Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Республикалық терминология комиссиясының I-отырысында қаралатын терминдер
АСТРОНОМИЯ ЖӘНЕ ФИЗИКА САЛАЛАРЫНЫҢ ТЕРМИНДЕРІНЕ ЖАСАЛҒАН
ЛИНГВИСТИКАЛЫҚ САРАПТАМА ҚОРЫТЫНДЫСЫ
| # | Қазақша нұсқасы | Орысша нұсқасы | Рейтинг | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | палеомагнетизм | палеомагнетизм | палеомагнетизмпалеомагнетизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Палеомагнетизм (палео – грек. palaios «ескі», «көне», «ежелгі» + магнит – лат. magnes «магнит») – байырғы геологиялық дәуірлерде болып өткен жер магнетизмін зерттейтін геофизиканың саласы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: paleomaqnetizm 3. Қырғыз: палеомагнетизм 4. Өзбек: paleomagnetizm 5. Түрік: paleomagnetizma 6. Ағылшын: paleomagnetism 7. Испан: paleomagnetismo 8. Неміс: Paläomagnetismus 9. Француз: paléomagnétisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. палеомагнетизм – палеомагнетизм | 0 |
| 2. | памперо | памперо | памперопампероСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Памперо (исп. pampero, көпше түр. памперос – «пампаның желі») – Аргентинаның, Уругвай мен Парагвайдың шығыс жағында, кейде жаңбырмен қоса, есетін суық оңтүстік немесе оңтүстік батыстық дауылды жел. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pampero 3. Қырғыз: памперо 4. Өзбек: pampero 5. Түрік: pampero 6. Ағылшын: pampero 7. Испан: pampero 8. Неміс: Pampero 9. Француз: pampero 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. памперо – памперо | 0 |
| 3. | пантограф | пантограф | пантографпантографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пантограф (панто – грек. παντ – «бәрі», граф – грек. γραφ – «жазу») – контактілі өзекшенің вертикалды орын ауыстыруын қамтамасыз ететін, шарнирлі көпүзбе түріндегі көтергіш тетікті ток қабылдағышы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pantograf 3. Қырғыз: пантограф 4. Өзбек: pantograf 5. Түрік: pantograf 6. Ағылшын: pantograph 7. Испан: pantógrafo 8. Неміс: Stromabnehmer 9. Француз: pantographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: пантограф – пантограф 12. пантограф – пантограф | 0 |
| 4. | пантоскоп | пантоскоп | пантоскоппантоскопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пантоскоп (панто – грек. pan, pantos «бәрі», «барлығы» + скоп – грек. σκοπέω – «қараймын») – ірі фотосуреттерді түсіруге арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pantoskop 3. Қырғыз: пантоскоп 4. Өзбек: pantoskop 5. Түрік: Pantoskop 6. Ағылшын: pantoscope 7. Испан: pantoscopio 8. Неміс: Pantoskop 9. Француз: pantoscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пантоскоп – пантоскоп | 0 |
| 5. | пантохром | пантохром | пантохромпантохромСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пантохром (панто – грек. pan, pantos «бәрі», «барлығы» + хром – лат. chroma, грек. chrōma «түс», «бояу», «сыр») – трихлортиофенол, мырыш тұзы. Мырыш тұзының бояғышы пантохром көк-қара Н немесе цинхром В атауымен белгілі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pantoxrom 3. Қырғыз: пантохром 4. Өзбек: pantoxrom 5. Түрік: pantohrom 6. Ағылшын: pantochrome 7. Испан: pantochrome 8. Неміс: Pantochrom 9. Француз: pantochrome 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: 12. пантохром – пантохром | 0 |
| 6. | парагелий | парагелий | парагелийпарагелийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Парагелий (пара – грек. παρα-, лат. рār «теңдей», «жұп» + гелий ἥλιος «күн») – Гелий атомының спектрлері Гейзенберг тарапынан 1926 жылы түсіндірілді. Спектр атомдағы электрон спиндарының өзара бағытыллауына байланысты болады. Кері бағытталған атомдардың (оптикалық спектрлерде жасыл жолақты беретін) спиндері – парагелий, бірдей бағытталған спиндері (спектрде сары жолағы бар) – ортогелий атауларына ие болған. Дефинициясы
2. Әзербайжан: parhelium 3. Қырғыз: парагелий 4. Өзбек: parhelium 5. Түрік: parahelium 6. Ағылшын: parahelium 7. Испан: parahelio 8. Неміс: Parahelium 9. Француз: parahelium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. парагелий – парагелий | 0 |
| 7. | парадейтерий | парадейтерий | парадейтерийпарадейтерийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Парадейтерий (пара – грек. παρα-, лат. рār «теңдей», «жұп» + дейтерий – грек. deuteros «екінші») – екі ядросы өз осьтері бойынша қарсы бағытта айналатын молекулярлы дейтерий. Дефинициясы
2. Әзербайжан: paradeuterium 3. Қырғыз: парадейтерий 4. Өзбек: paraddium 5. Түрік: paradeuterium 6. Ағылшын: paradeitium 7. Испан: paradeitium 8. Неміс: Paradeitium 9. Француз: paradeitium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. парадейтерий – парадейтерий | 0 |
| 8. | параллелоэдр | параллелоэдр | параллелоэдрпараллелоэдрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Параллелоэдр (паралелт – көне грек. παράλληλος «бір нәрсенің бойымен жүруші», παρά «жанында, қасында» + ἀλλήλων «өзара, бір-бірімен» (ἄλλος «басқа, өзге») + эдр – грек. ἕδρα – «негіз», «қыр») – параллель тасымалдануы арқылы кеңістікті жабуға болатын, яғни көпқырлар бір-біріне кірмей және өз араларында бос орын қалдырмайтындай, евклидтік кеңістікті толығымен жабу мүмкіндігіне ие дөңес көпқыр. Дефинициясы
2. Әзербайжан: parallelohedron 3. Қырғыз: параллелоэдр 4. Өзбек: parallelohedr 5. Түрік: parallelohedron 6. Ағылшын: parallelohedron 7. Испан: paraleledro 8. Неміс: Paralleloheder 9. Француз: paralléloèdre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. параллелоэдр – параллелоэдр | 0 |
| 9. | пенетрация | пенетрация | пенетрацияпенетрацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пенетрация (лат. penetrāre «енгізу, қою, салу», лат. penitus «ішкі, ішінде») – миллиметрдің ондық бөлшегімен сипатталатын арақашықтықта стандартты берілген күшпен, температурамен және жүктелу уақытымен материалдың сынамасына вертикалды түрде енетін қоюлылықтың көрсеткіші. Дефинициясы
2. Әзербайжан: penetrasyon 3. Қырғыз: пенетрация 4. Өзбек: penetrasyon 5. Түрік: nüfuz 6. Ағылшын: penetration 7. Испан: penetración 8. Неміс: Durchdringung 9. Француз: pénétration 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: пенетрация – пенетрация 12. пенетрация – пенетрация | 0 |
| 10. | пенетрометр | пенетрометр | пенетрометрпенетрометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пенетрометр (лат. penetrans, penetrantis «енуші, жетуші», penetro «ену, жету» + метр – грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – тұтқыр денелердің өтуін өлшеуге, битуминозды заттардың, бояғыш сырлардың, майлардың, дәрілік майлардың, пластикалық массалардың, сылағыштардың жұмсақтық деңгейін анықтауға арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: penetrometre 3. Қырғыз: пенетрометр 4. Өзбек: рenetrometer 5. Түрік: penetrometresi 6. Ағылшын: penetrometer 7. Испан: penetrómetro 8. Неміс: Penetrometer 9. Француз: pénétromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: пенетрометр – пенетрометр 12. пенетрометр – пенетрометр | 0 |
| 11. | пенетрометрия | пенетрометрия | пенетрометрияпенетрометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пенетрометрия (лат. penetrans, penetrantis «енуші, жетуші», penetro «ену, жету» + метр – грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – денелердің тұтқырлығын өлшеуге арналған амалдар. Дефинициясы
2. Әзербайжан: penetrometri 3. Қырғыз: пенетрометрия 4. Өзбек: penetrometriya 5. Түрік: penetrometry 6. Ағылшын: penetrometry 7. Испан: penetrometría 8. Неміс: Penetrometrie 9. Француз: pénétrométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: пенетрометрия – пенетрометрия 12. пенетрометрия – пенетрометрия | 0 |
| 12. | пентагрид | пентагрид | пентагридпентагридСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пентагрид (ағылш. pentagrid, грек. pénte – «бес» + ағылш. grid – «торша») – жеті электродты бес торшалы: жанама анодтың рөлін атқаратын екі басқарушы, екі экрандауышты және торшалы электронды шам. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pentagride 3. Қырғыз: пентагрид 4. Өзбек: pentagrid 5. Түрік: pentagrid 6. Ағылшын: pentagride 7. Испан: pentagride 8. Неміс: Pentagrid 9. Француз: pentagride 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пентагрид – пентагрид | 0 |
| 13. | пентагрид-преобразователь | пентагрид-түрлендіруші | пентагрид-түрлендірушіпентагрид-преобразовательСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пентагрид-түрлендіруші (ағылш. pentagrid, грек. pénte – «бес» + ағылш. grid – «торша») немесе 6А7 гептод-түрлендірушісі (пентагрид) жиілікті түрлендіруге арналады. Супергетероидты қабылдағыштар мен өлшеу жабдықтарында қолданылады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pentagride çeviricisi 3. Қырғыз: пентагрид кечирүү 4. Өзбек: pentagridi konverteri 5. Түрік: pentagride dönüştürücü 6. Ағылшын: pentagride converter 7. Испан: convertidor pentagride 8. Неміс: Pentagride-Konverter 9. Француз: convertisseur pentagride 10. Бекітілген нұсқасы: преобразователь – түрлендіруші 11. Заңнамадағы қолданысы: преобразователь – түрлендіруші 12. пентагрид-преобразователь – пентагрид-түрлендіруші | 0 |
| 14. | пентопризма | пентопризма | пентопризмапентопризмаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пентапризма (пента – грек. ἄθλοζ «сайыс, күрес»; ἄθλον «жеңіс үшін берілетін марапат + призма – көне грек. πρίσμα (лат. prisma) «кесілген бір нәрсе») – жұмыс қырларына қиғашынан тілігінде бесбұрыш түріне ие шағылыстырғыш призма. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pentaprism 3. Қырғыз: пентопризма 4. Өзбек: pentaprizm 5. Түрік: pentoprizma 6. Ағылшын: pentaprism 7. Испан: pentaprisma 8. Неміс: Pentaprisma 9. Француз: pentaprisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пентопризма – пентопризма | 0 |
| 15. | пептизатор | пептизатор | пептизаторпептизаторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пептизатор (грек. peptos «пісірілген, қатты қайнатылған») – тұңбаның кірнеге өтуіне ықпал ететін зат. Дефинициясы
2. Әзербайжан: peptizator 3. Қырғыз: пептизатор 4. Өзбек: peptizator 5. Түрік: tiftikli 6. Ағылшын: peptizator 7. Испан: peptizador 8. Неміс: Peptizator 9. Француз: peptizateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: пептизатор – пептизатор 12. пептизатор – пептизатор | 0 |
| 16. | пептизация | пептизация | пептизацияпептизацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пептизация (грек. peptos «пісірілген, қатты қайнатылған») – дисперсті жүйелердің коагуляциясы барысында пайда болған агрегаттардың бірінші реттік бөлшектерге сұйық ортаның (мысалы, су) немесе арнайы заттардың – пептизаторлардың әсерімен ыдырауы. Дефинициясы Пептизация – коллоидты ерітінділерді алудың бір тәсілі, саздың немесе басқа заттардың жоғарыдисперсті суспензияларын алуда қолданылады.
2. Әзербайжан: peptizasiya 3. Қырғыз: пептизация 4. Өзбек: peptizatsiya 5. Түрік: peletleştirme 6. Ағылшын: peptization 7. Испан: peptización 8. Неміс: Peptisation 9. Француз: peptisation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: пептизация – пептизация 12. пептизация – пептизация | 0 |
| 17. | пергелиометр | пергелиометр | пергелиометрпергелиометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пиргелиометр (пир – грек. πῦρ (pýr) «-дан/-ден, бір нәрседен» + гелио – грек. ἥλιος (hélios) – «күн» + метр – μετρέω (metréo) – «өлшеймін») – күн сәулелеріне қиғашынан орналасқан бетке түсетін тікелей күн радиациясын өлшеуге арналған абсолютті аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pergeliometer 3. Қырғыз: пергелиометр 4. Өзбек: pergaliometr 5. Түрік: pergeliometr 6. Ағылшын: pergeliometer 7. Испан: pergeliómetro 8. Неміс: Pergeliometer 9. Француз: pergéliomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пергелиометр – пергелиометр | 0 |
| 18. | перископ | перископ | перископперископСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Перископ (пери – грек. περι- – «айнала» + скоп – грек. σκοπέω – «қараймын») – тасадан бақылау жүргізуге арналған оптикалық аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: periskop 3. Қырғыз: перископ 4. Өзбек: periskop 5. Түрік: periskop 6. Ағылшын: periscope 7. Испан: periscopio 8. Неміс: Periskop 9. Француз: périscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: перископ – перископ 12. перископ – перископ | +5 |
| 19. | пермеаметр | пермеаметр | пермеаметрпермеаметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пермеаметр (пермео – ағыл. permeability – «өткізгіштік» + метр – грек. metreo – «өлшеймін») – ажыраған формалы (тура өзекшелер, таспа, түтікше және т.б.) ферромагнитті үлгілердің магниттік қасиеттерін (әдетте гистерезистің қисық және ілмектерін магниттеу) өлшеуге арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: permeamet 3. Қырғыз: пермеаметр 4. Өзбек: o'tkazuvchanlik 5. Түрік: permeametre 6. Ағылшын: permeameter 7. Испан: permeámetro 8. Неміс: Permeameter 9. Француз: perméamètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пермеаметр – пермеаметр
| +2 |
| 20. | перминдюр | перминдюр | перминдюрперминдюрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пермендюр (ағыл. permendur: permeability – «өткізгіштік»; durable – «берік») – темірдің (47-50 %) кобальтпен (48-50 %), ванадийдің аздаған қоспасынан (1.5-2 %) дайындаған балқытпасы. Ресейде К49Ф2 маркалы балқытпасын пермендюр деп атайды. Дефинициясы
2. Әзербайжан: permindure 3. Қырғыз: перминдюр 4. Өзбек: ruxsat berish 5. Түрік: permindyur 6. Ағылшын: permindure 7. Испан: permindure 8. Неміс: permindure 9. Француз: permindure 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. перминдюр – перминдюр
| +1 |
| 21. | персептрон | персептрон | персептронперсептронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Персептрон немесе перцептрон (ағыл. perceptron, лат. perceptio – «түйсік»; нем. Perzeptron) – 1957 жылы Фрэнк Розенблатт тарапынан ұсынылып, 1960 жылы «Марк-1» электронды машинасы түрінде іске асырылған, мидың ақпаратты қабылдау моделін (мидың кибернетикалық моделі) көрсететін математикалық немесе компьютерлік модель. Дефинициясы
2. Әзербайжан: perceptron 3. Қырғыз: персептрон 4. Өзбек: perceptron 5. Түрік: perseptron 6. Ағылшын: perceptron 7. Испан: perceptron 8. Неміс: Perzeptron 9. Француз: perceptron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. персептрон – персептрон | +1 |
| 22. | персистор | персистор | персисторперсисторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Персистор (ағыл. persistor < to persist «берілмей жалғастыру»; «қалу», «тіршілік етуді жалғастыру») – есептеуіш құрылғыларды жадына ұстаушы элемент ретінде қолданылатын екі тұрақты күйдегі криогенді элемент. Дефинициясы
2. Әзербайжан: əzmkar 3. Қырғыз: персистор 4. Өзбек: qat'iy 5. Түрік: persistor 6. Ағылшын: persistor 7. Испан: persistente 8. Неміс: Persistor 9. Француз: persistance 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. персистор – персистор | +1 |
| 23. | персистрон | персистрон | персистронперсистронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Персистрон (ағыл. persistor < to persist «берілмей жалғастыру»; «қалу», «тіршілік етуді жалғастыру») – импульсті сигналды алу барысында тұрақты кескінді жасау үшін электролюминисценция және фотоиндукция қасиеттерін қамтитын панель. Дефинициясы
2. Әзербайжан: kasıtsız 3. Қырғыз: персистрон 4. Өзбек: qat'iy 5. Түрік: persistron 6. Ағылшын: persistron 7. Испан: persistron 8. Неміс: Persistron 9. Француз: persistron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. персистрон – персистрон | +1 |
| 24. | пикнометрия | пикнометрия | пикнометрияпикнометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пикнометрия (пикно – грек. pyknos «тығыз» + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – тығыздықты тексерудің ең сенімді әдісі. Бұл – сұйықтықтардың тұтқырлығы мен шығындалуы көлемімен, ағынның жылдамдығы және сипатымен, температурамен, қысыммен және дірілмен байланысты өлшеудің ықтималды кемшіліктерін жоятын, бірден-бір тексеру әдісі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: piknometri 3. Қырғыз: пикнометрия 4. Өзбек: piknometriya 5. Түрік: piknometre 6. Ағылшын: pycnometry 7. Испан: picnometría 8. Неміс: Pyknometrie 9. Француз: pycnométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пикнометрия – пикнометрия | +1 |
| 25. | пикокюри | пикокюри | пикокюрипикокюриСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пикокюри (ағылш. Picocurie) пКи – Кюриге қатысты бөлшек радийбелсенділікті өлшеудің жүйеден тыс бірлігі. 1 Пикокюри = 0,001 нанокюри. Дефинициясы
2. Әзербайжан: picocures 3. Қырғыз: пикокюри 4. Өзбек: picocures 5. Түрік: picocuries 6. Ағылшын: picocures 7. Испан: picocures 8. Неміс: picocures 9. Француз: picocures 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: пикокюри – пикокюри 12. пикокюри – пикокюри | +1 |
| 26. | пиролиз | пиролиз | пиролизпиролизСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пиролиз (пиро – грек. πῦρ «от, қызу» + лиз – грек. λύσις «ыдырау, шіру») – органикалық және көптеген бейорганикалық қосылыстардың термикалық жолмен ыдырауы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: piroliz 3. Қырғыз: пиролиз 4. Өзбек: piroliz 5. Түрік: piroliz 6. Ағылшын: pyrolysis 7. Испан: pirolisis 8. Неміс: Pyrolyse 9. Француз: pyrolyse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: пиролиз – пиролиз 12. пиролиз – пиролиз | +1 |
| 27. | пиромагнетизм | пиромагнетизм | пиромагнетизмпиромагнетизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пиромагнетизм (пиро – грек. πῦρ «от, қызу» + магнит – лат. magnes «магнит») – кейбір кристалды заттарда қыздыру (суытуға кері эффект) кезінде магниттік сәті айқындалатын қасиет. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pyromanyetizm 3. Қырғыз: пиромагнетизм 4. Өзбек: pyromagnetism 5. Түрік: piromagnetizm 6. Ағылшын: pyromagnetism 7. Испан: piromagnetismo 8. Неміс: Pyromagnetismus 9. Француз: pyromagnétisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пиромагнетизм – пиромагнетизм | +1 |
| 28. | пиростат | пиростат | пиростатпиростатСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пиростат (пиро – грек. πῦρ «от, қызу» + стат – грек. states «тұратын, орнатылған») – жоғарғы температураларға арналған термостат. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pyrostat 3. Қырғыз: пиростат 4. Өзбек: pyrostat 5. Түрік: pirostat 6. Ағылшын: pyrostat 7. Испан: pyrostat 8. Неміс: Pyrostat 9. Француз: pyrostat 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пиростат – пиростат | +1 |
| 29. | пироэлектрик | пироэлектрик | пироэлектрикпироэлектрикСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пироэлектрик (пиро – грек. πῦρ «от, қызу» + электр – грек. ēlektron – «кәріптас») – кенеттен (өздігінен) полюстенуге, яғни сыртқы әсерлердің қатысуынсыз полюстенетін кристалды диэлектрик. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pyroelectric 3. Қырғыз: пироэлектрик 4. Өзбек: pyolektrik 5. Түрік: piroelektrik 6. Ағылшын: pyroelectric 7. Испан: piroeléctrico 8. Неміс: pyroelektrisch 9. Француз: pyroélectrique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пироэлектрик – пироэлектрик | +1 |
| 30. | планетоид | планетоид | планетоидпланетоидСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Планетоид (планета – көне грек. πλανήτης «адасқан», πλανάω «адасу, сырғанау» + оид – грек. eidos «ұқсастық, түр») – жұлдыздың айналасындағы орбитамен қозғалатын аспан денесі. Планетоид көлемі бойынша кәдімгі ғаламшардан кіші, ал астероидтан үлкен. Дефинициясы
2. Әзербайжан: planetoid 3. Қырғыз: планетоид 4. Өзбек: sayyoroid 5. Түрік: küçük gezegen 6. Ағылшын: planetoid 7. Испан: planetoide 8. Неміс: Planetoid 9. Француз: planétoïde 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. планетоид – планетоид | +1 |
| 31. | планиметр | планиметр | планиметрпланиметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Планиметр (план – лат. planum – «тегіс жер», «жазықтық» + метр – грек. metros «өлшеймін») – ерікті формалы тегіс фигуралардың көлемін анықтауға арналған математикалық аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: planimetr 3. Қырғыз: планиметр 4. Өзбек: planimetr 5. Түрік: planimetre 6. Ағылшын: planimeter 7. Испан: planímetro 8. Неміс: Planimeter 9. Француз: planimètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: планиметрия – планиметрия 12. планиметр – планиметр | +1 |
| 32. | планисфера | планисфера | планисферапланисфераСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Планисфера (план – лат. planum – «жазықтық» + сфера – грек. σφαῖρα – «шар») – аспан сферасының жазықтықтағы полюсті стереографиялық проекцияда немесе азимуттық проекциясындағы кескіні. Дефинициясы
2. Әзербайжан: planlaşdırma sahəsi 3. Қырғыз: планисфера 4. Өзбек: planizfera 5. Түрік: düzlemyuvar 6. Ағылшын: planisphere 7. Испан: planisferio 8. Неміс: Planisphäre 9. Француз: planisphère 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. планисфера – планисфера | +1 |
| 33. | планотрон | планотрон | планотронпланотронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Планотрон (план – лат. planum – «жазықтық» + трон – көне грек. θρόνος «жоғары орындық; тақ») – жоғары жиіліктегі токтардың қуатты генераторы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: planotron 3. Қырғыз: планотрон 4. Өзбек: planotron 5. Түрік: planotron 6. Ағылшын: planotron 7. Испан: planotron 8. Неміс: Planotron 9. Француз: planotron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. планотрон – планотрон | +1 |
| 34. | платинит | платинит | платинитплатинитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Платинит (нем. Platina, исп. Platina, исп. рlаtа «күміс») – ферроникель өзекшесі (43Н балқытпасы, үлесі 43 % - Ni және 57 % Fe) мен мыс қаптамасынан тұратын, сым түріндегі материал. Жұмсақ әйнектерге дәнекерлеуге арналған платина алмастырғышы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: platinit 3. Қырғыз: платинит 4. Өзбек: platinit 5. Түрік: рlatini 6. Ағылшын: platinite 7. Испан: platinita 8. Неміс: Platinit 9. Француз: platine 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: платинит – платинит 12. платинит – платинит | +1 |
| 35. | платинотипия | платинотипия | платинотипияплатинотипияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Платинотипия (платин – нем. Platina, исп. Platina, исп. рlаtа «күміс» + типия – грек. typos «белгі, із») – 1880 жылы Виллис тарапынан Англияда петенттелген және кейін веналық Пицигелли мен Гюбель тарапынан қайта дайындалған және өзгертілген, платина тұздарына негізделген позитивті фотографиялық процес. Дефинициясы
2. Әзербайжан: platinotipi 3. Қырғыз: платинотипия 4. Өзбек: platinotipiya 5. Түрік: platinotipiya 6. Ағылшын: platinotipy 7. Испан: platinotipia 8. Неміс: Platinotipy 9. Француз: platinotipie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. платинотипия – платинотипия | +1 |
| 36. | платинотрон | платинотрон | платинотронплатинотронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Платинотрон (платин – нем. Platina, исп. Platina, исп. рlаtа «күміс» + электрон – грек. ēlektron – «кәріптас») – электромагнитті тербелістерді кеңжолақты күшейту мен тудыруға арналған кері толқынды магнетрон типті аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: platinotron 3. Қырғыз: платинотрон 4. Өзбек: platinotron 5. Түрік: çarpı alan amplifikatör 6. Ағылшын: platinotron 7. Испан: platinotron 8. Неміс: Platinotron 9. Француз: platinotron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. платинотрон – платинотрон | +1 |
| 37. | плунжер | плунжер | плунжерплунжерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Плунжер (ағыл. plunge – «сүңгу», «бату») – ұзындығы диаметрінен әлдеқайда үлкен ығыстырғыш немесе цилиндр пішінді поршень. Дефинициясы
2. Әзербайжан: dalgıç 3. Қырғыз: плунжер 4. Өзбек: plunger 5. Түрік: dalgıç 6. Ағылшын: plunger 7. Испан: émbolo 8. Неміс: Kolben 9. Француз: plongeur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: плунжер – плунжер 12. плунжер – плунжер | +1 |
| 38. | плутонат | плутонат | плутонатплутонатСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Плутонат (лат. pluto, көне грек. Πλούτων (гректің Аид құдайының бір аты); көне грек. Πλοῦτος «Плутос (байлық құдайы)», πλοῦτος «байлық») – Плутонның кез келген оксианионы; осындай анионды қамтитын кез келген тұз. Дефинициясы
2. Әзербайжан: plütonat 3. Қырғыз: плутонат 4. Өзбек: рlutonat 5. Түрік: plutonat 6. Ағылшын: plutonate 7. Испан: plutonato 8. Неміс: Рlutonieren 9. Француз: plutonate 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. плутонат – плутонат | +1 |
| 39. | плювиометр | плювиометр | плювиометрплювиометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Плювиометр, плювиометра (плювио – лат. pluvium – «жаңбыр» + метр – грек. metreo – «өлшеймін») – түсетін жауын-шашын көлемін есептеуге арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: plume meter 3. Қырғыз: плювиометр 4. Өзбек: shamol o'lchaganini ko'radi 5. Түрік: tüy ölçer 6. Ағылшын: ombrometer 7. Испан: medidor de pluma 8. Неміс: Fahnenmessgerät 9. Француз: mètre de panache 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. плювиометр – плювиометр | +1 |
| 40. | пневматика | пневматика | пневматикапневматикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пневматика (грек. πνεῦμα – «дем», «тыныс», «есу») – газдардың тепе-теңдігі мен қозғалысын зерттейтін, сонымен қатар өз жұмысында газ қысымының түрлілігін қолданатын тетіктер мен құрылғыларға арналған физиканың бөлімі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pnevmatiklər 3. Қырғыз: пневматика 4. Өзбек: pnevmatikalar 5. Түрік: pnömatik 6. Ағылшын: pneumatics 7. Испан: neumatica 8. Неміс: Pneumatik 9. Француз: pneumatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: пневматический – пневматикалық 12. пневматика – пневматика | +1 |
| 41. | пневмограмма | пневмограмма | пневмограммапневмограммаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пневмограмма (пневмо – грек. πνεῦμα – «дем», «тыныс», «есу» + грамма – грек. γράμμα «жазу») – өкпенің жұмысын сипаттайтын, көкірек қуысындағы тыныс алу қозғалыстарының графикалық кескіні. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pnömoqrafiya 3. Қырғыз: пневмограмма 4. Өзбек: pnevmoniya 5. Түрік: pneumogram 6. Ағылшын: pneumogram 7. Испан: neumograma 8. Неміс: Pneumogramm 9. Француз: pneumogramme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пневмограмма – пневмограмма | +1 |
| 42. | пневмограф | пневмограф | пневмографпневмографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пневмограф (пневмо – грек. πνεῦμα – «дем», «тыныс», «есу» + граф – grapһо – «жазамын») – тыныс алу қозғалыстарының өзгеру амплитудасы мен жиілігін өлшеуге арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pnevmoqraf 3. Қырғыз: пневмограф 4. Өзбек: pnevmograf 5. Түрік: pneograph 6. Ағылшын: pneumograph 7. Испан: neumógrafo 8. Неміс: Pneumograph 9. Француз: pneumographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пневмограф – пневмограф | +1 |
| 43. | пневмография | пневмография | пневмографияпневмографияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пневмография (пневмо – грек. πνεῦμα – «дем», «тыныс», «есу» + граф – grapһо – «жазамын»); син.: стетография, торакография, френикография) – адамның немесе жануардың тыныс алуын зерттеу әдісі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pnevmoqrafiya 3. Қырғыз: пневмография 4. Өзбек: pnevmografiya 5. Түрік: pneumography 6. Ағылшын: pneumography 7. Испан: neumografia 8. Неміс: Pneumografie 9. Француз: pneumographie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пневмография – пневмография
| +1 |
| 44. | полиспаст | полиспаст | полиспастполиспастСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Полиспаст (грек. πολύσπαστον, πολύσπαστος, poly – «көп» +спаст – грек. spao «тартамын») – күштен (күштік полиспаст) немесе жылдамдықтан (жылдамдықтық полиспаст) жеңуге арналған, тізбектеліп арқан немесе шынжырмен оралған, қозғалмалы немесе қозғалмайтындай қылып жинақталатын блок құрсауларынан тұратын, көптеген жіптермен немесе арқандармен созылып жасалатын аспа, жүк көтергіш құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: Polispast 3. Қырғыз: полиспаст 4. Өзбек: polyspast 5. Түрік: burton 6. Ағылшын: polyspast 7. Испан: reparto 8. Неміс: Polyspast 9. Француз: polyspast 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: полиспаст – полиспаст 12. полиспаст – полиспаст | +1 |
| 45. | полистирол | полистирол | полистиролполистиролСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Полистирол (грек. – poly – «көп») – стиролдың (винилбензолдың) өнімі, сызықтық құрылымды термопластикалық полимер. Дефинициясы
2. Әзербайжан: polistiren 3. Қырғыз: полистирол 4. Өзбек: polistirol 5. Түрік: polisitren 6. Ағылшын: polystyrene 7. Испан: poliestireno 8. Неміс: Polystyrol 9. Француз: polystyrène 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: полистирол – полистирол 12. полистирол – полистирол | +1 |
