| 1. | абдукция | абдукция | абдукцияабдукцияСаласыастрономия және физика Этимологиясылат. ab – -ден және лат. ducere – жүргізу; лат. abductio – сыртқа серпу, алыстату; ұрлау Дефинициясыпайымдауларды ортаға салудың танымдық процедурасы. Физика және астрономияда энергия, үдерістердің жұтылуы, таралып кетуі, өзге ғаламшарлықтар тарапынан ұрлану мағыналарын береді. 2. Әзербайжан: abdüksiyon 3. Қырғыз: абдукция 4. Өзбек: abduksiya 5. Түрік: abdüksiyon 6. Ағылшын: Abduction 7. Испан: Abducción 8. Неміс: Abduktion 9. Француз: Abduction 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. абдукция – абдукция | +5 |
| 2. | абсорбцияметр | абсорбциометр | абсорбциометрабсорбцияметрСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Абсорбцияметр – ХІХ ғ. неміс химигі Роберт Вильгельм Бунзен тарапынан ойлап табылған, газдардың сұйықтықтардағы еру коэффицентін анықтауға арналған өлшеу аспабы. 2. Әзербайжан: absorbsiyometre 3. Қырғыз: абсорбциометр 4. Өзбек: absorbsiyometre 5. Түрік: absorpiometre 6. Ағылшын: absorptiometer 7. Испан: absorciometría 8. Неміс: Absorptiometer 9. Француз: absorptiomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: абсорбциометр – абсорбциометр 12. абсорбциометр – абсорбцияметр | +4 |
| 3. | авиаль | авиаль | авиальавиальСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Авиаль – құрамында 1,2%-ке дейін магний және 1,2%-ке дейін кремнийі бар деформацияланып ескіретін, тозатын, алюминді құймалар. Механикалық қасиеттері жоғары болғандыктан оларды самолет, кеме, автомобиль және машина жасау т.б. салаларда пайдаланады. 2. Әзербайжан: avial 3. Қырғыз: авиаль 4. Өзбек: avial 5. Түрік: avial 6. Ағылшын: avial 7. Испан: avial 8. Неміс: avial 9. Француз: avial 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. авиаль – авиаль | +4 |
| 4. | авиаэлектроника | авиаэлектроника | авиаэлектроникаавиаэлектроникаСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автоэлектроника – автокөліктерде қолданылатын электроника. Берілген санаттағы электроника талаптарына жалпылама тән белгілеріне ие. 2. Әзербайжан: аvioniklər 3. Қырғыз: авиаэлектроника 4. Өзбек: avioniklar 5. Түрік: havacılık elektroniği 6. Ағылшын: avionics 7. Испан: aviónica 8. Неміс: Avionik9. Француз: avionique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. авиаэлектроника – авиаэлектроника | +1 |
| 5. | авогадро саны | авогадро число | авогадро числоавогадро саныСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Авогадро саны (итальян физигі А. Авогадроның құрметіне аталған) – кез келген заттың грамм-молекуласындағы молекулалар не химиялық жай заттың грамм- атомындағы атомдар саны. А.с. N = 6,0225 х 10 23 моль – 1. Бұл – физика мен химиядағы тұрақты универсал шамалардың ең маңыздыларының бірі. 2. Әзербайжан: avogadro nömrəsi 3. Қырғыз: авогадро саны 4. Өзбек: avogadro raqami 5. Түрік: avogadro numarası 6. Ағылшын: avogadro number 7. Испан: numero de avogadro 8. Неміс: Avogadro-Nummer 9. Француз: numéro d'avogadro 10. Бекітілген нұсқасы: число – сан 11. Заңнамадағы қолданысы: число авогадро – авогадро саны 12. авогадро число – авогадро саны | +4 |
| 6. | авометр | авометр | авометравометрСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Авометр – тұрақты және ауыспалы электр ток тізбектерінің: ток күші, кернеу мен кедергі сияқты түрлі параметрлерді есептеуге арналған әмбебап аспап. 2. Әзербайжан: avtomat 3. Қырғыз: авометр 4. Өзбек: avometr 5. Түрік: avometr 6. Ағылшын: avometer 7. Испан: avómetro 8. Неміс: Avometer 9. Француз: avomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: авометр – авометр 12. авометр – авометр | +4 |
| 7. | автогамма-радийметр | автогамма-радиометр | автогамма-радиометравтогамма-радийметрСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автогамма-радиометр – радиоактивті элемент орындарын автомобиль көмегіне жүгіну арқылы әрі гамма-сәуле шығарудың жер бетіндегі интенсивтілігін өлшеу мен тіркеу жолымен жер беті іздестіруіне арналған аспап. 2. Әзербайжан: autogamma radiometr 3. Қырғыз: автогамма-радиометр 4. Өзбек: autogam radiometr 5. Түрік: otogamma radyometre 6. Ағылшын: autogamma radiometer 7. Испан: radiometro autogamma 8. Неміс: Autogamma-Radiometer 9. Француз: radiomètre autogame 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автогамма-радиометр – автогамма-радийметр | +4 |
| 8. | автогезия | автогезия | автогезияавтогезияСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. autуs - өзім және лат. adhaesio - жабысу; * a. autoadhesion, н. Autohäsion; ф. autoadhäsion; и. autoadhesion Дефинициясы1. Автогезия молекулалар әрекеттесуі мен диффузиясының бір көлемнен екінші көлемге өтуі нәтижесінде пайда болатын, түрлі заттардың көлемі беттерінің өзара жабысуы. 2. Әзербайжан: autogenez 3. Қырғыз: автогезия 4. Өзбек: avtogenez 5. Түрік: avtogeziya 6. Ағылшын: autogenesis 7. Испан: autogénesis 8. Неміс: Autogenese 9. Француз: autogenèse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: 12. автогезия – автогезия | +4 |
| 9. | автоген | автоген | автогенавтогенСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автоген – шамамен 3150⁰С жану температурасындағы жоғары температуралы от жалынын алуға арналған құрылғы. 2. Әзербайжан: autogen 3. Қырғыз: автоген 4. Өзбек: autogen 5. Түрік: autogen 6. Ағылшын: autogen 7. Испан: autogen 8. Неміс: autogen 9. Француз: autogène 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автоген – автоген 12. автоген – автоген | +4 |
| 10. | автогенератор | автогенератор | автогенераторавтогенераторСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автогенератор – бұл электромагнитті ауытқуларды алуға бағытталған генератор. Автогенератор ауытқуларды өз бетімен тудыра отырып, оларды энергия көздерінің энергиясынан түрлендіреді. 2. Әзербайжан: avtomatik generator 3. Қырғыз: автогенератор 4. Өзбек: avtomatik generator 5. Түрік: otomatik jeneratör 6. Ағылшын: auto generator 7. Испан: generador de auto 8. Неміс: Auto Generator | +4 |
| 11. | автодин | автодин | автодинавтодинСаласыастрономия және физика ЭтимологиясыАвто... және грекше dýnamis – күш, қабілет Дефинициясы1. Автодин – генераторды үлгінің теңселмелі контурына орналастыру мен ядролық резонанстан өтуі барысындағы реакциға негізделген, ядролық магниттік резонансты бақылауға арналған автотеңселмелі құрылғы (әлсіз теңселулер генераторы). 2. Әзербайжан: autodyne 3. Қырғыз: автодин 4. Өзбек: autodyne 5. Түрік: аvtodina 6. Ағылшын: autodyne 7. Испан: autodino 8. Неміс: Autodyne 9. Француз: autodyne 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автодин – автодин | +4 |
| 12. | автожир | автожир | автожиравтожирСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. αύτός – өзім и γύρος – шеңбер Дефинициясы1. Автожир ұшу барысында қозғалтқыш винттің авторотациясы режимінде еркін айналмалы негіз бетке сүйенетін винтқанатты ұшу құралы. 2. Әзербайжан: autogyro 3. Қырғыз: автожир 4. Өзбек: autogyro 5. Түрік: otojiro 6. Ағылшын: autogyro 7. Испан: autogiro 8. Неміс: Autogyro 9. Француз: autogyre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автожир – автожир 12. автожир – автожир | +4 |
| 13. | автоиондану | автоионизация | автоионизацияавтоиондануСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автоиондау – газ атомдары мен молекулаларының күшті электр өрістеріндегі иондалуы үдерісі. 2. Әзербайжан: autoionizasiya 3. Қырғыз: автоиондануу 4. Өзбек: avtonomizatsiya 5. Түрік: öziyonlaşma 6. Ағылшын: autoionization 7. Испан: autoionización 8. Неміс: Autoionisierung 9. Француз: autoionisation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автоионизация – автоиондану | +4 |
| 14. | автокатод | автокатод | автокатодавтокатодСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автокатод – автоэлектрлі эмиссия құбылысы негізінде жұмыс істейтін электрондардың еркін эмиттері. 2. Әзербайжан: avtomobil katotu 3. Қырғыз: автокатод 4. Өзбек: avtomobil katodi 5. Түрік: araba katodu 6. Ағылшын: car cathode 7. Испан: cátodo del coche 8. Неміс: Autokathode 9. Француз: cathode de voiture 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автокатод – автокатод | +4 |
| 15. | автокоагуляция | автокоагуляция | автокоагуляцияавтокоагуляцияСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автокоагуляция – сыртқы әсерсіз өздігінен өтетін коагуляция. 2. Әзербайжан: otokoagulyasiya 3. Қырғыз: автокоагуляция 4. Өзбек: avtokoagulyatsiya 5. Түрік: avtokoagulyatsiya 6. Ағылшын: autocoagulation 7. Испан: autocoagulación 8. Неміс: Autokoagulation 9. Француз: autocoagulation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автокоагуляция – автокоагуляция | +4 |
| 16. | автотербелістер | автоколебания | автоколебанияавтотербелістерСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автотербелістер – тұрақты, яғни үдемесіз сыртқы әсерсіз энергия есебінен қамтамасыз етілетін, тізбексіз кері байланыссыз диссипативті динамикалық жүйедегі өшпейтін ауытқулар. 2. Әзербайжан : özünü salmaq 3. Қырғыз: автотермелүүлөр 4. Өзбек: o'z-o'zidan titraydi 5. Түрік: salınımları 6. Ағылшын: self-oscillations 7. Испан: auto-oscilaciones 8. Неміс: Eigenschwingungen 9. Француз : auto-oscillations 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автоколебание – автотербеліс 12. автоколебания – автотербелістер | +3 |
| 17. | автоколлиматор | автоколлиматор | автоколлиматоравтоколлиматорСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автоколлиматор – нысанда орнатылған сетканың жарықтандырылуы мен айна шағылысуын бақылауға арналған автоколлимациялық окуляры қосылған коллиматор түріндегі юстировкалық аспап. 2. Әзербайжан: autocollimator 3. Қырғыз: автоколлиматор 4. Өзбек: autocollimator 5. Түрік: autocollimator 6. Ағылшын: autocollimator 7. Испан: autocolimador 8. Неміс: Autokollimator 9. Француз: autocollimateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автоколлиматор – автоколлиматор 12. автоколлиматор – автоколлиматор | +3 |
| 18. | автоколлимация | автоколлимация | автоколлимацияавтоколлимацияСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автоколлимация оптикалық жүйенің (коллиматордың) кей бөлігінен параллель шоқпен шыға отырып, тегіс айнадан шағылып, жүйені кері бағытта жүріп өтетін жарық сәйулелерінің қозғалысы. 2. Әзербайжан: autocollimation 3. Қырғыз: автоколлимация 4. Өзбек: autocollimation 5. Түрік: autocollimation 6. Ағылшын: autocollimation 7. Испан: autocolimación 8. Неміс: Autokollimation 9. Француз: autocollimation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автоколлимация – автоколлимация (зат есім); автоколлимациялау (етістік) | +3 |
| 19. | автокомпенсатор | автокомпенсатор | автокомпенсаторавтокомпенсаторСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автокомпенсатор – өлшеу аспабының құрамдас бөлігі; өлшенетін шаманы алмастырушы шамамен автоматты теңдестіруге арналған құрылғы. 2. Әзербайжан: avtomatik kompensator 3. Қырғыз: автокомпенсатор 4. Өзбек: avtomatik kompanator 5. Түрік: otomatik dengeleyici 6. Ағылшын: auto compensator 7. Испан: compensador automático 8. Неміс: Autokompensator 9. Француз: compensateur automatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автокомпенсатор – автокомпенсатор | +1 |
