Дефинициясы1. Адами капитал – адам мен жалпы қоғамның әртүрлі қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қолданылатын білім, дағдылар жиынтығы.
2. Этимологиясы: капитал (лат. capitalis) – «бас», «қайталанбас».
3. Өзбек: inson kapitali
4. Түрік: insan sermayesi
5. Ағылшын: human capital
6. Неміс: Humankapital
7. Бекітілген нұсқасы: адам (2016), адам құқығы (2022), адами өлшем жөніндегі қосымша кеңес (АӨҚК) (2013), капитал (2017)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Президентінің 2024 жылғы 30 шілдедегі № 611 Жарлығы. ... трансформациялау және адами капиталды ұлғайту ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 24 шілдедегі № 592 қаулысы. ... инновациялық әлеуеттің төмен болуы және адами капитал...
Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 27 желтоқсандағы № 86-VII ҚРЗ. ... адами капиталды дамытуға байланысты мемлекеттің, қоғамның ...
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Ұлттық экономика министрінің 2024 жылғы 31 шiлдедегi № 61 бұйрығы. ... адами капиталды дамыту, экологиялық және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және өзге де ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, аудармаларын ескере келе, «адами капитал» деп бекіту ұсынылады. Дегенмен де мамандармен талқылау артық болмайды. Капиталдың адамға меншіктілігін білдірсе, онда «адам капиталы» деп бекіту дұрыс болмақ.

Дефинициясы1. Ажырасу кестесі – ажырасу процесінің статистикалық көрсеткіштерінің жүйесі, оның шартты немесе нақты буын деректеріне негізделген сандық моделі.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: аjralish jadvali
4. Түрік: boşanma tablosu
5. Ағылшын: divorce scoreboard
6. Неміс: scheidungstabelle
7. Бекітілген нұсқасы: кесте (2018), стандартты атмосфераның кестесі; стандартты атмосфера кестесі (2018), азаматтық неке (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің төрағасының 2016 жылғы 28 қыркүйектегі № 219 бұйрығы. ... (бұдан әрі – некелесу мен ажырасу) көрсеткіштерін ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 853 Жарлығы. ... ажырасулар мен олардың салдарын ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2003 жылғы 13 ақпан N 155. ... Неке қию және ажырасу туралы ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 29 наурыздағы № 479-V ҚРЗ. ... тексерулер жүргізу кестесін қалыптастыру ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, аудармаларын ескере келе, «ажырасу кестесі» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Ажырасу коэффициенті – белгілі бір мерзім аралығында некеге тұрған ерлі-зайыптылардың 1000 адамға шаққандағы айырылысу көрсеткіші. Ажырасу, некелесу, жалғыз бастылық, жесірлік сияқты елдің ересек тұрғындарының отбасылық жағдайын білдіретін демографиялық құбылыс. Қазақтың шариғат заңы негізінде құрылған тұрмыстық әдет-ғұрпында ажырасу өте сирек кездеседі. Қазіргі уақытта ол отбасы-неке құбылысындағы жаңа өркениеттің ықпалымен біраз жиілеген. Қазақстан бойынша 1990 — 1997 жылдары 1000 адамға шаққанда ажырасу коэффиценті 2-2,7-ге дейін көтерілді. Ажырасу коэффиценті әсіресе жас отбасыларда өсе түскен.
2. Этимологиясы: коэффициент (лат. coefficiens) – «септігін тигізуші, ықпал етуші»
3. Өзбек: ajralish koeffitsienti
4. Түрік: boşanma oranı
5. Ағылшын: divorce rate
6. Неміс: verdünnungskoeffizient
7. Бекітілген нұсқасы: коэффициент (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің төрағасының 2016 жылғы 28 қыркүйектегі № 219 бұйрығы ... ажырасудың жалпы коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 853 Жарлығы ... ажырасудың жалпы коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 6 желтоқсандағы № 384 Жарлығы ... ажырасудың жалпы коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 24 наурыздағы № 151 қаулысы ... ажырасудың жалпы коэффициенті ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, заңнама мәтіндерінде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «коэффициент разводимости» терминінің баламасын «ажырасу коэффициенті» тіркесі тұлғасында беру және қолдану тәжірибесі қалыптасқан. Осы дәлелді ескере отырып, «ажырасу коэффициенті» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ажырасу үдерісі – бұл заңды түрде неке бұзу немесе жұбайлар арасындағы қатынастардың заңды түрде тоқтатылуы.
2. Этимологиясы: процесс (лат. prōcēssus) – ілгері жылжу
3. Өзбек: ajralish jarayoni
4. Түрік: boşanma davası
5. Ағылшын: divorce suit
6. Неміс: Scheidungsverfahren
7. Бекітілген нұсқасы: геосаяси үдеріс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің м.а. 2022 жылғы 30 қарашадағы № 921 бұйрығы. ... ерекшеленген қызметкерлерді ажырасуларда, нұсқамаларда, кеңестерде ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің төрағасының 2016 жылғы 28 қыркүйектегі № 219 бұйрығы. ... некелесу мен ажырасу ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 2 маусымдағы № 198 бұйрығы. ... Кредиттік оқыту технологиясы бойынша оқу үдерісін ұйымдастырудың ережесін бекіту туралы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «ажырасу үдерісі» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Ажырасудың жалпы коэффициенті – бір уақыт ішінде тіркелген ажырасулар санының халықтың орташа санына қатынасын көрсететін демографиялық көрсеткіш. Ажырасудың жалпы коэффициенті халықтың отбасылық тұрақтылығын және әлеуметтік жағдайын бағалау үшін қолданылады.
2. Этимологиясы: коэффициент (лат. coefficiens) – «септігін тигізуші, ықпал етуші»
3. Өзбек: umumiy ajralish koeffitsienti
4. Түрік: toplam boşanma oranı
5. Ағылшын: total divorce rate
6. Неміс: gesamtverdünnbarkeitsfaktor
7. Бекітілген нұсқасы: коэффициент (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі Басшысының 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 22-01-38.24 бұйрығы ... ажырасудың жалпы коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің төрағасының 2016 жылғы 28 қыркүйектегі № 219 бұйрығы ... ажырасудың жалпы коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 853 Жарлығы ... ажырасудың жалпы коэффициенті ...
9. Ұсыныстар: «общий коэффициент разводимости» термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында қолданылады. Дегенмен заңнама мәтіндерде және баспасөзде де кездеседі. Терминді аудару барысында түпнұсқа тіркеске балама бола алатындықтан, «ажырасудың жалпы коэффициенті» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Аз балалы болу нормаларының диффузиясы – қоғамда балалары аз отбасылық модельдерді таңдауға ықпал ететін көзқарастар мен құндылықтарды тарату және бекіту үдерісі.
2. Этимологиясы: диффузия (лат. diffūsio) – таралу, кеңею
3. Өзбек: bolalik normalarining tarqalishi
4. Түрік: az çocuk sahibi olma normlarının yayılımı
5. Ағылшын: diffusion of low-child standards
6. Неміс: Diffusion von Minderwertigkeitsnormen
7. Бекітілген нұсқасы: ішкі диффузия (2021), санитариялық нормалар (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2021 жылғы 29 маусымдағы № 227 бұйрығы. ... кремний пластиналарындағы шлифтерді әзірлеу және солар бойынша диффузияларды айқындау ...
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2018 жылғы 16 қаңтардағы № 2 ұсынымы. ... босап шығудың механизмі мен кинетикасы (диффузия, эрозия, осмос және т.б. және олардың комбинациясы) ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы № 70 бұйрығы. ... "Диффузия және жасуша мөлшері" зертханалық жиынтығы ...
Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2025 жылғы 27 ақпандағы № 103-н/қ бұйрығы. ... Сыналған учаскелер үшін норма бойынша орташа жылдық жылу жоғалту мына өрнектермен анықталады ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 30 қаңтардағы № 29 бұйрығы. ... Халықты әлеуметтік қорғау саласындағы реттеу және бақылау комитетінің қарамағындағы мемлекеттік мекемелердің арнайы көлік құралдарының заттай нормалары бекітілсін ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы. ... өртке қарсы қауіпсіздік жөніндегі ереже мен нормаларды, жеке қорғану құралдарын пайдалану ережесін, орындалатын жұмыс (қызмет) сапасына қойылатын талаптарды ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «аз балалы болу нормаларының диффузиясы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Аз балалы отбасы – құрамында екі немесе одан аз баласы бар отбасы. Демография және әлеуметтік ғылымдарда бұл термин көбінесе туу деңгейі төмен отбасыларды сипаттау үшін қолданылады. Аз балалы отбасылардың қалыптасуына қалалану, экономикалық жағдай, білім деңгейінің жоғарылауы, әйелдердің еңбек нарығына белсенді қатысуы және өмір сүру стилінің өзгеруі сияқты факторлар әсер етеді. Кейбір елдерде аз балалы отбасыларды қолдау мақсатында бала тууды ынталандыру саясаты жүргізіледі.
2. Этимологиясы: отбасы (ескі түр. od, ot + başı) – «оттың басы, үй, әулет»
3. Өзбек: kichik oila
4. Түрік: küçük aile
5. Ағылшын: small family
6. Неміс: kleine Familie
7. Бекітілген нұсқасы: отбасы (1992)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 6 қарашадағы N 78-IV Заңы ... отбасы жіктемесі ...
Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 12 желтоқсандағы N 362-II Заңы ... отбасы ... жіктемесінің ...
Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 10 қаңтардағы N 116 Заңы ... отбасы жіктемесін ...
Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 13 маусымдағы № 102-V Заңы ... отбасы жіктемесін ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, заңнама мәтіндерінде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «малодетная семья» терминінің баламасын «аз балалы отбасы» тіркесі тұлғасында беру және қолдану тәжірибесі кездеседі. Осы дәлелді ескере отырып, «аз балалы отбасы» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Азшылық демографиясы – үлкен популяциядағы азшылықты құрайтын этникалық, діни, мәдени, тілдік немесе басқа топтардың санын, құрылымын және сипаттамаларын зерттеу.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: ozchiliklar demografiyasi
4. Түрік: azınlıkların demografisi
5. Ағылшын: demography of minorities
6. Неміс: Demografie der Minderheiten
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дағдарыс (2024), азшылық топ (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ... жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 2024 жылғы 1 шiлдедегi № 16 бұйрығы. ... Азшылық үлесі ...
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2024 жылғы 6 мамырдағы № 219 бұйрығы. ... шетелдіктерді, қытай эмигранттарын және аз ұлттар өкілдерін қоса алғанда ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 16 шілдедегі № 125-VIII ҚРЗ. ... өзге төрешілерді көпшіліктің не азшылықтың пікірін білдірушілерге жатқызу туралы ақпаратты ашуға тиіс емес ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «азшылық демографиясы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Актуарлық өлім-жітім кестесі – халықтың әртүрлі жас топтарындағы өлім ықтималдығын талдау үшін актуарийлер пайдаланатын статистикалық кестелер. Бұл кестелер сақтандыру, зейнетақы жүйесі және демографиялық болжамдар жасау үшін қолданылады. Олар халықтың әртүрлі жас топтарындағы өлім-жітім деңгейін көрсетеді және белгілі бір уақыт аралығында өмір сүру ықтималдығын бағалау үшін есептеледі.
2. Этимологиясы: aктуарлық (лат. actuarmus) – жазушы
3. Өзбек: aktuar o‘lim jadvali
4. Түрік: аktüerya ölüm tabloları
5. Ағылшын: аctuarial life tables
6. Неміс: аktuarielle Sterbetafeln
7. Бекітілген нұсқасы: өлім-жітім көрсеткіші (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 27 тамыздағы № 191 қаулысы. ... өлім-жітім кестелерін құру ...
Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2022 жылғы 23 қарашадағы № 102 қаулысы. ... Сақтандыру нарығы және актуарлық есеп айырысу департаменті ...
Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2021 жылғы 26 қаңтардағы № 5 қаулысы. ... халықтың өлім-жітімі туралы деректер ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «актуарлық өлім-жітім кестесі» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Алып-сатарлық көші-қон – халықтың тұрақты немесе мерзімді қозғалысы (көбінесе еңбек сапарлары). Сондай-ақ, алып-сатарлық көші-қоны әртүрлі елдерде тауарларды сатып алу-сату және сатып алу-сату бағасы арасындағы айырмашылықта пайда табу мақсатымен қысқа мерзімді көші-қонды білдіруі мүмкін.
2. Этимологиясы: миграция (лат. migratio) - «қоныс аудару».
3. Өзбек: shuttle migratsiyasi
4. Түрік: mekik göçü
5. Ағылшын: shuttle migration
6. Неміс: shuttle-Migration
7. Бекітілген нұсқасы: биржадағы алып-сатарлық (2017), халықтың көші-қоны (2016), көші-қон; миграция (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 6 сәуірдегі N 252 Қаулысы. ... қапшықтық сауда және 'контрабанда' деп аталатын ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 12 мамырдағы N 450 Қаулысы. ... "қапшықтау" саудасының каналдары бойынша жүзеге асырылатын ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2003 жылғы 29 қаңтар N 103. ... алып-сатарлықтың жолын бөгеу ...
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2017 жылғы 14 қарашадағы № 23 ұсынымы. ... жеке тұлғаларды олардың алып-сатарлықты және (немесе) шекара маңында ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 19 маусымдағы N 939 Қаулысы. ... тұрғын үймен жасалатын алып-сатарлықты болдырмау мақсатында ...
9. Ұсыныстар: заңнамалық құжаттарда «челночная – қапшықтық», «қапшықтау» деп берілген. Ал бекітілген терминдерде «алып-сатарлық- спекуляция» деп берілген. Дефинициясын зерделесек, еңбек көші-қонына жақын мағынасын беретін термин. Геодезия, география саласында «қайталама көші-қон» термині қолданылған және осы термин дефиницияны бере алады деп ойлаймыз. Мамандардың пікірі керек. Сараптама қорытындысы «қайталама көші-қон» терминін бекітуді ұсынады.

Дефинициясы1. Альфа ұрпағы – әлемде 2010 жылдардың басынан бастап 2020 жылдардың аяғына дейін туған және алдағы уақытта туатын ұрпақты сипаттау үшін қолданылатын термин.
2. Этимологиясы: альфа (гр. άλφα) – «жаңаның басталу символы».
3. Өзбек: alfa avlodi Түр: nesil alfa ағыл: нем: альфа- альфа 2016
4. Түрік: alfa kuşağı
5. Ағылшын: alpha generation
6. Неміс: generation alpha
7. Бекітілген нұсқасы: альфа (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Кодексі 2017 жылғы 25 желтоқсандағы № 120-VІ ҚРЗ. ... адамдар және олардың ұрпақтары ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 250 қаулысы. ... халықтың ұрпақтан-ұрпаққа ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 30 сәуірдегі № 423 қаулысы. ... ұрпақты болу ағзаларының тіндері ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2019 жылғы 12 желтоқсандағы № 279-VІ ҚРЗ. ... қазіргі және келешек ұрпақтың ...
9. Ұсыныстар: аудармаларды, заңнамалық құжаттарды қарастыра келе, «альфа ұрпағы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Ана өлім-жітімі – жүктілік кезінде, босану барысында немесе босанғаннан кейінгі белгілі бір уақыт аралығында (әдетте 42 күн ішінде) ананың қайтыс болу жағдайларын сипаттайтын демографиялық көрсеткіш. Бұл көрсеткіш 100 000 тірі туған балаға шаққандағы ана өлімінің саны арқылы өлшенеді және елдің денсаулық сақтау жүйесінің дамуы, акушерлік көмек сапасы, әлеуметтік-экономикалық жағдайы сияқты факторларға тәуелді. Ана өлім-жітімін төмендету – көптеген елдердегі маңызды қоғамдық денсаулық сақтау мақсаттарының бірі.
2. Этимологиясы: өлім-жітім (ескі түр. öl+üm-yit+im) – «дүние салу, қайтыс болу» - «жоқ болу, жоғалу»
3. Өзбек: onalar o'limi
4. Түрік: anne ölümü
5. Ағылшын: maternal mortality
6. Неміс: Müttersterblichkeit
7. Бекітілген нұсқасы: өлім-жітім көрсеткіші (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 14 қаңтардағы № 544-IV Заңы ... ана ... өлім-жітімнің ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті Төрағасының 2016 жылғы 11 қарашадағы № 264 бұйрығы ... ана ... Өлім-жітім кестесінің көрсеткіштері ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2018 жылғы 21 қыркүйектегі № 1 бұйрығы ... ана өлім-жітім ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2019 жылғы 29 шілдедегі № 3 бұйрығы ... өлім-жітім кестесінде ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, заңнама мәтіндерінде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «материнская смертность» терминінің баламасын «ана өлім-жітімі» тіркесі тұлғасында беру және қолдану тәжірибесі қалыптасқан. Осы дәлелді ескере отырып, «ана өлім-жітімі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ана өлім-жітімінің коэффициенті – белгілі бір уақыт аралығында жүктілікке, босануға немесе босанғаннан кейінгі кезеңге байланысты себептерден қайтыс болған әйелдер санын сипаттайтын демографиялық көрсеткіш. Әдетте бұл коэффициент 100 000 тірі туылған балаларға шаққанда есептеледі: Ана өлім-жітімінің коэффициенті = (Ана өлімінің саны / Тірі туылған балалар саны) × 100 000
Бұл коэффициент денсаулық сақтау жүйесінің сапасын, акушерлік көмек көрсетуді және жалпы қоғамдағы әйелдердің денсаулығына деген назарды бағалауға мүмкіндік береді.
2. Этимологиясы: коэффициент (лат. coefficiens) – «септігін тигізуші, ықпал етуші»
3. Өзбек: onalar o'limi koeffitsienti
4. Түрік: anne ölüm oranı
5. Ағылшын: maternal mortality rate
6. Неміс: Müttersterblichkeitsrate
7. Бекітілген нұсқасы: өлім-жітім көрсеткіші (2022), коэффициент (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 8 желтоқсандағы N 223-IV Заңы ... әйелдердің өлім-жітімін ...
Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 30 желтоқсандағы № 234-IV Заңы ... халқының өлім-жітімі ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 29 қарашадағы N 1113 Жарлығы ... ана өлім-жітімінің ... коэффициентінің ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 1 қыркүйектегі № 867 Қаулысы ... ана өлім-жітімінің ... коэффициентінің ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 25 ақпандағы № 183 Қаулысы ... ана өлім-жітімінің ... коэффициентінің ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, заңнама мәтіндерінде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «коэффициент материнской смертности» терминінің баламасын «ана өлім-жітімінің коэффициенті» тіркесі тұлғасында беру және қолдану тәжірибесі бар. Осы дәлелді ескере отырып, «ана өлім-жітімінің коэффициенті» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ананың орташа жасы – белгілі бір популяцияда немесе топта бала туатын әйелдердің орташа жасын көрсететін көрсеткіш. Бұл көрсеткіш демографиялық зерттеулерде репродуктивті тенденцияларды бағалау және әлеуметтік-экономикалық бағдарламаларды жоспарлау үшін қолданылады.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: onaning o'rtacha yoshi
4. Түрік: ortalama anne yaşı
5. Ағылшын: average age of mother
6. Неміс: Durchschnittsalter der Mutter
7. Бекітілген нұсқасы: орта жас (мед) (2006), бала емізетін ана (мед) (2011)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-ІV Кодексі. ... ананың баланы медициналық ұйымда ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 28 желтоқсандағы N 1325 Қаулысы. ... ұрпақты болу жасындағы әйелдердің денсаулығынан ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2019 жылғы 29 шілдедегі № 3 бұйрығы. ... анасының орташа жасы есептік ... Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2023 жылғы 31 наурыздағы № 52 бұйрығы. ... ананың немесе жаңа туған нәрестенің ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «ананың орташа жасы» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Антенаталдық өлім-жітім – ұрықтың туылғанға дейін, яғни құрсақішілік даму кезеңінде болатын өлімі. Бұл термин жүктіліктің 22-ші аптасынан бастап босанғанға дейінгі аралықта нәрестенің өлімін сипаттайды. Бұл перинаталдық өлім-жітімнің бір бөлігі.
2. Этимологиясы: антенатал (лат. ante – алдында, natalis – туу) – босануға дейінгі кезең
3. Өзбек: аntenatal o'lim
4. Түрік: аntenatal ölüm, аntenatal mortalite
5. Ағылшын: аntenatal mortality
6. Неміс: antenatale Sterblichkeit
7. Бекітілген нұсқасы: өлім-жітім көрсеткіші (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 27 тамыздағы № 191 қаулысы. ... өлім-жітім кестелерін құру ...
Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2021 жылғы 26 қаңтардағы № 5 қаулысы. ... халықтың өлім-жітімі туралы деректер ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 12 наурыздағы № 224 қаулысы. ... антенаталдық қызметтерге және педиатриялық көмекке қолжетімділік жақсарту ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «антенаталдық өлім-жітім» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Артық қоныстану – өмір сүру құралдарына немесе жұмыс күшіне деген сұранысқа қатысты халықтың артық қоныстануымен сипатталатын демографиялық дағдарыстың түрі.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: aholining haddan tashqari ko'payishi
4. Түрік: aşırı nüfus
5. Ағылшын: overpopulation
6. Неміс: überbevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: ауылдық қоныстану (2024), халық (еңбек және халықты әлеуметтік қорғау)
(2005)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 13 мамырдағы № 413 Қаулысы. ... Тұрғын халықтың қоныстануы саласындағы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 33 қаулысы. ... Жоспарланған қоныстануға, еңбек ету орындарының орналасуына ...
Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ Кодексі. ... қамтамасыз етілмейтін аймақтар шегінде жаңа қоныстану аумақтарын орналастыруға ... Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 25 сәуірдегі № 505-V ҚРЗ ... қоныстану аумақтарындағы қоршаған орта сапасының ... Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 9 қазандағы № 185 Жарлығы. ... ірі қалаларға ерікті қоныстануына жәрдем көрсету ...
9. Ұсыныстар: статистика, стандарттау және зияткерлік меншік саласында бекітілмеген «артық қоныстанушылық», геология, геодезия және география саласында бекітілмеген «артық қоныстану» термині қолданылған. Қарастыра келе, «артық қоныстану» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Артық өлім-жітім индексі – белгілі бір халық тобындағы өлім-жітім деңгейінің орташа немесе қалыпты көрсеткіштен асып кетуін сипаттайтын демографиялық көрсеткіш. Бұл индекс эпидемиялар, табиғи апаттар, соғыс, әлеуметтік-экономикалық дағдарыстар немесе медициналық қызметтердің төмен сапасы сияқты факторлардың әсерінен өлім-жітімнің күшеюін бағалау үшін қолданылады. Артық өлім-жітім индексі – халық денсаулығы мен өмір сүру жағдайларының нашарлауын көрсететін маңызды индикатор.
2. Этимологиясы: өлім-жітім (ескі түр. öl+üm-yit+im) – «дүние салу, қайтыс болу» - «жоқ болу, жоғалу»
3. Өзбек: ortiqcha o'lim ko'rsatkichi
4. Түрік: aşırı ölüm endeksi
5. Ағылшын: index of excess mortality
6. Неміс: übersterblichkeitsindex
7. Бекітілген нұсқасы: өлім-жітім көрсеткіші (2022), индекс (1971)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі Басшысының 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 22-01-38.24 бұйрығы ... өлім-жітім саны ... индексі ...
Түркістан облысы әкiмдiгiнiң 2021 жылғы 30 қарашадағы № 262 қаулысы ... өлім-жітімді ... индексі ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының м.а. 2015 жылғы 23 желтоқсандағы № 219 бұйрығы ... өлім-жітім көрсеткіші ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 25 ақпандағы № 183 Қаулысы ... өлім-жітім көрсеткішінің ...
9. Ұсыныстар: "индекс избыточной смертности" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы болғандықтан, «артық өлім-жітім индексі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Аумақтық демографиялық әлеует – қазіргі демографиялық жағдайда қалыптасқан аумақтың адами ресурстарының жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу».
3. Өзбек: hududiy demografik salohiyat
4. Түрік: bölgesel demografik potansiyel
5. Ағылшын: territorial demographic potential
6. Неміс: territoriales demografisches Potenzial
7. Бекітілген нұсқасы: аумақтық жүйе (2024), демографиялық дүмпу (2024), потенциал; әлеует (2018), аумақтың экологиялық әлеуеті (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2018 жылғы 26 желтоқсандағы № 203-VІ ҚРЗ. .... аумақтық бірлестігінің және облыс, республикалық маңызы бар ...
Қазақстан Республикасының 1993 жылғы 8 желтоқсандағы № 2572-XII Заңы. ... аумақтық бiрлiктер мен жекелеген елдi мекендердi ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 20 маусымдағы № 500 Жарлығы. ... демографиялық тұрақтылықтың сақталуына ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 21 шілдедегі № 118 Жарлығы. ... әлеуметтік-экономикалық әлеуетін ...
Қазақстан Республикасының 2023 жылғы 20 сәуірдегі № 224-VII ҚРЗ Кодексі. ... әлеуетін сақтау және ұтымды пайдалану ...
Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шiлдедегi № 360-VI ҚРЗ Кодексі. ... жеке әлеуетін іске асыра алатын ...
9. Ұсыныстар: сараптама қорытындысы «аумақтық демографиялық әлеует» деп бекітуді ұсынады.

Дефинициясы1. Аумақтың демографиялық сыйымдылығы – бұл белгілі бір аумақтың экологиялық тепе-теңдікті сақтай отырып, сол жердің табиғи және экономикалық ресурстары есебінен қамтамасыз етілетін тұрғындарының шекті мөлшері.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: hududning demografik imkoniyatlari
4. Түрік: bölgenin demografik kapasitesi
5. Ағылшын: demographic capacity of the territory
6. Неміс: demografische Kapazität des Gebiets
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), тұзақ сыйымдылығы (2024), аумақтық жүйе (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... Демографиялық процестердің өзгеруі елдегі көші-қон саясатын айқындайтын негізгі факторлардың бірі болып табылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 28 ақпандағы № 192 қаулысы. ... Сыйымдылығы 29584 төсек-орын болатын ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «аумақтың демографиялық сыйымдылығы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Аурушаңдық кестелері – белгілі бір белгілер бойынша аурушаңдықты сипаттайтын статистикалық ақпарат жиынтығы.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: kasallik jadvallari
4. Түрік: insidans tabloları
5. Ағылшын: morbidity tables
6. Неміс: Inzidenztabellen
7. Бекітілген нұсқасы: аурушаңдық (мед.) (1995), кесте (2018), периодтық кесте (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 31 қаңтардағы № 13 қаулысы. ... өлім-жітім, науқастық, мүгедектік кестелері ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 13 қарашадағы № ҚР ДСМ-193/2020 бұйрығы. ... инфекциялық сырқаттанушылық мониторингі ... Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шiлдедегi № 360-VI ҚРЗ Кодексі. ... Сырқаттанушылық көрсеткіштері артқан, бақылаудағы объектілер ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2022 жылғы 28 желтоқсандағы № 524 бұйрығы. ... Сырқаттанушылық тәуекелінің дәрежесі белгіленген жұмыскерлер саны ...
9. Ұсыныстар: «заболеваемость – аурушаңдық» термині заңнамалық құжаттарда «науқастық», «сырқаттанушылық» түрінде берілген. «Науқастық – аурулардың адамдар арасында таралуы», « аурушаңдық – адамның немесе жануардың ауруға шалдыққыштығы, дертке ұшырағыштығы», «сырқаттанушылық – белгілі бір аумақта тұратын халық арасында күнтізбелік жылда алғаш рет тіркелген аурулардың санын анықтайтын медициналық-статистикалық көрсеткіш». Сөздіктерден алынған анықтамалардан байқағанымыздай, аталған терминдердің мағыналық жағынан айырмашылығы көрініп тұр. Олай болса, мәнмәтінге қарай «аурушаңдық кестелері» , «сырқаттанушылық кестелері» деп екеуін де бекітуге болады. Мамандардың пікірі керек.