| 46. | полихроматизм | полихроматизм | полихроматизмполихроматизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Полихроматизм (грек. – poly – «көп» + хроматизм – көне грек. χρωματισμός «бояу, бояну») – көптеген алуан түрлі түстің болу күйі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: polikromatizm 3. Қырғыз: полихроматизм 4. Өзбек: polikromatizm 5. Түрік: polihromatizm 6. Ағылшын: polychromatism 7. Испан: policromatismo 8. Неміс: Polychromatismus 9. Француз: polychromatisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. полихроматизм – полихроматизм | +1 |
| 47. | полиэлектролит | полиэлектролит | полиэлектролитполиэлектролитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Полиэлектролит (грек. – poly – «көп» + электр – грек. ēlektron – кәріптас + лит – грек. λύσις «ыдырау, шіру») – ерітіндіде иондалуға мүмкіндігі бар, топтас молекулалар құрамына кіретін полимер. Дефинициясы
2. Әзербайжан: polielektrolit 3. Қырғыз: полиэлектролит 4. Өзбек: polielektrolit 5. Түрік: polielektrolit 6. Ағылшын: polyelectrolyte 7. Испан: polielectrolito 8. Неміс: Polyelektrolyt 9. Француз: polyélectrolyte 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: полиэлектролит – полиэлектролит 12. полиэлектролит – полиэлектролит | +1 |
| 48. | полодия | полодия | полодияполодияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Полодия (грек. pólos «өс», «полюс») – астрономияда Жердің айналуының лездік осінің жер қабатымен түйісетін нүктелерінің геометриялық орны, Жердің лездік полюсінің траекториясы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: polad 3. Қырғыз: полодия 4. Өзбек: polody 5. Түрік: polhode 6. Ағылшын: polody 7. Испан: polodia 8. Неміс: Polodie 9. Француз: polody 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. полодия – полодия | 0 |
| 49. | полоида | полоида | полоидаполоидаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Полоида (лат. polus, грек. pólos – «өс») – шек, шекара, кез келген заттың шеткі нүктесі; басқасына қатысты диаметралды қарама-қарсы нәрсе (екі полюс). Дефинициясы
2. Әзербайжан: poloid 3. Қырғыз: полоида 4. Өзбек: poloid 5. Түрік: poloida 6. Ағылшын: poloid 7. Испан: poloide 8. Неміс: Poloid 9. Француз: poloïde 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. полоида – полоида | 0 |
| 50. | полоний | полоний | полонийполонийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Полоний (лат. Polonium) – атомдық нөмірі 84, Po символымен белгіленіп, Д. Менделеевтің периодтық жүйесінде 6-шы периодта, 16-шы топта (ескірген сыныптама бойынша – VI топтың бас топшасында) орналасқан радийбелсенді химиялық элемент. Халькогдер тобына жатады. Әдеттегі күйде күміс түстес жұмсақ радийбелсенді металл түрінде болады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: polonium 3. Қырғыз: полоний 4. Өзбек: polonium 5. Түрік: polonyum 6. Ағылшын: polonium 7. Испан: polonio 8. Неміс: Polonium 9. Француз: polonium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: полоний – полоний 12. полоний – полоний | 0 |
| 51. | полярископ | полюсскоп | полюсскопполярископСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Полюсскоп (полюс – лат. polaris «полюстік», polus «полюс», көне грек. πόλος «айналу осі, полюс», праүндіеур. *kwolo- «айналу» + скопия – грек. σκοπέω – «қараймын») – мөлдір орталардың, ерітінділердің (сахарометрия) және сұйықтықтардың оптикалық белсенділігінен туындаған, полюстену жалпақтығының айналу бұрышын өлшеуге арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: polariskop 3. Қырғыз: полярископ 4. Өзбек: polariskop 5. Түрік: polariskop 6. Ағылшын: polariscope 7. Испан: polariscopio 8. Неміс: Polariskop 9. Француз: polariscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: полярископ – полярископ 12. полярископ – полюсскоп
| 0 |
| 52. | полярограф | полюсграф | полюсграфполярографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Полюсграф (полюс – лат. polaris «полюстік», polus «полюс», көне грек. πόλος «айналу осі, полюс», праүндіеур. *kwolo- «айналу» + граф – грек. grapho «жазамын») – полюсграфия әдістерімен ерітінділердің электрхимиялық талдауын жасауға арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: polaroqram 3. Қырғыз: полярограф 4. Өзбек: polarografi 5. Түрік: polarografisi 6. Ағылшын: polarograph 7. Испан: polarógrafo 8. Неміс: Polarograph 9. Француз: polarographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: полярограф – полярограф 12. полярограф – полюсграф | 0 |
| 53. | прометий | прометий | прометийпрометийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Прометий (лат. Promethium, Pm) – лантаноидтар тобына жататын химиялық элемент. Табиғатта кездеспейді десе болады, себебі оның изотоптарының барлығы радийбелсенді болады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: promethium 3. Қырғыз: прометий 4. Өзбек: рromethium 5. Түрік: prometyum 6. Ағылшын: promethium 7. Испан: prometio 8. Неміс: Promethium 9. Француз: prométhium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: прометий – прометий 12. прометий – прометий | 0 |
| 54. | псевдопотенциал | псевдопотенциал | псевдопотенциалпсевдопотенциалСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Псевдопотенциал (псевдо – грек. pseudos «өтірік, жалған» + потенциал – лат. potentia «күш, қуат») – иондар тарапынан металдардағы электрондардың өткізгіштігіне әсер ететін тиімді потенциал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pseudopotential 3. Қырғыз: псевдопотенциал 4. Өзбек: psevdopotensial 5. Түрік: pseudopotansiyel 6. Ағылшын: pseudopotential 7. Испан: pseudopotencial 8. Неміс: Pseudopotential 9. Француз: pseudopotentiel 10. Бекітілген нұсқасы: потенциал – потенциал; потенциальный – әлеуетті, ықтимал 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. псевдопотенциал – псевдопотенциал | 0 |
| 55. | псевдотензор | псевдотензор | псевдотензорпсевдотензорСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Псевдотензор (псевдо – грек. pseudos «өтірік, жалған» + тензор – нем. Tensor, лат. tendere «бағытталу, ұмтылу; иілу») – түрлендіруші матрица координаттарының түрленуі теріс детерминанттың көмегімен, яғни базистің бағыты өзгеретін түрлену жағдайында сәйкес рангінің (векторлар, скалярлар) шынайы тензорларымен салыстырғанда алынатын қосымша көбейткіш (-1) тензорлы (векторлы) өлшем. Дефинициясы
2. Әзербайжан: pseudo-tensor 3. Қырғыз: псевдотензор 4. Өзбек: pseudo-tensor 5. Түрік: sözde 6. Ағылшын: pseudo-tensor 7. Испан: pseudo-tensor 8. Неміс: Pseudo-Tensor 9. Француз: pseudo-tenseur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. псевдотензор – псевдотензор | 0 |
| 56. | психоакустика | психоакустика | психоакустикапсихоакустикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Психоакустика (психо – көне грек. ψυχή «дем, рух, жан» + акустика – лат. acustica, көне грек. ἀκουστικός «еститін», көне грек. ἀκούω «есту») – адамның дыбысты қабылдауының психологиялық және физиологиялық ерекшеліктерін зерттейтін ғылыми пән. Дефинициясы
2. Әзербайжан: psixoakustika 3. Қырғыз: психоакустика 4. Өзбек: psixoakustikalar 5. Түрік: psikoakustik 6. Ағылшын: psychoacoustics 7. Испан: psicoacústica 8. Неміс: Psychoakustik 9. Француз: psychoacoustique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. психоакустика – психоакустика | 0 |
| 57. | психофизика | психофизика | психофизикапсихофизикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Психофизика (психо – көне грек. ψυχή «дем, рух, жан» + физика – грек. τὰ φυσικά, φυσική (ἑπιστήμη), φύσις «зат; табиғат, сипат») – нысаналы өлшенбелі физикалық процестер мен субъективті сезімдер арасындағы өзара әрекеттесуді зерттейтін сала. Дефинициясы
2. Әзербайжан: psixofizika 3. Қырғыз: психофизика 4. Өзбек: psixofizika 5. Түрік: psikofizik 6. Ағылшын: psychophysics 7. Испан: psicofísica 8. Неміс: Psychophysik 9. Француз: psychophysique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: психофизика – психофизика 12. психофизика – психофизика | 0 |
| 58. | психрометр | психрометр | психрометрпсихрометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Психрометр (психро – грек. ψυχρός – «суық» + метр – грек. metros «өлшеймін») немесе психометриялық гигрометр – ең алдымен ауаның, ылғалданған қатты дене температурасының төмендеуін – температура датчигі, газдардың ылғалдылығын жанама өлшеуге арналған құрғақ және ылғалдандырылған термометрлерді қамтитын аспап; газдың ылғалдылығын құрғақ және ылғалдандырылған термометрлердің түрлілігі бойынша психометриялық формула көмегімен есептеп шығарады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: psikrometre 3. Қырғыз: психрометр 4. Өзбек: psixometr 5. Түрік: psychrometer 6. Ағылшын: psychrometer 7. Испан: psicrómetro 8. Неміс: Psychrometer 9. Француз: psychromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: психрометр – психрометр 12. психрометр – психрометр | 0 |
| 59. | психрометрия | психрометрия | психрометрияпсихрометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Психрометрия (психро – грек. ψυχρός – «суық» + метр – грек. metros «өлшеймін») – суық пен ылғалдылық дәрежесін, суықты, ылғалдылықты өлшеудің тәсілдерін баяндайтын ғылым. Дефинициясы 2. Әзербайжан: psikrometri 3. Қырғыз: психрометрия 4. Өзбек: psixometriya 5. Түрік: psychrometer 6. Ағылшын: psychrometry 7. Испан: psicrometria 8. Неміс: Psychrometrie 9. Француз: psychrométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: психрометрия – психрометрия 12. психрометрия – психрометрия | 0 |
| 60. | псофометр | псофометр | псофометрпсофометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Псофометр (метр – грек. metros «өлшеймін») – жүйесіне псофометриялық сүзгілер қосылған лампалы вольтметр. Дефинициясы
2. Әзербайжан: psofometr 3. Қырғыз: псофометр 4. Өзбек: psofometr 5. Түрік: psophometers 6. Ағылшын: psofometr 7. Испан: psofometr 8. Неміс: psofometr 9. Француз: psofometr 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: псофометр – псофометр 12. псофометр – псофометр | 0 |
| 61. | пылемер | шаңөлшегіш | шаңөлшегішпылемерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Шаңөлшегіш – ауаның тікелей өлшеу орнында шаңдануын өлшеуге арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: toz sayğac 3. Қырғыз: пылемер 4. Өзбек: chang o'lchaganini ko'radi 5. Түрік: toz ölçer 6. Ағылшын: dust meter 7. Испан: medidor de polvo 8. Неміс: Staubmessgerät 9. Француз: compteur de poussière 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: пылемер – шаң өлшеуіш 12. пылемер – шаңөлшегіш | 0 |
| 62. | пьезометрия | пьезометрия | пьезометрияпьезометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пьезометрия (пьезо – грек. piézo – «сығамын» + метр – грек. метрео – «өлшеймін») – ньютондық сұйықтықтардың гидростатикалық немесе гидродинамикалық қысымы мен қатты денелердің деформациясын өндірістік және зертханалық өлшеу құбылысы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: piezometri 3. Қырғыз: пьезометрия 4. Өзбек: piezometriya 5. Түрік: piezometry 6. Ағылшын: piezometry 7. Испан: piezometría 8. Неміс: Piezometrie 9. Француз: piézométrie
10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пьезометрия – пьезометрия | 0 |
| 63. | радикал | радикал | радикалрадикалСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Радикал (лат. radix – «тамыр»). А. Лавуазьенің пайымдауынша, радикал – бір қосылыстан екінші қосылысқа өзгеріссіз өтетін атомдардың тобы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: radikal 3. Қырғыз: радикал 4. Өзбек: radikal 5. Түрік: radikal 6. Ағылшын: radical 7. Испан: radical 8. Неміс: radikal 9. Француз: radical 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: радикал – радикал 12. радикал – радикал | 0 |
| 64. | реверберометр | реверберметр | реверберметрреверберометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Реверберметр (ревер – лат. reverberare «шағылдыру» + метр – грек. метрео – «өлшеймін») – көп қайтара шағылу барысында дыбыс интенсивтілігінің бірітіндеп төмендеуі процесінің уақытын анықтауға арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: reverberometr 3. Қырғыз: реверберометр 4. Өзбек: reverberometr 5. Түрік: yankılanma metre 6. Ағылшын: reverberometer 7. Испан: reverberómetro 8. Неміс: Nachhallometer 9. Француз: réverbéromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. реверберометр – реверберметр | 0 |
| 65. | реджистика | реджистика | реджистикареджистикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Реджистика (итальян физигі Т. Редженің құрметіне аталған) – әлдебір аспаппен немесе құралмен байланыстырылмаған әдіс. Бұл аралық есептеулердің жиынтығынан жинақталған өте күрделі математикалық амал. Олардың барлығы физикалық процестермен тікелей үйлесе бермейді. Бұл абстрактілі математикалық есептеулер, бірақ олардың нәтижелері өте нақты тәжірибелік қорытындыларға алып келеді. Бұл әдісті ұсынған итальян физигі Т. Редже. Дефинициясы
2. Әзербайжан: reggistics 3. Қырғыз: реджистика 4. Өзбек: regatistika 5. Түрік: reggeistics 6. Ағылшын: reggistics 7. Испан: reggística 8. Неміс: Reggistik 9. Француз: reggistique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. реджистика – реджистика | 0 |
| 66. | резонатор-фильтр | резонатор-сүзгі | резонатор-сүзгірезонатор-фильтрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Резонатор-сүзгі (резонатор – лат. resonare «үлестірілу»; фильтр – лат. filtrum «киіз»). Ауа сорғысының разонаторын қозғалтқыштың жұмысына қажетті ауа жинақтау жүйесіне де, пайдаланылған газдарды шығару жүйесіне де толыққанды жатқызуға болады. Резонатор пайдаланылған газдардың атмосфераға шығу дауысын басу үшін де қолданылады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: resonator filtri 3. Қырғыз: резонатор-чыпка 4. Өзбек: rezonatorli filtr 5. Түрік: rezonatör filtresi 6. Ағылшын: resonator filter 7. Испан: filtro resonador 8. Неміс: Resonatorfilter 9. Француз: filtre résonateur 10. Бекітілген нұсқасы: фильтр – сүзгі 11. Заңнамадағы қолданысы: резонатор – резонатор; фильтр – сүзгі 12. резонатор-фильтр – резонатор-сүзгі | 0 |
| 67. | резонон | резонон | резононрезононСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Резонон (лат. ratio (rationem) «шот, сома; қарым-қатынас; негіздеме») – адронның қозған күйін көрсететін қарапайым бөлшек. Дефинициясы
2. Әзербайжан: resonon 3. Қырғыз: резонон 4. Өзбек: resonon 5. Түрік: rezonansları 6. Ағылшын: resonon 7. Испан: resonon 8. Неміс: Resonon 9. Француз: résonner 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. резонон – резонон | 0 |
| 68. | резорбция | резорбция | резорбциярезорбцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Резорбция (лат. resorbeo – «жұтамын», «сіңіремін») – қайтадан сорбциялану немесе сіңірілу. Дефинициясы
2. Әзербайжан: rezorbsiya 3. Қырғыз: резорбция 4. Өзбек: rezorbsiya 5. Түрік: rezorpsiyon 6. Ағылшын: resorption 7. Испан: reabsorción 8. Неміс: Resorption 9. Француз: résorption 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: резорбция – резорбция 12. резорбция – резорбция | 0 |
| 69. | рейстрек | рейстрек | рейстрекрейстрекСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Рейстрек (ағылшын. racetrack «жылдамдатқыш») – тура сызықты аралықтары бар сақиналы жылдамдатқыш. Дефинициясы
2. Әзербайжан: yarış pisti 3. Қырғыз: рейстрек 4. Өзбек: poyga yo'li 5. Түрік: yarış pisti 6. Ағылшын: racetrack 7. Испан: pista de carreras 8. Неміс: Rennstrecke 9. Француз: piste de course 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. рейстрек – рейстрек | 0 |
| 70. | рекордер | рекордер | рекордеррекордерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Рекордер (ағылшын. recorder, record «жазып алу») – кіріс сигналын физикалық тасымалдағышқа жазуға арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: yazıçı 3. Қырғыз: рекордер 4. Өзбек: yozuvchi 5. Түрік: kayıt 6. Ағылшын: recorder 7. Испан: grabadora 8. Неміс: Recorder 9. Француз: enregistreur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: рекордер – рекордер 12. рекордер – рекордер | 0 |
| 71. | рекуператор | рекуператор | рекуператоррекуператорСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Рекуператор (лат. recuperator – «кері алушы», «қайтарушы») – жылу тасымалдағыштары арасындағы жылу алмасу олардың арасындағы бөлуші қыр арқылы үздіксіз жүзеге асырылатын, шығарылатын газдың жылуын қолдануға арналған үстіртін типтегі жылу алмастырғышы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: recuperator 3. Қырғыз: рекуператор 4. Өзбек: rekuperator 5. Түрік: recuperator 6. Ағылшын: recuperator 7. Испан: recuperador 8. Неміс: Rekuperator 9. Француз: récupérateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: рекуператор – рекуператор 12. рекуператор – рекуператор | 0 |
| 72. | рекуперация | рекуперация | рекуперациярекуперацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Рекуперация (лат. recuperatio – «қайтып алу»; «қайтару») – бір технологиялық процестің қайта қолданылуы үшін материалдардың немесе энергия бөлігінің қайтарылуы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: bərpa 3. Қырғыз: рекуперация 4. Өзбек: tiklash 5. Түрік: kurtarma 6. Ағылшын: recovery 7. Испан: recuperación 8. Неміс: Erholung 9. Француз: récupération 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: рекуперация – рекуперация 12. рекуперация – рекуперация | 0 |
| 73. | реограф | реограф | реографреографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Реограф (рео – грек. rheos – «ағын», «ағыс» + граф – грек. graphō – «жазу», «бейнелеу»; син. электрореограф) – тамырлардың қанмен толығуы кезіндегі импульстық тербелістермен түсіндірілетін адам ұлпалары мен органдары электр кедергісінің өзгерістерін тіркеуге арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: reograf 3. Қырғыз: реограф 4. Өзбек: reograf 5. Түрік: Rheograph 6. Ағылшын: reograf 7. Испан: Reograf 8. Неміс: reograf 9. Француз: reograf 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: реограф – реограф 12. реограф – реограф | 0 |
| 74. | реология | реология | реологияреологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Реология (лат. rheologia – «сұйықтықтың ағуы»; биореология, гемореология) – қанның, жұлын сұйықтығының, иновиальдық сұйықтықтың ағуын, сүйектің, бұлшық еттің және басқа адам және жануар организмі мүшелерінің деформациясын зерттейтін ғылым саласы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: reoloji 3. Қырғыз: реология 4. Өзбек: reologiyasi 5. Түрік: reoloji 6. Ағылшын: rheology 7. Испан: reología 8. Неміс: Rheologie 9. Француз: rhéologie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: реология – реология 12. реология – реология | 0 |
| 75. | репер | репер | реперреперСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Репер (фр. repère – «белгі», «ишара», «бас нүкте») – геодезиядағы белгілі бір абсолютті биіктігі бар жер бетінің нақты бір нүктесінде орналасқан белгі (әдетте қазық). Дефинициясы
2. Әзербайжан: tezgah markası 3. Қырғыз: репер 4. Өзбек: dastgoh belgisi 5. Түрік: bench mark 6. Ағылшын: bench mark 7. Испан: punto de referencia 8. Неміс: Benchmark 9. Француз: repère 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. репер – репер | 0 |
| 76. | ромбоэдр | ромбоэдр | ромбоэдрромбоэдрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ромбоэдр (ромб – грек. ‛ρόμβος «ромб» + эдр – грек. ἕδρα – «негіз», «қыр») – куб тәріздес үшөлшемді фигура, алайда қырлары шаршы пішіндес болмайды, ромб пішіндес. Ромбоэдр барлық қырлары тең параллелепипедтің жеке түрі болып табылады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: rhombohedron 3. Қырғыз: ромбоэдр 4. Өзбек: rombboedr 5. Түрік: eşkenar dörtgen 6. Ағылшын: rhombohedron 7. Испан: romboedro 8. Неміс: Rhomboeder 9. Француз: rhomboèdre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: ромбоэдр – ромбоэдр 12. ромбоэдр – ромбоэдр | 0 |
| 77. | ро-мезон | ро-мезон | ро-мезонро-мезонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ро-мезондар (мезон – көне грек. μέσον «орта; орташа; орташа шама», μέσος «орташа») – жұп орбиталды кванттық саны бар мезонды резонанстар көрінісіндегі нөлдік түрлілігі мен 1 изотоптық спині бар қарапайым бөлшектер. Олар үш бөлшек болып мультиплеттерге топтастырылады: ро-минус-мезон ρ−, ро-ноль-мезон ρ0, ро-плюс-мезон ρ+. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ro-meson 3. Қырғыз: ро-мезон 4. Өзбек: ro-meson 5. Түрік: rho meson 6. Ағылшын: ro-meson 7. Испан: ro-meson 8. Неміс: Ro-Meson 9. Француз: ro-méson 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ро-мезон – ро-мезон | 0 |
| 78. | ротаметр | ротаметр | ротаметрротаметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ротаметр (рота – лат. rotare «айналдыру» + метр – грек. metros «өлшеймін») – уақыт бірлігіндегі газдың немесе сұйықтықтың көлемдік шығынын анықтауға арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: rotmə 3. Қырғыз: ротаметр 4. Өзбек: rotometr 5. Түрік: rotametre 6. Ағылшын: rotameter 7. Испан: rotámetro 8. Неміс: Rotameter 9. Француз: rotamètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: ротаметр – ротаметр 12. ротаметр – ротаметр | 0 |
| 79. | ротон | ротон | ротонротонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ротон (лат. roto – «айналамын») – аса аққыш гелийдің атомдық құрылымымен байланысты әрі а – өзіне тән атомаралық қашықтық, p0~h/a импульсіне жуық шаршылы энергия спектріне E(p) ие аса аққыш 4He-дегі қарапайым қозу (квазибөлшек). Дефинициясы
2. Әзербайжан: roton 3. Қырғыз: ротон 4. Өзбек: roton 5. Түрік: roton 6. Ағылшын: roton 7. Испан: roton 8. Неміс: Roton 9. Француз: roton 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ротон – ротон | 0 |
| 80. | сателлит | сателлит | сателлитсателлитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сателлит (лат. satelles, satellitis – «бақташы», «серік») – ғаламшардың табиғи немесе адам қолымен жасалған (жасанды) серігі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: peyk 3. Қырғыз: сателлит 4. Өзбек: sun'iy yo'ldosh 5. Түрік: uydu 6. Ағылшын: satellite 7. Испан: satélite 8. Неміс: Satellit 9. Француз: satellite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сателлит – сателлит 12. сателлит – сателлит | 0 |
| 81. | сатуратор | сатуратор | сатураторсатураторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сатуратор (лат. saturo – «қанықтыру») – сорғыштың көмегімен қысым астында суды көмірқышқыл газымен қанықтыруға мүмкіндік беретін жабдық. Дефинициясы
2. Әзербайжан: saturator 3. Қырғыз: сатуратор 4. Өзбек: saturator 5. Түрік: soda makinesi 6. Ағылшын: saturator 7. Испан: saturador 8. Неміс: Sättiger 9. Француз: saturateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сатуратор – сатуратор 12. сатуратор – сатуратор | 0 |
| 82. | сатурация | сатурация | сатурациясатурацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сатурация (лат. saturatio «қанықтыру», satur «тойған», satis «жеткілікті») – гемоглобиннің оттекпен қанығуы пайызын айқындайтын көрсеткіш. Дефинициясы
2. Әзербайжан: doyma 3. Қырғыз: сатурация 4. Өзбек: to'yinganlik 5. Түрік: doyma 6. Ағылшын: saturation 7. Испан: saturación 8. Неміс: Sättigung 9. Француз: saturation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сатурация – сатурация 12. сатурация – сатурация | 0 |
| 83. | светосила | жарық күші | жарық күшісветосилаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жарық күші – оптикалық жүйенің фокалды жазықтықта беретін анық кескінінің жарықталуы қатысымын сипаттайтын әрі көрсетіліп жатқан объектінің жарықтылығын сипаттайтын шама. Дефинициясы
2. Әзербайжан: parlaqlıq 3. Қырғыз: жарык күчү 4. Өзбек: yorqinligi 5. Түрік: delik oranı 6. Ағылшын: luminosity 7. Испан: luminosidad 8. Неміс: Leuchtkraft 9. Француз: luminosité 10. Бекітілген нұсқасы: свет – жарық; сила – күш 11. Заңнамадағы қолданысы: светосила – жарық күші 12. светосила – жарық күші | 0 |
| 84. | светостойкость | жарыққа төзімділік | жарыққа төзімділіксветостойкостьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жарыққа төзімділік – жарықтың әсер етуі кезінде пигменттер мен бояғыштардың өз қасиеттерін сақтай білу қабілеттілігі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: yüngül müqavimət 3. Қырғыз: жарыкка туруштуу 4. Өзбек: engil qarshilik 5. Түрік: ışık direnci 6. Ағылшын: light resistance 7. Испан: resistencia a la luz 8. Неміс: Lichtbeständigkeit 9. Француз: résistance à la lumière 10. Бекітілген нұсқасы: свет – жарық; стойкость – төзімділік 11. Заңнамадағы қолданысы: светостойкость – жарыққа төзімділік 12. светостойкость – жарыққа төзімділік | 0 |
| 85. | сегрегация | сегрегация | сегрегациясегрегацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сегрегация (лат. segregatio «жекелеу, оқшаулау», segregare «бөлшектеу», se- (бөлшектеу, жою) + grex (gregis) «табын», праүндіеуропа *ger- «жинау») – біртекті емес ортаның физикалық күйінің өзгеруі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: segregasiya 3. Қырғыз: сегрегация 4. Өзбек: ajratish 5. Түрік: ayrım 6. Ағылшын: segregation 7. Испан: segregación 8. Неміс: Segregation 9. Француз: la ségrégation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сегрегация – сегрегация 12. сегрегация – сегрегация | 0 |
| 86. | седиментация | седиментация | седиментацияседиментацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Седиментация (лат. sedimentum – «тұнба») – ауырлық күшінің әсерінен бөлшектердің тұнбаға түсу процесі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sedimentasiya 3. Қырғыз: седиментация 4. Өзбек: sedimentatsiya 5. Түрік: sedimantasyon 6. Ағылшын: sedimentation 7. Испан: sedimentación 8. Неміс: Sedimentation 9. Француз: la sédimentation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: седиментация – седиментация 12. седиментация – седиментация | 0 |
| 87. | седиментометрия | седиментометрия | седиментометрияседиментометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Седиментометрия (лат. sedimentum – «тұнба» + метр – грек. metros «өлшеймін») – бөлшектердің сұйық немесе газ тәрізді ортада фракцияларға тұндырылуы жолымен бөлінуі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sediometri 3. Қырғыз: седиментометрия 4. Өзбек: sediometriya 5. Түрік: sedimentometer 6. Ағылшын: sediometry 7. Испан: sediometría 8. Неміс: Sediometrie 9. Француз: sédiométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. седиментометрия – седиментометрия | 0 |
| 88. | секклюзия | секклюзия | секклюзиясекклюзияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Секклюзия (лат. occlusio – «қорытынды») – нәтижесінде толықтай суық ауамен қоршалған оқшау жылы ауа массасы пайда болатын, окклюзиядан бұрын әрі жылы және суық фронттардың орталықтан біршама қашық жеріндегі түйісуінен тұратын циклонның дамуындағы сирек кезең. Дефинициясы
2. Әзербайжан: təkzib 3. Қырғыз: секклюзия 4. Өзбек: yolg'izlik 5. Түрік: sekklyuziya 6. Ағылшын: seclusion 7. Испан: reclusión 8. Неміс: Abgeschiedenheit 9. Француз: l'isolement 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. секклюзия – секклюзия | 0 |
| 89. | секста | секста | секстасекстаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Секста (лат. sexta – «алтыншы») – алты сатылы кеңдіктегі арақашықтық, 6 цифрымен белгіленеді. Дефинициясы
2. Әзербайжан: altıncı 3. Қырғыз: секста 4. Өзбек: oltinchi 5. Түрік: altıncı 6. Ағылшын: sixth 7. Испан: sexto 8. Неміс: Sechster 9. Француз: sixième 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: секста – секста 12. секста – секста | 0 |
| 90. | селектрон | селектрон | селектронселектронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Селектрон (ағылш. selectron) – электростатикалық жадта ұстағыш түтік. Дефинициясы
2. Әзербайжан: seçmək 3. Қырғыз: селектрон 4. Өзбек: tanlang 5. Түрік: selectron 6. Ағылшын: selectron 7. Испан: selectron 8. Неміс: selectron 9. Француз: selectron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: селектрон – селектрон 12. селектрон – селектрон | 0 |
| 91. | сенсибилизация | сенсибилизация | сенсибилизациясенсибилизацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сенсибилизация (фр. sensibilisation – «сезімталдық арттыру») – организм сезімталдығының артуы құбылысы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: həssaslaşdırma 3. Қырғыз: сенсибилизация 4. Өзбек: sezuvchanlik 5. Түрік: sensitizasyon 6. Ағылшын: sensitization 7. Испан: sensibilización 8. Неміс: Sensibilisierung 9. Француз: sensibilisation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сенсибилизация – сенсибилизация 12. сенсибилизация – сенсибилизация | 0 |
| 92. | сенситограмма | сенситграмма | сенситграммасенситограммаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сенситграмма (сенсит – кейінгі лат. sensitivus – «сезімтал» + грамма – грек. γράμμα «жазу») – түрлі көлемдегі жарықтандырудың әсерінен сенситметр ішіндегі фотоматериалда түзілетін қарауытулардың шкаласы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sensitogram 3. Қырғыз: сенситограмма 4. Өзбек: sensitogram 5. Түрік: sensitogramma 6. Ағылшын: sensitogram 7. Испан: sensitograma 8. Неміс: Sensitogramm 9. Француз: sensitogramme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. сенситограмма – сенситграмма | 0 |
