1. | АБДИКАЦИЯ | АБДИКАЦИЯ | АБДИКАЦИЯАБДИКАЦИЯСаласызаң Этимологиясыағылш. abdication – «бас тарту» Дефинициясымонархтың тақтан ресми түрде бас тартуы. | +2 |
2. | АБОЛИЦИОНИЗМ | АБОЛИЦИОНИЗМ | АБОЛИЦИОНИЗМАБОЛИЦИОНИЗМСаласызаң Этимологиясылат. abolitio – «жою, болдырмау» ДефинициясыXVIII-XIX ғғ. соңында АҚШ-тағы негрлердің құлдығын жою қозғалысы; ал Ұлыбритания, Франция және бірқатар басқа елде отаршылдықтағы құлдықты жою қозғалысы. | +2 |
3. | АБСОЛЮТНАЯ МОНАРХИЯ | АБСОЛЮТТІК МОНАРХИЯ | АБСОЛЮТНАЯ МОНАРХИЯАБСОЛЮТТІК МОНАРХИЯСаласызаң Этимологиясы Дефинициясымемлекеттік (заңнамалық, атқарушылық, сот), сондай-ақ рухани (діни) биліктің толық монархтың қолында заң жүзінде және нақты шоғырланатын монархиялық басқару формасының бір түрі. Қазіргі таңда дүниежүзінде 8 абсолюттік монархия сақталған олар: Бахрейн, Бруней, Ватикан, Катар, Кувейт, БАӘ, Оман, Сауд Аравиясы. Осы елдердің кейбіреуінде конституциялық монархияға өту бойынша алғашқы қадамдар жасалған. Абсолюттік монархияда монарх атқару билігін үкіметпен бірге, ал заң шығару билігін әртүрлі заң жөнінде кеңес беретін органдардың (сайланатын немесе тағайындалатын) көмегімен жүзеге асырады. | +2 |
4. | АБСТИНЕНТНЫЙ СИНДРОМ | АБСТИНЕНТТІ СИНДРОМ | АБСТИНЕНТНЫЙ СИНДРОМАБСТИНЕНТТІ СИНДРОМСаласызаң Этимологиясы Дефинициясысозылмалы маскүнемдік пен нашақорлықтың негізгі белгілерінің бірі. Алкогольді (нашақорлық заттарды) қабылдауды шұғыл түрде тоқтату немесе олардың мөлшерін азайту нәтижесінде пайда болатын бірқатар соматикалық және психологиялық бұзылушылықтармен (дірілдеу, терлеу, жүректің тез қағуы, ұйқының бұзылуы және т.б.) сипатталады. | 0 |
5. | АБСТРАКТНЫЕ СДЕЛКИ | АБСТРАКТІЛІ МӘМІЛЕЛЕР | АБСТРАКТНЫЕ СДЕЛКИАБСТРАКТІЛІ МӘМІЛЕЛЕРСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыазаматтық құқық ғылымында жарамдылығы мәміле негізіне – мақсатына тәуелді болмайтын мәміле құқығы. Каузалды мәмілелер абстрактілі мәмілелерге қарама-қарсы. | +2 |
6. | АВАРИЙНЫЙ КОМИССАР | АПАТТЫҚ КОМИССАР | АВАРИЙНЫЙ КОМИССАРАПАТТЫҚ КОМИССАРСаласызаң Этимологиясы Дефинициясысақтандырылған кемелер мен жүктер бойынша залалдың себептерін, сипаты мен көлемін анықтаумен айналысатын тұлға немесе фирма. Апаттық комиссардың аты-жөні мен координаттары сақтандыру сертификатында немесе полисте көрсетіледі. Сақтандыру жағдайы орын алған кезде сақтанушы апаттық комиссарға жүгінуге міндетті. Апаттық комиссардың қызметтері өте ауқымды және сақтандырушының нұсқауларымен айқындалады. Апаттық комиссар апаттық сертификат жасайды, онда залалдың сипаты, көлемі мен себебі расталады, соның негізінде сақтандырушы сақтанушының талап-тілектерін төлеу немесе одан бас тарту туралы шешім қабылдайды. | +2 |
7. | АВТОГУЖЕВАЯ ПОВИННОСТЬ | АВТОМОБИЛЬ-ЖЕГІН КӨЛІК ЖОЛЫ | АВТОГУЖЕВАЯ ПОВИННОСТЬАВТОМОБИЛЬ-ЖЕГІН КӨЛІК ЖОЛЫСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыстихиялық апатпен күресу үшін немесе қандай да бір маңызды мемлекеттік тапсырмаларды орындау үшін азаматтық немесе әскери биліктердің қарауына тарту күшін, автомобиль немесе жегін көлік беру міндеті. Соғыс кезінде әскери билік енгізуі мүмкін. | +2 |
8. | АВТОКРАТИЯ | АВТОКРАТИЯ | АВТОКРАТИЯАВТОКРАТИЯСаласызаң Этимологиясыrp. autokrateia – «самодержавие» Дефинициясыжоғарғы билік бір адамға шексіз тиесілі болатын басқару жүйесі. | +2 |
9. | АВТОРСКИЙ ЛИСТ | АВТОРЛЫҚ ПАРАҚ | АВТОРСКИЙ ЛИСТАВТОРЛЫҚ ПАРАҚСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыәдеби шығарманың көлемін өлшейтін бірлік, ол 40 мың баспа таңбаға немесе 700 жол өлең материалына немесе басылған 3 мың см2 графикалық материалға тең. | +2 |
