Дефинициясы1. Аспаптың бұрыштық үлкейтуі – нәрсені оптикалық аспап арқылы бақылаған кездегі көру бұрышының құралсыз көбен қараған кездегі көру бұрышына қатынасы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: alətin açısal böyüdülməsi
4. Қырғыз: куралды бурчтук чоңойтуу
5. Өзбек: asbobning burchak kattalashishi
6. Түрік: aletin açısal artışı
7. Ағылшын: angular magnification of the tool
8. Испан: ampliación angular de la herramienta
9. Неміс: winkelvergrößerung des Werkzeugs
10. Француз: agrandissement angulaire de l'outil
11. Бекітілген нұсқасы: бұрыштық орын ауыстыру - угловое перемещение (2023), ұсынысты молайту - увеличение предложения (2017)
12. Заңнамадағы қолданысы: Заңнама қолданысында кездеспейді.
13. Ұсыныстар: құралдың бұрыштық кеңеюі деген атауды ұсынамын.

Дефинициясы1. 1. Ауыспалы спред – кез-келген активті (акцияға, тауарға, валютаға, фьючерстерге, опционға) бір уақытта сату мен сатып алудағы ең жақсы бағалары арасындағы айырмашылық. Ал ауыспалы спрэд сауда көлемі сияқты экономикалық оқиғаларға байланысты өзгеріп отырады.
2. Этимологиясы: ағыл. spread - «жағу, созу»
3. Әзербайжан: dəyişən yayılma
4. Қырғыз: өзгөрүлмө жайылуу
5. Өзбек: o'zgaruvchan tarqalish
6. Түрік: değişken yayılma
7. Ағылшын: variable spread
8. Испан: spread variable
9. Неміс: floating Spread
10. Француз: propagation flottante
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы мен Азия Даму Банкі арасындағы Қарыз туралы келісімге (Жай операциялар) (ОАӨЭЫ 1 көлік дәлізі [Жамбыл облысындағы жол учаскесі] [Батыс Еуропа – Батыс Қытай халықаралық транзит дәлізі] Инвестициялық бағдарлама – 4-жоба) қол қою туралы Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 4 маусымдағы №92 Жарлығы және төмендегімен ауыстырылды: (а) Жаңа қарыздарға қолданылатын тіркелген спредтің төмендетілетіні туралы АДБ-ның әрбір хабарламасынан кейін...
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген талдауларды басшылыққа ала отырып, орыс тіліндегі переменный спред деген сөзді ауыспалы спред деп алып, термин сөз жасау табиғатына сәйкестендіріп (переменный-ауыспалы, айнымалы, өзгермелі «ауыспалы» нұсқасы сөз қолданыста мағынаны тура беріп тұрғандықтан алынды) бір ғана нұсқада ұсынамыз.