| 93. | сенситометр | сенситметр | сенситметрсенситометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сенситметр (сенсит – кейінгі лат. sensitivus – «сезімтал» + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – фотоматериалдардың жарыққа сезімталдығын және басқа да сенситметриялық сипаттамаларын өлшеуге арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sensitometr 3. Қырғыз: сенситометр 4. Өзбек: sensitometr 5. Түрік: sensitometredir 6. Ағылшын: sensitometer 7. Испан: sensibómetro 8. Неміс: Sensitometer 9. Француз: sensitomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сенситометр – сенситометр 12. сенситометр – сенситметр | 0 |
| 94. | сенситометрия | сенситметрия | сенситметриясенситометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сенситметрия (сенсит – кейінгі лат. sensitivus – «сезімтал» + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – жарықсезгіш материалдардың қасиеттерін өлшеу ілімі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sensitometriya 3. Қырғыз: сенситометрия 4. Өзбек: sensitometriya 5. Түрік: sensitometry 6. Ағылшын: sensitometry 7. Испан: sensitometría 8. Неміс: Sensitometrie 9. Француз: sensitométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сенситометрия – сенситометрия 12. сенситометрия – сенситметрия | 0 |
| 95. | сигма-мезон | сигма-мезон | сигма-мезонсигма-мезонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сигма-мезон (σ-мезон; сигма – көне грек. σίγμα «сигма» + мезон – грек. μέσος – орташа) – бариондық санның нөлдік мәніне ие адрон. Стандартты модельдегі мезондар – кварктар мен антикварктардың бірдей санынан тұратын құрамдас қарапайым бөлшектер. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sigma meson 3. Қырғыз: сигма-мезон 4. Өзбек: sigma meson 5. Түрік: Sigma Meson 6. Ағылшын: sigma meson 7. Испан: mesma sigma 8. Неміс: Sigma Meson 9. Француз: sigma méson 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сигма-мезон – сигма-мезон 12. сигма-мезон – сигма-мезон | 0 |
| 96. | сигма-орбиталь | сигма-орбиталь | сигма-орбитальсигма-орбитальСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сигма-орбиталь (сигма – көне грек. σίγμα «сигма» + орбиталь – (лат. orbita «доңғалақтың ізі, соқпақ; айналма жол, орбита») – екі көрші атомның атомдық орбитальдарының бөгелуі (бетінің жабылуы) нәтижесінде түзілетін қосылыс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sigma orbital 3. Қырғыз: сигма-орбиталь 4. Өзбек: sigma orbitasi 5. Түрік: sigma yörünge 6. Ағылшын: sigma orbital 7. Испан: sigma orbital 8. Неміс: Sigma Orbital 9. Француз: sigma orbitale 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. сигма-орбиталь – сигма-орбиталь | 0 |
| 97. | сигма-связь | сигма-байланыс | сигма-байланыссигма-связьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сигма-байланыс (сигма – көне грек. σίγμα «сигма») – атомдардың ядроларын қосатын, электронды бұлттардың «ось сызығы бойынша» бөгелуімен пайда болатын ковалентті байланыс. Осьтік симметриямен сипатталады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sigma bond 3. Қырғыз: сигма-байланыч 4. Өзбек: sigma aloqasi 5. Түрік: sigma bonosu 6. Ағылшын: sigma bond 7. Испан: enlace sigma 8. Неміс: Sigma-Bindung 9. Француз: lien sigma 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. сигма-связь – сигма-байланыс | 0 |
| 98. | сигма-фаза | сигма-фаза | сигма-фазасигма-фазаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сигма-фаза (сигма – көне грек. σίγμα «сигма» + фаза – көне грек. φάσις «айқындау, анықтау») [sigma phase] – өтпелі металдар арасында түзілетін, U кристал торына барабар 30 атомдық қарапайым ұяшықтан құралған күрделі тетрагониалды кристалл торы бар әрі гомогендіктің кең ауқымымен сипатталатын FeCr типті интерметаллиді. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sigma mərhələsi 3. Қырғыз: сигма-фаза 4. Өзбек: sigma fazasi 5. Түрік: sigma evresi 6. Ағылшын: sigma phase 7. Испан: fase sigma 8. Неміс: Sigma-Phase 9. Француз: phase sigma 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. сигма-фаза – сигма-фаза | 0 |
| 99. | сигма-функция | сигма-функция | сигма-функциясигма-функцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сигма-функция (сигма – көне грек. σίγμα «сигма» + функция – лат. functio «орындау, міндеттеме, жарна») – К. Вейерштрастың өзінің эллипстік функциялар теориясын құру барысында енгізген бүтін трансцендентті функциялары. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sigma funksiyası 3. Қырғыз: сигма-функция 4. Өзбек: sigma funksiyasi 5. Түрік: sigma işlevi 6. Ағылшын: sigma function 7. Испан: función sigma 8. Неміс: Sigma-Funktion 9. Француз: fonction sigma 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. сигма-функция – сигма-функция | 0 |
| 100. | сигма-частица | сигма-бөлшек | сигма-бөлшексигма-частицаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сигма-бөлшектер (сигма – көне грек. σίγμα «сигма») – -1 біртүрлі барионды әрі изотоптық спиннен құралған қарапайым бөлшектер. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sigma parçacığı 3. Қырғыз: сигма бөлүкчө 4. Өзбек: sigma zarralari 5. Түрік: sigma parçacığı 6. Ағылшын: sigma particle 7. Испан: partícula sigma 8. Неміс: Sigma-Teilchen 9. Француз: particule sigma 10. Бекітілген нұсқасы: сигма – сигма; частица – бөлшек
11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. сигма-частица – сигма-бөлшек | 0 |
| 101. | сидерит | сидерит | сидеритсидеритСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сидерит (грек. σίδηρος – «темір») – FeCO3 құрамды минерал, темір карбонаты, темір қағы. Минералды қышқылдарда ериді. Дефинициясы
2. Әзербайжан: siderit 3. Қырғыз: сидерит 4. Өзбек: siderit 5. Түрік: siderit 6. Ағылшын: siderite 7. Испан: siderita 8. Неміс: Siderit 9. Француз: 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сидерит – сидерит 12. сидерит – сидерит | 0 |
| 102. | силомер | күшөлшегіш | күшөлшегішсиломерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Күшөлшегіш – күш шамасын өлшеуге арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: siderit 3. Қырғыз: күчүн өлчөөгүч 4. Өзбек: siderit 5. Түрік: siderit 6. Ағылшын: siderite 7. Испан: siderita 8. Неміс: Siderit 9. Француз: sidérite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: силомер – силомер 12. силомер – күшөлшегіш | 0 |
| 103. | синерама | синерама | синерамасинерамаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Синерама (ағылшын. cinerama) – 1952 жылы АҚШ-да дайындалып жасалған панорамалы кинематографиялық жүйе. Дефинициясы
2. Әзербайжан: cinerama 3. Қырғыз: синерама 4. Өзбек: cinerama 5. Түрік: cinerama 6. Ағылшын: cinerama 7. Испан: cinerama 8. Неміс: Cinerama 9. Француз: cinerama 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. синерама – синерама | 0 |
| 104. | синерезис | синерезис | синерезиссинерезисСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Синерезис (грек. synairesis – «сығылу», «азаю») – сұйық фазаның бөлінуімен қоса жүретін, кілкілдек пен жоғары молекулярлы дисперсті құрылымдар көлемінің өздігінен азаюы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: syneresis 3. Қырғыз: синерезис 4. Өзбек: sinergiya 5. Түрік: sinerezisi 6. Ағылшын: syneresis 7. Испан: sinéresis 8. Неміс: Synerese 9. Француз: synérèse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: синерезис – синерезис
12. синерезис – синерезис | 0 |
| 105. | синклиноль | синклиноль | синклинольсинклинольСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Синклиноль немесе синклиналь (грек. συγκλίνω – «бірге саламын») – батыңқы пішінімен, қабаттардың өске қатысты еңкіштігімен әрі әлдеқайда жаңа қабаттардың өстік бөлікте және әлдеқайда ескілерінің қанаттарында жатуымен сипатталатын жер қыртысы қабаттарының қатпарлы бұралаңдарының түрі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sinxlinol 3. Қырғыз: синклиноль 4. Өзбек: sinklinol 5. Түрік: sinklinol 6. Ағылшын: synclinol 7. Испан: sinclinol 8. Неміс: Synclinol 9. Француз: synclinol 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. синклиноль – синклиноль | 0 |
| 106. | синоптика | синоптика | синоптикасиноптикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Синоптика (грек. synopticos – «жаппай шола алатын») – метеорологияның ауа райы өзгерістеріне себепші болатын атмосфералық процестерді зерттейтін бөлімі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: avtomatlaşdırıcı 3. Қырғыз: синоптика 4. Өзбек: forecaster 5. Түрік: hava tahmin 6. Ағылшын: synoptics 7. Испан: pronosticador 8. Неміс: Prognostiker 9. Француз: prévisionniste 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: синоптика – синоптика 12. синоптика – синоптика | 0 |
| 107. | синхроноскоп | синхронскоп | синхронскопсинхроноскопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Синхронскоп (синхрон – грек. σύγχρονος «бір мезгілде» + скопия – грек. σκοπέω – «қараймын») – екі синхронды генератордың кернеу фазаларының нақты келуін әрі жиіліктердің теңдік сәтін анықтауға арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: synchroscope 3. Қырғыз: синхроноскоп 4. Өзбек: sinxronizm 5. Түрік: senkronoskop 6. Ағылшын: synchroscope 7. Испан: sincroscopio 8. Неміс: Synchroskop 9. Француз: synchroscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: синхроноскоп – синхроноскоп 12. синхроноскоп – синхронскоп | 0 |
| 108. | скаленоэдр | скаленэдр | скаленэдрскаленоэдрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Скаленэдр (скален – грек. σκαληνος (скаленос) – «қисық, тегіс емес» + эдр – грек. ἕδρα – «негіз», «қыр») – түрлі жақты тең үшбұрыштардан тұратын, тригоналды және тетрагоналды сингониялардың тұйық қарапайым кристаллграфиялық пішіні. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ölçü 3. Қырғыз: скаленоэдр 4. Өзбек: o'lchamli shkala 5. Түрік: skalenoedr 6. Ағылшын: scaleanohedron 7. Испан: coseanohedron 8. Неміс: Scaleanohedron 9. Француз: o'lchamli shkala 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. скаленоэдр – скаленэдр | 0 |
| 109. | скаляр | скаляр | скалярскалярСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Скаляр (скаляр – лат. scalaris «баспалдақты») – әр мәні бір ғана санмен өрнектеле алатын шама. Дефинициясы
2. Әзербайжан: skalar 3. Қырғыз: скаляр 4. Өзбек: skalar 5. Түрік: sayısal 6. Ағылшын: scalar 7. Испан: escalar 8. Неміс: Skalar 9. Француз: scalaire 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: скаляр – скаляр 12. скаляр – скаляр | 0 |
| 110. | скандий | скандий | скандийскандийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Скандий (лат. Scandіum, Sc) – элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы химиялық элемент. Бір тұрақты табиғи изотопы 45Sc бар. Дефинициясы
2. Әзербайжан: skandium 3. Қырғыз: скандий 4. Өзбек: skandium 5. Түрік: skandiyum 6. Ағылшын: scandium 7. Испан: escandio 8. Неміс: Scandium 9. Француз: scandium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: скандий – скандий 12. скандий – скандий | 0 |
| 111. | скептрон | скептрон | скептронскептронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Скептрон немесе сцептрон – 100 гц пен 100 кгц арасындағы жиілік диапазонындағы спектрлік уақыттық белгілер бойынша күрделі электр сигналдарын талдауға арналған оптикалық электронды аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: skeptron 3. Қырғыз: скептрон 4. Өзбек: skeptron 5. Түрік: skeptron 6. Ағылшын: skeptron 7. Испан: skeptron 8. Неміс: Skeptron 9. Француз: skeptron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: скептрон – скептрон
12. скептрон – скептрон | 0 |
| 112. | скиатрон | скиатрон | скиатронскиатронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Скиатрон (грек. skia – «көлеңке» + трон – көне грек. θρόνος «жоғары орындық; тақ») –қараңғылық жазбасы (экрандағы кесін ақ фондағы қара жолақтардан тұрады) бар индикаторлы электронды-сәулелі аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: skiatron 3. Қырғыз: скиатрон 4. Өзбек: skiatron 5. Түрік: skiatron 6. Ағылшын: skiatron 7. Испан: skiatron 8. Неміс: Skiatron 9. Француз: skiatron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: скиатрон – скиатрон 12. скиатрон – скиатрон | 0 |
| 113. | склерометр | склерометр | склерометрсклерометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Склерометр (склерос – грек. σκλερος (skleros) – «қатты» + метр – грек. μέτρον – «өлшеу») – материалдардың қаттылығын анықтауға арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sklerometre 3. Қырғыз: склерометр 4. Өзбек: sklerometr 5. Түрік: sclerometer 6. Ағылшын: sclerometer 7. Испан: esclerómetro 8. Неміс: Sklerometer 9. Француз: scléromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: склерометр – склерометр 12. склерометр – склерометр | 0 |
| 114. | склерометрия | склерометрия | склерометриясклерометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Склерометрия (склеро – грек. σκλερος (skleros) – «қатты» + метр – грек. μέτρον – «өлшеу») – әртүрлі материалдардың зерттейтін физиканың бөлімі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sklerometri 3. Қырғыз: склерометрия 4. Өзбек: sklerometriya 5. Түрік: sclerometry 6. Ағылшын: sclerometry 7. Испан: esclerometría 8. Неміс: Sklerometrie 9. Француз: sclérométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: склерометр – склерометр 12. склерометрия – склерометрия | 0 |
| 115. | сольват | сольват | сольватсольватСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сольват (лат. solvo «ерітемін») – сольватация нәтижесінде түзілетін молекулярлы агрегаттар сольваттар (суда жүрсе – гидраттар) деп аталады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: solvate 3. Қырғыз: сольват 4. Өзбек: solvati 5. Түрік: solvat 6. Ағылшын: solvate 7. Испан: solvato 8. Неміс: solvatisieren 9. Француз: solvater 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сольватация – сольватация 12. сольват – сольват | 0 |
| 116. | сольватация | сольватация | сольватациясольватацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сольватация (лат. solvo – «ерітемін») – еріген зат пен еріткіштің бөлшектері (иондары, молекулалары) арасындағы электрстатикалық өзара әрекеттесу. Дефинициясы
2. Әзербайжан: solvasiya 3. Қырғыз: сольватация 4. Өзбек: hal qilish 5. Түрік: solvation 6. Ағылшын: solvation 7. Испан: solvatación 8. Неміс: Solvatation 9. Француз: la solvatation 10. Бекітілген нұсқасы: 11. Заңнамадағы қолданысы: сольватация – сольватация 12. сольватация – сольватация | 0 |
| 117. | сольволиз | сольволиз | сольволизсольволизСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сольволиз (сольво – лат. solvo – «ерітемін» + лиз – грек. lysis «ыдырау, еру») – еріген зат пен еріткіш арасындағы айырбас ыдырау реакциясы. Судағы сольволиз – гидролиз. Дефинициясы
2. Әзербайжан: solvoliz 3. Қырғыз: сольволиз 4. Өзбек: solvoliz 5. Түрік: solvoliziyle 6. Ағылшын: solvolysis 7. Испан: solvolisis 8. Неміс: Solvolyse 9. Француз: solvolyse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. сольволиз – сольволиз | 0 |
| 118. | спектрогелиограф | спектргелиограф | спектргелиографспектрогелиографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Спектргелиограф (спектр – латын. spektrum «елестету, бейне» + гелио – грек. helios – күн + граф – грек. γράφω «жазамын, сурет саламын; сипатаймын») – монохроматикалық жарықта (әдетте сутектің немесе кальцийді сәуле шығару жолақтарында) Күнді суретке түсіруге арналған астрофизикалық құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: spektrometr 3. Қырғыз: спектроболограф 4. Өзбек: spektrometr 5. Түрік: spektrobolograf 6. Ағылшын: spectrometer 7. Испан: espectrómetro 8. Неміс: Spektrometer 9. Француз: spectromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. спектрогелиограф – спектргелиограф | 0 |
| 119. | спектрогелиоскоп | спектргелиоскоп | спектргелиоскопспектрогелиоскопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Спектргелиоскоп (спектр – латын. spektrum «елестету, бейне» + гелио – грек. helios – күн + скоп – көне грек. σκοπέω «қараймын») – монохроматикалық жарықта Күнді визуалды бақылау үшін арналған спектрлік астрономиялық аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: spektroelektor 3. Қырғыз: спектрогелиоскоп 4. Өзбек: spektroelektografiya 5. Түрік: Spectrohelioscope 6. Ағылшын: spectrohelioscope 7. Испан: espectrohelioscopio 8. Неміс: Spectrohelioscope 9. Француз: spectrohelioscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. спектрогелиоскоп – спектргелиоскоп | 0 |
| 120. | спектрогониометр | спектргониометр | спектргониометрспектрогониометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Спектргониометр (спектр – латын. spektrum «елестету, бейне» + гонио – грек. gonia – «бұрыш», метр – грек. μέτρον – «өлшем», «өлшеймін») – жарық сәулеленуінің дисперсиясын (шашырауын) және дифракцияны (сынуды) өлшеуге арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: spektrometr 3. Қырғыз: спектрогониометр 4. Өзбек: spektrofonometr 5. Түрік: spektrogoniometr 6. Ағылшын: spectrogonometer 7. Испан: espectrómetro 8. Неміс: Spektrogonometer 9. Француз: spectrogonomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. спектрогониометр – спектргониометр | 0 |
| 121. | спектросенситометр | спектрсенситметр | спектрсенситметрспектросенситометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Спектрсенситметр (спектр – латын. spektrum «елестету, бейне» + сенсит – лат. sensitivus – «сезімді» + метр – грек. metreo – «өлшеймін») – фотоматериалдың спектрлік сезгіштігін анықтауға арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: spektrosensitometr 3. Қырғыз: спектросенситометр 4. Өзбек: spektrosensitometr 5. Түрік: spektrosensitometr 6. Ағылшын: spectrosensitometer 7. Испан: espectrosensitómetro 8. Неміс: Spektrosensitometer 9. Француз: spectrosensitomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. спектросенситометр – спектрсенситметр | 0 |
| 122. | спинтарископ | спинтарископ | спинтарископспинтарископСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Спинтарископ (спинтар – грек. σπινθήρα – «ұшқын» + скоп – σκοπέω – «көремін», «бақылаймын») – жылдам α-бөлшектерін визуалды бақылауға арналған аспап. 1903 ж. Уильям Крукс ойлап тапқан. Қазіргі кезде (2016 ж.) физикалық тәжірибелерде қолданылмайды. Дефинициясы
2. Әзербайжан: spintariscope 3. Қырғыз: спинтарископ 4. Өзбек: spintariskop 5. Түрік: spinthariscope 6. Ағылшын: spinthariscope 7. Испан: spintariscope 8. Неміс: Spintariskop 9. Француз: spintariscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. спинтарископ – спинтарископ | 0 |
| 123. | спирограф | спирограф | спирографспирографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Спирограф (спиро – лат. spiro «үрлеймін, дем аламын» + граф – грек. γράφω «жазамын») –– өкпе көлемінің өзгерісін графикалық тіркеуге, тыныстың жиілігі мен тереңдігін, оттектің тұтынылуын анықтауға арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: spirografi 3. Қырғыз: спирограф 4. Өзбек: spirograf 5. Түрік: spirograph 6. Ағылшын: spirograph 7. Испан: espirógrafo 8. Неміс: Spirograph 9. Француз: spirographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: спирография – спирограф 12. спирограф – спирограф | 0 |
| 124. | спирометр | спирометр | спирометрспирометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Спирометр (спиро – лат. spiro «үрлеймін, дем аламын» + метр – грек. metreo – «өлшеймін») – өкпе көлемін және өкпедегі өмір сыйымдылығын (тіршілікті) өлшеу үшін қолданылатын құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: spirometr 3. Қырғыз: спирометр 4. Өзбек: spirometr 5. Түрік: spirometre 6. Ағылшын: spirometer 7. Испан: espirómetro 8. Неміс: Spirometer 9. Француз: spiromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: спирометрический – спирометриялық 12. спирометр – спирометр | 0 |
| 125. | стеарин | стеарин | стеаринстеаринСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стеарин (фр. stearine; грек. στέαρ – «май») – пальмитин, олеин және басқа да қаныққан әрі қанықпаған май қышқылдарының қоспасы бар стеарин қышқылының триглицеридтерінің жалпылама атауы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: spirometr 3. Қырғыз: стеарин 4. Өзбек: spirometr 5. Түрік: spirometre 6. Ағылшын: spirometer 7. Испан: espirómetro 8. Неміс: Spirometer 9. Француз: spiromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: стеарин – стеарин 12. стеарин – стеарин | 0 |
| 126. | стелларатор | стелларатор | стеллараторстеллараторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стелларатор (стелла – лат. stella – «жұлдыз») – жоғары температуралы плазманы ұстап түруға арналған тұйық магнитті қақпан. Дефинициясы
2. Әзербайжан: stellarator 3. Қырғыз: стелларатор 4. Өзбек: stellarator 5. Түрік: stellatör 6. Ағылшын: stellarator 7. Испан: estelarador 8. Неміс: Stellarator 9. Француз: stellarator 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. стелларатор – стелларатор | 0 |
| 127. | стереоизомерия | стереоизомерия | стереоизомериястереоизомерияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стереоизомерия (стерео – грек. στερεός «кеңістіктік, қатты» + изо – грек. ἴσος «тең, бірдей, ұқсас», праүндіеур. *aikʷ- «тегіс» + мер – грек. μέρος «бөлік») – құрылымдық құрамдық молекулаларында атомдарының кеңістікте орналасуы (стереометриялық) қасиеттерінің ерекшелігімен түсіндірілетін қосылыстардың изомериясын белгілеу үшін қолданылатын термин. Дефинициясы
2. Әзербайжан: stereoizometri 3. Қырғыз: стереоизометрия 4. Өзбек: stereoizometriya 5. Түрік: stereoizometriya 6. Ағылшын: stereoisometry 7. Испан: estereoisometría 8. Неміс: Stereoisometrie 9. Француз: stéréoisométrie 10. Бекітілген нұсқасы: 11. Заңнамадағы қолданысы: стереоизомер – стереоизомер 12. стереоизомерия – стереоизомерия | 0 |
| 128. | стереокомпаратор | стереокомпаратор | стереокомпараторстереокомпараторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стереокомпаратор (стерео – грек. στερεός «кеңістіктік, қатты» + компаратор – лат. comparator «салыстырушы») – кескіндегі Х, У координаттарын өлшеуге арналған стереофотограмметриялық аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: stereokomparator 3. Қырғыз: стереокомпаратор 4. Өзбек: stereokomparator 5. Түрік: stereocomparator 6. Ағылшын: stereocomparator 7. Испан: estereocomparador 8. Неміс: Stereokomparator 9. Француз: stéréocomparateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: стереокомпаратор – стереокомпаратор 12. стереокомпаратор – стереокомпаратор | 0 |
| 129. | стереометрия | стереометрия | стереометриястереометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стереометрия (стерео – грек. στερεός «кеңістіктік, қатты» + метр – грек. metreo – «өлшеймін») – элементар геометрияның кеңістіктегі фигуралардың қасиеттерін зерттейтін бөлімі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: stereometri 3. Қырғыз: стереометрия 4. Өзбек: stereometriya 5. Түрік: uzay geometri 6. Ағылшын: stereometry 7. Испан: estereometría 8. Неміс: Stereometrie 9. Француз: stéréométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: стереометрия – стереометрия 12. стереометрия – стереометрия | 0 |
| 130. | стереомикроскоп | стереомикроскоп | стереомикроскопстереомикроскопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стереомикроскоп, бинокуляр (стерео – грек. στερεός «кеңістіктік, қатты» + микроскоп – miсrоsсоре – грек. μικρός «аз, шағын» + скоп – грек. σκοπέω «бақлаймын») – заттарды көлемді қабылдау үшін көруге арналған микроскоп. Заттың кескіні стереожұпты құрап, бұл адамның оң және сол көздерінің бөлектей көруіне сәйкес нысандардың жіберілуін қамтамасыз етеді. Дефинициясы
2. Әзербайжан: stereomikroskop 3. Қырғыз: стереомикроскоп 4. Өзбек: stereomikroskop 5. Түрік: stereomikroskop 6. Ағылшын: stereomicroscope 7. Испан: estereomicroscopio 8. Неміс: Stereomikroskop 9. Француз: stéréomicroscope 10. Бекітілген нұсқасы: микроскоп – микроскоп 11. Заңнамадағы қолданысы: стереомикроскоп – стереомикроскоп 12. стереомикроскоп – стереомикроскоп | 0 |
| 131. | стилометр | стилометр | стилометрстилометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стилометр (ағылш. steel – «болат» + метр – грек. + μετρέω «өлшеймін», μέτρον «шама, өлшем») – металл балқытпалары мен минералдарының спектралды талдауын тез әрі көп мөлшерде жасауға арналған спектрметр. Дефинициясы
2. Әзербайжан: polimetre 3. Қырғыз: стилометр 4. Өзбек: polometr 5. Түрік: steelometer 6. Ағылшын: steelometer 7. Испан: steelómetro 8. Неміс: Steelometer 9. Француз: acieromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: стилометрический – стилометрлік 12. стилометр – стилометр | 0 |
| 132. | стратиграфия | стратиграфия | стратиграфиястратиграфияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стратиграфия (страт – лат. stratum – «жабынды», «қабат» + граф. грек. grapho «жазамын») – геологияның бөлімі, тарихи геологияның негізі. Стратиграфия тау жыныстарының жатыс формаларын, олардың бір-біріне қатынасы мен горизонтальды және вертикальды бағыттарда ауысуларын зерттеп, жастарын анықтайды. Дефинициясы
2. Әзербайжан: stratiqrafiya 3. Қырғыз: стратиграфия 4. Өзбек: stratigrafiya 5. Түрік: stratigrafi 6. Ағылшын: stratigraphy 7. Испан: estratigrafia 8. Неміс: Stratigraphie 9. Француз: stratigraphie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: стратиграфия – стратиграфия 12. стратиграфия – стратиграфия | 0 |
| 133. | стратификация | стратификация | стратификациястратификацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стратификация (лат. stratum – «жабынды», «қабат» + лат. facere – «жасау») – вертикалды орын ауыстырудың дамуы мүмкіндігі мен дәрежесі байланысты болатын биіктіктің атмосферадағы ауа температурасының таралуы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: təbəqələşmə 3. Қырғыз: стратификация 4. Өзбек: tabakalanishi 5. Түрік: katmanlaşma 6. Ағылшын: stratification 7. Испан: estratificación 8. Неміс: Schichtung 9. Француз: stratification 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: стратификация – стратификация 12. стратификация – стратификация | -1 |
| 134. | стробирование | стробтау | стробтаустробированиеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стробтау (ағылш. strobing, strobe – «таңдаулы импульстерді жіберу», грек. strobos – «айналу», «тәртіпсіз қозғалу») – кедергілер аясында пайдалы сигналдарды табу мүмкіндігін арттыруға керекті уақыт өсін, жиіліктер шкаласын және т.б. кей интервалды айрықшалау әдісі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: gating 3. Қырғыз: стробиривтануу 4. Өзбек: gating 5. Түрік: öğrencinin okuldan çıkarılmaması 6. Ағылшын: gating 7. Испан: gating 8. Неміс: Gating 9. Француз: passerelle 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: стробирование – стробирлеу 12. стробирование – стробтау | 0 |
| 135. | стробоимпульс | стробимпульс | стробимпульсстробоимпульсСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стробимпульс (ағылш. strobing, strobe – «таңдаулы импульстерді жіберу», грек. strobos – «айналу», «тәртіпсіз қозғалу» + импульс – лат. impulsus – «соққы, түрткі, қоздыру») немесе стробтаушы импульстар алынып жатқан элементар жөнелтулердің полюстігіне сәйкес нақты бір уақыттық сәтте регенерация құрылғысының ауысуын қамтамасыз етеді. Дефинициясы
2. Әзербайжан: strobe pulse 3. Қырғыз: стробоимпульс 4. Өзбек: strobe pulse 5. Түрік: flaş nabzı 6. Ағылшын: strobe pulse 7. Испан: pulso estroboscópico 8. Неміс: Blitzimpuls 9. Француз: impulsion stroboscopique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. стробоимпульс – стробимпульс | 0 |
| 136. | субатом | субатом | субатомсубатомСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Субатом (суб – лат. sub «астында, жанында» + атом – көне грек. ἄτομος «кесілмеген, шабылмаған; бөлінбейтін») – атомның құрамына кіретін қарапайым немесе құрамдас бөлшек. Дефинициясы
2. Әзербайжан: subatom 3. Қырғыз: субатом 4. Өзбек: subatom 5. Түрік: subata 6. Ағылшын: subatom 7. Испан: subatom 8. Неміс: Subatom 9. Француз: subatom 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: субатом – субатом 12. субатом – субатом | 0 |
| 137. | субгармоник | субгармоник | субгармониксубгармоникСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Субгармоник (суб – лат. sub «астында, жанында» + гармоник – лат. harmonicus «үйлесімді») – периодтық толқынның негізгі жиілігіне тең, бүтін санға бөлінген жиіліктегі ауытқу. Дефинициясы
2. Әзербайжан: subharmonik 3. Қырғыз: субгармоник 4. Өзбек: subharmonik 5. Түрік: subharmonics 6. Ағылшын: subharmonic 7. Испан: subarmónico 8. Неміс: subharmonisch 9. Француз: subharmonique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. субгармоник – субгармоник | 0 |
| 138. | сублимат | сублимат | сублиматсублиматСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сублимат (суб – лат. sub «астында, жанында» + лимо – лат. limo «алып жүру») – айдама, сублимация өнімі, құтының жоғарғы жағындағы тұнба; әсіресе сулемнің бірхлор немесе екіхлор сынабы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sublimasiya 3. Қырғыз: сублимат 4. Өзбек: sublimatsiya 5. Түрік: yüceltmek 6. Ағылшын: sublimate 7. Испан: sublimar 8. Неміс: sublimieren 9. Француз: sublimer 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сублимат – сублимат 12. сублимат – сублимат | 0 |