10. | АГРАРНОЕ ПРАВО | АГРАРЛЫҚ ҚҰҚЫҚ | АГРАРНОЕ ПРАВОАГРАРЛЫҚ ҚҰҚЫҚСаласызаң Этимологиясы ДефинициясыҚР және басқа да бірқатар елдердегі кешенді, мамандандырылған құқық саласы, ауылшаруашылық қызметі саласында пайда болатын аграрлық (жер, мүліктік, еңбек, ұйымдастыру-басқару), қоғамдық қарым-қатынастарды реттейтін құқықтық нормалар жүйесі. | +2 |
11. | АГРЕССИВНОЕ НАМЕРЕНИЕ | АГРЕССИЯШЫЛ НИЕТ | АГРЕССИВНОЕ НАМЕРЕНИЕАГРЕССИЯШЫЛ НИЕТСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыхалықаралық құқықта нақты бір жағдайда агрессия актісінің болуын анықтау кезінде БҰҰ Қауіпсіздік кеңесі ескеретін критерийлердің бірі. Агрессия актісін белгілей отырып, Қауіпсіздік кеңесі мемлекеттің бастапқыда жасаған іс-әрекеттерінде агрессияшыл сипаттағы ниеті, мысалы, күшті қолдану арқылы аумақты аннексиялауға ұмтылуы, басқа мемлекеттің аумағын әскери түрде басып алуы және т.б. болды ма деген сұрақты анықтайды. | +3 |
12. | АГРЕССИЯ КОСВЕННАЯ | ЖАНАМА АГРЕССИЯ - | АГРЕССИЯ КОСВЕННАЯЖАНАМА АГРЕССИЯ -Саласызаң Этимологиясы Дефинициясыхалықаралық құқықта қандай да бір мемлекеттің тұрақты қарулы күштерінің құрамын енбейтін немесе белгілі бір мемлекет ұйымдастырса не оның атынан немесе оның тапсырмасы бойынша әрекет ететін, бірақ оларға тиісті екендігін жасыратын қарулы тонаушылар тобы, топтар, тұрақты күштер немесе жалшылар жасайтын агрессия. | +2 |
13. | АГРЕССИЯ ПРЯМАЯ | ТІКЕЛЕЙ АГРЕССИЯ | АГРЕССИЯ ПРЯМАЯТІКЕЛЕЙ АГРЕССИЯСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыхалықаралық құқықта мемлекеттің тұрақты қарулы күштері жүзеге асыратын агрессия. БҰҰ Бас Ассамблеясының 1974 ж. 14 желтоқсанда қабылданған «Агрессияны анықтау» деген 3-бапқа сәйкес, соғыс жариялауға тәуелсіз, агрессия актілері ретінде мынадай тікелей агрессиялар қарастырылады: а) мемлекеттің қарулы күштерінің басқа мемлекеттің аумағына басып кіруі немесе шабуыл жасауы не болмаса уақытша сипаты қандай болса да, осындай басып кірудің немесе шабуыл жасаудың нәтижесі болып табылатын кез келген әскери басқыншылық не болмаса күш қолдану арқылы басқа мемлекеттің аумағына немесе оның бір бөлігіне аннексия жасау; б) мемлекеттің қарулы күштерімен өзге мемлекеттің аумағын бомбалау немесе мемлекеттің өзге мемлекет аумағына қарсы кез келген қаруды қолдануы; в) басқа мемлекеттің қарулы күштерімен мемлекеттің айлақтарын немесе жағалауларын қоршау: г) мемлекеттің қарулы күштерінің басқа мемлекеттің құрлықтағы, теңіздегі немесе әуедегі күштеріне не теңіз және әуе флоттарына жасаған шабуылы; д) басқа мемлекеттің аумағында орналасқан бір мемлекеттің келісімде көзделген шарттарды бұзып, қабылдайтын мемлекетпен жасалған келісім бойынша қарулы күштерді қолдануы Келтірілген тізім толық емес. БҰҰ Қауіпсіздік кеңесі БҰҰ Жарғысының қағидаларына сәйкес, басқа актілер де тікелей агрессия деп анықталуы мүмкін. | +2 |
14. | АГРЕССОР | АГРЕССОР | АГРЕССОРАГРЕССОРСаласызаң Этимологиясылат. aggressor – «қарақшылар шабуылын жасайтын адам» Дефинициясыхалықаралық құқықта агрессия жасаған мемлекет. Мемлекет топтарының әрқайсысы агрессияға нақты қатысса, олардың бәрі агрессия ретінде әрекет ете алады (мысалы, әскери көмек туралы шартқа байланысты). | +2 |
15. | АД РЕФЕРЕНДУМ | АД РЕФЕРЕНДУМ | АД РЕФЕРЕНДУМАД РЕФЕРЕНДУМСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыхалықаралық құқықта мемлекет өкілінің халықаралық шартқа шартты түрде қол қоюы, бұл мемлекеттің өзі үшін міндетті шартпен алдын ала келісу немесе оның мәтінімен келісу тәсілін білдіреді. Егер оны мемлекет растаса, оған түбегейлі қол қойылды деген сөз. | +2 |
16. | АДЕНДУМ | АДЕНДУМ | АДЕНДУМАДЕНДУМСаласызаң Этимологиясылат. addere — қосу, үстемелеу Дефинициясы1) тараптар келіскен жаңа шарттар мен оған енгізілген түзетулер қамтылатын чартерге қосымша; 2) сақтандыру немесе қайта сақтандыру шарттарына қосымша, онда тараптардың келіскен шарт талаптарына енгізілген өзгерістері бар. | 0 |