| 20. | автоконвекция | автоконвекция | автоконвекцияавтоконвекцияСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автоконвекция – бұлттағы тамшылардың булануы немесе жерге түсетін жауынның есебінен ауаның суытылатын құрғақ ауалы қабатының болуы; бұнда суытылған ауа шөгіле отырып жылы да ылғалды ауаны ысырады, бұл конвективті ағынның күшеюіне, құрғақ ауадағы одан бетер тамшының түзілуіне және т.б. әкеліп соғады, яғни конвекция өзін-өзі күшейте түседі. 2. Әзербайжан: autoconvection 3. Қырғыз: автоконвекция 4. Өзбек: autokonvektsiya 5. Түрік: autoconvection 6. Ағылшын: autoconvection 7. Испан: autoconvección 8. Неміс: Autokonvektion 9. Француз: autoconvection 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автоконвекция – автоконвекция | +2 |
| 21. | автотүзету | автокорреляция | автокорреляцияавтотүзетуСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автотүзету – ауытқумен қоса алынған бір қатарлы ретті шамалардың өзара статистикалық ара-қатынасы, мысалға ерікті үдеріс үшін – уақыт ауытқуымен.2. Әзербайжан: autocorrelation 3. Қырғыз: автокорреляция 4. Өзбек: otokorelasyon 5. Түрік: otokorelasyon 6. Ағылшын: autocorrelation 7. Испан: autocorrelación 8. Неміс: Autokorrelation 9. Француз: autocorrélation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автокорреляция – автокорреляция 12. автокорреляция – автотүзету | +3 |
| 22. | автопневматолиз | автопневматолиз | автопневматолизавтопневматолизСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автопневматолиз – магманың құрамында бар минерализаторлардың әсерінен алдын-ала бөлінген минералдардың есебінен жаңа минералдардың кристаллданудың соңғы деңгейіне пневматологиялық түрде өтуінің үдерісі. 2. Әзербайжан: avtomatik pnevmoliz 3. Қырғыз: автопневматолиз 4. Өзбек: avtomatik pnevmoniya 5. Түрік: otomatik pnömoliz 6. Ағылшын: auto pneumolysis 7. Испан: auto neumolisis 8. Неміс: Autopneumolyse 9. Француз: pneumolyse automatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автопневматолиз – автопневматолиз | +2 |
| 23. | авторадиограмма | авторадиограмма | авторадиограммаавторадиограммаСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Авторадийграфия – ауторадиография, радиоавтография, зерттеліп жатқан нысандағы радиактивті заттардың таралуын радоактивті сәуле шығаруларға сезімтал фотоэмульсияны нысанға қою арқылы зерттеуің әдісі. 2. Әзербайжан: autoradiogram 3. Қырғыз: авторадиограмма 4. Өзбек: autoradiogram 5. Түрік : otoradyogram 6. Ағылшын: autoradiogram 7. Испан: autorradiograma 8. Неміс: Autoradiogramm 9. Француз: autoradiogramme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. авторадиограмма – авторадийграмма | +2 |
| 24. | авторадиография | авторадиография | авторадиографияавторадиографияСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Авторадийграфия (радийавтография) – зерттеліп жатқан нысандағы радийактивті заттардың таралуын зерделеуге бағытталған әдіс. 2. Әзербайжан: autoradioqrafiya 3. Қырғыз: авторадиография 4. Өзбек: autoradiografiya 5. Түрік: otoradyografi 6. Ағылшын: autoradiography 7. Испан: autorradiografía 8. Неміс: Autoradiographie 9. Француз: autoradiographie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. авторадиография – авторадийграфия | +1 |
| 25. | автореттеу | авторегуляция | авторегуляцияавтореттеуСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автореттеу – тікелей және кері функционалды қатынастарына негізделген әрі сыртқы тітіркендіргіштерге қатысты динамикалық тепе-теңдікке әкелетін жүйенің құрамдас бөліктерінің әрекеттесу шоғыры. 2. Әзербайжан: autoregulation 3. Қырғыз: авто жөнгө салуу 4. Өзбек: autoregulyatsiya 5. Түрік: otoregulasyon 6. Ағылшын : autoregulation 7. Испан: autorregulación 8. Неміс: Autoregulation 9. Француз: autorégulation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: авторегуляция – автореттеу 12. авторегуляция – автореттеу | +1 |
| 26. | авторотация | авторотация | авторотацияавторотацияСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. αὐτός – өзім; лат. rotatio – айналу Дефинициясы1. Авторотация айналуға қажетті энергия винтқа келіп түскен ағыннан алынған күйдегі, ұшу құрылғысының әуе винтінің немесе қозғалтқыш турбинасының айналу режимі. 2. Әзербайжан: autorotation 3. Қырғыз: авторотация 4. Өзбек: autorotatsiya 5. Түрік: yel değirmeni 6. Ағылшын: autorotation 7. Испан: autorrotación 8. Неміс: Autorotation 9. Француз: autorotation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: авторотация – авторотация 12. авторотация – авторотация (зат есім); авторотациялану (етістік) | +2 |
| 27. | автотипия | автотипия | автотипияавтотипияСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. αὐτός – өзім + τύπος – бедерлеу Дефинициясы1. Автотипия жартылай тонды тікелей бейнелеуге қауқарсыз, полиграфиялық бейнелеу әдістерінде қолданылатын, жартылай тонды кескіндерді оптикалық растрлардың көмегімен штрихтік кескіндерге түрлендірудің технологиясы. 2. Әзербайжан: autotype 3. Қырғыз: автотипия 4. Өзбек: ototopi 5. Түрік: ototopi 6. Ағылшын: autotype 7. Испан: autotipo 8. Неміс: Autotyp 9. Француз: autotype 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автотипия – автотипия | +2 |
| 28. | автотрансфоматор | автотрансфоматор | автотрансфоматоравтотрансфоматорСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автотрансформатор – біріншілей және екіншілей орамалар тікелей қосылып, осы арқылы тек магниттік емес, электрлік байланысқа ие трансформаторлардың нұсқасы. 2. Әзербайжан: avtotransformer 3. Қырғыз: автотрансфоматор 4. Өзбек: avtotransformator 5. Түрік: avtotransfomator 6. Ағылшын: autotransformer 7. Испан: autotransformador 8. Неміс: Autotransformator 9. Француз: autotransformateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автотрансфоматор – автотрансфоматор 12. автотрансфоматор – автотрансфоматор | +3 |
| 29. | автофазалау | автофазировка | автофазировкаавтофазалауСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автофазалау – зарядталған бөлшектер тездетгіштерінің көбісіндегі электрондардың, протондардың, альфа-бөлшектердің, көпзарядты иондардың жоғарғы энергияларға (бірнеше Мэв жүздеген Гэв дейін) дейінгі жылдамталуды қамтамасыз ететін құбылыс. 2. Әзербайжан : autofasing 3. Қырғыз: автофазалау 4. Өзбек: ekofizatsiya 5. Түрік: otomatik fazlama 6. Ағылшын: autophasing 7. Испан: autofases 8. Неміс: autophasing 9. Француз: autophasing 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автофазировка – автофазалау | +3 |
| 30. | автоэлектронды эмиссия | автоэлектронная эмиссия | автоэлектронная эмиссия автоэлектронды эмиссия Саласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Автоэлектронды эмиссия – өткізгіш қатты және сұйық денелердің сыртқы электр өрісі әсерінен алдын-ала қозуынсыз электрондарын шашуы, яғни бұл электронды эмиссияның басқа түрлеріне тән, энергияның қосымша шығындарынсыз жүзеге асады. 2. Әзербайжан: sahə emissiyası 3. Қырғыз: автоэлектронная эмиссия 4. Өзбек: maydon emissiyasi 5. Түрік: alan emisyonu 6. Ағылшын: field emission 7. Испан: emisión de campo 8. Неміс: Feldemission 9. Француз: émission de champ 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автоэлектронная эмиссия – автоэлектронды эмиссия | +2 |
| 31. | агградация | агградация | агградацияагградацияСаласыастрономия және физика Этимологиясылат. ad - -ған, -да, және gradatio – бара өсу, арту * a. aggradation of permafrost layers; н. Zuwachs vorgange in Dauerfrostbodenmachtigkeiten; ф. aggradation des couches а permafrost; и. agradacion de capas de congelacion perpetua Дефинициясы1. Агградация қатқылдақ күйінің Криолитозон шамасында көпжылды қатқылдақ жыныстардың таралу ауданынның артуы мен қуатталуы, олардың температураларының төмендеуімен сипатталатын өзгеріс үдерісі. 2. Әзербайжан: qarışdırma 3. Қырғыз: агградация 4. Өзбек: aggradatsiya 5. Түрік: aggradatsiya 6. Ағылшын: aggradation 7. Испан: graduación 8. Неміс: Aufwertung 9. Француз: aggradation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. агградация – агградация | +3 |
| 32. | агометр | агометр | агометрагометрСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. Дефинициясы1. Агометр сымның электр тогына өлшеуіш кедергіні тез арада кірістіруге арнлаған Якобидің физикалық аспабы. 2. Әзербайжан: agometer 3. Қырғыз: агометр 4. Өзбек: agometr 5. Түрік: agometr 6. Ағылшын: agometer 7. Испан: agómetro 8. Неміс: Agometer 9. Француз: agomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. агометр – агометр | +2 |
| 33. | заттың агрегаттық күйі | агрегатные состояния вещества | агрегатные состояния веществазаттың агрегаттық күйіСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Заттың агрегаттық күйі (агрегат – лат. aggrego – біріктіремін, қосамын) – құрамындағы молекулалардың жылулық қозғалысының ерекшеліктеріне қарай заттың қатты, сұйық және газ тәрізді күйде болуы. 2. Әзербайжан: maddənin vəziyyəti 3. Қырғыз: агрегаттык заттын мамлекеттик 4. Өзбек: modda holati 5. Түрік: madde halleri 6. Ағылшын: states of matter 7. Испан: estados de la materia 8. Неміс: Zustände der Materie 9. Француз: états de la matière 10. Бекітілген нұсқасы: агрегатное – агрегаттық; состояние – күйі; вещество – зат 11. Заңнамадағы қолданысы: агрегатное – агрегаттық; состояние – күйі; вещество – зат 12. агрегатные состояния вещества – заттың агрегаттық күйі | +3 |
| 34. | агрофизика | агрофизика | агрофизикаагрофизикаСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Агрофизика (агрономиялық физика) – «топырақ-өсімдік-атмосфера» агроэкологиялық жүйесінде өтетін физикалық, физика-химиялық және биофизикалық үдерістер туралы ғылым. 2. Әзербайжан: agrofizika 3. Қырғыз: агрофизика 4. Өзбек: agrofizika 5. Түрік: agrophysics 6. Ағылшын: agrophysics 7. Испан: agrofísica 8. Неміс: Agrophysik 9. Француз: agrophysique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: агрофизика – агрофизика 12. агрофизика – агрофизика | +2 |
| 35. | адаптометр | адаптометр | адаптометрадаптометрСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Адаптометр (лат. adaptio – лайықтаймын + грек. metron – өлшем) – темптік адаптация, яғни көздің бірітіндеп қараңғыға үйренуі үдерісі барысында көздің жарықтық сезімталдығын өлшеуге арналған аспап.2. Әзербайжан: adaptometr 3. Қырғыз: адаптометр 4. Өзбек: adaptometr 5. Түрік: adaptometer 6. Ағылшын: adaptometer 7. Испан: adaptómetro 8. Неміс: Adaptometer 9. Француз: adaptomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: адаптометр – адаптометр 12. адаптометр – адаптометр | +3 |
| 36. | адатом | адатом | адатомадатомСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Адатом (адсорбыланған атом) – кристалдың бетінде орналасатын атом. Жалғыз атомды, атомдардың кластерін, молекулалар мен олардың кластерлерін «адсорбылан бөлшектер» деген бір терминмен білдіруге болады. 2. Әзербайжан: adat 3. Қырғыз: адатом 4. Өзбек: adat 5. Түрік: adat 6. Ағылшын: adat 7. Испан: adat 8. Неміс: adat 9. Француз: adat 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. адатом – адатом | -1 |
| 37. | адвекция | адвекция | адвекцияадвекцияСаласыастрономия және физика Этимологиясылат. advectio – жеткізу Дефинициясы1. Адвекция метрологиядағы ауаның горизонталь бағытта орын ауыстыруы мен сонымен қоса оның қасиеттерінің: температурасы, ылғалдылығы және т.б. тасынуы. Дәл осы жағдайда жылу мен суықтың адвекциясы туралы баяндалады. 2. Әзербайжан: müdafiə 3. Қырғыз: адвекция 4. Өзбек: advokat 5. Түрік: adveksiyon 6. Ағылшын: advection 7. Испан: advección 8. Неміс: Advektion 9. Француз : advection 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. адвекция – адвекциям | +2 |