Дефинициясы1. Ауыл халқы – елдің, облыстың, ауданның барлық ауылдық елді мекендерінің тұрғындары.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: qishloq aholisi
4. Түрік: köy nüfusu
5. Ағылшын: rural population
6. Неміс: landbevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: ауыл тұрғындары (еңбек және халықты әлеуметтік қорғау) (2005)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 24 наурыздағы № 151 қаулысы. ... ауыл тұрғындары жиірек көрсетті...
Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 30 маусымдағы № 60-VII ҚРЗ. ... Аудан халқының жалпы саны ...
Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 8 шілдедегі N 66 Заңы. ... ауыл халқын қолайлы тұрмыс ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 10 шілдедегі N 1149 Жарлығы. ... ауыл халқы табысының көкейге қонымды ...
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2022 жылғы 28 сәуірдегі № 90-ө өкімі. ... Ауыл халқының мұқтажы ...
9. Ұсыныстар: аудармаларды, заңнамалық құжаттарды қарастыра келе, «ауыл халқы» терминін бекіту ұсынылады. Дегенмен де бұрын бекітілген «ауыл тұрғындары» термині бар екенін еске салып, мамандардың пікірін де ескерген жөн деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Ашық халық – көші-қон үдерістері нәтижесінде халық саны мен құрамының өзгеруіне ұшырайтын халық. Бұл термин елдер, аймақтар немесе қалалар деңгейінде қолданылады және көші-қон процестері шектеулі немесе жоқ жабық халыққа қарама-қарсы ұғым болып табылады. Ашық халықтың саны табиғи өсіммен (туу мен өлім) ғана емес, сонымен қатар иммиграция мен эмиграция есебінен де өзгеріп отырады.
2. Этимологиясы: халық (араб. خلق) – «адамдар қауымдастығы, жұрт»
3. Өзбек: ochiq aholi
4. Түрік: açık nüfus
5. Ағылшын: open population
6. Неміс: offene Bevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: халық (2005)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 13 шілдедегі № 414-I Заңы ... ашық халық ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 1 шілдедегі № 100-VIII ҚРЗ ... ашық ... халық ...
Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 5 шілдедегі № 29-V Заңы ... ашық ... халық ...
Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 23 мамырдағы № 100-V Заңы ... ашық ... халық ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, заңнама мәтіндерінде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «открытое население» терминінің баламасын «ашық халық» тіркесі тұлғасында беру және қолдану тәжірибесі қалыптасқан. Осы дәлелді ескере отырып, «ашық халық» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Әйелдер басымдығы – халық санындағы әйелдердің саны ерлердің санынан басым болатын құбылыс.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: ayollar ustunligi
4. Түрік: kadın üstünlüğü
5. Ағылшын: female advantage
6. Неміс: Weibliches Übergewicht
7. Бекітілген нұсқасы: басымдылық (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің м.а. 2025 жылғы 22 қаңтардағы № 23 бұйрығы. ..."Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті"...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2025 жылғы 14 ақпандағы № 8 бұйрығы. ... Жынысы әйел /ер...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2025 жылғы 17 ақпандағы № 9 бұйрығы. ... Əйелдердің басқа анықталған жыныс ағзаларының қатерлі ісігі...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «әйелдер басымдығы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Әйелдер ұрпағы – бір ұрпаққа немесе белгілі бір уақыт кезеңіне жататын әйелдер жиынтығына қатысты қолданылуы мүмкін термин.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: ayollar avlodi
4. Түрік: kadın nesli
5. Ағылшын: female generation
6. Неміс: Weibliche Generation
7. Бекітілген нұсқасы: қауым (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2025 жылғы 17 ақпандағы № 9 бұйрығы. ... Əйелдердің басқа анықталған жыныс ағзаларының қатерлі ісігі ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2024 жылғы 5 наурыздағы № 54 бұйрығы. ... Жастар мәдениеті: жас ұрпақ мәселелері ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «әйелдер қауымы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Әлеуетті демографиялық әдіс – халықтың болашақ демографиялық даму мүмкіндіктерін бағалау үшін қолданылатын әдіс. Ол халықтың қазіргі құрылымын, туу мен өлім-жітім деңгейін, көші-қон үрдістерін ескере отырып, демографиялық ресурстар мен олардың ықтимал өзгерістерін болжайды. Демографиялық саясатты қалыптастыру және ұзақ мерзімді жоспарлау үшін маңызды құрал ретінде танылған.
2. Этимологиясы: демография (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: potentsial demografiya usuli
4. Түрік: potansiyel demografi yöntemi
5. Ағылшын: method of potential demography
6. Неміс: die Methode der potenziellen Demografie
7. Бекітілген нұсқасы: ығыстырудың әлеуетті коэффициенті (2017), демография (2021), әдіс (1992)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі N 242 Заңы ... демографиялық ... тұжырымдамасы ...
Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 11 желтоқсандағы N 229-IV Заңы ... демографиялық ... тұжырымдамасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 23 желтоқсандағы № 1385 қаулысы ... демографиялық әлем ... тұжырымдамасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 29 қыркүйектегі № 602 қаулысы ... демографиялық әлем ... тұжырымдамасы ...
9. Ұсыныстар: "метод потенциальной демографии" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «әлеуетті демографиялық әдіс» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Әлеуметтану демографиясы – халықтың құрылымы мен динамикасында болып жатқан құбылыстар мен процестердің әлеуметтік-экономикалық, рухани-адамгершілік және медициналық-биологиялық заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу».
3. Өзбек: sotsiologik demografiya
4. Түрік: sosyolojik demografi
5. Ағылшын: sociological demography
6. Неміс: soziologische Demografie
7. Бекітілген нұсқасы: социология, әлеуметтану (2019), демографиялық дағдарыс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы N 95-IV Кодексі. ... әлеуметтанушылық зерттеулерге және ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 22 наурыздағы № 528 Жарлығы. ... психологиялық-әлеуметтанулық зерттеуді ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 15 қыркүйектегі № 1014 Жарлығы. ... әлеуметтанушылық мониторингінің деректері ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 21 мамырдағы № 86-VIII ҚРЗ. ... демографиялық және әлеуметтiк-экономикалық жағдайлар ескерiле отырып ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «әлеуметтану демографиясы» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Әлеуметтік демография – халықтың құрылымы мен динамикасында болып жатқан құбылыстар мен процестердің әлеуметтік-экономикалық, рухани-адамгершілік және медициналық-биологиялық заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу».
3. Өзбек: ijtimoiy demografiya
4. Түрік: sosyal demografi
5. Ағылшын: social demographics
6. Неміс: soziale Demografie
7. Бекітілген нұсқасы: әлеуметтік (лингв.) (2003), демография (2021), демографиялық дағдарыс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 14 маусымдағы № 220 бұйрығы. ... Халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2022 жылғы 26 қыркүйектегі № 388 бұйрығы. ... шаруашылық инфрақұрылымын; демографиялық ахуалын ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 16 қарашадағы № 404-V ҚРЗ. ... демографияның, көші-қонның, білім берудің ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «әлеуметтік демография» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Әлеуметтік-демографиялық байланыс – халықтың әлеуметтік және демографиялық сипаттамалары арасындағы байланыс. Демографиялық сипаттамаларға жас, жыныс, білім деңгейі, тұрғылықты жері, отбасылық жағдайы, ал әлеуметтік — әлеуметтік мәртебесі, кәсібі, табысы, әлеуметтік топқа жатуы және басқа факторлар кіруі мүмкін.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу».
3. Өзбек: ijtimoiy-demografik aloqa
4. Түрік: sosyodemografik bağlantı
5. Ағылшын: socio-demographic connection
6. Неміс: sozio-demografische Konnektivität
7. Бекітілген нұсқасы: әлеуметтік (лингв.) (2003), демографиялық сипат (2022), өндірістік-аумақтық байланыс (2024), байланыс (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 5 шілдедегі № 115-VIII ҚРЗ. ... халықтың әлеуметтік осал санаттарының ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 29 қарашадағы N 1113 Жарлығы. ... ұйымдық құрылымын үш бөлімшеге ...
Қазақстан Республикасының 2023 жылғы 20 сәуірдегі № 224-VII ҚРЗ Кодексі. ... халықтың әлеуметтік осал санаттарының бұзылған құқықтарын ...
Қазақстан Республикасының 2023 жылғы 20 сәуірдегі № 224-VII ҚРЗ Кодексі. ... демографиялық сипаттағы әлеуметтік тәуекелдерді ...
Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 19 наурыздағы № 257-IV Заңы. ... жөнінде байланыс деректерін ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «әлеуметтік-демографиялық байланыс» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Әмеңгерлік – қайтыс болған адамның ағасы өз ағасының жесірін алуға міндеттенетін неке салты.
2. Этимологиясы: левират (лат. levir) – күйеудің ағасы
3. Өзбек: levilat
4. Түрік: kayınbirader evliliği, levirat
5. Ағылшын: levirate
6. Неміс: Levirat
7. Бекітілген нұсқасы: –
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 15 қыркүйектегі № 1064 Қаулысы. ... Заңнамада әмеңгерлік (левират) үшін жауапкершілік қарастырылмаған...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін ескере отырып, «әмеңгерлік» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Әскери демография – сандық және сапалық жағынан әскери iс пен әскери экономикадағы демографиялық фактордың рөлiн зерттейтiн ғылыми пән.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: harbiy demografiya
4. Түрік: askeri demografi
5. Ағылшын: military demography
6. Неміс: militärische Demografie
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 27 тамыздағы № 868 қаулысы. ... Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «әскери демография» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бірінші ұрпақ буданы – екі генетикалық әртүрлі ата-ана типтерін будандастыру нәтижесінде алынған ұрпақ.
2. Этимологиясы: гибрид (лат. hibrida) – будандастыру
3. Өзбек: birinchi avlod gibrid
4. Түрік: birinci nesil hibrit
5. Ағылшын: first generation hybrid
6. Неміс: Hybrid der ersten Generation
7. Бекітілген нұсқасы: будан тәлімбағы (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2023 жылғы 18 қыркүйектегі № 333 бұйрығы. ... бірінші ұрпақ буданы, популяция сұрыптың қорғалатын санаттары болып табылады ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2010 жылғы 25 ақпандағы № 118 Бұйрығы. ... Клон, желі, бірінші ұрпақ буданы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «бірінші ұрпақ буданы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Байырғы халық – бұл белгілі бір аймақта немесе елде тарихи тұрғыда ұзақ уақыт бойы мекен еткен, сол жердің мәдениетін, тілін, дәстүрлерін сақтап келген халық.
2. Этимологиясы: автохтон (грек. αὐτόχθων) – жергілікті.
3. Өзбек: avtoxton aholisi
4. Түрік: otokton nüfus
5. Ағылшын: autochthonous population
6. Неміс: аutochthone Bevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: байырғы халық (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018 жылғы 21 ақпандағы №259 бұйрығы. ... аудандардың байырғы халықтары немесе байырғы халықтардың дәстүрлі құқығына ие ...
Ақмола облысының Атбасар ауданы әкімиятының 2003 жылғы 26 мамырдағы Nа-5/184 қаулысы. ... байырғы халықтың және тарихи құрылған атауларға...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 9 шілдедегі №396 қаулысы. ... байырғы халықтың, жергілікті қауымдардың, мигранттардың, балалардың ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «байырғы халық» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бақылаусыз көші-қон – адамдардың бір елден немесе аймақтан екінші елге визалық режимдер, көші-қон квоталары және қозғалысты реттейтін басқа да бақылау тетіктері сияқты белгіленген заңды рәсімдер мен нормаларды сақтамай көшу үдерісі.
2. Этимологиясы: миграция (лат. migratio) – көшу
3. Өзбек: nazoratsiz migratsiya
4. Түрік: kontrolsüz göç
5. Ағылшын: uncontrolled migration
6. Неміс: unkontrollierte Migration
7. Бекітілген нұсқасы: мәжбүрлі көші-қон (2022), бақылаусыздық (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 29 қыркүйектегі № 602 қаулысы. ... Көші-қон саясатының 2017 – 2021 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... Көші-қон проблемаларын шешу, шектес мемлекеттерден көші-қон ағындарын бақылауды күшейту ...
Қазақстан Республикасы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі (Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет) Төрағасының 2022 жылғы 6 қаңтардағы № 2 бұйрығы. ... көлік құралдарының бақылаусыз кіру ...
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2023 жылғы 14 сәуірдегі № 124 бұйрығы. ... Партиялармен бақылаусыз жағу ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «бақылаусыз көші-қон» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бала көтеретін жастағы әйел – физиологиялық тұрғыдан жүкті болуға, бала көтеруге және бала тууға қабілетті жастағы әйел.
2. Этимологиясы: возраст (грек. αὑξάνεσθαι) – өсу
репродуктив (лат. re – «қайта» және productio – «өндіру, жасау») – қайта өндіруге, ұрпақ әкелуге қабілетті
3. Өзбек: reproduktiv yoshdagi ayol
4. Түрік: üreme çağındaki kadın
5. Ағылшын: a woman of reproductive age
6. Неміс: Frau im gebärfähigen Alter
7. Бекітілген нұсқасы: репродуктив еңбек (2023), бала көтеретін шақ (мед.) (2006)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2025 жылғы 21 ақпандағы № 12 бұйрығы. ... репродуктивті жас – бұл әйелдің өміріндегі жүктілікке, бала көтеруге және босануға қабілетті кезеңі (15-49 жас) ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2024 жылғы 6 қарашадағы № 327 бұйрығы. ... адамның репродуктивті функциясын қолдау үшін емдік дене шынықтыру сабақтарының рөлі мен маңызын білу ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «бала көтеретін жастағы әйел» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бала өлім-жітімі – бұл тірі туылған әрбір 1000 адамға белгілі бір жастағы, әдетте 1 жасқа дейінгі (нәресте өлімі) немесе 5 жасқа дейінгі балалар арасындағы өлім-жітім санын көрсететін көрсеткіш.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: bolalar o'limi
4. Түрік: çocukların ölümleri
5. Ағылшын: children's mortality
6. Неміс: Kindersterblichkeit
7. Бекітілген нұсқасы: балаң мат (2020), перинаталдық өлім-жітім (статистика) (2013), өлім деңгейі (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің м.а. 2024 жылғы 19 маусымдағы № 149 бұйрығы. ... Өңірлік балалар омбудсменінің қызметінің негізгі қағидаттары ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 23 желтоқсандағы № 1099 қаулысы. ... Біріккен Ұлттар Ұйымының Балалар қоры (ЮНИСЕФ) арасындағы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 13 маусымдағы № 465 қаулысы. ... Балалар санының көбеюіне қарай қоғам көтеретін проблемалар да арта түседі деген тәуекел бар"...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 29 ақпандағы № 141 қаулысы. ... мезгілсіз қайтыс болу қаупі деңгейін 19,30-ға дейін азайту ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 26 қарашадағы № 98 бұйрығы. ... Ана өлімі индикаторын есептеу есепті кезеңде бекітілген халық арасында ана өлімі жағдайлары болмаған кезде мынадай формула бойынша индикаторлардың мәндері бойынша жиынтық жүргізіледі ...
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2024 жылғы 6 наурыздағы № 60 бұйрығы. ... жыл сайынғы өсім мөлшері; өлім-жітімге ұшырау ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «бала өлім-жітімі» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бала туатын жас – бала тууға және бала тууға биологиялық қабілетті болатын адам өміріндегі кезең.
2. Этимологиясы: возраст (грек. αὑξάνεσθαι) – өсу
3. Өзбек: bola tug'ish yoshi
4. Түрік: çocuk doğurma yaşı
5. Ағылшын: childbearing age
6. Неміс: Geburtsalter
7. Бекітілген нұсқасы: мұнайдың жасы (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2025 жылғы 21 ақпандағы № 11 бұйрығы. ... Педиатриялық көмек он сегіз жасқа (кәмелеттік жасқа) толмаған балаларға ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2025 жылғы 11 ақпандағы № 7 бұйрығы. ... оның ішінде көрсетілген жаста ...
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің 2025 жылғы 15 қаңтардағы № 10-НҚ бұйрығы. ... қоғамдық кеңестердің жас құрамы туралы мәліметтер ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «бала туатын жас» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бала туатын кезең – бұл адамның өміріндегі ұрпақты көбейтуге қабілетті уақыт.
2. Этимологиясы: возраст (грек. αὑξάνεσθαι) – өсу
3. Өзбек: bola tug'ish davri
4. Түрік: çocuk doğurma dönemi
5. Ағылшын: childbearing period
6. Неміс: Gebärfähige Zeit
7. Бекітілген нұсқасы: –
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2025 жылғы 21 ақпандағы № 47-ө Өкімі. ... Су тасқынына қарсы іс-шараларды үйлестіру және 2025 жылғы су тасқыны кезеңінің салдарын жою ...
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2025 жылғы 13 ақпандағы № 36-Ө бұйрығы. ... 2025 жылғы 15 ақпаннан бастап 2026 жылғы 15 ақпанды қоса алғандағы кезеңге аң аулау объектілері болып табылатын жануарлар түрлерін алып қою лимиті ...
Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрінің 2025 жылғы 27 ақпандағы № 68 бұйрығы. ... Осы есеп берілетін есепті кезең ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «бала туатын кезең» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бала туу саны – белгілі бір географиялық аймақтағы (мысалы, елде, аймақта немесе қалада) белгілі бір уақыт аралығында, әдетте бір жылда жаңа туған нәрестелердің санын көрсететін статистикалық көрсеткіш.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: bolalarning tug'ilishi soni
4. Түрік: çocuk doğumlarının sayısı
5. Ағылшын: number of births of children
6. Неміс: zahl der Geburten von Kindern
7. Бекітілген нұсқасы: бала туу (2024), сан (қаржы.) (2006), рационал сан (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шiлдедегi № 360-VI ҚРЗ Кодексі. ... сондай-ақ бала тууға ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 853 Жарлығы. ... бала туу жасындағы 1 әйелге шаққандағы балалар саны) ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 10 сәуір N 176-II. ... бала туулардың 96,4% медициналық мекемелерде ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 28 желтоқсандағы № 1617 Қаулысы. ... Бала тууға байланысты ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, аудармаларын ескере келе, «бала туу саны» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Балалар акселерациясы – баланың физикалық және психоэмоционалды дамуының жеделдетілген үдерісі.
2. Этимологиясы: aкселерация (лат. acceleratio) – жылдамдату
3. Өзбек: bolalarni tezlashtirish
4. Түрік: çocukların hızlanması
5. Ағылшын: acceleration of children
6. Неміс: Beschleunigung von Kindern
7. Бекітілген нұсқасы: акселерация әдісі (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2023 жылғы 27 наурыздағы № 105/НҚ бұйрығы. ... акселерация – тәлімгерлік ...
Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрінің 2018 жылғы 26 қыркүйектегі № 415 бұйрығы. ... акселерациялау, технологиялық бизнес-инкубациялау қызметтерін көрсету ...
Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің м.а. 2022 жылғы 23 тамыздағы № 292/НҚ бұйрығы. ... Технопарк қатысушыларына акселерациялау ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «балалар акселерациясы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Балалар өлім-жітімінің коэффициенті, бала шетінеу коэффициенті – белгілі бір жасқа дейін (әдетте 5 жасқа дейін) қайтыс болған балалар санының көрсеткіші. Ол 1 000 тірі туылған балаларға шаққандағы шетінеген балалар санын сипаттайды және келесідей есептеледі:
Бала шетінеу коэффициенті = (Шетінеген балалар саны / Тірі туылған балалар саны) × 1 000
Бұл коэффициент денсаулық сақтау саласының деңгейін, экономикалық жағдайды және қоршаған орта факторларын бағалау үшін маңызды индикатор болып табылады. Әдетте, ол елдің немесе аймақтың медициналық және әлеуметтік жағдайының бір бөлігі ретінде қарастырылады.
2. Этимологиясы: коэффициент (лат. coefficiens) – «септігін тигізуші, ықпал етуші»
3. Өзбек: bolalar o'limi koeffitsienti
4. Түрік: çocuk ölüm oranı
5. Ағылшын: infant mortality rate
6. Неміс: Kindersterblichkeitsrate
7. Бекітілген нұсқасы: өлім-жітім көрсеткіші (2022), коэффициент (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 10 сәуір N 176-II ... баланың шетінеушілік жөніндегі ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 4 қарашадағы № 784 қаулысы ... сәбилердің шетінеуі ... коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 2 ақпандағы № 41 қаулысы ... сәбилер шетінеуінің ... коэффициенті ...
Маңғыстау облыстық мәслихаттың 2003 жылғы 10 желтоқсандағы N 2/18 шешімі ... Нәрестелердің шетінеу ... коэффициенті ...
9. Ұсыныстар: "коэффициент детской смертности" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы әрі түсінікті болғандықтан, «бала шетінеу коэффициенті» нұсқасын термин ретінде бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Балалар тууының күнтізбесі – әйелдердің өміріндегі бала туу уақыттарының таралуын сипаттайтын демографиялық көрсеткіш. Ол туу жасындағы әйелдердің бала тууды қандай жаста және қандай аралықпен жүзеге асыратынын анықтайды. Бұл көрсеткіш халықтың туу динамикасын, отбасын жоспарлау үрдістерін және демографиялық саясаттың тиімділігін зерттеуде маңызды рөл атқарады.
2. Этимологиясы: туу (ескі түр. doğ+mak) – «дүниеге келу, өмірге келу»
3. Өзбек: tug'ilish taqvimi
4. Түрік: çocuk doğurma takvimi
5. Ағылшын: childbirth calendar
6. Неміс: geburtskalender
7. Бекітілген нұсқасы: бала туу (2024), күнтізбе (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шiлдедегi № 360-VI ҚРЗ Кодексі ... тууының күнтізбесіне ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 31 қазандағы № 1242 Қаулысы ... бала тууы күнтізбесі ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2025 жылғы 21 ақпандағы № 11 бұйрығы ... бала туу ... күнтізбесі ...
9. Ұсыныстар: "календарь рождений" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы әрі түсінікті болғандықтан, «туу күнтізбесі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Балалардың күтілетін саны, болжалды бала саны – бір әйелдің бүкіл өмірлік репродуктивтік кезеңі (әдетте 15-49 жас) ішінде қазіргі туу деңгейі сақталған жағдайда дүниеге әкелетін балалардың орташа есепті саны. Бұл көрсеткіш жиынтық туу коэффициенті (ЖТК) деп те аталады. Балалардың күтілетін саны халық санының өсімін болжау, демографиялық саясатты жоспарлау және әлеуметтік-экономикалық даму үрдістерін талдау үшін маңызды көрсеткіш болып табылады.
2. Этимологиясы: сан (ескі түр. san, sayı) – «есеп, мөлшер»
3. Өзбек: kutilayotgan bolalar soni
4. Түрік: beklenen çocuk sayısı
5. Ағылшын: expected number of children
6. Неміс: erwartete Anzahl von Kindern
7. Бекітілген нұсқасы: күтілетін пайдалылық (2021), сан (қаржы.) (2006)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 29 желтоқсандағы № 721 бұйрығы ... балалардың ... күтілетін саны
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің м.а. 2016 жылғы 12 тамыздағы № 499 бұйрығы ... балалардың ... күтілетін саны
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 24 қыркүйектегі № 412 бұйрығы ... балалардың ... күтілетін саны
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 14 қазандағы № 422 бұйрығы ... балалардың ... күтілетін саны
9. Ұсыныстар: "ожидаемое число детей" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан, «балалардың күтілетін саны» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Балалардың қалаулы саны, қалаулы бала саны – адамдардың немесе отбасылардың өздері қалаған балалар санына қатысты қалауын көрсететін көрсеткіш.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: kerakli bolalar soni
4. Түрік: istenilen çocuk sayısı
5. Ағылшын: desired number of children
6. Неміс: Gewünschte Anzahl von Kindern
7. Бекітілген нұсқасы: рационал сан (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 22 ақпандағы № 75 қаулысы. ... негізгі (қалаулы) арнаның (фарватердің) бағытын және олардың бұрылыс орындарын көрсетуге арналған жүзбелі сақтандыру белгілері ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 25 наурыздағы № 272-1 Қаулысы. ... қалаулы өзгерістер мен толықтыруларды енгізе алады ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «қалаулы бала саны» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Балалы болу индексі – белгілі бір қоғамда немесе халық тобында бала туу деңгейін сипаттайтын демографиялық көрсеткіш. Бұл индекс көбінесе әйелдердің орташа бала санын немесе туу деңгейін анықтау үшін қолданылады. Ол туу көрсеткіштерін талдауға, болашақ демографиялық өзгерістерді болжауға және халық санының өсу немесе төмендеу үрдістерін зерттеуге мүмкіндік береді.
2. Этимологиясы: индекс (лат. index) – «тізім, реестр, нұсқау»
3. Өзбек: tug‘ilish ko‘rsatkichi
4. Түрік: doğurganlık endeksi
5. Ағылшын: fertility index
6. Неміс: fruchtbarkeitsindex
7. Бекітілген нұсқасы: Индекс (1971)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2022 жылғы 26 желтоқсандағы № 168-VII ҚРЗ ... ұрпақты болу ... индексін ...
9. Ұсыныстар: "индекс детности" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы әрі түсінікті болғандықтан, «балалы болу индексі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Балалы болу коэффициенті – демографияда белгілі бір уақыт аралығында әйелдер арасында қанша бала туғанын сипаттайтын көрсеткіш. Ең жиі қолданылатын түрлері: 1. Жалпы фертильдік коэффициенті – бұл белгілі бір жастағы (әдетте 15-49 жас аралығындағы) әйелдерге қатысты туу деңгейін өлшейді; 2. Жалпы туу коэффициенті – бұл халықтың жалпы санына қатысты туған балалардың санын көрсетеді. Бұл көрсеткіштер елдің немесе аймақтың халық санының өсімі мен демографиялық тенденцияларын зерттеу үшін маңызды құрал ретінде пайдаланылады.
2. Этимологиясы: коэффициент (лат. coefficiens) – «септігін тигізуші, ықпал етуші»
3. Өзбек: bolalik koeffitsienti
4. Түрік: çocukluk katsayısı
5. Ағылшын: childhood rate
6. Неміс: kindheits-Verhältnis
7. Бекітілген нұсқасы: бала туу (2024), коэффициент (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 12 қазандағы № 67-VII ҚРЗ ... балалы болу ... коэффициенті ...
Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 19 желтоқсандағы N 9-IV Заңы ... балалы болу ... коэффициенті ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2022 жылғы 26 желтоқсандағы № 168-VII ҚРЗ ... ұрпақты болу ... коэффициенті ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 17 қарашадағы № 408-V ҚРЗ ... балалы ... болу ... коэффициенті ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 3 желтоқсандағы № 432-V ҚРЗ ... балалы ... болу ... коэффициенті ...
9. Ұсыныстар: "коэффициент детности" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «балалы болу коэффициенті» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Басқа қалалық – белгілі бір елді мекенде тұрақты тіркеуі жоқ, бірақ басқа қалада тіркелген немесе сонда тұратын адам. Бұл термин көбінесе халық санағында, көші-қон процестерін зерттеуде және урбанизация деңгейін талдауда қолданылады. Басқа қалалықтар уақытша қоныс аударған жұмысшылар, студенттер немесе белгілі бір мерзімге басқа қалада тұрып жатқан адамдар болуы мүмкін.
2. Этимологиясы: қалалық (араб. قلعة) – «қорған, қамал»
3. Өзбек: shahar tashqarisidagi
4. Түрік: yerleşik olmayan, başka bir kentte oturan
5. Ағылшын: nonresident
6. Неміс: fremd
7. Бекітілген нұсқасы: –
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2020 жылғы 10 желтоқсандағы № 382-VI ҚРЗ ... басқа ... қалалық ...
Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 11 мамырдағы N 552 Заңы ... басқа ... қалалық ...
Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 10 қаңтардағы N 116 Заңы ... басқа ... қалалық ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 2 қарашадағы № 387-V ҚРЗ ... басқа ... қалалық ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «иногородний» сөзін "басқа қалалық" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «басқа қалалық» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Бастапқы халық – белгілі бір демографиялық зерттеу немесе санақ жүргізу кезеңінің басында тіркелген немесе есепке алынған халық саны. Бұл көрсеткіш халықтың сол кезеңдегі бастапқы күйін сипаттайды, яғни ол санақтың немесе зерттеудің алғашқы деректері ретінде пайдаланылады. Бастапқы халыққа мыналар кіруі мүмкін: халық санағының басталған уақыттағы тіркелген халық саны; белгілі бір аймақта немесе елде демографиялық зерттеу жүргізу кезінде алынған халықтың алғашқы саны. Көрсеткіш халықтың өзгерістерін, өсімін, көші-қонды немесе өлім-жітімді талдау үшін негіз ретінде пайдаланылады.
2. Этимологиясы: халық (араб. خلق) – «адамдар қауымдастығы, жұрт»
3. Өзбек: asl aholi
4. Түрік: orijinal nüfus
5. Ағылшын: original population
6. Неміс: ursprüngliche Bevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: бастапқы күй (2019), халық (2005)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі № 477-IV Заңы ... бастапқы ... халықтың ...
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018 жылғы 15 ақпандағы № 195 бұйрығы ... бастапқы ... халық ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 27 желтоқсандағы № 495 бұйрығы ... бастапқы ... халық ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2019 жылғы 10 сәуірдегі № ҚР ДСМ-27 бұйрығы ... бастапқы ... халық ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «исходное население» тіркесін "бастапқы халық" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «бастапқы халық» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Басы артық халық – белгілі бір аймақтағы халық санының сол аймақтың табиғи ресурстарымен, экономикалық мүмкіндіктерімен және әлеуметтік инфрақұрылымымен қамтамасыз ете алатын деңгейден де көп болуы.
2. Этимологиясы: халық (араб. خلق) – «адамдар қауымдастығы, жұрт»
3. Өзбек: ortiqcha aholi
4. Түрік: fazla nüfus
5. Ағылшын: excess population
6. Неміс: überbevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: халық (2005)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 5 шілдедегі № 115-VIII ҚРЗ ... артық ... халықтың ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2018 жылғы 26 желтоқсандағы № 203-VІ ҚРЗ ... артық ... халықты ...
Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі № 478-IV Заңы ... артық ... халықтың ...
9. Ұсыныстар: "избыточное население" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Терминді аудару барысында түпнұсқа сипатының назарға алынғанын құптаймыз және «басы артық халық» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Биллетер индексі – халықтың қартаюын сипаттайтын демографиялық көрсеткіш. Ол 60 жастан асқан адамдардың санын 15 жасқа дейінгі балалардың санына бөлу арқылы есептеледі. Формуласы: Биллетер индексі = (60 жастан асқан адамдар саны) / (15 жасқа дейінгі балалар саны).
2. Этимологиясы: индекс (лат. index) – «тізім, реестр, нұсқау»
3. Өзбек: Billeter indeksi
4. Түрік: Billeter endeksi
5. Ағылшын: Billeter index
6. Неміс: Billeter-Index
7. Бекітілген нұсқасы: индекс (1971)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2017 жылғы 21 қыркүйектегі № 134 бұйрығы ... Биллетер индексі ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2024 жылғы 4 қарашадағы № 2 бұйрығы ... Биллетер индексі ...
9. Ұсыныстар: "индекс Биллетера" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Халықаралық термин ретінде түпнұсқа сипатының алынғанын құптаймыз және «Биллетер индексі» қалпында бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Биодемография – адам және басқа тірі организмдер популяцияларындағы биологиялық және демографиялық үдерістердің өзара байланысын зерттейтін пәнаралық ғылым.
2. Этимологиясы: био (грек. βίος) – өмір сүру; демография (грек. δῆμος) – халық.
3. Өзбек: biodemografiya
4. Түрік: biyodemografi
5. Ағылшын: biodemography
6. Неміс: Biodemographie
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «биодемография» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бірінші жыныстық пропорция – ұрықтану сәтінде ерлер мен әйелдер эмбриондарының арасындағы сандық қатынас. Бұл көрсеткіш табиғи жағдайда 105–107 ер балаға шаққанда 100 қыз бала деңгейінде болады. Бірінші жыныстық пропорция генетикалық факторларға, ата-аналардың жасына және кейбір экологиялық немесе медициналық әсерлерге байланысты өзгеруі мүмкін.
2. Этимологиясы: жыныс (ар. جِنْس) – «түр, тек»
3. Өзбек: birlamchi jinsiy nisbat
4. Түрік: birincil cinsel oran
5. Ағылшын: primary sex ratio
6. Неміс: primärer sexueller Anteil
7. Бекітілген нұсқасы: біріншілік үдеріс (2024), жыныстық сценарий (2022), пропорция (эконом.) (2010)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 21 қазандағы № 3-3/539 бұйрығы ... бірінші ... жыныстық пропорция ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 25 желтоқсандағы № 3-3/1119 бұйрығы ... бірінші ... жыныстық ... пропорция ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2016 жылғы 11 қарашадағы № 266 бұйрығы ... бірінші ... жыныстық ... пропорция ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 23 қарашадағы № 668 бұйрығы ... бірінші ... жыныстық ... пропорция ...
9. Ұсыныстар: «первичная половая пропорция» термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында қолданылады. Дегенмен заңнама мәтіндерде және баспасөзде де кездеседі. Терминді аудару барысында түпнұсқа тіркеске балама бола алатындықтан, «бірінші жыныстық пропорция» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Бойлық демография – демографиядағы уақыт бойынша популяциядағы өзгерістерді талдауға бағытталған тәсіл.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу».
3. Өзбек: uzunlamasına demografiya
4. Түрік: boylamsal demografi
5. Ағылшын: longitudinal demography
6. Неміс: longitudinale demografie
7. Бекітілген нұсқасы: бойлық иілу (2016), демография (2021)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің м.а. 2023 жылғы 2 наурыздағы № 132 бұйрығы. ... бойлық басқарылу ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2023 жылғы 12 желтоқсандағы № 413 Жарлығы. ... бойлық осьтік сызығында ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2023 жылғы 27 наурыздағы № 217-VII ҚРЗ. ... шығыс бойлықты білдіреді ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2024 жылғы 22 қаңтардағы № 437 Жарлығы. ... демографиялық саясат жөніндегі ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 13 қыркүйектегі № 634 қаулысы. ... демографиялық үрдістерді, қалыптасып ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, аудармаларды, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «бойлық демография» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бойлық зерттеу – ұзақ уақыт бойы бір адамдар тобын (немесе үлгіні) байқайтын зерттеу әдісі. Мұндай зерттеулердің мақсаты-демографиялық көрсеткіштердегі өзгерістерді (мысалы, туу, өлім, көші-қон және т.б.) анықтау және уақыт өте келе осы өзгерістердің себептерін талдау.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: uzunlamasına tekshirish
4. Түрік: boyuna muayene
5. Ағылшын: longitudinal examination
6. Неміс: längsuntersuchung
7. Бекітілген нұсқасы: бойлық иілу (2016), экологиялық зерттеп-тексеру (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің м.а. 2023 жылғы 2 наурыздағы № 132 бұйрығы. ... бойлық басқарылу ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2023 жылғы 12 желтоқсандағы № 413 Жарлығы. ... бойлық осьтік сызығында ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2023 жылғы 27 наурыздағы № 217-VII ҚРЗ. ... шығыс бойлықты білдіреді ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 8 шілдедегі N 712 Қаулысы. ... ғылыми-зерттеу және сынақ ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, аудармаларды, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «бойлық зерттеу» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бойлық талдау – белгілі бір орында сипатталатын және талданатын демографиялық процестерді зерттеу әдісі.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: uzunlamasına tahlil
4. Түрік: boylamsal analiz
5. Ағылшын: longitudinal analysis
6. Неміс: längsschnittanalyse
7. Бекітілген нұсқасы: бойлық иілу (2016), талдау (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің м.а. 2023 жылғы 2 наурыздағы № 132 бұйрығы. ... бойлық басқарылу ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2023 жылғы 12 желтоқсандағы № 413 Жарлығы. ... бойлық осьтік сызығында ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2023 жылғы 27 наурыздағы № 217-VII ҚРЗ. ... шығыс бойлықты білдіреді ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2022 жылғы 21 желтоқсандағы № 166-VII ҚРЗ. ... талдауды, модельдеуді, сақтауды ...
Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 3 ақпандағы N 525 Заңы. ... салыстыруды және талдауды ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, аудармаларды, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «бойлық талдау» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Бойлық талдау әдісі – белгілі бір халық тобын (когортаны) ұзақ уақыт бойы бақылау арқылы демографиялық өзгерістерді зерттейтін әдіс. Демографиялық үрдістердің ұзақ мерзімді өзгерістерін зерттеуде, әртүрлі ұрпақ өкілдерінің өмір салтын, мінез-құлқын салыстыруда және демографиялық болжамдар жасау және әлеуметтік саясатты жоспарлауда қолданылады. Бойлық талдау әдісі көлденең талдау әдісіне қарағанда тереңірек және нақтырақ нәтижелер береді, өйткені ол халықтың өзгеруін динамикада зерттейді.
2. Этимологиясы: әдіс (method: грек. μέθοδος) – «тәсіл, ғылым»
3. Өзбек: uzunlamasına tahlil usuli
4. Түрік: boylamsal analiz yöntemi
5. Ағылшын: longitudinal analysis method
6. Неміс: Längsschnittanalysemethode
7. Бекітілген нұсқасы: бойлық қозғалыс (2018), талдау (2020), әдіс (1992)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2024 жылғы 19 желтоқсандағы № 108 бұйрығы ... когорттық зерттеулер ... талдаулар ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 12 қарашадағы № ҚР ДСМ - 188/2020 бұйрығы ... когорттық зерттеулер ... талдаулар ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 24 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-326/2020 бұйрығы ... когорттық зерттеулер ... талдаулар ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 11 желтоқсандағы № 1105 қаулысы ... когорттық бақылау зерттеулері ...
9. Ұсыныстар: "метод продольного анализа" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «бойлық талдау әдісі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Болжалды когорта –демографиялық, әлеуметтік немесе экономикалық үрдістерді модельдеу және болжау мақсатында жасы, жынысы, әлеуметтік мәртебесі немесе басқа да параметрлері сияқты белгілі бір сипаттамалар негізінде талдау үшін таңдалған адамдардың шартты тобы.
2. Этимологиясы: когорта (лат. cohors) – қоршау
3. Өзбек: gipotetik kohort
4. Түрік: varsayımsal kohort
5. Ағылшын: hypothetical cohort
6. Неміс: hypothetische Kohorte
7. Бекітілген нұсқасы: гипотезалық әдiс, болжамдық әдіс (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2023 жылғы 7 маусымдағы № 52 қаулысы. ... жас когортасы – бір күнтізбелік туған жылымен біріктірілген адамдар тобы ...
Атырау облысы әкімдігінің 2024 жылғы 20 қарашадағы № 248 қаулысы. ... 150 г/л 38 КОГОРТА, су-гликоль ерітіндісі литр 11000,00 ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 21 маусымдағы N 603 Қаулысы. ... Болжалды шығыстар ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «болжалды когорта» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Болжалды ұрпақ – өмір бойы әрбір жастағы демографиялық үдерістің қарқындылығы осы күнтізбелік кезеңдегіге сәйкес келетін адамдардың шартты жиынтығы.
2. Этимологиясы: гипотетический (грек. ὑποθετικός) – болжалды
3. Өзбек: gipotetik avlod
4. Түрік: varsayımsal nesil
5. Ағылшын: hypothetical generation
6. Неміс: hypothetische Generation
7. Бекітілген нұсқасы: гипотезалық әдiс, болжамдық әдіс (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 21 маусымдағы N 603 Қаулысы. ... Болжалды шығыстар ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 24 қазандағы N 986 Қаулысы. ... болашақ ұрпақтарының өмір сапасын жақсартуды ...
Ақмола облысы Ерейментау ауданы әкімиятының 2003 жылғы 7 шілдедегі N а-7/196 қаулысы. ... негізгі болжамдық көрсеткіштерін
...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «болжалды ұрпақ» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Брутто көші-қон – белгілі бір өңірге келген адамдардың санын да, белгілі бір уақыт кезеңінде осы өңірден кеткен адамдардың санын да қамтитын көші-қон ағындарының жалпы көлемі.
2. Этимологиясы: миграция (лат. migratio) – көшу; брутто (итал. brutto) – дөрекі
3. Өзбек: yalpi migratsiya
4. Түрік: brüt göç
5. Ағылшын: gross migration
6. Неміс: bruttomigration
7. Бекітілген нұсқасы: мәжбүрлі көші-қон (2022), брутто-мөлшерлеме (2017)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2022 жылғы 1 қарашадағы № 342 бұйрығы. ... мұнайдың брутто салмағы ...
Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2006 жылғы 25 наурыздағы N 85 Қаулысы. ... брутто-ставка - сақтанушы сақтандыру ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 29 қыркүйектегі № 602 қаулысы. ... Көші-қон саясатының 2017 – 2021 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... Көші-қон проблемаларын шешу, шектес мемлекеттерден көші-қон ағындарын бақылауды күшейту ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «брутто көші-қон» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Брутто стационарлық халық – туудың және өлiмнiң тұрақты деңгейi және көшi-қонның болмауы кезiнде белгiлi бiр уақыт iшiнде тұрақты сақталатын халықтың гипотетикалық саны.
2. Этимологиясы: брутто (итал. brutto) – дөрекі
3. Өзбек: yalpi statsionar aholi
4. Түрік: brüt sabit nüfus
5. Ағылшын: gross stationary population
6. Неміс: brutto stationäre Bevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: брутто-мөлшерлеме (2017), стационар ағыс (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2022 жылғы 1 қарашадағы № 342 бұйрығы. ... мұнайдың брутто салмағы ...
Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2006 жылғы 25 наурыздағы N 85 Қаулысы. ... брутто-ставка - сақтанушы сақтандыру ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2009 жылғы 26 қарашадағы N 799 Бұйрығы. ... Стационарлық көмектің шектеулі көлемін бекіту туралы ...
Алматы қаласы әкімдігінің 2023 жылғы 13 қаңтардағы № 1/13 қаулысы. ... Стационарлық емес сауда объектісінің қызмет түрін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес халықтың ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «брутто стационарлық халық» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Келтірілген бастапқы брутто халық саны – жас құрылымын, көші-қонын, өлім-жітімді және санға әсер ететін басқа факторларды ескермей, халықтың жалпы санын есептеу үшін қолданылатын көрсеткіш.
2. Этимологиясы: брутто (итал. brutto) – «дөрекі», «тұрпайы».
3. Өзбек: berilgan asl yalpi aholi, berilgan dastlabki umumiy aholi 2024 2019 2005 2017 2006 2016
4. Түрік: gösterilen ilk toplam nüfus, gösterilen orijinal brüt nüfus
5. Ағылшын: adjusted initial gross population
6. Неміс: angepasste ursprüngliche bruttobevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: келтірілген қабат қысымы (2024), бастапқы күй, бастапқы қалып (2019), халық (еңбек және халықты әлеуметтік қорғау) (2005), брутто-мөлшерлеме (2017), жалпы ставка (сақтандыру) (2006), брутто (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 1 маусымдағы № 330 қаулысы. ... бастапқы баяндаманы бекіту ...
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы 1 қыркүйектегі № 105 шешімі. ... жалпы тізілімін қалыптастыру ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 20 наурыздағы № 298-V ҚРЗ. ... келтірілген мүшелердің квоталарын ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 27 қаңтардағы № 447-V ҚРЗ. ... бастапқы саны А қосымшасында ...
9. Ұсыныстар: ұсынылып отырған «брутто халықтың келтірілген бастапқы саны» терминінің сөз тіркесі құрылымы дұрыс емес, түсініксіз калька аударма түрінде берілген. Терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, дефинициясын анықтайтын «бастапқы келтірілген жалпы халық саны» терминін бекіту ұсынылады. Мамандардың пікірін де ескеру керек.