17. | АДМИНИСТРАТИВНАЯ ССЫЛКА | ӘКІМШІЛІК СІЛТЕМЕ | АДМИНИСТРАТИВНАЯ ССЫЛКАӘКІМШІЛІК СІЛТЕМЕСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыпатшалық Ресейде патшаның жарлығы бойынша кейбір губернаторларды (1850 ж. бастап), ІІД органдарын (1860 жж.) сотсыз, қашықтағы губернияларға жіберу. Кеңестік заңнамада әкімшілік сілтеме қарастырылмаған, алайда заңды бұза отырып қолданылған. | +2 |
18. | АДМИНИСТРАТИВНАЯ ЮРИСДИКЦИЯ | ӘКІМШІЛІК ҚҰЗЫРЕТ | АДМИНИСТРАТИВНАЯ ЮРИСДИКЦИЯӘКІМШІЛІК ҚҰЗЫРЕТСаласызаң Этимологиясы Дефинициясы1) әкімшілік мекемелер жүргізетін істер шеңбері (соттың немесе төрелік соттың құзыретіне кіретіннен өзгеше); 2) мемлекеттік басқару органдары мен лауазымды тұлғалардың әкімшілік істерді талқылау және әкімшілік тәртіппен тиісті заң санкцияларын (сотқа жүгінбей-ақ) қолдану бойынша қызметі. | +2 |
19. | АДМИНИСТРАТИВНОЕ ПРАВО | ӘКІМШІЛІК ҚҰҚЫҚ | АДМИНИСТРАТИВНОЕ ПРАВОӘКІМШІЛІК ҚҰҚЫҚСаласызаң Этимологиясы Дефинициясымемлекеттік басқару органдарының ұйымдастыру және атқару-ұйғару қызметінің барысында туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқық саласы. | +2 |
20. | АДМИНИСТРАТИВНО-ТЕРРИТОРИАЛЬНАЯ (региональная) | ӘКІМШІЛІК-АУМАҚТЫҚ (өңірлік) АВТОНОМИЯ | АДМИНИСТРАТИВНО-ТЕРРИТОРИАЛЬНАЯ (региональная)ӘКІМШІЛІК-АУМАҚТЫҚ (өңірлік) АВТОНОМИЯСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыбіртұтас мемлекетте билікті орталықсыздандыру тәсілдерінің бірі. Әдеттегі әкімшілік-аумақтық бірліктермен салыстырғанда, әкімшілік-аумақтық автономияның мәртебесі жоғары, бірақ ұлттық-аумақтық, ұлттық-мемлекеттік автономия субъектілері мен федерация субъектілерінен төмен. Әкімшілік-аумақтық автономия субъектісінің мемлекеттік құрылым белгілері жоқ. Әкімшілік-аумақтық автономия жүйесіндегі субъектілердің дербес құрылған атқарушы және заң шығарушы органдары, сондай-ақ орталық белгілеген мәселелер шеңберінде заң шығару құзыреті бар. Құқықтық мәртебе жалпымемлекеттің заңда белгіленген немесе бекітілетін арнайы актімен (мәртебемен) белгіленеді. Әкімшілік-аумақтық автономияның субъектісінің органдары өз қызметтерін орталық билік органдарының қадағалауымен жүзеге асырады, ол үшін өздерінің уәкілдерін (губернаторларды, комиссарларды және т.б.) сайлайды. Өңірлік заңдар жалпымемлекеттік мүддеге қайшы болса, орталық олардан бас тартуы мүмкін. | +2 |
21. | АКАДЕМИЧЕСКИЕ СВОБОДЫ | АКАДЕМИЯЛЫҚ ЕРКІНДІК – | АКАДЕМИЧЕСКИЕ СВОБОДЫАКАДЕМИЯЛЫҚ ЕРКІНДІК –Саласызаң Этимологиясы Дефинициясыбілім беру және ғылыми зерттеулер саласында іске асатын ерекше құқықтар мен жеке тұлғаның еркіндігі топтарының көпшілікке белгілі атауы. Профессор-оқытушы құрамына кіретін педагогикалық қызметкерлерге, ғылыми қызметкерлерге және жоғары оқу орнының студенттеріне академиялық еркіндік берілген, оның ішінде жоғары оқу орнының педагог қызметкерінің оқу пәнін өз ұйғарымы бойынша баяндауына, ғылыми зерттеулерге арналған тақырыптарды өзі таңдауына және өз әдістері бойынша өткізуіне еркіндік берілген, сондай-ақ студенттердің өз бейімділіктері мен қажеттіліктеріне қарай білім алуына еркіндік берілген. Берілген академиялық еркіндіктің ақиқатты еркін іздеуі, оны еркін баяндауы және қолдануы үшін қолайлы жағдай жасауына академиялық тұрғыдан жауапты. | +2 |
22. | АККРЕДИТИВ АВИЗОВАННЫЙ | РАСТАЛҒАН АККРЕДИТИВ – б | АККРЕДИТИВ АВИЗОВАННЫЙРАСТАЛҒАН АККРЕДИТИВ – бСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыанктің белгілі бір корреспондентке жасаған аккредитиві. | +2 |
23. | АККРЕДИТИВ ДЕНЕЖНЫЙ | АҚШАЛАЙ АККРЕДИТИВ | АККРЕДИТИВ ДЕНЕЖНЫЙАҚШАЛАЙ АККРЕДИТИВСаласы Этимологиясы Дефинициясыэмитент банктің өз бөлімшесіне немесе сол елдегі немесе шетелдегі банкке жолдаған атаулы құжаты, онда аккредитивте көрсетілген шарттарды сақтаған жағдайда белгілі бір мерзімде алушыға ақша төлеу туралы тапсырма бар. | +2 |
