвертаймОвертаймДефинициясыфутбол немесе хоккей ойнаған кезде берілетін қосымша уақыт. | 0 |
| 6. | Онлайн | Онлайн | ОнлайнОнлайнДефинициясынақты уақыт режимінде интернетке қосылған күй. | +2 |
| 7. | Опцион | Опцион | ОпционОпционДефинициясынемесе опциялық келісімшарт, тауарды келісілген мерзімде алудың биржалық артықшылығы. | +2 |
| 8. | Оф(ф)шор | Оф(ф)шор | Оф(ф)шорОф(ф)шорДефинициясыорталық орналасқан елде тіркелген шетелдік компанияларға арнайы салықтық және басқа да жеңілдіктер беру арқылы шетелдік капиталды тартатын қаржы орталығы, оф(ф)шор қаражаты. | +2 |
| 9. | Офлайн | Офлайн | ОфлайнОфлайнДефинициясыкомпьютер желісінен өшіп тұрған күй. | +2 |
| 10. | Папарацци | Папарацци | ПапарацциПапарацциДефинициясымазасыз журналист — жұртты дүрліктіретін түсірілім жасау мақсатында атақты адамдардың жеке өмірін ашуға ұмтылатын фотосуретші. | 0 |
| 11. | Паттерн | Паттерн | ПаттернПаттернДефинициясымодель, еліктеуге негіз болатын үлгі (шаблон, стиль, ою-өрнек, үлгі), әлеуметтік гуманитарлық білімнің қазіргі әдіснамасында «концепция» деген ұғымға жақын термин. | 0 |
| 12. | Пиар | Пиар | ПиарПиарДефинициясыбұқарамен байланыс. | -1 |
| 13. | Пиар | Пиар | ПиарПиарДефинициясыбұқарамен байланыс) — әлдебіреудің, қандай да бір нәрсенің тартымды бейнесін жасау және оны адамдардың санасына енгізу тәжірибесі. | -1 |
| 14. | Пилинг | Пилинг | ПилингПилингДефинициясыбет терісін тазарту. | +2 |
| 15. | Плейофф | Плейофф | ПлейоффПлейоффДефинициясытең ойыннан кейін қайта ойнау. | +2 |
Бұл қатардағы апокалипсис, аншлюс, апгрейд, ареал, аниматор дегендер жақсы. Ал неліктен аргумент - аргумент, амбиция - амбиция, абсурд - абсурд, аккредитация - аккредитация, альтернатива - альтернатива болуы КЕРЕК???? Аргумент - Толығырақ ...дәлел, амбиция - менмендік, кеудесоқтық, шамданушылық, абсурд - мағынасыз, мазмұнсыз, ақылға сыймайтын, аккрдитация - аккредиттеу, альтернатива - мүмкіндік, тым болмаған жағдайдың өзінде де альтернатива емес альтернатив болуы керек шығар.....
Аргументті - дәлел, ал альтернативаны балама десек қайтеді?
Заманауи терминдер бөліміндегі сөздерді оқып, ағылшын тілі сөздігімен танысып отырмын ба деп қалдым. Рас, заманауи технологияға сай сайт, чат, скриншот т.б. сөздер белсенді қолданысқа еніп кетті. Заман талабы Толығырақ ...соны қажет етіп тұр. Ал бұл тізімде ауызекі сөйлеуде орныға бастаған, тіліміздің шұбарлануына қызмет ететін сөздер де толып жүр. Мысалы, шопинг, тинейджер, тренд, уик-энд, риелтор, профи т.б. Дүкен аралау, бозбала, үрдіс, демалыс уақыты, жылжымайтын мүлік делдалы, кәсіпқой т.б. деп айтсақ, заманауи болмай қаламыз ба әлде бізді біреулер білімсіз деп қалады деп қорқамыз ба?! Бұл не масқара! Егер аталған сөздер ағылшын-қазақ тілі сөздігінде баламасыз орын алса, аудармасын білмеген-ау дер едік, егер алдағы уақытта терминдер сөздігінде берілсе, оны қалай қабылдамақпыз?! Ойланайық...
Ескерту! Хабарлама қалдыру үшін сайтқа кіру керек.