Дефинициясы1. Бастапқы нұсқа бойынша цифрландыру - мемлекеттік органдардың азаматтармен, бизнеспен және бір-бірімен цифрлық форматта жан-жақты өзара іс-қимыл жасауының басымдығы.
2. Этимологиясы: лат. cifra, ар. صفر [ṣifr] – «бос, нөл».
3. Әзербайжан: varsayılan rəqəmsallaşdırma
4. Қырғыз: демейки санариптештирүү
5. Өзбек: sukut bo'yicha raqamlashtirish
6. Түрік: varsayılan sayısallaştırma
7. Ағылшын: digitalization by default
8. Испан: digitalización por defecto
9. Неміс: standard-Digitalisierung
10. Француз: numérisation par défaut
11. Бекітілген нұсқасы: цифровизация – цифрландыру (2018), использовать по умолчанию - әдепкілік қолдану (ақпараттық технология) (2006)
12. Заңнамадағы қолданысы: цифровизация по умолчанию - бастапқы бойынша цифрландыру; цифровизация по умолчанию - әдепкі қалпы бойынша цифрландыру.
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген цифровизация по умолчанию сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы бекітілмеген. Тек цифровизация және использовать по умолчанию сөз тіркесі цифрландыру және әдепкілік қолдану деп жеке-жеке бекітілген. Заңнамада бұл сөз тіркесінің мынадай аудармалары қолданылуда: бастапқы бойынша цифрландыру, әдепкі қалпы бойынша цифрландыру. Бекітілген терминдер сөздігіндегі жеке нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын және терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ, цифровизация по умолчанию сөз тіркесінің әзірше қазақ тілінде бастапқы нұсқа бойынша цифрландыру деп қолданылғанын дұрыс деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Бейнесигнал – теледидарда радиолокацияда факсимилді байланыста бейнені құру үшін пайдаланылатын ауқымды спектрі бар (әдетте, бірнеше Гц-тен бірнеше МГц-ке дейін) электр сигналы.
2. Этимологиясы: лат. signale – “белгі”
3. Әзербайжан: video siqnal
4. Қырғыз: видео сигнал
5. Өзбек: video signal
6. Түрік: video sinyali
7. Ағылшын: video signal
8. Испан: señal de vídeo
9. Неміс: videosignal
10. Француз: signal vidéo
11. Бекітілген нұсқасы: видеокард - видеокарта (2023), аналогті сигнал - аналоговый сигнал (2022)
12. Заңнамадағы қолданысы: Заңнама қолданысында кездеспейді.
13. Ұсыныстар: белгібейне немесе бейнебелгі деген атауларды ұсынамын.

Дефинициясы1. Гальваникалық элемент – электролиттегі екі металдың немесе олардың тотықтарының өзара әсерлесуіне негізделген электр тогының химиялық көзі.
2. Этимологиясы: Итальян ғалымы Л.Гальванидің құрметіне аталған.
3. Әзербайжан: qalvanik element
4. Қырғыз: гальваникалык элемент
5. Өзбек: galvanik element
6. Түрік: galvanik eleman
7. Ағылшын: galvanic element
8. Испан: elemento galvánico
9. Неміс: galvanisches element
10. Француз: élément galvanique
11. Бекітілген нұсқасы: ағын элементі - элемент потока (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: "Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім деңгейлерінің таңдау курстарының үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 21 қарашадағы № 467 бұйрығы. Мысалы: гальваникалық элементтер.
13. Ұсыныстар: Гальваний элементі деген атауды ұсынамын.

Дефинициясы1. Дененің энергетикалық жарқырауы – температурасы Т дене бетінің бірлік ауданы арқылы барлық бағытта барлық жиіліктер диапазонында таралатын энергияның сәулелену уақытына қатынасына тең физикалық шама.
2. Этимологиясы: еж. грек ἐνέργεια - «әрекет, қызмет, қуат», ἐν (нұсқалары ἐγ-, ἐλ, ἐμ-) «в» + ἔργον «іс, жұмыс».
3. Әзербайжан: bədənin enerji parıltısı
4. Қырғыз: дененин энергетикалык жарыгы
5. Өзбек: tananing energiya porlashi
6. Түрік: vücudun enerjik ışıltısı
7. Ағылшын: energy radiance of the body
8. Испан: resplandor energético del cuerpo
9. Неміс: die energetische ausstrahlung des körpers
10. Француз: éclat énergétique du corps
11. Бекітілген нұсқасы: полюстік шұғыла - полярное сияние (2018)
12. Заңнамадағы қолданысы: Заңнама қолданысында кездеспейді.
13. Ұсыныстар: дененің энергетикалық нұры деген атауды ұсынамын.