| 139. | субстратосфера | субстратсфера | субстратсферасубстратосфераСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Субстратсфера (суб – лат. sub «астында, жанында» + страт – латын. stratum «қабат» + сфера – грек. sphaira «шар») – стратсферадан төмен орналасқан және оны тропосферадан бөліп тұратын атмосфераның қабаты. Дефинициясы
2. Әзербайжан: substrat stratosferidir 3. Қырғыз: субстратосфера 4. Өзбек: substrat stratosferasi 5. Түрік: substrat stratosfer 6. Ағылшын: substratosphere 7. Испан: estratosfera de sustrato 8. Неміс: Substratstratosphäre 9. Француз: substrat stratosphère 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. субстратосфера – субстратсфера | 0 |
| 140. | сэбин | сэбин | сэбинсэбинСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сэбин (ағылшын физигі және астрономы Эдвард Сэбиннің (Sabine) (1788 - 1883) құрметіне аталған) – келіп жатқан энергияны толықтай жұтатын, 1 шаршы фут бет кеңістігіне тең дыбыс толқыны энергиясы жұтылуының өлшемі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sabin 3. Қырғыз: сэбин 4. Өзбек: sabin 5. Түрік: sabin 6. Ағылшын: sabin 7. Испан: sabin 8. Неміс: sabin 9. Француз: sabin 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. сэбин – сэбин | 0 |
| 141. | тайпотрон | тайпотрон | тайпотронтайпотронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тайпотрон (ағыл. typotron, type – «жазу мәшинесінде басу» + трон – көне грек. θρόνος «жоғары орындық; тақ») – енгізіліп жатқан ақпаратты есте сақтап, оны экранға шығаратын таңба басушы электронды-сәулелі түтік. Дефинициясы
2. Әзербайжан: taypotron 3. Қырғыз: тайпотрон 4. Өзбек: taypotron 5. Түрік: taypotron 6. Ағылшын: taypotron 7. Испан: taypotron 8. Неміс: Taypotron 9. Француз: taypotron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тайпотрон – тайпотрон | 0 |
| 142. | тактоид | тактоид | тактоидтактоидСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тактоид – дисперсті бөлшектердің анизотропты істік тәрізді агрегат. Дефинициясы
2. Әзербайжан: taktoid 3. Қырғыз: тактоид 4. Өзбек: taktoid 5. Түрік: tactoids 6. Ағылшын: tactoid 7. Испан: tactoide 8. Неміс: Taktoid 9. Француз: taktoid 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тактоид – тактоид | 0 |
| 143. | талий | талий | талийталийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Таллий – химиялық элементтердің периодтық кестесіндегі 13 топтың, алтыншы периодтың 81 атомдық нөмірлі элементі. Tl (лат. Thallium) белгісімен белгіленеді. Ауыр металдар тобына жатады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: talyum 3. Қырғыз: талий 4. Өзбек: talyum 5. Түрік: talyum 6. Ағылшын: thallium 7. Испан: talio 8. Неміс: Thallium 9. Француз: thallium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: талий – талий 12. талий – талий | 0 |
| 144. | тангаж | тангаж | тангажтангажСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тангаж (фр. tangage – «кильді тербеліс») – инерцияның басты (горизонтальді) көлдеңінен өсіне қатысты әуе аппаратының немесе кеменің бұрыштық қозғалысы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: meydança 3. Қырғыз: тангаж 4. Өзбек: pitch 5. Түрік: zift 6. Ағылшын: pitch 7. Испан: echada 8. Неміс: Tonhöhe 9. Француз: poix 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тангаж – тангаж 12. тангаж – тангаж | 0 |
| 145. | тангенс-буссоль | тангенс-буссоль | тангенс-буссольтангенс-буссольСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тангенс-буссоль (тангенс – лат. tangens «жанасатын», tangere «жанасу, тию», праүндіеуропа. *tag- «тию, жанасу» + буссоль – франц. boussole «компас», итал. bussola, bossolo «қорап, ыдыс») – ток жүріп өтетін, бір уақытта сым орамдарының жазықтық уақыты қызметін атқаратын магниттік меридиан жазықтығындағы магнитті тілше ауытқуы бұрышы тангенсіне ток күшінің пропорционалдығы ұстанымына негізделген гальваникалық ток күшін өлшеуіш физикалық құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tangent kompas 3. Қырғыз: тангенс-буссоль 4. Өзбек: chiziqli kompas 5. Түрік: teğet pusula 6. Ағылшын: tangent compass 7. Испан: brújula tangente 8. Неміс: tangentialer Kompass 9. Француз: boussole tangente 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тангенс-буссоль – тангенс-буссоль 12. тангенс-буссоль – тангенс-буссоль | 0 |
| 146. | тангенс-гальванометр | тангенс-гальванометр | тангенс-гальванометртангенс-гальванометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тангенс-гальванометр (тангенс – лат. tangens «жанасатын», tangere «жанасу, тию», праүндіеуропа. *tag- «тию, жанасу» + гальван – гальван – ғалым Луиджи Гальванидің құрметіне қойылған + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – электр тогын өлшеуде қолданылған алғашқы гальванометрлерінің бірі. Тұсбағдардың көмегімен жұмыс істейді, ол белгісіз ток жасап отырған магнит өрісін Жердің магнит өрісімен салыстыру үшін қолданылады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tangent galvanometr 3. Қырғыз: тангенс-гальванометр 4. Өзбек: tangensli galvanometr 5. Түрік: teğet galvanometre 6. Ағылшын: tangent galvanometer 7. Испан: galvanómetro tangente 8. Неміс: Tangentengalvanometer 9. Француз: galvanomètre tangent
10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тангенс-гальванометр – тангенс-гальванометр 12. тангенс-гальванометр – тангенс-гальванометр | 0 |
| 147. | тау-мезон | тау-мезон | тау-мезонтау-мезонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тау-мезон (тау – грек. τ – тау әріпі + мезон – грек. μέσον «орта; орташа; орташа шама», μέσος «орташа»), таон – теріс электр зарядты және ½ спинді тұрақсыз қарапайым бөлшек. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tau meson 3. Қырғыз: тау-мезон 4. Өзбек: tau-mezon 5. Түрік: Tau Meson 6. Ағылшын: tau meson 7. Испан: tau meson 8. Неміс: Tau Meson 9. Француз: méson tau 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тау-мезон – тау-мезон | 0 |
| 148. | тауметр | тауметр | тауметртауметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тауметр (тау – грек. τ – тау әріпі + метр – грек. metros «өлшеймін») – әйнек өткізгіштігін коэффициентін өлшеу рәсімін жүзеге асыратын портативтік құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: gauge 3. Қырғыз: тауметр 4. Өзбек: o'lchaganini ko'radi 5. Түрік: taumeter 6. Ағылшын: gauge 7. Испан: calibre 8. Неміс: Messgerät 9. Француз: jauge 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тауметр – тауметр | 0 |
| 149. | таутозональность | таутозональдылық | таутозональдылықтаутозональностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Таутозональдылық (тауто – грек. taufόs – «соның өзі» + зона – лат. zona «белдеу», көне грек. ζώνη «белдеу», праүндіеуропа. *yos- «белдеу, белдеулеу») – күн сәулесінің таралуымен байланысты жүретін жердің үстіңгі қабатының климаттық, биогеографиялық ерекшеліктері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tautozonallıq 3. Қырғыз: таутозональдук 4. Өзбек: tautozonlik 5. Түрік: tautozonalnost 6. Ағылшын: tautozonality 7. Испан: tautozonalidad 8. Неміс: Tautozonalität 9. Француз: tautozonalité 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. таутозональность – таутозональдылық | 0 |
| 150. | таутомерия | таутомерия | таутомериятаутомерияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Таутомерия (тауто – грек. taufόs – «соның өзі» + мера – meros – «үлес», «бөлік») – екі немесе бірнеше изомерлердің бір-біріне оңай ауысатын қайтымды изомерия құбылысы. Терминді ғылымға алғаш неміс химигі К. Лаар енгізген (1885). Таутомерияның кең тараған түрі прототроптық (протонның ауысуы кезінде болады), одан басқа анионтроптық (анион ауысуы) түрі де бар. Таутомерияның мысалына ацетосірке эфирі мен оксикратон қышқылы арасындағы ауысуды алуға болады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tautomerizm 3. Қырғыз: таутометрия 4. Өзбек: totomomerizm 5. Түрік: totomerizmi 6. Ағылшын: tautomerism 7. Испан: tautomerismo 8. Неміс: Tautomerie 9. Француз: tautomérie 9. Француз: tautomérie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. таутометрия – таутометрия | 0 |
| 151. | таутохрона | таутохрон | таутохронтаутохронаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Таутохрон (тауто – грек. taufόs – «соның өзі» + хрон – грек. chronos – «уақыт») – гравитация әрекетінің астында ең төменгі нүктеге жету уақыты бастапқы нүктенің тәуелді болмайтын математикалық қисық. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tautoxron 3. Қырғыз: таутохрон 4. Өзбек: tautroxron 5. Түрік: tautohrona 6. Ағылшын: tautochron 7. Испан: tautochron 8. Неміс: Tautochron 9. Француз: tautochron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. таутохрона – таутохрон | 0 |
| 152. | таутохронизм | таутохронизм | таутохронизмтаутохронизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Таутохронизм (тауто – грек. taufόs – «соның өзі» + хрон – грек. chronos – «уақыт») – екі нүкте арасындағы жолдардың оптикалық ұзындығының теңдігі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tautoçizm 3. Қырғыз: таутохронизм 4. Өзбек: tautochizm 5. Түрік: tautochronism 6. Ағылшын: tautochism 7. Испан: tautocismo 8. Неміс: Tautochismus 9. Француз: tautochisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. таутохронизм – таутохронизм | 0 |
| 153. | таутохронность | таутохрондылық | таутохрондылықтаутохронностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Таутохрондылық (тауто – грек. taufόs – «соның өзі» + хрон – грек. chronos – «уақыт») – әртүрлі нұсқалар үшін уақыт интервалының бірдей болуы (жолдың әртүрлі нұсқалары немесе түрлі бастапқы нүктелер және т.б.). Дефинициясы
2. Әзербайжан: tautroniklik 3. Қырғыз: таутохрондук 4. Өзбек: tautroniklik 5. Түрік: tautohronnost 6. Ағылшын: tautochronicity 7. Испан: tautoconicidad 8. Неміс: Tautochronität 9. Француз: tautochronicité 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: таутохронность – таутохрондылық 12. таутохронность – таутохрондылық | 0 |
| 154. | тахеометр | тахеометр | тахеометртахеометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тахеометр (тахео – ежелгі грек. ταχύς, παχέος – «тез» + метр – көне грек. μετρέω «өлмеймін», μέτρον «өлшем, шама») – көлденең және тікбұрыштардың қашықтығын өлшеудің геодезиялық құралы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ümumi stansiya 3. Қырғыз: тахеометр 4. Өзбек: umumiy stantsiya 5. Түрік: toplam istasyon 6. Ағылшын: total station 7. Испан: estación total 8. Неміс: Totalstation 9. Француз: station totale 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тахеометр – тахеометр 12. тахеометр – тахеометр | 0 |
| 155. | тахеометрия | тахеометрия | тахеометриятахеометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тахеометрия (тахео – ежелгі грек. ταχύς, παχέος – «тез» + метр – көне грек. μετρέω «өлмеймін», μέτρον «өлшем, шама») нүктелердің жер беті биіктігі бойынша және тік орналасуларын олардың горизонталь және вертикаль бұрыштары мен арақашықтығын бір уақытта өлшеу арқылы анықтайтын әдіс. Тахеометрияда айналма тахеометр немесе тахеометр-автомат деп аталатын аспап қолданылады. Олардың көмегімен іздеген шаманы есептемей-ақ табуға болады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tacheometry 3. Қырғыз: тахеометрия 4. Өзбек: tacheometriya 5. Түрік: Takimetri 6. Ағылшын: tacheometry 7. Испан: taquimetría 8. Неміс: Tacheometrie 9. Француз: tachéométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тахеометрия – тахеометрия | 0 |
| 156. | тахогенератор | тахогенератор | тахогенератортахогенераторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тахогенератор (тахо – грек. τάχος – «тез», «жылдамдық» + генератор – лат. generator «өңдеуші») – лездік жылдамдықпен тұрақты және айнымалы токты электр сигналына айналдыратын өлшеуіш генараторы, электр машинасы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: taxogenerator 3. Қырғыз: тахогенератор 4. Өзбек: taxogenerator 5. Түрік: tako 6. Ағылшын: tachogenerator 7. Испан: tacogenerador 8. Неміс: Tachogenerator 9. Француз: génératrice tachymétrique
10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тахогенератор – тахогенератор | 0 |
| 157. | тахограф | тахограф | тахографтахографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тахограф (тахо – грек. τάχος – «тез», «жылдамдық» + граф – грек. grapho – «жазамын») – машинаның қозғалысын бақылайтын арнайы өлшеуіш құрал. Дефинициясы 2. Әзербайжан: takograf 3. Қырғыз: тахограф 4. Өзбек: takograf 5. Түрік: takograf 6. Ағылшын: tachograph 7. Испан: tacógrafo 8. Неміс: Fahrtenschreiber 9. Француз: tachygraphe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тахограф – тахограф 12. тахограф – тахограф | 0 |
| 158. | таходинамо | таходинамо | таходинамотаходинамоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Таходинамо (тахо – грек. τάχος – «тез», «жылдамдық» + дина – грек. δύναμις «күш») – көрсеткіш бағыты оның төрт шкаласының бірінде шпиндельдің нақты санын көрсететін, вольтметрмен электрлік байланысқан құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tahodinamo 3. Қырғыз: таходинамо 4. Өзбек: tahodinamo 5. Түрік: tahodinamo 6. Ағылшын: tahodinamo 7. Испан: tahodinamo 8. Неміс: Tahodinamo 9. Француз: tahodinamo 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. таходинамо – таходинамо | 0 |
| 159. | тахометр | тахометр | тахометртахометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тахометр (тахо – ежелгі грек. ταχύς, παχέος – «тез» + метр – көне грек. μετρέω «өлмеймін», μέτρον «өлшем, шама») – роторлардың, біліктердің, дискілердің және т.б. әртүрлі қондырғылардың, машиналардың және механизмдердің белгілі уақыт аралығында айналу жылдамдығы мен айналым санын өлшеуге арналған құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: takometre 3. Қырғыз: тахометр 4. Өзбек: takometr 5. Түрік: takometre 6. Ағылшын: tachometer 7. Испан: tacómetro 8. Неміс: Drehzahlmesser 9. Француз: tachymètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тахометр – тахометр 12. тахометр – тахометр | 0 |
| 160. | текнетрон | текнетрон | текнетронтекнетронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Текнетрон (ағылшын. technetron) – конструктивті транзистордың фирмалық атауы. Текнетрон орталықтандырылған өріс әсеріне негізделген жоғары жиілікті өріс құрылғысы болып табылады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: technetron 3. Қырғыз: текнетрон 4. Өзбек: technetron 5. Түрік: teknetron 6. Ағылшын: technetron 7. Испан: tecnetrón 8. Неміс: Technetron 9. Француз: technétron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. текнетрон – текнетрон | 0 |
| 161. | текстолит | текстолит | текстолиттекстолитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Текстолит (текстил – лат. textus – «мата» + лит – грек. lіthos – «тас» + лит – грек. λύσις «ыдырау, шіру») – табиғи талшық (негізінен мақта) пен фенолды немесе крезол-формальдегидті шайырлар түріндегі полимерлік байланыстырушыдан құралатын қабатты материал. Текстолит шынылы маталардың негізінде жасалған – шынытекстолит, асбест маталардың негізінде дайындалған – асботекстолит, мақтауылы қағазды маталардың негізінде жасалған (мысалы, бөз, миткаль, бельтинг, шифон), жасанды және синтетикалық органикалық талшықтардан құралған текстолиттер деп ажыратылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: technetron 3. Қырғыз: текстолит 4. Өзбек: technetron 5. Түрік: teknetron 6. Ағылшын: technetron 7. Испан: tecnetrón 8. Неміс: Technetron 9. Француз: technétron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: текстолит – текстолит 12. текстолит – текстолит | 0 |
| 162. | теллурид | теллурид | теллуридтеллуридСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Теллурид (лат. Tellurium) – теллурдың металдармен, кристаллдармен химиялық қосылыстары. Дефинициясы
2. Әзербайжан: təbəqədir 3. Қырғыз: теллурид 4. Өзбек: tellurid 5. Түрік: telluride 6. Ағылшын: telluride 7. Испан: teluro 8. Неміс: Tellurid 9. Француз: tellurure 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: теллурид – теллурид 12. теллурид – теллурид
| 0 |
| 163. | тензиметрия | тензиметрия | тензиметриятензиметрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тензиметрия (тензо – лат. tensus – «кернеулі, керілген» + метр – грек. metre – өлшеймін) – бу қысымын өлшеу әдістері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tensimetri 3. Қырғыз: тензиметрия 4. Өзбек: tensimetr 5. Түрік: tenzimetriya 6. Ағылшын: tensimetry 7. Испан: tensimetria 8. Неміс: Tensimetrie 9. Француз: tensimétrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тензиметрия – тензиметрия 12. тензиметрия – тензиметрия | 0 |
| 164. | тензометр | тензометр | тензометртензометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тензометр (тензо – лат. tensus – «кернеулі, керілген» + метр – грек. metre – өлшеймін) – машина тетіктерінің, құрастыру құрылымдарының тетіктерінде деформацияның үлестірілуін зерттеу үшін қолданылатын, сонымен қатар материалдарды механикалық тексеруде пайдаланылатын аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tensimetre 3. Қырғыз: тензиметр 4. Өзбек: tensimetr 5. Түрік: tenzimetr 6. Ағылшын: tensimeter 7. Испан: tensímetro 8. Неміс: Tensimeter 9. Француз: tensimètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тензометр – тензометр 12. тензометр – тензометр | 0 |
| 165. | тензорезистор | тензорезистор | тензорезистортензорезисторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тензорезистор (тензо – лат. tensus – «кернеулі, керілген» + резистор – лат. resisto – «кедергі») – деформациясына байланысты өзгеретін кедергі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: gərginlik ölçer 3. Қырғыз: тензорезистор 4. Өзбек: chidamlilik o'lchagichi 5. Түрік: zorlanma göstergesi 6. Ағылшын: strain gauge 7. Испан: medidor de tensión 8. Неміс: Dehnungsmessstreifen 9. Француз: jauge de contrainte 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тензорезистор – тензорезистор 12. тензорезистор – тензорезистор | 0 |
| 166. | теплоизлучатель | жылушығарғыш | жылушығарғыштеплоизлучательСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жылушығарғыш – кернеуі 220 В жиілігі 50Гц болып табылатын айнымалы токпен жалпы жарықтандыру үшін қолданылатын құрылғы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: istilik radiatoru 3. Қырғыз: жылуулук бөлөнгүч 4. Өзбек: issiqlik radiatori 5. Түрік: ısı radyatörü 6. Ағылшын: heat radiator 7. Испан: radiador de calor 8. Неміс: Heizkörper 9. Француз: radiateur de chaleur 10. Бекітілген нұсқасы: излучатель – сәулешығарғыш 11. Заңнамадағы қолданысы: теплоизлучатель – жылушығарғыш 12. теплоизлучатель – жылушығарғыш | 0 |
| 167. | теплоизолятор | жылуоқшаулағыш | жылуоқшаулағыштеплоизоляторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жылуоқшаулағыш – жылу таратқыш процесін баяулататын және негізгі термиялық рөлді ойнайтын конструкция элементтері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: istilik izolyatoru 3. Қырғыз: жылуулук бөлүп койгуч 4. Өзбек: issiqlik izolatori 5. Түрік: ısı yalıtkanı 6. Ағылшын: heat insulator 7. Испан: aislante térmico 8. Неміс: Wärmeisolator 9. Француз: isolant thermique 10. Бекітілген нұсқасы: изолятор – оқшаулағыш 11. Заңнамадағы қолданысы: теплоизолятор – жылуоқшаулағыш 12. теплоизолятор – жылуоқшаулағыш | 0 |
| 168. | тепломер | жылуөлшегіш | жылуөлшегіштепломерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жылуөлшеуіш – жылу көлемін өлшеуге арналған есептегіш. Дефинициясы
2. Әзербайжан: istilik sayğac 3. Қырғыз: жылуулук өлчөгүч 4. Өзбек: issiqlik o'lchaganini ko'radi 5. Түрік: ısı ölçer 6. Ағылшын: heat meter 7. Испан: medidor de calor 8. Неміс: Wärmezähler 9. Француз: compteur de chaleur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тепломер – жылуөлшегіш 12. тепломер – жылуөлшегіш | 0 |
| 169. | теплонепроницаемость | жылуөткізбеушілік | жылуөткізбеушіліктеплонепроницаемостьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жылуөткізбеушілік – материалды дененің жылу бөліктерінен энергияның (жылудың) ағзаның кездейсоқ қозғалатын бөлшектерімен (атомдар, молекулалар, электрондар және т.б.) жүргізілген дененің аз қыздырылған бөліктеріне дейін өткізбеуі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: istilik sübut 3. Қырғыз: жылуулык өтпөу 4. Өзбек: issiqlikka bardoshli 5. Түрік: ısıya dayanıklı 6. Ағылшын: heat proof 7. Испан: prueba de calor 8. Неміс: hitzebeständig 9. Француз: résistant à la chaleur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. теплонепроницаемость – жылуөткізбеушілік | 0 |
| 170. | теплотехника | жылу техникасы | жылу техникасытеплотехникаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жылу техникасы (техника – көне грек. τεχνική, τέχνη «өнер») – жылуды алу, қайта өңдеу, тарату және пайдалану әдістерін, сондай-ақ жылу қозғалтқыштарының, генераторлар мен қондырғылардың жылу және бу генераторларын пайдалану және жобалау ерекшеліктерін зерттейтін жалпы техникалық пән. Дефинициясы
2. Әзербайжан: istilik mühəndisliyi 3. Қырғыз: жылуулук техникасы 4. Өзбек: issiqlik muhandislik 5. Түрік: ısı mühendisliği 6. Ағылшын: heat engineering 7. Испан: ingenieria de calor 8. Неміс: Wärmetechnik 9. Француз: ingénierie thermique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. теплотехника – жылу техникасы | 0 |
| 171. | теплоупорность | жылуға төзімділік | жылуға төзімділіктеплоупорностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жылуға төзімділік – жылудың әсеріне қарсы тұра білу қабілеті. Дефинициясы
2. Әзербайжан: istilik müqaviməti 3. Қырғыз: жылуулык шыдау 4. Өзбек: issiqlik qarshiligi 5. Түрік: ısı direnci 6. Ағылшын: heat resistance 7. Испан: resistencia al calor 8. Неміс: resistencia al calor 9. Француз: résistance à la chaleur 10. Бекітілген нұсқасы: упорность – төзімділік, төзгіштік 11. Заңнамадағы қолданысы: теплоупорность – жылуға беріктік 12. теплоупорность – жылуға төзімділік | 0 |
| 172. | теплофизика | жылу физикасы | жылу физикасытеплофизикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жылу физикасы (физика – көне грек. τὰ φυσικά, φυσική (ἑπιστήμη) φύσις «зат; табиғит, сипат») – энергияның теориялық негіздерін көрсететін пәндер жиынтығы. Жылу физикасы термодинамиканы, жылу мен масса тасымалын, заттардың және жылу процестерінің тепе-теңдік және теңсіздіктің қасиеттерін экспериментті және теориялық зерттеу әдістерін қамтиды. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termik fizika 3. Қырғыз: жылуулук физикасы 4. Өзбек: termal fizika 5. Түрік: termal fizik 6. Ағылшын: thermal physics 7. Испан: física térmica 8. Неміс: thermische Physik 9. Француз: physique thermique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: теплофизика – жылу физикасы 12. теплофизика – жылу физикасы | 0 |
| 173. | теплоэлектрогенератор | жылу электр генераторы | жылу электр генераторытеплоэлектрогенераторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жылу электр генераторы (электр – көне грек. ἤλεκτρον «электр, жарқыраған металл; кәріптас» + генератор – лат. generātor «өндіруші, ата-ана, ата-баба», generāre «өндіру, тудыру, жасау», genus «шығу тегі, ру», genere «туу, тудыру») – ішкі жану қозғалтқышымен қозғалатын электр генераторына негізделген бірыңғай контейнерде жылуды жинақтайтын толығымен автоматтандырылған машинасы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: istilik generatoru 3. Қырғыз: жылуулук электрогенераторы 4. Өзбек: issiqlik generatori 5. Түрік: ısı jeneratörü 6. Ағылшын: heat generator 7. Испан: generador de calor 8. Неміс: Wärmeerzeuger 9. Француз: générateur de chaleur 10. Бекітілген нұсқасы: генератор – генератор 11. Заңнамадағы қолданысы: теплоэлектрогенератор – жылу электр генераторы
12. теплоэлектрогенератор – жылу электр генераторы | 0 |
| 174. | теплоэлектростанция | жылу электр стансасы | жылу электр стансасытеплоэлектростанцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жылу электр стансасы (электр – көне грек. ἤλεκτρον «электр, жарқыраған металл; кәріптас» + станса – лат. statio «тұру, тұрған жері», stāre «тұру») – отынның химиялық энергиясын электр генераторы білігінің айналуын механикалық энергияға айналдыру есебінен электр энергиясын өндіретін электр станса. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termik stansiya 3. Қырғыз: жылуулук электр станциясы 4. Өзбек: issiqlik elektr stansiyasi 5. Түрік: termik santral 6. Ағылшын: thermal power plant 7. Испан: central termoeléctrica 8. Неміс: Wärmekraftwerk 9. Француз: centrale thermique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: теплоэлектростанция – жылу электр станциясы 12. теплоэлектростанция – жылу электр стансасы | 0 |
| 175. | теплоэнергетика | жылу энергетикасы | жылу энергетикасытеплоэнергетикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жылу энергетикасы (энергетика – энергия – грек. energeia, energia «іс-әрекет, қызмет») – жылудың энергияның басқа түрлеріне (механикалық, электрлік, гидравликалық және т.б.) түрленуін зерттейтін жылу физикасының саласы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: enerji sistemi 3. Қырғыз: жылооуэнергетика 4. Өзбек: quvvat tizimi 5. Түрік: güç sistemi 6. Ағылшын: power system 7. Испан: sistema de poder 8. Неміс: Stromversorgungssystem 9. Француз: système d'alimentation 10. Бекітілген нұсқасы: энергетика – энергетика 11. Заңнамадағы қолданысы: теплоэнергетика – жылу энергетикасы 12. теплоэнергетика – жылу энергетикасы | 0 |
| 176. | тера | тера | тератераСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тера – біртекті ондық разрядты белгілерді және символдарды қалыптастыру үшін Халықаралық бірлік жүйесінде қолданылатын көрсеткіш. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tera 3. Қырғыз: тера 4. Өзбек: tera 5. Түрік: tera 6. Ағылшын: tera 7. Испан: tera 8. Неміс: tera 9. Француз: tera 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тера – тера | 0 |
| 177. | тераджоуль | теражоул | теражоултераджоульСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Теражоул (ағылшын. terajoule) – істелінген жұмыстың, жылудың және энергияның өлшем бірлігі. Оның дәрежесі 1012Дж-ге тең. Қысқартылған белгісі – ТДж. Дефинициясы
2. Әзербайжан: terajoule 3. Қырғыз: теражоул 4. Өзбек: terajoule 5. Түрік: terazhoul 6. Ағылшын: terajoule 7. Испан: terajulio 8. Неміс: Terajoule 9. Француз: térajoule 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тераджоуль – тераджоуль 12. тераджоуль – теражоул | 0 |
| 178. | тербий | тербий | тербийтербийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тербий (лат. terbium) – лантаноидтар тобына жататын химиялық элемент. Дефинициясы
2. Әзербайжан: terbiyum 3. Қырғыз: тербий 4. Өзбек: terbium 5. Түрік: terbiyum 6. Ағылшын: terbium 7. Испан: terbio 8. Неміс: Terbium 9. Француз: terbium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тербий – тербий 12. тербий – тербий | 0 |
| 179. | терм | терм | термтермСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Терм (француз. terme «мерзім; соңы; шегі, лат. terminus «шекараға қойылған тас, межелік белгі; шекара») – атом мен молекуланың энергетикалық деңгейін анықтайтын электронды конфигурация. Дефинициясы
2. Әзербайжан: müddəti 3. Қырғыз: терм 4. Өзбек: muddat 5. Түрік: kalori 6. Ағылшын: term 7. Испан: término 8. Неміс: Begriff 9. Француз: terme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: терм – терм 12. терм – терм | 0 |
| 180. | термализация | термалдау | термалдаутермализацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термалдау (терм – лат. therme «жылу») – қоршаған ортаға әсерлесетін динамикалық жүйе тұрақты температурада кинетикалық энергияныны бөлетін қоршаған ортаға процесс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termalizasiya 3. Қырғыз: термализация 4. Өзбек: termalizatsiya 5. Түрік: termalizasyon 6. Ағылшын: thermalization 7. Испан: termalización 8. Неміс: Thermisierung 9. Француз: thermalisation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термализация – термалдау | 0 |
| 181. | термаллой | термаллой | термаллойтермаллойСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термаллой (терм – грек. thérme – «жылу» + аллой – ағылш. alloy – «балқыма») – құрамында темір мен 33% Ni и 1% Al элементі бар термомагниттті балқыма. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termal olaraq 3. Қырғыз: термаллой 4. Өзбек: termal sifatida 5. Түрік: termalloy 6. Ағылшын: thermally 7. Испан: Térmicamente 8. Неміс: thermisch 9. Француз: thermiquement 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термаллой – термаллой | 0 |
| 182. | термика | термика | термикатермикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термика (терм – грек. thérme – «жылу») – ауаның атмосфералық ауамен араласатын ауа ағынының массасы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termal 3. Қырғыз: термика 4. Өзбек: termal 5. Түрік: termal 6. Ағылшын: thermals 7. Испан: térmicas 8. Неміс: Thermik 9. Француз: thermiques 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термика – термика | 0 |