Дефинициясы1. Буняковский әдісі – демография және статистика саласында қолданылатын математикалық тәсіл, ол халықтың немесе белгілі бір әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштердің өзгерісін талдауға көмектеседі. Бұл әдіс атақты орыс математигі Виктор Яковлевич Буняковскийдің еңбектеріне негізделген. Ол ықтималдықтар теориясы мен статистикалық есептеулерге қолданылған. Буняковский әдісі, әсіресе, демографиялық болжамдар жасауда, халық динамикасын, туу мен өлім көрсеткіштерін, көші-қон үрдістерін талдау кезінде қолданылады. Ол математикалық теңдеулер мен ықтималдық үлгілерін пайдалана отырып, демографиялық процестердің сандық сипаттамасын береді.
2. Этимологиясы: әдіс (method: грек. μέθοδος) – «тәсіл, ғылым»
3. Өзбек: Bunyakovskiy usuli
4. Түрік: Bunyakovsky'nin yöntemi
5. Ағылшын: Bunyakovsky method
6. Неміс: Bunjakowskis Methode
7. Бекітілген нұсқасы: Әдіс (1992)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 27 желтоқсандағы № 87-VII ҚРЗ ... стандарттау әдісін ...
Қазақстан Республикасы Инвестиция және даму министрінің м.а. 2015 жылғы 29 сәуірдегі № 523 бұйрығы ... стандарттаудың ... жанама әдісін ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 26 тамыздағы № 511 қаулысы ... стандарттаудың ... жанама әдісі ...
9. Ұсыныстар: «метод Буняковского» термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде кездеспейді. Халықаралық термин ретінде түпнұсқа сипатының алынғанын құптаймыз және «Буняковский әдісі» қалпында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Гендерлік сәйкестік – гендерлік контексте өзін жеке қабылдау және сезіну.
2. Этимологиясы: гендер (лат. genus) – ұрпақ
3. Өзбек: gender identifikatsiyasi
4. Түрік: cinsiyet kimliği
5. Ағылшын: gender identity
6. Неміс: Geschlechtsidentität
7. Бекітілген нұсқасы: гендерлік теңсіздік (2024), сәйкестік (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 2022 жылғы 28 желтоқсандағы № 42 бұйрығы. ... Гендерлік статистикалық индикаторларды есептеу ...
Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің 2022 жылғы 29 желтоқсандағы № 286 қаулысы. ... сәйкестік туралы декларацияны және орындалған құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «гендерлік сәйкестік» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Гендерлік теңдік – барлық гендерлік адамдар үшін тең құқықтарды, мүмкіндіктер мен міндеттерді көздейтін тұжырымдама.
2. Этимологиясы: гендер (лат. genus) – ұрпақ
3. Өзбек: gender tengligi
4. Түрік: cinsiyet eşitliği
5. Ағылшын: gender equality
6. Неміс: Geschlechtergerechtigkeit
7. Бекітілген нұсқасы: сандық теңдік (2023), гендерлік теңсіздік (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 2022 жылғы 28 желтоқсандағы № 42 бұйрығы. ... Гендерлік статистикалық индикаторларды есептеу ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 11 қаңтардағы № 24 Қаулысы. ... Гендерлік теңдік стратегиясын іске асыру ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 29 мамырдағы № 339 қаулысы. ... гендерлік теңдік және әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «гендерлік теңдік» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Гендерлік теңсіздік индексі – әйелдер мен ерлер арасындағы теңсіздіктің үш өлшемін көрсететін көрсеткіш: Репродуктивтік денсаулық: Ана өлімі, жасөспірімдердің босануы және отбасын жоспарлау; Құқықтарды кеңейту: Парламенттегі орындар, жоғары білім алу және т.б.; Еңбек рыногы: Экономикалық белсенділік. ГТИ 0-ден 1-ге дейін өзгереді, мұнда 0 - толық теңдікті, ал 1 - толық теңсіздікті білдіреді. ГТИ - гендерлік теңсіздіктің деңгейін анықтау үшін қолданылатын маңызды индекс. Ол мемлекеттік саясатты әзірлеу, гендерлік теңдікке қол жеткізу және әйелдердің құқықтарын қорғау үшін қажет.
2. Этимологиясы: гендер (лат. genus) – «тек, төркін, туу»
3. Өзбек: gender tengsizligi indeksi
4. Түрік: cinsiyet eşitsizliği endeksi
5. Ағылшын: index of gender inequality
6. Неміс: index der Ungleichheit der Geschlechter
7. Бекітілген нұсқасы: гендерлік теңсіздік (2024), индекс (1971)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 15 шілдедегі № 124-VIII ҚРЗ ... гендерлік теңдікке ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 25 наурыздағы № 475-V ҚРЗ ... гендерлік теңдікті ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының м.а. 2015 жылғы 23 желтоқсандағы № 219 бұйрығы ... гендерлік паритет индексі ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 29 қарашадағы N 1677 Жарлығы ... гендерлік теңсіздік ... индексі ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 11 қарашадағы № 693 қаулысы ... гендерлік алшақтық индексі ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, заңнама мәтіндерінде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «индекс гендерного неравенства» терминінің баламасын «гендерлік теңсіздік индексі» тіркесі тұлғасында беру және қолдану тәжірибесі қалыптасқан. Осы дәлелді ескере отырып, «гендерлік теңсіздік индексі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Генеративті жас – адам өміріндегі бала асырап алуға және тууға қабілетті кезең.
2. Этимологиясы: генеративті (лат. generātor) – шығарушы
3. Өзбек: generativ yosh
4. Түрік: üretken yaş
5. Ағылшын: generative age
6. Неміс: generatives Alter
7. Бекітілген нұсқасы: генеративті-бәсекелестік желі (gan) (2021), нейрондық генеративтік модельдер (2021)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 24 шілдедегі № 592 қаулысы. ... генеративті жасанды интеллекттің ықтимал әсері түгендеу ...
Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрінің 2023 жылғы 26 желтоқсандағы № 163 бұйрығы. ... Генеративті дизайн – алгоритмдерді қолдана отырып жобалау технологиялары ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «генеративті жас» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Генеративті кезең – ұрпақ шығаруға қабілетті кезең.
2. Этимологиясы: генератив (лат. generātor) – шығарушы
3. Өзбек: generativ davr
4. Түрік: üretken dönem
5. Ағылшын: generative period
6. Неміс: generative Phase
7. Бекітілген нұсқасы: генеративті-бәсекелестік желі (gan) (2021), турбуленттік кезең (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 24 шілдедегі № 592 қаулысы. ... генеративті жасанды интеллекттің ықтимал әсері түгендеу ...
Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрінің 2023 жылғы 26 желтоқсандағы № 163 бұйрығы. ... Генеративті дизайн – алгоритмдерді қолдана отырып жобалау технологиялары ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «генеративті кезең» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Генеративті өлім – бала туу функциясын жүзеге асыруға байланысты әйелдердің өлім-жітімі.
2. Этимологиясы: генеративті (лат. generātor) – шығарушы
3. Өзбек: generativ o'lim
4. Түрік: üretken ölümler
5. Ағылшын: generative mortality
6. Неміс: generative Sterblichkeit
7. Бекітілген нұсқасы: генеративті-бәсекелестік желі (gan) (2021)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 24 шілдедегі № 592 қаулысы. ... генеративті жасанды интеллекттің ықтимал әсері түгендеу ...
Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрінің 2023 жылғы 26 желтоқсандағы № 163 бұйрығы. ... Генеративті дизайн – алгоритмдерді қолдана отырып жобалау технологиялары ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2018 жылғы 21 қыркүйектегі № 1 бұйрығы. ... Өлім-жітім көрсеткіштерін есептеу әдістемесін бекіту туралы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «генеративті өлім-жітім» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Генетикалық демография – демография мен генетиканың тоғысқан саласы, ол белгілі бір популяциядағы генетикалық ерекшеліктердің өзгеруін, таралуын және ұрпақтан-ұрпаққа берілуін зерттейді.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; генетика (грек. γένεσις) – туылу
3. Өзбек: genetik demografiya
4. Түрік: genetik demografi
5. Ағылшын: genetic demography
6. Неміс: genetische Demographie
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), генетикалық өлшемшарт (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2023 жылғы 2 ақпандағы № 50 бұйрығы. ... генетикалық сараптама жүргізу қағидалары бекітілсін ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «генетикалық демография» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Географиялық демография – халықтың таралуын және оның әртүрлi аумақтардағы өзгерiстерiн зерделейтiн демография бөлiмi.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; география (грек. γῆ + γράφω) – жерді саламын
3. Өзбек: geografik demografiya
4. Түрік: coğrafi demografi
5. Ағылшын: geographic demography
6. Неміс: geografische Demografie
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасының Заңы. 2002 жылғы 14 қараша N 356. ... координаттарын географиялық суреттеу ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «географиялық демография» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Геодемография – белгілі бір аумақ бойынша геодемографиялық жағдайларды, яғни демографиялық үдерістер мен құрылымдар жиынтығының және әлеуметтік-экономикалық жағдайлар мен факторлардың арасындағы тарихи қалыптасқан қатынастарды зерттеумен айналысатын халық географиясы мен демографияның тоғысқан тұсындағы ғылыми зерттеулер бағыты.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: geodemografiya
4. Түрік: jeodemografi
5. Ағылшын: geodemographics
6. Неміс: Geodemographie
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
9. Ұсыныстар: басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «геодемография» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Гиперурбанизация – қалалардың тез және басқарылмайтын өсуімен сипатталатын урбанизацияның экстремалды нысаны.
2. Этимологиясы: урбанизация (лат. urbanus) – қалалық
3. Өзбек: giperurbanizatsiya
4. Түрік: hiperkentleşme
5. Ағылшын: hyperurbanization
6. Неміс: Hyperurbanisierung
7. Бекітілген нұсқасы: урбандану (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің м.а. 2016 жылғы 10 тамыздағы № 365 бұйрығы. ... Тұрақты халық саны урбанизация ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 17 наурыздағы № 242 қаулысы. ... өңірлік даму және урбанизация процесін басқару ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «гиперурбанизация» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Гипотетикалық ұрпақ әдісі – демографияда белгілі бір уақыт аралығында байқалған туу көрсеткіштері негізінде жасанды түрде құрылған ұрпақтың туу деңгейін бағалау тәсілі. Бұл әдіс шынайы емес, теориялық (гипотетикалық) ұрпақты қарастырады, яғни белгілі бір кезеңдегі жас ерекшеліктеріне қарай туу коэффициенттері тұрақты болады деп есептеледі. Қолдану мақсаты: Жалпы туу деңгейін бағалау; Халық санының болашақ өзгерісін болжау; Болжаулы ұрпақтың көбею көрсеткіштерін есептеу. Бұл әдіс әсіресе жиынтық туу коэффициентін (TFR) анықтау кезінде кеңінен қолданылады.
2. Этимологиясы: гипотетика (еж. грек. ὑποθετικός) – "болжалды, долбарлы"
3. Өзбек: gipotetik avlod usuli
4. Түрік: varsayımsal nesil yöntemi
5. Ағылшын: method of hypothetical generation
6. Неміс: Methode der relativen Generation
7. Бекітілген нұсқасы: гипотезалық әдiс, болжамдық әдіс (2018), әдіс (1992)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 12 қаңтардағы N 225 Заңы ... ұрпақтары ... ауысуы ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2000 жылғы 23 қазан N 94-II ... ұрпақтардың ... ауысуына ...
Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі № 478-IV Заңы ... ұрпақтары ... ауысуы ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 30 желтоқсандағы № 97-VII ҚРЗ ... ұрпақ өрбіту ...
Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 29 маусымдағы N 248 Заңы ... ұрпақты жалғастыру ...
9. Ұсыныстар: "метод гипотетического поколения" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «гипотетикалық ұрпақ әдісі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Дезурбанизация – қалалар халқының санын азайту және ауылдық аудандар халқының санын ұлғайту үдерісі.
2. Этимологиясы: урбанизация (лат. urbanus) – қалалық
3. Өзбек: deurbanizatsiya
4. Түрік: kentsel niteliklerden arındırma
5. Ағылшын: deurbanization
6. Неміс: Deurbanisierung
7. Бекітілген нұсқасы: субурбандану (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің м.а. 2016 жылғы 10 тамыздағы № 365 бұйрығы. ... Тұрақты халық саны урбанизация ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 17 наурыздағы № 242 қаулысы. ... өңірлік даму және урбанизация процесін басқару ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «дезурбандану» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демограф – бала туу, өлім-жітім, көші-қон, халықтың жас-жыныстық құрамы және басқа да демографиялық көрсеткіштер сияқты демографиялық процестер мен құбылыстарды зерттеумен айналысатын маман.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demograf
4. Түрік: demograf
5. Ағылшын: demographer
6. Неміс: Demograph
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық жүктеме (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... демографиялық және институционалдық факторларға байланысты ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2002 жылғы 29 мамыр N 205а. ... Көшi-қон және демография жөнiндегі агенттiгінiң ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демограф» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демография әдістерінің жиынтығы – демографиялық үдерістерді, құрылымдарды және жалпы халықтың көбеюін зерттеу үшін қолданылатын арнайы әдістер.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу».
3. Өзбек: demografiya usullari to'plami 1971 1992 2024 2024
4. Түрік: demografi yöntemleri bütünü
5. Ағылшын: set of demography methods
6. Неміс: gesamtheit der demografischen methoden
7. Бекітілген нұсқасы: жиынтық (мат.)/(филос.) (1971), әдіс (1992), гибридологиялық зерттеу (2024), демографиялық дағдарыс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 2022 жылғы 23 тамыздағы № 876 бұйрығы. ... салыстырмалы тәсіл әдістерімен ... Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2019 жылғы 19 қарашадағы № 195 шешімі. ... құрылымдар жиынтығы ...
Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2021 жылғы 30 сәуірдегі № 273 бұйрығы. ... қимыл әдістерінің жиынтығы ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «демография әдістерінің жиынтығы» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демография пәні – халықтың саны мен құрамын, оның тұрақты өсу ерекшеліктерін, әлеуметтік-экономикалық және табиғи жағдайлардан тұратындығын, көші-қонды зерттейтін ғылым.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу».
3. Өзбек: demografiya mavzusi
4. Түрік: demografi dersi
5. Ағылшын: subject of demography
6. Неміс: gegenstand der demografie
7. Бекітілген нұсқасы: зат, пән (2020), демография (2021), демографиялық статистика (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 853 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық жағдайын ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 23 қарашадағы № 668 бұйрығы. ... пәнінен жаңартылған мазмұндағы ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «демография пәні» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиядағы динамикалық модель – бұл уақыт өте келе халық санының, құрылымының және сипаттамаларының өзгеруін сипаттайтын және талдайтын математикалық немесе компьютерлік модель.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; динамика (грек. dynamis) – күш, қабілет; модель (лат. modulus) – шара
3. Өзбек: demografiyaning dinamik modeli
4. Түрік: tan dinamik demografi modeli
5. Ағылшын: dynamic model of demography
6. Неміс: Dynamisches Demografiemodell
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық ауысу (2022), термодинамика (2023), жергілікті жердің сандық моделі (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2024 жылғы 2 сәуірдегі № 72 бұйрығы. ... білім сапасының динамикасы, соңғы 3 жылдағы білім беру бағдарламасын игеру ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің м.а. 2024 жылғы 30 сәуірдегі № 20 бұйрығы. ... (бірінші бесжылдық кезеңге дейінгі 5 жылдағы динамика) ...
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Ұлттық экономика министрінің 2024 жылғы 29 қазандағы № 260 бұйрығы. ... ал "жоба" деген жолдар бойынша есепті кезең үшін жоспарлы мәндерге бюджет қаражатының нақты пайдаланылған сомаларының серпіні көрсетіледі ...
Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің м.а 2024 жылғы 16 тамыздағы № 294 бұйрығы. ... геологиялық модельдерге тәуелсіз сараптама жүргізу жөніндегі нормативтік техникалық құжат ...
Қазақстан Республикасы Көлік министрінің м.а. 2024 жылғы 13 қыркүйектегі № 296 бұйрығы. ... Пилотсыз авиациялық жүйенің үлгісі, моделі ...
Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрінің 2024 жылғы 26 қаңтардағы № 35 бұйрығы. ... ұйымның қаржы-экономикалық моделіне сәйкес үшінші есепті жылдың қорытындылары бойынша ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиядағы динамикалық модель» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық алармизм – халықтың азаюы, қартаюы, көші-қоны немесе туудың жоғары деңгейі сияқты демографиялық өзгерістер қоғамға, экономикаға немесе саясатқа тым үлкен қауіп ретінде қарастырылатын тенденция немесе тәсіл.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; алармизим (франц. alarme) – дабыл, сақтық
3. Өзбек: demografik signalizalik
4. Түрік: demografik alarmizm
5. Ағылшын: demographic alarmism
6. Неміс: Demografischer Alarmismus
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық ауысу (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық алармизм» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық амортизация – туудың, өлім-жітімнің және халықтың табиғи өсімінің жалпы коэффициенттері серпінінің эмпирикалық анықталған заңдылығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; амортизация (фр. amortir) – босату
3. Өзбек: demografik amortizatsiya
4. Түрік: demografik aşınma
5. Ағылшын: demographic depreciation
6. Неміс: demografischer Rückgang
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), амортизация (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... Демографиялық процестердің өзгеруі елдегі көші-қон саясатын айқындайтын негізгі факторлардың бірі болып табылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2024 жылғы 24 маусымдағы № 30 қаулысы. ... салықтық есептеулерді және есептелген амортизацияны ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық амортизация» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық аудандастыру – халық, құрылым, тығыздық, көші-қон және басқа демографиялық көрсеткіштер сияқты халықтың сипаттамаларына негізделген аумақтарды бөлу және жіктеу үдерісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik rayonlashtirish
4. Түрік: demografik imar
5. Ағылшын: demographic zoning
6. Неміс: Demografische Zonierung
7. Бекітілген нұсқасы: кешенді географиялық аудандастыру (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық аудандастыру» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық әділдік – жасы, жынысы, этникалық қатыстылығы, әлеуметтік-экономикалық мәртебесі және басқа да демографиялық сипаттамаларына қарамастан, халықтың барлық топтары үшін тең мүмкіндіктер мен жағдайларды қамтамасыз етуге бағытталған тұжырымдама.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik adolat
4. Түрік: demografik adalet
5. Ағылшын: demographic justice
6. Неміс: demografische Gerechtigkeit
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), әлеуметтік әділеттілік (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 22 қазандағы № 609 қаулысы. ... кінәлі адамның жеке басына сәйкес келуін білдіретін әділдік ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық әділдік» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық әдіс – демографиялық процестер мен құбылыстарды зерттеу, талдау және болжау үшін қолданылатын ғылыми әдістер мен тәсілдердің жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық, метод (грек. μέθοδος) – әдіс, ғылым
3. Өзбек: demografik usul
4. Түрік: demografik yöntem
5. Ағылшын: demographic method
6. Неміс: Demografische Methode
7. Бекітілген нұсқасы: кардиограмма әдісі (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық әдіс» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық әлеует – қоғамның әлеуметтік, экономикалық және мәдени дамуы үшін пайдаланылуы мүмкін халыққа қатысты мүмкіндіктер мен ресурстардың жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; потенциал (лат. potentia) – қуат, күш
3. Өзбек: demografik imkoniyatlar
4. Түрік: demografik potansiyel
5. Ағылшын: demographic potential
6. Неміс: Demografisches Potenzial
7. Бекітілген нұсқасы: изобарлық әлеует (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ... жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2024 жылғы 22 қазандағы № 682 Жарлығы. ... Кавказ, Орталық Азия және Моңғолия үшін әлеуетті дамытудың өңірлік орталығына қатысты ...
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2024 жылғы 30 желтоқсандағы № 605 бұйрығы. ... конкурстық өтінімі үздік деп танылған әлеуетті жекеше әріптеспен не жалғыз әлеуетті жекеше әріптеспен МЖӘ шартының талаптарын нақтылау жөнінде келіссөздер жүргізу ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2024 жылғы 30 шілдедегі № 611 Жарлығы. ... Сонымен бірге, Қазақстанның серпінді технологиялардың жаһандық күрт даму үрдісіне қатысу әлеуеті жоғары ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық әлеует» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық әлеуеттің даму заңдылығы – халықтың саны, жас-жыныстық құрамы, көші-қон және табиғи өсім факторлары негізінде оның әлеуметтік-экономикалық дамуға ықпал ету мүмкіндіктерін анықтайтын тұрақты үрдістер мен заңдылықтар. Бұл заңдылықтар қоғамның еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілуін, урбанизация деңгейін және ұзақ мерзімді демографиялық өзгерістердің бағытын сипаттайды.
2. Этимологиясы: демография (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: demografik potentsialning rivojlanish naqshlari
4. Түрік: demografik potansiyelin gelişim modeli
5. Ағылшын: pattern of demographic potential
6. Неміс: bevölkerungsgesetze
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), демографиялық сипат (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 6 қаңтардағы № 527-IV Заңы ... демографиялық ахуалдың ... әлеуетін ...
Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 12 сәуірдегі N 36 Заңы ... отбасылық-демографиялық ... әлеуетін ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 15 желтоқсан N 273-ІІ ... Қазақстанның демографиялық әлеуеті ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2019 жылғы 12 желтоқсандағы № 279-VІ ҚРЗ ... демографиялық ... әлеуетін ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «закономерность развития демографического потенциала» тіркесін "демографиялық әлеуеттің даму заңдылығы" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «демографиялық әлеуеттің даму заңдылығы» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Демографиялық әлеуеттің шамасы – бұл белгілі бір аумақ халқының өсу мүмкіндігін көрсететін көрсеткіш. Бұл көрсеткіш халықтың жас құрылымына, туу деңгейіне, көші-қон мүмкіндіктеріне және өмір сүру ұзақтығына байланысты есептеледі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық.
3. Өзбек: demografik salohiyat hajmi
4. Түрік: demografik potansiyelin büyüklüğü
5. Ағылшын: the magnitude of demographic potential
6. Неміс: die Größe des demografischen Potenzials
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), изобарлық әлеует (2024), абсолют жұлдыздық шама (М) (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 6 сәуірдегі N 252 Қаулысы. ... Өңiрлiк ынтымақтастық және даму мақсатында әлеуеттi күшейту ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық әлеуеттің шамасы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық әртараптандыру – белгiлi бiр өңiрдегi немесе елдегi халықтың демографиялық сипаттамаларының әртүрлiлiгiн ұлғайту үдерісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik diversifikatsiya
4. Түрік: demografik çeşitlilik
5. Ағылшын: demographic diversification
6. Неміс: demografische Diversifizierung
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), әртараптандыру (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... Демографиялық процестердің өзгеруі елдегі көші-қон саясатын айқындайтын негізгі факторлардың бірі болып табылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 23 тамыздағы № 625 қаулысы. ... одан әрі әртараптандыру ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 30 сәуірдегі № 424 қаулысы. ... Экономиканы әртараптандыру жөніндегі ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық әртараптандыру» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық баланс – негізгі демографиялық үдерістердің: туу, өлім және көші-қон арасындағы арақатынас пен өзара әрекеттесу және олардың халықтың санына, құрамына және таралуына әсері.
2. Этимологиясы: баланс (фр. balance) – таразы
3. Өзбек: demografik balans
4. Түрік: demografik denge
5. Ағылшын: demographic balance
6. Неміс: Demografisches Gleichgewicht
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дағдарыс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2024 жылғы 25 қарашадағы № 412 бұйрығы. ... Электр энергиясы мен қуатының болжамды теңгерімдерін әзірлеу қағидаларында ...
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2024 жылғы 23 желтоқсандағы № 862 бұйрығы. ... "Ақшалай қаражат және олардың баламалары" деген бап бойынша ("Шоғырландырылған бухгалтерлік баланс" ШҚЕ-1-нысанының 010-жолы) ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 29 тамыздағы № 705 қаулысы. ... 3) жұмсартылған баланс коэффициенті ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық баланс» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық баланс теңдеуі, демографиялық баланс теңдігі – тиісті кезеңдегі халық санын екі датаға және оның өзгеру компоненттеріне (туу, өлім, көші-қон) байланыстыратын арифметикалық өрнек.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу». баланс (лат. bilanx bi(s) + lanx) - "екі шыныаяқ таразы", " екі "+ " шыныаяқ ".
3. Өзбек: demografik muvozanat tenglamasi
4. Түрік: demografik denge denklemi
5. Ағылшын: demographic balance equation
6. Неміс: gleichung des demografischen Gleichgewichts
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024), демография (2021), баланс (2018), мұнайтүзілудің материалдық балансы (2024), теңдеу (матем.) (2015), шеңбер теңдеуі (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2016 жылғы 6 қыркүйектегі № 15 ұсынымы. ... баланстарын кейіннен есептеу ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 21 қарашадағы № 467 бұйрығы. ... баланс әдісімен реакция теңдеуін ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 30 желтоқсандағы N 1294 Қаулысы. ... Қазақстанның демографиялық жылнамасы ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 10 сәуір N 176-II. ... Демографиялық жағдай Қазақстан тұрғындарының ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 25 тамыздағы № 73 Жарлығы. ... баланстық қоры ағымдағы деңгейде ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, аудармаларын ескере келе, «демографиялық баланс теңдеуі» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық бейімділік – халықтың көші-қон ағындары, туу мен өлім-жітімнің өзгеруі, экономикалық және экологиялық сын-қатерлер сияқты әртүрлі демографиялық өзгерістер мен дағдарыстардан кейін бейімделу және қалпына келу қабілеті.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik barqarorlik
4. Түрік: demografik dayanıklılık
5. Ағылшын: demographic resilience
6. Неміс: demografische Resilienz
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), бейімділік (2019)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 27 қазандағы № 430 бұйрығы. ... өнер саласындағы бейімділіктер мен қызығушылықтарды дамыту ...