24. | АККРЕДИТИВ КОМПЕНСАЦИОННЫЙ | ӨТЕМАҚЫ АККРЕДИТИВІ | АККРЕДИТИВ КОМПЕНСАЦИОННЫЙӨТЕМАҚЫ АККРЕДИТИВІСаласы Этимологиясы Дефинициясы1) сатып алушының өзі тауарды қайта сатқан тұлға ашқан кері қайтарылмайтын аккредитивінің қамтамасыз етуі негізінде сатушының пайдасы үшін ашқан аккредитиві; 2) банктің немесе басқа қаржы институтының басқа кредит есебінен ашқан кредиті. Шетелдік импорттаушы тиісті құжаттар ұсынады, соның негізінде экспорттаушыға кредит ашылады. | +2 |
25. | АККРЕДИТИВ ПОДТВЕРЖДЕННЫЙ | РАСТАЛҒАН АККРЕДИТИВ | АККРЕДИТИВ ПОДТВЕРЖДЕННЫЙРАСТАЛҒАН АККРЕДИТИВСаласызаң Этимологиясы Дефинициясытөлемді жүзеге асыратын банк расталған аккредитив ашылған банктен түскен қаржыға байланыссыз аккредитивте көрсетілген соманы төлеу міндетін өз мойнына алатын аккредитив. | +2 |
26. | АККРЕДИТИВ РЕВОЛЬВЕРНЫЙ | ЖАҢАРТПАЛЫ АККРЕДИТИВ | АККРЕДИТИВ РЕВОЛЬВЕРНЫЙЖАҢАРТПАЛЫ АККРЕДИТИВСаласызаң Этимологиясы Дефинициясытөлемдер сомасының бір бөлігіне ашылатын және кезекті тауарлар легі үшін есеп айырысуды жүзеге асыру шарасы бойынша автоматты түрде жаңартылатын аккредитив. Жаңартпалы аккредитив онда көрсетілген соманы төмендету мақсатында уақыт бойынша созылған біркелкі жеткізу кезінде ашылады. | +2 |
27. | АККРЕДИТИВ РЕЗЕРВНЫЙ | РЕЗЕРВТІ АККРЕДИТИВ | АККРЕДИТИВ РЕЗЕРВНЫЙРЕЗЕРВТІ АККРЕДИТИВСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыэмитент банктің бұйрық берушінің (импорттаушының) негізгі келісімшарт бойынша өз міндеттерін орындамаған жағдайда алушы бенефициар алдында көрсетілген сома шегінде төлем төлеу міндеттемесі | +1 |
28. | АККРЕЦИЯ | АККРЕЦИЯ | АККРЕЦИЯАККРЕЦИЯСаласызаң Этимологиясылат. accretio – «үстелу, арту» Дефинициясыхалықаралық құқықта мемлекеттің аумағын қайта құрылған құрлық жер телімдерімен табиғи түрде кеңейту. Осылайша өзен сағасында дельтаның түзілуі өзен тиесілі мемлекеттің құрлықтағы аумағын кеңейту болып саналады. Аумақтық су шегінде жаңа аралдардың құрылуы да аккрецияға жатады. | -1 |
29. | АКТОВЫЕ КНИГИ | АКТІЛІ КІТАПТАР | АКТОВЫЕ КНИГИАКТІЛІ КІТАПТАРСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыазаматтық жағдай актілерін мемлекеттік тіркеу кітаптары. | -1 |
30. | АКЦЕПТОВАННОЕ ПЛАТЕЖНОЕ ПОРУЧЕНИЕ | АКЦЕПТІЛЕНГЕН ТӨЛЕМ ТАПСЫРМАСЫ | АКЦЕПТОВАННОЕ ПЛАТЕЖНОЕ ПОРУЧЕНИЕАКЦЕПТІЛЕНГЕН ТӨЛЕМ ТАПСЫРМАСЫСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыбанктің акцептісі, яғни төлеушінің шотында төлемге қажет ақша қаражатының бар екендігі туралы растауы бар тапсырма. | +2 |
31. | АКЦИИ ВИНИКУЛИРОВАННЫЕ | ВИНИКУЛИРЛЕНГЕН АКЦИЯЛАР | АКЦИИ ВИНИКУЛИРОВАННЫЕВИНИКУЛИРЛЕНГЕН АКЦИЯЛАРСаласызаң Этимологиясы Дефинициясышығарған акционерлік қоғамның рұқсатымен ғана үшінші тұлғалардың қолына берілетін, атаулы акция түрі. Акционердің кім екенін білу үшін және қажет болған жағдайда белгілі бір тұлғалар санатын осы қатардан шығарып тастау үшін шығарылады. | +2 |
32. | АКЦИИ КОНВЕРТИРУЕМЫЕ | АЙЫРБАСТАЛАТЫН АКЦИЯЛАР | АКЦИИ КОНВЕРТИРУЕМЫЕАЙЫРБАСТАЛАТЫН АКЦИЯЛАРСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыбелгілі бір мерзімде белгіленген бағамен артықшылық берілген немесе қарапайым акцияға айырбастап алуға болатын акциялар. Конверсия, артықшылық шарттары мен олардың әрекет ету мерзімі бағдарламада толық көрсетіледі. Айырбасталатын акциялардың көбі қайтарымды. Егер конверсия мерзімі аяқталса, мұндай акциялар тікелей акцияларға айналады. | +2 |
33. | АКЦИИ КУМУЛЯТИВНЫЕ | ШОҒЫРЛАНЫМДЫҚ АКЦИЯЛАР | АКЦИИ КУМУЛЯТИВНЫЕШОҒЫРЛАНЫМДЫҚ АКЦИЯЛАРСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыартықшылық берілген акциялар, оның иегерлері корпорация қаржылық жағдайы төмен болған кезде төлей алмаған бірнеше жыл жиналған дивидендін ала алады. | +2 |