| 183. | термион | термион | термионтермионСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термион (терм – грек. thérme – «жылу») – реакциялық ыдыстардағы үлгілерді алдын-ала белгіленген температураға дейін қыздыруға арналған құрал. Дефинициясы 2. Әзербайжан: thermion 3. Қырғыз: термион 4. Өзбек: thermion 5. Түрік: thermion 6. Ағылшын: thermion 7. Испан: termion 8. Неміс: Thermion 9. Француз: thermion 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термион – термион | 0 |
| 184. | термия | термия | термиятермияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термия (терм – грек. thérme – «жылу») – МТС жүйесінің бірлігінің негізінде құрылған ескірген жылу бірлігі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: thermia 3. Қырғыз: термия 4. Өзбек: termiz 5. Түрік: thermia 6. Ағылшын: thermia 7. Испан: termia 8. Неміс: Thermia 9. Француз: thermia 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термия – термия 12. термия – термия | 0 |
| 185. | термоамперметр | термоамперметр | термоамперметртермоамперметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термоамперметр (терм – грек. thérme – «жылу» + ампер – француз физигі А. Ампердің құрметіне аталған) + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – айнымалы ток тізбектеріндегі токты өлшеуге арналған физикалық құрал. Дефинициясы 2. Әзербайжан: termoammetr 3. Қырғыз: термоамперметр 4. Өзбек: termoammetr 5. Түрік: termoampermetr 6. Ағылшын: thermoammeter 7. Испан: termoametro 8. Неміс: Thermoammeter 9. Француз: thermoamètre 10. Бекітілген нұсқасы: амперметр – амперметр 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термоамперметр – термоамперметр | 0 |
| 186. | термоанемометр | термоанемометр | термоанемометртермоанемометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термоанемометр (терм – грек. thérme – «жылу» + анемо – көне грек. ἄνεμος «жел» + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – 0,1 м/с және одан жоғары жылдамдықпен сұйықтықтың немесе газдың шығынын өлшеуге арналған құрылғы, оның жұмыс істеу қағидты ағынның жылдамдығы мен жылжытылған сымның жылу беруі мен жылытылған электр тоғының арасындағы байланысқа негізделген. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termoanometr 3. Қырғыз: термоанемометр 4. Өзбек: termoanometr 5. Түрік: anemometre 6. Ағылшын: thermoanemometer 7. Испан: termoanemómetro 8. Неміс: Thermoanemometer 9. Француз: thermoanémomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термоанемометр – термоанемометр 12. термоанемометр – термоанемометр | 0 |
| 187. | термобарокамера | термобарокамера | термобарокамератермобарокамераСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термобарокамера (терм – грек. thérme – «жылу» + баро – грек. baros – «ауырлық» + камера – латын. camera – «күмбез, бөлме») – ауа қысымы мен температурасын жасанды түрде өзгерту үшін қолданылатын тұмшаланған жабық камера. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termokamera 3. Қырғыз: термобарокамера 4. Өзбек: termokamera 5. Түрік: termal vakum odası 6. Ағылшын: thermocamera 7. Испан: termocamera 8. Неміс: Thermokamera 9. Француз: thermocamera 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термобарокамера – термобарокамера 12. термобарокамера – термобарокамера | 0 |
| 188. | термобарометр | термобарометр | термобарометртермобарометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термобарометр (терм – грек. thérme – «жылу» + баро – грек. baros – «ауырлық» + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – атмосфералық қысымды сұйықтықтың қайнау температурасын анықтау арқылы өлшеуге арналған құрал. Дефинициясы 2. Әзербайжан: termobarometr 3. Қырғыз: термобарометр 4. Өзбек: termobarometr 5. Түрік: thermobarometers 6. Ағылшын: thermobarometer 7. Испан: termobarómetro 8. Неміс: Thermobarometer 9. Француз: thermobaromètre 10. Бекітілген нұсқасы: барометр – барометр 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термобарометр – термобарометр | 0 |
| 189. | термобатарея | термобатарея | термобатареятермобатареяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термобатарея (терм – грек. thérme – «жылу» + батарея – француз. Batterie, battre «соғу»; лат. battuere) – бірнеше термоэлементтері тізбектей жалғанған термоэлектрондық құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termopil 3. Қырғыз: термобатарея 4. Өзбек: termopil 5. Түрік: termal pil 6. Ағылшын: thermopile 7. Испан: termopila 8. Неміс: Thermosäule 9. Француз: thermopile 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термобатарея – термобатарея 12. термобатарея – термобатарея | 0 |
| 190. | термогальванометр | термогальванметр | термогальванметртермогальванометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термогальванметр (терм – грек. thérme – «жылу» + гальван – ғалым Луиджи Гальванидің құрметіне қойылған + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – гальванометрдің бір түрі. Құрылғы ауыспалы ток өлшеуге арналған және сымның бір реттік түрінде жылжымалы жақтаудан тұратын термопаркпен жабдықталған. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termogalvanometr 3. Қырғыз: термогальванометр 4. Өзбек: termogalvanometr 5. Түрік: termogalvanometr 6. Ағылшын: thermogalvanometer 7. Испан: termogalvanómetro 8. Неміс: Thermogalvanometer 9. Француз: thermogalvanomètre 10. Бекітілген нұсқасы: гальванометр – гальванометр 11. Заңнамадағы қолданысы: термогальванометр – термогальванометр 12. термогальванометр – термогальванметр | 0 |
| 191. | термогигрограф | термогигрограф | термогигрографтермогигрографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термогигрограф (терм – грек. thérme – «жылу» + гигро – грек. ὑγρός – «дымқыл» + граф –грек. γράφω – «жазамын») – температура мен салыстырмалы ылғалдылықты үнемі жазу құрылғысы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: thermohigrograph 3. Қырғыз: термогигрограф 4. Өзбек: thermohigrograf 5. Түрік: logger 6. Ағылшын: thermohygrograph 7. Испан: termohigrógrafo 8. Неміс: Thermohygrograph 9. Француз: thermohygrographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термогигрограф – термогигрограф 12. термогигрограф – термогигрограф | 0 |
| 192. | термограмма | термограмма | термограмматермограммаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термограмма (терм – грек. thérme – «жылу» + грамма – грек. γράμμα «жазу») – Жер бетіндегі изотермиялық контурларды көрсететін спутник арқылы түсірілген бейнесурет. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termometr 3. Қырғыз: термограмма 4. Өзбек: termogramma 5. Түрік: thermogram 6. Ағылшын: thermogram 7. Испан: termograma 8. Неміс: Thermogramm 9. Француз: thermogramme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термограмма – термограмма 12. термограмма – термограмма | 0 |
| 193. | термограф | термограф | термографтермографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термограф (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + граф – грек. grapho «жазамын») – температураның өзгеруін автоматты түрде жазып отыратын метерологиялық аспап. Термографтың жұмыс істеу қағидаты сезгіш элементтің биметалдық тілімшенің ауа температурасы өзгергенде деформациялануына негізделген. Температура қағаздан жасалған таспаға өздігінен жазатын аспаппен жазылып отырады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termografi 3. Қырғыз: термограф 4. Өзбек: termograf 5. Түрік: termograf 6. Ағылшын: thermograph 7. Испан: termógrafo 8. Неміс: Thermografie 9. Француз: thermographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термограф – термограф 12. термограф – термограф | 0 |
| 194. | термодвигатель | термоқозғалтқыш | термоқозғалтқыштермодвигательСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термоқозғалтқыш (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық») – газ және сұйықтық түріндегі денелердің қозғалуымен сипатталатын іштен жанғыш қозғалтқыштың түрі болып табылатын жылу машинасы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termik motor 3. Қырғыз: термокозгалткыч 4. Өзбек: termik vosita 5. Түрік: termal motor 6. Ағылшын: thermal motor 7. Испан: motor termico 8. Неміс: thermischer Motor 9. Француз: moteur thermique 10. Бекітілген нұсқасы: двигатель – қозғалтқыш 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термодвигатель – термоқозғалтқыш | 0 |
| 195. | термодетектор | термодетектор | термодетектортермодетекторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термодетектор (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + детектор – лат. detector – «ашқыш», «тапқыш») – беткі температураны, бөлме температурасын және ылғалдылықты өлшеуге арналған құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termik detektor 3. Қырғыз: термодетектор 4. Өзбек: termal detektor 5. Түрік: termal dedektör 6. Ағылшын: thermal detector 7. Испан: detector termico 8. Неміс: thermischer Detektor 9. Француз: détecteur thermique 10. Бекітілген нұсқасы: детектор – детектор 11. Заңнамадағы қолданысы: термодетектор – термодетектор 12. термодетектор – термодетектор | 0 |
| 196. | термоион | термоион | термоионтермоионСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термоион (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + ион – ион – көне грек. ἰόν «жүретін», көне грек. εἶμι «жүру, қозғалу») – бір немесе бірнеше атомдар мен молулалардан айырылған электрондар немесе электрондар тобы және (немесе) оң бағыттағы иондар. Дефинициясы
2. Әзербайжан: thermion 3. Қырғыз: термоион 4. Өзбек: thermion 5. Түрік: termiyonik 6. Ағылшын: thermion 7. Испан: termion 8. Неміс: Thermion 9. Француз: thermion 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термоионизационный – термоионизациялық 12. термоион – термоион | 0 |
| 197. | термокалориметр | термокалориметр | термокалориметртермокалориметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термокалориметр (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + калор – лат. calor – «жылу» + метр – грек. metros «өлшеймін») – кез келген физикалық, химиялық немесе биологиялық процестен бөлінетін немесе жұтылатын жылу мөлшерін өлшейтін құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termal kalorimetre 3. Қырғыз: термокалориметр 4. Өзбек: termal kalorimetr 5. Түрік: termal kalorimetre 6. Ағылшын: thermal calorimeter 7. Испан: calorímetro térmico 8. Неміс: Wärmekalorimeter 9. Француз: calorimètre thermique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термокалориметр – термокалориметр 12. термокалориметр – термокалориметр | 0 |
| 198. | термокинетика | термокинетика | термокинетикатермокинетикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термокинетика (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + кинетика – көне грек. κινητικός «қозғалатын, жылжымалы», κινέω «қозғау, түрту», праүндіеур. *keie- «қозғау») – ферроқорытпалық балқымалардың ағу процестерінің заңдылықтарын зерттейтін химиялық кинетиканың бөлімі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termokinetikası 3. Қырғыз: термокинетика 4. Өзбек: termokinetikasi 5. Түрік: Thermokinetics 6. Ағылшын: thermokinetics 7. Испан: termocinética 8. Неміс: Thermokinetik 9. Француз: thermocinétique 10. Бекітілген нұсқасы: кинетика – кинетика 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термокинетика – термокинетика | 0 |
| 199. | термолюминесценция | термолюминесценция | термолюминесценциятермолюминесценцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термолюминесценция (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + люминесценция – лат. lumen, luminis «жарық») – затты қыздыру процесінде пайда болатын люминесценттік жарықталу. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termolüminesensiya 3. Қырғыз: термолюминесценция 4. Өзбек: termoluminesans 5. Түрік: termolüminesans 6. Ағылшын: thermoluminescence 7. Испан: termoluminiscencia 8. Неміс: Thermolumineszenz 9. Француз: thermoluminescence 10. Бекітілген нұсқасы: люминесценция – люминесценция 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термолюминесценция – термолюминесценция | 0 |
| 200. | термомагнетизм | термомагнетизм | термомагнетизмтермомагнетизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термомагнетизм (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + магнит – лат. magnes «магнит») – магниттік өріс арқылы қашықтықта жүзеге асырылатын электр қозғалыстарының өзара әрекеттесу нысаны. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termomaqnetizm 3. Қырғыз: термомагнетизм 4. Өзбек: termomagnetizm 5. Түрік: termomagnetizm 6. Ағылшын: thermomagnetism 7. Испан: termomagnetismo 8. Неміс: Thermomagnetismus 9. Француз: thermomagnétisme 10. Бекітілген нұсқасы: магнетизм – магнетизм 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термомагнетизм – термомагнетизм | 0 |
| 201. | термомагнит | термомагнит | термомагниттермомагнитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термомагнит (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + магнит – лат. magnes «магнит») – жылу ағыны мен магниттік өрістің әсерлесуінен пайда болатын электрлік зарядтар. Дефинициясы
2.Әзербайжан: termomaqnit 3. Қырғыз: термомагнит 4. Өзбек: termomagnit 5. Түрік: termomagnit 6. Ағылшын: thermomagnet 7. Испан: termomagnet 8. Неміс: Thermomagnet 9. Француз: thermomagnétique 10. Бекітілген нұсқасы: магнит – магнит 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термомагнит – термомагнит | 0 |
| 202. | термопреобразователь | термотүрлендіргіш | термотүрлендіргіштермопреобразовательСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1.Термотүрлендіргіш (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық») – автоматтандыру жүйелерінде жіберу, өңдеу және тіркеу үшін өлшеуіш температураны унификатталған ток сигналына түрлендіретін құрал немесе температура датчигі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termal çevirici 3. Қырғыз: термокечирүч 4. Өзбек: termal konvertor 5. Түрік: termal dönüştürücü 6. Ағылшын: thermal converter 7. Испан: convertidor termico 8. Неміс: thermischer Konverter 9. Француз: convertisseur thermique 10. Бекітілген нұсқасы: преобразователь – түрлендіргіш 11. Заңнамадағы қолданысы: термопреобразователь – термотүрлендіргіш 12. термопреобразователь – термотүрлендіргіш | 0 |
| 203. | термопсихрометр | термопсихрометр | термопсихрометртермопсихрометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термопсихрометр (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + психро – грек. ψυχρός – «суық» + метр – грек. metros «өлшеймін») – шектеулі көлемдегі ауа ылғалдылығын өлшеуге арналған құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termopikrometr 3. Қырғыз: термопсихрометр 4. Өзбек: termopikrometr 5. Түрік: termopsihrometr 6. Ағылшын: thermopsychrometer 7. Испан: termopsicrometro 8. Неміс: Thermopsychrometer 9. Француз: thermopsychromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термопсихрометр – термопсихрометр | 0 |
| 204. | термореле | термореле | терморелетерморелеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термореле (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + реле – франц. relais < франц. relayer «ауыстыру, алмастыру») – нақты екі мән шегіндегі температура мәнін қалыпта ұстау үшін циклдік әрекеттрді басқаруға арналған теросезімтал құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termal keçid 3. Қырғыз: термореле 4. Өзбек: termal kalit 5. Түрік: termal şalter 6. Ағылшын: thermal switch 7. Испан: interruptor térmico 8. Неміс: Thermoschalter 9. Француз: interrupteur thermique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термореле – термореле 12. термореле – термореле | 0 |
| 205. | термосинтез | термосинтез | термосинтезтермосинтезСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термосинтез (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + синтез – грек. σύνθεσις – «қосылыс, байлам, синтез») – жылуды бөліп шығарудағы әртүрлі параметрлерді алу жолдарын қамтамасыз ететін катализатор синтезінің жоғары технологиялық әдісі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termosentez 3. Қырғыз: термосинтез 4. Өзбек: termosintez 5. Түрік: thermosynthesis 6. Ағылшын: thermosynthesis 7. Испан: termosíntesis 8. Неміс: Thermosynthese 9. Француз: thermosynthèse 10. Бекітілген нұсқасы: синтез – синтез 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термосинтез – термосинтез | 0 |
| 206. | термосифон | термосифон | термосифонтермосифонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термосифон (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + сифон – грек. σίφων «тұрба; сорғы») – локомотивтердің пештерінде орнатылған жылу алмастырушы элемент. Құрылымдық түрде термосифон – қыздырылған жылу беті бар дөңгелек құбыр. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termosifon 3. Қырғыз: термосифон 4. Өзбек: termosifon 5. Түрік: termosifon 6. Ағылшын: thermosyphon 7. Испан: termosifón 8. Неміс: Thermosyphon 9. Француз: thermosiphon 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термосифон – термосифон | 0 |
| 207. | термосопротивление | термокедергі | термокедергітермосопротивлениеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термокедергі (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық») – температураны өлшеуге арналған электронды компонент, датчик. Дефинициясы
2. Әзербайжан: istilik müqaviməti 3. Қырғыз: термо каршылык көрсөтүү 4. Өзбек: termal qarshilik 5. Түрік: ısıl direnç 6. Ағылшын: thermal resistance 7. Испан: resistencia termica 8. Неміс: Wärmewiderstand 9. Француз: résistance thermique 10. Бекітілген нұсқасы: сопротивление – кедергі 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термосопротивление – термокедергі | 0 |
| 208. | термоспай | термоспай | термоспайтермоспайСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термоспай (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық») – айналмалы токтың орташа квадраттық ауытқуын анықтайтын электронды өлшеу құралы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: thermo sünbül 3. Қырғыз: термоспай 4. Өзбек: thermo boshoq 5. Түрік: termik başak 6. Ағылшын: thermo spike 7. Испан: pico termo 8. Неміс: Thermo-Spitze 9. Француз: pointe thermo 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термоспай – термоспай | 0 |
| 209. | термостойкость | термоберіктілік | термоберіктіліктермостойкостьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термоберіктілік (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық») – температураның өзгеруіне байланысты туындаған кернеуге төзімді материалдардың қасиеттері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: istilik müqaviməti 3. Қырғыз: термобекемшулук 4. Өзбек: issiqlik qarshiligi 5. Түрік: ısı direnci 6. Ағылшын: heat resistance 7. Испан: resistencia al calor 8. Неміс: Hitzebeständigkeit 9. Француз: résistance à la chaleur 10. Бекітілген нұсқасы: стойкость – беріктілік, беріктік, тұрақтылық, бекемдік, төзімділік 11. Заңнамадағы қолданысы: термостойкость – термотөзгіштік 12. термостойкость – термотөзімділік | 0 |
| 210. | термостолбик | термобаған | термобағантермостолбикСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. 1. Термобаған (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық») – тізбектей жалғанған термоэлектрлік әсерді күшейтуге бағытталған термо-бу жүйесі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termostat 3. Қырғыз: термоколонна 4. Өзбек: termostat 5. Түрік: ısıpil 6. Ағылшын: thermopile 7. Испан: termostato 8. Неміс: Thermostat 9. Француз: thermostat 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термостолбик – термобаған | 0 |
| 211. | термострикция | термострикция | термострикциятермострикцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термострикция (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + стрикция – лат. strictio «тарту») – ферромагнетик, ферримагнетик және антиферромагнетиктерді магнит өрісінсіз қыздыру барысында пайда болған магнитстрикциондік деформация. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termostriction 3. Қырғыз: термострикция 4. Өзбек: termostriktsiya 5. Түрік: thermostriction 6. Ағылшын: thermostriction 7. Испан: termoestricción 8. Неміс: Thermostriktion 9. Француз: thermostriction 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термострикция – термострикция | 0 |
| 212. | термоток | термоток | термотоктермотокСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термоток (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық») – электродтардың электронды эмиссиондық тогы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termo cərəyan 3. Қырғыз: термоток 4. Өзбек: termo oqim 5. Түрік: termo akımı 6. Ағылшын: thermo current 7. Испан: termo corriente 8. Неміс: Thermostrom 9. Француз: thermo courant 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: термоток – термоток 12. термоток – термоток | 0 |
| 213. | термоупругость | термосерпімділік | термосерпімділіктермоупругостьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термосерпімділік (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық») – температуралық режімге байланысты қатты дененің деформацияға ұшырауы күйлерін математикалық зерттеулер арқылы конструкция мен машиналарды жобалауда басым қасиеттерді зерттейтін механикалық физиканың бөлімі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termoelastiklik 3. Қырғыз: термоийкемдүүлүк 4. Өзбек: termo-elastiklik 5. Түрік: termoelastik 6. Ағылшын: thermoelasticity 7. Испан: termolasticidad 8. Неміс: Thermoelastizität 9. Француз: thermoélasticité 10. Бекітілген нұсқасы: упругость – серпімділік 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термоупругость – термосерпімділік | 0 |
| 214. | термофизика | термофизика | термофизикатермофизикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термофизика (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + физика – көне грек. τὰ φυσικά немесе φυσική (ἑπιστήμη), φύσις «зат, табиғат, мінез», φύω «тудыру, жасау) – энергияның теориялық негіздерін зерттейтін пәндердің жиынтығы. Ол термодинамиканы, жылу алмасу, жылу процестерінің тепе-теңдік және теңсіздік қасиеттерінің эксперименттік және теориялық зерттеу әдістерін қамтиды. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termofizik 3. Қырғыз: термофизика 4. Өзбек: termofizika 5. Түрік: thermophysics 6. Ағылшын: thermophysics 7. Испан: termofísica 8. Неміс: Thermophysik 9. Француз: thermophysique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термофизика – термофизика | 0 |
| 215. | термофон | термофон | термофонтермофонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термофон (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + фон – грек. phoné – «дыбыс») – термиялық дыбыс генерациясының феноменіне негізделген акустикалық жарықталу. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termofon 3. Қырғыз: термофон 4. Өзбек: termofon 5. Түрік: termofon 6. Ағылшын: thermophone 7. Испан: termofono 8. Неміс: Thermofon 9. Француз: thermophone 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термофон – термофон | 0 |
| 216. | термочувствительность | термосезгіштік | термосезгіштіктермочувствительностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термосезгіштік (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық») – қоршаған ортаның температуралық режіміне кез келген объекті мен субъектінің химиялық байланыстары құрылымының өзгеруі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: istilik həssaslığı 3. Қырғыз: температура сезгичтик 4. Өзбек: issiqlik sezuvchanligi 5. Түрік: ısı hassasiyeti 6. Ағылшын: heat sensitivity 7. Испан: sensibilidad al calor 8. Неміс: Wärmeempfindlichkeit 9. Француз: sensibilité à la chaleur 10. Бекітілген нұсқасы: чувствительность – сезімділік, сезгіштік
11. Заңнамадағы қолданысы: термочувствительный – жылу сезгіш 12. термочувствительность – термосезгіштік | 0 |
| 217. | термоэлектрогенератор | термоэлектргенератор | термоэлектргенератортермоэлектрогенераторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термоэлектргенератор (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + электр – көне грек. ἤλεκτρον «электр, жарқыраған метал; кәріптас» + генератор – лат. generator «өңдеуші») – термоэлементтерді (термоэлектрлік материалдарды) жобалау кезінде жылу энергиясын электр энергиясына тікелей түрлендіруге арналған техникалық құрылғы (электр генераторы). Дефинициясы
2. Әзербайжан: termoelektrik generatoru 3. Қырғыз: термоэлектрогенератор 4. Өзбек: termoelektrik generatori 5. Түрік: termoelektrik jeneratör 6. Ағылшын: thermoelectric generator 7. Испан: generador termoeléctrico 8. Неміс: thermoelektrischer Generator 9. Француз: générateur thermoélectrique 10. Бекітілген нұсқасы: электрогенератор – электргенератор 11. Заңнамадағы қолданысы: термоэлектрогенератор – термоэлектргенератор 12. термоэлектрогенератор – термоэлектргенератор | 0 |
| 218. | термоэлектрон | термоэлектрон | термоэлектронтермоэлектронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термоэлектрон (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + электр – көне грек. ἤλεκτρον «электр, жарқыраған метал; кәріптас») – вакуум немесе басқа орта ішінде қызған денелерден (эмиттерлерден) электрондардың шығарылуы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: termoelektron 3. Қырғыз: термоэлектрон 4. Өзбек: termoelektron 5. Түрік: thermion 6. Ағылшын: thermion 7. Испан: termoelectron 8. Неміс: Thermoelektron 9. Француз: thermoélectron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термоэлектрон – термоэлектрон | 0 |
| 219. | термоэффект | термоэффект | термоэффекттермоэффектСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термоэффект (термо – грек. thermos «жылы», therme «жылылық, ыстық» + эффект – лат. effectus «орындау, әрекет, эффект», efficere «жасау, дайындау») – жылу энергиясының электр энергиясына айналуы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: thermoeffect 3. Қырғыз: термоэффект 4. Өзбек: thermoeffect 5. Түрік: thermoeffect 6. Ағылшын: thermoeffect 7. Испан: efecto térmico 8. Неміс: Thermoeffekt 9. Француз: thermoeffect 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термоэффект – термоэффект | 0 |
| 220. | терция | терция | терциятерцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Терция (лат. tertius – «үшінші») – минут пен секундтан кейінгі үшінші тұратын уақытты өлшеудің бірлігі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: üçüncüdür 3. Қырғыз: терция 4. Өзбек: uchinchisi 5. Түрік: üçüncü 6. Ағылшын: third 7. Испан: tercero 8. Неміс: Dritte 9. Француз: troisième 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: терция – терция 12. терция – терция | 0 |
| 221. | тестер | тестер | тестертестерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тестер (тест – лат. testum (testu) «сазбалшық ыдыс») – белгілі класқа (типке) жататын зерттелуші нысанның дұрыс іске асырылуының бақылауын басқаратын құрылғы, жүйе немесе бағдарлама. Дефинициясы 2. Әзербайжан: tester 3. Қырғыз: тестер 4. Өзбек: sinovchi 5. Түрік: test cihazı 6. Ағылшын: tester 7. Испан: probador 8. Неміс: Tester 9. Француз: testeur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тестер – тестер 12. тестер – тестер | 0 |
| 222. | тетрагональ | тетрагональ | тетрагональтетрагональСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тетрагональ (тетра – грек. τετράζ «төрт», «төрттік») – отын ресурстары толық жанған кезде бөлінетін энергия мөлшері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tetragonal 3. Қырғыз: тетрагональ 4. Өзбек: tetragonal 5. Түрік: dörtgen şeklinde 6. Ағылшын: tetragonal 7. Испан: tetragonal 8. Неміс: tetragonal 9. Француз: tétragonal 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тетрагональ – тетрагональ | 0 |
| 223. | тетрацикл | тетрацикл | тетрациклтетрациклСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тетрацикл (тетра – грек. τετράζ «төрт», «төрттік» + цикл – kuklov, kyklos «шеңбер, цикл») – поликретидтер класына жататын химиялық құрылымдары мен биологиялық қасиеттері бір-біріне ұқсайтын антибиотиктер тобы. Дефинициясы
2 Әзербайжан: tetracycle 3. Қырғыз: тетрацикл 4. Өзбек: tetratsakdir 5. Түрік: tetrasiklo 6. Ағылшын: tetracycle 7. Испан: tetraciclo 8. Неміс: Tetracycle 9. Француз: tétracycle 10. Бекітілген нұсқасы: цикл – цикл 11. Заңнамадағы қолданысы: тетрацикл – тетрацикл 12. тетрацикл – тетрацикл | 0 |
| 224. | тетраэдр | тетраэдр | тетраэдртетраэдрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тетраэдр (тетра – грек. τετράζ «төрт», «төрттік» + эдр – грек. εδρον – «қыр») – төрт қыры бар көпбұрыш, үшбұрышты пирамида. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tetrahedron 3. Қырғыз: тетраэдр 4. Өзбек: tetraedrni hosil qiladi 5. Түрік: dört yüzlü şekil 6. Ағылшын: tetrahedron 7. Испан: tetraedro 8. Неміс: Tetraeder 9. Француз: tétraèdre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тетраэдр – тетраэдр 12. тетраэдр – тетраэдр | 0 |
| 225. | технеций | технеций | технецийтехнецийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Технеций (лат. technetіum), Tc – элементтердің периодтық жүйесінің VІІ тобындағы радийбелсенді химиялық элемент, күміс түстес сұр металл, тығыздығы - 11,487 г/см3. Дефинициясы
2. Әзербайжан: texnetium 3. Қырғыз: технеций 4. Өзбек: texnetium 5. Түрік: teknetyum 6. Ағылшын: technetium 7. Испан: tecnecio 8. Неміс: Technetium 9. Француз: technétium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: технеций – технеций 12. технеций – технеций | 0 |