9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық бейімділік» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық бейін – белгілі бір аумақтың немесе топтың белгілі бір уақыт кезеңіндегі халқын сипаттайтын сипаттамалардың жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық, профиль (итал. profilo) – пішін, контур
3. Өзбек: demografik profil
4. Түрік: demografik profil
5. Ағылшын: demographic profile
6. Неміс: Demografisches Profil
7. Бекітілген нұсқасы: қызметкердің цифрлық профилі (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2025 жылғы 31 қаңтардағы № 20 бұйрығы. ... жоғары білімі бар орта буын мамандықтарына түсушілерді мамандықтың бейініне сәйкес оқуға қабылдау ТжКББ ұйымының жобалық мүмкіндігін ескере отырып, тұлғалардың өтініштері бойынша жүзеге асырылады ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2025 жылғы 21 ақпандағы № 12 бұйрығы. ... екінші кезең перинаталдық орталықтар (көпбейінді ауруханалар) деңгейінде консультациялық-диагностикалық бөлімшелерде өткізіледі ...
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің 2025 жылғы 10 қаңтардағы № 4-НҚ бұйрығы. ... 2621-1-002 Архивист (жалпы профиль) ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық бейін» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық болжам – бұл туу, өлім, көші-қон және жас құрылымы сияқты ағымдағы тенденциялар мен факторларды талдау негізінде халықтың санының, құрылымының және болашақта таралуының өзгеруін ғылыми болжау.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; прогноз (грек. πρόγνωσις) – алдын ала болжау, алдын ала білу
3. Өзбек: demografik prognoz
4. Түрік: demografik tahmin
5. Ағылшын: demographic forecast
6. Неміс: Demografische Prognose
7. Бекітілген нұсқасы: гидрологиялық болжам (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ... жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады ...
Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің м.а. 2025 жылғы 27 ақпандағы № 71 бұйрығы. ... Коррозиялық болжамды есептеу және құрастыру әдістері ...
Қарағанды қалалық мәслихатының 2025 жылғы 26 ақпандағы № 229 шешімі. ... 2029 жылға арналған қалдықтардың пайда болуының болжамды есебі ...
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2025 жылғы 5 ақпандағы № 35 бұйрығы. ... Кәсіптік стандарттың болжамды жаңарту күні: 2028 жылғы 1 желтоқсан ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық болжам» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық ғылым – халық саны мен құрамының серпінін, сондай-ақ туу, өлім-жітім, көші-қон және неке сияқты өзгерістерге әсер ететін үдерістерді зерттейтін білім саласы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik fan
4. Түрік: demografik bilim
5. Ағылшын: demographic science
6. Неміс: demografische Wissenschaft
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), жалған ғылым (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 28 ақпандағы N 246 қаулысы. ... Мәдениет, ғылым және туризм саласындағы ұзақ мерзiмдi ынтымақтастық ...
9. Ұсыныстар: бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық ғылым» терминін бекіту ұсынылады. Алайда терминдік сипаты тұрғысынан бейтарап. Сондықтан отырысқа ұсынбауға болады.

Дефинициясы1. Демографиялық ғылымдар жүйесі – халықтың санын, құрылымын, таралуы мен динамикасын, сондай-ақ осы үдерістерге әсер ететін факторларды зерттейтін ғылыми пәндер мен тәсілдердің жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу»
3. Өзбек: demografik fanlar tizimi
4. Түрік: demografik bilimler sistemi
5. Ағылшын: system of demographic sciences
6. Неміс: system der demografischen wissenschaften
7. Бекітілген нұсқасы: жүйе (2020), демографиялық дағдарыс (2024), ғылым қажеттілігі (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 15 шілдедегі № 332-IV Заңы. ... әлеуметтік ғылымдар, экономика ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 21 қазандағы N 1208 Жарлығына түсініктеме. ... іргелі ғылымдар жағдайларына талдау жасау ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 30 қыркүйектегі № 721 қаулысы. ... Медициналық ақпараттық жүйе ...
Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шiлдедегi № 360-VI ҚРЗ Кодексі. ... халықтың тығыздығы, демографиялық көрсеткіштер ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 21 қазандағы N 1208 Жарлығы. ... ғылыми қызметті ұйымдастыру жүйесін ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «демографиялық ғылымдар жүйесі» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық даму – әлеуметтік-экономикалық, саяси, мәдени және экологиялық факторлардың әсерінен болатын халықтың санының, құрылымының, орналасуының және басқа сипаттамаларының өзгеру үдерісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik rivojlanish
4. Түрік: demografik gelişim
5. Ағылшын: demographic development
6. Неміс: Demografische Entwicklung
7. Бекітілген нұсқасы: экологиялық орнықты даму (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрінің 2025 жылғы 4 ақпандағы № 17 бұйрығы. ... Дене шынықтыру мен спортты дамытуға бағытталған бюджеттен тыс ақша қаражатын бөлу жөніндегі бірыңғай операторды айқындау қағидаларында ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2025 жылғы 16 қаңтардағы № 7 бұйрығы. ... Сөйлеуді дамыту және көркем әдебиет ...
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2025 жылғы 8 қаңтардағы № 6 бұйрығы. ..."Нысаналы даму трансферттері бойынша қысқа мерзімді дебиторлық берешек" нысаналы даму трансферттері бойынша қысқа мерзімді дебиторлық берешекті есепке алуға арналған ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық даму» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық детерминизм – халықтың әлеуметтік дамудағы айқындаушы рөлі туралы идеяға негізделген теориялық талдау принципі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; детерминизм (франц. déterminisme) – шектеу, бөлу
3. Өзбек: demografik determinizm
4. Түрік: demografik determizmin
5. Ағылшын: demographic determinism
6. Неміс: Demografischer Determinismus
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ... жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық детерминизм» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық жағдай – белгiлi бiр өңiрдегi немесе елдегi демографиялық үдерістердің ағымдағы жай-күйi мен серпiнi.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik vaziyat
4. Түрік: demografik durum
5. Ағылшын: demographic situation
6. Неміс: demografische Situation
7. Бекітілген нұсқасы: жағдай (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... өңірлеріндегі демографиялық жағдай біртекті емес ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 2 наурыздағы N 163 Қаулысы. ... Әлеуметтiк-демографиялық жағдай...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық жағдай» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық жағдай – белгілі бір елдегі, аймақтағы немесе жаһандық деңгейдегі халықтың санына, құрылымына, таралуына және динамикасына қатысты ағымдағы жағдайдың сипаттамасы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik lavozim
4. Түрік: demografik konum
5. Ағылшын: demographic position, demographic situation
6. Неміс: demografische Lage
7. Бекітілген нұсқасы: мүліктік жағдай (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ...жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Сот әкімшілігі басшысының 2025 жылғы 28 ақпандағы № 6001-25-7-6/62 бұйрығы. ... Департаменттің құрылымдық бөлімшелері және филиалдары туралы ережелерді бекітеді ...
Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының 2025 жылғы 7 ақпандағы № 65-НҚ нормативтік қаулысы. ... ойын бизнесін ұйымдастырушыларға қатысты өзін тең емес жағдайға қояды ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық жағдай» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық күй – белгілі бір елдегі, аймақтағы немесе жергілікті деңгейдегі халықтың қазіргі жағдайының сипаттамасы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik davlat
4. Түрік: demografik durum
5. Ағылшын: demographic state
6. Неміс: Demografischer Staat
7. Бекітілген нұсқасы: тепе-теңдік күйі (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 1 шілдедегі № 539 қаулысы. ... жолдарының жай-күйі ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 26 наурыздағы N 296 қаулысы. ... елеулi күйiнде қалып отыр ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық күй» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық жағдаят – белгілі бір өңірде немесе елде болып жатқан демографиялық үдерістер мен құбылыстардың жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik vaziyat
4. Түрік: demografik durum
5. Ағылшын: demographic situation
6. Неміс: demografische Situation
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), проблемалы жағдаят (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 21 қаңтардағы № 52 бұйрығы. ... жағдаяттарда қолдану қабілеті ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 23 қарашадағы № 668 бұйрығы. ... Коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық жағдаят» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық жағдаят заңдылығы – белгілі бір уақыт аралығында қоғамдағы халық санының өзгеру үрдістерін (туу, өлім-жітім, көші-қон) анықтайтын тұрақты заңдылықтар жиынтығы. Бұл заңдылықтар демографиялық процестердің дамуын болжауға, халықтың құрылымы мен динамикасын талдауға мүмкіндік береді.
2. Этимологиясы: демографиялық (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: demografik vaziyatning muntazamligi
4. Түрік: demografik durumun modeli
5. Ағылшын: pattern of demographic situation
6. Неміс: muster der demografischen Situation
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), демографиялық дағдарыс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 4 желтоқсандағы N 214-IV Заңы ... демографиялық саясат ... заңдылықтың ...
Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 6 қаңтардағы № 527-IV Заңы ... демографиялық ахуалдың ... заңдылықты ...
Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 29 сәуірдегі № 271-IV Заңы ... демографиялық процестер ... заңдылықтың ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 21 қаңтардағы № 52 бұйрығы ... демографиялық жағдайды ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «закономерность демографической ситуации» тіркесін "демографиялық жағдаят заңдылығы" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «демографиялық жағдаят заңдылығы» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Демографиялық жаңғырту – дәстүрлi қоғамнан қазiргi заманға көшуге байланысты демографиялық көрсеткiштер мен халық құрылымындағы елеулi өзгерiстер үдерісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik modernizatsiya
4. Түрік: demografik modernizasyon
5. Ағылшын: demographic modernization
6. Неміс: demografische Modernisierung
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), жаңғырту теориясы (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 шілдедегі № 961 Қаулысы. ... Қазақстанды әлеуметтік жаңғырту ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 23 желтоқсандағы № 1385 қаулысы. ... негізгі бағдары елді жаңғырту ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді ескере отырып, «демографиялық жаңғырту» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық жасару – қоғам құрамындағы жас халық үлесінің ұлғаю үдерісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық

3. Өзбек: demografik yoshlanish
4. Түрік: demografik gençleşme
5. Ағылшын: demographic rejuvenation
6. Неміс: Demografische Verjüngung
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дағдарыс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 1 қыркүйектегі № 364 бұйрығы. ... ағаштар, бұталар, тірі шарбақ – жаңарту, ұшар басын салу, көркем қию: қолмен және механикалық құралдарды қолданып ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 1 қыркүйектегі № 545 қаулысы. ... Жұмыспен қамтылғандардың жалпы санының қысқаруы аясында ауыл шаруашылығында кадрларды жасарту проблемасы тұр ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 25 желтоқсандағы № 969 қаулысы. ... Кадр құрамын жасарту талап етіледі ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық жасару» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық жиынтықтар – жасы, жынысы, білім деңгейі, кірісі, тұрғылықты жері және басқа көрсеткіштер сияқты белгілі бір демографиялық сипаттамалар негізінде біріктірілген адамдар тобы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik to'plamlar
4. Түрік: demografik setler
5. Ағылшын: demographic sets
6. Неміс: Demografische Sets
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), теңсіздіктер жиынтығы (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрінің м.а. 2024 жылғы 4 наурыздағы № 88 бұйрығы. ... техникалық құралдар мен арнайы бөлінген байланыс арналарының жиынтығы ...
Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрінің 2024 жылғы 23 қыркүйектегі № 165 бұйрығы. ... нышандар (жазбалар, сандар, белгілер, суреттер) жиынтығы ...
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Ұлттық экономика министрінің 2024 жылғы 22 ақпандағы № 5 бұйрығы. ... сондай-ақ ақпараттандыру объектілерін құруға және дамытуға бағытталған іс-шаралар жиынтығы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық жиынтық» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық жүйенің өзін-өзі реттеу тұжырымдамасы – халық санының өзгерістеріне жауап ретінде туу, өлім-жітім және көші-қон көрсеткіштерінің табиғи түрде бейімделуін түсіндіретін теориялық көзқарас. Бұл тұжырымдамаға сәйкес, демографиялық процестер сыртқы факторлардың әсерімен ғана емес, сонымен қатар ішкі әлеуметтік-экономикалық және биологиялық механизмдер арқылы да реттеледі. Бұл тұжырымдама қоғамның өзгерістеріне сәйкес халық санының табиғи түрде бейімделуін және ұзақ мерзімді тұрақтылығын түсіндіруге көмектеседі.
2. Этимологиясы: концепция (лат. conceptio) – «бірігу, жиынтық, шоғыр"
3. Өзбек: demografik tizimning o'zini o'zi boshqarish kontseptsiyasi
4. Түрік: demografik sistemin kendi kendini düzenlemesi kavramı
5. Ағылшын: concept of self-regulation of the demographic system
6. Неміс: das Konzept der Selbstregulierung des demografischen Systems
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), демографиялық сипат (2022), тұжырымдамалау (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі N 242 Заңы ... демографиялық жүйенің ... өзін реттеу ... тұжырымдамасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2001 жылғы 9 сәуір N 481 ... демографиялық жүйенің ... өзін реттеу ... тұжырымдамасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы. 2001 жылғы 27 маусым N 886 ... демографиялық жүйенің ... өзін реттеу ... тұжырымдамасы ...
9. Ұсыныстар: «концепция саморегуляции демографической системы» термині тек негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде осы тұтас қалпында кездесе бермейді. Терминді сараптау барысында «концепция саморегуляции демографической системы» терминінің басқа тілдердегі баламаларын зерделей келе, "демографиялық жүйенің өзін-өзі реттеу тұжырымдамасы" тіркесі түрінде берілуін құптаймыз және осы тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Демографиялық жүктеме коэффициенті – халықтың экономикалық белсенді бөлігіне (жұмысқа қабілетті адамдар) салыстырмалы түрде тиесілі, экономикалық тұрғыдан тәуелді халықтың мөлшерін көрсететін демографиялық көрсеткіш. Бұл көрсеткіш халықтың экономикалық жүктемесін және ресурстарды қалай бөлу қажеттігін бағалауға мүмкіндік береді.
2. Этимологиясы: коэффициент (лат. coefficiens) – «септігін тигізуші, ықпал етуші»
3. Өзбек: demografik yuk koeffitsienti
4. Түрік: demografik yük faktörü
5. Ағылшын: demographic load factor
6. Неміс: demografische Belastungsfaktor
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), жүктеме (2006), коэффициент (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2017 жылғы 21 қыркүйектегі № 134 бұйрығы ... демографиялық жүктеме коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы ... Демографиялық жүктеме коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының м.а. 2015 жылғы 23 желтоқсандағы № 219 бұйрығы ... демографиялық ... жүктеме коэффициенті ...
9. Ұсыныстар: «коэффициент демографической нагрузки» термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылады және заңнама мәтіндер мен баспасөзде де кездеседі. Терминді аудару барысында түпнұсқа сипатының назарға алынғанын құптаймыз және «демографиялық жүктеме коэффициенті» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Демографиялық жылнама – демографиялық үдерістер мен халықтың сипаттамалары туралы статистикалық мәліметтер мен аналитикалық ақпаратты қамтитын тұрақты басылым.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik yillik
4. Түрік: demografik yıllık
5. Ағылшын: demographic annual
6. Неміс: Demografischer Jahr
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық сипат (2022), библиографиялық жылнамалар (2003)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2024 жылғы 14 қарашадағы № 274-Ө бұйрығы. ... Метеорологиялық айлықтар мен жылнамаларды дайындау ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2024 жылғы 4 қарашадағы № 2 бұйрығы. ... "Қазақстан 2024 жылы (2025, 2026)" статистикалық жылнамасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 27 желтоқсандағы № 1202 қаулысы. ... Миляев В. Б., Ясенский а. Н.," Ресей Федерациясының (Ресей) қалалары мен аймақтарының атмосферасына ластағыш заттар шығарындыларының жылнамасы " 2005, б. 274 ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық жылнама» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық заңнама – халық пен демографиялық үдерістерге қатысты мәселелерді реттейтін құқықтық нормалар мен актілер жүйесі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik qonunchilik
4. Түрік: demografik mevzuat
5. Ағылшын: demographic legislation
6. Неміс: Demografische Gesetzgebung
7. Бекітілген нұсқасы: орман заңнамасы (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ... жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрінің 2024 жылғы 26 ақпандағы № 76 бұйрығы. ... сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мұрагерлерге төленетін нысаналы жинақтардың сомасы ...
Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрінің 2024 жылғы 12 шілдедегі № 259 бұйрығы. ... Осы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес біржолғы зейнетақы төлемдерін тұрғын үй жағдайларын жақсартуға пайдалану қағидалары ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 15 тамыздағы № 317 бұйрығы. ... Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де міндеттерді жүзеге асыру ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық заңнама» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық тексеру – халық санын, құрылымын, сипаттамалары мен тенденцияларын зерттеу үшін халық туралы деректерді жинау, талдау және түсіндіру үдерісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik tekshiruv
4. Түрік: demografik inceleme
5. Ағылшын: demographic examination, demographic study
6. Неміс: Demografische Untersuchung, Demografische Erhebung
7. Бекітілген нұсқасы: экологиялық зерттеп-тексеру (2022), техникалық тексеру, техникалық зерттеу (2019)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ...жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2025 жылғы 28 ақпандағы № 33 бұйрығы. ... Мүмкіндіктері шектеулі балаларды психологиялық-медициналық-педагогикалық тексеру және оларға консультациялық көмек көрсету ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2025 жылғы 21 ақпандағы № 12 бұйрығы. ...ЖБА бар балалардың тууын уақтылы ескерту үшін қыздарда ЖБА жасырын тасымалдаушысын ерте анықтау және одан әрі тексеру ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2025 жылғы 6 ақпандағы № 36 бұйрығы. ... Эпизоотиялық зерттеп-қарау актісінің нөмірі әріптік және цифрлық символдардан тұрады (символдар сызықшамен бөлінеді) ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық тексеру» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық зерттеулер – халыққа, оның санына, құрылымына, таралуына және өзгеруіне байланысты үдерістер мен құбылыстарды жүйелі талдау.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik tadqiqotlar
4. Түрік: demografik araştırma
5. Ағылшын: demographic researches
6. Неміс: Demografische Forschung
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 8 қазандағы № 701 бұйрығы. ... Биологиялық материалды патогенді саңырауқұлаққа қол әдісімен зерттеу ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2024 жылғы 13 наурыздағы № 95 бұйрығы. ... Бір зерттеудің бағасы, теңге (қосылған құн салығынсыз) ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 13 тамыздағы № 60 бұйрығы. ... Екінші деңгейде орындауға рұқсат етілген диагностикалық зерттеулердің көлемі ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық зерттеу» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық императив – бұл қоғамның әлеуметтік, экономикалық немесе саяси дамуын жоспарлау кезінде демографиялық факторларды ескеру қажеттілігін сипаттайтын термин.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; императив (лат. imperativus) – бұйрық бойынша жасалушы
3. Өзбек: demografik juda zarurati
4. Түрік: demografik zorunlu
5. Ағылшын: demographic imperative
6. Неміс: Demografischer Imperativ
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дағдарыс (2024), технологиялық императив (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ... жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының 2025 жылғы 20 қантардағы № 61-НҚ нормативтік қаулысы. ... Қазақстан Республикасының заңына сәйкес шағым жасалуы мүмкін" деген императивті талап қамтылады ...
Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының 2024 жылғы 18 маусымдағы № КСЖ – 2 жолдауы. ... істерді қарау кезінде сотқа берілетін арызға қоса берілетін молекулярлық-генетикалық сараптама қорытындысының болуы туралы императивті талапты алып тастады ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 25 қыркүйектегі № 73 бұйрығы. ... Зәрді императивті ұстамау кезінде организм жай күйінің бұзылуы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық императив» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық инверсия – қарама-қарсы нәтижелерге алып келетін демографиялық үрдістердің өзгеруі орын алатын құбылыс.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; инверсия (лат. inversio) – ауыстыру
3. Өзбек: demografik inversiya
4. Түрік: demografik tersine çevirme
5. Ағылшын: demographic inversion
6. Неміс: demografische Umkehrung
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), температуралық инверсия (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... Демографиялық процестердің өзгеруі елдегі көші-қон саясатын айқындайтын негізгі факторлардың бірі болып табылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
азақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы. 2002 жылғы 28 желтоқсан N 116б. ... бiрлiк сканерлейтiн қабылдағыш инверсиясымен ...
Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрінің 2018 жылғы 27 желтоқсандағы № 551 бұйрығы. ... Түсі инверсия ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық инверсия» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық инвестициялар – демографиялық жағдайды жақсартуға және халыққа қатысты үдерістерді басқаруға бағытталған инвестициялар
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; инвестиция (лат. investire) – киіндіру, жабу
3. Өзбек: demografik investitsiyalar
4. Түрік: demografik yatırımlar
5. Ағылшын: demographic investments
6. Неміс: Demografische Investitionen
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық ауысу (2022), тұтынушылық инвестициялар (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық инвестиция» терминін көптік жалғаусыз бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық индекстер – демографиялық үдерістердің жай-күйі мен динамикасын сандық түрде көрсететін көрсеткіштер.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; индекс (лат. index) – көрсеткіш, сұқ саусақ
3. Өзбек: demografik indekslar
4. Түрік: demografik endeksler
5. Ағылшын: demographic indices
6. Неміс: Demografische Indizes
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық ауысу (2022), жетілу индексі (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму...
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2022 жылғы 1 ақпандағы № 21-ө өкімі. ... индекс мониторингінің қорытындыларын Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы мемлекеттік баяндамаға енгізуді қамтамасыз етсін ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2023 жылғы 5 мамырдағы № 176 бұйрығы. ... жеке селекциялық индекс – нақты селекцияланатын белгінің стандартты ауытқу үлесінде көрсетілген асыл тұқымдық құндылық мәні ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 1 бұйрығы. ... Көтерме саудада сату бағасының индексін құру әдістемесін бекіту туралы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық индекс» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық инновация – демографиялық мәселелерді шешу және демографиялық жағдайды жақсарту үшін жаңа әдістерді, технологиялар мен тәсілдерді енгізу.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; инновация (лат. novatio) – өзгеріс
3. Өзбек: demografik innovatsiya
4. Түрік: demografik yenilik
5. Ағылшын: demographic innovation
6. Неміс: demografische Innovation
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), инновациялық даму (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... Демографиялық процестердің өзгеруі елдегі көші-қон саясатын айқындайтын негізгі факторлардың бірі болып табылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2022 жылғы 17 мамырдағы № 166/НҚ бұйрығы. ... технологиялық дамытуға инновациялық гранттар беру қағидаларын бекіту ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 30 желтоқсандағы № 961 қаулысы. ... Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық инновация» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық институт – демографиялық үдерістер мен құбылыстарды зерттеуге, талдауға және болжауға арналған ұйым немесе оқу орны.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; институт (лат. institutum) – құрылым, ұйым
3. Өзбек: demografik institut
4. Түрік: demografik enstitü
5. Ағылшын: demographic institute
6. Неміс: Demografisches Institut
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024), патронаттық мейіргерлер институты (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрінің 2025 жылғы 31 қаңтардағы № 33 бұйрығы. ... Қаржы институты – банктер, банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар және халықаралық қаржы ұйымдары ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2025 жылғы 25 ақпандағы № 32 бұйрығы. ... Балаларды ерте дамыту институты, "Talap" ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2025 жылғы 20 ақпандағы № 80 қаулысы. ... Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық институт» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық капитал – бұл халықтың санымен, жас құрылымымен, білім деңгейімен, денсаулығымен және біліктілігімен анықталатын адами ресурстар мен әлеуеттің жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; капитал (лат. capitalis) – бас, ерекше
3. Өзбек: demografik kapital
4. Түрік: demografik sermaye
5. Ағылшын: demographic capital
6. Неміс: Demografisches Kapital
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық ауысу (2022), аванс капитал (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрінің 2025 жылғы 31 қаңтардағы № 33 бұйрығы. ... сондай-ақ жарғылық капиталға қатысу мақсатында, субсидия алушының шаруашылық қызметінің шығыстарын жабуға, Оператор көрсеткен қызметке ақы төлеуге берілмейді ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2025 жылғы 17 ақпандағы № 75 қаулысы. ... (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2025 жылғы 10 қаңтардағы № 153-VIII ҚРЗ. ... бастапқы білім беру капиталы – салымшының білім беру жинақтау салымына немесе білім беру жинақтау сақтандыруы шарты бойынша есептеу сомасына есепке жатқызылатын, бюджет қаражаты есебінен төленетін біржолғы төлем ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық капитал» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық карта – картографиялық нысанда көрсетілетін белгілі бір аумақтағы халық туралы деректерді визуалды ұсыну.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; карта (грек. χάρτης) – папирус парағы
3. Өзбек: demografik xarita
4. Түрік: demografik harita
5. Ағылшын: demographic map
6. Неміс: demografische Karte
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), қабат картасы (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 6 қарашадағы № 831 қаулысы. ... қоғамдық қорын сақтау жөніндегі салалық жол карталарын ескерді ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық карта» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық кеңістік – белгілі бір аумақтағы халықтың таралуын, динамикасын және өзара әрекеттесуін қалыптастыратын географиялық, әлеуметтік, экономикалық және мәдени жағдайлардың жиынтығын сипаттайтын тұжырымдама.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik bo'shliq
4. Түрік: demografik alan
5. Ағылшын: demographic space
6. Неміс: Demografischer Raum
7. Бекітілген нұсқасы: тұйық кеңістік (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Көлік министрінің м.а. 2024 жылғы 4 қаңтардағы № 3 бұйрығы. ... ENR 1.9 Әуе қозғалысы ағындарын басқару және әуе кеңістігін ұйымдастыру ...
Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2024 жылғы 11 сәуірдегі № 222/НҚ бұйрығы. ... Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2024 жылғы 11 сәуірдегі № 222/НҚ бұйрығы ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2024 жылғы 26 маусымдағы № 223 бұйрығы. ... Қиғаш өзенінің сағалық кеңістігінің пайдаланушылрға бекітілген учаскелері үшін ғана аулау квотасы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық кеңістік» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық кесте – халық туралы деректерді ұсыну үшін пайдаланылатын құрал.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik jadval
4. Түрік: demografik tablo
5. Ағылшын: demographic table
6. Неміс: demografische Tabelle
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), периодтық кесте (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 27 желтоқсандағы № 1424 Қаулысы. ... арнайы кесте бойынша ...
Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрінің 2011 жылғы 16 қыркүйектегі № 326 бұйрығы.... ұзақтылығын кестелік кескiнде көрсете отырып ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық кесте» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық кесте макеті – демографиялық көрсеткіштерді жүйелі түрде ұйымдастыруға арналған құрылымдық үлгі немесе схема. Ол халықтың тууы, өлімі, некелесу мен ажырасуы, көші-қоны және басқа да демографиялық өзгерістерін талдауға мүмкіндік береді. Бұл макет әдетте жас ерекшеліктері, жынысы, аймақтық орналасуы және басқа да факторлар бойынша топтастырылған деректерді қамтиды. Демографиялық зерттеулерде өмір сүргіштік кестелері, ұрпақтық туу кестелері, өлім-жітім кестелері сияқты түрлі кесте түрлері қолданылады.
2. Этимологиясы: демография (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: demografik jadval tartibi
4. Түрік: demografik tablo düzeni
5. Ағылшын: model of a demographic table
6. Неміс: demografische Tabelle Layout
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), кесте (2004), макет (журн.) (1971)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 21 мамырдағы № 86-VIII ҚРЗ ... демографиялық ... ұлттық кестесіне ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2014 жылғы 17 сәуірдегі № 194-V ҚРЗ ... демографиялық ... кестесі ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 10 сәуір N 176-II ... демографиялық кестесін ...
Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 19 наурыздағы № 257-IV Заңы ... демографиялық кестесіне ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті Төрағасының 2016 жылғы 11 қарашадағы № 264 бұйрығы ... демографиялық ... кестенің түбірі ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, заңнама мәтіндерінде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «макет демографической таблицы» терминінің баламасын «демографиялық кесте макеті» тіркесі тұлғасында беру және қолдану тәжірибесі қалыптасқан. Осы дәлелді ескере отырып, «демографиялық кесте макеті» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Демографиялық кесте түбірі – халықтың белгілі бір жастағы бастапқы санына (немесе ұрпақ санына) негізделген демографиялық есептеулер жүргізуге арналған бастапқы көрсеткіш. Бұл термин өмір сүру ұзақтығын, өлім-жітім деңгейін және басқа да демографиялық параметрлерді талдауда қолданылады. Демографиялық кестелер, әсіресе өмір сүру кестелері, белгілі бір жасқа жеткен адамдар санының азаюын немесе белгілі бір уақыт аралығында өлім ықтималдығын бағалау үшін қолданылады.
2. Этимологиясы: демография (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: demografik jadvalning ildizi
4. Түрік: demografik tablonun kökü
5. Ағылшын: root of the demographic table
6. Неміс: wurzel der demografischen Tabelle
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), Кесте (2004), Түбір (2015)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 21 мамырдағы № 86-VIII ҚРЗ ... демографиялық ... ұлттық кестесіне ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2014 жылғы 17 сәуірдегі № 194-V ҚРЗ ... демографиялық ... кестесі ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 10 сәуір N 176-II ... демографиялық кестесін ...
Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 19 наурыздағы № 257-IV Заңы ... демографиялық кестесіне ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті Төрағасының 2016 жылғы 11 қарашадағы № 264 бұйрығы ... демографиялық ... кестенің түбірі ...
9. Ұсыныстар: "корень демографической таблицы" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «демографиялық кесте түбірі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Демографиялық кестелер әдісі – халықтың өлім-жітім, туу, неке, көші-қон сияқты демографиялық процестерін сандық тұрғыда сипаттайтын және талдайтын статистикалық әдіс. Бұл әдіс арқылы белгілі бір жас тобы немесе бүкіл халық үшін өмір сүру ұзақтығы, өмір сүру ықтималдығы, туу мен өлім-жітім деңгейі есептеледі. Негізгі түрлері:
Өмір сүру кестелері – белгілі бір жастағы адамдардың болашақ өмір ұзақтығын анықтайды; Туу кестелері – ұрпақтардың көбеюін талдауға көмектеседі; Некелік кестелер – некеге тұру және ажырасу үрдістерін сипаттайды. Демографиялық кестелер әдісі халықтың даму үрдістерін болжау және әлеуметтік саясатты жоспарлау үшін маңызды.
2. Этимологиясы: демография (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: demografik jadval usuli
4. Түрік: demografik tabloların yöntemi
5. Ағылшын: method of demographic tables
6. Неміс: demografische Tabellen-Methode
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), кесте (2004), әдіс (1992)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 21 мамырдағы № 86-VIII ҚРЗ ... демографиялық ... ұлттық кестесіне ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2014 жылғы 17 сәуірдегі № 194-V ҚРЗ ... демографиялық ... кестесі ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 10 сәуір N 176-II ... демографиялық кестесін ...
Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 19 наурыздағы № 257-IV Заңы ... демографиялық кестесіне ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті Төрағасының 2016 жылғы 11 қарашадағы № 264 бұйрығы ... демографиялық ... кестенің түбірі ...
9. Ұсыныстар: "метод демографических таблиц" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «демографиялық кестелер әдісі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Демографиялық коэффициенттер – туу, өлім, көші-қон сияқты демографиялық процестерді талдау және халықтың жағдайын сипаттау үшін қолданылатын сандық көрсеткіштер.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; коэффициент (лат. coefficiens) – көмектесуші, ықпал етуші.
3. Өзбек: demografik koeffitsientlar
4. Түрік: demografik katsayılar
5. Ағылшын: demographic coefficients
6. Неміс: Demografische Koeffizienten
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дағдарыс (2024), анизотропия коэффициенті (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық коэффициент» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық қартаю – қоғамның жалпы құрылымындағы егде жастағы халық үлесінің арту үдерісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik qarish
4. Түрік: demografik yaşlanma
5. Ағылшын: demographic aging
6. Неміс: Demografische Alterung
7. Бекітілген нұсқасы: архив құжатының ескіруі (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2024 жылғы 27 мамырдағы № 299/НҚ бұйрығы. ... Осы мақсатпен техникалық жобаларда карта құрастыруды өндіру барысындағы карталар мен жоспарлар мазмұнының ескіруінің алдын алу үшін (минимумға дейін қысқарту), карта құрастыру жұмыстарын жүргізудің қысқа мерзімі қарастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 30 қарашадағы № 1068 қаулысы. ... Әлемде, оның ішінде Қазақстанда МбА саны үнемі ұлғаюда, бұл халықтың қартаюына және егде жастағы адамдар арасында мүгедектік тәуекелінің артуына, қант диабеті, жүрек-қан тамырлары ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 25 желтоқсандағы № 1180 қаулысы. ... инновацияларды шектеулі қолдану және халықтың тез қартаюы байқалатын жағдайларда құрылымдық шектеулерді жою қажет болады ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық қартаю» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық қауiпсiздiк – мемлекет пен қоғамның әлеуметтік-экономикалық, саяси, құқықтық, өнегелік-психологиялық және басқа да тектік қорды қорғау мен дамытуға, ұлт саулығын сақтау мәселелеріне қатысты шараларды жүзеге асыруы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik xavfsizlik
4. Түрік: demografik güvenlik
5. Ағылшын: demographic security
6. Неміс: demografische Sicherheit
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), өнеркәсіптік қауіпсіздік (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... Демографиялық процестердің өзгеруі елдегі көші-қон саясатын айқындайтын негізгі факторлардың бірі болып табылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасының Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2018 жылғы 19 наурыздағы № 48/НҚ бұйрығы. ... Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің жедел орталықтары ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық қауіпсіздік» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық қуат – халықтың аумақты немесе мемлекетті ұдайы өндіру, экономикалық өсу және экономикалық даму үшін басқару қабілетін, сондай-ақ дағдарыстар немесе сыртқы қауіп-қатерлер сияқты сын-қатерлер алдындағы орнықтылығын сипаттау үшін пайдаланылатын тұжырымдама.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik kuch
4. Түрік: demografik güç
5. Ағылшын: demographic power
6. Неміс: demografische Macht
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), әліпби қуаты (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 сәуірдегі № 304 Қаулысы. ... Қазақстан Республикасының өндірістік қуаттарын оңтайлы орналастырудың ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді ескере отырып, «демографиялық қуат» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық құбылыстар – популяцияда болатын және оның санына, құрылымына немесе таралуына әсер ететін үдерістер мен оқиғалар.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik hodisalar
4. Түрік: demografik fenomen
5. Ағылшын: demographic phenomena
6. Неміс: Demografische Phänomene
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дағдарыс (2024), қауіпті гидрологиялық құбылыс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2024 жылғы 14 қарашадағы № 274-Ө бұйрығы. ... АГҚ бақылауын жүргізетін бір пункттің деректері бойынша дауылды құбылыстар ...
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2024 жылғы 8 сәуірдегі № 190 бұйрығы. ... экономикалық немесе басқа құбылысты сенімді түрде білдіретін, мәміленің мәнін, басқа оқиғаны, қызметті немесе жағдайды көрсететін ақпарат ...
Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2024 жылғы 21 маусымдағы № 657 бұйрығы. ... 2) метеорологиялық элементтерді және ауа райы құбылысын бақылау сапасы және осы мәліметтерді диспетчерлік пункттерге, ҰЖТ адамдарына, КП метеоқызметіне уақтылы беру ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық құбылыс» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық құрылымдар – халықтың жас, жыныс, экономикалық белсенділік және басқа параметрлер сияқты әртүрлі сипаттамаларға бөлінуі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; структура (лат. structura) – құрылым
3. Өзбек: demografik tuzilmalar
4. Түрік: demografik yapılar
5. Ағылшын: demographic structures
6. Неміс: Demografische Strukturen
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024), қабаттың кеуекті құрылымы (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитеті төрағасының 2024 жылғы 21 қаңтардағы № 19 н/қ бұйрығы. ... Департаменттің құрылымы мен штат санының лимиті Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітіледі ...
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2024 жылғы 28 мамырдағы № 60 шешімі. ... анықтамалық құрылымының сипаттамасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 18 қыркүйектегі № 759 қаулысы. ... Қазақстандағы "БҰҰ-әйелдер" құрылымы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық құрылым» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық құрылымдарды оңтайландыру – халықтың жас-жыныстық, әлеуметтік, этникалық және аумақтық құрамын қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуына сәйкес келетіндей етіп реттеу үдерісі. Бұл үдеріс туу мен өлім деңгейін басқару, көші-қон саясатын жетілдіру, халықтың еңбекке қабілетті бөлігінің үлесін арттыру және аймақтық теңгерімсіздікті жою арқылы жүзеге асады. Демографиялық құрылымдарды оңтайландыру еңбек нарығын тұрақтандыруға, экономикалық өсімді қамтамасыз етуге және халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал етеді.
2. Этимологиясы: демография (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: demografik tuzilmalarni optimallashtirish
4. Түрік: demografik yapıların optimizasyonu
5. Ағылшын: optimization of demographic structures
6. Неміс: optimierung der demografischen Strukturen
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық сипат (2022), оңтайландыру (2021)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 18 маусымдағы № 841 Жарлығы ... демографиялық құрылымдарды ... оңтайландыру ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 31 мамырдағы № 596 қаулысы ... демографиялық құрылымдарды ... оңтайландыру ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 29 қарашадағы N 1113 Жарлығы ... демографиялық құрылымдарды ... оңтайландыру ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 1 қыркүйектегі № 867 Қаулысы ... демографиялық құрылымдарды ... оңтайландыру ...
9. Ұсыныстар: «оптимизация демографических структур» термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында қолданылады. Дегенмен заңнама мәтіндерде және баспасөзде де кездеседі. Терминді аудару барысында түпнұсқа тіркеске балама бола алатындықтан, «демографиялық құрылымдарды оңтайландыру» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Демографиялық қысым – халықтың саны мен оның қажеттіліктері аймақтың немесе елдің ресурстарына, экономикасына және әлеуметтік инфрақұрылымына айтарлықтай әсер ететін жағдай.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik bosim
4. Түрік: demografik baskı
5. Ағылшын: demographic pressure
6. Неміс: Demografischer Druck
7. Бекітілген нұсқасы: келтірілген қабат қысымы (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2024 жылғы 20 маусымдағы № 237 бұйрығы. ... қысыммен жұмыс істейтін, оларды сұйытылған мұнай газын сақтау үшін пайдаланатын, техникалық сипаттамалары және қауіпті техникалық құрылғыны есепке қою туралы толық ақпаратты қамтитын ыдыстың паспорты ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 12 ақпандағы № 30 бұйрығы. ... 2) қазандық, суықтай қалыптау, сымдау және қысымдау жұмыстарын ...
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2024 жылғы 22 қазандағы № 844 және Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 22 қазандағы № 406 бірлескен бұйрығы. ... физикалық, психологиялық бақылаумен немесе қысыммен не коммуникацияны бақылаудың технологиялық құралдарын (GPS немесе ұялы телефонды бақылау бағдарламаларын қоса алғанда) пайдалана отырып ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық қысым» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық максимализм – демографиялық үдерістер немесе мақсаттар өте маңызды деп саналатын және мемлекет, қоғам немесе ғылым тарапынан барынша назар, күш пен инвестицияны қажет ететін тәсілді немесе көзқарасты сипаттайтын термин.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; максимализм (лат. maximum) – өте күшті
3. Өзбек: demografik maksimalizm
4. Түрік: demografik maksimalizm
5. Ағылшын: demographic maximalism
6. Неміс: Demografischer Maximalismus
7. Бекітілген нұсқасы: максимализм (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2019 жылғы 4 ақпандағы № 56 бұйрығы. ... Перфекционизмге, максимализмге ұмтылу, жаһандану, типтеу - әлемдік киноны дамыту үдерістері ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 29 желтоқсандағы № 543 бұйрығы. ... Перфекционизмге, максимализмге ұмтылу, жаһандану, типтеу – әлемдік киноны дамыту үдерістері ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық максимализм» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық мақсаттар – демографиялық үдерістерді басқару және реттеу үшін мемлекет, аймақ немесе халықаралық ұйымдар деңгейінде қойылған міндеттер.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik maqsadlar
4. Түрік: demografik hedefler
5. Ағылшын: demographic goals
6. Неміс: Demografische Ziele
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық сипат (2022), жаза мақсаты (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 желтоқсандағы № 1211 қаулысы. ... Жыл сайынғы қомақты бюджет қаражатын бөлудің мақсаты ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2025 жылғы 13 ақпандағы № 66 қаулысы. ... Осы Келісімнің мақсаттары Тарап мемлекеттерінің ұлттық заңнамасына сәйкес ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 28 ақпандағы № 132 қаулысы. ... Ауыл шаруашылығындағы көлеңкелі экономиканың үлесін қысқарту мақсатында ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық мақсат» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық мәселе – өңірдің немесе елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына елеулі әсер ететін туу, өлім-жітім, көші-қон және халықтың жас құрылымы сияқты демографиялық үдерістермен байланысты күрделі ахуал.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik muammo
4. Түрік: demografik sorun
5. Ағылшын: demographic problem
6. Неміс: demografisches Problem
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), қазіргі заманның жаһандық мәселелері (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің 2019 жылғы 9 сәуірдегі № 1-449 қаулысы. ... өз құзыретінің мәселелері бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық мәселе» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық мектеп – әлеуметтік құрылымның динамикасымен демографиялық үдерістердің арақатынасын зерттеуді мақсат еткен әлеуметтану бағыты.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik maktab
4. Түрік: demografik okulu
5. Ағылшын: demographic school
6. Неміс: Demografische Schule
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024), салт міністің жоғары мектебі (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық мектеп» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық мінез-құлық – халықтың санының, құрылымының және құрамының өзгеруіне байланысты адамдардың іс-әрекеттерінің, шешімдерінің және мінез-құлқының жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik xatti-harakatlar
4. Түрік: demografik davranış
5. Ағылшын: demographic behavior
6. Неміс: Demografisches Verhalten
7. Бекітілген нұсқасы: ұжымдық мінез-құлық (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2025 жылғы 23 қаңтардағы № 12 бұйрығы. ... білім алушылардың мінез-құлқын айқындайтын адамгершілік және этикалық қағидаттар жиынтығы ...
Астана қаласы мәслихатының 2025 жылғы 14 ақпандағы № 272/34-VIII шешімі. ... өздерінің мінез-құлқын ұстауға қауқарсыз, оның ішінде алкагольден, есірткіден, уытқұмарлықтан мас күйдегі адамдарға үй жануарларын серуендетуге және олармен қоғамдық орындарда және көлікте бірге болуға ...
Қазақстан Республикасы Көлік министрінің 2025 жылғы 3 ақпандағы № 33 бұйрығы. ... жолаушылардың агрессиялық мінез-құлқы жағдайында АҚҚ жете тексеру инспекторларының іс-әрекеті ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық мінез-құлық» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық модель – демографиялық үдерістер мен халықтың өзгерістерін сипаттау және болжау үшін пайдаланылатын талдамалық құрал.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; модель (лат. modulus) – өлшем
3. Өзбек: demografik model
4. Түрік: demografik model
5. Ағылшын: demographic model
6. Неміс: demografisches Modell
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), аса тапшы экономика моделі (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2002 жылғы 30 қаңтар N 134. ... сыртқы саудалық сфераны реттеу әрi модельдеу ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық модель» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық оқиға – туу, өлім, неке немесе көші-қон сияқты демографиялық процестерге тікелей әсер ететін адам өміріндегі оқиға.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik tadbir
4. Түрік: demografik olay
5. Ағылшын: demographic event
6. Неміс: Demografisches Ereignis
7. Бекітілген нұсқасы: болатын оқиға (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ... жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының 2025 жылғы 27 ақпандағы № 68-НҚ нормативтік қаулысы. ... сақтандыру ұйымы жүзеге асыратын, сақтандыру төлемi арқылы сақтандыру шартында айқындалған сақтандыру жағдайы немесе өзге де оқиға басталған кезде ...
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2025 жылғы 14 ақпандағы № 70 бұйрығы. ... болашақта экономикалық пайда немесе сервистік әлеуетті қамтамасыз ете алатын, өткен оқиғалар нәтижесінде мемлекеттік мекеме бақылайтын ресурстар ...
Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының 2025 жылғы 29 қантардағы № 63-НҚ нормативтік қаулысы. ... Кез келген басқа оқиға секілді сот талқылауын да абсолютті дәлдікпен қайта қалпына келтіру мүмкін емес ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық оқиға» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық оқиға ықтималдығы – белгілі бір демографиялық оқиғаның белгілі бір уақыт аралығында орын алу ықтималдығының өлшемі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik ehtimoli
4. Түрік: demografik bir olayın olasılığı
5. Ағылшын: probability of a demographic event
6. Неміс: Wahrscheinlichkeit der demografischen
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), межелі жас (межелі жасқа жету ықтималдығы) (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 15 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-275/2020 бұйрығы. ... араласу – сәулелену ықтималдығын ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық оқиға ықтималдығы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық оқиғаларды ағымдық есепке алу – жыл ішінде болып жатқан демографиялық өзгерістер туралы мәліметтер жинау.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу».
3. Өзбек: demografik hodisalarning joriy hisobi
4. Түрік: demografik olayların güncel kaydı
5. Ағылшын: current accounting of demographic events
6. Неміс: aktuelle Berücksichtigung demografischer Ereignisse
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024), демография (2021), оқиға (2023), үй жануарларын есепке алу (2022), есеп (2006)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 29 қазандағы № 371-V ҚРЗ. ... оқиға барысында келтірілген ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2017 жылғы 28 желтоқсандағы № 128-VI ҚРЗ. ... оқиғалары және оларға ден қою нәтижелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2017 жылғы 21 қыркүйектегі № 134 бұйрығы. .... өзгерістері кезінде демографиялық оқиғаларды ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 20 тамыздағы № ҚР ДСМ-84 бұйрығы. ... саламаттылығы саласындағы есепке алу ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, аудармаларын ескере келе, «демографиялық жағдайларды ағымдық есепке алу» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық оқиғалардың тығыздығы – уақыт бірлігінде адамдардың белгілі бір тобында болатын демографиялық оқиғалардың саны.
Бұл көрсеткіш уақыт бойынша олардың қарқындылығын өлшеу үшін демографиялық процестерді зерттеуде қолданылады.
2. Этимологиясы: демография (грек. démographie, dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу».
3. Өзбек: demografik hodisalarning zichligi dichte an
4. Түрік: demografik olayların yoğunluğu
5. Ағылшын: density of demographic events
6. Неміс: dichte der demografischen ereignisse
7. Бекітілген нұсқасы: тығыздық (1995), демография (2021), оқиға (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2017 жылғы 21 қыркүйектегі № 134 бұйрығы. ... өзгерістері кезінде демографиялық оқиғаларды ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 270 қаулысы. ... халық тығыздығы жоғары өңірлерде ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 21 шілдедегі № 118 Жарлығы. ... халық тығыздығы өте төмен...
9. Ұсыныстар: терминнің өзбек тіліндегі аудармасы «демографиялық құбылыстардың тығыздығы» дегенді білдіреді.
Статистика, стандарттау және зияткерлік меншік саласында «демографиялық жағдайлар тығыздығы» деп қолданылған. Заңнамалық құжатта «демографиялық оқиғалар» термині қолданыста. Сараптай келе, мамандардың пікірін білу ұсынылады. Өз тарапымыздан «демографиялық жағдайлар тығыздығы» терминін бекітуге ұсынған болар едік.

