| 1. | борщ | борщ | борщборщСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Борщ – қызылша қосылып жасалатын сорпаның бір түрі. Шығыс славяндардың дәстүрлі тағамы, украин халқының негізгі, бірінші асы.
2. Әзербайжан: borş
3. Қырғыз: көчө
4. Өзбек: borsch
5. Түрік: borsch
6. Ағылшын: borsch
7. Испан: borshch
8. Неміс: borschtsch
9. Француз: bortsch
10. Бекітілген нұсқасы:
11. Заңнамадағы қолданысы:
12. Орыс тіліндегі «борщ» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «борщ» сөзі бекітілсе, «Борщ»сөзінің бірнеше тілдердегі аудармасынан көрініп тұрғандай, басым бөлігінде түпнұсқасында алынған. Бұл бір елдің ұлттық тағамы болғандықтан, аудармаған дұрыс деп ойлаймыз. Мысалы, қазақтың ұлттық тағамдарының атаулары басқа тілде түпнұсқасында, аудармасыз, тек фонетикалық өзгерістермен қолданылады (курт, айран, куурдак, баурсак т. б. ). Бірнеше тілдегі қолданысын негізге ала отырып,«борщ» сөзі қазақ тілінде «борщ» түрінде қалғаны жөн деп есептейміз. | +11 |
| 2. | креативная экономика | креативті экономика | креативная экономикакреативті экономикаСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Креативті экономика – интеллектуалдық қызметке негізделген экономиканың ерекше секторы. Сонымен қатар, креативті экономика жобалық ойлауға, шығармашылық қиялға (модельдеуге) және практикалық бағытқа негізделген шығармашылық көзқарас тұрғысынан сипатталады.
2. Әзербайжан: kreativ iqtisadiyyat
3. Қырғыз: чыгармачыл экономика
4. Өзбек: ijodiy iqtisodiyot
5. Түрік: yaratıcı ekonomi
6. Ағылшын: creative economy
7. Испан: economía creativa
8. Неміс: kreative Wirtschaft
9. Француз: économie créative
10. Бекітілген нұсқасы: «креативті экономика» терминіндегі «креативті» сөзі «креативті қоғам», «креативті ойлау» тіркесті терминдерінің құрамында 2018 жылы бекітілген. «Экономика» термині 2018 жылы бекітілген.
11. Заңнамадағы қолданысы: «Креативті экономика» терминін «Республикалық және облыстық маңызы бар қалалардың даму стратегияларын әзірлеу жөніндегі әдістемені бекіту туралы» заңнама тарауларынан кездестіруге болады.
12. Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «креативная экономика» сөз тіркесі қазақ тіліне « креативті экономика » сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +10 |
| 3. | густота перевозок пассажиров | жолаушылар тасымалының тығыздығы | густота перевозок пассажировжолаушылар тасымалының тығыздығыСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Жолаушылар тасымалының тығыздығы – тасымалданатын жолаушылардың теміржол учаскелері мен желілеріндегі қарқындылығының көрсеткіші.
2. Әзербайжан: sərnişin daşımalarının sıxlığı
3. Қырғыз: жүргүнчүлөрдү ташуунун тыгыздыгы
4. Өзбек: yo`lovchilarni tashish zichligi
5. Түрік: yolcu taşıma yoğunluğu
6. Ағылшын: passenger traffic density
7. Испан: densidad del transporte de pasajeros
8. Неміс: dichte der Beförderung von Passagieren
9. Француз: densité du trafic voyageurs
10. Бекітілген нұсқасы: Тасымал (көлік. қатынас) (2000 жыл)
11. Заңнамадағы қолданысы:
. . . Теміржол жолаушылар тасымалын жүзеге асырумен байланысты тасымалдаушылардың шығыстарын субсидиялау Қағидалары бекітілсін. (Теміржол жолаушылар тасымалын жүзеге асырумен байланысты тасымалдаушылардың шығыстарын субсидиялау Қағидаларын бекіту туралы)
12. Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «густота перевозок пассажиров» сөз тіркесі қазақ тіліне «жолаушылар тасымалының тығыздығы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +10 |
| 4. | статистика ценовых сопоставлений | бағалық салыстырулар статистикасы | статистика ценовых сопоставленийбағалық салыстырулар статистикасыСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Бағалық салыстырулар статистикасы -- шамасы бойынша белгілі бір уақыт кезеңінің шарттарына, белгілі бір күнге келтірілген бағалардың статистикасы.
2. Әзербайжан: qiymət müqayisə statistika
3. Қырғыз: баалардын салыштыруу статистикасы
4. Өзбек: narxlarni taqqoslash statistikasi
5. Түрік: fiyat karşılaştırma istatistikleri
6. Ағылшын: price comparison statistics
7. Испан: estadísticas de comparación de precios
8. Неміс: Statistik Zuordnungen Preis
9. Француз: statistiques des comparaisons de prix
10. Бекітілген нұсқасы: баға (2016 ж), статистика (2015 ж)
11. Заңнамадағы қолданысы: . . . Қағидалар аумақтық статистика органдарының бағалық ақпаратты жинау процесін ұйымдастыруға және жүзеге асыруға арналған. ( Бағаларды тіркеу қағидаларын бекіту туралы) . . . Осы Әдістеме Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетімен халықаралық салыстырулар және елдің әлеуметтік-экономикалық даму болжауында пайдаланатын еңбек құнының индексін есептеу үшін қолданылады. (Еңбек құнының индексін есептеу бойынша әдістеме
1-тарау. Жалпы ережелер)
12. Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «статистика ценовых сопоставлений» сөз тіркесі қазақ тіліне «бағалық салыстырулар статистикасы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +7 |
| 5. | боевая способность | жауынгерлік қабілеттілік (2020) | боевая способностьжауынгерлік қабілеттілік (2020)Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Жауынгерлік қабілеттілік – Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да əскерлер мен əскери құралымдар əскерлерінің (күштерінің) мақсатқа сай жауынгерлік (əскери, арнайы) іс-қимылдар жүргізуіне жəне өздерінің жауынгерлік мүмкіншіліктерін іске асыруына мүмкіндік беретін жай-күйі.