| 38. | адгезив | адгезив | адгезивадгезивСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Адгезив – материалдарды беттік ұстастыру жолымен байланыстыруға қабілетті зат. Адгезивтердің табиғи және синтетикалық түрлері болады. 2. Әзербайжан: yapışan 3. Қырғыз: адгезив 4. Өзбек: yopishtiruvchi 5. Түрік: yapıştırıcı 6. Ағылшын: adhesive 7. Испан: adhesivo 8. Неміс: Klebstoff 9. Француз: adhésif 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: адгезив – адгезив 12. адгезив – адгезив | +3 |
| 39. | аддивтілік | аддивность | аддивностьаддивтілікСаласыастрономия және физика Этимологиясылат. additivus – қосылатын Дефинициясы1. Аддитивтілік өлшем шамасы нысанның бөлшектерге ықтымалды бөлінуінің кейбір кластарында тұтас нысанға сәйкес, өлшем шамаларының сомасына тең, оның бөліктеріне сәйкестігімен сипатталатын өлшемдердің қасиеті. 2. Әзербайжан: Əlavələr 3. Қырғыз: аддивдык 4. Өзбек: qo'shimchalar 5. Түрік: addivnost 6. Ағылшын: additivity 7. Испан: aditividad 8. Неміс: Additivität 9. Француз: additivité 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. аддивность – аддивтілік | +1 |
| 40. | адмиттанс | адмиттанс | адмиттансадмиттансСаласыастрономия және физика Этимологиясыағыл. admittance – -дан лат. admittere өткіу, жіберу Дефинициясы1. Адмиттанс гармониялық сигнал үшін қосполюстіктің толық кешенді өткізгіштігі. 2. Әзербайжан: giriş hüququ 3. Қырғыз: адмиттанс 4. Өзбек: admittance 5. Түрік: giriş 6. Ағылшын: admittance 7. Испан: admisión 8. Неміс: Zulassung 9. Француз: admission 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. адмиттанс – адмиттанс | +3 |
| 41. | азоттау | азотирование | азотированиеазоттауСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Азоттау – түрлі металдар мен қорытпалардың бетін арнайы азоттық ортада азотпен байытуы кезіндегі химиялық-технологиялық өңдеудің технологиялық үдерісі. 2. Әзербайжан: nitridləşmə 3. Қырғыз: азоттау 4. Өзбек: nitrillanish 5. Түрік: nitrasyon 6. Ағылшын: 7. Испан: nitruración 8. Неміс: Nitrieren 9. Француз: nitruration 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: азотирование – азоттау 12. азотирование – азоттау | +2 |
| 42. | аквадаг | аквадаг | аквадагаквадагСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Аквадаг – электр-сәулелі түтіктің ішкі немесе сыртқы бетінде жұқа электрөткізгіш қабатты түзуге қолданылатын графиттің судағы суспензиясы. 2. Әзербайжан: aquadag 3. Қырғыз: аквадаг 4. Өзбек: akvag 5. Түрік: аquadag 6. Ағылшын: aquadag 7. Испан: aquadag 8. Неміс: Aquadag 9. Француз: aquadag 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аквадаг – аквадаг 12. аквадаг – аквадаг | +2 |
| 43. | акселерограф | акселерограф | акселерографакселерографСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Акселерограф – ұшақтарда, ғарыш аппараттарында, зымырандарда және т.б., сонымен қоса машиналарды, қозғалтқыштарды және т.с.с. сынау барысында пайда болатын жылдамдық алуын өлшеуге арналған жазғыш құрылғымен жабдықталған құрылғы. 2. Әзербайжан: accelerograph 3. Қырғыз: акселерограф 4. Өзбек: akselerograf 5. Түрік: accelerograph 6. Ағылшын: accelerograph 7. Испан: acelerógrafo 8. Неміс: Beschleunigungsmesser 9. Француз: accélérographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. акселерограф – акселерограф | +2 |
| 44. | аксиоматика | аксиоматика | аксиоматикааксиоматикаСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. ἀξίωμα «пайымдау, ереже» Дефинициясы1. Аксиоматика аксиомалардың жиынтығы, кейде кең мағынасында ұйғарымдардың эмпирикалық мәліметтерге жүгінбей-ақ осы аксиомалардан шығара білінетін ұйғарымдар жиынтығы. 2. Әзербайжан: axiomatika 3. Қырғыз: аксиоматика 4. Өзбек: aksiamatikalar 5. Түрік: aksiyom 6. Ағылшын: axiomatics 7. Испан: axiomática 8. Неміс: Axiomatik 9. Француз: axiomatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аксиоматика – аксиоматика 12. аксиоматика – аксиоматика | +2 |
| 45. | аксиометр | аксиометр | аксиометраксиометрСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. axis ось, және metro өлшем Дефинициясы1. Аксиометр кеменің өлшеу аспабы, сырттай көрінетін бөліктер шеңбері мен көрсеткіш-тілшесі бар рульдік құрылғының бөлігі. 2. Әзербайжан: axiometr 3. Қырғыз: аксиометр 4. Өзбек: aksiometr 5. Түрік: dümen göstergesi 6. Ағылшын: axiometer 7. Испан: axiometro 8. Неміс: Axiometer 9. Француз: axiomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аксиометр – аксиометр 12. аксиометр – аксиометр | +3 |
| 46. | аксоида | аксоида | аксоидааксоидаСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Аксоидтар тегіс параллельді қозғалыста цилиндрлік беттер көрінісін табады, оларды құрайтындар қозғалыстың жазықтығына перпендикуляр келеді. Аксоидтар қозғалыс жазықтығымен сәйкесінше қозғалатын және қозғалмайтын центроидар деп талатын екі қисықпен түйіседі. 2. Әзербайжан: axoid 3. Қырғыз: аксоида 4. Өзбек: aksoid 5. Түрік: aksoida 6. Ағылшын: axoid 7. Испан: axoide 8. Неміс: Axoid 9. Француз: axoïde 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. аксоида – аксоида | +2 |
| 47. | аксонметр | аксонометр | аксонометраксонметрСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. áxōn – ось және ...метр Дефинициясы1. Аксонметр – сызбалардағы заттардың параллель проекциялары көмегімен бейнелеуші. 2. Әзербайжан: axonometer 3. Қырғыз: аксонометр 4. Өзбек: axonometr 5. Түрік: axonometer 6. Ағылшын: axonometer 7. Испан: axonometer 8. Неміс: Axonometer 9. Француз: axonomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аксонометрия – аксонометрия 12. аксонометр – аксонметр | +3 |
| 48. | аксонометрия | аксонометрия | аксонометрияаксонометрияСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. áxōn – ось және ...метрия Дефинициясы1. Аксонометрия – сызбалардағы заттардың параллель проекциялары көмегімен бейнелеу тәсілі. 2. Әзербайжан: aksonometri 3. Қырғыз: аксонометрия 4. Өзбек: aksonometriya 5. Түрік: perspektif bir geometri 6. Ағылшын: axonometry 7. Испан: axonometria 8. Неміс: Axonometrie 9. Француз: axonométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аксонометрия – аксонометрия 12. аксонометрия – аксонметрия | +3 |
| 49. | актинграф | актинограф | актинографактинграфСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. aktis – сәуле және graphei – жазу Дефинициясы1. Актинограф – күн радияциясының интенсивтілігін үздіксіз автоматты түрде жазуға арнлаған аспап. 2. Әзербайжан : aktinoqraf 3. Қырғыз: актинограф 4. Өзбек: aktinograf 5. Түрік : actinograph 6. Ағылшын: actinographer 7. Испан: actinógrafo 8. Неміс: Schauspielerin 9. Француз: actinographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. актинограф – актинграф | +2 |
| 50. | актинолит | актинолит | актинолитактинолитСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Актинолит – силикаттар класындағы амфибиолдар тобының жыныс түзуші минералы. Атауы минералдарда көптеген инелі кристалдар мен олардың сәулелі агрегаттарының болуымен байланысты. 2. Әзербайжан: aktinolit 3. Қырғыз: актинолит 4. Өзбек: aktinolit 5. Түрік: aktinolit 6. Ағылшын: 7. Испан: actinolita 8. Неміс: Actinolit 9. Француз: actinolite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: актинолит – актинолит 12. актинолит – актинлит | +1 |
| 51. | актинометр | актинометр | актинометрактинометрСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. ακτίς актино- – сәуле және μέτρον – өлшем Дефинициясы1. Актинметр – көбіне көрінетін электромагнитті сәулелену мен ультракүлгін жарықтың интенсивтілігін өлшеуге арналған өлшеу аспабы. 2. Әзербайжан: aktinolit 3. Қырғыз: актинометр 4. Өзбек: aktinolit 5. Түрік : aktinolit 6. Ағылшын: actinolite 7. Испан: actinolita 8. Неміс: Actinolit 9. Француз: actinolite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: актинометрия – актинометрия 12. актинометрия – актинметрия | +2 |
| 52. | актинометрия | актинометрия | актинометрияактинометрияСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. aktis – сәуле және metron – өлшем Дефинициясы1. Актинометрия түрлі жағдайлардағы күн радияциясының кернеуін зерттейтін геофизиканың бөлімі. 2. Әзербайжан: aktinometriya 3. Қырғыз: актинометрия 4. Өзбек: aktinometriya 5. Түрік: actinometry 6. Ағылшын: actinometry 7. Испан: actinometria 8. Неміс: Aktinometrie 9. Француз: actinométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: актинометрия – актинометрия 12. актинометрия – актинметрия | +1 |
| 53. | актинон | актинон | актинонактинонСаласыастрономия және физика Этимологиясылат. Actinon, An символымен белгіленеді Дефинициясы1. Актинон – актинийдің эманациясы атауымен де белгілі – атомдық нөмірі 86 мен массалық саны 219 радон химиялық элементінің радиоактивті нуклиді. 2. Әзербайжан: Aktinon 3. Қырғыз: актинон 4. Өзбек: aktinon 5. Түрік: actinon 6. Ағылшын: actinon 7. Испан: actinon 8. Неміс: Actinon 9. Француз: actinon 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. актинон – актинон | +1 |
| 54. | актиноуран | актиноуран | актиноуранактиноуранСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Актиноуран – 235 массалы (U235) уранның табиғи изотобы, актиноурандық қатардың бастаушысы. 2. Әзербайжан: aktinouran 3. Қырғыз: актиноуран 4. Өзбек: aktinouran 5. Түрік: actinouranium 6. Ағылшын: actinouran 7. Испан: actinouran 8. Неміс: Actinouran 9. Француз: actinouran 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. актиноуран – актинуран | +2 |
| 55. | актиноэлектр | актиноэлектричество | актиноэлектричествоактиноэлектрСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. Дефинициясы1. Актиноэлектр кристалдарда күн сәулесі мен газ жарығы тарапынан қоздырылады. 2. Әзербайжан: Aktinoelektriklik 3. Қырғыз: актиноэлектр 4. Өзбек: aktinoelektriklik 5. Түрік: aktinoelektrichestvo 6. Ағылшын: actinoelectricity 7. Испан: actinoelectricidad 8. Неміс: Aktinoelektrizität 9. Француз: actinoélectricité 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. актиноэлектричество – актинэлектр | +2 |
| 56. | актограф | актограф | актографактографСаласыастрономия және физика Этимологиясылат. actus қозғалыс + грек. grapho жазу, бейнелеу Дефинициясы1. Актограф – адам мен жануарлардың қозғалыс белсенділігін автоматты түрде тіркеуге арналған аспап. 2. Әзербайжан: aktrist 3. Қырғыз: актограф 4. Өзбек: aktyor 5. Түрік: aktograf 6. Ағылшын: actographer 7. Испан: actografo 8. Неміс: Schauspieler 9. Француз: actographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. актограф – актограф | +2 |
| 57. | акустикон | акустикон | акустиконакустиконСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек Дефинициясы1. Акустикон – тыңдау түтігі. 2. Әзербайжан: akustika 3. Қырғыз: акустикон 4. Өзбек: akustika 5. Түрік: akustikon 6. Ағылшын: acoustics 7. Испан: acústica 8. Неміс: Akustik 9. Француз: acoustique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. акустикон – акустикон | +1 |