| 226. | тиккер | тиккер | тиккертиккерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тиккер (ағылшын. ticker) – маятник, зуммер Дефинициясы
2. Әзербайжан: ticker 3. Қырғыз: тиккер 4. Өзбек: ticker 5. Түрік: cesaret 6. Ағылшын: ticker 7. Испан: ticker 8. Неміс: Ticker 9. Француз: ticker 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тиккер – тиккер | 0 |
| 227. | тиконал | тиконал | тиконалтиконалСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тиконал – магнитті-анизотропты текстура. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ticonal 3. Қырғыз: тиконал 4. Өзбек: ticonal 5. Түрік: tikonal 6. Ағылшын: ticonal 7. Испан: ticonal 8. Неміс: Ticonal 9. Француз: ticonal 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тиконал – тиконал | 0 |
| 228. | тиконд | тиконд | тикондтикондСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тиконд – кері температуралық коэффициенті сыйымдылығы бар конденсаторды алуға арналған құрамында титан элементі бар конденсаторлы керамика. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ticond 3. Қырғыз: тиконд 4. Өзбек: ticond 5. Түрік: tikond 6. Ағылшын: ticond 7. Испан: ticond 8. Неміс: ticond 9. Француз: ticond 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тиконд – тиконд | 0 |
| 229. | тиксотропия | тиксотропия | тиксотропиятиксотропияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тиксотропия (тиксо – грек. thіxіs – «жанасу» + троп – грек. trope – «бұрылыс, өзгеру») – механикалық әсер етуден бұзылған дисперсті жүйелердің алғашқы құрылысының қайта қалпына келу қасиеті. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tiksotropiya 3. Қырғыз: тиксотропия 4. Өзбек: tiksotropiya 5. Түрік: tiksotropinin 6. Ағылшын: thixotropy 7. Испан: tixotropía 8. Неміс: Thixotropie 9. Француз: thixotropie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тиксотропия – тиксотропия 12. тиксотропия – тиксотропия | 0 |
| 230. | тимаг | тимаг | тимагтимагСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тимаг – графикалық бейнені кез келген жерге орналастыру нысаны. Дефинициясы
2. Әзербайжан: timag 3. Қырғыз: тимаг 4. Өзбек: timag 5. Түрік: timag 6. Ағылшын: timag 7. Испан: timag 8. Неміс: Timag 9. Француз: timag 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тимаг – тимаг | 0 |
| 231. | тиндалеметрия | тиндалеметрия | тиндалеметриятиндалеметрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тиндалеметрия (ирланд физигі Джон Тиндалдың (Tyndall) (1820-1893) құрметіне аталған + метр – грек. metros «өлшеймін») – лазерлі фотометрияны зерттейтін әдістер жиынтығы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tyndalemetry 3. Қырғыз: тиндалеметрия 4. Өзбек: tyndalemetry 5. Түрік: tindalemetriya 6. Ағылшын: tyndalemetry 7. Испан: tyndalemetry 8. Неміс: Tyndalemetrie 9. Француз: tyndalemetry 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тиндалеметрия – тиндалеметрия | 0 |
| 232. | тиндализация | тиндализация | тиндализациятиндализацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тиндализация (ирланд физигі Джон Тиндалдың (Tyndall) (1820-1893) құрметіне аталған) – жоғарғы температураға төзімсіз заттарды зарарсыздандыру тәсілі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tindalizasiya 3. Қырғыз: тиндализация 4. Өзбек: tindalizatsiya 5. Түрік: tindalizasyon 6. Ағылшын: tindalization 7. Испан: tindalización 8. Неміс: Tindalisierung 9. Француз: tindalisation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тиндализация – тиндализация | 0 |
| 233. | тиратрон | тиратрон | тиратронтиратронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тиратрон (тира – грек. thyra – «есік» + трон – көне грек. θρόνος «жоғары орындық; тақ») – электрлік сигналдарды индекстеу үшін арналған тор көзді газдық разрядты элементтен тұратын құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tiratron 3. Қырғыз: тиратрон 4. Өзбек: tiratron 5. Түрік: thyratron 6. Ағылшын: tiratron 7. Испан: tiratron 8. Неміс: Tiratron 9. Француз: tiratron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тиратрон – тиратрон 12. тиратрон – тиратрон | 0 |
| 234. | титанат | титанат | титанаттитанатСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Титанат (грек. titanos) – метатитандық қышқылмен әрекеттесуі нәтижесінде түзілген органикалық емес қосылыс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: titanate 3. Қырғыз: титанат 4. Өзбек: titanat 5. Түрік: titanat 6. Ағылшын: titanate 7. Испан: titanato 8. Неміс: Titanat 9. Француз: titanate 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: титанат – титанат 12. титанат – титанат | 0 |
| 235. | торбернит | торбернит | торбернитторбернитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Торбернит (швед химигі және минералогы Торберн Бергманның құрметіне аталған) – уран фосфатты мыс пен уранилден түзілген минерал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: torbernite 3. Қырғыз: торбернит 4. Өзбек: torbernit 5. Түрік: thorburn 6. Ағылшын: torbernite 7. Испан: torbernita 8. Неміс: Torbernit 9. Француз: torbernite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: торбернит – торбернит 12. торбернит – торбернит | 0 |
| 236. | торианит | торианит | торианитторианитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Торианит (ағылш. thorianite) – уранинит тобының сирек кездесетін минералы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: torianit 3. Қырғыз: торианит 4. Өзбек: torianit 5. Түрік: thorianite 6. Ағылшын: torianite 7. Испан: torianita 8. Неміс: Torianit 9. Француз: torianite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. торианит – торианит | 0 |
| 237. | торий | торий | торийторийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Торий (лат. torіum), Тһ – элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы химиялық элемент. Дефинициясы
2. Әзербайжан: toryum 3. Қырғыз: торий 4. Өзбек: torium 5. Түрік: toryum 6. Ағылшын: thorium 7. Испан: torio 8. Неміс: Thorium 9. Француз: thorium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: торий – торий 12. торий – торий | 0 |
| 238. | торирование | торийлеу | торийлеуторированиеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Торийлеу (лат. torіum) – прибордың анықталған көрсеткіштері мен өлшенетін шама арасындағы сәйкестік шәкілін енгізу. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tori 3. Қырғыз: торийлөө 4. Өзбек: tori 5. Түрік: torirovanie 6. Ағылшын: tori 7. Испан: tori 8. Неміс: Tori 9. Француз: tori 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: торированный – торийленген 12. торирование – торийлеу | 0 |
| 239. | тормограф | тормограф | тормографтормографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тормограф (тормо – грек. τομή «қиынды, кесінді», τέμνω «кесу» + граф – грек. grapho – «жазамын») – ауа, су және т.б. температурасын үздіксіз тіркейтін құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: əyləclər 3. Қырғыз: тормограф 4. Өзбек: tormozlar 5. Түрік: tormograf 6. Ағылшын: brakes 7. Испан: frenos 8. Неміс: Bremsen 9. Француз: freins 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тормограф – тормограф | 0 |
| 240. | тороид | тороид | тороидтороидСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тороид (лат. torus «дөңестік» + оид – грек. eidos «ұқсастық, түр») – шеңбердің айналуымен алынған шеңбердің айналасында жатқан және оны қимайтын ось айналасындағы шеңберді қалыптастыратын айналу беті. Дефинициясы
2. Әзербайжан: toroid 3. Қырғыз: тороид 4. Өзбек: toroid 5. Түрік: simit 6. Ағылшын: toroid 7. Испан: toroide 8. Неміс: Toroid 9. Француз: toroïdal 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тороидальный – тороидальды 12. тороид – тороид | 0 |
| 241. | торон | торон | торонторонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Торон – радон изотопы болып табылатын инертті радийбелсенді газ. Дефинициясы
2. Әзербайжан: thoron 3. Қырғыз: торон 4. Өзбек: thoron 5. Түрік: thoron 6. Ағылшын: thoron 7. Испан: thoron 8. Неміс: Thoron 9. Француз: thoron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. торон – торон | 0 |
| 242. | торос | торос | торосторосСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Торос (ит. torso «өзенде немесе теңіз жағалауындағы мұздың құрсауы») – полюстік теңіздердегі сығылу нәтижесінде пайда болған мұз кесектері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: torus 3. Қырғыз: торос 4. Өзбек: torus 5. Түрік: tümsek 6. Ағылшын: hummock 7. Испан: toro 8. Неміс: Torus 9. Француз: tore 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. торос – торос | 0 |
| 243. | торсиметр | торсиметр | торсиметрторсиметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Торсиметр (торсион – франц. torsion «айналдыру», лат. torsio «азап», лат. tortio «айналу, азаптану» + метр – грек. + μετρέω «өлшеймін», μέτρον «шама, өлшем») – торсионды тұтқыш арқылы берілетін айналдырудың орта моментін өлшейтін құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: torsimetr 3. Қырғыз: торсиметр 4. Өзбек: torsimetr 5. Түрік: torsimetr 6. Ағылшын: torsimeter 7. Испан: torsímetro 8. Неміс: Torsimeter 9. Француз: torsimètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. торсиметр – торсиметр | 0 |
| 244. | торсиограмма | торсиограмма | торсиограмматорсиограммаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Торсиограмма (торсион – франц. torsion «айналдыру», лат. torsio «азап», лат. tortio «айналу, азаптану» + грамма – грек. γράμμα «жазу») – біліктің айналмалы тербелісін есептеу құралы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: torsiogram 3. Қырғыз: торсиограмма 4. Өзбек: toriogramma 5. Түрік: torsiogramma 6. Ағылшын: torsiogram 7. Испан: torsiograma 8. Неміс: Torsiogramm 9. Француз: torsiogramme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. торсиограмма – торсиограмма | 0 |
| 245. | торсиограф | торсиограф | торсиографторсиографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Торсиограф (торсион – фр. torsion – «айналдыру» + граф – грек. γραφο(графо) – «жазамын») – біліктердің бұралу дірілін өлшеу және жазу құралы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: torsiograph 3. Қырғыз: торсиограф 4. Өзбек: torsiograf 5. Түрік: torziograf 6. Ағылшын: torsiograph 7. Испан: torsiograph 8. Неміс: Torsiograph 9. Француз: torsiographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. торсиограф – торсиограф | 0 |
| 246. | тотальрефрактометр | тотальрефрактметр | тотальрефрактметртотальрефрактометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тотальрефрактметр (тоталь – француз. total «барлық, толық», лат. totalis, totus «бәрі, тұтас» + рефаркция – лат. re «кері; қайта; қарсы» + fractus «сыған» + метр – грек. metros «өлшеймін») – жарықтың сыну көрсеткішін өлшейтін құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ümumi refraktometr 3. Қырғыз: тотальрефрактометр 4. Өзбек: umumiy refraktometr 5. Түрік: toplam refraktometre 6. Ағылшын: total refractometer 7. Испан: refractómetro total 8. Неміс: Gesamtrefraktometer 9. Француз: réfractomètre total 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тотальрефрактометр – тотальрефрактметр | 0 |
| 247. | тотиент | тотиент | тотиенттотиентСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тотиент (ағылшын. totient) – магниттік ағынның бір түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: dözümlü 3. Қырғыз: тотиент 4. Өзбек: toqatli 5. Түрік: totient 6. Ағылшын: totient 7. Испан: atentos 8. Неміс: treibend 9. Француз: totient 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тотиент – тотиент | 0 |
| 248. | транзитрон | транзитрон | транзитронтранзитронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Транзитрон (транзистор – ағылшын. transistor, transfer «басқа жерге көшіру, орнын ауыстыру» + трон – грек. φαίνω «жарқырау, көріну) – транзисторлы генератор. Дефинициясы
2. Әзербайжан: transitron 3. Қырғыз: транзитрон 4. Өзбек: tranzitron 5. Түрік: transitron 6. Ағылшын: transitron 7. Испан: tránsito 8. Неміс: Transitron 9. Француз: Transitron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. транзитрон – транзитрон | 0 |
| 249. | трансвертер | трансвертер | трансвертертрансвертерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Трансвертер (транс – лат. trans «арқылы») – қабылдау және қайта өткізу сигналдарды жіберетін қабылдағышқа (трансивер) орнатылған бекіткіш. Дефинициясы
2. Әзербайжан: translator 3. Қырғыз: трансвертер 4. Өзбек: transverter 5. Түрік: transverter 6. Ағылшын: transverter 7. Испан: transversor 8. Неміс: Transverter 9. Француз: transverter 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. трансвертер – трансвертер | 0 |
| 250. | трансизомерия | трансизомерия | трансизомериятрансизомерияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Трансизомерия (транс – лат. trans «арқылы» + изо – грек. ἴσος «тең, бірдей, ұқсас», праүндіеур. *aikʷ- «тегіс» + мер – грек. μέρος «бөлік») – химиялық байланыстың кеңістіктегі орналасуын зерделейтін стереоизомерияның бір түрі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: transisomerizm 3. Қырғыз: трансизомерия 4. Өзбек: transisomerizm 5. Түрік: trans izomer 6. Ағылшын: transisomerism 7. Испан: transisomerismo 8. Неміс: Transisomerie 9. Француз: transisomérie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. трансизомерия – трансизомерия | 0 |
| 251. | трансмутация | трансмутация | трансмутациятрансмутацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Трансмутация (транс – лат. trans «арқылы» + мутация – лат. mutatio «өзгеріс») – белгілі объектінің өзге объектіге өзгеру процесі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: transmutasiya 3. Қырғыз: трансмутация 4. Өзбек: transmutatsiya 5. Түрік: dönüşüm 6. Ағылшын: transmutation 7. Испан: transmutación 8. Неміс: Umwandlung 9. Француз: transmutation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: трансмутация – трансмутация 12. трансмутация – трансмутация | 0 |
| 252. | транспортир | транспортир | транспортиртранспортирСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Транспортир (лат. trans «арқылы»; лат. transporto – «орын ауыстырамын») – бұрыштар градустарын өлшеу үшін қолданылатын сызу құралы, оның жарты шеңбер сияқты доғасының бетінде градус бөліктері мен оларды көрсететін арнаулы цифрлары болады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: keçidçi 3. Қырғыз: транспортир 4. Өзбек: uzatuvchi 5. Түрік: iletki 6. Ағылшын: protractor 7. Испан: transportador 8. Неміс: Winkelmesser 9. Француз: rapporteur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. транспортир – транспортир | 0 |
| 253. | трансфигурация | трансфигурация | трансфигурациятрансфигурацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Трансфигурация (лат. trans «арқылы»; ағылш. transfiguration – «бейненің өзгеруі», «елес») – нәрсенің басқа нәрсеге айналуын зерттейтін ғылым. Дефинициясы
2. Әзербайжан: transfiguration 3. Қырғыз: трансфигурация 4. Өзбек: transfiguration 5. Түрік: başkalaşım 6. Ағылшын: transfiguration 7. Испан: transfiguración 8. Неміс: Verklärung 9. Француз: transfiguration 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. трансфигурация – трансфигурация | 0 |
| 254. | трансфлюксор | трансфлюксор | трансфлюксортрансфлюксорСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Трансфлюксор (лат. trans «арқылы»; ағылшын. transfluxor) – электроника жадындағы ферриттік элемент. Магнит сымдары арқылы мәліметтерді таратады және сақтайды. Дефинициясы
2. Әзербайжан: transfuxor 3. Қырғыз: трансфлюксор 4. Өзбек: transfluxor 5. Түрік: transfluxor 6. Ағылшын: transfluxor 7. Испан: transfluxor 8. Неміс: Transfluxor 9. Француз: transfluxor 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. трансфлюксор – трансфлюксор | 0 |
| 255. | треножник | үшаяқ | үшаяқтреножникСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Үшаяқ – үш аяғы бар металдық қазандық, жеке шаруашылықта қолданылады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tripod 3. Қырғыз: треножник 4. Өзбек: uchburchak 5. Түрік: tripod 6. Ағылшын: tripod 7. Испан: trípode 8. Неміс: Stativ 9. Француз: trépied 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: треножник – үшаяқ 12. треножник – үшаяқ | 0 |
| 256. | трибометр | трибометр | трибометртрибометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Трибометр (грек. tríbos – «үйкеліс», «үйкеу», «ысқылау» + метр – грек. μέτρον – «өлшем, шама») – үйкеліс коэффициенті, үйкеліс күші және тозу көлемі секілді трибологиялық шамаларды өлшейтін құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tribometer 3. Қырғыз: трибометр 4. Өзбек: tribometr 5. Түрік: tribometre 6. Ағылшын: tribometer 7. Испан: tribómetro 8. Неміс: Tribometer 9. Француз: tribomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: трибометр – трибометр 12. трибометр – трибометр | 0 |
| 257. | трибоэлектр | трибоэлектр | трибоэлектртрибоэлектрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Трибоэлектр (грек. tríbos – «үйкеліс», «үйкеу», «ысқылау» + көне грек. ἤλεκτρον «электр, жарқыраған металл; кәріптас») – үйкеліс күшінің әсерінен пайда болатын электрлік заряд. Дефинициясы
2. Әзербайжан: triboelectr 3. Қырғыз: трибоэлектр 4. Өзбек: triboelektr 5. Түрік: triboelektr 6. Ағылшын: triboelectr 7. Испан: triboelectr 8. Неміс: triboelectr 9. Француз: triboelectr 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: трибоэлектр – трибоэлектр 12. трибоэлектр – трибоэлектр | 0 |
| 258. | тригатрон | тригатрон | тригатронтригатронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тригатрон (триггер – ағылш. trigger – «қосу құрылғысы» + трон – грек. φαίνω «жарқырау, көріну») газ толтырылған немесе сирек, сұйық диэлектрикпен толтырылған үш электродтық электронды құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: trigatron 3. Қырғыз: тригатрон 4. Өзбек: trigonitning 5. Түрік: trigatron 6. Ағылшын: trigatron 7. Испан: trigatron 8. Неміс: Trigatron 9. Француз: trigatron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тригатрон – тригатрон | 0 |
| 259. | тригон | тригон | тригонтригонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тригон (грек. trigonos «үшбұрыш») – эклиптикалық ғаламшардың ұзақтығы басқа ғаламшардың эклиптикалық ұзақтығының үштен бір бөлігін құрайтын мерзімі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: trigon 3. Қырғыз: тригон 4. Өзбек: uchburchak 5. Түрік: üçlü 6. Ағылшын: trigon 7. Испан: trigon 8. Неміс: Trigon 9. Француз: trigon 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тригон – тригон | 0 |
| 260. | триммер | триммер | триммертриммерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Триммер (ағылшын. Trimmer, trim – «ретке келтіру») – ұшақ бортында немесе әуе кемесінің аэродромында кішігірім ауытқу беті. Құрылғының басқару жүйесін күшейту үшін қызмет етеді. Дефинициясы
2. Әзербайжан: trimmer 3. Қырғыз: триммер 4. Өзбек: trimmer 5. Түрік: düzenleyici 6. Ағылшын: триммер 7. Испан: trimmer 8. Неміс: Trimmer 9. Француз: tondeuse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: триммер – триммер 12. триммер – триммер | 0 |
| 261. | триморфизм | триморфизм | триморфизмтриморфизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Триморфизм (три – грек. treis – «үш» + морф – грек. morphe – «түрлілік») – үшобраздылық, үшеселік. Дефинициясы
2. Әзербайжан: trimorfizm 3. Қырғыз: триморфизм 4. Өзбек: trimorfizm 5. Түрік: trimorfizm 6. Ағылшын: trimorphism 7. Испан: trimorfismo 8. Неміс: Trimorphismus 9. Француз: trimorphisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. триморфизм – триморфизм | 0 |
| 262. | триогональность | триогональдылық | триогональдылықтриогональностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Триогональдылық (грек. ὀρθογώνιος «тікбұрышты», ὀρθός «тік; дұрыс» + γωνία «бұрыш») – көпжақты фигуралардың перпеникуляр жазықтықтағы бұрышының шамасы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: trigonality 3. Қырғыз: триогональдук 4. Өзбек: trigonality 5. Түрік: triogonalnost 6. Ағылшын: trigonality 7. Испан: trigonalidad 8. Неміс: Trigonalität 9. Француз: trigonalité 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: триогональность – триогональдылық 12. триогональность – триогональдылық | 0 |
| 263. | триод-гексод | триод-гексод | триод-гексодтриод-гексодСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Триод-гексод – алты электроды бар лампа: катод, анод және төрт тор көздері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: triod hexod 3. Қырғыз: триод-гексод 4. Өзбек: triodli hexod 5. Түрік: triyot hexode 6. Ағылшын: triode hexode 7. Испан: hexodo de triodo 8. Неміс: Trodenhexode 9. Француз: triode hexode 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. триод-гексод – триод-гексод | 0 |
| 264. | триплекс | триплекс | триплекстриплексСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Триплекс (лат. triplex – «үштік», «үш есе») – үш қабатты әйнек. Дефинициясы
2. Әзербайжан: üçqat 3. Қырғыз: триплекс 4. Өзбек: uch o'lchamli 5. Түрік: üç katlı 6. Ағылшын: triplex 7. Испан: triplex 8. Неміс: Triplex 9. Француз: triplex 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: триплекс – триплекс 12. триплекс – триплекс | 0 |
| 265. | тритон | тритон | тритонтритонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тритон (грек. Τρίτων) – Нептунның ірі серігі. 1846 жылы 10 қазанда ағылшын астрономы Уильям Лассел ашқан. Дефинициясы
2. Әзербайжан: yeni 3. Қырғыз: тритон 4. Өзбек: yangi 5. Түрік: semender 6. Ағылшын: triton 7. Испан: tritón 8. Неміс: Molch 9. Француз: triton 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тритон – тритон | 0 |
| 266. | триэдр | триэдр | триэдртриэдрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Триэдр (грек. tri- – «үш» + эдр – грек. hе́dra – «негіз», «қыр») – өзара перпендикуляр үш бірлік вектордың жиынтығы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: trihedron 3. Қырғыз: триэдр 4. Өзбек: trihedron 5. Түрік: trihedron 6. Ағылшын: trihedron 7. Испан: trihedro 8. Неміс: Dreibein 9. Француз: trièdre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. триэдр – триэдр | 0 |
| 267. | трохоида | трохоида | трохоидатрохоидаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Трохоида (грек. τροχοειδής – «дөңгелек тәріздес») – шеңбер бойымен немесе сыртындағы нүктені сипаттайтын, бағыттау бойымен сырғып кетпейтін иллюминатор – жалпақ трансценденттік қисық. Дефинициясы
2. Әзербайжан: troçoid 3. Қырғыз: трохоида 4. Өзбек: troxoid 5. Түрік: trokoid 6. Ағылшын: trochoid 7. Испан: trocoide 8. Неміс: Trochoide 9. Француз: trochoïde 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. трохоида – трохоида | 0 |
| 268. | трохотрон | трохотрон | трохотронтрохотронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Трохотрон (трохо – грек. trochos – «доңғалақ», «шеңбер» + трон – көне грек. θρόνος «жоғары орындық; тақ») – электр және магнит өрістеріндегі электрондардың қозғалысын реттейтін электронды-сәулелелік қосылғыш. Дефинициясы
2. Әзербайжан: troçotron 3. Қырғыз: трохотрон 4. Өзбек: trochotron 5. Түрік: trochotrons 6. Ағылшын: trochotron 7. Испан: trochotron 8. Неміс: Trochotron 9. Француз: trochotron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. трохотрон – трохотрон | 0 |
| 269. | тубус | тубус | тубустубусСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тубус (нем. Tubus, лат. tubus «тұрба») – кәсіби фотосуретте пайдаланылатын жарықтандыру құрылғысына бекітілетін элемент. Дефинициясы
2. Әзербайжан: boru 3. Қырғыз: тубус 4. Өзбек: quvur 5. Түрік: tüp 6. Ағылшын: tube 7. Испан: tubo 8. Неміс: Rohr 9. Француз: tube 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тубус – тубус 12. тубус – тубус | 0 |
| 270. | тубус-фотометр | тубус-фотометр | тубус-фотометртубус-фотометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тубус-фотометр (тубус – нем. Tubus, лат. tubus «тұрба» + фото – грек. φῶς «жарық» + метр – грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – кез келген физикалық дененің жасұнығын бақылауға арнайы биохимиялық фотометр. Дефинициясы
2. Әзербайжан: boru fotometr 3. Қырғыз: тубус-фотометр 4. Өзбек: kolba fotometri 5. Түрік: tüp fotometre 6. Ағылшын: tube photometer 7. Испан: fotómetro de tubo 8. Неміс: Röhrenphotometer 9. Француз: photomètre à tube 10. Бекітілген нұсқасы: фотометр – фотометр 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. тубус-фотометр – тубус-фотометр | 0 |
| 271. | тулий | тулий | тулийтулийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тулий (лат. Thulium) – атомдық номеры 69 болып табылатын радийбелсенді химиялық элемент. Дефинициясы
2. Әзербайжан: thulium 3. Қырғыз: тулий 4. Өзбек: tülyum 5. Түрік: tülyum 6. Ағылшын: tülyum 7. Испан: tulio 8. Неміс: Thulium 9. Француз: thulium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: тулий – тулий 12. тулий – тулий | 0 |
| 272. | турбоальтернатор | турбоальтернатор | турбоальтернатортурбоальтернаторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Турбоальтернатор (турбо – фр. turbine, лат. turbo «құйын, айналу, айналатын нәрсе» + алтернатор – лат. alternatus «ауысатын, кезектесетін», alternare «кезектесу, ауысу, alter «екеуінің бірі») – көмір биомассасынан электр энергиясын алуға, сондай-ақ электр энергиясын өндіретін жүйені қуаттау үшін жалпы энергияның құнды өнімін жасауға мүмкіндік беретін құрал. Дефинициясы 2. Әзербайжан: turbo-alternator 3. Қырғыз: турбоальтернатор 4. Өзбек: turbo-alternator 5. Түрік: turboalternator 6. Ағылшын: turbo-alternator 7. Испан: turbo-alternador 8. Неміс: Wechselstromgenerator 9. Француз: turbo-alternateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. турбоальтернатор – турбоальтернатор | 0 |
| 273. | турбогенератор | турбогенератор | турбогенератортурбогенераторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Турбогенератор (турбо – фр. turbine, лат. turbo «құйын, айналу, айналатын нәрсе» + генератор – лат. generator «өңдеуші») – диск ретінде әрекет ететін синхронды генератор мен газ трубинасынан тұратын құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: turbin generatoru 3. Қырғыз: турбогенератор 4. Өзбек: maqbara generatori 5. Түрік: türbin jeneratörü 6. Ағылшын: turbogenerator 7. Испан: generador de turbina 8. Неміс: Turbinengenerator 9. Француз: générateur à turbine 10. Бекітілген нұсқасы: генератор – генератор 11. Заңнамадағы қолданысы: турбогенератор – турбогенератор 12. турбогенератор – турбогенератор | 0 |
| 274. | турбодетандер | турбодетандер | турбодетандертурбодетандерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Турбодетандер (турбо – фр. turbine, лат. turbo «құйын, айналу, айналатын нәрсе» + франц. détendre – «босату») – газдың потенциал энергиясын механикалық энергияға түрлендіретін құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: turbin genişləndiricisi 3. Қырғыз: турбодетандер 4. Өзбек: maqbara kengaytiruvchisi 5. Түрік: türbin genişletici 6. Ағылшын: turbine expander 7. Испан: expansor de turbina 8. Неміс: Turbinenexpander 9. Француз: expandeur de turbine 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: турбодетандер – турбодетандер 12. турбодетандер – турбодетандер | +3 |
| 275. | турбокомпрессор | турбокомпрессор | турбокомпрессортурбокомпрессорСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Турбокомпрессор (турбо – фр. turbine, лат. turbo «құйын, айналу, айналатын нәрсе» + компрессия – лат. compressus – «сығымдау») – жану камерасындағы қысымды жоғарылату үшін шығатын газдарды пайдаланатын құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: turbocharger 3. Қырғыз: турбокомпрессор 4. Өзбек: turbocharger 5. Түрік: turbo 6. Ағылшын: 7. Испан: turbocompresor 8. Неміс: Turbolader 9. Француз: turbocompresseur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: турбокомпрессор – турбокомпрессор 12. турбокомпрессор – турбокомпрессор | +1 |
| 276. | турбопауза | турбопауза | турбопаузатурбопаузаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Турбопауза (турбо – фр. turbine, лат. turbo «құйын, айналу, айналатын нәрсе» + пауза – грек. παῦσις «аялдама, тоқтату») – турбулентті араластыру басымдылығы төмен орналасқан атмосфера қабаты. Дефинициясы
2. Әзербайжан: turbopoz 3. Қырғыз: турбопауза 4. Өзбек: turbopauza 5. Түрік: turbopause 6. Ағылшын: turbopause 7. Испан: turbopausa 8. Неміс: Turbopause 9. Француз: turbopause 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. турбопауза – турбопауза | +1 |
| 277. | турмалин | турмалин | турмалинтурмалинСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Турмалин (сингаль. තුරමලි «турамали», තෝරමල්ලි «торамалли» – «әртүрлі бағалы тастар») – құрамында бор элементі бар алюмосиликаттар тобының минералы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: turmalin 3. Қырғыз: турмалин 4. Өзбек: turmalin 5. Түрік: turmalin 6. Ағылшын: tourmaline 7. Испан: turmalina 8. Неміс: Turmalin 9. Француз: tourmaline 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: турмалин – турмалин 12. турмалин – турмалин | 0 |