34. | АКЦИИ КУМУЛЯТИВНЫЕ ПРИВИЛЕГИРОВАННЫЕ | АРТЫҚШЫЛЫҚ БЕРІЛГЕН ШОҒЫРЛАНЫМДЫҚ АКЦИЯЛАР | АКЦИИ КУМУЛЯТИВНЫЕ ПРИВИЛЕГИРОВАННЫЕАРТЫҚШЫЛЫҚ БЕРІЛГЕН ШОҒЫРЛАНЫМДЫҚ АКЦИЯЛАРСаласызаң Этимологиясы Дефинициясытөленбеген, жинақталатын дивиденді бар акциялар, бұл акциялар олардың иегерлеріне эмитент компаниядан қарызды өтеуін талап етуге құқылы. Қарыз қарапайым акциялар бойынша дивиденд төлегенге дейін өтелуі тиіс. | +2 |
35. | АКЦИОНЕРНАЯ КОММАНДИТА | АКЦИОНЕРЛІК КОММАНДИТА | АКЦИОНЕРНАЯ КОММАНДИТААКЦИОНЕРЛІК КОММАНДИТАСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыкейбір шетелдік мемлекеттерде акционерлік қоғам мен коммандиттік серіктестіктің элементтерін біріктіретін компания (серіктестік) түрі. Бір қатысушысы – салымшылар акционерлік коммандит міндеттемелері бойынша бүкіл мүлкімен жауап береді, ал басқа қатысушылар – акционерлер – өз салымы шегінде ғана жауап береді. | +2 |
36. | АЛЬТЕРНАТИВНАЯ ГРАЖДАНСКАЯ СЛУЖБА | БАЛАМА АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚ | АЛЬТЕРНАТИВНАЯ ГРАЖДАНСКАЯ СЛУЖБАБАЛАМА АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыазаматтың пікіріне немесе нанымына қайшы болған жағдайда, сондай-ақ заңда белгіленген өзге де жағдайларда оның әскери қызметтің орнына атқаратын басқа қызмет түрі. | -1 |
37. | АЛЬТЕРНАТИВНОЕ ГОЛОСОВАНИЕ | БАЛАМА ДАУЫС БЕРУ | АЛЬТЕРНАТИВНОЕ ГОЛОСОВАНИЕБАЛАМА ДАУЫС БЕРУСаласызаң Этимологиясы Дефинициясымажоритарлық сайлау жүйесінің нәтижелілігін арттыру үшін қолданылатын дауыс беру тәсілі. Бір турда екі, үш, төрт турлық дауыс беру әсерін береді. Балама дауыс беру кезінде сайлаушы бюллетендегі әр үміткердің қарама-қарсысына өз қалауын қояды. Бірінші басымдылық берілген дауысты санау кезінде үміткерлердің бірде-біреуі абсолюттік көп дауыс жинамаса, онша сәтті болмаған үміткер үшін берілген дауыс екінші басымдылық беруге сәйкес қалған үміткерлердің арасында бөлінеді. Үміткерлердің біреуі абсолютті көп дауыс санын жинағанша бұл рәсім қайталана береді. | +2 |
38. | АМБАЛАЖ | АМБАЛАЖ | АМБАЛАЖАМБАЛАЖСаласызаң Этимологиясыфр. "emballage" – «қаптама» Дефинициясыхалықаралық саудада қаптамаға жұмсалған шығын, қаптама материалы. | +2 |
39. | АМЕРИКАНСКАЯ ДЕПОЗИТАРНАЯ РАСПИСКА | АМЕРИКАНДЫҚ ДЕПОЗИТАРЛЫҚ ҚОЛХАТ | АМЕРИКАНСКАЯ ДЕПОЗИТАРНАЯ РАСПИСКААМЕРИКАНДЫҚ ДЕПОЗИТАРЛЫҚ ҚОЛХАТСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыкомпания акцияларын АҚШ аумағына орналастыру кезінде сатып алған шетелдік мемлекет резидентінің акцияларға иелік ететінін куәландыратын қолхат: нарықта еркін айналымда жүреді. | +2 |
40. | АМЕРИКАНСКОЕ ДЕПОЗИТНОЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО | АМЕРИКАНДЫҚ ДЕПОЗИТТІК КУӘЛІК | АМЕРИКАНСКОЕ ДЕПОЗИТНОЕ СВИДЕТЕЛЬСТВОАМЕРИКАНДЫҚ ДЕПОЗИТТІК КУӘЛІКСаласызаң Этимологиясы Дефинициясышетелдік компания акцияларының депозитте немесе АҚШ банктік мекемесінің бақылауында екенін куәландыратын құжат. Мәмілелерге көмектесу үшін және жекеменшік мүлкін АҚШ-тағы шетелдік бағалы қағаздарға ауыстыруды жылдамдату үшін пайдаланылады. | +2 |
41. | АНГАРИЯ | АНГАРИЯ | АНГАРИЯАНГАРИЯСаласызаң Этимологиясыгр. angareia – «жоғарғы хабаршы» Дефинициясыхалықаралық құқықта соғысып жатқан тараптың біреуінің аумағында орналасқан, бейтарап мемлекеттерге тиесілі кемелер мен басқа да көлік құралдарын (оның ішінде, теміржолдың жылжымалы құрамын) сол аса қажет болған жағдайда және өтеу шартымен ғана пайдалану рұқсат етіледі. Ангарияның бұл шектеулері 1907 ж. Соғыс заңдары мен әдет-ғұрыптары туралы Гаагалық конвенцияларда қарастырылған. | +2 |