| 58. | алидада | алидада | алидадаалидадаСаласыастрономия және физика Этимологиясыфранц. alhidade, ағылш. alhidada Дефинициясы1. Алидада – астрономиялық, геодезиялық және физикалық құралдар көптігінің басым бөлігін құрайтын бөлінген шеңбердің қозғалмалы бөлігі. 2. Әзербайжан: alidad 3. Қырғыз: алидада 4. Өзбек: alidad 5. Түрік: alidat 6. Ағылшын: alidade 7. Испан: alidada 8. Неміс: Alidade 9. Француз: аlidade 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: алидада – алидада 12. алидада – алидада | +2 |
| 59. | ализарин | ализарин | ализаринализаринСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Ализарин (1,2-дигидроксиантрахинон) – C14H8O4 химиялық формуласы бар антрахиноннан түзілген органикалық қосылыс. Бояғыш ретінде, сонымен қоса аналитикалық химияда индикатор ретінде қолданылады. 2. Әзербайжан: alizarin 3. Қырғыз: ализарин 4. Өзбек: alizarin 5. Түрік: alizarin 6. Ағылшын: alizarin 7. Испан: alizarina 8. Неміс: Alizarin 9. Француз: alizarine 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: ализарин – ализарин 12. ализарин – ализарин | +2 |
| 60. | алиттеу | алитирование | алитированиеалиттеуСаласыастрономия және физика Этимологиясынем. alitiren, Al – алюминий Дефинициясы1. Алиттеу – жоғарғы температурада (700–900 °C және жоғары) тотығудан әрі атмосфералық коррозияға кедергіден сақтайтын болат детальдерінің аллюминиймен беттелуі (жабылуы). 2. Әзербайжан: həssaslaşdırma 3. Қырғыз: алитрлеу 4. Өзбек: alizinglash 5. Түрік: aluminleştirme 6. Ағылшын: alitizing 7. Испан: alitizing 8. Неміс: alitisieren 9. Француз: alitisant 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: алитирование – алиттеу 12. алитирование – алиттеу | +2 |
| 61. | аллотропия | аллотропия | аллотропияаллотропияСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. ἄλλος «өзге» + τρόπος «бұрылыс, қасиет» Дефинициясы1. Аллотропия – құрылымы мен қасеті бойынша әртүрлі – аллотропты модификациялар мен формалардың бір немесе сол химиялық элементтің екі немесе одан да көп тұрпайы заттарының болуы. 2. Әзербайжан: allotropiya 3. Қырғыз: аллотропия 4. Өзбек: allotropiya 5. Түрік: allotropi 6. Ағылшын: allotropy 7. Испан: alotropía 8. Неміс: Allotropie 9. Француз: allotropie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аллотропия – аллотропия 12. аллотропия – аллотропия | +2 |
| 62. | аллохроматизм | аллохроматизм | аллохроматизмаллохроматизмСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. Аллос – «бөгде» Дефинициясы1. Аллохроматизм – минералдың өз химиялық табиғатына байланысты емес, бөгде таралған механикалық және басқа да қоспалардан және т.б. басқа себептерден пайда болған рең. Бір минерал түрлі түстер мен реңдерге боялған жағдайлар да аз кездеспейді. 2. Әзербайжан: allokromatizm 3. Қырғыз: аллохроматизм 4. Өзбек: allokromatizm 5. Түрік: allohromatizm 6. Ағылшын: allochromatism 7. Испан: alocromatismo 8. Неміс: Allochromatismus 9. Француз : allochromatisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. аллохроматизм – аллохроматизм | +1 |
| 63. | алнико | алнико | алникоалникоСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Альнико – тұрақты магниттер үшін Fe Co Ni Al негізіндегі магнитті қатты балқытпа; ұнтақтан қорыту мен құймаларды ыстықтай деформациялау арқылы алады. 2. Әзербайжан: alnico 3. Қырғыз: алнико 4. Өзбек: alnico 5. Түрік: alnico 6. Ағылшын: alnico 7. Испан: alnico 8. Неміс: Alnico 9. Француз: alnico 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. алнико – алнико | +2 |
| 64. | алсифер | алсифер | алсифералсиферСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Альсифер – алюминийдің 5,4 %, кремнийдің 9,6 %, темірдің 85 % құрайтын магнитті жұмсақ қорытпа. Алғашқы рет жүйелі түрде 1932 жылы Жапонияда Х. Масумото мен Т. Ямамото тарапынан алынған. 2. Әзербайжан: alsifer 3. Қырғыз: алсифер 4. Өзбек: alsifer 5. Түрік: alsifer 6. Ағылшын: alsifer 7. Испан: alsifer 8. Неміс: A lsifer 9. Француз: alsifer 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. алсифер – алсифер | +2 |
| 65. | альтазимут | альтазимут | альтазимутальтазимутСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Альтазимут (ар.) – биіктік пен жарықтандырғыш азимутын анықтауға арналған бұрыш өлшеуіш снаряд. 2. Әзербайжан: altazimut 3. Қырғыз: альтазимут 4. Өзбек: altazimut 5. Түрік: altazimuth 6. Ағылшын: altazimuth 7. Испан: altazimut 8. Неміс: Altazimut 9. Француз: altazimut 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. альтазимут – альтазимут | +2 |
| 66. | альтернатор | альтернатор | альтернаторальтернаторСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Альтернатор – механикалық энергияны (мысалы, дизель қозғалтқышы валының айналуын) құбылмалы токты электр энергиясына түрлендіруге арналған генератор. 2. Әзербайжан: alternator 3. Қырғыз: альтернатор 4. Өзбек: alternator 5. Түрік : alternatör 6. Ағылшын: alternator 7. Испан: alternador 8. Неміс: Lichtmaschine 9. Француз: alternateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. альтернатор – альтернатор | +2 |
| 67. | альтиметр | альтиметр | альтиметральтиметрСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Альтиметр – биіктік деңгейін өлшеуге арналған аспап. 2. Әзербайжан: altimetre 3. Қырғыз: альтиметр 4. Өзбек: altimetr 5. Түрік: altimetre 6. Ағылшын: altimeter 7. Испан: altímetro 8. Неміс: Höhenmesser 9. Француз: altimeter 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: альтиметр – альтиметр 12. альтиметр – альтиметр | +2 |
| 68. | альтиэлектрограф | альтиэлектрограф | альтиэлектрографальтиэлектрографСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Альтиэлектрограф – найзағайлы бұлттардағы кернеуді өлшеуге арналған аспап. 2. Әзербайжан: altielektrograf 3. Қырғыз: альтиэлектрограф 4. Өзбек: altielektrograf 5. Түрік: altielektrograf 6. Ағылшын: altielectrograph 7. Испан: altielectrograph 8. Неміс: altielektrographisch 9. Француз : аltielectrograph 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. альтиэлектрограф – альтиэлектрограф | +2 |
| 69. | альфа ыдырау | альфа-распад | альфа-распадальфа ыдырауСаласыастрономия және физика Этимологиясыальфа – көне грек. ἄλφα «альфа» Дефинициясы1. Альфа ыдырау – ө здігінен болатын радиоактивтік ыдырау кезінде атом ядроның альфа-бөлшектер шығаруы. 2. Әзербайжан: alfa çürüməsi 3. Қырғыз: альфa ажыроо 4. Өзбек: alfa parchalanishi 5. Түрік: alfa bozunması 6. Ағылшын: alpha decay 7. Испан: desintegración alfa 8. Неміс: Alpha-Zerfall 9. Француз: désintégration alpha 10. Бекітілген нұсқасы: альфа – альфа; распад – ыдырау 11. Заңнамадағы қолданысы: альфа – альфа; распад – ыдырау 12. альфа-распад – альфа-ыдырау | +2 |
| 70. | альфометр | альфометр | альфометральфометрСаласыастрономия және физика Этимологиясыгр. – өлшеймін Дефинициясы1. Альфометр – мотордың пайдаланылған газының жылу өткізгіштігін электрлі өлшеу жолымен карбюратордан авиамотордың цилиндрлеріне келетін жағар майы мен ауа қоспасы құрамын анықтайтын авиациялық газоанализатор аспабы. 2. Әзербайжан: alphometer 3. Қырғыз: альфометр 4. Өзбек: alfometr 5. Түрік: alfometr 6. Ағылшын: alphometer 7. Испан: alfómetro 8. Неміс: Alphometer 9. Француз: alphomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. альфометр – альфометр | +2 |
| 71. | алюминотермия | алюминотермия | алюминотермияалюминотермияСаласыастрономия және физика Этимологиясыалюминий және грек. thérme – жылулық Дефинициясы1. Алюминотермия – алюминотермиялық үдеріс, металдар мен қорытпаларды металдар тотығын алюминиймен тотықсыздандыру арқылы алу. 2. Әзербайжан: alüminotermi 3. Қырғыз: алюмотермия 4. Өзбек: aluminotermi 5. Түрік: aluminothermy 6. Ағылшын: aluminothermy 7. Испан: aluminotermia 8. Неміс: Aluminothermie 9. Француз: aluminothermie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: алюминотермия – алюминотермия 12. алюминотермия – алюминтермия | +2 |
| 72. | амальгама | амальгама | амальгамаамальгамаСаласыастрономия және физика Этимологиясыортағас.лат. amalgama – «балқытпа» Дефинициясы1. Амальгама – сынаптың басқа металдармен сұйық және қатты балқытпалары. Бұдан бөлек амальгама ионды кешен металдарымен (мысалға, аммоний) барабар қасиеттегі ерітінде түрінде бола алады. 2. Әзербайжан: amalgam 3. Қырғыз: амальгама 4. Өзбек: amalgam 5. Түрік: malgama 6. Ағылшын: amalgam 7. Испан: amalgama 8. Неміс: Amalgam 9. Француз: amalgame 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: амальгама – амальгама 12. амальгама – амальгама | +2 |
| 73. | амальгамация | амальгамация | амальгамацияамальгамацияСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Амальгамация – кенді сынапта еріту арқылы металдарды алу әдісі. Амальгамация металдардың сынаппен ылғалдануы кезінде онымен қорытпалар (амальгамалар) түзуі қабілеттілігіне негізделген. 2. Әзербайжан: birləşmə 3. Қырғыз: амальгамация 4. Өзбек: birlashma 5. Түрік: şirketlerin birleşmesi 6. Ағылшын: amalgamation 7. Испан: amalgamación 8. Неміс: Verschmelzung 9. Француз: fusion 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: амальгамация – амальгамация 12. амальгамация – амальгамация | +2 |
| 74. | аметропия | аметропия | аметропияаметропияСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Аметропия – нәтижесінде көздің артқы фокусының аккомодациялық бұлшықеттің босауы кезінде тор қабатқа тимеуімен сипатталатын адам көзінің сыну қабілетінің өзгеруі. 2. Әзербайжан: ametropiya 3. Қырғыз: аметропия 4. Өзбек: amitropiya 5. Түрік: ametropia 6. Ағылшын: ametropia 7. Испан: ametropía 8. Неміс: ametropia 9. Француз: amétropie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аметропия – аметропия 12. аметропия – аметропия | +2 |
| 75. | аморф дене | аморфное тело | аморфное телоаморф денеСаласыастрономия және физика Этимологиясыаморф – amorphos «формасыз», «тұлғасыз» Дефинициясы1. Аморф дене – қ алыптасқан формасы жок, сұйыққа тән аққыштық және изотропиялык қасиеттері бар қатты дене. 2. Әзербайжан: amorf bədən 3. Қырғыз: аморф дене 4. Өзбек: amorf tana 5. Түрік: amorf vücut 6. Ағылшын: amorphous body 7. Испан: cuerpo amorfo 8. Неміс: amorpher Körper 9. Француз: corps amorphe 10. Бекітілген нұсқасы: аморфное – аморфты, тело – дене 11. Заңнамадағы қолданысы: аморфное – аморфты, тело – дене 12. аморфное тело – аморф дене | -1 |
| 76. | ампераж | ампераж | амперажамперажСаласыастрономия және физика ЭтимологиясыAmperage Дефинициясы1. Ампераж – ампермен сипатталатын тізбектегі токқа қатысты қолданылған көнерген термин. 2. Әзербайжан: amper 3. Қырғыз: ампераж 4. Өзбек: amperaj 5. Түрік: amperaj 6. Ағылшын: amperage 7. Испан: amperaje 8. Неміс: Stromstärke 9. Француз: ampérage 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ампераж – ампераж | +2 |
| 77. | амперметрия | амперометрия | амперометрияамперметрияСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Амперметрия – шектік ток облысындағы тұрақты әрі тұрақтанған шамада токты өлшеуге негізделген тұрақты токты вольтамперометрияның жекелей құбылысы. 2. Әзербайжан: amperometriya 3. Қырғыз: амперометрия 4. Өзбек: amperometriya 5. Түрік: amperometri 6. Ағылшын: amperometry 7. Испан: amperometría 8. Неміс: Amperometrie 9. Француз: ampérométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. амперометрия – амперметрия | +2 |
| 78. | анаморфоз | анаморфоз | анаморфозанаморфозСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Анаморфоз – оптикалық ығысу нәтижесінде бастапқыдан қабылдауға қолжетімсіз әлдебір форма, жеңіл қабылданатын образға түсе алатын құрылым. 2. Әзербайжан: anamorfoz 3. Қырғыз: анаморфоз 4. Өзбек: anamorfoz 5. Түрік: anamorphosis 6. Ағылшын: anamorphosis 7. Испан: anamorfosis 8. Неміс: Anamorphose 9. Француз: anamorphose 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. анаморфоз – анаморфоз | +2 |