2. Әзербайжан: döyüş qabiliyyəti
3. Қырғыз: согуштук жөндөм
4. Өзбек: jangovar qobiliyat
5. Түрік: savaş yeteneği
6. Ағылшын: combat ability
7. Испан: habilidad de combate
8. Неміс: Kampffähigkeit
9. Француз: capacité de combat
10. Бекітілген нұсқасы: способность пропускная – өткізу қабілеті (2016 жылғы 7 желтоқсан) трудоспособность – еңбекке қабілеттілік (2016 жылғы 7 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: боевая способность – жауынгерлік
қабілеттілік
12. Орыс тіліндегі «боевой» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жауынгерлік», «ұрыстық», «әскери», «ұрыс», «атыс», «сайыскерлік » сөздері бекітілсе, заңнамада «жауынгерлік», «ұрыстық», «әскери», «ұрыс», «атыс», «соққы» сөздерімен аударылған. Бұл жайт аталған сөздің қолданылған мәнмәтіндегі мағынасына байланысты туындап отыр.
Орыс тіліндегі «способность» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қабілет», «қабілеттілік » сөздері бекітілсе, заңнамада қабілет», «қабілеттілік» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігіндегі нұсқаларын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліндегі «боевая способность» сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жауынгерлік қабілеттілік » сөз тіркесі қолданылуы қажет деп санаймыз. | +5 |
| 6. | сигнальное оружие | белгi беру қаруы сигналдық қару | сигнальное оружиебелгi беру қаруы сигналдық қаруСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Белгi беру қаруы, сигналдық қару – дыбыс, жарық және түтiн белгiлерiн беру үшiн пайдаланылатын қару.
Сигнал – лат. signum «белгі», «дабыл».
2. Әзербайжан: siqnal silahı
3. Қырғыз: сигналду курал
4. Өзбек: signal quroli
5. Түрік: sinyal silahı
6. Ағылшын: signal weapon
7. Испан: arma de señal
8. Неміс: Signalwaffe
9. Француз: arme de signalisation
10. Бекітілген нұсқасы: знак сигнальный – сигналдық белгі (2016 жылғы 28 маусым) искажения сигнала – сигналды бұрмалау (2016 жылғы 28 маусым) навигационные сигналы стандартной точности – стандарттық дәлдіктегі навигациялық сигналдар (2018 жылғы 14 желтоқсан) сигнал – дабыл (2018 жылғы 6 сәуір) флажок сигнальный – белгі жалаушасы (2019 жылғы 6 желтоқсан) дежурный сигналист – кезекші сигналшы (2016 жылғы 7 желтоқсан)
ядерное оружие – ядролық қару (2018 жылғы 30 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: сигнальное оружие – белгi беру қаруы
12. Орыс тіліне латын тілінен енген «сигнал» (signum «белгі», «дабыл») сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сигнал», «дабыл», «белгі» сөздері бекітілсе, заңнамада және салалық терминологиялық «сигнал», «дабыл», «белгі» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «оружие» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қару» сөзі бекітілсе, заңнамада «қару» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліндегі «сигнальное оружие» сөз тіркесі қазақ тіліне « сигналдық қару» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +4 |
| 7. | учебные сборы | оқу-жаттығу жиындары | учебные сборыоқу-жаттығу жиындарыСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Оқу-жаттығу жиындары – әскери міндеттiлердi даярлау мен қайта даярлау мақсатында өткiзiлетiн әскери жиындар түрi.
2. Әзербайжан: təlim haqları
3. Қырғыз: окуу акысы
4. Өзбек: o`quv to`lovlari
5. Түрік: eğitim ücretleri
6. Ағылшын: training fees
7. Испан: tarifas de entrenamiento
8. Неміс: Schulungsgebühren
9. Француз: frais de formation
10. Бекітілген нұсқасы: учебный отпуск – оқу демалысы (2016 жылғы 8 желтоқсан) таможенные сборы – кедендік алымдар (2016 жылғы 7 желтоқсан) центр сбора информации – ақпарат жинау орталығы (2018 жылғы 14 желтоқсан) учебные сборы – оқу-жаттығу жиындары (2015 жылғы 15 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: учебные сборы – оқу-жаттығу жиындары
12. Орыс тіліндегі «учебный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «оқу» сөзі бекітілсе, заңнамада «оқу» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «сбор» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жиын», «жинау», «алым» сөздері бекітілсе, заңнамада «жиын», «жинау», «алым» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліндегі «учебные сборы» сөз тіркесі қазақ тіліне « оқу-жаттығу жиындары» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +11 |
| 8. | узел связи | байланыс торабы | узел связибайланыс торабыСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Байланыс торабы – байланыс қызметін және ортақ пайдалану желісіне қосылуды қамтамасыз ететін байланыс операторының техникалық құралдарының жиынтығы.