Дефинициясы1. Демографиялық осалдық – демографиялық тұрақтылықты бұзуы мүмкін өзгерістер мен қауіптерге халықтың сезімталдығын көрсететін сипаттама.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik zaiflik
4. Түрік: demografik güvenlik açığı
5. Ағылшын: demographic vulnerability
6. Неміс: Demografische Verwundbarkeit
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дағдарыс (2024), ықтимал осалдық (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2024 жылғы 1 сәуірдегі № 185/НҚ бұйрығы. ... осалдық – пайдаланылуы ақпараттандыру объектісі тұтастығының және (немесе) ...
Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының 2024 жылғы 16 мамырдағы № 44-НҚ нормативтік қаулысы. ... олардың түрлі құқыққа қарсы қолсұғушылықтар мен қолайсыз факторларға әлсіздігін ескере отырып ...
Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2024 жылғы 29 ақпандағы № 110/НҚ бұйрығы. ... бастапқы кодты статикалық талдау – бастапқы кодтағы осалдықты анықтау процесі ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық осалдық» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық өзгерістер – туу, өлім, көші-қон, әлеуметтік және экономикалық өзгерістер сияқты әртүрлі факторлардың әсерінен халықтың санында, құрылымында және сипаттамаларында болатын өзгерістер.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik o'zgarishlar
4. Түрік: demografik değişiklikler
5. Ағылшын: demographic changes
6. Неміс: Demografische Veränderungen
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық ауысу (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2024 жылғы 22 шiлдедегi № 765 бұйрығы. ... атын, әкесінің атын және тегін өзгерту ...
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2024 жылғы 10 қазандағы № 243 бұйрығы. ... міндеттемедегі тұлғаларды ауыстыру ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 6 қарашадағы № 423 бұйрығы. ... елді мекеннен тыс жерлерде тұрғылықты жерін ауыстыру себебі бойынша ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық өзгеріс» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық өсіп-өну – негізгі демографиялық үдерістердің: туу, өлім және көші-қонның өзара әрекеттесуі нәтижесінде халықтың саны мен құрылымының жаңару үдерісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik ko'payish
4. Түрік: demografik üreme
5. Ағылшын: demographic reproduction
6. Неміс: Demografische Reproduktion
7. Бекітілген нұсқасы: ұдайы өндіріс (эконом.) (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Балық шаруашылығы комитеті Төрағасының м.а. 2024 жылғы 14 ақпандағы № 30-9/27 бұйрығы. ... Мақсаты: балық ресурстарын және басқа да су жануарларын қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру ...
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің 2024 жылғы 26 сәуірдегі № 169-НҚ бұйрығы. ... Қазақы ит тұқымдарын сақтау және өсімін молайту ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2024 жылғы 29 маусымдағы № 234 бұйрығы. ... акваөсіру – балық ресурстарының және басқа да су жануарларының жасанды өсімін молайту және өсіру ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық өсіп-өну» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық өсу әлеуеті – белгілі бір аумақтың жас құрылымы тұрақтанған кезде және туу мен өлім деңгейі көрсеткіштерінің тұрақтылығы жағдайында халық саны қанша есе өзгеруі мүмкін екенін анықтайтын параметр.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу»
3. Өзбек: demografik o'sish potentsiali
4. Түрік: demografik büyüme potansiyeli
5. Ағылшын: demographic growth potential
6. Неміс: demografisches wachstumspotenzial
7. Бекітілген нұсқасы: потенциал; әлеует (2018), биотикалық әлеует (2023), өсу аймағы (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 11 желтоқсандағы N 229-IV Заңы. ... демографиялық өсуді қанағаттандыру ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 29 қарашадағы N 1113 Жарлығы. ... әлеуметтік-демографиялық дамуын ... ... отбасылардың өсуі ... өсу қарқыны ... Қазақстан Республикасы Президентінің 2024 жылғы 30 шілдедегі № 611 Жарлығы. ... өсу әлеуетінің төмендеуіне ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 13 қыркүйектегі № 634 қаулысы. ... демографиялық өсу елдің ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «демографиялық өсу әлеуеті» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық өсу инерциясы – халықтың өсуінің тоқтауы немесе азаюы байқалса да, бұрынғы жоғары туу көрсеткіштерінің нәтижесінде халық санының өсуінің жалғасуы. Бұл халықтың жас құрылымының өзгеруіне байланысты болатын құбылыс. Егер елде жастардың саны көп болса, онда олардың көпшілігі репродуктивті жасқа жеткенде, тіпті туу көрсеткіші төмендесе де, халық саны өсе береді.
2. Этимологиясы: инерция (лат. inertia) – «әрекетсіздік, жалқаулық»
3. Өзбек: demografik o'sish inertsiyasi
4. Түрік: demografik büyümenin ataleti
5. Ағылшын: inertia of demographic growth
6. Неміс: trägheit des demografischen Wachstums
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), инерция (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 11 желтоқсандағы N 229-IV Заңы ... демографиялық өсуді ...
Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 6 қаңтардағы № 527-IV Заңы ... демографиялық өсудiң ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 24 ақпандағы № 461-V ҚРЗ ... өсу инерциясы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы ... демографиялық өсудің ...
9. Ұсыныстар: "инерция демографического роста" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «демографиялық өсу инерциясы» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Демографиялық өсудің логистикалық моделі – халық санының бастапқыда жылдам өсіп, кейін ресурстардың шектеулілігіне байланысты тұрақталуын сипаттайтын математикалық модель. Бұл модель экспоненциалды өсумен салыстырғанда, шексіз көбеюдің мүмкін еместігін көрсетеді.
2. Этимологиясы: логистика (грек. λογιστική) – "есептеу, санау өнері"
3. Өзбек: demografik o'sishning logistik modeli
4. Түрік: demografik büyümenin lojistik modeli
5. Ағылшын: logistic model of demographic growth
6. Неміс: logistisches Modell des demografischen Wachstums
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), логистика (2017), модель (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 5 сәуірдегі № 275 қаулысы ... демографиялық өсудің ... логистикалық ... моделі ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 9 қазандағы № 185 Жарлығы ... демографиялық өсудің ... логистикалық ... моделі ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 23 желтоқсандағы № 1385 қаулысы ... демографиялық өсудің ... логистикалық ... моделі ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 13 қыркүйектегі № 634 қаулысы ... демографиялық өсудің ... логистикалық ... моделі ...
9. Ұсыныстар: «логистическая модель демографического роста» термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде кездесе бермейді. Терминді аудару барысында түпнұсқа сипатының назарға алынғанын құптаймыз және «демографиялық өсудің логистикалық моделі» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Демографиялық өтемақы - бұл белгілі бір себептерге байланысты кейінге қалдырылған немесе неғұрлым қысқа мерзімде болған демографиялық оқиғалар осы себептер жойылғаннан кейін жоғары немесе төмен қарқындылықпен болатын құбылыс.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik kompensatsiya
4. Түрік: demografik tazminat
5. Ағылшын: demographic compensation
6. Неміс: demografische Kompensation
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), өтемақы (2020), өтем; өтеу (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 15 желтоқсан N 273-ІІ. ... қызметтер көрсету түрiнде өтемдi негiзде жүзеге асырылады ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық өтемақы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық пирамидалар – белгілі бір уақытта халықтың жас-жыныстық құрылымының графикалық көрінісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; пирамида (лат. pyramis) – көп қырлы
3. Өзбек: demografik piramidalar
4. Түрік: demografik piramitler
5. Ағылшын: demographic pyramids
6. Неміс: Demografische Pyramiden
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024), экологиялық пирамида (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2024 жылғы 11 маусымдағы № 336/НҚ бұйрығы. ... қос пирамида ...
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2024 жылғы 16 қыркүйектегі № 628 және Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2024 жылғы 23 қыркүйектегі № 575/НҚ бірлескен бұйрығы. ..."Пирамида" талдамалық есебі қалыптастырылмайды ...
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2024 жылғы 4 қыркүйектегi № 666 бұйрығы. ... егер қару қолданылмаса және пирамидада сақталса-кем дегенде екі аптада бір рет, ал ыстық және құрғақ климатта – апта сайын көрсетіледі ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық пирамида» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық революция – қоғам дамуының бiр сатысынан екiншiсiне көшу үдерісінде болып жатқан халықтың өсiмiн молайтудағы түбегейлi өзгерiстер.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; революция (лат. revolūtiō) – төңкеріс
3. Өзбек: demografik inqilob
4. Түрік: demografik devrim
5. Ағылшын: demographic revolution
6. Неміс: demografische Revolution
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), мәдени революция (2019)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № 894 қаулысы. ... өнеркәсіптік революция орталығы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық революция» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық ресурстардың тиімділігі – демографиялық саясаттың нәтижелілігін бағалау. Демографиялық саясаттың тиімділігі қойылған мақсаттарға қол жеткізу дәрежесімен анықталады: мысалы, халықтың кетуін азайту және т.б.
2. Этимологиясы: демография (гр. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу»; ресурс (франц. ressource) - "көмекші құрал".
3. Өзбек: demografik resurslarning samaradorligi
4. Түрік: demografik kaynakların verimliliğі
5. Ағылшын: effectiveness of demographic resources
6. Неміс: effizienz der demografischen Ressourcen
7. Бекітілген нұсқасы: еңбек ресурстары (2024), тиімді агентаралық жұмыс (2022), демографиялық жүктеме (2021), демография (2021)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шiлдедегi № 360-VI ҚРЗ Кодексі. ... кадр ресурстарының әлеуетін ұтымды және тиімді іске асыру ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ...адам ресурстарын басқару ...
Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 6 қаңтардағы № 527-IV Заңы. .... ұлттық ақпараттық ресурстардың рұқсат етілмеген ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 13 мамырдағы № 413 Қаулысы. ... Демографиялық салмақтың жалпы коэффициенті ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, аудармаларын, заңнамадағы қолданысын ескере келе, «демографиялық ресурстардың тиімділігі» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық санат – халық туралы деректерді топтастыру және талдау үшін пайдаланылатын жіктеу бірлігі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik toifa
4. Түрік: demografik kategori
5. Ағылшын: demographic category
6. Неміс: demografische Kategorie
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), категория; санат (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 29 қаңтардағы N 98 қаулысы. ... Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiгiнiң кейбiр мәселелері туралы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы N 56 Жарлығы. ... отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссия құрылсын...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 270 қаулысы. ... орташа басқа ауылдық елді мекендерді санаттарға бөлу ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді ескере отырып, «демографиялық санат» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық сараптама – демографиялық жағдай мен үдерістерді, сондай-ақ олардың әлеуметтік-экономикалық және аумақтық дамудағы салдарын бағалауға бағытталған зерттеу.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; экспертиза (лат. experiri) – сынау, байқау
3. Өзбек: demografik tekshiruv
4. Түрік: demografik inceleme
5. Ағылшын: demographic examination
6. Неміс: Demografische Untersuchung
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024), экологиялық-географиялық сараптама (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің м.а. 2023 жылғы 17 мамырдағы № 255 бұйрығы. ... Сот сараптамасы
Техносфералық қауіпсіздік ...
Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің м.а. 2023 жылғы 10 тамыздағы № 307 бұйрығы. ... Ядролық қауіпсіздік және (немесе) радиациялық қауіпсіздік және (немесе) ядролық физикалық қауіпсіздік сараптамасын жүргізу қағидалары ...
Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің м.а. 2023 жылғы 30 наурыздағы № 119/НҚ бұйрығы. ... ГАМК электрондық деректер базасының сараптамасы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық сараптама» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық сипаттамалар – халықты оның саны, құрамы және таралуы тұрғысынан сипаттайтын көрсеткіштер мен қасиеттер.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; характеристика (грек. χαρακτήρ) – белгі, ерекшелік, сипат
3. Өзбек: demografik xususiyatlar
4. Түрік: demografik özellikler
5. Ағылшын: demographic characteristics
6. Неміс: Demografische Merkmale
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық ауысу (2022), экономикалық-географиялық сипаттама (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 20 сәуірдегі № 311 қаулысы. ... 6 Epson WF-C5290 немесе баламалы сипаттамалары бар принтерлер ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 23 қаңтардағы № 23 қаулысы. ... Ластағыш заттар шығарындыларының сипаттамасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 13 маусымдағы № 468 қаулысы. ... Сұрау салуда Қазақстан Республикасына көрсетілетін гуманитарлық көмектің сипаты, сипаттамасы, жеткізу орны ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық сипаттама» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық талдау – статистикалық мәліметтер мен әдістерді қолдана отырып, халықтың сипаттамаларын, құрылымы мен динамикасын зерттеу үдерісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; анализ (грек. ἀνάλυσις) – ыдырату, ажырату
3. Өзбек: demografik tahlil
4. Түрік: demografik analiz
5. Ағылшын: demographic analysis
6. Неміс: Demografische Analyse
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық сипат (2022), түйірөлшемдік талдау (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2025 жылғы 12 ақпандағы № 44 бұйрығы. ...өңдеу және талдау жөніндегі іс-шаралар кешенін жүзеге асыратын ұйым болып айқындалсын ...
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2025 жылғы 8 қаңтардағы № 7 бұйрығы. ... Шаруашылық қызмет нәтижелерін талдауға, есепке алуға және бақылауға қатысу ...
Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің м.а. 2025 жылғы 15 қаңтардағы № 16-н/қ бұйрығы. ... соңғы қарыз алушының жоспарлы кезеңде де қаржылық жай-күйін талдауды ескере отырып, бюджеттік кредитті қайтару мүмкіндігі ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық талдау» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық талықсу – төтенше жағдайлардан немесе оқиғалардан туындаған халық саны, туу, өлім немесе көші-қон сияқты демографиялық көрсеткіштердің күрт және кенеттен өзгеруі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; шок (франц. choc) – итеру, құлату
3. Өзбек: demografik shok
4. Түрік: demografik şok
5. Ағылшын: demographic shock
6. Неміс: Demografischer Schock
7. Бекітілген нұсқасы: анафилактикалық шок (2024), анафилактикалық шок (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 13 тамыздағы № 61 бұйрығы. ... ІІ-ІІІ дәрежедегі жаппай қан кету мен травматикалық шок ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2024 жылғы 26 маусымдағы № 31 бұйрығы. ... патологиялық реакциямен шартталған анафилактикалық шок ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 24 маусымдағы № 30 бұйрығы. ... Уытты шок синдромы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық талықсу» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық тарих – өткендегі халық санын, құрылымы мен бөлінісіндегі өзгерістерді, сондай-ақ осы өзгерістерге әсер еткен факторларды зерделеу.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik tarix
4. Түрік: demografik tarih
5. Ағылшын: demographic history
6. Неміс: demografische Geschichte
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), тарихи қала (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... Демографиялық процестердің өзгеруі елдегі көші-қон саясатын айқындайтын негізгі факторлардың бірі болып табылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 1998 жылғы 16 қыркүйек N 900. ... Этникалық қазақтардың тарихи отанына оралуы тұжырымдамасы туралы ...
Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігі басшысының 2010 жылғы 17 ақпандағы № 01-39.10 Бұйрығы. ... этномәдени бірлікте қалыптасқан мерекенің тарихи себептілігі ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық тарих» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық теория – бұл халықтың санының, құрылымының және таралуының өзгеру заңдылықтары мен динамикасын түсіндіруге бағытталған идеялар мен тұжырымдамалардың жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; теория (грек. θεωρία) – көрініс, пайымдау, ойлану
3. Өзбек: demografik nazariya
4. Түрік: demografik teori
5. Ағылшын: demographic theory
6. Неміс: Demographic theory
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дағдарыс (2024), литогенез теориясы (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2025 жылғы 20 қаңтардағы № 20 бұйрығы. ...1.6 Психология саласындағы зерттеулер: теория және практика ...
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2025 жылғы 10 қаңтардағы № 8 бұйрығы. ...Ғылыми басылымдарда принциптер, теориялар, теоремалар, заңдар, зерттеу әдістері көрсетілген...
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің м.а. 2024 жылғы 1 қарашадағы № 505 бұйрығы. ... Дене шынықтыру теориясы мен әдістемесі ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық теория» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. демография (грек. δῆμος) – халық
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik balans
4. Түрік: demografik denge
5. Ағылшын: demographic balance
6. Неміс: Demografisches Gleichgewicht
7. Бекітілген нұсқасы: литостатикалық тепе-теңдік (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2024 жылғы 6 қарашадағы № 327 бұйрығы. ... Тепе-теңдік жаттығулары: тақтада, орындықта, бір аяқпен жүру ...
Қазақстан Республикасы Көлік министрінің м.а. 2024 жылғы 9 қаңтардағы № 15 бұйрығы. ... әрбір конфигурация үшін рульдердің тиісті ауытқуларымен қамтамасыз ететін ұшудың белгіленген режимінде ӘК барлық іс-қимыл жасаушы сәттердің тепе-теңдік жай-күйі ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 46 бұйрығы. ... жүруді бағалау; тыныштықтағы тепе-теңдікті зерттеу ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық тепе-теңдік» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық тиімділік – демографиялық үдерістерді басқаруға және олардың қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуына әсеріне байланысты мақсаттарға қол жеткізу дәрежесін көрсететін көрсеткіш немесе сипаттама.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik samaradorlik
4. Түрік: demografik etkinlik
5. Ағылшын: demographic effectiveness
6. Неміс: Demografische Wirksamkeit
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық сипат (2022), ұжымдық тиімділік (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 27 желтоқсандағы № 1201 қаулысы. ... Шаруашылық және (немесе) өзге де қызметті жүзеге асыру кезіндегі энергетикалық тиімділік ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 желтоқсандағы № 1251 қаулысы. ... технологиялық көрсеткіштер деңгейіне қол жеткізуге бағытталған экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасын әзірлейді ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 27 желтоқсандағы № 1200 қаулысы. ... ЕҚТ анықтау және экологиялық тиімділік деңгейлерін белгілеу жөніндегі нұсқаулыққа негізделген халықаралық тәжірибе және ЕҚТ анықтау тәсілдері ескерілді ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық тиімділік» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық толқындар – туу, өлім және көші-қон сияқты демографиялық үдерістегі циклдік өзгерістерден туындайтын ұзақ мерзімді перспективадағы халық санының ауытқу құбылысы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik to'lqinlar
4. Түрік: demografik dalgalar
5. Ағылшын: demographic waves
6. Неміс: Demografische Wellen
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық ауысу (2022), ағын толқыны (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2023 жылғы 21 ақпандағы № 107 бұйрығы. ... Картадағы географиялық координаттардың, асып кету мәндерінің және геоид толқынының рұқсат ету қабілетінің дәрежесі нақты карта үшін белгіленген талаптарға сәйкес келеді ...
Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2021 жылғы 13 қазандағы № 538 бұйрығы. ... 3) қатты тау толқыны ...
Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің м.а. 2015 жылғы 24 ақпандағы № 187 бұйрығы. ... әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) геоидінің биіктігі және толқыны ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық толқын» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық тор – адамдар мен олардың өміріндегі оқиғалардың жиынтығын бейнелеуге арналған графикалық құрылым.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу»
3. Өзбек: demografik panjara
4. Түрік: demografik kafes
5. Ағылшын: demographic grid
6. Неміс: gitter demographisch
7. Бекітілген нұсқасы: тор, шілтер (тех.) (1971), дифракциялық тор (2023), демография (2021), халықтың демографиялық құрылымы (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2024 жылғы 5 шiлдедегi № 37 қаулысы. ... анықтаған кезде торларды ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 Қаулысы. ... демографиялық даму және урбанизация ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2002 жылғы 30 қаңтар N 134. ... торында статистика ...
Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі N 242 Заңы. ... демографиялық және кәсiптiк түрлi ...
9. Ұсыныстар: аудармаларды, заңнамалық құжаттарды қарастыра келе, «демографиялық тор» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық транзиттер – халықтың бір демографиялық жағдайдан екіншісіне ауысу үдерістері.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; транзит (лат. transitus) – өту
3. Өзбек: demografik tranzit
4. Түрік: demografik geçiş
5. Ағылшын: demographic transit
6. Неміс: Demografischer Transit
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), транзиттік ел (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 4 желтоқсандағы № 1023 қаулысы. ... Транзиттеу немесе транзиттік операция – бұл үшінші мемлекеттің азаматын немесе азаматтығы жоқ адамды Сұрау салынатын Тарап мемлекетінің аумағы арқылы Сұрау салатын Тарап мемлекеті аумағынан межелі мемлекетке жол жүруі бойынша тасымалдау ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 25 шілдедегі № 606 қаулысы. ... Теміржол көлігі Қазақстан Республикасының экономикасында басты орында әрі экспорттық және транзиттік жүктерді тасымалдаудың түйінді буыны болып табылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 29 сәуірдегі № 343 қаулысы. ... елдің транзиттік әлеуетін толыққанды пайдалануға ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық транзит» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық тұрақтылық – халықтың сыртқы немесе ішкі өзгерістерге қарамастан, сандық, жас және жыныстық тепе-теңдігін сақтау немесе қалпына келтіру қабілеті.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik barqarorlik

4. Түрік: demografik istikrar
5. Ағылшын: demographic stability
6. Неміс: Demografische Stabilität
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дағдарыс (2024), экологиялық тұрақтылық (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2024 жылғы 30 шілдедегі № 90 шешімі. ... Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің экономикалық дамуының орнықтылығын айқындайтын ...
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің 2024 жылғы 29 ақпандағы № 84-НҚ бұйрығы. ... қайырымдылық көмекті жүзеге асырудың орнықтылығы мен әсері ...
Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрінің 2024 жылғы 27 желтоқсандағы № 240 бұйрығы. ... Психологиялық тұрақтылық және педагогикалық әдептілік ...