| 79. | анаморфот | анаморфот | анаморфотанаморфотСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Анаморфот – масштабы екі өзара перпендикуляр бағыттағы нысанның кескінін туындататын оптикалық жүйе. 2. Әзербайжан: anamorphot 3. Қырғыз: анаморфот 4. Өзбек: anamorphot 5. Түрік: anamorfot 6. Ағылшын: a namorphot 7. Испан: anamorfota 8. Неміс: anamorphot 9. Француз: anamorphot 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: анаморфот – анаморфот 12. анаморфот – анаморфот | +2 |
| 80. | анастигматизм | анастигматизм | анастигматизманастигматизмСаласыастрономия және физика Этимологиясылат. – фокустың жоқтығы Дефинициясы1. Астигматизм – көзге енетін сәулелер бір емес, бірнеше әртүрлі фокустарда фокусталатын рефракцияның туа біткен немесе жүре біткен аномалиясы. 2. Әзербайжан: anastiqmatizm 3. Қырғыз: анастигматизм 4. Өзбек: anastigmatizm 5. Түрік: anastigmatizm 6. Ағылшын: anastigmatism 7. Испан: anastigmatismo 8. Неміс: Anastigmatismus 9. Француз: anastigmatisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. анастигматизм – анастигматизм | +2 |
| 81. | анемограф | анемограф | анемографанемографСаласыастрономия және физика ЭтимологиясыАнемо... және ...граф Дефинициясы1. Анемограф – анеморумбограф, жел жылдамдығы мен бағытын (румбасын) үздіксіз автоматты жазуға арналған аспап. 2. Әзербайжан: anemograph 3. Қырғыз: анемограф 4. Өзбек: anemograf 5. Түрік: anemograf 6. Ағылшын: anemograph 7. Испан: anemógrafo 8. Неміс: Anemograph 9. Француз: anémographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. анемограф – анемограф | +2 |
| 82. | анемоинтегратор | анемоинтегратор | анемоинтеграторанемоинтеграторСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Анемоинтегратор – метеорологиялық аспап. 2. Әзербайжан: аnemo inteqratoru 3. Қырғыз: анемоинтегратор 4. Өзбек: аnemo integratori 5. Түрік: аnemo entegratörü 6. Ағылшын: аnemo integrator 7. Испан : Integrador anemo 8. Неміс: Anemo-Integrator 9. Француз: Intégrateur Anemo 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. анемоинтегратор – анемоинтегратор | +2 |
| 83. | анизейкония | анизейкония | анизейконияанизейконияСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. άνεμος – «жел» + румб + грек. γράφω – «жазу» Дефинициясы1. Анизейкония – (aniseiconia; Аниз- + грек. eikōn кескін) оң жақ және сол жақ көздің тор қабатындағы бір зат кескінінің өлшемдік теңсіздігі. 2. Әзербайжан: aniseikonia 3. Қырғыз: анизейкония 4. Өзбек: aniseikonia 5. Түрік: aniseikonia 6. Ағылшын: aniseikonia 7. Испан: aniseikonia 8. Неміс: Aniseikonia 9. Француз: aniseikonia 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: анизейкония – анизейкония 12. анизейкония – анизейкония | +2 |
| 84. | анионит | анионит | анионитанионитСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Аниониттер – дивинилбензол, линиялы полистирол мен стиролдың әсерлесе полимерленуі көмегімен түзілген ерімейтін жоғарымолекулалы субстанция. 2. Әзербайжан: anion mübadiləsi qatranı 3. Қырғыз: анионит 4. Өзбек: anyon almashinadigan qatronlar 5. Түрік: anyon değişim reçinesi 6. Ағылшын: anion exchange resin 7. Испан: resina de intercambio aniónico 8. Неміс: Anionenaustauscherharz 9. Француз: résine échangeuse d'anions 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: анионит – анионит 12. анионит – анионит | +2 |
| 85. | аномалоскоп | аномалоскоп | аномалоскопаномалоскопСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. Anomalia – бұрыстық және scopein – көру Дефинициясы1. Аномалоскоп түстік көру тарапынан түрлі ауытқуларды анықтауға арналған аспап. 2. Әзербайжан: аnomaloskop 3. Қырғыз: аномалоскоп 4. Өзбек: anomaloskop 5. Түрік: anomaloskop 6. Ағылшын: anomaloscope 7. Испан: anomaloscopio 8. Неміс: Anomaloskop 9. Француз: anomaloscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аномалоскоп – аномалоскоп 12. аномалоскоп – аномалоскоп | +2 |
| 86. | антиатом | антиатом | антиатомантиатомСаласыастрономия және физика Этимологиясыaniseiconia; Аниз- + грек. eikōn кескін Дефинициясы1. Антиатом – антипротондар мен антинейтрондар жататын, ядросы антинуклондардан тұратын антизаттардың (тұрақты және радиоактивті) атомы. 2. Әзербайжан: antiatom 3. Қырғыз: антиатом 4. Өзбек: antiatom 5. Түрік: antiatom 6. Ағылшын: antiatom 7. Испан: antiatom 8. Неміс: Antiatom 9. Француз: antiatomique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антиатом – антиатом | +2 |
| 87. | антибриз | антибриз | антибризантибризСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антифриз – төменгі температураларда қатпайтын сұйықтықтардың жинақы атауы. 2. Әзербайжан: antibreeze 3. Қырғыз: антибриз 4. Өзбек: antibiotiklar 5. Түрік: antibriz 6. Ағылшын: antibreeze 7. Испан: anticongelante 8. Неміс: Frostschutzmittel 9. Француз: antibreeze 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антибриз – антибриз | +2 |
| 88. | антиградиент | антиградиент | антиградиентантиградиентСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. Anomalia – бұрыстық және scopein – көру Дефинициясы1. Антиградиент – функция градиентіне қарама-қарсы, сәйкесінше оның тездей құлазу жағына бағытталған вектор. 2. Әзербайжан: antigradient 3. Қырғыз: антиградиент 4. Өзбек: antigradient 5. Түрік: antigradient 6. Ағылшын: antigradient 7. Испан: antigradiente 8. Неміс: Antigradient 9. Француз: antigradient 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антиградиент – антиградиент | +2 |
| 89. | антидетонатор | антидетонатор | антидетонаторантидетонаторСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антидетонаторлар – мотролы жағармайлардың детонациялық тұрақтығын жақсартуға арналып аз мөлшерде (1% аз) қосылатын химиялық қосылыстар. 2. Әзербайжан: antigradient 3. Қырғыз: антидетонатор 4. Өзбек: antigradient 5. Түрік: antigradient 6. Ағылшын: antigradient 7. Испан: antigradiente 8. Неміс: Antigradient 9. Француз: antigradient 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: антидетонатор – антидетонатор 12. антидетонатор – антидетонатор | +2 |
| 90. | антиизоморфизм | антиизоморфизм | антиизоморфизмантиизоморфизмСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антиизоморфизм – А-ның бөлшектей реттелген жиынына В-ның бөлшектей реттелген жиынына қатысты биективті антитонды бейнелеу. 2. Әзербайжан : anti-isomorfizm 3. Қырғыз: антиизоморфизм 4. Өзбек: anti-isomorfizm 5. Түрік: antiisomorphism 6. Ағылшын: anti-isomorphism 7. Испан: antiisomorfismo 8. Неміс: Anti-Isomorphismus 9. Француз: anti-isomorphisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антиизоморфизм – антиизоморфизм | +2 |
| 91. | антикогерер | антикогерер | антикогерерантикогерерСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антикогерер – радиоқабылдаудың алғашқы даму кезеңінде қолданылған детектілеу құрылғысы. 2. Әзербайжан: anti-coperer 3. Қырғыз: антикогерер 4. Өзбек: qarshi vosita 5. Түрік: antikogerer 6.Ағылшын: anti-coperer 7. Испан: anti-operador 8. Неміс: Anti-Kopierer 9. Француз: anti-coper 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антикогерер – антикогерер | +2 |
| 92. | антикоммутатор | антикоммутатор | антикоммутаторантикоммутаторСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антикоммутатор – «антикоммутативтіліктің» сақиналы көбейту деңгейін анықтайтын, сақина элементтерінің симметрияландырушы операторы. 2. Әзербайжан: anticommutator 3. Қырғыз: антикоммутатор 4. Өзбек: antikommutator 5. Түрік: anticommutator 6. Ағылшын: anticommutator 7. Испан: anticonmutador 8. Неміс: Antikommutator 9. Француз: anticommutateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антикоммутатор – антикоммутатор | +2 |
| 93. | антилогарифм | антилогарифм | антилогарифмантилогарифмСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антилогарифм – логарифмі n санына (осы негіздеме бойынша) тең сан. 2. Әзербайжан: antilog 3. Қырғыз: антилогарифм 4. Өзбек: antilog 5. Түрік: logaritma 6. Ағылшын: antilog 7. Испан: antilog 8. Неміс: Antilog 9. Француз: antilog 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: антилогарифм – антилогарифм 12. антилогарифм – антилогарифм | +2 |
| 94. | антиматерия | антиматерия | антиматерияантиматерияСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антиматерия – антибөлшектерден тұратын материя. 2. Әзербайжан: antimadder 3. Қырғыз: антиматерия 4. Өзбек: qarshi vosita 5. Түрік: antimadde 6. Ағылшын: antimatter 7. Испан: antimateria 8. Неміс: Antimaterie 9. Француз: antimatière 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антиматерия – антиматерия | +2 |
| 95. | антидүние | антимир | антимирантидүниеСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антидүние (анти – көне грек. ἀντί « орнына , сол сияқты, сол тәрізді, қарсы») – ғ алымдар қиялындағы антизаттардан құрылған жеке жұлдыздар немесе галактикалар түріндегі Әлемнің бір бөлігі. 2. Әзербайжан: antiworld 3. Қырғыз: каршы дүйнө 4. Өзбек: qarshi dunyo 5. Түрік: anti dünya 6. Ағылшын: anti world 7. Испан: anti mundo 8. Неміс: Antiwelt 9. Француз: anti-monde 10. Бекітілген нұсқасы: анти – анти; мир – әлем, дүние 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антимир – антиәлем | +2 |
| 96. | антинейтрино | антинейтрино | антинейтриноантинейтриноСаласыастрономия және физика Этимологиясыанти – көне грек. ἀντί «орнына, сол сияқты, сол тәрізді, қарсы» + нейтрино – лат. neutralis «орташа», neuter «екеуінің біреуі де емес; орташасы» Дефинициясы1. Антинейтрино – н ейтриноның антибөлшегі, массасы нөлге тең жартылай бүтін спині бар бейтарап элементар бөлшек. 2. Әзербайжан: antineutrino 3. Қырғыз: антинейтрино 4. Өзбек: antineutrino 5. Түрік : antineutrino 6. Ағылшын: antineutrino 7. Испан: antineutrino 8. Неміс: Antineutrino 9. Француз: antineutrino 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антинейтрино – антинейтрино | +2 |
| 97. | антипассат | антипассат | антипассатантипассатСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. anti – қарсы және пассат – исп. viento de pasada – көшуге, жүруге ыңғайлы жел Дефинициясы1. Антипассат – көбіне жер бетінің батысқа есіп пассаттық ағынынан үстем шығыс бағытта есетін, тропикалық белдеулердегі жоғары трапосфералық және төменгі стратосфералық ауа. 2. Әзербайжан: antipassas 3. Қырғыз: антипассат 4. Өзбек: antipasassa 5. Түрік: antitrade 6. Ағылшын: antipassass 7. Испан: antipassass 8. Неміс: Antipassass 9. Француз: antipassass 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антипассат – антипассат | +1 |
| 98. | антисегнетэлектр | антисегнетоэлектричество | антисегнетоэлектричествоантисегнетэлектрСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антисегнетоэлектр – кейбір кристалдарда температуралық нақты интервалда жақын тұрған кристал торлары иондарының электр дипольді мезет антипраллель бағытталуымен сипатталатын физикалық құбылыс. Құбылыс антиферромагнетизм құбылысына баламалы әрі сегнетоэлектрдің де физикалық табиғатына ие. 2. Әзербайжан: antiferroelektriklik 3. Қырғыз: антисегнетэлектр 4. Өзбек: antiferroelektrlik 5. Түрік: antiferroelectricity 6. Ағылшын: antiferroelectricity 7. Испан: antiferroelectricidad 8. Неміс: Antiferroelektrizität 9. Француз: antiferroelectricity 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. | +2 |