2. Әзербайжан: rabitə mərkəzi
3. Қырғыз: байланыш борбору
4. Өзбек: aloqa markazi
5. Түрік: iletişim merkezi
6. Ағылшын: communication center
7. Испан: centro de comunicación
8. Неміс: Kommunikationszentrum
9. Француз: centre de communication
10. Бекітілген нұсқасы: узел – торап түйін (2016 жылғы 28 маусым) связь – байланыс (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: узел насосной станции – су құбыры
желiсi узел запуска-приема очистных устройств - тазарту құрылғыларын жіберу-қабылдау торабы кассовый узел – кассалық торап связь – байланыс
12. Орыс тіліндегі «узел» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «торап», «түйін» сөздері бекітілсе, заңнамада «торап», «түйін», «желі» сөздерімен аударылған.
Сонымен қатар орыс тіліндегі « связь » сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «байланыс» сөзі бекітілсе, заңнамада «байланыс» сөзімен аударылады.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліндегі «узел связи» сөз тіркесі қазақ тіліне « байланыс торабы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +11 |
| 9. | форма полевая | далалық киім нысаны | форма полеваядалалық киім нысаныСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Далалық киім нысаны (форма – лат. forma «сыртқы түр»)– әскери қызметшілердің арнаулы нормативтік актілермен (жароықтармен, бұйрықтармен, ережелермен және т. б. ) белгіленген, қандай да бір мемлекеттің қарулы күштерінің және әскери қызмет көзделген басқа да құрылымдардың әскери қызметшілері міндетті түрде киетін киімі.
2. Әзербайжан: sahə forması
3. Қырғыз: талаа формасы
4. Өзбек: maydon shakli
5. Түрік: alan formu
6. Ағылшын: field form
7. Испан: formulario de campo
8. Неміс: Feldform
9. Француз: formulaire de champ
10. Бекітілген нұсқасы: форма права – құқық нысаны (2016 жылғы 7 желтоқсан) коэффициент формы – пішін коэффициенті (2016 жылғы 28 маусым) полевая криминалистика – жорықтық криминалистика (2016 жылғы 7 желтоқсан) телефон полевой – далалық телефон (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: форма
– нысан, пішін поле – алаң өріс
12. Орыс тіліне латын тілінен енген (форма – лат. forma «сыртқы түр»)«форма» сөзі сөзінің қазақ тіліндегі баламасы «нысан», «пішін» сөздерімен бекітілсе, заңнамада «нысан», «пішін» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі « поле » сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «өріс», «алаң» сөздері бекітілсе, заңнамада «алаң», «өріс» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі « война » сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «соғыс» сөзі бекітілсе, заңнамада «соғыс» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліндегі «форма полевая» сөз тіркесі қазақ тіліне « далалық нысан» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +3 |
| 10. | цевье | құндақ мойын | цевьеқұндақ мойынСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Құндақ мойын – қарудың оқпан бекітілетін жоғарғы бөлігі.
2. Әзербайжан: ön qol
3. Қырғыз: кабарын аягы
4. Өзбек: bilak
5. Түрік: kundağı
6. Ағылшын: forearm
7. Испан: antebrazo
8. Неміс: Unterarm
9. Француз: avant-bras
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: ружье охотничье с
перезарядкой цевьем – аңшылық
қайта оқталатын құндақты мылтық
12. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі «цевье» сөзі қазақ тіліне «құндақ мойын» сөз тіркесімен аударылуы қажет деп ойлаймыз. | +9 |
| 11. | эскорт | эскорт | эскортэскортСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Эскорт (эскорт – итал. scorta) – бір нәрсені, бір адамды алып жүретін әскери айдауыл, күзет.
2. Әзербайжан: müşayiət etmək
3. Қырғыз: кароол
4. Өзбек: eskort
5. Түрік: eskort
6. Ағылшын: escort
7. Испан: escolta
8. Неміс: Eskorte
9. Француз: escorte
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы:
почетный эскорт – құрметті
эскорт
12. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліне италян тілінен (эскорт – итал. scorta) «эскорт» сөзі қазақ тіліне «эскорт» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз. | +11 |
| 12. | радиально-базисная функция | радиалды базистік функция | радиально-базисная функциярадиалды базистік функцияСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Радиалды базистік функция - контекстке байланысты жасанды жүйке желісінің бір қабатында немесе басқа жағдайда активация функциясы ретінде пайдаланылатын бірдей типтегі радиалды функциялар жиынтығындағы функция.
Радиаль – лат. radialis «сәулелі».
Базис – грек. βάσις «негіз».
Функция - лат. functio «орындау».