Дефинициясы1. Барлығын қамтитын өсу - бұл адамдарға экономикалық өсуге көмектесуге және оның артықшылықтарын пайдалануға мүмкіндік беретін, , оның әл-ауқатын көтеру үшін қоғамда материалдық және материалдық емес игіліктер әділ бөлінетін экономикалық өсу» ретінде айқындалады.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: hərtərəfli böyümə
4. Қырғыз: ар тараптуу өсүш
5. Өзбек: to'liq o'sish
6. Түрік: kapsamlı ekonomik artış
7. Ағылшын: comprehensive growth
8. Испан: crecimiento integral
9. Неміс: umfassendes wachstum
10. Француз: croissance intégrée
11. Бекітілген нұсқасы: духовный рост - рухани өсу (2018)
12. Заңнамадағы қолданысы: 2015 жылғы 17 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропалық инвестициялық банк арасындағы Қазақстан Республикасының орнықты экономикалық дамуына жәрдемдесу мақсатындағы өзара түсіністік туралы меморандумның қолданылу мерзімін ұзарту туралы хаттамаға қол қою туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 15 желтоқсандағы №845 қаулысы. Мысалы: экономикалық әртараптандыру, тұрақты даму және барлығын қамтитын өсу мәселелері бойынша ынтымақтастықты жалғастыру мақсатында мыналар туралы келісті.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген талдауларды басшылыққа ала отырып, «жаппай қамтуышы өсу, жаппай қамтушы өсім» нұсқаларындағы өсім сөзінің екінші бір мағынасы процент -пайыздық үстемақы деген мағынада қолданылады, сондықтан бұл нұсқаның орнына «барлығын қамтитын өсу» нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жарықтың тағылу заңы – түскен сәуле, шағылған сәуле және екі ортаның шекарасында сәуленің түсу нүктесіне тұрғызылған перпендикуляр бір жазықтықта жатады; у шағылу бұрышы а түсу бұрышына тең.
2. Этимологиясы: еж. түбірі kwei - «жарқырау»
3. Әзербайжан: işıq geyinmə qanunu
4. Қырғыз: жарыкты кийүү мыйзамы
5. Өзбек: nur taqish qonuni
6. Түрік: ışık taşıma yasası
7. Ағылшын: the law of wearing light
8. Испан: la ley de llevar luz
9. Неміс: das gesetz des tragens von licht
10. Француз: la loi du port de la lumière
11. Бекітілген нұсқасы: жарықтың шағылуы - отражение света (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: Заңнама қолданысында кездеспейді.
13. Ұсыныстар: жарықтың тағылу заңы атауды қалдыруды ұсынамын.

Дефинициясы1. Жиілікті радиобайланыс каналы – радиотолқындардың нақты тұтынушылар арасындағы радиобайланыс үшін қолданылатын және ерекшеленген жиілігі.
2. Этимологиясы: лат. radio – “оқимын”, “сәуле шығарамын”
3. Әзербайжан: kanal tezlikli radio rabitəsi
4. Қырғыз: канал жыштыгы радио байланыш
5. Өзбек: kanal chastotasi radio aloqasi
6. Түрік: kanal frekansı radyo iletişimi
7. Ағылшын: channel frequency radio communication
8. Испан: comunicación de radio de frecuencia de canal
9. Неміс: kanalfrequenz-funkkommunikation
10. Француз: communication radio de fréquence de canal
11. Бекітілген нұсқасы: радиобайланыс - радиосвязь (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: жоқ. Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 21 қарашадағы № 467 бұйрығы. Мысалы: Дәлме-дәл күйінде қолданылмайды. «жоғары жиілікті электромагниттік тербелістердің амплитудалық (АМ) және жиіліктік (FM) мен детектрленуін сипаттау; 11.5.1.3-радиоқабылдағыштың жұмыс істеу принципін түсіндіру».
13. Ұсыныстар: радиобайланыс жиілігіндегі арна деген атауды ұсынамын.

Дефинициясы1. Жұлдыздың жарқырауы – бірлік уақыт ішінде жұлдыз бетінен шығарылатын энергия.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: L ulduzun parlaqlığı
4. Қырғыз: L жылдыздын жарыгы
5. Өзбек: L yulduzing yorqinligi
6. Түрік: L yıldızın parlaklığı
7. Ағылшын: luminosity of the star L
8. Испан: luminosidad de la estrella L
9. Неміс: leuchtkraft des Sterns L
10. Француз: luminosité d'étoile de L
11. Бекітілген нұсқасы: жарқырау - светимость (2016)
12. Заңнамадағы қолданысы: Заңнама қолданысында кездеспейді.
13. Ұсыныстар: жұлдыздың жарқырауы (L) деген атауды қалдыруды ұсынамын.