Қор толықтыру.
| # | Орысша нұсқасы | Қазақша нұсқасы | Рейтинг | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | АБАДИ СИМПТОМ | АБАДИ СИМПТОМЫ | АБАДИ СИМПТОМАБАДИ СИМПТОМЫДефинициясыөкше сіңірін басқан кезде ауырғанды сезінбеу, tabesdorsalis кезінде орын алады. | +1 |
| 2. | АБАЛИХИНА--ПИВОВАРОВА МЕТОД | АБАЛИХИН-ПИВОВАРОВ ӘДІСІ | АБАЛИХИНА--ПИВОВАРОВА МЕТОДАБАЛИХИН-ПИВОВАРОВ ӘДІСІДефинициясыжартылай аксиалды (кассета иектің астында көлденеңінен орналасады, бет алға қарай аздап еңкейіп тұрады, тік бағытта қарау керек) және профильді проекциялардағы көз ұясын рентгенографияға түсіру әдісі; көздің ішінде бөтен дененің орналасуын анықтау үшін қолданылады. | +1 |
| 3. | АББИ ПЛАСТИКА ГУБЫ | ЕРІННІҢ АББИ ПЛАСТИКАСЫ | АББИ ПЛАСТИКА ГУБЫЕРІННІҢ АББИ ПЛАСТИКАСЫДефинициясыеріннің ақаулығын басқа еріннің тінінен құралған аяқшаға сына тәрізді қиықпен ауыстыратын пластикалық ота. | +1 |
| 4. | ABBREVIATA CAUCASICA | ABBREVIATA CAUCASICA | ABBREVIATA CAUCASICAABBREVIATA CAUCASICAДефинициясыжұмыр құрттар класы Physalopteridae тобына жататын гельминттердің түрі; түпкілікті қожайындары– маймыл, кейде адамдардан да кездеседі, адамдардың асқазан, өңеш, аш ішектерінде паразиттік тіршілік етеді; аралық қожайындар – әртүрлі омыртқалы жануарлар. | 0 |
| 5. | АББРЕВИАЦИЯ | АББРЕВИАЦИЯ | АББРЕВИАЦИЯАББРЕВИАЦИЯДефинициясытұқымның дамымауына немесе органдардың редукциясына әкеп соғатын онтогенездің жеке кезеңдерінің түсіп қалуы есебінен органдардың немесе олардың бөліктерінің жеке даму циклінің қысқаруы. | +1 |
| 6. | АБДОМИНАЛИЗАЦИЯ СЕРДЦА | ЖҮРЕКТІҢ АБДОМИНАЛИЗАЦИЯЛАНУЫ | АБДОМИНАЛИЗАЦИЯ СЕРДЦАЖҮРЕКТІҢ АБДОМИНАЛИЗАЦИЯЛАНУЫДефинициясысозылмалы коронарлы тапшылық кезінде перикард қуысы мен құрсақ қуысы арасына сағалар салатын хирургиялық ота. | +1 |
| 7. | АБДУКТОР | АБДУКТОР | АБДУКТОРАБДУКТОРДефинициясыаяқ-қолды немесе оның бөліктерін (мысалы, саусақ) бөліп тұратын бұлшық ет. | +1 |
| 8. | АБДУКЦИОННЫЙ ФЕНОМЕН | АБДУКЦИЯЛЫҚ ФЕНОМЕН | АБДУКЦИОННЫЙ ФЕНОМЕНАБДУКЦИЯЛЫҚ ФЕНОМЕНДефинициясыкөздің қарқынды алшақтауы кезінде қарашықтың тарылуы; орталық жүйке жүйесінің кейбір зақымдаулары кезінде байқалады. | +1 |
| 9. | АБЕЛЛЯ МЕТОД | АБЕЛЛ ӘДІСІ | АБЕЛЛЯ МЕТОДАБЕЛЛ ӘДІСІДефинициясыЛиберманн-Бурхард реакциясын пайдалануға негізделген, қан сарысуындағы жалпы холестеринді сандық жағынан анықтайтын колориметрлік әдіс. | +1 |
| 10. | АБЕРРАНТНЫЙ | АБЕРРАНТТЫ | АБЕРРАНТНЫЙАБЕРРАНТТЫДефинициясықалыпты құрылыстан, орналасудан немесе жай-күйден ауытқу (мысалы, аберрантты қантамыр, хромосомалардың аберрантты учаскесі және т.б.). | +1 |