| 99. | антициклогенез | антициклогенез | антициклогенезантициклогенезСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антициклогенез – атмосферадағы антициклондық құбылыс түзілуі мен интенсивтілігінің күшеюі үдерісі. 2. Әзербайжан: anticiklogenez 3. Қырғыз: антициклогенез 4. Өзбек: antikotoksenez 5. Түрік: antisiklojenez 6. Ағылшын: anticyclogenesis 7. Испан: anticiclogénesis 8. Неміс: Antizyklogenese 9. Француз: anticyclogenèse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антициклогенез – антициклогенез | +2 |
| 100. | антрациен | антрациен | антрациенантрациенСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Антрацен – түссіз кристалдар, балқу t 218° C. Суда ерімейді, ацетонитрил мен ацетонда ериді, қыздырғанда бензолда ериді. Антраценді тас көмір шайырынан алады. 2. Әзербайжан: anthracien 3. Қырғыз: антрациен 4. Өзбек: аntrasen 5. Түрік: antrasit 6. Ағылшын: anthracien 7. Испан: antracia 8. Неміс: Anthracien 9. Француз: anthracien 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антрациен – антрациен | +2 |
| 101. | апертометр | апертометр | апертометрапертометрСаласыастрономия және физика Этимологиясылат. apertus – ашық және грек. metron – өлшем Дефинициясы1. Апертометр оптикалық әйнектер мен объективтердің апертурасын өлшеуге арналған аспап. 2. Әзербайжан: apertometer 3. Қырғыз: апертометр 4. Өзбек: apertometer 5. Түрік: apertometr 6. Ағылшын: apertometer 7. Испан: apertómetro 8. Неміс: Öffnungsmesser 9. Француз: apertomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. апертометр – апертураметр | +2 |
| 102. | апостильб | апостильб | апостильбапостильбСаласыастрономия және физика Этимологиясыбелгілеу: асб, asb; грек. αποστίλβω – жарқыраймын Дефинициясы1. Апостильб – СГС жүйесіндегі жарық бірлігі. Француз физигі Андре Блондель тарапынан ұсынылған. 2. Әзербайжан: apostil 3. Қырғыз: апостиль 4. Өзбек: apostil 5. Түрік: apostil 6. Ағылшын: apostille 7. Испан: apostilla 8. Неміс: Apostille 9. Француз: apostille 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. апостильб – апостильб | +2 |
| 103. | ареа-функция | ареа-функция | ареа-функцияареа-функцияСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Ареа - функция – функцияның бірі: ареа-синус, ареа-косинус, ареа-тангенс, ареа-котангенс түріндегі гиперболалық функцияға қарсы функция. 2. Әзербайжан: sahəsi funksiyası 3. Қырғыз: ареа-функция 4. Өзбек: maydon funksiyasi 5. Түрік: alan işlevi 6. Ағылшын: area function 7. Испан: función de área 8. Неміс: Flächenfunktion 9. Француз: fonction de zone 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ареа-функция – ареа-функция | +2 |
| 104. | ареометр | ареометр | ареометрареометрСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Ареометр – жұмыс принципі Архимед заңына негізделген сұйықтықтардың тығыздығын өлшеуге арналған аспап. 2. Әзербайжан: hidrometre 3. Қырғыз: ареометр 4. Өзбек: gidrometre 5. Түрік: hidrometre 6. Ағылшын: hydrometer 7. Испан: hidrómetro 8. Неміс: Hydrometer 9. Француз: densimètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: ареометр – ареометр 12. ареометр – ареометр | +2 |
| 105. | ареопикнометр | ареопикнометр | ареопикнометрареопикнометрСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Ареопикнометр – таразыны алмастыратын, пикнометр мен ареометрдің қосылысына тән аспап. 2. Әзербайжан: isopicnometer 3. Қырғыз: ареопикнометр 4. Өзбек: isopicnometer 5. Түрік: areopiknometr 6. Ағылшын: areopicnometer 7. Испан: areopicnómetro 8. Неміс: Areopiknometer 9. Француз: aréopicnomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ареопикнометр – ареопикнометр | +2 |
| 106. | аэродинамика | аэродинамика | аэродинамикааэродинамикаСаласыастрономия және физика Этимологиясыаэро – көне грек. ἀήρ «ауа» + динамика – грек. dynamis «күш» Дефинициясы1. Аэродинамика – ауаның (жалпы жағдайда газ тәрізді ортаның) қозғалыс заңдарын жзне оның ауада қозғалып келе жатқан қатты денелермен әсерлесуін зерттейтін гидромеханиканың бөлімі. 2. Әзербайжан: aerodinamika 3. Қырғыз: аэродинамика 4. Өзбек: aerodinamika 5. Түрік: aerodinamik 6. Ағылшын: aerodynamics 7. Испан: aerodinamica 8. Неміс: Aerodynamik 9. Француз: aérodynamique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аэродинамика – аэродинамика 12. аэродинамика – аэродинамика | +2 |
| 107. | аэростатика | аэростатика | аэростатикааэростатикаСаласыастрономия және физика Этимологиясыаэро – көне грек. ἀήρ «ауа» + статистика – неміс. Statos – тұрақты Дефинициясы1. Аэростатика – г аз тәрізді ортанық тепе-теңдігін және оның ішінде қозғалған денеге тигізетін әсерін зерттейтін гидромеханиканың бір бөлімі. 2. Әзербайжан: aerostatika 3. Қырғыз: аэростатика 4. Өзбек: aerostatika 5. Түрік: aerostatik 6. Ағылшын: aerostatics 7. Испан: aerostatica 8. Неміс: Aerostatik 9. Француз: aérostatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аэростатика – аэростатика 12. аэростатика – аэростатика | +2 |
| 108. | Бернулли теңдеуі | Бернулли уравнение | Бернулли уравнениеБернулли теңдеуіСаласыастрономия және физика Этимологиясышвейцар физигі, механик әрі математик, кинетикалық газдар, гидродинамика және математикалық физика теориясының негізін қалаушылардың бірі Дании́л Берну́ллидің құрметіне аталған Дефинициясы1. Бернулли теңдеуі – о рныққан сұйық ағынындағы бөлшектердіқ орналасу биіктігі (г), ағын жылдамдыгы (V) және қысымы (р) арасындағы байланысты тағайындайтын гидромеханиканың негізгі теңдеуі. 2. Әзербайжан: Bernoulli tənliyi 3. Қырғыз: Бернуллинин барабардык 4. Өзбек: Bernoulli tenglamasi 5.Түрік: Bernoulli denklemi 6. Ағылшын: Bernoulli equation 7. Испан: Ecuación de Bernoulli 8. Неміс: Bernoulli-Gleichung 9. Француз: Équation de Bernoulli 10. Бекітілген нұсқасы: уравнение – теңдеу 11. Заңнамадағы қолданысы: формула Бернулли – Бернулли формуласы 12. Бернулли уравнение – Бернулли теңдеуі | +2 |
| 109. | Больцман тұрақтысы | Больцмана постоянная | Больцмана постояннаяБольцман тұрақтысыСаласыастрономия және физика Этимологиясыавстриялық физик-теоретик, статистикалық механика және молекулалық-кинетикалық теорияның негізін салушы Лю́двиг Бо́льцманның құрметіне аталған Дефинициясы1. Больцман тұрақтысы — газ тұрақтысының (k) Авогадро санына (N) қатынасына тең, негізгі тұрақты физикалық шамалардың бірі. 2. Әзербайжан: Boltzmann sabit 3. Қырғыз: Больцман дайыма 4. Өзбек: Boltzmann doimiy 5. Түрік: Boltzmann sabiti 6. Ағылшын: Boltzmann constant 7. Испан: сonstante de Boltzmann 8. Неміс: Boltzmann konstant 9. Француз: сonstante de Boltzmann 10. Бекітілген нұсқасы: постоянная – тұрақты 11. Заңнамадағы қолданысы: постоянная Стефана-Больцмана – Стефан-Больцман тұрақтысы 12. Больцмана постоянная – Больцман тұрақтысы | +2 |
| 110. | Бор постулаттары | Бора постулаты | Бора постулатыБор постулаттарыСаласыастрономия және физика ЭтимологиясыНильс Бордың құрметіне аталған; постулат – лат. postulatum – талап Дефинициясы1. Бор постулаттары – атомның орнықтылығын түсіндіруге арналған Бор теориясының негізгі болжамдары. 2. Әзербайжан: Bora postulates 3. Қырғыз: Борнын постулаттары 4. Өзбек: Bora postulates 5. Түрік: Bora postulaları 6. Ағылшын: Bora postulates 7. Испан: рostulados de bora 8. Неміс: Bora postuliert 9. Француз: Bora postule 10. Бекітілген нұсқасы: постулат – постулат 11. Заңнамадағы қолданысы: постулат – постулат 12. Бора постулаты – Бор постулаттары | +2 |
| 111. | вебер | вебер | вебервеберСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Вебер – магнит ағынының өлшем бірліктері жүйесіндегі өлшеу бірлігі. 2. Әзербайжан: toxucu 3. Қырғыз: вебер 4. Өзбек: weber 5. Түрік: weber 6. Ағылшын: weber 7. Испан: weber 8. Неміс: Weber 9. Француз: w eber 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. вебер – вебер | +2 |
| 112. | құйынды токтар | вихревые токи | вихревые токиқұйынды токтарСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Құйынды токтар – шомбал өткізгіштерде пайда болатын индукциялық токтар. Мұндай токтар тұрақты магнит өрісінде қозғалған немесе айнымалы магнит өрісінде тұрған өткізгіштердін бәрінде де пайда болады. 2. Әзербайжан: eddy cərəyanlar 3. Қырғыз: эдди агымдар 4. Өзбек: quduq oqimlari 5. Түрік: girdap akımları 6. Ағылшын: eddy currents 7. Испан: corrientes de foucault 8. Неміс: Wirbelströme 9. Француз: courants de foucault 10. Бекітілген нұсқасы: вихревые – құйынды: ток – ток 11. Заңнамадағы қолданысы: вихревые – құйындық: ток – ток 12. вихревые токи – құйынды токтар | +2 |
| 113. | ішкі конверсия | внутренняя конверсия | внутренняя конверсияішкі конверсияСаласыастрономия және физика Этимологиясыконверсия – лат. conversio — «жүгіну», «айналу», «өзгеру» Дефинициясы1. Ішкі конверсия – атом ядросының қозған күйінен негізгі күйіне ауысуы нәтижесінде атомның ішкі қабатынан электрондардың бөлініп шығуы. 2. Әзербайжан: daxili dönüşüm 3. Қырғыз: ички айландыруу 4. Өзбек: ichki ishlash 5. Түрік: iç dönüşüm 6. Ағылшын: internal conversion 7. Испан: conversión interna 8. Неміс: interne Konvertierung 9. Француз: conversion interne 10. Бекітілген нұсқасы: внутренняя – ішкі; конверсия – конверсия 11. Заңнамадағы қолданысы: внутренняя – ішкі; конверсия – конверсия 12. внутренняя конверсия – ішкі конверсия | +2 |
| 114. | геоид толқыны | волна геоида | волна геоидагеоид толқыныСаласыастрономия және физика Этимологиясы(геоид – грек. geoeides, ge – Жер және eidos – түрі Дефинициясы1. Геоид толқыны – геоид беті мен математикалық тұрғыдан анықталған референц-эллипсоид беті арасындағы қашықтық (оң немесе теріс мағына). 2. Әзербайжан: geoid dalğası 3. Қырғыз: эллипс толкун 4. Өзбек: geoid to'lqini 5. Түрік: jeoid dalga 6. Ағылшын: geoid wave 7. Испан: onda geoide 8. Неміс: Geoidwelle 9. Француз: vague de géoïde 10. Бекітілген нұсқасы: волна – толқын 11. Заңнамадағы қолданысы: волна – толқын 12. волна геоида – геоид толқыны | +2 |
| 115. | газ динамикасы | газовая динамика | газовая динамикагаз динамикасыСаласыастрономия және физика Этимологиясыгаз – нидерл. gas, көне грек. χάος «хаос, бейберекет» + динамика – грек. dynamis «күш» Дефинициясы1. Газ динамикасы – г аз қозғалысын зерттейтін гидромеханиканың бөлімі. Механика тұрғысынан қарағанда газдың сұйықтан ең басты ерекшелігі – қысымы өзгеруіне сәйкес оның көлемінің де өзгеруі немесе сығылғыштығы. 2. Әзербайжан: qaz dinamikası 3. Қырғыз: газ динамикасы 4. Өзбек: gaz dinamikasi 5. Түрік: gaz dinamiği 6. Ағылшын: gas dynamics 7. Испан: dinámica de gas 8. Неміс: Gasdynamik 9. Француз: dynamique des gaz 10. Бекітілген нұсқасы: газовая – газды; динамика – динамика 11. Заңнамадағы қолданысы: газовая – газды; динамика – динамика 12. газовая динамика – газ динамикасы | +2 |
| 116. | газ тұрақтысы | газовая постоянная | газовая постояннаягаз тұрақтысыСаласыастрономия және физика Этимологиясыгаз – нидерл. gas, көне грек. χάος «хаос, бейберекет» Дефинициясы1. Газ тұрақтысы – тұрақты кысымдағы идеал газдың 1 молін 1°С-қа қыздырғанда істелетін жұмыс мөлшеріне тең физикалық тұрақты шама. 2. Әзербайжан: qaz sabitliyi 3. Қырғыз: газ дайыма 4. Өзбек: gaz sobit 5. Түрік: gaz sabiti 6. Ағылшын: gas constant 7. Испан: constante de gas 8. Неміс: Gas konstant 9. Француз: gaz constant 10. Бекітілген нұсқасы: газовая – газды; постоянная – тұрақты 11. Заңнамадағы қолданысы: газовая – газды; постоянная – тұрақты 12. газовая постоянная – газ тұрақтысы | +2 |