2. Әзербайжан: radial əsas funksiyası
3. Қырғыз: радиалдык негиз функциясы
4. Өзбек: radial asos funktsiyasi
5. Түрік: radyal temel işlevi
6. Ағылшын: radial basis function
7. Испан: funcion de base radial
8. Неміс: Radialbasisfunktion
9. Француз: fonction de base radiale
10. Бекітілген нұсқасы: зазор радиальный - радиал саңылау (2015 жылғы 14 желтоқсан)
ставка базисная - базистiк мөлшерлеме (2017 жылғы 10 қараша)
функция – функция (2020 жылғы 25 маусым)
референтная функция – референттік қызмет (2020 жылғы 25 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: функция – функция қызмет радиально-кольцевая структура - радиалдық-шеңберлі құрылым базисная - базистiк
12. Орыс тіліне латын тілінен енген(лат. radialis «сәулелі») «радиальный» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «радиал» сөзі бекітілсе, заңнамада «радиалдық» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне грек тілінен енген(грек. βάσις «негіз») «базисная» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «базистік» сөзі бекітілсе, заңнамада «базистік» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген(лат. functio «орындау, міндет, жарна») «функция» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «функция», «қызмет» сөздері бекітілген, заңнамада «функция», «қызмет» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі« радиально-базисная функция » сөз тіркесі қазақ тіліне« радиалды базистік функция » сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +9 |
| 13. | алгоритм случайного леса | кездейсоқ үлестірім алгоритмі кездейсоқ орман алгоритмі | алгоритм случайного лесакездейсоқ үлестірім алгоритмі кездейсоқ орман алгоритміСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Кездейсоқ үлестірім алгоритмі кездейсоқ орман алгоритмі - Лео Брейман мен Адель Катлер ұсынған машиналарды оқыту алгоритмі шешуші ағаштар комитетін (ансамблін) қолданудан тұрады. Негізгі идея шешуші ағаштардың үлкен ансамблін қолдану болып табылады, олардың әрқайсысы жіктеудің өте төмен сапасын береді, бірақ олардың көптігіне байланысты нәтиже жақсы болады.
Алгоритм - лат. algorithmi Ортаазиялық математик Әл-Хорезми атымен байланысты.
2. Әзербайжан: təsadüfi meşə alqoritmi
3. Қырғыз: туш келди токой алгоритми
4. Өзбек: tasodifiy o`rmon algoritmi
5. Түрік: rastgele orman algoritması
6. Ағылшын: random forest algorithm
7. Испан: algoritmo de bosque aleatorio
8. Неміс: zufälliger Waldalgorithmus
9. Француз: algorithme de forêt aléatoire
10. Бекітілген нұсқасы: алгоритм – алгоритм (2016 жылғы 28 маусым)
закон распределения случайных величин - кездейсоқ шаманың таралу заңы (2016 жылғы 28 маусым)
лесное хозяйство - орман шаруашылығы (2016 жылғы 8 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: алгоритм – алгоритм случайный – кездейсоқ лес – орман
12. Орыс тіліне латын тілінен енген(лат. algorithmi – ортаазиялық математик Әл-Хорезми атына қойылған») «алгоритм» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «алгоритм» сөзі бекітілген, заңнамада «алгоритм» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі « случайный » сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «кездейсоқ» сөзі бекітілген, заңнамада «кездейсоқ» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі « лес » сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «орман» сөзі бекітілген, заңнамада «орман» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін, заңнамадағы қолданысын және мамандардың пікірін негізге ала отырып, орыс тіліндегі« алгоритм случайного леса » сөз тіркесі қазақ тіліне«кездейсоқ үлестірім алгоритмі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +6 |
| 14. | рандомизация | рандомизация | рандомизациярандомизацияСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Рандомизация - 1. Шешім кездейсоқ қабылданатын статистикалық әдіс. 2. Экспериментте сыртқы айнымалыларды бақылау үшін кездейсоқтықты қолдану.
Рандомизация - ағылш. random «кездейсоқ».
2. Әзербайжан: təsadüfi seçim
3. Қырғыз: рандомизация
4. Өзбек: tasodifiy
5. Түрік: rastgeleleştirme
6. Ағылшын: randomization
7. Испан: aleatorización
8. Неміс: Randomisierung
9. Француз: randomisation
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: рандомизация – процесс распределения субъектов исследования по группам лечения или контроля случайным образом, позволяющий свести к минимуму субъективность - рандомизация - зерттелетін субъектілерді емдеу және кездейсоқ түрде бақылау топтарына бөлу процесі, ол субъективтілікті азайтуға мүмкіндік береді
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген(ағылш. random «кездейсоқ») «рандомизация» сөзі заңнамада «рандомизация» сөзімен аударылған. | +8 |
| 15. | трассировка лучей | сәулелерді трассалау сәулелерді жолсызбалау | трассировка лучейсәулелерді трассалау сәулелерді жолсызбалауСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Сәулелерді трассалау, сәулелерді жолсызбалау – сандық мазмұндағы табиғи көлеңкелердің, тірі жарықтың және шағылудың құпиясы. Технология фильмдер жасауда және 3D модельдеуде бұрыннан бері қолданылып келеді: ол суреттің тірі көрінуіне көмектеседі.
Трасса – ағылш. trace «із».
2. Әзербайжан: ray izləmə
3. Қырғыз: нур издөө
4. Өзбек: nurni kuzatish
5. Түрік: işın izleme
6. Ағылшын: ray tracing
7. Испан: trazado de rayos
8. Неміс: Raytracing
9. Француз: tracé laser
10. Бекітілген нұсқасы: трассировка – жолсызбалау (2016 жылғы 28 маусым)
сведение лучей - сәулелерді ұштастыру (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: трассировка – трассировка, трассалау луч – сәуле
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген(ағылш. trace «із») «трассировка» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жолсызбалау» сөзі бекітілген, заңнамада «трассировка », «трассалау» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «луч» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сәуле» сөзі бекітілсе, заңнамада «сәуле» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі« трассировка лучей » сөз тіркесі қазақ тіліне« сәулелерді трассалау » немесе« сәулелерді жолсызбалау» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +4 |
| 16. | обучение представлениям | ұсыныстарға оқыту, ұсыныстармен оқыту | обучение представлениямұсыныстарға оқыту, ұсыныстармен оқытуСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Ұсыныстарға оқыту - белгілі бір белгілерді бөлектеу үшін мәліметтерді белгілі бір ұсыну (кодтау, сақтау) негізінде машиналық оқыту ғылымының саласы.