| 11. | АBERRATIONMENTAL | АBERRATIONMENTAL | АBERRATIONMENTALАBERRATIONMENTALДефинициясы19 ғасырда француз психиатриясындағы психикалық аурулардың жалпы атауы, отандық әдебиетте де қолданылған. | +1 |
| 12. | АБЕРРАЦИЯ ГЛАЗА | КӨЗ АБЕРРАЦИЯСЫ | АБЕРРАЦИЯ ГЛАЗАКӨЗ АБЕРРАЦИЯСЫДефинициясыкөздің оптикалық жүйесінің жетілмеуі салдарынан көздің ішкі тор қабығында бейнелердің бұрмалануы. | +1 |
| 13. | АБЕРРАЦИЯ ПОЛУХРОМАТИДНАЯ | ЖАРТЫЛАЙ ХРОМАТИДТІ АБЕРРАЦИЯ | АБЕРРАЦИЯ ПОЛУХРОМАТИДНАЯЖАРТЫЛАЙ ХРОМАТИДТІ АБЕРРАЦИЯДефинициясыбір хроматидтің бойлық жартысын жанап өтетін хромосомалық аберрация. | +1 |
| 14. | АБЕРРАЦИЯ ХРОМАТИДНАЯ | ХРОМАТИДТІ АБЕРРАЦИЯ | АБЕРРАЦИЯ ХРОМАТИДНАЯХРОМАТИДТІ АБЕРРАЦИЯДефинициясыбір хроматидті ғана жанап өтетін, яғни хромосомалардың жақын арада болған редупликациясынан кейін пайда болған хромосомалы аберрация. | +1 |
| 15. | АБЕРРАЦИЯ ХРОМОСОМНАЯ | ХРОМОСОМАЛЫ АБЕРРАЦИЯ | АБЕРРАЦИЯ ХРОМОСОМНАЯХРОМОСОМАЛЫ АБЕРРАЦИЯДефинициясыхромосомалардың ажырауы салдарынан оның қайта бөлінуі, генетикалық материалының жойылуы немесе жартылай қосарлануы сияқты құрылымының өзгеруі. | +1 |
Ескерту! Хабарлама қалдыру үшін сайтқа кіру керек.
ҚОР ТОЛЫҚТЫРУ
| # | Орысша нұсқасы | Қазақша нұсқасы | Рейтинг | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | АГРОЭКОСИСТЕМЫ | АГРОЭКОЖҮЙЕЛЕР | АГРОЭКОСИСТЕМЫАГРОЭКОЖҮЙЕЛЕРДефинициясыадамның ауылшаруашылық қызметі (жер жырту, шөп шабу, жайылым) нәтижесінде пайда болатын жасанды экожүйелер | +3 |
| 2. | АДАПТАЦИИ МОРФОЛОГИЧЕСКИЕ | МОРФОЛОГИЯЛЫҚ БЕЙІМДЕЛУ | АДАПТАЦИИ МОРФОЛОГИЧЕСКИЕМОРФОЛОГИЯЛЫҚ БЕЙІМДЕЛУДефинициясыорганизм құрылысындағы өзгерістер. Мысалы, шөл далада өсетін өсімдік жапырақтарының түрлерінің өзгеруі | +3 |
| 3. | АНАЭРОБЫ ОБЛИГАТНЫЕ | ОБЛИГАТТЫ АНАЭРОБТАР | АНАЭРОБЫ ОБЛИГАТНЫЕОБЛИГАТТЫ АНАЭРОБТАРДефинициясыоттегі бар ортада тіршілік ете алмайтын организмдер (кейбір бактериялар) | +2 |
| 4. | АНАЭРОБЫ ФАКУЛЬТАТИВНЫЕ | ФАКУЛЬТАТИВТІ АНАЭРОБТАР | АНАЭРОБЫ ФАКУЛЬТАТИВНЫЕФАКУЛЬТАТИВТІ АНАЭРОБТАРДефинициясыоттегі бар ортада да, оттегі жоқ жерде де тіршілік ете алатын организмдер (кейбір бактериялар мен грибоктар) | +2 |
| 5. | АНТРОПОСФЕРА | АНТРОПОСФЕРА | АНТРОПОСФЕРААНТРОПОСФЕРАДефинициясыадамзат тіршілік ететін және уақытша кіретін (жерсеріктер және т.б. арқылы) Жер сферасы. «Антропосфера» ұғымын адамзаттың және оның шаруашылық қызметінің кеңістіктегі жағдайын сипаттау үшін қолданады. | +2 |