| 278. | тэта-функция | тэта-функция | тэта-функциятэта-функцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тэта-функция (Θ, θ (атауы: те́та, грек. θήτα) – грек әліпбиінің алтыншы әрпі + функция – лат. functio «орындау, міндеттеме, жарна») – бірнеше күрделі айнымалылардың арнайы функциялары. Олар көптеген ғылым салаларында, әсіресе абелий теориясы, модульдік кеңістік және квадрат объектілерде маңызды рөл атқарады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: teta funksiyası 3. Қырғыз: тэта-функция 4. Өзбек: teta funksiyasi 5. Түрік: theta işlevi 6. Ағылшын: theta function 7. Испан: función theta 8. Неміс: Theta-Funktion 9. Француз: fonction thêta 10. Бекітілген нұсқасы: функция – функция 11. Заңнамадағы қолданысы: тэта-функция - тэта-функция 12. тэта-функция – тэта-функция | +1 |
| 279. | увеличитель | ұлғайтқыш | ұлғайтқышувеличительСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ұлғайтқыш – оптикалық фотобаспаға арналған проекциялық аппарат. Құрылғы жасанды жарық көзі арқылы фотопарақта немесе оң парақты фотопленкада негативтің шынайы бейнесін жасайды. Дефинициясы
2. Әзербайжан: böyüdücü 3. Қырғыз: лупа 4. Өзбек: boldiruvchi 5. Түрік: büyütücü 6. Ағылшын: 7. Испан: lupa 8. Неміс: Lupe 9. Француз: loupe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: увеличительный – үлкейткіш 12. увеличитель – ұлғайтқыш | +1 |
| 280. | ультрааудион | ультрааудион | ультрааудионультрааудионСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ультрааудион (ультра – лат. ultra – «ультра» + аудион – лат. audire – «есту») – анод тікелей антенналық контурмен жалғанған регенеративті үлгідегі радиоқабылдағыш. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ultraaudion 3. Қырғыз: ультрааудион 4. Өзбек: ultraaudion 5. Түрік: ultraaudion 6. Ағылшын: ultraaudion 7. Испан: ultraaudion 8. Неміс: ultraaudion 9. Француз: ultraaudion 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ультрааудион – ультрааудион | +1 |
| 281. | ультраконденсатор | ультраконденсатор | ультраконденсаторультраконденсаторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ультраконденсатор (ультра – лат. ultra – «ультра» + конденсатор – лат. condensationer – «тығыздаушы») – электрод пен электролиттің бөлу шекарасында қос электр қабаты қызмет ететін органикалық немесе бейорганикалық электролиті бар конденсаторлы электрхимиялық құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ultracapacitor 3. Қырғыз: ультраконденсатор 4. Өзбек: ultracapacitor 5. Түрік: ultracapacitor 6. Ағылшын: ultracapacitor 7. Испан: ultracapacitor 8. Неміс: Ultrakondensator 9. Француз: ultracondensateur 10. Бекітілген нұсқасы: конденсатор – конденсатор, шықтауыш 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ультраконденсатор – ультраконденсатор | +1 |
| 282. | ультраконденсор | ультраконденсор | ультраконденсорультраконденсорСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ультраконденсор (ультра – лат. ultra – «ультра» + конденсор – лат. condensо – «тығыздау») – энергетикада (оның ішінде баламалы), электр көліктерде, үздіксіз электрмен қоректендіру жүйелерінде және энергияны рекуперациялау жүйелерінде қолданылатын конденсатор. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ultracapacitor 3. Қырғыз: ультраконденсор 4. Өзбек: ultracapacitor 5. Түрік: ultrakondensor 6. Ағылшын: ultracapacitor 7. Испан: ultracapacitor 8. Неміс: Ultrakondensator 9. Француз: ultracondensateur 10. Бекітілген нұсқасы: конденсатор – конденсор 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ультраконденсор – ультраконденсор | +1 |
| 283. | ультрафракционирование | ультрафракциондау | ультрафракциондауультрафракционированиеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ультрафракциондау (ультра – лат. ultra – «ультра» + фракция – фр. fractionner – «уату, ұсақтау», лат. fractio – «сындыру») – тұтас массивтегі физика-химиялық параметрлерді дыбыспен өңдеу. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ultrafaksiya 3. Қырғыз: ультрафракциондау 4. Өзбек: ultrafaktsiyalash 5. Түрік: ultrafraktsionirovanie 6. Ағылшын: ultrafractionation 7. Испан: ultrafraccionamiento 8. Неміс: Ultrafraktionierung 9. Француз: ultrafractionation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ультрафракционирование – ультрафракциондау | 0 |
| 284. | ультрацентрифуга | ультрацентрифуга | ультрацентрифугаультрацентрифугаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ультрацентрифуга (ультра – лат. ultra – «ультра» + центрифуга – лат. centrifuga (vis) – ортада жүгіруші күш) – сұйықта өлшенген немесе ерітілген 100 нм-ден кем мөлшердегі бөлшектерді бөлуге арналған аспап (коллоидтар, суб клеткалық бөлшектер, нәруыздың макромолекулалары, нуклеин қышқылдары, липидтер, полисахаридтер, синтетикалық полимерлер және т.б.). Дефинициясы
2. Әзербайжан: ultrasantrifüj 3. Қырғыз: ультрацентрифуга 4. Өзбек: ultratovushni olish 5. Түрік: ultrasentrifüj 6. Ағылшын: ultracentrifuge 7. Испан: ultracentrífuga 8. Неміс: Ultrazentrifuge 9. Француз: ultracentrifuge 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ультрацентрифуга – ультрацентрифуга | +1 |
| 285. | уменьшитель | кішірейткіш | кішірейткішуменьшительСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Кішірейткіш – 100 000 амплитудасы бар импульстік ток генераторы. Оның негізі ретінде 10 000 вольтқа дейін зарядтауға және санаулы микросекундтар үшін барлық жинақталған энергияны беруге қабілетті жоғары вольтты конденсатор алынады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ultrasəs alınması 3. Қырғыз: редукторлор 4. Өзбек: ultratovushlarni olish 5. Түрік: ultratovushni olish 6. Ағылшын: diminutive 7. Испан: diminutivo 8. Неміс: Diminutiv 9. Француз: ultratovushni olish 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: уменьшительное – кішірейткіш 12. уменьшитель – кішірейткіш | +1 |
| 286. | умформер | умформер | умформерумформерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Умформер (нем. Umformer – «электрмашиналық түрлендіргіш») – бір жиіліктегі токты екінші токқа түрлендіруге арналған электр мәшинесі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: umformer 3. Қырғыз: умформер 4. Өзбек: umformer 5. Түрік: umformer 6. Ағылшын: umformer 7. Испан: umformer 8. Неміс: Umformer 9. Француз: umformer 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: умформер – умформер 12. умформер – умформер | +1 |
| 287. | унивариант | унивариант | унивариантунивариантСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Унивариант (уни – лат. unі – «бір» + вариант – лат. variant – «өзгеру») – бұл термин, әдетте, статистикада қолданылатын деректер түрін сипаттау үшін қолданылады, ол тек бір белгі немесе атрибут бойынша бақылаудан тұрады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: univariant 3. Қырғыз: унивариант 4. Өзбек: tengsiz 5. Түрік: tekli değişken 6. Ағылшын: univariant 7. Испан: univariante 8. Неміс: univariant 9. Француз: univariant 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. унивариант – унивариант | +1 |
| 288. | унисон | унисон | унисонунисонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Унисон (уни – лат. unus – «бір» + сон – лат. sonus – «дыбыс») – бір мезгілде екі немесе бірнеше дыбыстардың бірдей жиілікте шығуы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: unison 3. Қырғыз: унисон 4. Өзбек: unison 5. Түрік: ahenk 6. Ағылшын: unison 7. Испан: unísono 8. Неміс: unisono 9. Француз: à l'unisson 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: унисон – унисон 12. унисон – унисон | +1 |
| 289. | унифиляр | унифиляр | унифилярунифилярСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Унифиляр (уни – лат. unus – «бір» + филяр – лат. filar – «тірек») – екі физикалық дене арасындағы тартылыс және кері тартқыш күшін өлшейтін құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: unifilar 3. Қырғыз: унифиляр 4. Өзбек: unifilar 5. Түрік: unifilar 6. Ағылшын: unifilar 7. Испан: unifilar 8. Неміс: gleichartig 9. Француз: unifilaire 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. унифиляр – унифиляр | +1 |
| 290. | унтертон | унтертон | унтертонунтертонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Унтертон (нем. Unterton – «қосалқы тон») – негізгі тонның жиілігінен бірнеше есе төмен жиілікке ие күрделі тербелістің синусоидты құраушысы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: unterton 3. Қырғыз: унтертон 4. Өзбек: unterton 5. Түрік: unterton 6. Ағылшын: unterton 7. Испан: unterton 8. Неміс: Unterton 9. Француз: unterton 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. унтертон – унтертон | +1 |
| 291. | уранид | уранид | уранидуранидСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Уранид (грек. Uranos – «Уран». Уранның ұлы; Сатурнның тұқымы) – Сатурн ғаламшарының басқа атауы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: uranid 3. Қырғыз: уранид 4. Өзбек: uranid 5. Түрік: uranid 6. Ағылшын: uranide 7. Испан: uranida 8. Неміс: Uranid 9. Француз: l'uranide 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. уранид – уранид | +1 |
| 292. | уранография | уранграфия | уранграфияуранографияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Уранграфия (уран – грек. uranos – «аспан» + граф – лат. grapho – «жазамын») – аспандағы жұлдыздардың сипаттамасы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: uranoqrafiya 3. Қырғыз: уранография 4. Өзбек: uranografiya 5. Түрік: gök haritası 6. Ағылшын: uranography 7. Испан: uranografía 8. Неміс: Uranographie 9. Француз: l'uranographie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. уранография – уранграфия | +1 |
| 293. | ураноспинит | уранспинит | уранспинитураноспинитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Уранспинит (ағыл. Uranospinite) – ромбтық кристалданатын, тетрагональды жүйеде ромбтық формалар өз бұрыштары бойынша тетрагональды формаларға жақын тұрады, бұл заттар изоморфты деп санауға болатын минералдар тобы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: uranospinit 3. Қырғыз: ураноспинит 4. Өзбек: uranospinit 5. Түрік: uranospinit 6. Ағылшын: uranospinite 7. Испан: uranospinita 8. Неміс: Uranospinit 9. Француз: l'uranospinite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ураноспинит – уранспинит | +1 |
| 294. | ураноталит | уранталит | уранталитураноталитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Уранталит (ағыл. Uranotalit) – уран карбонаты, радийбелсенді элемент. Дефинициясы
2. Әзербайжан: uranotalit 3. Қырғыз: ураноталит 4. Өзбек: uranotalit 5. Түрік: uranotalit 6. Ағылшын: uranothalite 7. Испан: uranotalita 8. Неміс: Uranothalit 9. Француз: l'uranothalite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ураноталит – ураноталит | +1 |
| 295. | уранофан | уранфан | уранфануранофанСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Уранфан (грек. Uranos – «Уран» + фан – грек. phaino – «байқаймын») – уранилдың кальцийлік силикаты, минерал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: uranofan 3. Қырғыз: уранофан 4. Өзбек: uranofan 5. Түрік: uranophane 6. Ағылшын: uranofan 7. Испан: uranofan 8. Неміс: Uranofan 9. Француз: uranofan 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. уранофан – уранфан | +1 |
| 296. | ураноцирцит | уранцирцит | уранцирцитураноцирцитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Уранцирцит (грек. Uranos – «Уран» + цирцит – грек. «киркос» – «қыран; қыран тасы») – уран гидрототығы, кристалды тас. Дефинициясы
2. Әзербайжан: uranokrosit 3. Қырғыз: ураноцирцит 4. Өзбек: uranosiritsit 5. Түрік: uranotsirtsit 6. Ағылшын: uranocyrcite 7. Испан: uranocircita 8. Неміс: Uranocyrcit 9. Француз: uranocyrcite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ураноцирцит – ураноцирцит | +1 |
| 297. | фазограф | фазаграф | фазаграффазографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фазаграф (фаза – грек. phasis – «пайда болу» + граф – грек. grapho – «жазамын») – жүрек-қан тамырлары жүйесінің функционалдық жағдайдағы интегралды бағалау үшін саусақты электродтары бар портативті электркардиограф. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fasoqraf 3. Қырғыз: фазограф 4. Өзбек: fasograf 5. Түрік: fazograf 6. Ағылшын: phasograph 7. Испан: phasograph 8. Неміс: Phasograph 9. Француз: phasographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фазограф – фазаграф | +1 |
| 298. | фазоинверсия | фазаинверсия | фазаинверсияфазоинверсияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фазаинверсия (фаза – грек. phasis – «пайда болу» + инверсия – лат. inversio – «орнын ауыстырамын») – бірфазалы кернеудің екіфазалы кернеуге айналуы процесі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: faza inversiyası 3. Қырғыз: фазоинверсия 4. Өзбек: o'zgarishlar inversiyasi 5. Түрік: faz inversiyonu 6. Ағылшын: phase inversion 7. Испан: inversión de fase 8. Неміс: Phasenumkehrung 9. Француз: inversion de phase 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фазоинверсия – фазаинверсия | +1 |
| 299. | фазоиндикатор | фазаиндикатор | фазаиндикаторфазоиндикаторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фазаиндикатор (фаза – грек. phasis – «пайда болу» + индикатор – лат. indicator – «көрсеткіш») – екіфазалы кернеудің бір-біріне қатысты күйін бейнелейтін микропроцессор. Дефинициясы
2. Әзербайжан: faz göstəricisi 3. Қырғыз: фазоиндикатор 4. Өзбек: faz indikatori 5. Түрік: faz göstergesi 6. Ағылшын: phase indicator 7. Испан: indicador de fase 8. Неміс: Phasenanzeige 9. Француз: indicateur de phase 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фазоиндикатор – фазаиндикатор | +1 |
| 300. | фазокомпенсатор | фазакомпенсатор | фазакомпенсаторфазокомпенсаторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фазакомпенсатор (фаза – грек. phasis – «пайда болу» + компенсатор – лат. compensare – «теңестіру») – айнымалы электр тогының тізбектеріндегі ток пен кернеу арасындағы фазалардың жылжуын жоюға арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: faza kompensator 3. Қырғыз: фазокомпенсатор 4. Өзбек: o'zgarishlar kompansatori 5. Түрік: faz kompansatör 6. Ағылшын: phase compensator 7. Испан: compensador de fase 8. Неміс: Phasenkompensator 9. Француз: compensateur de phase 10. Бекітілген нұсқасы: компенсатор – компенсатор, өтемдегіш 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фазокомпенсатор – фазакомпенсатор | +1 |
| 301. | фазоуказатель | фазакөрсеткіш | фазакөрсеткішфазоуказательСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фазакөрсеткіш (фаза – грек. phasis – «пайда болу») – электр қондырғысын үш фазалық желіге қосу қажет болған жағдайда фазалардың орналасуын анықтауға көмектесетін индикаторлық аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: faz göstəricisi 3. Қырғыз: фазокөрсөткүч 4. Өзбек: faz indikatori 5. Түрік: faz göstergesi 6. Ағылшын: phase indicator 7. Испан: indicador de fase 8. Неміс: Phasenanzeige 9. Француз: indicateur de phase 10. Бекітілген нұсқасы: указатель – көрсеткіш 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фазоуказатель – фазакөрсеткіш | +1 |
| 302. | фантастрон | фантастрон | фантастронфантастронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фантастрон – ара тәрізді формамен өте аз сызықтық емес коэффициенттік электрлік тербелістерді өндіретін импульстік генератор. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fadron 3. Қырғыз: фантастрон 4. Өзбек: fadron 5. Түрік: phantastron 6. Ағылшын: fadron 7. Испан: fadron 8. Неміс: Fadron 9. Француз: fadron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фантастрон – фантастрон | +1 |
| 303. | фантом | фантом | фантомфантомСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фантом (фр. fantôme, грек. phántasma – «елес») – ғарыш кемесінде Жер орбитасы бойымен және Айдың айналасымен ұшқан манекен. Дефинициясы
2. Әзербайжан: xəyal 3. Қырғыз: фантом 4. Өзбек: hayol 5. Түрік: fantom 6. Ағылшын: phantom 7. Испан: fantasma 8. Неміс: Phantom 9. Француз: fantôme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фантом – фантом 12. фантом – фантом | +1 |
| 304. | фарадметр | фарадметр | фарадметрфарадметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фарадметр (фарад – ағыл. farad – «фарад» + метр – грек. metreo – «өлшеймін») – электр тығыздығын өлшейтін құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: faradmeter 3. Қырғыз: фарадметр 4. Өзбек: faradmeter 5. Түрік: faradmeters 6. Ағылшын: faradmeter 7. Испан: medidor de velocidad 8. Неміс: Faradmeter 9. Француз: faradmètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фарадметр – фарадметр 12. фарадметр – фарадметр | 0 |
| 305. | фасция | фасция | фасцияфасцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фасция (лат. fascia – байлам) – бұлшық етті байланыстырушы қабат. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fascia 3. Қырғыз: фасция 4. Өзбек: fasya 5. Түрік: bağdoku 6. Ағылшын: fascia 7. Испан: fascia 8. Неміс: Faszie 9. Француз: fascia 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фасция – фасция 12. фасция – фасция | 0 |
| 306. | фемтограмм | фемтограмм | фемтограммфемтограммСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фемтограмм (фемто – лат. femten – «он бес» + грамм – грек. gramma – «белгі, әріп») – масса мен салмақтың өлшем бірлігі. 1 фг = 10⁻¹⁵ г = 10⁻¹⁸ кг. Дефинициясы
2. Әзербайжан: femtogram 3. Қырғыз: фемтограмм 4. Өзбек: femtogram 5. Түрік: femtogramm 6. Ағылшын: femtogram 7. Испан: femtograma 8. Неміс: Femtogramm 9. Француз: femtogramme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фемтограмм – фемтограмм | 0 |
| 307. | фён | фён | фёнфёнСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фён (нем. Föhn, лат. favonius – «батыстың жылы желі») – күшті, екпінді, жылы және жергілікті құрғақ жел. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fen 3. Қырғыз: фён 4. Өзбек: fen 5. Түрік: fen 6. Ағылшын: fen 7. Испан: fen 8. Неміс: Fen 9. Француз: fen 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фён – фён | 0 |
| 308. | ферма-консоль | ферма-консоль | ферма-консольферма-консольСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ферма-консоль (ферма – фр. ferme – «тірек» + консоль – грек. console – «консоль», «тұғыр») – техникада байдаланылатын бекіткіш элементі ретінде пайдаланылатын қатаң бекітілетін құрылым. Дефинициясы
2. Әзербайжан: təsərrüfat konsolu 3. Қырғыз: ферма-консоль 4. Өзбек: xo'jaliklarining konsoli 5. Түрік: çiftlik konsolu 6. Ағылшын: farm console 7. Испан: consola de la granja 8. Неміс: Farmkonsole 9. Француз: console de ferme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ферма-консоль – ферма-консоль | 0 |
| 309. | ферми | ферми | фермифермиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ферми (ағылш. fermi) – ядролық физика бөлімінде қолданылатын толқын ұзындығының бірлігі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fermi 3. Қырғыз: ферми 4. Өзбек: fermi 5. Түрік: fermi 6. Ағылшын: fermi 7. Испан: fermi 8. Неміс: Fermi 9. Француз: fermi 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: ферми – ферми 12. ферми – ферми | 0 |
| 310. | фианит | фианит | фианитфианитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фианит – ZrO₂ цирконий диоксиді, жасанды материал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fianit 3. Қырғыз: фианит 4. Өзбек: fianit 5. Түрік: Fianit 6. Ағылшын: fianit 7. Испан: prometido 8. Неміс: Verlobter 9. Француз: fianit 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фианит – фианит 12. фианит – фианит | 0 |
| 311. | фибрин | фибрин | фибринфибринСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фибрин (лат. fibra – «талшық») – бауырда синтезделетін фибриногеннен, қан плазмасында тромбин ферментінен әсерінен құрылатын жоғары молекулярлы, глобулярлы емес ақуыз. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fibrin 3. Қырғыз: фибрин 4. Өзбек: fibrin 5. Түрік: fibrin 6. Ағылшын: fibrin 7. Испан: fibrina 8. Неміс: Fibrin 9. Француз: fibrine 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фибрин – фибрин 12. фибрин – фибрин | 0 |
| 312. | фитинг | фитинг | фитингфитингСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фитинг (ағыл. fitting, fit – «жинау», «қосу») – бұрылыс, өтетін құбырлар үшін арналған құбырларды бөлшектеу үшін орнатылған құбырдың қосылатын бөлігі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: uyğunluq 3. Қырғыз: фитинг 4. Өзбек: joylashtirish 5. Түрік: uydurma 6. Ағылшын: fitting 7. Испан: apropiado 8. Неміс: Passend 9. Француз: ajustement 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фитинг – фитинг 12. фитинг – фитинг | 0 |
| 313. | фитоактинометр | фитоактинометр | фитоактинометрфитоактинометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фитоактинометр (фито – грек. phyton – «өсімдік» + актин – лат. «актин» + метр – грек. metreo – «өлшеймін») – күн радиациясы мен жарықталуын өлшейтін құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fitoaktinometr 3. Қырғыз: фитоактинометр 4. Өзбек: fitoaktinometr 5. Түрік: fitoaktinometr 6. Ағылшын: phytoactinometer 7. Испан: fitoactinómetro 8. Неміс: Phytoactinometer 9. Француз: phytoactinomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фитоактинометр – фитоактинометр | 0 |
| 314. | фитол | фитол | фитолфитолСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фитол – C₂₀H₄₀O құрылымдық формуласы бар циклдік емес алифаттық органикалық химиялық қосылыс изопрен қалдықтарына негізделген моноинтезделген дитерпендерге жатады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fitol 3. Қырғыз: фитол 4. Өзбек: fitol 5. Түрік: fitol 6. Ағылшын: fitol 7. Испан: fitol 8. Неміс: Fitol 9. Француз: fitol 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фитол – фитол | 0 |
| 315. | флуорометр | флуорметр | флуорметрфлуорометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Флуорметр (флуор – лат. fluor – «ағын», «әлсіз әсер» + метр – грек. metreo – «өлшеймін») – флуоресценттік параметрлерді өлшеуге арналған құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: florometr 3. Қырғыз: флуорометр 4. Өзбек: florometr 5. Түрік: florimetre 6. Ағылшын: fluorometer 7. Испан: fluorómetro 8. Неміс: Fluorometer 9. Француз: fluoromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: флуорометрический – флуорометриялық 12. флуорометр – флуорметр | 0 |
| 316. | флуороскоп | флуорскоп | флуорскопфлуороскопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Флуорскоп (флуор – лат. fluor – «ағын», «әлсіз әсер» + скоп – грек. skopeo – «көремін») – люминесцения құбылысын бақылайтын қарапайым құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: floroskop 3. Қырғыз: флуороскоп 4. Өзбек: floroskop 5. Түрік: floroskopi 6. Ағылшын: fluoroscope 7. Испан: fluoroscopio 8. Неміс: Fluoroskop 9. Француз: fluoroscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: флуороскоп – флуороскоп 12. флуороскоп – флуорскоп | 0 |
| 317. | флуороскопия | флуорскопия | флуорскопияфлуороскопияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Флуорскопия (флуор – лат. fluor – «ағын», «әлсіз әсер» + скоп – грек. skopeo – «көремін») – радиациялық оптикалық түрлендіргіш ретінде флуоресцентті экран пайдаланылатын радиациялық интроскопия әдісі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: floroskop 3. Қырғыз: флуороскоп 4. Өзбек: floroskop 5. Түрік: floroskopi 6. Ағылшын: fluoroscope 7. Испан: fluoroscopio 8. Неміс: Fluoroskop 9. Француз: fluoroscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: флуороскопия – флуороскопия 12. флуороскопия – флуорскопия | 0 |
| 318. | флюксметр | флюксметр | флюксметрфлюксметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Флюксметр (флюкс – лат. fluxus – «ағым» + метр – грек. metreo – «өлшеймін») – магнит ағынын есептейтін құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: flux metr 3. Қырғыз: флюксметр 4. Өзбек: oqim o'lchaganini ko'radi 5. Түрік: akı ölçer 6. Ағылшын: flux meter 7. Испан: medidor de flujo 8. Неміс: Flussmesser 9. Француз: débitmètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: флюксметр – флюксметр 12. флюксметр – флюксметр | 0 |
| 319. | флюоресценция | флюоресценция | флюоресценцияфлюоресценцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Флюоресценция (флуор – лат. fluor – «ағын», «әлсіз әсер») – радийбелсенді физикалық процесімен ерекшеленетін люминесценцияның бір түрі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: floresan 3. Қырғыз: флюоресценция 4. Өзбек: floresans 5. Түрік: floresan 6. Ағылшын: fluorescence 7. Испан: fluorescencia 8. Неміс: Fluoreszenz 9. Француз: fluorescence 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. флюоресценция – флюоресценция | 0 |
| 320. | флюорограф | флюорограф | флюорограффлюорографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Флюорограф (флю – лат. flu – «кеуде» + граф – грек. grapho – «жазамын») – кеуде жасушаларын зерттеуге арналған заманауи диагностикалық құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: florografi 3. Қырғыз: флуорограф 4. Өзбек: florograf 5. Түрік: flüorografi 6. Ағылшын: fluorograph 7. Испан: fluorógrafo 8. Неміс: Fluorograph 9. Француз: fluorographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. флюорограф – флюорограф | 0 |
| 321. | флюорография | флюорография | флюорографияфлюорографияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Флюорография (флю – лат. flu – «кеуде» + граф – грек. grapho – «жазамын») – өкпені рентгендік зерттейтін ілім. Дефинициясы
2. Әзербайжан: florografi 3. Қырғыз: флуорография 4. Өзбек: florografiya 5. Түрік: flüorografi 6. Ағылшын: fluorography 7. Испан: fluorografía 8. Неміс: Fluorographie 9. Француз: fluorographie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. флюорография – флюорография | 0 |
| 322. | фоноаутограф | фоноаутограф | фоноаутограффоноаутографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фоноаутограф (фон – грек. phōnē – «дыбыс», «дауыс» + ауто – грек. autós – «өзім», «өзімдікі» + граф – грек. gráphō – «жазамын») – әлемдегі алғашқы дыбыстық жазба құрылғысы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: phonoautograph 3. Қырғыз: фоноаутограф 4. Өзбек: fonoautograf 5. Түрік: fonoautograf 6. Ағылшын: phonoautograph 7. Испан: phonoautograph 8. Неміс: Phonoautograph 9. Француз: phonoautographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фоноаутограф – фоноаутограф 12. фоноаутограф – фоноаутограф | 0 |
| 323. | фонометр | фонометр | фонометрфонометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фонометр (фон – грек. phōnē – «дыбыс», «дауыс» + метр – ргек. métron – «өлшеймін») – дыбыс диапазонын өлшеуге арналған құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: phonometer 3. Қырғыз: фонометр 4. Өзбек: fonometr 5. Түрік: fonometre 6. Ағылшын: phonometer 7. Испан: fonómetro 8. Неміс: Phonometer 9. Француз: phonomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фонометр – фонометр | 0 |
| 324. | фонометрия | фонометрия | фонометрияфонометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фонометрия (фон – грек. phōnē – «дыбыс», «дауыс» + метр – ргек. métron – «өлшеймін») – ауаның құрамындағы кездесетін микроорганизмдердің арасындағы шектерді белгілеу және олардың физиологиялық жай-күйін анықтау әдісі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fonometriya 3. Қырғыз: фонометрия 4. Өзбек: fonometriya 5. Түрік: phonometry 6. Ағылшын: phonometry 7. Испан: fonometría 8. Неміс: Phonometrie 9. Француз: phonométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фонометрия – фонометрия | 0 |
| 325. | фосфоресценция | фосфоресценция | фосфоресценцияфосфоресценцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фосфоресценция (фосфор – грек. phōsphóros – «жарық тасушы» + сценция - лат. -escentia – «әлсіз әсер») – фотолюминесценцияның ерекше түрі. Флуоресценциямен салыстырғанда, фосфоресценция жұтылған энергияны дереу шығарады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fosforesans 3. Қырғыз: фосфоресценция 4. Өзбек: fosforesans 5. Түрік: fosforlanma 6. Ағылшын: phosphorescence 7. Испан: fosforescencia 8. Неміс: Phosphoreszenz 9. Француз: phosphorescence 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фосфоресценция – фосфоресценция | 0 |
| 326. | фотогелиограф | фотогелиограф | фотогелиограффотогелиографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотогелиограф (фото – грек. phos – «жарық» + гелио – грек. h'ēlios – «күн» + граф – лат. gráphō – «жазамын») – күн сәулесінің фотосферасының құрылымын зерттеу мақсатында суретке түсіруге арналған телескоп. Дефинициясы
2. Әзербайжан: foteliograph 3. Қырғыз: фотогелиограф 4. Өзбек: foteliograf 5. Түрік: fotogeliograf 6. Ағылшын: foteliograph 7. Испан: foteliógrafo 8. Неміс: Foteliograph 9. Француз: foteliograph 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотогелиограф – фотогелиограф | 0 |
| 327. | фотогониометр | фотогониометр | фотогониометрфотогониометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотогиометр (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + гио – грек. gōnia – «бұрыш» + метр – métron – «өлшем») – кристалдар бағыттарын анықтайтын және асыл тастарды кесу процестерін бақылайтын аппарат. Дефинициясы