2. Әзербайжан: tədris nümayəndəlikləri
3. Қырғыз: окутуу өкүлчүлүктөрү
4. Өзбек: vakolatxonalarni o`qitish
5. Түрік: temsilleri öğretmek
6. Ағылшын: teaching representations
7. Испан: enseñanza de representaciones
8. Неміс: Lehrdarstellungen
9. Француз: représentations pédagogiques
10. Бекітілген нұсқасы: дистанционное обучение – қашықтан оқыту (2020 жылғы 25 маусым)
представление – ұсыныс (2016 жылғы 8 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: обучение – оқыту представление – ұсыныс
12. Орыс тіліндегі «обучение» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «оқыту» сөзі бекітілсе, заңнамада «оқыту», «үйрету», «меңгерту» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «представление» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «ұсыныс» сөзі бекітілген, заңнамада «ұсыныс» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліндегі « обучение представлениям » сөз тіркесі қазақ тіліне « ұсыныстарға оқыту » сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +1 |
| 17. | упругость | серпімділік | упругостьсерпімділікСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Серпімділік - қатты материалдардың серпімді деформациямен бастапқы пішініне оралу қасиеті.
2. Әзербайжан: elastiklik
3. Қырғыз: ийкемдүүлүк
4. Өзбек: elastiklik
5. Түрік: esneklik
6. Ағылшын: elasticity
7. Испан: elasticidad
8. Неміс: elastizität
9. Француз: élasticité
10. Бекітілген нұсқасы: фотоупругость – фотосерпімділік (2019 жылғы 5 сәуір) упругая деформация - серпiмдi деформация (2018 жылғы 5 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: упругость – фотосерпімділік
12. Орыс тіліндегі «упругость» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «серпімділік» сөзі бекітілген, заңнамада «серпімділік» сөзімен аударылған. | +9 |
| 18. | пластинчатая гидромашина | пластикалық гидромәшине | пластинчатая гидромашинапластикалық гидромәшинеСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Пластикалық гидромәшине - екі немесе одан да көп пластиналар (шиберлер) болып табылатын айналмалы көлемді гидромашина.
Пластина - лат. plasticus «пластикалық, мүсіндік».
Гидромашина – гидро – көне грек. ὑδραυλικός «су» + машина – лат. machina «құрылғы, құрылыс».
2. Әзербайжан: boşqab hidravlik maşın
3. Қырғыз: табак гидравликалык машина
4. Өзбек: plastinka gidravlika mashinasi
5. Түрік: plaka hidrolik makine
6. Ағылшын: plate hydraulic machine
7. Испан: placa de la máquina hidráulica
8. Неміс: Plattenhydraulikmaschine
9. Француз: machine hydraulique de plaque
10. Бекітілген нұсқасы: пластиковая карточка - пластикалық карта (2017 жылғы 10 қараша)
11. Заңнамадағы қолданысы: пинцет пластинчатый анатомический - пластина тәрізді анатомиялық пинцет машина – машина, мәшине
12. Орыс тіліне латын тілінен енген(лат. - plasticus «пластикалық, мүсіндік») «пластиковая» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «пластикалық» сөзі бекітілген, заңнамада «пластикалық» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне « гидромашина » сөзі грек және латын тілінен енген(гидро – көне грек. ὑδραυλικός «су» + машина – лат. machina «құрылғы, құрылыс»).
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі« пластинчатая гидромашина » сөз тіркесі қазақ тіліне« пластикалық гидромәшине » сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +3 |
| 19. | рутина | ескiшiлдiк/рутина, кертартпа | рутинаескiшiлдiк/рутина, кертартпаСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Ескiшiлдiк/Рутина – 1. үлгі бойынша, жаңадан қорқу, консерватизм. 2. консервативті тәртіп, қалыптасқан үлгіге құлақ асу, өзгеру, жаңалықтан қорқу. 3. медициналық ұйымдарды кешенді автоматтандыруға арналған «1С: Кәсіпорын 8. 3» платформасының базасында пайдалануға арналған конфигурация.
Рутина - франц. routine «дағды, артта қалғандық».
2. Әзербайжан: gündəlik
3. Қырғыз: күнүмдүк
4. Өзбек: muntazam
5. Түрік: rutin
6. Ағылшын: routine
7. Испан: rutina
8. Неміс: Routine
9. Француз: routine
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: ескішілдік – предрассудок
12. Орыс тіліне «рутина» сөзі француз тілінен енген(франц. routine «дағды, артта қалғандық»). | -2 |
| 20. | шум соли и перца | тұз және бұрыш шуылы | шум соли и перцатұз және бұрыш шуылыСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Тұз және бұрыш шуылы - әдетте графикалық және бейне суреттерде кездесетін шуыл формаларының бірі. Бұл шуыл кездейсоқ пайда болатын қара және ақ пикселдерді білдіреді.
2. Әзербайжан: duz və istiot səs-küyü
3. Қырғыз: туз жана калемпирдин ызы-чуусу
4. Өзбек: sho`r va qalampir shovqini
5. Түрік: tuz ve karabiber gürültüsü
6. Ағылшын: noise of salt and pepper
7. Испан: ruido de sal y pimienta
8. Неміс: Lärm von Salz und Pfeffer
9. Француз: bruit de sel et de poivre
10. Бекітілген нұсқасы: шум – шуыл (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: шум – шуыл, шу
12. Орыс тіліндегі «шум» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «шуыл» сөзі бекітілсе, заңнамада «шуыл», «шу» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «соль» сөзі қазақ тіліне «тұз» сөзімен аударылады.