42. | АНГЛО-САКСОНСКИЕ ПРАВДЫ | АҒЫЛШЫН-САКСОНДЫҚ ҚҰҚЫҚТАР | АНГЛО-САКСОНСКИЕ ПРАВДЫАҒЫЛШЫН-САКСОНДЫҚ ҚҰҚЫҚТАРСаласызаң ЭтимологиясыAnglo-Saxonlaws ДефинициясыVII-IX ғғ. ағылшын-сакстардың қарапайым құқықтарының жазбалары. Латын тілінде баяндалған басқа жабайы шындықпен салыстырғанда, ағылшын-саксондық құқықтар көне ағылшын тілінде жазылған; мұнда римнің ықпалы байқалмайды. Қоғамның ақсүйектер (эрлдер, гезиттер) мен қатардағы еркін руға (керлдерге) ыдырай бастауын көрсеткен. Уэссекстік "Альфред заңдары" (IX ғ. аяғы) заңдар жинағының белгілері жартылай сақталған, Альфредке бағынышты аумақта күші бар корольдік және шіркеу қаулыларының жиынтығы болып табылады. | +2 |
43. | АНДЕРРАЙТИНГ | АНДЕРРАЙТИНГ | АНДЕРРАЙТИНГАНДЕРРАЙТИНГСаласызаң Этимологиясыағылш. underwriting – қол қою» Дефинициясыбағалы қағазды нарыққа бірінше рет орналастыру. | +2 |
44. | АНОНИМНОЕ ОБЩЕСТВО | ЖАСЫРЫН ҚОҒАМ | АНОНИМНОЕ ОБЩЕСТВОЖАСЫРЫН ҚОҒАМСаласызаң Этимологиясы ДефинициясыФранция мен бірқатар басқа мемлекеттерде акционерлік қоғамның атауы. | +2 |
45. | АНТИДЕМПИНГОВЫЕ ПОШЛИНЫ | ДЕМПИНГІГЕ ҚАРСЫ БАЖ САЛЫҒЫ | АНТИДЕМПИНГОВЫЕ ПОШЛИНЫДЕМПИНГІГЕ ҚАРСЫ БАЖ САЛЫҒЫСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыкеден салығының ерекше түрі . | +2 |
46. | АНТИДАТИРОВАТЬ | АНТИДАТАЛАУ | АНТИДАТИРОВАТЬАНТИДАТАЛАУСаласызаң Этимологиясы Дефинициясықұжатты немесе вексельді кейінгі күнмен беру. | -1 |
47. | АНТИКАРТЕЛЬНОЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО | АНТИКАРТЕЛЬ ЗАҢНАМАСЫ | АНТИКАРТЕЛЬНОЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВОАНТИКАРТЕЛЬ ЗАҢНАМАСЫСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыкейбір елдерде (ФРГ, Аустрия, Швейцария) монополияға қарсы заңнама атауы. | +2 |
48. | АНТИЦИПИРОВАТЬ | МЕРЗІМІНЕН БҰРЫН ӨТЕУ | АНТИЦИПИРОВАТЬМЕРЗІМІНЕН БҰРЫН ӨТЕУСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыалдын алу, яғни қандай да бір нәрсені мерзімінен бұрын жасап бітіру немесе қарызды мерзімінен бұрын өтеу. | +2 |
49. | АНТРОПОЛОГИЧЕСКАЯ ШКОЛА УГОЛОВНОГО ПРАВА | ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҢ АНТРОПОЛОГИЯЛЫҚ МЕКТЕБІ | АНТРОПОЛОГИЧЕСКАЯ ШКОЛА УГОЛОВНОГО ПРАВАҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҢ АНТРОПОЛОГИЯЛЫҚ МЕКТЕБІСаласызаң Этимологиясы Дефинициясықылмыстық құқық ғылымындағы бағыттардың бірі; 1870 жж. Италияда пайда болған. Негізін қалаған – итальяндық дәрігер-психиатр Чезаре Ломброзо (1835-1909 жж.). Қылмыстық құқықтың антропологиялық мектебінің ең басты тезисі – қылмыс әлеуметтік емес, өте биологиялық құбылыс, сондықтан қылмыскерді антропологиялық тұрғыдан зерттеу қажет деген пікір. Қылмыстық құқықтың антропологиялық мектебін жақтаушылардың пікірінше, қылмыскер – сыртқы келбетінде өзіне тән белгілер бар ерекше биологиялық тип; кейбір адамдар қылмыскер болып туылады және түзелмейді. Қылмыстық құқықтың классикалық мектебінің негізгі қағидаттарын жоққа шығара отырып, Қылмыстық құқықтың антропологиялық мектебі қылмыстық соттардың орнына белгілі бір субъектінің бойында «қылмыскер адамға» тән белгілердің бар-жоқтығын анықтайтын әкімшілік-медициналық органдарды белгілеп, оған қатысты қолданылуы мүмкін қауіпсіздік шаралары туралы мәселені шешуді ұсынды. | +2 |
50. | АПЕЛЛЯЦИОННЫЙ СУД | АПЕЛЛЯЦИЯЛЫҚ СОТ | АПЕЛЛЯЦИОННЫЙ СУДАПЕЛЛЯЦИЯЛЫҚ СОТСаласы Этимологиясы Дефинициясыбірқатар мемлекетте заңдық күшіне енбеген істерді, шешімдер мен үкімдерді қайта қарайтын сот органы. Апелляциялық сот айғақтарды қайта зерттейді және бұрын шығарылған шешімді бекітуге немесе жаңасын шығаруға құқылы. | +2 |
51. | АППАРАТ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ | МЕМЛЕКЕТТІК АППАРАТ | АППАРАТ ГОСУДАРСТВЕННЫЙМЕМЛЕКЕТТІК АППАРАТСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыконституциялық құқық ғылымында мемлекеттің қызметтерін іске асыратын органдардың жүйесі. Тар мағынада алғанда, мемлекетті күн сайын басқаратын атқарушы (әкімшілік) билік органдарының жиынтығы. | +2 |