| 117. | геоид | геоид | геоидгеоидСаласыастрономия және физика Этимологиясыгеоид – грек. geoeides, ge – Жер және eidos – түрі Дефинициясы1. Геоид – Жердің гравитациялық өрісіндегі теңіздің бекітілген орта деңгейі (МSL) мен оның материктер алып жатқан жалғасына сәйкес келетін баламалы әлеуетті беті. Жергілікті гравитациялық ауытқулардың салдарынан геоид пішіні дұрыс емес қалыптасқан, сондықтан ауыртпалық күшінің бағыты кез келген нүктеде геоид бетіне перпендикуляр. 2. Әзербайжан: geoid 3. Қырғыз: эллипс 4. Өзбек: geoid 5. Түрік: jeoid 6. Ағылшын: geoid 7. Испан: geoide 8. Неміс: Geoidw 9. Француз: géoïde 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. геоид – геоид | +1 |
| 118. | гидростатика | гидростатика | гидростатикагидростатикаСаласыастрономия және физика Этимологиясыгидро – грек. hydor – су + статистика – неміс. Statos – тұрақты Дефинициясы1. Гидростатика – с ұйықтың тепе-теңдігін жәнe оның өзіне батырылған денеге тигізетін әсерін зерттейтін гидромеханиканың бөлімі. Гидростатиканың ең басты мәселесі – сұйық ішіндегі кысымның таралу заңдылығын зерттеу: дененің орнықтылығы және оның жүзуі үшін қажетті шарттарды анықтау. 2. Әзербайжан: hidrostatik 3. Қырғыз: гидростатика 4. Өзбек: gidrostatikasi 5. Түрік: hidrostatik 6. Ағылшын: hydrostatics 7. Испан: hidrostática 8. Неміс: Hydrostatik 9. Француз: hydrostatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: гидростатический – гидростатикалық 12. гидростатика – гидростатика | +2 |
| 119. | изотермиялық процесс | изотермический процесс | изотермический процессизотермиялық процессСаласыастрономия және физика Этимологиясыизотермия – изо – көне грек. ί̓σος «теңдей, бірдей ұқсас» + термия – грек. therme – жылу; процесс – лат. processus – жылжу Дефинициясы1. Изотермиялық процесс – т ұрақты температурада өтетін процесс. Изотермиялық процесте идеал газдың қысымы мен көлемі бір-біріне кері пропорционал өзгереді де, жүйенің ішкі энергиясы әрқашанда тұрақты болады, берілген жылу сыртқы жұмысқа ғана жұмсалады. 2. Әзербайжан: izotermik proses 3. Қырғыз: изотермиялык процесс 4. Өзбек: izotermik jarayon 5. Түрік: izotermik süreç 6. Ағылшын: isothermal process 7. Испан: proceso isotérmico 8. Неміс: i s othermer Prozess 9. Француз: processus isothermique 10. Бекітілген нұсқасы: изотермический – изотермиялық; процесс – процесс; үдеріс 11. Заңнамадағы қолданысы: изотермический – изотермиялық; процесс – процесс; үдеріс 12. изотермический процесс – изотермиялық процесс | +2 |
| 120. | изотропия | изотропия | изотропияизотропияСаласыастрономия және физика Этимологиясыизо – көне грек. ί̓σος «теңдей, бірдей ұқсас» + тропия – τρόπος «бағыт» Дефинициясы1. Изотропия – ф изикалық шамалардың белгілі бір ортаның барлық бағытында бірдей болу қасиеті. Физикалық шамалардың изотроптығы газдарда, сұйықтарда, біртекті аморф және біркелкі майда кристалды денелерде байқалады. 2. Әзербайжан: izotropiya 3. Қырғыз: изотропия 4. Өзбек: izotropiya 5. Түрік: isotropism 6. Ағылшын: isotropy 7. Испан: isotropía 8. Неміс: isotropie 9. Француз: isotropie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. изотропия – изотропия | +2 |
| 121. | кванттық сандар | квантовые числа | квантовые числакванттық сандарСаласыастрономия және физика Этимологиясыквант – лат. quantum, quantus «бірнеше; соншалықты үлкен» Дефинициясы1. Кванттық сандар – к ванттық механика заңдарына бағынатын жүйедегі физикалық шамалардың ықтимал мәндерін анықтайтын бүтін немесе жартылай бүтін сандар. 2. Әзербайжан: kvant sayıları 3. Қырғыз: өлчөмү саны 4. Өзбек: kvant raqamlari 5. Түрік: kuantum sayıları 6. Ағылшын: quantum numbers 7. Испан: números cuánticos 8. Неміс: Quantenzahlen 9. Француз: nombres quantiques 10. Бекітілген нұсқасы: квантовые – кванттық; число – сан 11. Заңнамадағы қолданысы: квантовые – кванттық; число – сан 12. квантовые числа – кванттық сандар | +2 |
| 122. | Керр құбылысы | Керра явление | Керра явлениеКерр құбылысыСаласыастрономия және физика Этимологиясышотландиялық физик Дж. Керрдің құрметіне аталған Дефинициясы1. Керр құбылысы – электр өрісіне қойылған мөлдір изотропты денелерде байқалатын сәуленің қосарланы; сыну құбылысы. 2. Әзербайжан: Kerr fenomeni 3. Қырғыз: Керр таасири 4. Өзбек: Kerr fenomeni 5. Түрік: Kerr fenomeni 6. Ағылшын: Kerr phenomenon 7. Испан: Fenómeno kerr 8. Неміс: Kerr-Phänomen 9. Француз: Phénomène de Kerr 10. Бекітілген нұсқасы: явление – құбылыс 11. Заңнамадағы қолданысы: явление – құбылыс 12. Керра явление – Керр құбылысы | +2 |
| 123. | газдардың кинетикалық теориясы | кинетическая теория газов | кинетическая теория газовгаздардың кинетикалық теориясыСаласыастрономия және физика Этимологиясыкинетика – көне грек. κινητικός «қозғалатын, жылжымалы», κινέω «қозғау, түрту», праүндіеур. *keie- «қозғау»; газ – нидерл. gas , көне грек. χάος «хаос, бейберекет»; теория – грек. θεωρία «қарау, зерттеу» Дефинициясы1. Газдардың кинетикалық теориясы – газдардың қасиеттерін, оның молекулаларыныц өзара әсері мен қозғалысы бойынша түсіндіретін теория. 2. Әзербайжан: qazların kinetik nəzəriyyəsi 3. Қырғыз: газдардын кинетикалык теория 4. Өзбек: gazlarning kinetik nazariyasi 5. Түрік: gazların kinetik teorisi 6. Ағылшын: kinetic theory of gases 7. Испан: teoría cinética de los gases. 8. Неміс: kinetische Theorie der Gase 9. Француз: théorie cinétique des gaz 10. Бекітілген нұсқасы: кинетическая – кинетикалық; теория – теория; газ – газ 11. Заңнамадағы қолданысы: кинетическая – кинетикалық; теория – теория; газ – газ 12. кинетическая теория газов – газдардың кинетикалық теориясы | +1 |
| 124. | тербелмелі контур | колебательный контур | колебательный контуртербелмелі контурСаласыастрономия және физика Этимологиясыконтур – франц. Заттың сыртқы келбеті, нобайы Дефинициясы1. Тербелмелі контур – б ір-бірімен тізбектей қосылған электр сыйымдылығынан (с), индуктивтіліктен (L) және электр кедергісінен (R) тұратын электр тізбегі. 2. Әзербайжан: salınan dövrə 3. Қырғыз: термелүүлөрдүн контур 4. Өзбек: salqin o'choq 5. Түрік: salınımlı devre 6. Ағылшын: vibrational 7. Испан: circuito oscilatorio 8. Неміс: Schwingkreis 9. Француз: vibratoire 10. Бекітілген нұсқасы: колебательный – тербелмелі; контур – контур 11. Заңнамадағы қолданысы: колебательный контур – ауытқығыш контур 12. колебательный контур – тербелмелі контур | +2 |
| 125. | жарықтың комбинациялық шашырауы | комбинационное рассяние света | комбинационное рассяние светажарықтың комбинациялық шашырауыСаласыастрономия және физика Этимологиясыкомбинация – лат. combinatio, com — бірлесу, бірлестік, bin — екеуі Дефинициясы1. Жарықтың комбинациялық шашырауы – ш ашыраған жарық жиілігінің өзгеру құбылысы. Жарықтың комбинациялық шашырауы кезінде шашыраған жарық құрамында бастапқы жарық жиілігінен (V) басқа комбинациялық жарық жиілігі де (V k ) байқалады. 2. Әзербайжан: işığın zərifliyini birləşdirir 3. Қырғыз: комбинациялы аралык жарык 4. Өзбек: yorug'likni tozalashni birlashtiradi 5. Түрік: іşığın arıtılmasını birleştirir 6. Ағылшын: combine refinement of light 7. Испан: combinar el refinamiento de la luz 8. Неміс: Verfeinerung von Licht kombinieren 9. Француз: combinez le raffinement de la lumière 10. Бекітілген нұсқасы: комбинационное – комбинациялық; рассяние – шашырау; свет – жарық 11. Заңнамадағы қолданысы: комбинационное – комбинациялық; рассяние – шашырау; свет – жарық 12. комбинационное рассяние света – жарықтың комбинациялық шашырауы | +2 |
| 126. | кристалдану | кристализация | кристализациякристалдануСаласыастрономия және физика Этимологиясыкөне грек. κρύσταλλος «мұз, тау хрусталы, кристалл» Дефинициясы1. Кристалдану – заттың, атомдары (иондары) тәртіптелген және симметриялы орналасқан, кристалдық күйге көшуі. 2. Әзербайжан: kristalizasiya 3. Қырғыз: кристаллдашуу 4. Өзбек: kristallanish 5. Түрік: kristalleşme 6. Ағылшын: crystallization 7. Испан: cristalización 8. Неміс: Kristallisation 9. Француз: cristallisation 10. Бекітілген нұсқасы: кристалл – кристалл 11. Заңнамадағы қолданысы: кристализация – кристалдану 12. кристализация – кристалдану | +2 |
| 127. | ламберт | ламберт | ламбертламбертСаласыастрономия және физика Этимологиясынеміс ғалымы И. Ламберттің құрметіне аталған Дефинициясы1. Ламберт – жарықтылықтың жүйеден тыс өлшеу бірлігі. 1 Л.— 3193 нит. 2. Әзербайжан: lambert 3. Қырғыз: ламберт 4. Өзбек: lambert 5. Түрік: lambert 6. Ағылшын: lambert 7. Испан: lambert 8. Неміс: Lambert 9. Француз: lambert 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фут-ламберт – фут-ламберт 12. ламберт – ламберт | +2 |
| 128. | Ламберт заңы | Ламберта закон | Ламберта законЛамберт заңыСаласыастрономия және физика Этимологиясынеміс ғалымы И. Ламберттің құрметіне аталған Дефинициясы1. Ламберт заңы – жарық сәулесін шығаратын немесе оны шашырататын беттегі жарық күшінің өзгеру тәуелділігін тағайындайтын заң. 2. Әзербайжан: Lambert qanunu 3. Қырғыз: Ламберт мыйзам 4. Өзбек: Lambert qonuni 5. Түрік: Lambert yasası 6. Ағылшын: Lambert law 7. Испан: Ley de Lambert 8. Неміс: Lambert-Gesetz 9. Француз : Loi de Lambert 10. Бекітілген нұсқасы: закон – заң 11. Заңнамадағы қолданысы: фут-ламберт – фут-ламберт 12. Ламберта закон – Ламберт заңы | +2 |
| 129. | магниттік өтімділік | магнитная проницаемость | магнитная проницаемостьмагниттік өтімділікСаласыастрономия және физика Этимологиясымагнит – лат. magnes «магнит» Дефинициясы1. Магниттік өтімділік – заттың магниттік қасиетін сипаттайтын шама. Магниттік өтімділік – заттағы магнит индукциясының (B) вакуумдегі индукцияға (B 0 ) қатынасына тең. 2. Әзербайжан: maqnit geçirgenliği 3. Қырғыз: магниттук өтүү 4. Өзбек: magnit o'tkazuvchanlik 5. Түрік: manyetik geçirgenlik 6. Ағылшын: magnetic permeability 7. Испан: permeabilidad magnética 8. Неміс: magnetische Permeabilität 9. Француз: perméabilité magnétique 10. Бекітілген нұсқасы: магнитная – магниттік; проницаемость – өтімділік 11. Заңнамадағы қолданысы: магнитная – магниттік; проницаемость – өтімділік 12. магнитная проницаемость – магниттік өтімділік | +2 |
| 130. | монохромат жарық | монохроматический свет | монохроматический светмонохромат жарықСаласыастрономия және физика Этимологиясымонохромат – грек. μονόχρωμος «біртүсті», моно – грек. μόνος «жалғыз» + хрома – грек. χρῶμα «түс» Дефинициясы1. Монохромат жарық – жиілігі тұрақты жарық толқындары. Шындығында нағыз монохромат жарық табиғатта кездеспейді. Өйткені кез келген зат атомдарының жарық толқындарын шығару процесі үздікті түрде жүретін құбылыс болғандықтан, әрбір үзіліс арасындағы шыққан сәулелердің жиіліктері бір-біріне дәл келмейді. 2. Әзербайжан: monoxromatik işıq 3. Қырғыз: монохроматтык жарык 4. Өзбек: monokromatik yorug'lik 5. Түрік: tek renkli ışık 6. Ағылшын: monochromatic light 7. Испан: luz monocromática 8. Неміс: monochromatisches Licht 9. Француз: lumière monochromatique 10. Бекітілген нұсқасы: свет – жарық 11. Заңнамадағы қолданысы: монохроматический – монохромтты; свет – жарық 12. монохроматический свет – монохромат жарық | +2 |