9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық тұрақтылық» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық утопизм – демографиялық мәселелер толығымен шешілген және халықтың оңтайлы санына, құрылымына және таралуына қол жеткізілген қоғам құруды көздейтін тұжырымдама немесе идеалистік қиял.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; утопизм (грек. ou – «жоқ» және topos – «орын»)
3. Өзбек: demografik utopizm
4. Түрік: demografik ütopizm
5. Ағылшын: demographic utopism
6. Неміс: Demografischer Utopismus
7. Бекітілген нұсқасы: утопизм (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық утопизм» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық үдеріс – туу, өлім, көші-қон, неке және ажырасу сияқты факторлардың әсерінен халық санында болатын өзгерістердің жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; процесс (лат. prōcēssus) – алдыға жылжыту
3. Өзбек: demografik jarayon
4. Түрік: demografik süreç
5. Ағылшын: demographic process
6. Неміс: Demografischer Prozess
7. Бекітілген нұсқасы: геосаяси үдеріс (2024), үдеріс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2025 жылғы 8 қаңтардағы № 2-П және Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2025 жылғы 23 қаңтардағы № 26/нқ бірлескен бұйрығы. ... Егер қызмет алушының ұялы байланысының абоненттік нөмірі болмаса МАБ-та І және II санаттағы объектілер үшін экологиялық әсер ету рұқсаттарын беру процесі тоқтатылады ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2025 жылғы 24 ақпандағы № 31 бұйрығы. ... Тәрбиелеу-білім беру процесін жоспарлау ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2025 жылғы 14 ақпандағы № 51 бұйрығы. ... еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты іс-қимылдар жиынтығы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық үдеріс» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық үдерістің күнтізбесі – халықтың өзгеруін, яғни демографиялық процестердің (туу, өлім, неке, ажырасу, миграция) уақыт бойынша қалай өрбитінін көрсететін кесте немесе график. Ол демографиялық өзгерістердің динамикасын, трендтерін және заңдылықтарын зерттеу үшін қолданылады.
2. Этимологиясы: демография (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: demografik jarayon taqvimi
4. Түрік: demografik süreç takvimi
5. Ағылшын: demographic process calendar
6. Неміс: demografischer Prozesskalender
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), күнтізбе (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің төрағасының 2016 жылғы 28 қыркүйектегі № 219 бұйрығы ... демографиялық үдерістер ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 Қаулысы ... демографиялық даму және урбанизация үрдістері ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 23 желтоқсандағы N 1212 Қаулысы ... демографиялық үдерістің ...
9. Ұсыныстар: "календарь демографического процесса" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «демографиялық үдеріс күнтізбесі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Демографиялық үдеріс күші – дәл көрінісін беретін демографиялық үдеріс қарқындылығының аналитикалық өлшемі.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу»
3. Өзбек: demografik jarayonning kuchi
4. Түрік: demografik sürecin gücü
5. Ағылшын: strength of the demographic process
6. Неміс: stärke des demografischen prozesses
7. Бекітілген нұсқасы: күш (2021), үдеріс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 13 мамырдағы № 413 Қаулысы. ... Демографиялық салмақтың жалпы коэффициенті ... ... Қартаю үдерісі Қазақстан халқының ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 Қаулысы. ... халықтың үдерісі күшейеді...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 1 тамыздағы № 607 Жарлығы. ... демографиялық сыйымдылық, логистикалық ...
9. Ұсыныстар: барлық мәліметтерді сараптай келе, «демографиялық үдеріс күші» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық үдеріс қарқындылығы – белгілі бір уақыт аралығында халықтың саны мен құрамының өзгеру жылдамдығын сипаттайтын көрсеткіш. Бұл қарқындылық туу, өлім-жітім, көші-қон сияқты негізгі демографиялық процестердің динамикасын өлшеу үшін қолданылады. Демографиялық үдеріс қарқындылығына табиғи өсім деңгейі, көші-қон ағындары, жас құрылымы сияқты факторлар әсер етеді. Бұл көрсеткіш демографиялық даму үрдістерін болжауға, әлеуметтік саясат пен экономикалық жоспарлауға ықпал етеді.
2. Этимологиясы: демография (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: demografik jarayonning intensivligi
4. Түрік: demografik sürecin yoğunluğu
5. Ағылшын: intensity of demographic process
6. Неміс: intensität des demografischen Prozesses
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021), қарқындылық (2006)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің төрағасының 2016 жылғы 28 қыркүйектегі № 219 бұйрығы ... демографиялық үдерістер ... қарқындылығы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 13 мамырдағы № 413 Қаулысы ... демографиялық үдеріс ... қарқындылығы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 Қаулысы ... демографиялық үдерістердің ... қарқындылығын ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 22 қазандағы № 1097 Қаулысы ... Демографиялық үдерістердің қарқыны ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «интенсивность демографического процесса» тіркесін "демографиялық үдеріс қарқындылығы" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «демографиялық үдеріс қарқындылығы» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Демографиялық үдерістерді оңтайландыру – халық санының өсуі, құрылымы және аумақтық орналасуы бойынша тиімді бағыттарды қалыптастыруға бағытталған шаралар жүйесі. Бұл үдеріс туу деңгейін реттеу, көші-қон саясатын дамыту, өмір сүру ұзақтығын арттыру және халықтың жас құрылымын теңестіру арқылы жүзеге асады. Демографиялық үдерістерді оңтайландыру мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз етуге және еңбек ресурстарын тиімді пайдалануға көмектеседі.
2. Этимологиясы: демография (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: demografik jarayonlarni optimallashtirish
4. Түрік: demografik süreçlerin optimizasyonu
5. Ағылшын: optimization of demographic processes
6. Неміс: optimierung der demografischen Prozesse
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық сипат (2022), оңтайландыру (2021)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 23 қарашадағы № 668 бұйрығы ... демографиялық үдерістерді ... оңтайландыру ...
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі төрағасының 2014 жылғы 11 сәуірдегі № 67 бұйрығы ... демографиялық үдерістерді ... оңтайландыру ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 шілдедегі № 961 Қаулысы ... демографиялық үдерістерді ... оңтайландыру ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 Қаулысы ... демографиялық үдерістерді ... оңтайландыру ...
9. Ұсыныстар: «оптимизация демографических процессов» термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында қолданылады. Дегенмен заңнама мәтіндерде және баспасөзде де кездеседі. Терминді аудару барысында түпнұсқа тіркеске балама бола алатындықтан, «демографиялық үдерістерді оңтайландыру» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Демографиялық үйлесімділік – орнықты даму мен әлеуметтік тұрақтылыққа ықпал ететін қоғамдағы әртүрлі демографиялық топтар арасындағы теңгерім мен келісімнің жай-күйі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik uyg'unlik
4. Түрік: demografik uyum
5. Ағылшын: demographic harmony
6. Неміс: demografische Harmonie
Неміс. demografische Harmonie
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), үйлесімділік (2016), гармониялық тербелістер (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы. ... Демографиялық процестердің өзгеруі елдегі көші-қон саясатын айқындайтын негізгі факторлардың бірі болып табылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 27 желтоқсандағы № 114 бұйрығы. ... психикалық-әлеуметтік қолдауымен үйлесімділікте ұзақ әсер ететін ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық үйлесімділік» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық үрдістер – уақыт өте келе халықтың санында, құрылымында және мінез-құлқында болатын негізгі өзгерістер.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; тенденция (лат. tendentia) – бейімділік, икемділік
3. Өзбек: demografik tendentsiyalar
4. Түрік: demografik eğilimler
5. Ағылшын: demographic trends
6. Неміс: Demografische Trends
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық ауысу (2022), үрдіс, тенденция (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 5 ақпандағы № 66 қаулысы. ... Бұл үрдіс тұрақты, бірақ елдің батысындағы мұнай-газ секторының ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 27 қарашадағы № 1004 қаулысы. ... офистік жылжымайтын мүлікті жалға беру саласындағы әлемдік компаниялар арасындағы маңызды үрдіске айналуда ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 30 желтоқсандағы № 1143 қаулысы. ... олар мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау саласында азаматтардың үмітіне және әлемдік үрдістерге толық сәйкес келмейді ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық үрдіс» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық факторлар – халықтың санына, құрылымына және динамикасына әсер ететін сипаттамалар мен жағдайлардың жиынтығы.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; фактор (лат. factor) – жасаушы
3. Өзбек: demografik omillar
4. Түрік: demografik faktörler
5. Ағылшын: demographic factors
6. Неміс: Demografische Faktoren
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), сыртқы әсер етуші фактор (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2024 жылғы 27 желтоқсандағы № 90 қаулысы. ... қарыз алушыға (қоса қарыз алушыға) материалдық зиян келтірген немесе оған өзге коммерциялық қызметті жалғастыруға мүмкіндік бермейтін факторлардың болуы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 29 тамыздағы № 705 қаулысы. ... 1) ағымдағы құн факторы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 14 тамыздағы № 651 қаулысы. ... олардың әрқайсысы қауіпті өндірістік факторлардың болуымен сипатталады ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, терминді көптік жалғаусыз «демографиялық фактор» түрінде бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық фатализм – демографиялық үдерістер мен өзгерістер сөзсіз және адамның бақылауынан тыс деп болжайтын тұжырымдама немесе түсінік.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; фатализм (лат. fatalis) – тағдырмен анықталған
3. Өзбек: demografik fatalizm
4. Түрік: demografik fatalizm
5. Ағылшын: demographic fatalism
6. Неміс: Demografischer Fatalismus
7. Бекітілген нұсқасы: логикалық фатализм (2018)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 2023 жылғы 30 маусымдағы № 109 бұйрығы. ... үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ... ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық фатализм» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық цикл – қоғам дамуының белгілі бір кезеңіне тән халық саны мен құрылымының өзгеру кезеңдерінің реттілігі.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; цикл (ежелгі грек. κύκλος) – дөңгелек, шеңбер
3. Өзбек: demografik tsikl
4. Түрік: demografik döngü
5. Ағылшын: demographic cycle
6. Неміс: Demografischer Zyklus
7. Бекітілген нұсқасы: жасуша циклі (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіп.сіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ... жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады ...
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2024 жылғы 4 мамырдағы № 213 бұйрығы. ... жалпы білім беру пәндері циклінің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы ...
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Ұлттық экономика министрінің 2024 жылғы 30 қыркүйектегі № 81 бұйрығы. ... технологиялық циклде пайдаланылатын мүлікті балансқа және (немесе) сенімгерлік басқаруға беру ...
Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің м.а. 2024 жылғы 11 қаңтардағы № 13/НҚ бұйрығы. ... әр циклдің қорытындысы бойынша өлшеулер нәтижелерінің мүмкін болатын жүйелі және кездейсоқ қателіктерінің шамасын анықтауға мүмкіндік беретін бақылаулар орындалады ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық цикл» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық шұңқыр – белгілі бір уақыт аралығында халықтың күрт төмендеуін сипаттайтын термин.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: demografik chuqur
4. Түрік: demografik çukur
5. Ағылшын: demographic pit
6. Неміс: Demografische Grube
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық ауысу (2022), қоқыс шұңқыры (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы. ... азық-түлік қауіпсіздігі және демографиялық тұрғыдан орнықты даму ең өзекті мәселеге айналды ...
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 20 мамырдағы № 161 бұйрығы. ...ұзақ мерзімді кезеңге (демографиялық болжам), болжау кезеңі – 2050 жылға дейін қалыптастырылады...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 қарашадағы № 1050 қаулысы. ... тарихи, географиялық, демографиялық және институционалдық факторларға байланысты өзіндік ерекшеліктері бар ...
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2023 жылғы 3 сәуірдегі № 110 бұйрығы. ... мал қорымдары (биотермиялық шұңқырлар) ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2023 жылғы 26 сәуірдегі № 158 бұйрығы. ... Шұңқырлар судың жиналғанына қарай тазаланады ...
Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2025 жылғы 3 наурыздағы № 73 бұйрығы. ... Сақтандырғыш жастығының шұңқыры суық мезгілде жастық материалдарын жылыту жүйесімен жабдықталады ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық шұңқыр» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографиялық экспансия – халықтың аумақтық таралуымен бірге жүретін оның санының едәуір арту үдерісі
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық; экспансия (лат. expansio) – тарату, кеңейту
3. Өзбек: demografik kengaytirish
4. Түрік: demografik genişleme
5. Ағылшын: demographic expansion
6. Неміс: Demografische Expansion
7. Бекітілген нұсқасы: демографиялық дүмпу (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 123 бұйрығы. ... Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2023 жылғы 6 қаңтардағы № 1 бұйрығы. ... отарлық экспансия, әскери-саяси одақтар, дүниежүзілік соғыстар, қырғи-қабақ соғыс ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 21 қарашадағы № 467 бұйрығы. ... отаршыл экспансия мен қазіргі замандағы жаһандық мәселе лердің себеп-салдарлық байланысын анықтау ...
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығы. ... Еуропалық державалардың отаршылдық экспансиясы кезеңіндегі Азия мемлекеттерінің әлеуметтік ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демографиялық экспансия» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демографияның меншікті әдістері – демографиялық үдерістерді зерттеуге арналған арнайы зерттеу әдістері. Олар: нақты ұрпақ әдісі немесе бойлық талдау әдісі; шартты (гипотетикалық) ұрпақ әдісі немесе көлденең талдау әдісі; табиғи туудың гипотетикалық минимум индексі арқылы тууды зерттеу; демографиялық көрсеткіштерді стандарттау әдісі.
2. Этимологиясы: демография (грек. dēmos+graphō) – «халық»+ «жазу».
3. Өзбек: demografiyaning o'ziga xos usullari
4. Түрік: demografinin kendine özgü yöntemleri
5. Ағылшын: specific methods of demography
6. Неміс: eigene methoden der demografie
7. Бекітілген нұсқасы: меншікті (2020), әдіс (1992), гибридологиялық зерттеу (2024), демографиялық дағдарыс (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі төрағасының 2014 жылғы 11 сәуірдегі № 67 бұйрығы. ... демографиялық көрсеткіштердің есептеу мен болжамдау әдістерін ...
Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 15 наурыздағы N 349-I Заңы. ... пайдаланатын құралдары мен әдістерінің ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 31 қаңтардағы № 11 қаулысы. ... меншікті капиталдарының ең төмен мөлшер ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «демографияның меншікті әдістері» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Демоскопия – белгілі бір мәселеге, тақырыпқа немесе құбылысқа қатысты адамдардың көңіл-күйі мен көзқарасын зерттеуге мүмкіндік беретін бұқаралық әлеуметтік құбылыстарды бағалау, зерттеу және талдау үшін қолданылатын қоғамдық пікірді зерттеу.
2. Этимологиясы: демоскопия (грек. δῆμος) – халық, (грек. σκοπέω) – қараймын
3. Өзбек: demoscopiya
4. Түрік: demoskopi
5. Ағылшын: demoscopy
6. Неміс: Demoskopie
7. Бекітілген нұсқасы: –
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 19 маусымдағы № 200 бұйрығы. ... Демографиялық ахуал, өңірдің ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 қаулысы. ... Елдегі және өңірлер бөлінісіндегі демографиялық даму...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 248 қаулысы. ... жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі алдағы 7 жылда күшті демографиялық жүктемелерді бастан кешіретін болады ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «демоскопия» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Депопуляция – халық санының азаюы, демографиялық ауысудан туындаған елді мекендегі, аймақтағы немесе елдегі халықтың тұрақты азаюы.
2. Этимологиясы: депопуляция (лат. de- + populatio), de – жоқ, populatio – халық.
3. Өзбек: depopulyatsiya
4. Түрік: nüfus azalması
5. Ағылшын: depopulation
6. Неміс: Bevölkerungsrückgang
7. Бекітілген нұсқасы: –
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 7 шілдедегі N 641 Қаулысы. ... ауыл тұрғындарының қалаға ағылуының күшеюi және бiраз ауылдық аумақтардың ықтимал депопуляциясы ...
Қазақстан - 2030 Барлық Қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы. ... Осы процестер алтыншы осал жағымызды, кез келген тұрғыдан қауiптi - демографиялық өнiмсiздiгiмiздi де сипаттап отыр ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 16 қарашадағы № 767 қаулысы. ... Шығыс Қазақстан облысында халықтың депопуляциясы байқалады ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «депопуляция» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Депопуляция коэффициенті – белгілі бір аумақтағы халық санының төмендеуін сипаттайтын көрсеткіш. Бұл коэффициент халықтың өлім-жітім деңгейінің туу деңгейінен жоғары болуы немесе халықтың көші-қон арқылы азаюы салдарынан орын алады.
2. Этимологиясы: депопуляция (лат. depopulatio: de- + populatio) – «бір нәрседен» + (кейінгі) «халық»
3. Өзбек: depopulyatsiya koeffitsienti
4. Түрік: nüfus azalması oranı
5. Ағылшын: depopulation rate
6. Неміс: Entpopulationsrate
7. Бекітілген нұсқасы: коэффициент (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 28 мамырдағы № 45-VII ҚРЗ ... көшіру ... коэффициенті ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 24 ақпандағы № 461-V ҚРЗ ... азаю ... коэффициенті ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2025 жылғы 9 қаңтардағы № 152-VIII ҚРЗ ... көшіру ... коэффициенті ...
Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 24 желтоқсан N 335-I Заңы ... коэффициенті ...
9. Ұсыныстар: «коэффициент депопуляции» термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде кездесе бермейді. Терминді аудару барысында түпнұсқа сипатының назарға алынғанын құптаймыз және «депопуляция коэффициенті» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Депрессивті аудандардың тұрғындары – әлеуметтік-экономикалық жағдайы төмен, жұмыссыздық деңгейі жоғары, инфрақұрылымы нашар дамыған аймақтарда тұратын халық. Бұл аудандарда тұрғындардың табысы төмен, білім беру мен медициналық қызметтерге қолжетімділік шектеулі болуы мүмкін. Сонымен қатар, мұндай аудандарда халықтың көші-қоны жоғары болып, тұрғындар басқа экономикалық тұрғыдан тұрақты аймақтарға қоныс аударуға бейім келеді.
2. Этимологиясы: депрессивті (лат. deprimo) – «басу, жаншу»
3. Өзбек: depressiv hududlar aholisi
4. Түрік: depresif bölgelerin sakinleri
5. Ағылшын: residents of depressed areas
6. Неміс: bewohner von depressiven Gebieten
7. Бекітілген нұсқасы: аудан (геогр.) (2024), тұрғын (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 шілдедегі N 290 Заңы ... аумақтары тұрғындарының ...
Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 2 шілдедегі № 115-V Заңы ... аумақтары тұрғындарының ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1593 қаулысы ... депрессивті өңірлердегі ...
Қарағанды облысы Осакаров аудандық мәслихатының 2010 жылғы 22 желтоқсандағы N 300 шешімі ... ауданының тұрғындарына ...
Түркістан облысы Созақ аудандық мәслихатының 2023 жылғы 7 қарашада № 62 шешiмi ... ауданы тұрғындарының ...
Атырау облысы Жылыой ауданы әкімдігінің 2022 жылғы 11 тамыздағы № 201 қаулысы ... ауданы тұрғынүй коммуналдық ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «жители депрессивных районов» тіркесін "депрессивті аудандардың тұрғындары" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «депрессивті аудандардың тұрғындары» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Депрессиялық аудан – экономикалық, әлеуметтік немесе демографиялық құлдырауды бастан кешіріп жатқан аймақ.
2. Этимологиясы: Депрессия (лат. deprimo, depressum) – қысым.
3. Өзбек: tushkun hudud
4. Түрік: çöküntü alanı
5. Ағылшын: depressive area
6. Неміс: Depressive Fläche
7. Бекітілген нұсқасы: өнеркәсіптік аудан (2024), депрессиялық өңірлер (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 27 желтоқсандағы № 114 бұйрығы. ... Абыржулық және депрессиялық аралас бұзылушылық ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 26 желтоқсандағы № 943 бұйрығы. ... Жеңіл дәрежелі депрессиялық эпизод ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 25 тамыздағы № ҚР ДСМ-91 бұйрығы. ... Мазасыз және депрессивті аралас бұзылулар ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2025 жылғы 9 қаңтардағы № 4 қаулысы. ... Комиссия аудан орталығынан едәуір қашық орналасқан кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің жанынан құрылуы мүмкін ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2025 жылғы 27 ақпандағы № 62 бұйрығы. ... жеке немесе заңды тұлғалардың тізбесі облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның жергілікті атқарушы органының ресми интернет-ресурсында орналастырылады ...
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2025 жылғы 3 ақпандағы № 21 бұйрығы. ... 4-1) дала және орманды-дала аудандарында ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «депрессиялық аудан» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Детерминация коэффициенті – белгілі бір факторлардың халық санына немесе демографиялық көрсеткіштерге әсерін өлшеу үшін қолданылатын көрсеткіш. Мысалы, бұл коэффициент туу, өлім немесе көші-қон сияқты факторлардың белгілі бір көрсеткішке (халық саны, жас құрылымы, т.б.) ықпал ету деңгейін анықтау үшін пайдаланылады. Детерминация коэффициенті арқылы зерттеушілер демографиялық көрсеткіштердің өзгерісін түсіндіретін ең маңызды факторларды анықтап, болжамдар жасау үшін статистикалық модельдерді қолданады. Бұл ғылымның маңызды аспекті, себебі ол халық динамикасын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.
2. Этимологиясы: коэффициент (лат. coefficiens) – «септігін тигізуші, ықпал етуші»
3. Өзбек: aniqlash koeffitsienti
4. Түрік: belirleme katsayısı
5. Ағылшын: coefficient of determination
6. Неміс: Determinations koeffizient
7. Бекітілген нұсқасы: коэффициент (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: заңнамада кездеспейді.
9. Ұсыныстар: «коэффициент детерминации» термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде кездеспейді. Терминді аудару барысында түпнұсқа сипатының назарға алынғанын құптаймыз және «детерминация коэффициенті» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Дисперстік-тайпалық қоныстандыру – халықтың бір-бірінен айтарлықтай қашықтықта шағын, шашыраңқы топтармен (тайпалармен) орналасатын қоныстану түрі.
2. Этимологиясы: дисперсия (лат. dispersio) – шашырау
3. Өзбек: dispers-qabilaviy tarqalish
4. Түрік: dağılma ve üreme dağılımı
5. Ағылшын: dispersed-tribe resettlement
6. Неміс: Distreerte-tribe resettletion
7. Бекітілген нұсқасы: тайпа тілі (1971,1981)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 26 шілдедегі № 312 бұйрығы. ... өңірдің тиісті аумағын қандастар мен қоныс аударушыларды қоныстандыруға арналған өңірлерге жатқызуға (жатқызбауға) ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 270 қаулысы. ... ауылдық жерлерде халықты қоныстандыру және бекіту көзделген ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «дисперстік-тайпалық қоныстандыру» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Дифференциалды көші-қон – бұл әр түрлі тұрғындар тобы қарқындылығы әркелкі немесе әртүрлі бағыттағы көші-қон үдерістеріне қатысатын құбылыс.
2. Этимологиясы: Дифференциальный (лат. differre) – әркелкі, өзгеше; миграция (лат. migratio) – қоныс аудару.
3. Өзбек: differentsial migratsiya
4. Түрік: diferansiyel göç
5. Ағылшын: differential migration
6. Неміс: Differentialmigration
7. Бекітілген нұсқасы: мәжбүрлі көші-қон (2022), дифференциялы сигнал (2021)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 11 наурыздағы № 159 қаулысы. ... дифференциалды жұтылатын жарықты табу және оның қашықтығы сияқты оптикалық жұтуға негізделген технологияларды пайдалана отырып, кезеңдік өлшеулердің көмегімен объектідегі шығарындыларды скринингтеу және сандық бағалау....
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2024 жылғы 26 желтоқсандағы № 1021 бұйрығы. ... Жалғасып келе жатқан қудалау, мәжбүрлі көші-қон...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «дифференциал көші-қон» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Дифференциалды өлім-жітім – жас, жыныс, әлеуметтік жағдай, білім, этникалық, кәсіптік қызмет және басқа да сипаттамалар сияқты факторларға байланысты әр түрлі тұрғындар тобы арасындағы өлім-жітім деңгейіндегі айырмашылықтар.
2. Этимологиясы: дифференциальный (лат. differre) – әркелкі, өзгеше
3. Өзбек: differentsial o'lim darajasi
4. Түрік: diferansiyel ölüm oranı
5. Ағылшын: differential mortality
6. Неміс: Differentielle Sterblichkeit
7. Бекітілген нұсқасы: дифференциялы сигнал (2021), өлім деңгейі (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 46 бұйрығы. ... Әйел өмірінің әртүрлі жас кезеңдерінде жиі кездесетін гинекологиялық ауруларға диагностика жүргізу және дифференциалды диагностикалау қабілеті ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 11 наурыздағы № 159 қаулысы. ... дифференциалды жұтылатын жарықты табу және оның қашықтығы сияқты оптикалық жұтуға негізделген технологияларды пайдалана отырып, кезеңдік өлшеулердің көмегімен объектідегі шығарындыларды скринингтеу және сандық бағалау ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 тамыздағы № 735 қаулысы. ...Денсаулық сақтау саласында 2022 жылы жалпы өлім-жітім 349 адамды құрады (1000 адамға шаққанда 10,6 жағдай), балалар өлімі 3 адамды құрады (1000 адамға
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «дифференциал өлім-жітім» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Дифференциалды туу – әлеуметтік-экономикалық жағдай, білім деңгейі, жасы, этникалық тегі, тұрғылықты жері және басқа да сипаттамалар сияқты факторларға байланысты тұрғындардың әртүрлі топтары арасындағы туу деңгейіндегі айырмашылықтар.
2. Этимологиясы: дифференциальный (лат. differre) – әркелкі, өзгеше
3. Өзбек: differentsial tug'ilish darajasi
4. Түрік: diferansiyel doğurganlık
5. Ағылшын: differential fertility
6. Неміс: Differentielle Fruchtbarkeit
7. Бекітілген нұсқасы: дифференциялы сигнал (2021), туу көрсеткіші (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 46 бұйрығы. ...Әйел өмірінің әртүрлі жас кезеңдерінде жиі кездесетін гинекологиялық ауруларға диагностика жүргізу және дифференциалды диагностикалау қабілеті ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 11 наурыздағы № 159 қаулысы. ... дифференциалды жұтылатын жарықты табу және оның қашықтығы сияқты оптикалық жұтуға негізделген технологияларды пайдалана отырып, кезеңдік өлшеулердің көмегімен объектідегі шығарындыларды скринингтеу және сандық бағалау ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 26 шілдедегі № 610 қаулысы. ...2022 жылы бала туу көрсеткіші 1000 адамға шаққанда 13,6, жалпы өлім-жітім 1000 адамға шаққанда 11,9 құрады....
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «дифференциалды туу» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Екінші жыныстық пропорция – туғаннан кейін және өсімін молайту басталғанға дейінгі, яғни популяциядағы өмір сүру мен жыныстық арақатынасты бағалауға болатын жастағы ерлер мен әйелдердің санына арақатынас.
2. Этимологиясы: пропорция (лат. proportio) – қатынас
3. Өзбек: ikkilamchi jinsiy nisbat
4. Түрік: ikincil cinsel oran
5. Ағылшын: secondary sex ratio
6. Неміс: sekundärer sexueller Anteil
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың жыныстық құрылымы (2024), пропорция әдісі (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 5 мамырдағы № 127 бұйрығы. ... Өндірушілер жыныстарының арақатынасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 24 қазандағы N 986 Қаулысы. ... жыныстардың физикалық-техникалық қасиеттерін өзгертуге ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 25 желтоқсандағы № 3-3/1119 бұйрығы. ... Бойының жоғарғы шектен асып кетуі пропорция ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «екінші жыныстық пропорция» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Елді мекендердегі халық тығыздығы – бір елді мекеннің аумағына қатысты сол жерде тұратын халық санының көрсеткіші. Әдетте, халық тығыздығы адам санының шаршы километрге (адам/км²) немесе гектарға (адам/га) қатынасы ретінде есептеледі. Бұл көрсеткіш қала мен ауылдық аймақтардағы қоныстану сипатын, инфрақұрылымдық жүктемені, әлеуметтік-экономикалық даму деңгейін бағалауға көмектеседі. Қалаларда халық тығыздығы әдетте жоғары болса, ауылдық жерлерде ол төмен болады.
2. Этимологиясы: халық (араб. خلق) – «адамдар қауымдастығы, жұрт»
3. Өзбек: aholi yashash joyi
4. Түрік: yerleşimin nüfusu
5. Ағылшын: population of the settlement
6. Неміс: einwohnerzahl der Siedlung
7. Бекітілген нұсқасы: –
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі № 477-IV Заңы ... халықтың тығыздығы ...
Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 22 қазандағы N 84 Заңы ... халық тығыздығы ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 24 қарашадағы № 421-V ҚРЗ ... халықтың ... тығыздығына ...
Қарағанды облысы Жезқазған қалалық мәслихатының 2021 жылғы 5 сәуірдегі № 5/45 шешімі ... алушылар санатының ...
9. Ұсыныстар: "людность поселения" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «елді мекендердегі халық тығыздығы» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Еңбек қызметінің брутто ұзақтығы – адам өмір бойы жұмыс істейтін жылдардың жалпы санын сипаттайтын көрсеткіш.
2. Этимологиясы: брутто (итал. brutto) – дөрекі
3. Өзбек: ishning yalpi davomiyligi
4. Түрік: brüt çalışma süresi
5. Ағылшын: gross duration of employment
6. Неміс: brutto Dauer der Arbeitstätigkeit
7. Бекітілген нұсқасы: брутто-мөлшерлеме (2017)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2022 жылғы 1 қарашадағы № 342 бұйрығы. ... мұнайдың брутто салмағы ...
Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2006 жылғы 25 наурыздағы N 85 Қаулысы. ... брутто-ставка - сақтанушы сақтандыру ...
Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2018 жылғы 29 қаңтардағы № 37 бұйрығы. ... еңбек сіңірген жылдарына қарамастан, ұзақтығы 40 тәулік жыл ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2020 жылғы 17 сәуірдегі № 314-VІ ҚРЗ. ... белгіленген тәртіппен еңбек қызметінің сипаты мен ұзақтығы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «еңбек қызметінің брутто ұзақтығы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Ерікті көші-қон – өз бастамасы бойынша және мәжбүрлеу арқылы емес, жеке таңдау негізінде жүзеге асырылатын адамдарды қоныс аудару үдерісі.
2. Этимологиясы: миграция (лат. migratio) – қоныс аудару
3. Өзбек: ixtiyoriy migratsiya
4. Түрік: gönüllü göç
5. Ағылшын: voluntary migration
6. Неміс: Freiwillige Migration
7. Бекітілген нұсқасы: ерікті өрт сөндіруші (2022), мәжбүрлі көші-қон (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2024 жылғы 19 наурыздағы № 171/НҚ бұйрығы. ... Көрсетілетін қызметті алушы банкті ислам банкіне айналдыру нысанында ерікті түрде қайта ұйымдастыру кезінде лицензия алу үшін жүгінген кезде ...
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2024 жылғы 26 желтоқсандағы № 1021 бұйрығы. ... Жалғасып келе жатқан қудалау, мәжбүрлі көші-қон ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «ерікті көші-қон» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Ерлер санының басымдығы, еркек санының басымдығы – белгілі бір аймақта немесе қоғамда ер адамдардың саны әйелдер санына қарағанда артық болуы. Бұл құбылыс демографиялық құрылымның ерекшелігін сипаттайды және әртүрлі факторлардың әсерінен қалыптасады.
2. Этимологиясы: сан (ескі түр. san, sayı) – «есеп, мөлшер»
3. Өзбек: erkaklar ustunligi
4. Түрік: erkek üstünlüğü
5. Ағылшын: male preponderance
6. Неміс: männliches Übergewicht
7. Бекітілген нұсқасы: басымдылық (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2022 жылғы 12 шiлдедегi № 138-VII ҚРЗ ... ерлердің ... санының басымдығы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 29 қарашадағы N 1677 Жарлығы ... ерлердің әйелдерден басым болу жағдайы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 18 қазандағы N 1043 Қаулысы ... ерлер ... санының басымдығы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 2 қарашадағы N 1035 Қаулысы ... ерлер ... санының басым көпшілік ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «мужской перевес» тіркесін "ерлер санының басымдығы" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «ерлер санының басымдығы» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ерлер ұрпағы – белгілі бір қоғамда немесе популяцияда ер адамдардың ұрпақ жалғастырудағы демографиялық және генетикалық рөлін сипаттайтын ұғым. Бұл термин әдетте ерлердің туу коэффициенті, ұрпақ сабақтастығы және демографиялық құрылымдағы орнына қатысты қолданылады.
2. Этимологиясы: ұрпақ (ескі түр. urpağ) – «бала, әулет»
3. Өзбек: erkaklar avlodi
4. Түрік: erkek kuşağı
5. Ағылшын: male generation
6. Неміс: Mannsstamm
7. Бекітілген нұсқасы: –
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 2022 жылғы 28 желтоқсандағы № 42 бұйрығы ... ерлердің ... ұрпағынан ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 4 желтоқсандағы № 971 Жарлығы ... ерлердің ... ұрпағын ...
Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігі басшысының 2010 жылғы 17 ақпандағы № 01-39.10 Бұйрығы ... ерлер ... ұрпағына ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 30 қарашадағы № 799 қаулысы ... адамдар ұрпағы ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «мужское поколение» тіркесін "ерлер ұрпағы" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «ерлер ұрпағы» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жабық халық – көші-қон процестері болмайтын немесе өте шектеулі деңгейде жүзеге асатын халық. Мұндай қоғамда халық саны мен құрылымы тек табиғи өсім (туу мен өлім-жітім) есебінен өзгереді. Бұл ұғым әдетте демографиялық зерттеулерде қолданылады және көші-қонның халық динамикасына әсерін есепке алмау мақсатында пайдаланылады.
2. Этимологиясы: халық (араб. خلق) – «адамдар қауымдастығы, жұрт»
3. Өзбек: yopiq aholi
4. Түрік: kapalı nüfus
5. Ағылшын: closed population
6. Неміс: geschlossene Bevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: халық (2005), Тұрғын халық (саясат) (2010)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі № 477-IV Заңы ... жабық ... халықтың ...
Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 27 маусымдағы N 444-IV Заңы ... жабық ... халықты ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 24 қарашадағы № 421-V ҚРЗ ... жабық ... халықтың ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «закрытое население» тіркесін "жабық халық" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «жабық халық» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жабық халық, тұйық халық – көші-қон процестерінен оқшауланған, яғни сыртқы көші-қон ағыны болмайтын немесе өте шектеулі деңгейде жүзеге асатын халық. Мұндай жағдайда халықтың саны мен құрылымы тек табиғи өсім (туу мен өлім-жітім) есебінен өзгеріп отырады. Бұл ұғым демографиялық зерттеулерде халықтың ішкі даму үрдістерін талдау үшін қолданылады.
2. Этимологиясы: халық (араб. خلق) – «адамдар қауымдастығы, жұрт»
3. Өзбек: yopiq aholi
4. Түрік: kapalı nüfus
5. Ағылшын: closed population
6. Неміс: geschlossene Bevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: халық (2005), тұрғын халық (2010)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі № 477-IV Заңы ... жабық ... халықтың ...
Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 27 маусымдағы N 444-IV Заңы ... жабық ... халықты ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 24 қарашадағы № 421-V ҚРЗ ... жабық ... халықтың ...
Қазақстан Республикасының 1993 жылғы 8 желтоқсандағы № 2572-XII Заңы ... тұйық ... халықтың ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 30 маусымдағы № 60-VII ҚРЗ ... тұйық ... халық ...
9. Ұсыныстар: бұл термин тек негізінен статистика, саясаттану және іс жүргізу саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Терминді аудару барысында түпнұсқа сипатының назарға алынғанын құптаймыз және «тұйық халық» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жалған урбанизация – урбанизацияның бір түрі, онда қала халқының қарқынды өсуі қалалық функциялардың (экономика, инфрақұрылым, жұмыс орындары) тиісті дамуына сәйкес келмейді. Бұл урбанизация түрі жаңадан келген қала тұрғындарын қаланың мәдени-экономикалық ортасына толыққанды қосуға қажетті жағдайларды қамтамасыз ете алмайды. Бұл ұғым ХХ ғасырдың екінші жартысында Латын Америкасы, Азия және Африка елдерінде қалалар халқының күрт өсуі кезінде пайда болды. Дегенмен, бұл елдерде экономикалық өсім баяу жүрді, ал жұмыс орындары жеткіліксіз болды. Қала халқының жарылыс тәрізді өсуі екі негізгі факторға байланысты болды: Ауыл тұрғындарының жаппай қалаға көшуі
Қалалардың өз ішіндегі демографиялық жарылыс. Көп жағдайда аграрлық артық халық – яғни латифундиялардың (ірі жер иеліктерінің) кеңеюі нәтижесінде жұмыссыз қалған ауыл тұрғындары – қалаларға қоныс аударады. Алайда, бұл көшіп келген халық жұмыс таба алмай, маргиналдық топтарды толықтырады. Осылайша, қала халқының өсу қарқыны еңбек нарығындағы сұраныстан әлдеқайда жоғары болады. Бұл үрдістің салдары ретінде: Мемлекеттік қолдау таппаған қалалар кедейлік белдеулері мен лашық аудандарымен қоршалады. Бұл аудандарда бейресми және қылмыстық еңбек түрлері кең таралады. Жоспарсыз қала дамуы, көлік инфрақұрылымының әлсіздігі және басқа да қолайсыз жағдайлар орын алады.
Аталған урбанизациялық теңсіздіктер дамушы елдерде шынайы урбанизацияның мүлде жүрмейтінін білдірмейді. Керісінше, бұл олардың мәдени және экономикалық ерекшеліктерін көрсетеді. Өз кезегінде, дамыған елдерде басқа проблема – гиперурбанизация байқалады. Мұнда қалалық аумақтардың кеңеюі табиғи ландшафтқа салмақ салып, экологиялық тепе-теңдікті бұзады. Дегенмен, бұл елдердегі өмір сүру жағдайлары, жалпы алғанда, қала тұрғындары үшін қолайлы болып қала береді.
2. Этимологиясы: урбанизация (лат. urbanus) – «қалалық»
3. Өзбек: soxta urbanizatsiya
4. Түрік: sahte kentleşme
5. Ағылшын: false urbanization
6. Неміс: falsche Urbanisierung
7. Бекітілген нұсқасы: урбандану (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1278 Қаулысы ... демографиялық даму және урбанизация үрдістері ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, заңнама мәтіндерінде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «ложная урбанизация» терминінің баламасын «жалған урбанизация» тіркесі тұлғасында беру және қолдану тәжірибесі қалыптасқан. Осы дәлелді ескере отырып, «жалған урбанизация» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жалпы көші-қон – шектегі барлық көшірілген халықтың санын көрсететін жалпы көрсеткіш.
2. Этимологиясы: миграция (лат. migratio) – көшу
3. Өзбек: yalpi migratsiya
4. Түрік: brüt göç
5. Ағылшын: gross migration
6. Неміс: bruttomigration
7. Бекітілген нұсқасы: мәжбүрлі көші-қон (2022)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 2021 жылғы 15 қыркүйектегі № 19 бұйрығы. ... жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың қорытындылары бойынша еңбек көші-қонын сипаттайтын ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2019 жылғы 24 қыркүйектегі № 7 бұйрығы. ... еңбек көші-қонын сипаттайтын көрсеткіштерді қалыптастыру бойынша ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «жалпы көші-қон» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жалпы өмірлік әлеует – адамның немесе қоғамның өмір сүру ұзақтығы мен сапасын сипаттайтын, физикалық, әлеуметтік және экономикалық ресурстардың жиынтығы. Бұл көрсеткіш халықтың денсаулық жағдайын, өмір сүру деңгейін, білім алу мүмкіндіктерін, еңбекке қабілеттілігін және жалпы өмір сүру жағдайларын бағалауға көмектеседі. Жалпы өмірлік әлеует демографиялық, әлеуметтік және экономикалық зерттеулерде маңызды рөл атқарады.
2. Этимологиясы: өмір (араб. عمر) – "тіршілік"
3. Өзбек: umumiy hayot salohiyati
4. Түрік: genel yaşam potansiyeli
5. Ағылшын: total life potential
6. Неміс: allgemeines Lebenspotenzial
7. Бекітілген нұсқасы: әлеует (іс жүргізу) (1995)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 18 ақпандағы № 454-V ҚРЗ ... жалпы ... өмірлік әлеует
Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 15 қарашадағы № 72-VII ҚРЗ ... жалпы ... өмірлік әлеует
Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 1 шілдедегі № 106-VIII ҚРЗ ... жалпы ... өмірлік әлеует
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығы ... жалпы ... өмірлік әлеует
9. Ұсыныстар: "общий жизненный потенциал" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «жалпы өмірлік әлеует» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жартылай тұрақты халық – тек жас құрылымы өзгермейтін тұрақты халық.
2. Этимологиясы: стабильді (лат. stabilis, нем. stabil) – «тұрақты, өзгермейтін».
3. Өзбек: yarim doimiy aholi
4. Түрік: yarı kalıcı nüfus
5. Ағылшын: quasi-stable population
6. Неміс: halbstabile bevölkerung
7. Бекітілген нұсқасы: тұрақты (2024), халық (еңбек және халықты әлеуметтік қорғау) (2005)
8. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2018 жылғы 10 мамырдағы № 69 шешімі. ... субстанциялардың тұрақтылығын ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 1 шілдедегі № 102-VIII ҚРЗ. ... жартылай тіркемесі бар автомобиль ...
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 29 маусымдағы № 263 бұйрығы. ... Халықты әлеуметтік қорғау саласында жартылай стационарлық ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2018 жылғы 16 мамырдағы № 684 Жарлығы. ... тұрақты жұмыс істейтін реттеуші органы ...
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы. 2003 жылғы 10 ақпан N 1019. ... тұрақты халқының саны - 1136,1 мың адамды, халықтың тығыздығы ...
9. Ұсыныстар: «стабильный-тұрақты» термині бекітілгендіктен, ұсынылып отырған «жартылай стабильді халық» деп бекітуге негіз жоқ. Аудармаларды, заңнамалық құжаттарды қарастыра келе, «жартылай тұрақты халық» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жас бойынша шоғырлану – көбінесе 0 немесе 5-ке аяқталатын белгілі бір жастағы халық санының немесе демографиялық оқиғалардың шоғырлануы.
2. Этимологиясы: аккумуляция (лат. accumulatio) - жинақтау
3. Өзбек: yoshning to'planishi
4. Түрік: yaş birikimi
5. Ағылшын: age accumulation
6. Неміс: Altersakkumulation
7. Бекітілген нұсқасы: бактериялардың шоғырлануы (2023), мұнай мен газдың жинақталуы (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2017 жылғы 14 желтоқсандағы № 416 бұйрығы. ... экономикалық шоғырлануға келісім беру бойынша өтінішхатты немесе жасалған экономикалық шоғырлану туралы ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2020 жылғы 21 сәуірдегі № 29 бұйрығы. ... экономикалық шоғырлануға қатысушы – экономикалық шоғырлану жасаған немесе жасауға ниеті бар ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «жас бойынша шоғырлану» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жас сызығы – халықтың жас құрылымын сипаттайтын демографиялық көрсеткіш немесе графикалық модель. Ол белгілі бір жас топтарының сандық арақатынасын көрсетеді және халықтың қартаю немесе жасару үрдістерін бағалау үшін қолданылады. Ерекшеліктері: Әдетте график түрінде бейнеленеді, онда х осінде – жас топтары, у осінде – халық саны немесе үлесі көрсетіледі; Жас топтары бойынша бөлінуі мүмкін (мысалы, 0-14 жас – балалар, 15-64 жас – еңбекке қабілетті халық, 65+ – қарттар); Демографиялық динамиканы, оның ішінде туу мен өлім-жітім деңгейлерін бағалауға мүмкіндік береді. Қолданылуы: Халықтың жас құрылымын зерттеу; Әлеуметтік және экономикалық саясатты жоспарлау (зейнетақы жүйесі, еңбек нарығы); Демографиялық болжамдар жасау. Жас сызығы халықтың жастық құрылымының өзгерісін анықтауға көмектеседі және ұзақ мерзімді әлеуметтік-экономикалық үрдістерді болжауда маңызды құрал болып табылады.
2. Этимологиясы: жас (ескі. түр. yaş) – «жанды, мөлшер, жасыл, қуатты»
3. Өзбек: yosh chizig'i
4. Түрік: yaş çizgisi
5. Ағылшын: age line
6. Неміс: die Linie des Alters
7. Бекітілген нұсқасы: жас (2017), сызық (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 4 шілдедегі N 469-II Заңы ... жас ... сызығын ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 20 шілдедегі № 335-V ҚРЗ ... бөлу сызығы ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 29 қазандағы № 371-V ҚРЗ ... жазықтық сызығын ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2019 жылғы 8 ақпандағы № 222-VІ ҚРЗ ... жасалған сызығы ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «линия возраста» тіркесін "жас сызығы" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «жас сызығы» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жас шамасының жіктемесі – халықты белгілі бір жас топтарына бөлу жүйесі, ол демографиялық, әлеуметтік және экономикалық зерттеулерде қолданылады. Бұл жіктеме халықтың жас құрылымын талдауға және әртүрлі жас санаттарының ерекшеліктерін айқындауға мүмкіндік береді. Жас шамасының жіктемесі халық құрылымындағы өзгерістерді бақылауға және ұзақ мерзімді даму стратегияларын анықтауға көмектеседі.
2. Этимологиясы: жас (ескі. түр. yaş) – «жанды, мөлшер, жасыл, қуатты», классификация (лат. classis + facere) – «разряд + жасау»
3. Өзбек: yosh tasnifi
4. Түрік: yaş sınıflandırması
5. Ағылшын: age classification
6. Неміс: klassifizierung des Alters
7. Бекітілген нұсқасы: жас (2017), жіктелім (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 6 қаңтардағы № ҚР ДСМ-4 бұйрығы ... жас шамасының ... жіктемесіне ...
Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2014 жылғы 20 қазандағы № 42 бұйрығы ... жас шамасы ...
Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің м.а. 2023 жылғы 28 шiлдедегi № 205 бұйрығы ... жас шамасы ...
Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің м.а. 2023 жылғы 13 қаңтардағы № 5 бұйрығы ... жас шамасы ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «классификация возраста» тіркесін "жас шамасының жіктемесі" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «жас шамасының жіктемесі» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жас шкаласы – белгілі бір демографияның басталу жасын, іс-шараларды, демографиялық үдеріс ағымдарын немесе жас құрамын өлшеу үшін қолданылатын жас сипаттамаларының жүйесі.
2. Этимологиясы: шкала (лат. scala ) – «баспалдақ», шәкіл (араб. شكل) шакил) - 1. Форма, түр. 2. Сурет, бейне. 3. Чертеж , диаграмма, фигура. 4. Ауысп. Өлшеу аспаптарының бетіндегі меже сызықтар (шкала).
3. Өзбек: yosh shkalasi
4. Түрік: yaş ölçeği
5. Ағылшын: age scale
6. Неміс: alterskala
7. Бекітілген нұсқасы: эквиваленттік шәкіл (2022), бофорт шкаласы (2024), жас (2017)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 13 тамыздағы № 61 бұйрығы. ... даму шкаласы бойынша ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 23 қыркүйектегі № 602 қаулысы. ... жарналарының шәкілі туралы ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2022 жылғы 29 желтоқсандағы № 174-VII ҚРЗ. ... агенттіктерінің шәкілдері бойынша ұқсас деңгейдегі ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2018 жылғы 28 желтоқсандағы № 208-VІ ҚРЗ. ... үш жасқа толғанға дейін оны ...
9. Ұсыныстар: «шкала» термині «шкала», «шәкіл» түрінде бекітіліп, соған сәйкес заңнамалық құжаттарда да әркелкі берілген. Тіліміздегі көп сөздердің араб-парсы тілінен енгендігін ескерсек, оның үстіне айтылуы тілімізге бейім болғандықтан, «жас шәкілі» терминін бекітуді ұсынған болар едік.

Дефинициясы1. Жастары бойынша жылжыту әдісі – демографияда халық құрылымын және оның динамикасын болжау үшін қолданылатын әдіс, ол белгілі бір жас тобындағы адамдарды уақыт өте келе келесі жас тобына ауыстыру принципіне негізделеді. Сондай-ақ халықтың қартаюы, туу деңгейінің өзгеруі, көші-қон әсерлері сияқты демографиялық үрдістерді талдауға көмектеседі.
2. Этимологиясы: жас (ескі. түр. yaş) – «жанды, мөлшер, жасыл, қуатты»
3. Өзбек: yoshga qarab harakatlanish usuli
4. Түрік: yaşa göre hareket yöntemi
5. Ағылшын: method of age shifting
6. Неміс: Altersbewegungsmethode
7. Бекітілген нұсқасы: жас (2017), әдіс (1992)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 24 маусымдағы № 52-VII ҚРЗ ... жасына байланысты ... жылжыту коэффициенті ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 239-V ҚРЗ ... жасына байланысты ... жылжыту коэффициентінің ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті Төрағасының 2016 жылғы 11 қарашадағы № 264 бұйрығы ... жасына қарай коэффициенті
9. Ұсыныстар: "метод передвижки по возрастам" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан, «жастары бойынша жылжыту әдісі» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жас бойынша жылжыту – көші-қон әсерін ескермей, халықтың жас-жыныстық құрылымының болашағы бойынша есептеу әдісі.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: yoshga qarab harakatlanish
4. Түрік: kohort yaşlanması
5. Ағылшын: cohort aging
6. Неміс: nach alter bewegen
7. Бекітілген нұсқасы: жас (2017)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2017 жылғы 21 қыркүйектегі № 134 бұйрығы. ... есептеу негізінде "жасы бойынша жылжыту" әдісі ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 25 қаңтардағы № 33 қаулысы. ... адамдардың жастан-жасқа өту әдістері, статистикалық ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 29 қарашадағы № 1018 қаулысы. ... (қысқарту, ұзарту немесе ауыстыру) жағдайда негізгі борышты өтеу кезеңі...
9. Ұсыныстар: математикада «жас бойынша есептер», «адам жасы бойынша есептер» термині, педагогикада «жас кезеңдері» термині қалыптасқан, яғни «жас» терминдік тіркес құрамында жекеше түрде, тәуелдік жалғауынсыз қолданылады. Сондықтан «жас бойынша жылжыту» немесе «жасқа байланысты жылжыту» терминін бекіту ұсынылады. Ал «жастары бойынша жылжыту» – калька аударма.