Орыс тіліндегі «перец» сөзі қазақ тіліне «бұрыш» сөзімен аударылады.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, орыс тіліндегі« шум соли и перца » сөз тіркесі қазақ тіліне« тұз және бұрыш шуылы » сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +9 |
| 21. | масштабно-инвариантное преобразование признаков (sift) | ауқымды инвариантты белгілерді түрлендіру белгілерді масштабты-инвариантты түрлендіру (sift) | масштабно-инвариантное преобразование признаков (sift)ауқымды инвариантты белгілерді түрлендіру белгілерді масштабты-инвариантты түрлендіру (sift)Саласы Этимологиясы Дефинициясы1. Ауқымды инвариантты белгілерді түрлендіру белгілерді масштабты-инвариантты түрлендіру (SIFT) - суреттердегі жергілікті белгілерді анықтау және сипаттау үшін компьютерлік көру кезінде белгілерді анықтау алгоритмі.
Масштаб - нем. Maßstab «өлшеуіш таяқ»: Maß «Өлшем», Stab «таяқ».
Инвариант - лат. varians, variantis «өзгермелі».
2. Әзербайжан: miqyaslı-dəyişməz xüsusiyyət çevrilməsi
3. Қырғыз: масштаб-инварианттуу өзгөрүү
4. Өзбек: o`lchov-o`zgarmas xususiyatni o`zgartirish
5. Түрік: ölçekle değişmeyen özellik dönüşümü
6. Ағылшын: scale-invariant feature transformation
7. Испан: transformación de características invariantes de escala
8. Неміс: skalierungsinvariante Feature-Transformation
9. Француз: transformation d`entités sans variation d`échelle
10. Бекітілген нұсқасы: масштаб войны - соғыс ауқымы (2020 жылғы 25 маусым)
масштаб - масштаб ауқым (2018 жылғы 27 маусым)
адиабатический инвариант - адиабаттық инвариант (2018 жылғы 29 қараша)
цифровые преобразования – цифрлық түрлендіру (2018 жылғы 6 сәуір)
признак документа внешний - құжаттың сыртқы белгісі (2016 жылғы 8 желтоқсан)
11. Заңнамадағы қолданысы: масштаб - масштаб ауқым инвариантное – инвариантты преобразование – түрлендіру признак – белгі
12. Орыс тіліне неміс тілінен енген(нем. Maßstab «өлшеуіш таяқ»: Maß «Өлшем», Stab «таяқ») «масштаб» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «масштаб», «ауқым» сөздері бекітілген, заңнамада ««масштаб», «ауқым» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген(лат. invarians «өзгермейтін») «инвариант» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «инвариант» сөзі бекітілген, заңнамада «инвариантность» сөзі «инварианттылық» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «преобразование» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «түрлендіру» сөзі бекітілсе, заңнамада «түрлендіру» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «признак» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «белгі» сөзі бекітілген, заңнамада «белгі» сөзімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «белгі» сөзі орыс тіліндегі «знак», «метка», отметка» сөздерінің баламасы ретінде бекітілсе, заңнамада «знак», «метка», отметка» сөздерінің баламасы ретінде алынған.
Бекітілген терминдер сөздігін, заңнамадағы қолданысын және мамандардың пікірін негізге ала отырып, орыс тіліндегі« масштабно-инвариантное преобразование признаков » сөз тіркесі қазақ тіліне« ауқымды инвариантты белгілерді түрлендіру» немесе« белгілерді масштабты-инвариантты түрлендіру » сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +6 |
| 22. | самовоспроизводящаяся машина | өзі ойнатылатын машина өздігінен өндірілетін мәшине | самовоспроизводящаяся машинаөзі ойнатылатын машина өздігінен өндірілетін мәшинеСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Өзі ойнатылатын машина өздігінен өндірілетін мәшине – қоршаған ортаның материалдарын қолдана отырып, өзін-өзі көбейтуге қабілетті автономды роботтардың түрі.
Машина - лат. machina «құрылғы, құрылыс».
2. Әзербайжан: özünü təkrarlayan maşın
3. Қырғыз: өзүн өзү кайталоочу машина
4. Өзбек: o`z-o`zini takrorlaydigan mashina
5. Түрік: kendini kopyalayan makine
6. Ағылшын: self-replicating machine
7. Испан: máquina de autorreplicación
8. Неміс: selbstreplizierende Maschine
9. Француз: machine auto-réplicante
10. Бекітілген нұсқасы: бронированная машина - броньды мәшине (2020 жылғы 25 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: самовоспроизводящийся организм - өз өсімін өзі молайтатын организм самовоспроизводящийся популяций - өз өсімін өзі молайтатын популяциялар машина – машина, мәшине
12. Орыс тіліндегі «самовоспроизводящийся» сөзі заңнамада «өз өсімін өзі молайтатын» сөз тіркесімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген(лат. machina «құрылғы, құрылыс») «машина» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «мәшине» сөзі бекітілсе, заңнамада «машина» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін, заңнамадағы қолданысын және мамандардың пікірін негізге ала отырып,орыс тіліндегі « самовоспроизводящаяся машина » сөз тіркесі қазақ тіліне « өзі ойнатылатын машина» немесе « өздігінен өндірілетін мәшине » сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +1 |
| 23. | источник | көз, дереккөз | источниккөз, дереккөзСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Көз, дереккөз – 1. (геогр. ) жер асты суларының жер бетіне шығуы. 2. (тех. ) электр энергиясын немесе сигналын жасайтын құрылғы, сондай-ақ осындай құрылғының моделі. 3. (эл. ) байланыс арнасы арқылы деректерді беруді жүзеге асыратын құрылғы. 4. (инф. ) ақпараттың шығу тегін анықтайтын объект. 5. (физ. ) электромагниттік толқындар мен элементар бөлшектердің жасанды немесе табиғи генераторы. 6. (физ. ) иондардың бағытталған ағындарын (туфтерін) алуға арналған құрылғы. 7. (физ. ) спектрдің көрінетін аймағында электромагниттік энергия шығаратын кез келген объект.