| 6. | АУТВЕЛЛИНГ | АУТВЕЛЛИНГ | АУТВЕЛЛИНГАУТВЕЛЛИНГДефинициясытұщысу және теңіз экожүйелері (эстуарий, қойнау, өзеннің сағасы, жағалау маңындағы мүйіс және т.б.) арасындағы экотондар түрінде болып келетін биогенді элементтерді құрлықтан жағалау маңындағы су қоймаларына қосу | +2 |
| 7. | АЦИДОФИЛЫ | АЦИДОФИЛДЕР | АЦИДОФИЛЫАЦИДОФИЛДЕРДефинициясырН < 6,7 тең топырақта өсетін өсімдіктер | +2 |
| 8. | АДАПТИВНАЯ РАДИАЦИЯ | БЕЙІМДЕЛЕТІН РАДИАЦИЯ | АДАПТИВНАЯ РАДИАЦИЯБЕЙІМДЕЛЕТІН РАДИАЦИЯДефинициясыәртүрлі жерлерді мекендейтін әртүрлі форманың көпшілігінің бастапқы формаға жататын біреуінің эволюциясы. Бейімделетін радиацияның классикалық мысалы ұрықжолдасты сүтқоректілердің эволюциясы бола алады. Терминді американдық ғалым Г. Осборн 1915 ж. ұсынған болатын, алайда бейімделетін радиация туралы ойды бұрындары Ч. Дарвин сөз еткен болатын, бұл процесті ол дивергенция деп атаған. | +3 |
| 9. | АККЛИМАТИЗАЦИЯ | АККЛИМАТИЗАЦИЯ | АККЛИМАТИЗАЦИЯАККЛИМАТИЗАЦИЯДефинициясыорганизмдер тобын, популяцияны тұрақты түрде көбейтуге байланысты аумақтық, жасанды немесе табиғи түрде орындарын ауыстырғаннан кейін организмдердің жаңа жағдайға бейімделуі; акклиматизацияның жеке жағдайы реакклиматизация болып табылады, яғни, адамның шаруашылық қызметі нәтижесінде дербес организмдердің және осы организм түрінің бастапқы ареалының уақытша қысқаруынан (анағұрлым ұзақ мерзімде) кейін олардың санын қалпына келтіру. | +2 |
| 10. | АККУЛЬТУРАЦИЯ | ҚҰРЫЛУ | АККУЛЬТУРАЦИЯҚҰРЫЛУДефинициясықазіргі мағынада мәдениеттердің өзара әрекет ету процесі, оның барысында мәдениеттер өзгереді, олар жаңа элементтерді игереді, әртүрлі мәдени салт-дәстүрлердің араласуы нәтижесінде түбегейлі жаңа мәдени синтездің түзілуі. | 0 |
| 11. | АЛЛОХТОНЫ | АЛЛОХТОНДАР | АЛЛОХТОНЫАЛЛОХТОНДАРДефинициясыэволюция барысында пайда болған жерлерден жаңа жерлерге орналасу (миграция) кезінде сол аймаққа енген тірі организмдер. Осылайша, солтүстік америкалық опоссум — Солтүстік Америка аллохтоны, өйткені ол мұнда Оңтүстік Америкадан келген. | +2 |
| 12. | АНТИГЕНЫ | АНТИГЕНДЕР | АНТИГЕНЫАНТИГЕНДЕРДефинициясықанда және басқа тіндерде антиденелердің құрылуына әсер ететін, организм үшін бөтен заттар | +3 |
| 13. | АНТРОПОГЕННОЕ ВОЗДЕЙСТВИЕ | АНТРОПОГЕНДІ ӘСЕР | АНТРОПОГЕННОЕ ВОЗДЕЙСТВИЕАНТРОПОГЕНДІ ӘСЕРДефинициясыадамзаттың қоршаған ортаға тікелей (қырып-жою, тасып әкелу және акклиматизация) және жанама (ландшафтты және оның жеке компоненттерін өзгерту, жерді жырту, өнеркәсіптік игеру және т.б.) әсер етуі | +3 |