| 131. | бу түзілу | парообразование | парообразованиебу түзілуСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Заттың қатты немесе сұйық күйден газ тәрізді күйге ауысу процесі. Қатты денелердің сұйыққа айналмай тікелей бу түзілу процесі сублимация немесе возгонка деп аталады. 2. Әзербайжан: buxar formalaşması 3. Қырғыз: буулануу 4. Өзбек: bug 'hosil bo'lishi 5. Түрік: buhar oluşumu 6. Ағылшын: steam formation 7. Испан: formación de vapor 8. Неміс: Dampfbildung 9. Француз: formation de vapeur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: парообразование – будың түзілу 12. парообразование – бу түзілу | +2 |
| 132. | | пироэлектричество | пироэлектричествоСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. pyr – от, жалын + + электр – грек. ēlektron «кәріптас» Дефинициясы1. Пироэлектр – кейбір диэлектрлік кр исталды қыздырғанда немесе суытқанда оның бетінде электр зарядтарының пайда болу құбылысы. Кристалды кыздырғанда оның ішінде өздігінен поляризацияланған аймақтар пайда болады. Осы поляризациялық зарядтар кристалдың қарама-қарсы бетінде әр аттас зарядтар түрінде орналасуы нәтижесінде пироэлектр кұбылысы байқалады. 2. Әзербайжан: pyroelectricity 3. Қырғыз: пироэлектр 4. Өзбек: pyroelektrikligi 5. Түрік: pyro-elektrik 6. Ағылшын: pyro-electricity 7. Испан: piroelectricidad 8. Неміс: Pyroelektrizität 9. Француз: pyroélectricité 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пироэлектричество – пироэлектр | +1 |
| 133. | резерфорд | резерфорд | резерфордрезерфордСаласыастрономия және физика Этимологиясышотланд химигі, ботаник әрі дәрігер Даниель Резерфордтың құрметіне аталған Дефинициясы1. Резерфорд – радиоактивті изотоптар белсенділігінің өлшеу бірлігі. Қысқаша белгісі: рд, 1 рд — секундына IO 8 ыдрауға ұшырайтын изотоптың белсенділігіне тең. Изотоптардың белсенділігінің басқа бірлігі кюримен рд- тың байланысы: 1 рд= 1/3,7; • IO 4 кюри. 2. Әзербайжан: rutherford 3. Қырғыз: резерфорд 4. Өзбек: rutherford 5. Түрік: rutherford 6. Ағылшын: rutherford 7. Испан: rutherford 8. Неміс: Rutherford 9. Француз: rutherford 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: резерфорд – резерфорд 12. резерфорд – резерфорд | +2 |
| 134. | рефрактметрия | рефрактометрия | рефрактометриярефрактметрияСаласыастрономия және физика Этимологиясырефаркция – лат. re «кері; қайта; қарсы» + fractus «сыған» + метр – грек. metros «өлшеймін» Дефинициясы1. Рефрактметрия – заттың сыну көрсеткішін өлшеудің тәсілдерін қарастыратын қолданыстағы оптиканың бөлімі. Рефрактометрия оптикалық шыны өндірісінде, күрделі органикалық қосылыстардың құрылысын зерттеуде, сол сияқты медицинада кеңінен қолданылады. 2. Әзербайжан: refraktometriya 3. Қырғыз: рефрактометрия 4. Өзбек: refraktometriya 5. Түрік: refraktometri 6. Ағылшын: refractometry 7. Испан: refractometría 8. Неміс: Refraktometrie 9. Француз: réfractométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: рефрактометрия – рефрактометрия 12. рефрактометрия – рефрактометрия | +2 |
| 135. | скин-эффект | скин-эффект | скин-эффектскин-эффектСаласыастрономия және физика Этимологиясыағылшын. skin — тері, қабықша + эффект – лат. effectus «орындау, әрекет, эффект», efficere «жасау, дайындау» Дефинициясы1. Скин-эффект – айнымалы электр тогының өткізгіштің көлденең қимасында біркелкі таралмауынан пайда болатын кұбылыс. Тұрақты ток өткізгіштің өне бойынша бірдей таралса, айнымалы токты тығыздығы оның сыртқы бетінен ортасына қарай біртіндеп кеміп отырады. 2. Әзербайжан: dəri təsiri 3. Қырғыз: скин-эффект 4. Өзбек: terining ta'siri 5. Түрік : cilt etkisi 6. Ағылшын: skin effect 7. Испан: efecto piel 8. Неміс: Hauteffekt 9. Француз: effet de peau 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. скин-эффект – скин-эффект | +2 |
| 136. | сулау | смачивание | смачиваниесулауСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Беттік керілу күшінің әсерінен сұйықтың қатты денеге жайылуы. Сулау құбылысы молекулалық өзара әсер күштері арқылы түсіндіріледі. Қатты дене мен сұйық молекулалары арасындағы ілініс сұйық молекулаларының өз арасындағы іліністен артық болса, сұйық жұғады. Керісінше кем болса, сұйық қатты денеге жұқпайды. 2. Әзербайжан: ıslatma 3. Қырғыз: жугузуу 4. Өзбек: namlash 5. Түрік: ıslatma 6. Ағылшын: wetting 7. Испан: mojar 8. Неміс: Benetzung 9. Француз: mouillage 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: смачивание – сулау 12. смачивание – сулау | +2 |
| 137. | туннельдік эффект | туннельный эффект | туннельный эффекттуннельдік эффектСаласыастрономия және физика Этимологиясытуннель – ағылшын. tunne, ескі француз. tonel, tonne – бөшке; + эффект – лат. effectus «орындау, әрекет, эффект», efficere «жасау, дайындау» Дефинициясы1. Туннельдік эффект – э нергиясы потенциялық барьер биіктігінен аз микробөлшектердің осы барьер аркылы сүзіліп өту құбылысы. Туннельдік эффект микробөлшектердің толқындық қасиетінен туатын таза кванттық құбылыс. 2. Әзербайжан: tunel təsiri 3. Қырғыз: туннель таасири, эффект 4. Өзбек: tunnel ta'siri 5. Түрік: tünel etkisi 6. Ағылшын: tunnel effect 7. Испан: efecto túnel 8. Неміс: Tunneleffekt 9. Француз: effet tunnel 10. Бекітілген нұсқасы: эффект – эффект; әсер, құбылыс 11. Заңнамадағы қолданысы: туннельный – туннельдік, эффект – эффект; әсер, құбылыс 12. туннельный эффект – туннельдік эффект | +2 |
| 138. | турбулент ағыс | турбулентное течение | турбулентное течениетурбулент ағысСаласыастрономия және физика Этимологиясытурбулен – лат. turbulentus «екпінді, қарқынды, толқыған», turba «дүрбелең, шу; дау-дамай; тобыр, топ» Дефинициясы1. Турбулент ағыс – сұйық немесе газ бөлшектерінің ретсіз қозғалуы салдарынан, онық түрлі қабаттары үнемі араласып отыратын ағысы. 2. Әзербайжан: turbulent axın 3. Қырғыз: турбуленттик агуу 4. Өзбек: turbulent oqim 5. Түрік: türbülanslı akış 6. Ағылшын: turbulent flow 7. Испан: flujo turbulento 8. Неміс: turbulente Strömung 9. Француз: écoulement turbulent 10. Бекітілген нұсқасы: турбулентное – турбуленттік; течение – ағыс 11. Заңнамадағы қолданысы: турбулентное – турбуленттік; течение – ағыс 12. турбулентное течение – турбулент ағыс | +2 |
| 139. | бұрыштық үдеу | угловое ускорение | угловое ускорениебұрыштық үдеуСаласыастрономия және физика Этимологиясы Дефинициясы1. Бұрыштық жылдамдықтың өзгеру шапшаңдығын сипаттайтын векторлық шама. 2. Әзербайжан: buruq sürətləndirilməsi 3. Қырғыз: бурчтук ылдамдык, бурчтук ылдамдануу 4. Өзбек: burchak tezlashuvi 5. Түрік: açısal ivme 6. Ағылшын: Winkelbeschleunigung 7. Испан: aceleración angular 8. Неміс: Winkelbeschleunigung 9. Француз: accélération angulaire 10. Бекітілген нұсқасы: угловой – бұрыштық 11. Заңнамадағы қолданысы: угловой – бұрыштық; ускорение – тездету 12. угловое ускорение – бұрыштық үдеу | +2 |
| 140. | фазалық ауысулар | фазовые переходы | фазовые переходыфазалық ауысуларСаласыастрономия және физика Этимологиясыфаза – көне грек. φάσις «анықтау; пайда болу», φαίνω «жарқырау; көріну» Дефинициясы1. Фазалық ауысулар – заттық бір фазадан екінші фазаға өту құбылысы. Фаза – заттың немесе құбылыстық белгілі бір күйі. Фазалық ауысуларға жататын кристалдану, балқу және қайнау процестерінің бәрінде де заттың ішкі құрылысы күрт өзгереді. 2. Әзербайжан: mərhələ keçidləri 3. Қырғыз: этабы өтүү 4. Өзбек: o'zgarishlar o'tish 5. Түрік: faz geçişleri 6. Ағылшын: phase transitions 7. Испан: transiciones de fase 8. Неміс: Phasenübergänge 9. Француз: transitions de phase 10. Бекітілген нұсқасы: фазовый – фазалық; переход – өту, ауысу 11. Заңнамадағы қолданысы: фазовый – фазалық; переход – өту, ауысу 12. фазовые переходы – фазалық ауысулар | +2 |
| 141. | толқын шебі | фронт волны | фронт волнытолқын шебіСаласыастрономия және физика Этимологиясыфронт – латын. frons (frontis) – «маңдай» Дефинициясы1. Толқын шебі – тербеліс жеткен нүктелердің геометриялық орны. Толқын фронты толқындық беттің дербес түрі. Tepбелістер жан-жаққа бірдей тарайтын изотропты ортада толқын фронты да, бірдей фазада болатын толқындық бет те, центрлері тербеліс центрінде жататын сфералар болады. 2. Әзербайжан: dalğa ön 3. Қырғыз: толкун фронту 4. Өзбек: to'lqin oldida 5. Түрік : dalga önü 6. Ағылшын : wave front 7. Испан: frente de onda 8. Неміс: Wellenfront 9. Француз: front d'onde 10. Бекітілген нұсқасы: волна – толқын 11. Заңнамадағы қолданысы: фронт воздушной ударной волны – ауа соққы толқыны шебі 12. фронт волны – толқын шебі | +2 |
| 142. | эквипотенциал бет | эквипотенциальная поверхность | эквипотенциальная поверхностьэквипотенциал бетСаласыастрономия және физика Этимологиясыэкви – лат. aequus – теңдей, бірдей; потенциал – лат. potentia «күш, қуат» Дефинициясы1. Эквипотенциал бет – электрстатикалық өрістің потенциалдары бірдей болатын нүктелерінің орны. Әрқашанда күш сызықтарына перпендикуляр орналасқан мұндай беттің бойымен заряд қозғалғанда, өрістің электрлік күштері жұмыс өндірмейді. 2. Әзербайжан: equipotential səthi 3. Қырғыз: эквипотенциал бети 4. Өзбек: ehtimollik yuzasi 5. Түрік: eş potansiyel yüzey 6. Ағылшын: equipotential surface 7. Испан: superficie equipotencial 8. Неміс: Äquipotentialfläche 9. Француз: surface équipotentielle 10. Бекітілген нұсқасы: эквипотенциальная – эквипотенциалды; поверхность – бет 11. Заңнамадағы қолданысы: эквипотенциальная поверхность – баламалы әлеуетті бет 12. эквипотенциальная поверхность – эквипотенциал бет | +2 |
| 143. | автолиз | автолиз | автолизавтолизСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. αὐτός – өзім и λύσις – тарқау, таралу Дефинициясы1. Автолиз тірі клеткалар мен ұлпалардың құрылымдық молекулаларды бұзушы өздік гидролиттік ферменттерінің әсерінен өздігінен еруі. 2. Әзербайжан: avtoliz 3. Қырғыз: автолиз 4. Өзбек: avtoliz 5. Түрік: otoliz 6. Ағылшын: autolysis 7. Испан: autolisis 8. Неміс: Autolyse 9. Француз: autolyse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автолиз – автолиз 12. автолиз – автолиз | 0 |
| 144. | автоматика | автоматика | автоматикаавтоматикаСаласыастрономия және физика Этимологиясыгрек. αύτόματος – өздігінен істейтін Дефинициясы1. Автоматика адамның тікелей қатысуынсыз технологиялық үдерістерді жүзеге асыруға арналған техникалық құралдар мен әдістерді әзірлеуге бағытталған ғылым мен техниканың саласы. 2. Әзербайжан: avtomatika 3. Қырғыз: автоматика 4. Өзбек: avtomatika 5. Түрік: otomasyon 6. Ағылшын: automation 7. Испан: automatica 8. Неміс: Automatik 9. Француз: automatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автоматика – автоматика 12. автоматика – автоматика | +1 |
|
"Автотербелістер" сөзіндегі көптік мағына тудыратын -тер жалғауы артық. Өйткені "тербеліс" лексемасының "тербеліп қимылға түсу, қозғалыс, шайқалыс" деген мағынаны білдіретінін ескерсек, "тербеліс" сөзінің ішкі семасында бір емес, бірнеше рет жүзеге асырылатын Толығырақ ... іс-әрекет бар. Осы секілді қозғалыс (қозғалыстар емес) лексемасын мысалға келтіруімізге болады. Келесі, бекітуге ұсынылған "фазалық ауысулар" терминінің заңнамадағы қолданысы "фазовый – фазалық"; "переход – өту, ауысу" түрінде тілдің заңдылығына сәйкес дұрыс қолданылған, олай болса, осы термин құрамындағы -лар көптік жалғауының қандай қажеттілігі бар?
"Заттың агрегаттық күйі" дегенді "заттың агрегат күйі" деп өзгертуді ұсынамын. Сын есім тудырушы -тық жұрнағынсыз-ақ осы тіркесте заттың күйін анықтап тұр. "Кванттық сандар" орнына "квант сандарын" қолдансақ қалай болады?
аддивтілік емес, аддивтік десе қалай?