2. Әзербайжан: mənbə
3. Қырғыз: булак
4. Өзбек: manba
5. Түрік: bir kaynak
6. Ағылшын: a source
7. Испан: una fuente
8. Неміс: eine Quelle
9. Француз: une source
10. Бекітілген нұсқасы: источник питания – қоректену көзі (2016 жылғы 28 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: источник – көз дереккөз
12. Орыс тіліндегі «источник» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «көз» сөзі бекітілсе, заңнамада «көз», «дереккөз» сөздерімен аударылған. | +6 |
| 24. | идентификация | сәйкестендіру анықтау идентификаттау, идентификациялау | идентификациясәйкестендіру анықтау идентификаттау, идентификациялауСаласы Этимологиясы Дефинициясы | +6 |
| 25. | идентификация спикера | спикерді сәйкестендіру спикерді анықтау спикерді идентификаттау, спикерді идентификациялау | идентификация спикераспикерді сәйкестендіру спикерді анықтау спикерді идентификаттау, спикерді идентификациялауСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Спикерді сәйкестендіру спикерді анықтау - дауыстың сипаттамалары бойынша адамды анықтау. Ол «Кім сөйлеп тұр?» сұрағына жауап береді.
Спикер - ағылш. speaker, сөзбе-сөз «шешен».
Идентификация - лат. identifico «сәйкестендіру».
2. Әзербайжан: natiqin identifikasiyası
3. Қырғыз: динамиктин идентификациясы
4. Өзбек: karnay identifikatori
5. Түрік: konuşmacı kimliği
6. Ағылшын: speaker identification
7. Испан: identificación del hablante
8. Неміс: Sprecheridentifikation
9. Француз: identification du locuteur
10. Бекітілген нұсқасы: спикер – спикер (2016 жылғы 8 желтоқсан)
идентификация - идентификаттау, сәйкестендіру (2020 жылғы 17 маусым)
вычисление адреса – адресті анықтау (2015 жылғы 6 қазан)
система обнаружения – анықтау жүйесі (1999 жылғы 9 наурыз)
11. Заңнамадағы қолданысы: идентификация - идентификаттау, идентификация, сәйкестендіру спикер – спикер
12. Орыс тіліне ағылшын тілінен енген(ағылш. speaker, сөзбе-сөз «шешен») «спикер» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «спикер» сөзі бекітілген, заңнамада «спикер» сөзімен аударылған.
Орыс тіліне латын тілінен енген(лат. identifico «сәйкестендіру») «идентификация» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «идентификаттау», «сәйкестендіру» сөздері бекітілген, заңнамада «идентификация», «идентификаттау», «сәйкестендіру» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліндегі «идентификация спикера» сөз тіркесі қазақ тіліне « спикерді сәйкестендіру» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +5 |
| 26. | специфичность | айрықшалық ерекшелік | специфичностьайрықшалық ерекшелікСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Айрықшалық ерекшелік - 1. бірегейлік. 2. (әлеум. ) белгілі бір әлеуметтік жағдайда күтілетін мінез-құлықтың тар моделі 3. факторлық талдауда - негізгі фактормен корреляцияланбайтын дисперсия пропорциясы 4. психопатологияда - симптомға белгілі бір бұзылыстың болуын дәл көрсете алатын сапа.
Специфика - лат. specificus «ерекше».
2. Әзербайжан: spesifiklik
3. Қырғыз: өзгөчөлүк
4. Өзбек: o`ziga xoslik
5. Түрік: özgüllük
6. Ағылшын: specificity
7. Испан: especificidad
8. Неміс: Spezifität
9. Француз: spécificité
10. Бекітілген нұсқасы: индивидуальные грамматические особенности - дербес грамматикалық ерекшеліктер
(2020 жылғы 25 маусым)
11. Заңнамадағы қолданысы: специфичность – ерекшелік, ерекшелік – особенность
12. Орыс тіліне латын тілінен енген(лат. specificus «ерекше») «специфичность» сөзі заңнамада «ерекшелік» сөзімен аударылған.
Сонымен қатар қазақ тіліндегі «ерекшелік» сөзі орыс тіліндегі «особенность» сөзінің баламасы ретінде бекітілсе, заңнамада «особенность» сөзінің баламасы ретінде алынған. | +2 |
| 27. | высвечивание | жыпылықтау | высвечиваниежыпылықтауСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Жыпылықтау – жарықтандыру, қоршаған ортадан бөлу.
2. Әзербайжан: yanıb-sönən
3. Қырғыз: жаркылдап
4. Өзбек: miltillovchi
5. Түрік: yanıp sönen
6. Ағылшын: flashing
7. Испан: brillante
8. Неміс: blinkt
9. Француз: clignotant
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: высвечивание – көріну
12. Орыс тіліндегі «высвечивание» сөзі заңнамада «көріну» сөзімен аударылған.