| 14. | АНТРОПОГЕННОЕ ЗАГРЯЗНЕНИЕ | АНТРОПОГЕНДІ ЛАСТАУ | АНТРОПОГЕННОЕ ЗАГРЯЗНЕНИЕАНТРОПОГЕНДІ ЛАСТАУДефинициясыантропогенді ластаушы қалдықтардың салдарынан табиғи заттардың құрамы мен концентрациясына тікелей немесе жанама әсер ететін адамдардың шаруашылық қызметі салдарынан туындайтын қоршаған ортаны ластау | +2 |
| 15. | АДАПТАЦИИ ФИЗИОЛОГИЧЕСКИЕ | ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ БЕЙІМДЕЛУ | АДАПТАЦИИ ФИЗИОЛОГИЧЕСКИЕФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ БЕЙІМДЕЛУДефинициясыорганизмдердің физиологиясындағы өзгерістер. Мысалы, түйенің май қорын қышқылдау арқылы организмін сумен қамтамасыз ете алу қабілеті | +3 |
"Акклиматизация" сөзінің дефинициясында "организмдер тобын, популяцияны тұрақты түрде көбейтуге байланысты аумақтық, жасанды немесе табиғи түрде орындарын ауыстырғаннан кейін организмдердің жаңа жағдайға бейімделуі" деген анықтама берілген. Ал көшпелі қазақ мұны ежелден Толығырақ ...жерсіну, егер адамдардың қатысымен бейімдеу болса, жерсіндіру деп атайды. Қазақ әдеби тілінің сөздігінде: "Жерсін -ет. Өсімдіктің, жануарлардың жаңа орта табиғатына бейімделуі. Бір жерден екінші жерге аударғанда қой жылдам жерсінеді (М. Ермеков, Қазақст.)" 2014 жылы шыққан "Қазақша-орысша ауылшаруашылығы сөздігінде: "Акклиматизация-жерсіндіру, жерсіну" делінген. Олай болса, терминнің дефинициясын толық аша алатын, сөздікте берілген қазақша атау тұрғанда, оның басқа тілдегі нұсқасы неге ұсынылғаны түсініксіз.
Ескерту! Хабарлама қалдыру үшін сайтқа кіру керек.
ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитеті
ҚР Ішкі істер министрлігі
Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі
ҚР Сыртқы істер министрлігі
ҚР Денсаулық сақтау министрлігі
ҚР Инвестициялар және даму министрлігі
ҚР Ақпарат және коммуникациялар министрлігі
ҚР Ұлттық экономика министрлігі
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі
"Фрахттау" терминін осы қалпында жазу да, айту да тілдің заңдылығына сәйкес келмейді. Оны "Фрахт шарты" не "Жалдау шарты", "Тасымал шарты" деп өзгертуге болар еді.
Келісемін
Фрахтование негізінен кеме, қайық және өзге де теңіз көлік құралдарын жалға алу шарты болып келеді ғой, "Жалдау шарты", "Тасымал шарты" жалпы қолданысқа ұқсас нені жалдау және тасымалдау шарты түсініксіз болады, Толығырақ ...онда толық жазу керек болады кемені жалдау шарты деп, бұл өте ұзақ сынды және орысшаға не басқа тілге аударғанда "аренда судно" деп аударылуы мүмкін ғой. "Тасымал шарты" келмейтін сияқты, терминнің негізгі мәні тасымалдау да емес қой, кеме, қайық және өзге де теңіз құралдарын жалға беру болып келмей ме. "Фрахт шарты" деген дұрыс секілді.
Басқа пікірлерді көрсету