Дефинициясы1. Жасты кезеңдестіру – адамның туғаннан қайтыс болғанға дейінгі даму кезеңдерін жүйелеу.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: yoshni davriylashtirish
4. Түрік: yaş dönemlendirmesi
5. Ағылшын: age periodization
6. Неміс: altersperiodisierung
7. Бекітілген нұсқасы: жас (2017), период (2023), турбуленттік кезең (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 603 бұйрығы. ... Өмірлік кезең салттары: ...
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2022 жылғы 13 желтоқсандағы № 185 бұйрығы. ... Тарихи үдерісті кезеңдерге бөлу ... тарихи фактілер мен мәліметтердің хронологиясы, кезеңділігі қайта қаралатын ...
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2022 жылғы 13 желтоқсандағы № 185 бұйрығы. ... қажеттіліктері мен жасына қарай мүмкіндіктері ...
9. Ұсыныстар: қазақ тілінің табиғатына сәйкес «жасты кезеңдерге бөлу» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жастық коэффициенттер – демографияда халықтың жас топтарын ескере отырып, әртүрлі аспектілерін бағалау үшін пайдаланылатын көрсеткіштер.
2. Этимологиясы: коэффициент (лат. coefficiens) – бірге
3. Өзбек: yosh koeffitsientlari
4. Түрік: yaş oranları
5. Ағылшын: age coefficients
6. Неміс: Alterskoeffizienten
7. Бекітілген нұсқасы: анизотропия коэффициенті (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2019 жылғы 29 шілдедегі № 3 бұйрығы. ... Жалпы туу коэффициенті промилледе көрсетіледі және жалпы халық санына қатысты халықтың өлім-жітімі қарқындылығын айқындайды ...
Ақтөбе облысы Мұғалжар ауданы әкімдігінің 2019 жылғы 27 қарашадағы № 452 қаулысы. ... объектісінің орналасуын ескеретін аймаққа бөлу коэффициенттері ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «жастық коэффициенттер» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жастық құрылымды талдау – демографиялық даму тенденцияларын анықтау және қоғамдағы әлеуметтік, экономикалық және саяси үдерістерді түсіну мақсатында халықтың әртүрлі жас топтары бойынша таралуын зерттеу.
2. Этимологиясы: анализ (грек. ἀνάλυσις) – бүтінді құрамдас бөліктерге бөлу; құрылым (лат. structūra) – байланыс, құрылым.
3. Өзбек: yosh tarkibini tahlil qilish
4. Түрік: yaş yapısının analizi
5. Ағылшын: age structure analysis
6. Неміс: аnalyse der Altersstruktur
7. Бекітілген нұсқасы: құрылымдық талдау (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2019 жылғы 29 шілдедегі № 3 бұйрығы. ... құрылымдық бөлімшелеріне және аумақтық органдарына жұмыс ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2021 жылғы 21 қаңтардағы № 18 бұйрығы. ... талдаулардың топырақ үлгілері барлық қалыңдықпен генетикалық жиектер бойынша тұтас бағанмен алынады ...
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2018 жылғы 15 маусымдағы № 258 бұйрығы. ... оның ішінде жануарлардың жыныстық-жастық тобы бөлінісінде ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «жастық құрылымды талдау» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жастық құрылымының тегістік индексі – халықтың жас құрамының өзгеріссіздігін немесе біркелкілігін сипаттайтын демографиялық көрсеткіш. Бұл индекс жас топтарының арасындағы сандық айырмашылықтарды бағалау үшін қолданылады. Егер индекс жоғары болса, бұл халықтың белгілі бір жас топтарында айтарлықтай басымдық бар екенін (мысалы, қартаю немесе жастар санының азаюы) білдіреді. Ал төмен индекс халықтың жастық құрылымының салыстырмалы түрде теңгерімді екенін көрсетеді. Бұл көрсеткіш демографиялық саясатты жоспарлау, еңбек нарығын болжау және әлеуметтік бағдарламаларды әзірлеу үшін маңызды.
2. Этимологиясы: индекс (лат. index) – «тізім, реестр, нұсқау»
3. Өзбек: yosh tuzilishining silliqligi indeksi
4. Түрік: yaş yapısının düzgünlük endeksi
5. Ағылшын: index of smoothness of age structure
6. Неміс: altersstruktur-Glättungsindex
7. Бекітілген нұсқасы: жас (2017), индекс (1971)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі № 473-IV Заңы ... құрылымдық ... индексі ...
Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 24 қарашадағы N 205-IV Заңы ... құрылымы ... индексіне ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2018 жылғы 2 шiлдедегi № 170-VІ ҚРЗ ... құрылымдық ... индексі ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2024 жылғы 27 маусымдағы № 34 бұйрығы ... жыныстық-жастық құрылымы ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 17 қаңтардағы № 3 бұйрығы ... жыныстық-жастық құрылымы ... индексі ...
9. Ұсыныстар: "индекс плавности возрастной структуры" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Терминді аудару барысында түпнұсқа сипатының назарға алынғанын құптаймыз және «жастық құрылымының тегістік индексі» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жастық пирамида – адамдардың жас топтары мен жынысы бойынша бөлінуін көрсететін халықтың жас-жыныстық құрылымының графикалық көрінісі.
2. Этимологиясы: возраст (грек. αὑξάνεσθαι) – өсу
3. Өзбек: yosh piramidasi
4. Түрік: yaş piramidi
5. Ағылшын: age pyramid
6. Неміс: Alterspyramide
7. Бекітілген нұсқасы: экологиялық пирамида (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 шілдедегі N 701 Қаулысы. ... тұрғындардың жыныстық-жастық пирамидасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы № 29 наурыздағы № 299 қаулысы. ... пирамидалардың қызметіне қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «жастық пирамида» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жас бойынша өлім-жітім – әр топтағы 1000 немесе 100000 адамға шаққанда әр түрлі жас топтарында қайтыс болғандардың санын көрсететін көрсеткіш.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: yoshga bog'liq o'lim
4. Түрік: yaşa göre ölüm oranı
5. Ағылшын: age-specific mortality
6. Неміс: alterspezifische sterblichkeit
7. Бекітілген нұсқасы: өлім деңгейі (2023), жас (2017)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2018 жылғы 21 қыркүйектегі № 1 бұйрығы. ... жас тобындағы өлім-жітімнің ... Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2011 жылғы 1 наурыздағы № 105 бұйрығы. ... халықтың өлім-жітімі туралы деректер,...
Қазақстан Республикасының Заңы 2022 жылғы 21 мамырдағы № 122-VII ҚРЗ. ... өлімнің (өлім-жітімнің) орташа статистикалық ...
9. Ұсыныстар: аудармаларды, заңнамалық құжаттардағы қолданысты, бекітілген нұсқаны қарастыра келе, «жасқа байланысты өлім деңгейі» терминін бекіту ұсынылады. Себебі қазақ әдеби тілінде «өлім-жітім» қос сөзі мал басына байланысты көбірек қолданылады. Мамандардың пікірі керек.

Дефинициясы1. Жасыл демография – демографиялық өзгерістер мен экологиялық мәселелердің өзара байланысын зерттейтін ғылым саласы. Ол халықтың өсуі, құрылымы және қоныстануының қоршаған ортаға әсерін, сондай-ақ экологиялық факторлардың адамдардың денсаулығы мен әл-ауқатына тигізетін ықпалын қарастырады. Негізгі бағыттары: халықтың өсуі және қоршаған орта; экологиялық миграция; денсаулық және қоршаған орта; тұрақты даму.
2. Этимологиясы: демография (еж. грек. δῆμος + γράφω) – «халық» + «жазамын»
3. Өзбек: yashil demografiya
4. Түрік: yeşil demografi
5. Ағылшын: green demography
6. Неміс: grüne Demografie
7. Бекітілген нұсқасы: демография (2021)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі N 242 Заңы ... жасыл ... демографиялық ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 4 тамыздағы № 912 Қаулысы ... жасыл ... демографиялық ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 7 тамыздағы № 804 қаулысы ... жасыл ... демографиялық ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «зелёная демография» тіркесін "жасыл демография" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Әрі бұл терминнің түпнұсқа тұлғасының да толық баламасы бола алады. Сондықтан «жасыл демография» тіркесінің термин ретінде бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жасына қарай жылжыту коэффициенті – белгілі бір уақыт аралығында халықтың жас құрылымындағы өзгерістерді сипаттайтын көрсеткіш. Бұл коэффициент халықтың белгілі бір жас тобындағы адамдар санының келесі жастағы топқа өтуін бағалайды. Ол негізінен халықтың қартаюын, туу деңгейінің өзгеруін және демографиялық динамиканы талдау үшін қолданылады. Жасына қарай жылжыту коэффициенті халықтың табиғи өсіміне, көші-қон үрдістеріне және өмір сүру ұзақтығына байланысты өзгеруі мүмкін. Бұл көрсеткіш демографиялық болжамдар жасауда және әлеуметтік саясатты жоспарлауда маңызды рөл атқарады.
2. Этимологиясы: жас (ескі. түр. yaş) – «жанды, мөлшер, жасыл, қуатты»
3. Өзбек: yoshning harakatlanish koeffitsienti
4. Түрік: yaşların hareket katsayısı
5. Ағылшын: the coefficient of age movement
6. Неміс: Altersbewegungsfaktor
7. Бекітілген нұсқасы: жас (2017), коэффициент (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 24 маусымдағы № 52-VII ҚРЗ ... жасына байланысты ... жылжыту коэффициенті ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 239-V ҚРЗ ... жасына байланысты ... жылжыту коэффициентінің ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті Төрағасының 2016 жылғы 11 қарашадағы № 264 бұйрығы ... жасына қарай коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің төрағасының 2016 жылғы 28 қыркүйектегі № 219 бұйрығы ... жасына қарай коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 28 ақпандағы № 89 қаулысы ... жасына қарай ... жылжытуының коэффициенті ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, заңнама мәтіндерінде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «коэффициент передвижки возрастов» терминінің баламасын «жасына қарай жылжыту коэффициенті» тіркесі тұлғасында беру және қолдану тәжірибесі кездеседі. Осыған сүйене отырып, «жасына қарай жылжыту коэффициенті» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жаһандық демографиялық теңестіру – бала туу, өлім-жітім және көші-қон сияқты демографиялық көрсеткіштер бүкіл әлем бойынша біркелкі болатын үдеріс.
2. Этимологиясы: демография (грек. δῆμος) – халық
3. Өзбек: global demografik tenglashtirish
4. Түрік: küresel demografik eşitleme
5. Ағылшын: global demographic equalization
6. Неміс: globaler demografischer Ausgleich
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың демографиялық құрылымы (2024), жаһандық проблемалар (2019), теңестіру (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 21 қыркүйектегі № 968 Қаулысы. ... жаһандық техникалық ережелерді енгізу туралы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 11 ақпандағы № 51 қаулысы. ... жаһандық бәсекеге қабілеттілік ...
Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2024 жылғы 4 маусымдағы № 318/НҚ бұйрығы. ... нивелирлік желілерді теңестіруде ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 16 ақпандағы № 60 қаулысы. ... Қазақстан Республикасының шет елдегі мекемесінің персоналына теңестіру туралы ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «жаһандық демографиялық теңестіру» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жеке тұлғалар жиынтықтарын шектеу – белгілі бір әлеуметтік, демографиялық немесе құқықтық критерийлер негізінде адамдар топтарын қалыптастыруды немесе олардың белгілі бір санаттарға кіруін шектеуді білдіретін ұғым. Әлеуметтік немесе экономикалық саясат аясында белгілі бір топтарды анықтау және реттеу мақсатында қолданылады. Құқықтық және демографиялық негіздерге сүйенуі мүмкін (мысалы, жас мөлшері, азаматтық мәртебе, табыс деңгейі). Ресурстарды әділетті бөлу, мемлекеттік бағдарламаларға қолжетімділікті реттеу немесе белгілі бір қызмет түрлеріне шектеу қою үшін пайдаланылады. Жеке тұлғалар жиынтықтарын шектеу әлеуметтік әділеттілік пен теңдікті қамтамасыз ету үшін қажет, алайда оның негіздері адам құқықтарына қайшы келмеуі тиіс.
2. Этимологиясы: тұлға (араб. ﻃﻠﻌﺖ) – "кескін, келбет, көркем жүз", локализация (лат. locus) - «орын, жер»
3. Өзбек: shaxslar populyatsiyasining lokalizatsiyasi
4. Түрік: bireylerin kümelerinin lokalizasyonu
5. Ағылшын: localization of sets of individuals
6. Неміс: lokalisierung von Individuen
7. Бекітілген нұсқасы: жиынтық (мат.)/(филос.) (1971), оқшаулау (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: –
9. Ұсыныстар: «локализация совокупностей индивидов» термині тек негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде кездесе бермейді. Терминді сараптау барысында «» терминінің басқа тілдердегі баламаларын зерделей келе, "жеке тұлғалар жиынтықтарын шектеу" тіркесі түрінде берілуін құптаймыз және осы тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Желілік ұрпақ – 1981 жылдан 1996 жылға дейін туылған, жас кезінде жаңа мыңжылдықты кездестірген, ең алдымен цифрлық технологияларға терең араласуымен сипатталатын адамдардың ұрпағы.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: tarmoq avlod
4. Түрік: ağ kuşağı
5. Ағылшын: network generation
6. Неміс: netzwerkgeneration
7. Бекітілген нұсқасы: сетевое издание желілік басылым (2021), ұрпақты болу құқықтары (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрінің 2022 жылғы 21 қаңтардағы № 16 бұйрығы. ... желілік басылымдарды есепке қою ...
Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы N 442 Кодексі. ... желілік бөліктеріне ...
Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-ІV Кодексі. ... ұрпақ туғызуға қабілетін ...
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы 1998 жылғы 30 желтоқсан N 4187. ... ұрпақтардың өзара байланысын дамыту ...
9. Ұсыныстар: аудармаларды, заңнамалық құжаттарды қарастыра келе, «желілік ұрпақ» калька аударма болғандықтан, «желі ұрпағы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жергілікті тұрғын – бір аумақта тарихи қалыптасқан, ұзақ уақыт бойы өмір сүріп келе жатқан және сол жердің мәдениеті мен дәстүріне бейімделген халық өкілі. Бұл термин көбінесе:
Автохтонды (түпкілікті) халықты сипаттау үшін қолданылады (мысалы, қазақтар – Қазақстанның жергілікті тұрғындары).
Белгілі бір елді мекенде немесе аймақта ұзақ уақыт тұрып келе жатқан адамдарды білдіреді (мысалы, ауылдың немесе қаланың байырғы тұрғындары).
Жергілікті тұрғындар аймақтың мәдени, әлеуметтік және экономикалық дамуына ықпал етеді және олардың құқығы кейбір елдерде заңнамалық тұрғыдан қорғалады.
2. Этимологиясы: тұрғын (ескі түр. dur-gun) – «бір жерге тән, тұрақты»
3. Өзбек: mahalliy aholi
4. Түрік: yerli
5. Ағылшын: local resident
6. Неміс: Einheimische
7. Бекітілген нұсқасы: Жергілікті (мем. сатып алу) (1999), тұрғын (2016)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 15 маусымдағы № 322-V ҚРЗ ... жергілікті ... тұрғын ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 7 сәуірдегі № 487-V ҚРЗ ... жергілікті ... тұрғын ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 1 сәуірде № 26-VII ҚРЗ ... жергілікті ... тұрғын ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2014 жылғы 2 шілдедегі № 225-V ҚРЗ ... жергілікті ... тұрғын ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, заңнама мәтіндерінде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «местный житель» терминінің баламасын «жергілікті тұрғын» тіркесі тұлғасында беру және қолдану тәжірибесі қалыптасқан. Осы дәлелді ескере отырып, «жергілікті тұрғын» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жетілген жас – адамның физиологиялық және психологиялық дамуының белгілі бір кезеңіне, әдетте 35-60 жас аралығына сәйкес келетін жас. Бұл кезең адамның өміріндегі ең маңызды және жауапты кезеңдердің бірін құрайды. Себебі осы уақытта адам көптеген жетістіктерге жетеді, отбасын құрады, балалар тәрбиелейді және қоғамға пайдалы істерді атқарады.
2. Этимологиясы: жас (ескі. түр. yaş) – «жанды, мөлшер, жасыл, қуатты»
3. Өзбек: voyaga etgan yosh, etuk yosh
4. Түрік: olgun yaş
5. Ағылшын: mature age
6. Неміс: Erwachsenenalter
7. Бекітілген нұсқасы: кемел шақ (2006)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 10 шілдедегі N 181-IV Заңы ... жетілген ... жастар ...
Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі N 593 Заңы ... жетілген ... жас ...
Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 25 қаңтардағы № 548-IV Заңы ... жетілген ... жас ...
9. Ұсыныстар: аударма сөздіктерде, ғылыми әдебиеттерде және баспасөзде «зрелый возраст» тіркесін көбінесе "кемел жас, кемел шақ" түрінде аударып беру тәжірибесі бар. Бұл, біздің ойымызша, терминнің түпнұсқа тұлғасының да баламасы бола алады. Сондықтан біз «кемел жас» тіркесін термин ретінде бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жоғары өлім-жітім индексі – белгілі бір аймақта немесе қоғамда өлім-жітім деңгейінің жоғары болуын көрсететін демографиялық көрсеткіш. Бұл индекс халықтың жалпы санына қатысты қайтыс болған адамдардың үлесін сипаттайды. Жоғары өлім-жітім индексі көбінесе медициналық қызметтердің жеткіліксіздігі, әлеуметтік жағдайлардың нашарлығы, қоршаған ортаның ластануы немесе эпидемиялардың салдарынан туындайды. Бұл көрсеткіш денсаулық сақтау жүйесінің жағдайын, өмір сүру ұзақтығын және халықтың әл-ауқатын бағалау үшін маңызды.
2. Этимологиясы: индекс (лат. index) – «тізім, реестр, нұсқау»
3. Өзбек: super o'lim ko'rsatkichi
4. Түрік: aşırı ölüm endeksi
5. Ағылшын: index of excess mortality
6. Неміс: übersterblichkeitsindex
7. Бекітілген нұсқасы: өлім-жітім көрсеткіші (2022), индекс (1971)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының Заңы 2022 жылғы 21 мамырдағы № 122-VII ҚРЗ ... жоғары ... өлім-жітім ...
Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 8 желтоқсандағы N 223-IV Заңы ... өлім-жітімін ...
Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 14 қаңтардағы № 544-IV Заңы ... өлім-жітімнің жоғары көрсеткіштері ...
Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 30 желтоқсандағы № 234-IV Заңы ... жоғары ... өлім-жітімі ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 25 ақпандағы № 183 Қаулысы ... өлім-жітімінің ең жоғары деңгейі ..индексі ...
9. Ұсыныстар: "индекс сверхсмертности" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Халықаралық термин ретінде түпнұсқа сипатының алынғанын құптаймыз және «жоғары өлім-жітім индексі» қалпында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жоғары өлім-жітім – кейбір жас кезеңдері үшін өлімнің биологиялық нормасынан асып кету.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: o'ta o'lim
4. Түрік: aşırı ölüm
5. Ағылшын: excess mortality
6. Неміс: übersterblichkeit
7. Бекітілген нұсқасы: жоғары кең жолақты байланыс (2019), өлім деңгейі (2023), перинаталдық өлім-жітім (статистика) (2013)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 28 желтоқсандағы N 1325 Қаулысы. ... өлім-жітімі көрсеткіштерінің өсуі ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 25 ақпандағы № 183 Қаулысы. ... өлім-жітімінің ең жоғары деңгейі ...
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 29 қарашадағы N 1113 Жарлығы. ... өлім-жітімнің барлық себептері арасында ...
9. Ұсыныстар: аудармаларды, заңнамалық құжаттарды, бекітілген нұсқаларды қарастыра келе, «жоғары өлім деңгейі» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жүктілік жиілігі коэффициенті – белгілі бір популяциядағы әйелдердің жүктілік деңгейін сипаттайтын демографиялық және медициналық көрсеткіш. Ол әдетте туу жасындағы (15-49 жас) әйелдер арасында белгілі бір уақыт аралығында (әдетте бір жыл ішінде) тіркелген жүктіліктер санының жалпы әйелдер санына қатынасы арқылы есептеледі. Бұл коэффициент халықтың табиғи өсімін, репродуктивті денсаулық деңгейін және әлеуметтік-экономикалық факторлардың туу көрсеткішіне әсерін бағалау үшін қолданылады.
2. Этимологиясы: коэффициент (лат. coefficiens) – «септігін тигізуші, ықпал етуші»
3. Өзбек: homiladorlik chastotasi koeffitsienti
4. Түрік: gebelik sıklığı oranı
5. Ағылшын: pregnancy rate ratio
6. Неміс: häufigkeitsfaktor von Schwangerschaften
7. Бекітілген нұсқасы: жүктілік (мед) (2005), жиілік (2016), коэффициент (2020)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 4 ақпандағы № 75-V Заңы ... жүктілік ... коэффициенті ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 12 қазандағы № 67-VII ҚРЗ ... жүктілік ... коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 13 мамырдағы № 413 Қаулысы ... жүктілік ... жиілігі коэффициенті ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 14 қарашадағы № 95 бұйрығы ... жүктілік ... жиілігі коэффициенті ...
9. Ұсыныстар: "коэффициент частоты беременностей" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Сараптау барысында түпнұсқа терминге толық балама бола алатындықтан әрі қолданысқа ыңғайлы, түсінікті болғандықтан, «жүктілік жиілігі коэффициенті» терминінің бекітілуін қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жыныстар арақатынасы – ерлер санының бүкіл популяциядағы немесе жекелеген жас топтарындағы әйелдер санына қатынасы (немесе керісінше).
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: jins nisbati
4. Түрік: cinsiyet oranı
5. Ағылшын: sex ratio
6. Неміс: geschlechterverhältnis
7. Бекітілген нұсқасы: арақатынас (2021), массалық арақатынас (2023), халықтың жыныстық құрылымы (2024), екіншілік жыныс белгілері (2024)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Президентінің 2024 жылғы 9 желтоқсандағы № 727 Жарлығы ... халықаралық келісімдермен арақатынасы .... Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 8 желтоқсандағы N 223-IV Заңы. ... барлық саласында жыныстар теңдігін ... Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 18 қазандағы N 1043 Қаулысы... жыныстар теңдiгi мәселелерiне патриархаттық ...
9. Ұсыныстар: терминдік тіркес сыңарларының бекітілген нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «жыныстар арақатынасы» деп бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жыныстардың бірінші арақатынасы – ұрықтану сәтінде немесе эмбриондық даму кезеңінің басында ер және әйел жынысты ұрықтардың сандық қатынасы. Әдетте, бұл көрсеткіш 105–107 ер жынысты ұрыққа 100 әйел жынысты ұрық деңгейінде болады. Жыныстардың бірінші арақатынасына генетикалық, биологиялық және экологиялық факторлар әсер етуі мүмкін.
2. Этимологиясы: жыныс (ар. جِنْس) – «түр, тек»
3. Өзбек: birlamchi jins nisbati
4. Түрік: birincil cinsiyet oranı
5. Ағылшын: primary sex ratio
6. Неміс: primäres Geschlechterverhältnis
7. Бекітілген нұсқасы: жыныстық сценарий (2022), біріншілік үдеріс (2024), арақатынас (2021)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2023 жылғы 22 ақпандағы № 75 бұйрығы ... жыныстардың ... бірінші арақатынасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 27 желтоқсандағы № 1201 қаулысы ... жыныстардың ... бірінші арақатынасы ...
Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 5 мамырдағы № 127 бұйрығы ... жыныстардың ... бірінші ... арақатынасы ...
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 6 ақпандағы № 33 бұйрығы ... жыныстардың ... бірінші ... арақатынасы ...
9. Ұсыныстар: «первичное соотношение полов» термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында қолданылады. Дегенмен заңнама мәтіндерде және баспасөзде де кездеседі. Терминді аудару барысында түпнұсқа тіркеске балама бола алатындықтан, «жыныстардың бірінші арақатынасы» тұлғасында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жыныстардың екінші арақатынасы – туғаннан кейін және өсімін молайту басталғанға дейін, яғни ұрпақты болу жасына дейін популяциядағы ерлер мен әйелдер санының арақатынасы.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: ikkilamchi jinsiy nisbat
4. Түрік: ikincil cinsiyet oranı
5. Ағылшын: secondary sex ratio
6. Неміс: sekundäres Geschlechterverhältnis
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың жыныстық құрылымы (2024), массалық арақатынас (2023)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 5 мамырдағы № 127 бұйрығы. ... Өндірушілер жыныстарының арақатынасы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 24 қазандағы N 986 Қаулысы. ... жыныстардың физикалық-техникалық қасиеттерін өзгертуге ...
9. Ұсыныстар: заңнама құжаттарында берілу ретін, бекітілген терминдерді, басқа тілдегі аудармасын ескере отырып, «жыныстардың екінші арақатынасы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Жыныстардың үшінші арақатынасы – жыныстық жетілген ағзалардағы қатынас. Үшінші жыныстық қатынас тең ересектер арасындағы жыныстық қатынас (ASR), ол популяциядағы ересек ерлер мен әйелдердің қатынасы ретінде анықталады.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: uchinchi darajali jins nisbati
4. Түрік: üçüncül cinsiyet oranı
5. Ағылшын: tertiary sex ratio
6. Неміс: tertiäres Geschlechterverhältnis
7. Бекітілген нұсқасы: екіншілік жыныс белгілері (2024), арақатынас (2021), метрикалық арақатынастар (2021)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Президентiнiң Жарлығы. 1996 жылғы 20 қарашадағы N 3228. ... дәлме-дәл арақатынастары мен ...
Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2022 жылғы 18 қазандағы № 662 бұйрығы ... жыныстық арақатынасының динамикасы ... Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 853 Жарлығы. ... жыныстық серіктес тарапынан ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының м.а. 2015 жылғы 23 желтоқсандағы № 219 бұйрығы. ... жыныстық тегіне қарамастан әйелдер мен ерлердің ...
9. Ұсыныстар: сараптама қорытындысы «жыныстардың үшінші арақатынасы» терминін бекітуді ұсынады.

Дефинициясы1. Жыныстық пропорция индексі – белгілі бір қоғамда немесе аймақтағы ерлер мен әйелдердің сандық арақатынасын сипаттайтын демографиялық көрсеткіш. Ол жалпы халық санына қарағанда әрбір жыныс өкілдерінің үлесін бағалау үшін қолданылады. Жыныстық пропорция индексі, әдетте, 100 әйелге шаққандағы ерлер саны ретінде есептеледі. Мысалы, егер индекс 105 болса, онда 100 әйелге 105 ер адам келеді. Бұл көрсеткіш халықтың жыныстық құрылымын талдауға және көші-қон, туу және өлім-жітім деңгейлерін бағалауға мүмкіндік береді.
2. Этимологиясы: индекс (лат. index) – «тізім, реестр, нұсқау»
3. Өзбек: jinsiy mutanosiblik indeksi
4. Түрік: cinsiyet oranı indeksi
5. Ағылшын: index of sexual proportion
6. Неміс: index des sexuellen Anteils
7. Бекітілген нұсқасы: пропорция (2010), индекс (1971)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 18 қаңтардағы № 546-IV Заңы ... жыныстық ... индексті ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2018 жылғы 2 шiлдедегi № 170-VІ ҚРЗ ... жыныстық ... индексі ...
Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 17 ақпандағы № 566-IV Заңы ... жыныстық ... индекстеудің ...
Қазақстан Республикасының Заңы 2014 жылғы 14 қазандағы № 240-V ҚРЗ ... пропорция ... индексі ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 21 қазандағы № 3-3/539 бұйрығы ... жыныстық ... пропорция индексі ...
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 25 желтоқсандағы № 3-3/1119 бұйрығы ... жыныстық ... пропорция индексі ...
9. Ұсыныстар: "индекс половой пропорции" термині негізінен статистика, іс жүргізу және демография саласында ғана қолданылатындықтан, заңнама мәтіндерде және баспасөзде сирек кездеседі. Халықаралық термин ретінде түпнұсқа сипатының алынғанын құптаймыз және «жыныстық пропорция индексі» қалпында бекітуге ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жыныстық-жастық пирамида – жынысы мен жасы бойынша халық құрылымын графикалық бейнелеу.
2. Этимологиясы: пирамида (еж.гр. pyramis) – пирамида
3. Өзбек: jins va yosh piramidasi
4. Түрік: cinsiyet ve yaş piramidi
5. Ағылшын: the sex and age pyramid
6. Неміс: geschlecht - Alterspyramide
7. Бекітілген нұсқасы: халықтың жыныстық құрылымы (2024), жас (2017), пирамида (матем.) (2015)
8. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 23 тамыздағы № 625 қаулысы. ... жыныстық-жас құрылымы ...
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 шілдедегі N 701 Қаулысы. ... тұрғындардың жыныстық-жастық пирамидасы ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 20 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-291/2020 бұйрығы. ... жыныстық-жастық түзету ...
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 5 сәуірдегі № 12 бұйрығы. ... жыныстық-жастық санаттарының ...
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті Төрағасының 2016 жылғы 11 қарашадағы № 264 бұйрығы. ... оның жыныс-жас құрылымын ...
9. Ұсыныстар: заңнамалық құжаттарда «жыныстық-жастық пирамида», «жыныстық-жастық түзету» терминдері қолданылған. Соған сәйкес«жыныстық-жастық пирамида» терминін бекіту ұсынылған. Бірақ аталған термин калька аударма, яғни орыс тіліндегі сын есімнің зат есіммен тіркесу ерекшелігіне басымдық берілген. Мамандардың пікірі керек. Термин ықшамдылығын ескере отырып, «жыныс-жас пирамидасы» терминін бекіту ұсынылады.

Дефинициясы1. Замандастар – демографияда белгілі бір уақытта немесе уақыт аралығында өмір сүретін адамдар тобын білдіреді.
2. Этимологиясы: –
3. Өзбек: zamondoshlar Түр: ағыл. нем:
4. Түрік: çağdaştakiler
5. Ағылшын: the contemporaries
6. Неміс: zeitgenossen
7. Бекітілген нұсқасы: –
8. Заңнамадағы қолданысы: Білім, ғылым және мәдениет мәселелері бойынша декларация. Біріккен Ұлттар Ұйымы, Париж, 1978 жыл 27 қараша. ... замандастарының әлеуметтік тағдырлары үшін ... Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2019 жылғы 20 мамырдағы № 86-ө өкімі. ... үлес қосқан замандастарды қолдау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2019 жылғы 4 ақпандағы № 56 бұйрығы. ... замандас тұлғалардың өміріндегі ...
9. Ұсыныстар: терминнің заңнамадағы қолданысын қарастыра келе, «замандастар» деп бекіту ұсынылады.