Біздің пікірімізше, орыс тіліндегі «высвечивание» сөзін «жыпылықтау» сөзімен аударған дұрыс сияқты. | +1 |
| 28. | погрешность стояночного состояния | тұрақты жай-күйдің қателігі | погрешность стояночного состояниятұрақты жай-күйдің қателігіСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Тұрақты жай- күйдің қателігі - процессордың ағымдағы жағдайының қалыпты емес тәртіпте жұмыс істеуі.
2. Әзербайжан: park xətası
3. Қырғыз: токтоп турган абалдын катуулугу
4. Өзбек: to`xtashda xato
5. Түрік: park hatası
6. Ағылшын: parking error
7. Испан: error de estacionamiento
8. Неміс: Parkfehler
9. Француз: erreur de stationnement
10. Бекітілген нұсқасы: относительная погрешность - салыстырмалы қателік (2018 жылғы 29 қараша)
категория состояния - жай-күй категориясы (2020 жылғы 25 қараша) именных состояний категория - есім күй категориясы (2020 жылғы 25 маусым)
акт записи гражданского состояния - азаматтық халдi жазу актiсі (2016 жылғы 8 желтоқсан) гражданское состояние - азаматтық хал-жағдаят (2018 жылғы 5 қазан)
11. Заңнамадағы қолданысы: относительная погрешность - салыстырмалы қателік состояние – жағдай, жай-күй, күй, ахуал количество стояночных мест - тұрақ орындарының саны
12. Орыс тіліндегі «погрешность» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «қателік» сөзі бекітілсе, заңнамада «қателік» сөзімен аударылған.
Орыс тіліндегі «состояние» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «жай-күй», «күй», «хал» , «хал-жағдай» сөздері бекітілсе, заңнамада «жағдай», «жай-күй», «күй», «ахуал» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліндегі «погрешность стояночного состояния» сөз тіркесі қазақ тіліне « тұрақты жай-күйдің қателігі» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +1 |
| 29. | опрос | сұрау салу | опроссұрау салуСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Сауалдама, сұрау салу - белгілі бір мәселелер бойынша қоғамдастықтың пікірін анықтау. Сауалнама қорытындылары бойынша қолданыстағы ережелер мен нұсқаулықтар өзгертілуі немесе жойылуы немесе жаңа қабылдануы мүмкін (жобаның жалпы қағидаттарына қайшы келетіндерді қоспағанда).
2. Әзербайжан: müsahibə
3. Қырғыз: маек
4. Өзбек: intervyu
5. Түрік: röportaj
6. Ағылшын: interview
7. Испан: entrevista
8. Неміс: Interview
9. Француз: entretien
10. Бекітілген нұсқасы: экспресс-опрос – жедел сауалнама (2016 жылғы 8 желтоқсан)
опрос – сұрау салу(1999 жылғы 6 қазан) устный опрос – ауызекі сұрау салу, ауыекі сауалдама (2006 жылғы 27 қазан)
письменный опрос - жазбаша сауалнама (2016 жылғы 8 желтоқсан) сауалнама – анкета (2000 жылғы 25 қаңтар)
11. Заңнамадағы қолданысы: опрос – сұрау, сауалдама пiкiртерiм‚ сауалдама, сауалнама сауалдау опрос местного жителя – жергiлiктi тұрғыннан сұрау опрос лиц – адамдарға сұрау салу
12. Орыс тіліндегі «опрос» сөзінің қазақ тіліндегі баламасы ретінде «сұрау салу» сөз тіркесімен, «сауалнама», «сауалдама» сөздерімен бекітілсе, заңнамада және салалық терминологиялық сөздіктерде «сұрау салу» сөз тіркесімен, «сауалнама», «сауалдама», «сұрау», «пікіртерім», «сауалдау» сөздерімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліндегі «опрос» сөзі қазақ тіліне « сауалдама» сөзімен және «сұрау салу» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +7 |
| 30. | выживание наиболее приспособленных | барынша бейімделгендердің тірі қалуы | выживание наиболее приспособленныхбарынша бейімделгендердің тірі қалуыСаласы Этимологиясы Дефинициясы1. Барынша бейімделгендердің тірі қалуы - дарвиндік эволюция теориясынан табиғи сұрыптау механизмін сипаттау әдісі ретінде шыққан тіркес.
2. Әзербайжан: fittestin sağ qalması
3. Қырғыз: ден-соолуктун сакталышы
4. Өзбек: eng yaxshi odamning omon qolishi
5. Түрік: en güçlü olanın hayatta kalması
6. Ағылшын: survival of the fittest
7. Испан: supervivencia del más apto
8. Неміс: Überleben der Stärksten
9. Француз: la survie du plus fort
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: выживание – өмір сүру, тірі қалу наиболее – ең, барынша приспособленный – бейімделген
12. Орыс тіліндегі «выживание» сөзі қазақ тіліне «өмір сүру», «тірі қалу» сөз тіркестерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «наиболее» сөзі қазақ тіліне «ең», «барынша» сөздерімен аударылған.
Орыс тіліндегі «приспособленный» сөзі қазақ тіліне «бейімделген» сөзімен аударылған.
Бекітілген терминдер сөздігін және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып,орыс тіліндегі «выживание наиболее приспособленных» сөз тіркесі қазақ тіліне « барынша бейімделгендердің тірі қалуы» сөз тіркесімен аударылғаны жөн деп есептейміз. | +9 |