52. | АРБИТРАЖНАЯ КОМИССИЯ | ТӨРЕЛІК КОМИССИЯ | АРБИТРАЖНАЯ КОМИССИЯТӨРЕЛІК КОМИССИЯСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыбиржа жанынан құрылған комиссия; мәмілелер биржасында тіркелген қатысушылар арасында туындайтын дау-дамайларды шешумен шұғылданады. | +2 |
53. | АРБИТРАЖНАЯ ОГОВОРКА | ТӨРЕЛІК ЕСКЕРТУ | АРБИТРАЖНАЯ ОГОВОРКАТӨРЕЛІК ЕСКЕРТУСаласызаң Этимологиясы Дефинициясышарт (келісімшарт) салдарынан немесе оған байланысты туындауы мүмкін дау-дамайларды шешетін орын мен тәртіп туралы шарттың (келісімшарттың) талабы. | +2 |
54. | АРБИТРАЖНОЕ ПРОЦЕССУАЛЬНОЕ ПРАВО | ТӨРЕЛІК ПРОЦЕССУАЛДЫ ҚҰҚЫҚ | АРБИТРАЖНОЕ ПРОЦЕССУАЛЬНОЕ ПРАВОТӨРЕЛІК ПРОЦЕССУАЛДЫ ҚҰҚЫҚСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыбірқатар елдерде (оның ішінде, РФ) құқықтың жеке саласы; азаматтық, әкімшілік және басқа құқық қатынастар салдарынан туындайтын экономикалық дау-дамайлар бойынша қозғалған істердің төрелік соттарының талқылауы барысында туындайтын қарым-қатынастарды реттейтін заң нормаларының жиынтығы. | +2 |
55. | АРБИТРАЖНЫЕ ЗАСЕДАТЕЛИ | ТӨРЕЛІК МӘСЛИХАТШЫ | АРБИТРАЖНЫЕ ЗАСЕДАТЕЛИТӨРЕЛІК МӘСЛИХАТШЫСаласызаң Этимологиясы Дефинициясытөрелік мәслихатшылар тізіміне енгізілген және заңда белгіленген тәртіппен төрелік сотта істі қарастыруға қатысу үшін тартылған азаматтар. | +2 |
56. | АРБИТРАЖНЫЙ КОМИТЕТ | ТӨРЕЛІК КОМИТЕТ | АРБИТРАЖНЫЙ КОМИТЕТТӨРЕЛІК КОМИТЕТСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыбиржа мүшелері арасындағы дау-дамайды шешу үшін, сондай-ақ биржаға мүше емес клиенттер мен биржаға мүше клиенттер арасында дау-дамай туындаған кезде мүше емес клиенттер жүгінген жағдайда төрешіні тағайындайтын орган. | +2 |
57. | АРБИТРАЖНЫЙ ПРОЦЕСС | ТӨРЕЛІК ПРОЦЕСС | АРБИТРАЖНЫЙ ПРОЦЕССТӨРЕЛІК ПРОЦЕСССаласызаң Этимологиясы Дефинициясыарбитраждық процессуалдық құқық нормаларымен белгіленген арбитраждық сот қызметінің формасы; арбитражды процестің мәні – ұйымдардың, кәсіпкер азаматтардың экономикалық дау-дамайлары мен ҚР ӘПК төрелік сот құзыретіне және басқа да заңдарға жататын басқа істер. | +1 |
58. | АРБИТРАЖНЫЙ УПРАВЛЯЮЩИЙ | ТӨРЕЛІК БАСҚАРУШЫ | АРБИТРАЖНЫЙ УПРАВЛЯЮЩИЙТӨРЕЛІК БАСҚАРУШЫСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыборышкердің мүлкін сырттай басқару қызметі берілетін, төрелік сот тағайындайтын тұлға. | +2 |
59. | АРЕНДА ТЕРРИТОРИИ МЕЖДУНАРОДНАЯ | АУМАҚТЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖАЛҒА БЕРУ | АРЕНДА ТЕРРИТОРИИ МЕЖДУНАРОДНАЯАУМАҚТЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖАЛҒА БЕРУСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыбір мемлекеттің өз аумағының бір бөлігін немесе онда орналасқан нысандарды (құрылыстарды) белгілі бір мақсатпен және белгілі бір шартпен белгілі бір мерзімге екінші мемлекетке шарт негізінде беруі. Жалға беретін мемлекеттің жалға беретін аумаққа қатысты егемендігі сақталады, шартта қатаң анықталған тәртіппен жалға алған мемлекеттің пайдасы үшін өзінің кейбір құқықтарын шектейді. Аумақты жалға беру туралы шарттар көлік жолдарын (арналар, құбырлар) салу және пайдалану, айлақтарда еркін аймақтарды белгілеу және т.б. тәжірибесінде қолданылды. Аумақты халықаралық жалға берудің басқа формаларына мемлекеттік аумақты халықаралық ұйымдарға, шетелдік өкілдіктерге жалға беруді де жатқызуға болады. | +2 |
60. | АРХИПЕЛАЖНЫЙ ПРОХОД (пролет) | АРХИПЕЛАГ ӨТКЕЛІ (аралық) | АРХИПЕЛАЖНЫЙ ПРОХОД (пролет)АРХИПЕЛАГ ӨТКЕЛІ (аралық)Саласы Этимологиясы ДефинициясыБҰҰ конвенциясының 1982 ж. теңіз құқығы бойынша 53-бабына сәйкес, кеменің ашық теңіздің бір жағынан екінші жағына үздіксіз, жылдам және кедергісіз өтуі мақсатында мемлекеттің белгілеген теңіз дәліздерімен немесе оның үстінде орналасқан әуе дәліздерімен кеменің қалыпты жүру және өту құқығын іске асыру тәртібімен архипелаг және архипелаг мемлекеттің шекаралас аумақтық сулары арқылы өтуі. Егер архипелаг мемлекет теңіз және әуе дәліздерін белгілемесе, архипелаг өткелі құқығы әдетте, халықаралық кеменің жүзуі кезінде қолданылатын жолдар арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Кемелер мен ұшу аппараттарының бәрінде архипелаг өткелі құқығы болады. | +2 |