Дефинициясы1. Жұтқыш-сорғыштар – қоршаған ортадан газдарды, буды немесе ерітілген заттарды таңдап жұтатын (жинайтын) қатты денелер немесе сұйықтық.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: emiş fincanları
4. Қырғыз: соргучтар
5. Өзбек: so'rg'ich yutuvchilar
6. Түрік: vantuzlar
7. Ағылшын: suction cups
8. Испан: swallowers-Suckers
9. Неміс: sauger-Schlucker
10. Француз: avaleurs-ventouses
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларды бекіту туралы.Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің 2005 жылғы 29 маусымдағы №310 бұйрығы. Мысалы: ажыратулардың, резонаторлардың, қаптаманың және басқадай құрылымдардың көмегiмен; 2) бөлгiш конструкциялардың, резонансты жұтқыш қондырғылардың...
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген талдауларды басшылыққа ала отырып, жұтқыш-сорғыштар деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жұтылған сәулелену дозасы – сәулеленетін дене массасының бірлігінде жұтылған сәуле шығару энергиясына тең шама.
2. Этимологиясы: грек. δόσις – “үлес”, “мөлшер”.
3. Әзербайжан: qəbul edilən radiasiya dozası
4. Қырғыз: жуткан нурлануунун дозасы
5. Өзбек: qabul qilingan nurlanish dozasi
6. Түрік: alınan radyasyon dozu
7. Ағылшын: ingested radiation dose
8. Испан: dosis de radiación ingerida
9. Неміс: aufgenommene strahlendosis
10. Француз: dose de rayonnement ingérée
11. Бекітілген нұсқасы: уытты доза – токсическая доза (2022)
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: "жұтылған сәуле мөлшері" немесе "ішке енген сәуле мөлшері" деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жылыжайлық эффект – жер бетін қыздыратын атмосфераның радиациялық сәулеленуі.
2. Этимологиясы: лат. effectus – «орындау, жүзеге асыру»
3. Әзербайжан: istixana effekti
4. Қырғыз: парник эффектиси
5. Өзбек: issiqxona effekti
6. Түрік: sera etkisi
7. Ағылшын: greenhouse effect
8. Испан: efecto invernadero
9. Неміс: Treibhauseffekt
10. Француз: effet de serre
11. Бекітілген нұсқасы: эффект - әсер (2016), термоэффект - термоэффект (2019)
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: "жылыжайлық эффект" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Индукциялық сәуле шығару – сыртқы (мәжбүрлеуші) жарық әрекетінен берілген кванттық жүйедегі атомдардың электрмагниттік сәуле шығаруы.
2. Этимологиясы: лат. іnductіo – “ой салу”, “бағыттау”
3. Әзербайжан: induksiya radiasiyası
4. Қырғыз: индукциялык нурлануу
5. Өзбек: induksion nurlanish
6. Түрік: indüksiyon radyasyonu
7. Ағылшын: induction radiation
8. Испан: radiación de inducción
9. Неміс: induktionsstrahlung
10. Француз: induktionsstrahlung
11. Бекітілген нұсқасы: тепловое излучение - жылулық сәулелену (2023), инфракрасное излучение - инфрақызыл сәулелену (2022)
12. Заңнамадағы қолданысы: «Радиациялық қауіпті объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидаларын бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 25 тамыздағы №ҚР ДСМ-90 бұйрығы. Мысалы: “сәуле шығаруға арналған терезе ашық және жабық болған кездегі…”
13. Ұсыныстар: "индукциялық сәуле шығару" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ішдеңгей – кванттық теориямен анықталған энергия деңгейі. Химияда ішкі деңгейлер электрондармен байланысты энергияларға жатады.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: enerji səviyyəsi
4. Қырғыз: энергетикалык деңгээл
5. Өзбек: energiya darajasi
6. Түрік: enerji seviyesi (yörünge)
7. Ағылшын: energy level
8. Испан: nivel de energía
9. Неміс: energie level
10. Француз: niveau d'énergie
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: кіші деңгей
13. Ұсыныстар: қазақша "ішдеңгей" нұсқасын қолдаймыз.