61. | АССИГНАТЫ | АССИГНАТТАР | АССИГНАТЫАССИГНАТТАРСаласызаң Этимологиясы ДефинициясыҰлы француз революциясы кезеңіндегі қағаз ақшалар; 1789-1797 жж. айналымда болған. | +2 |
62. | АССИГНАЦИИ | БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАР | АССИГНАЦИИБАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАРСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыақша қағаздар; тауар өндірісінің дамуына және айналымнан (ақша ретінде) алтын мен басқа металдарды экономикалық мақсатты тұрғыдан алып тастауға байланысты пайда болды. | +1 |
63. | АССИГНОВКА | ҚАРАЖАТ БӨЛУ | АССИГНОВКАҚАРАЖАТ БӨЛУСаласызаң Этимологиясы Дефинициясықатаң формада белгіленген құжат, мемлекеттік және жергілікті бюджеттер кассалы орындаумен жүзеге асыратын мекемелер осы құжат негізінде бюджетте көзделген шығындарға ақша қаражатын бөледі. РФ заңнамасында бұл термин кездеспейді. | +1 |
64. | АССИЗЫ | АССИЗДЕР | АССИЗЫАССИЗДЕРСаласызаң Этимологиясыкейінгі лат. assisae – «отырыс» Дефинициясыортағасырлық Англияда корольдің кейбір актілерінің атауы (мысалы, қылмыстық оқиғалар туралы істі қарастырған кезде үлкен қазылар алқасын (айыптаушы алқабилер) құру туралы Кларендон ассизі), сондай-ақ талапарыздардың ерекше түрінің, соттардың шығатын сессиясының атауы. Алқабилер соты деген сөздің синонимі. | +2 |
65. | АССОЦИИРОВАННОЕ ЛИЦО | ҚАУЫМДАСТЫРЫЛҒАН ТҰЛҒА | АССОЦИИРОВАННОЕ ЛИЦОҚАУЫМДАСТЫРЫЛҒАН ТҰЛҒАСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыклиенттерді іздеумен, олардың бұйрықтарын орындаумен, шоттарын жүргізумен айналысатын, олармен үнемі байланыста болатын, оларға биржада ойнау тәсілі туралы ұсыныс беретін комиссиялық үйдің қызметкерлері, сондай-ақ агенттер және олармен байланысты тұлғалар. АҚШ қауымдастырылған тұлғалар міндетті түрде биржа саудасын реттеумен шұғылданатын мемлекеттік органға, Тауарды фьючерстік сату жөніндегі комиссияға тіркеледі. | +1 |
66. | АУДИТОРСКАЯ СЛУЖБА | АУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТ | АУДИТОРСКАЯ СЛУЖБААУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыревизия және тексеру арқылы шаруа ұйымдарының қаржы-шаруашылық операцияларының, бухесеп және есептіліктің жүзеге асырылуын ақылы түрде тәуелсіз бақылау негізінде іске асыратын ұйым. | +2 |
67. | АУДИТОРСКАЯ ФИРМА | АУДИТОРЛЫҚ ФИРМА - | АУДИТОРСКАЯ ФИРМААУДИТОРЛЫҚ ФИРМА -Саласызаң Этимологиясы Дефинициясы1) шаруа-қаржылық ревизия жүргізген кезде, есеп жүйесі арқылы басқару және т.б. бойынша шаруашылық-қаржылық ревизия жүргізген кезде бухгалтерлік есеп және қаржы қызметін бақылау бойынша кеңес беруді жүзеге асыратын фирма; 2) тексеру негізінде корпорацияның қаржылық есептілігінің және ондағы есеп жағдайының анықтығы туралы ресми қорытынды беретін фирма. | +2 |
68. | АУКЦИОННАЯ ТОРГОВЛЯ | АУКЦИОНДЫҚ САУДА | АУКЦИОННАЯ ТОРГОВЛЯАУКЦИОНДЫҚ САУДАСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыкөпшілік алдындағы сауда-саттықта тауар сату, мұндай сауда-саттықта сатылатын зат сатып алушының меншігіне өте жоғары бағамен өтеді. Аукциялық сауда негізінен, сатып алу-сату бойынша қарым-қатынаста комиссионер қызметін атқаратын арнайы ұйымға табысталады. | +2 |
69. | АЭРОПОРТОВСКИЕ СБОРЫ | ӘУЕЖАЙ АЛЫМДАРЫ | АЭРОПОРТОВСКИЕ СБОРЫӘУЕЖАЙ АЛЫМДАРЫСаласызаң Этимологиясы Дефинициясыәуе кемелерінің әуежайға қонуы және ұшуы кезінде әуежайды пайдаланғаны үшін құзыретті мемлекеттік органдардың олардың алатын ақшалай сомасы. | +2 |
|