2. Әзербайжан: foto monometr 3. Қырғыз: фотогониометр 4. Өзбек: foto monometr 5. Түрік: fotoğraf monometresi 6. Ағылшын: photo monometer 7. Испан: foto monometro 8. Неміс: Foto-Monometer 9. Француз: photo monomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотогониометр – фотогониометр | 0 |
| 328. | фотограмма | фотограмма | фотограммафотограммаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотограмма (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + грамма – грек. grámma – «сызық», «әріп», «жазылуы») – фотохимиялық әдіспен алынатын, камераны пайдаланбай түсірілген сурет. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotoqrafiya 3. Қырғыз: фотограмма 4. Өзбек: fotograma 5. Түрік: fotogram 6. Ағылшын: photogram 7. Испан: fotograma 8. Неміс: Photogramm 9. Француз: photogramme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фотограмма – фотограмма 12. фотограмма – фотограмма | 0 |
| 329. | фотограмметрия | фотограмметрия | фотограмметрияфотограмметрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотограмметрия (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + грамма – грек. grámma – «жазу» + мерт – грек. metréō – «өлшеймін») – фотографиялық бейнелерде пайдаланатын объектілердің пішінін, өлшемін, орналасуын және басқа сипаттамаларын анықтайтын ғылыми-техникалық пән. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotogrametri 3. Қырғыз: фотограмметрия 4. Өзбек: fotogrammetriya 5. Түрік: fotogrametri 6. Ағылшын: photogrammetry 7. Испан: fotogrametria 8. Неміс: Photogrammetrie 9. Француз: photogrammétrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотограмметрия – фотограмметрия | 0 |
| 330. | фотодейтрон | фотодейтрон | фотодейтронфотодейтронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотодейтрон (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + дейтон – лат. deuterium, грек. déuteros – «екінші») – протон мен нейтронның байланыстырылған күйінің жарық әсерінен атомдарының өзгеру құбылысы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotodüteron 3. Қырғыз: фотодейтрон 4. Өзбек: photodeuteron 5. Түрік: fotodeytron 6. Ағылшын: photodeuteron 7. Испан: fotodeuterón 8. Неміс: Photodeuteron 9. Француз: photodeuteron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотодейтрон – фотодейтрон | 0 |
| 331. | фотодинатрон | фотодинатрон | фотодинатронфотодинатронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотодинатрон (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + динатрон – грек. dýnamis – «күш» + трон – грек. thrónos – «тақ», «орындық») – жарық сигналын немесе жарық сәулесін баламалы күшейткіш электр сигналына түрлендіретін электронды құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotodinatron 3. Қырғыз: фотодинатрон 4. Өзбек: fotodinatron 5. Түрік: fotodinatron 6. Ағылшын: photodinatron 7. Испан: fotodinatron 8. Неміс: Photodinatron 9. Француз: photodinatron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотодинатрон – фотодинатрон | 0 |
| 332. | фотодиссоциация | фотодиссоциация | фотодиссоциацияфотодиссоциацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотодиссоциация (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + диссоциация – лат. dissociatio – «бұзылу») – фотондардың электромагниттік сәулелену арқылы химиялық байланыстар ыдырау процесі жүретін химиялық реакция. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotodissociation 3. Қырғыз: фотодиссоциация 4. Өзбек: fotodissociatsiya 5. Түрік: fotoliz 6. Ағылшын: photodissociation 7. Испан: fotodisociacion 8. Неміс: Photodissoziation 9. Француз: photodissociation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотодиссоциация – фотодиссоциация | 0 |
| 333. | фотодозиметр | фотодозаметр | фотодозаметрфотодозиметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотодозаметр (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + доза – грек. dósis – «үлес» + метр – грек. métron – «өлшем») – иондаушы сәулеленуді жазу үшін қолданылатын фотоүлдірлі жеке дозаметр. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotodosimetr 3. Қырғыз: фотодозиметр 4. Өзбек: fotodosimetr 5. Түрік: fotodozimetr 6. Ағылшын: photodosimeter 7. Испан: fotodosimetro 8. Неміс: Photodosimeter 9. Француз: photodosimètre 10. Бекітілген нұсқасы: дозиметр – дозаметр 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотодозиметр – фотодозаметр | 0 |
| 334. | фотоизображение | фотобейне | фотобейнефотоизображениеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотобейне (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық») – суретке түсіру арқылы алынған бейнесурет. Дефинициясы
2. Әзербайжан: şəkil 3. Қырғыз: копиялар 4. Өзбек: rasm 5. Түрік: kopya 6. Ағылшын: picture 7. Испан: foto 8. Неміс: Bild 9. Француз: photo 10. Бекітілген нұсқасы: изображение – бейне 11. Заңнамадағы қолданысы: фотоизображение – фотобейне 12. фотоизображение – фотобейне | 0 |
| 335. | фотоимпульс | фотоимпульс | фотоимпульсфотоимпульсСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотоимпульс (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + импульс – лат. impulsus – «түрткі») – конденсаторлардың зарядтық күштері жоғары сыйымдылықты шамдарға шығарылған кезде пайда болатын импульс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: şəkil pulse 3. Қырғыз: фотоимпульс 4. Өзбек: foto zarbasi 5. Түрік: fotoğraf nabzı 6. Ағылшын: photo pulse 7. Испан: foto de pulso 8. Неміс: Fotoimpuls 9. Француз: photo impulsion 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотоимпульс – фотоимпульс | 0 |
| 336. | фотоионизация | фотоиондау | фотоиондауфотоионизацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотоиондау (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + ион – грек. i'ōn – «жүретін») – атомдар мен молекулалардың жарық әсерінен иондалу процесі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotoionlaşma 3. Қырғыз: фотоионизация 4. Өзбек: fotoizatsiya 5. Түрік: fotoiyonizasyon 6. Ағылшын: photoionization 7. Испан: fotoionización 8. Неміс: Photoionisierung 9. Француз: photoionisation 10. Бекітілген нұсқасы: ионизация – иондау 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотоионизация – фотоиондау | 0 |
| 337. | фотопирометр | фотопирометр | фотопирометрфотопирометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотопирометр (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + пир – грек. pýr – «от» + метр – грек. métron – «өлшем») – жоғары температураны өлшеуге арналған құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotoprometre 3. Қырғыз: фотопирометр 4. Өзбек: fotoprometre 5. Түрік: fotopirometr 6. Ағылшын: photopyrometer 7. Испан: fotoprometro 8. Неміс: Photopyrometer 9. Француз: photopyromètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фотопирометр – фотопирометр 12. фотопирометр – фотопирометр | 0 |
| 338. | фотопроводник | фотоөткізгіш | фотоөткізгішфотопроводникСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотоөткізгіш (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық») – электр қуатының өткізгіштігі жарықтың түсуімен байланысты өткізгіштік қасиеті жоғары материал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotokondüktör 3. Қырғыз: фоточыгаруу 4. Өзбек: fotokondüktör 5. Түрік: fotoiletken 6. Ағылшын: photoconductor 7. Испан: fotoconductor 8. Неміс: Fotoleiter 9. Француз: photoconducteur 10. Бекітілген нұсқасы: проводник – өткізгіш 11. Заңнамадағы қолданысы: фотопроводник – фотоөткізгіш
12. фотопроводник – фотоөткізгіш | 0 |
| 339. | фоторегистратор | фотортіркегіш | фотортіркегішфоторегистраторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотортіркегіш (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + регистратор – кейінгі лат. registrum – «тізім») – осциллографты экраннан, радиолокациялық экраннан, флюорографиядан, сондай-ақ эндоскоппен, телескоппен, микроскоптан және басқа да жабдықтармен түсірілген кескіндер арқылы ультрадыбыстық зерттеулер үшін (медицина, дефектология) арналған камералар тіркегіші. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotokondüktör 3. Қырғыз: фотожазгыч 4. Өзбек: fotokondüktör 5. Түрік: fotoiletken 6. Ағылшын: photoconductor 7. Испан: fotoconductor 8. Неміс: Fotoleiter 9. Француз: photoconducteur 10. Бекітілген нұсқасы: регистратор – тіркеуіш 11. Заңнамадағы қолданысы: фоторегистратор – фотортіркеуіш
12. фоторегистратор – фотортіркегіш | 0 |
| 340. | фоторегистрация | фототіркеу | фототіркеуфоторегистрацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фототіркеу (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + регистратор – кейінгі лат. registrum – «тізім») – медициналық және өзге де зерттеулерде анықталған нысанда осциллограф, радиолокациялық экран, флюорография, сондай-ақ эндоскоп, телескоп, микроскопиялық және басқа да жабдықтармен түсірілген кескіндер арқылы тіркеу процесі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: foto qeydiyyatı 3. Қырғыз: фотожазуу 4. Өзбек: rasmni ro'yxatdan o'tkazish 5. Түрік: fotoğraf kaydı 6. Ағылшын: photo registration 7. Испан: registro de fotos 8. Неміс: Foto-Registrierung 9. Француз: enregistrement de photo 10. Бекітілген нұсқасы: регистрация – тіркеу 11. Заңнамадағы қолданысы: фоторегистрация – фототіркеу 12. фоторегистрация – фототіркеу | 0 |
| 341. | фотосинхронизация | фотосинхрондау | фотосинхрондауфотосинхронизацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотосинхрондау (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + синхрон – грек. synchronos – «бір уақтылы») – бірнеше процестер немесе ағындар кездейсоқ ретпен пайдаланылған кезде ресурстың тұтастығын қамтамасыз ететін механизм. Дефинициясы
2. Әзербайжан: foto sinxronizasiya 3. Қырғыз: фотосинхронизация 4. Өзбек: foto sinxronlash 5. Түрік: fotoğraf senkronizasyonu 6. Ағылшын: photo sync 7. Испан: sincronización de fotos 8. Неміс: Foto-Sync 9. Француз: synchronisation photo 10. Бекітілген нұсқасы: синхронизация – синхрондау 11. Заңнамадағы қолданысы: фотосинхронизация – фотосинхрондау 12. фотосинхронизация – фотосинхрондау | 0 |
| 342. | фототаксис | фототаксис | фототаксисфототаксисСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фототаксис (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + таксис – грек. τάξις – «тәртіп») – жарық көзіне бағыталатын жасушалар мен микроорганизмдердің, фототрофты организмдердің қасиеттері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fototaxis 3. Қырғыз: фототаксис 4. Өзбек: fototaxis 5. Түрік: Phototaxis 6. Ағылшын: phototaxis 7. Испан: fototaxis 8. Неміс: Phototaxis 9. Француз: phototaxis 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фототаксис – фототаксис 12. фототаксис – фототаксис | 0 |
| 343. | фототеодолит | фототеодолит | фототеодолитфототеодолитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фототеодолит (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + теодолит – грек. theáomai – «қараймын», dolichós – «ұзын») – суретке түсіру арқылы белгісіз жерлерді, карьерлерді, инженерлік құрылыстарды және басқа заттардың мөлшерін, пішінін және орналасуын анықтауға арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fototheodolit 3. Қырғыз: фототеодолит 4. Өзбек: fototheodolit 5. Түрік: phototheodolite 6. Ағылшын: phototheodolite 7. Испан: fototeodolita 8. Неміс: Phototheodolit 9. Француз: photothéodolite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фототеодолит – фототеодолит 12. фототеодолит – фототеодолит | 0 |
| 344. | фототок | фототок | фототокфототокСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фототок (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық») – жарықтың әсерінен фотоэлементте пайда болатын электр тогы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotokamerası 3. Қырғыз: фототок 4. Өзбек: fotokoradi 5. Түрік: fotoakım 6. Ағылшын: photocurrent 7. Испан: fotocorriente 8. Неміс: Fotostrom 9. Француз: photocourant 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фототок – фототок | 0 |
| 345. | фототранзистор | фототранзистор | фототранзисторфототранзисторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фототранзистор (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + транзистор – ағыл. transistor – «реттеуші») – оптоэлектрондық жартылай өткізгіш құрылғы, биполюсті транзистордың нұсқасы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotokamerası 3. Қырғыз: фототранзистор 4. Өзбек: fotokoradi 5. Түрік: fotoakım 6. Ағылшын: photocurrent 7. Испан: fotocorriente 8. Неміс: Fotostrom 9. Француз: photocourant 10. Бекітілген нұсқасы: транзистор – транзистор 11. Заңнамадағы қолданысы: фототранзистор – фототранзистор 12. фототранзистор – фототранзистор | 0 |
| 346. | фототриод | фототриод | фототриодфототриодСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фототриод (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + триод – грек. tri – «үшеуі») – жартылай өткізгіштік қасиеті бар құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fototriod 3. Қырғыз: фототриод 4. Өзбек: fototriode 5. Түрік: phototriodes 6. Ағылшын: phototriode 7. Испан: fototriodo 8. Неміс: Phototriode 9. Француз: phototriode 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фототриод – фототриод 12. фототриод – фототриод | 0 |
| 347. | фототропизм | фототропизм | фототропизмфототропизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фототропизм (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + тропия – грек. trо́pos – «бұрылыс», «бағдар») – жарықтың түсу бағытына тәуелді өсімдіктер өсімінің өзгеру бағыты. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fototropizm 3. Қырғыз: фототропизм 4. Өзбек: fototropizm 5. Түрік: ışıkgöçüm 6. Ағылшын: phototropism 7. Испан: fototropismo 8. Неміс: Phototropismus 9. Француз: phototropisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фототропизм – фототропизм | 0 |
| 348. | фототропия | фототропия | фототропияфототропияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фототропия (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + тропия – trо́pos – «бұрылыс», «бағдар») – электромагниттік сәулелену әсерінен заттардың сіңірілуі қайта қалпына келетін спектрлік өзгеріс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fototropiya 3. Қырғыз: фототропия 4. Өзбек: fototropiya 5. Түрік: fototropiya 6. Ағылшын: phototropy 7. Испан: fototropia 8. Неміс: Phototropie 9. Француз: phototropie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фототропия – фототропия 12. фототропия – фототропия | 0 |
| 349. | фотоумножитель | фотокөбейткіш | фотокөбейткішфотоумножительСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотокөбейткіш (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық») – жарық сигналын немесе жарық сәулесін баламалы күшейткіш электр сигналына түрлендіретін электронды құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotomultiplier 3. Қырғыз: фотокөбөйткүч 4. Өзбек: fotomultiplier 5. Түрік: fotoçoğaltıcı 6. Ағылшын: photomultiplier 7. Испан: fotomultiplicador 8. Неміс: Photomultiplier 9. Француз: photomultiplicateur 10. Бекітілген нұсқасы: умножитель – көбейткіш 11. Заңнамадағы қолданысы: фотоумножитель – фотокөбейткіш
12. фотоумножитель – фотокөбейткіш | 0 |
| 350. | фотоупругость | фотосерпімділік | фотосерпімділікфотоупругостьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотосерпімділік (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық») – механикалық кернеулер әсерінен бастапқыда изотоптық қатты бөлшектердегі оптикалық анизотропияның пайда болуы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotoelastiklik 3. Қырғыз: фотоийкемдүүлүк 4. Өзбек: fotoelastiklik 5. Түрік: fotoelastisite 6. Ағылшын: photoelasticity 7. Испан: fotoelasticidad 8. Неміс: Photoelastizität 9. Француз: photoélasticité 10. Бекітілген нұсқасы: упругость – серпімділік 11. Заңнамадағы қолданысы: фотоупругость – фотосерпімділік 12. фотоупругость – фотосерпімділік | 0 |
| 351. | фотоусилитель | фотокүшейткіш | фотокүшейткішфотоусилительСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотокүшейткіш (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық») – фотоэмиссиалды фотоэлементтердегі токты күшейтетін құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: foto gücləndirici 3. Қырғыз: фотокүчөткүч 4. Өзбек: foto kuchaytirgich 5. Түрік: fotoğraf amplifikatörü 6. Ағылшын: photo amplifier 7. Испан: amplificador de fotos 8. Неміс: Fotoverstärker 9. Француз: amplificateur de photo 10. Бекітілген нұсқасы: усилитель – күшейткіш 11. Заңнамадағы қолданысы: фотоусилитель – фотокүшейткіш 12. фотоусилитель – фотокүшейткіш | 0 |
| 352. | фотофлуоресценция | фотофлуоресценция | фотофлуоресценцияфотофлуоресценцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотофлюоресценция (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + флюор – лат. fluor – «ағын» + сценсия – лат. escent – «әлсіз әсер») – бірдей мультипликациядағы екі жай арасындағы аралық-реттелген радиациялық өтілім. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotofluoresans 3. Қырғыз: фотофлуоресценция 4. Өзбек: fotofloresans 5. Түрік: fotofluorestsentsiya 6. Ағылшын: photofluorescence 7. Испан: fotofluorescencia 8. Неміс: Fotofluorestsentsiya 9. Француз: photofluorescence 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотофлуоресценция – фотофлуоресценция | 0 |
| 353. | фотофлуорография | фотофлуорография | фотофлуорографияфотофлуорографияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотофлуорография (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + флюор – лат. fluor – «ағын» + граф – лат. gráphō – «жазамын») – рентгендік сараптама, рентген сәулелерінің организмнің (адамның) көмегімен өтуі және дененің органдары мен тіндерінің біркелкі сіңірілуі нәтижесінде пайда болатын флуоресцентті экрандағы көрінетін кескінді суретке түсіру. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotofluorografi 3. Қырғыз: фотофлуорография 4. Өзбек: fotofluorografi 5. Түрік: fotofluorografiya 6. Ағылшын: photofluorography 7. Испан: fotofluorografia 8. Неміс: Photofluorographie 9. Француз: photofluorographie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотофлуорография – фотофлуорография | 0 |
| 354. | фотофон | фотофон | фотофонфотофонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотофон (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + фон – грек. phone – «дыбыс») – белгілі арақашықтықта жарық арқылы дыбыстарды жіберетін құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotophone 3. Қырғыз: фотофон 4. Өзбек: fotophone 5. Түрік: photobackground 6. Ағылшын: photo background 7. Испан: fotofono 8. Неміс: Fototelefon 9. Француз: photophone 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фотофон – фотофон 12. фотофон – фотофон | 0 |
| 355. | фотохронограф | фотохронограф | фотохронограффотохронографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотохронограф (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + хронограф – грек. chrónographos – «жылнамашы») – сканерлеуге арналған және шағын кескін немесе кіші дөңгелек диафрагмамен шектелген суреттің үздіксіз жоғары жылдамдықтағы фотожазба жазуына арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: foto kronografı 3. Қырғыз: фотохронограф 4. Өзбек: foto-kronograf 5. Түрік: fotoğraf kronograf 6. Ағылшын: photo chronograph 7. Испан: cronógrafo de fotos 8. Неміс: Foto-Chronograph 9. Француз: chronographe photo 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фотохронограф – фотохронограф
12. фотохронограф – фотохронограф | 0 |
| 356. | фоточастица | фотобөлшек | фотобөлшекфоточастицаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотобөлшек (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық») – электромагниттік сәулеленудің кванттық бөлігі (қарапайым бөлшегі). Дефинициясы
2. Әзербайжан: foto hissəsi 3. Қырғыз: фотобөлүкчө 4. Өзбек: foto zarralari 5. Түрік: fotoğraf parçacığı 6. Ағылшын: photo particle 7. Испан: partícula de foto 8. Неміс: Fototeilchen 9. Француз: photo particule 10. Бекітілген нұсқасы: частица – бөлшек 11. Заңнамадағы қолданысы: фоточастица – фотобөлшек 12. фоточастица – фотобөлшек | 0 |
| 357. | фоточувствительность | фотосезімталдық | фотосезімталдықфоточувствительностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотосезімталдық (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық») – күн сәулесіне организмнің тітіркендіргіш реакциялық әсері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotosensitivlik 3. Қырғыз: фото сегичтик 4. Өзбек: sezuvchanlik 5. Түрік: ışığa 6. Ағылшын: photosensitivity 7. Испан: fotosensibilidad 8. Неміс: Lichtempfindlichkeit 9. Француз: photosensibilité 10. Бекітілген нұсқасы: чувствительность – сезімталдық 11. Заңнамадағы қолданысы: фоточувствительность – фотосезімталдық 12. фоточувствительность – фотосезімталдық | 0 |
| 358. | фотоэкспонометр | фотоэкспонометр | фотоэкспонометрфотоэкспонометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотоэкспонометр (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + экспонат – лат. exponere – «көрсетуге қою», «көрсету» + метр – грек. métron – «өлшем») – суретке түсірілетін объектінің жарықтылығын өлшеу арқылы экспозицияны анықтауға арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotoşəkilölçən 3. Қырғыз: фотоэкспонометр 4. Өзбек: fotosinometr 5. Түрік: fotografik poz metre 6. Ағылшын: photoexponometer 7. Испан: fotoexponómetro 8. Неміс: Fotoexponometer 9. Француз: photoexponomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фотоэкспонометр – фотоэкспонометр 12. фотоэкспонометр – фотоэкспонометр | 0 |
| 359. | фотоэлемент | фотоэлемент | фотоэлементфотоэлементСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотоэлемент (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + элемент – лат. elementum – «стихия», «бастапқы зат») – электрондық энергияны электр энергиясына айналдыратын электронды құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotosel 3. Қырғыз: фотоэлемент 4. Өзбек: fotosel 5. Түрік: fotosel 6. Ағылшын: photocell 7. Испан: fotocélula 8. Неміс: Fotozelle 9. Француз: cellule photoélectrique 10. Бекітілген нұсқасы: элемент – элемент 11. Заңнамадағы қолданысы: фотоэлемент – фотоэлемент 12. фотоэлемент – фотоэлемент | 0 |
| 360. | фотоэмиссия | фотоэмиссия | фотоэмиссияфотоэмиссияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фотоэмиссия (фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + эмиссия – лат. emissio – «шығарылым») – жарықтың әсерінен қатты немесе сұйық бетінен электрондардың шығарылуы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: fotomüseksiya 3. Қырғыз: фотоэмиссия 4. Өзбек: photoemission 5. Түрік: fotoemisyonu 6. Ағылшын: photoemission 7. Испан: fotoemisión 8. Неміс: Fotoemission 9. Француз: photoémission 10. Бекітілген нұсқасы: эмиссия – эмиссия, шығарылым 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фотоэмиссия – фотоэмиссия | 0 |
| 361. | франклин | франклин | франклинфранклинСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Франклин (ағылш. franklin) – Айдың солтүстік жартышарында көрінетін жағындағы үлкен кратер. Дефинициясы
2. Әзербайжан: franklin 3. Қырғыз: франклин 4. Өзбек: franklin 5. Түрік: arazi sahibi 6. Ағылшын: franklin 7. Испан: franklin 8. Неміс: Franklin 9. Француз: franklin 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. франклин – франклин | 0 |
| 362. | фрейалит | фрейалит | фрейалитфрейалитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фрейалит (грек. λίθος – «тас») – минералды тас. Дефинициясы
2. Әзербайжан: freyalite 3. Қырғыз: фрейалит 4. Өзбек: freyalit 5. Түрік: freyalit 6. Ағылшын: freyalite 7. Испан: freialita 8. Неміс: Freyalit 9. Француз: freyalite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фрейалит – фрейалит | 0 |
| 363. | фреон | фреон | фреонфреонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фреон (ағылш. freeze – «салқындату») – хладагентор, пропеллер, шымыр агенттер, еріткіштер ретінде қолданылатын қаныққан алифаттық фтор құрамындағы көмірсутектер тобының техникалық атауы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: freon 3. Қырғыз: фреон 4. Өзбек: freon 5. Түрік: freon 6. Ағылшын: freon 7. Испан: freón 8. Неміс: Freon 9. Француз: fréon 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фреон – фреон 12. фреон – фреон | 0 |
| 364. | фригория | фригория | фригорияфригорияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фригория (лат. frigus – «суық») – тоңазытқышта пайдаланылатын жылудың қосымша жүйелік саны. Дефинициясы
2. Әзербайжан: frigorik 3. Қырғыз: фригория 4. Өзбек: frigorik 5. Түрік: frigoriler 6. Ағылшын: frigory 7. Испан: frigory 8. Неміс: Frigory 9. Француз: frigory 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фригория – фригория | 0 |
| 365. | фронтолиз | фронтолиз | фронтолизфронтолизСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фронтолиз (фронт – лат. frons (frontis) – «маңдай», «шеке», «алдыңғы жақ» + лиз – грек. lýsis – «ыдырау», «еру», «шашылу») – атмосфералық фронттың бұлдырауы немесе жоғалуы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: önoliz 3. Қырғыз: фронтолиз 4. Өзбек: oldoliz 5. Түрік: frontolysis 6. Ағылшын: frontolysis 7. Испан: frontolisis 8. Неміс: Frontolyse 9. Француз: frontolyse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. фронтолиз – фронтолиз | 0 |
| 366. | халцедон | халцедон | халцедонхалцедонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Халцедон (грек. chalkēd'ōn – Халкидон) – жартылай бағалы тас, кварц түрі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: kalsedoniya 3. Қырғыз: халцедон 4. Өзбек: kalsedoniy 5. Түрік: alaca akik 6. Ағылшын: chalcedony 7. Испан: calcedonia 8. Неміс: Chalcedon 9. Француз: calcédoine 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: халцедон – халцедон 12. халцедон – халцедон | 0 |
| 367. | характерограф | характерограф | характерографхарактерографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Характерограф (характер – грек. χαρακτηρ – «ерекшелік» + граф – грек. γραφω – «жазамын») – электрондық құрылғылар мен компоненттердің сипаттамаларын бақылауға және зерттеуге арналған құрылғылардың жалпы атауы, осы құрылғылардағы өлшеу туралы ақпарат әдетте экранда көрсетіледі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: xarakter yazıçısı 3. Қырғыз: характерограф 4. Өзбек: belgilar yozuvchisi 5. Түрік: karakter yazarı 6. Ағылшын: character writer 7. Испан: escritor de personajes 8. Неміс: Zeichenschreiber 9. Француз: auteur de caractères 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: характерограф – характерограф 12. характерограф – характерограф | 0 |
| 368. | хондра | хондра | хондрахондраСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Хондра (грек. chóndros – «бидай дәні») – тас метеоритіндегі жылдам салқындатылған силикатты минералдардың аздаған сфералық бөлшектері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: xondra 3. Қырғыз: хондра 4. Өзбек: chondra 5. Түрік: kondrit 6. Ағылшын: chondra 7. Испан: chondra 8. Неміс: Chondra 9. Француз: chondra 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. хондра – хондра | 0 |
| 369. | хроматограмма | хроматограмма | хроматограммахроматограммаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Хроматограмма (хромат – грек. χρῶμα – «түс» + грамма – ргек. grámma – «жазба», «жазу белгісі») – хроматографиялық процестің графикалық нәтижесі бейнеленетін карта. Дефинициясы
2. Әзербайжан: kromatogram 3. Қырғыз: хроматограмма 4. Өзбек: kromatogram 5. Түрік: kromatogram 6. Ағылшын: chromatogram 7. Испан: cromatograma 8. Неміс: Chromatogramm 9. Француз: chromatogramme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. хроматограмма – хроматограмма | 0 |
| 370. | хромоген | хромоген | хромогенхромогенСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Хромоген (хрома – грек. chroma – «түс» + ген – грек. genos – «тұқым») – хромосомада ораласқан ген, яғни ядролық геномның құрамына кіреді. Дефинициясы
2. Әзербайжан: kromojen 3. Қырғыз: хромоген 4. Өзбек: kromogen 5. Түрік: kromojen 6. Ағылшын: chromogen 7. Испан: cromógeno 8. Неміс: Chromogen 9. Француз: chromogène 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. хромоген – хромоген | 0 |
| 371. | хромометрия | хромометрия | хромометрияхромометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Хромометрия (хрома – грек. chroma – «түс» + метр – грек. métron – «өлшем») – стандартты ерітінділерде хром тұзы қолданылуымен негізделетін тәсіл. Дефинициясы
2. Әзербайжан: xromometriya 3. Қырғыз: хромометрия 4. Өзбек: xromometriya 5. Түрік: chromometer 6. Ағылшын: chromometry 7. Испан: cromometría 8. Неміс: Chromometrie 9. Француз: chromométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. хромометрия – хромометрия | 0 |
| 372. | хронаксия | хронаксия | хронаксияхронаксияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Хронаксия (хронос – грек. chrónos – «уақыт» + аксия – грек. axía – «баға», «өлшем») – бұлшықет немесе жүйке тінін тұрақты электр тогымен екі есе күш шамадан қозғалтуға қажетті ең аз уақыт. Дефинициясы
2. Әзербайжан: xronokiya 3. Қырғыз: хронаксия 4. Өзбек: xronoksiyada 5. Түрік: chronaxia 6. Ағылшын: chronaxia 7. Испан: cronaxia 8. Неміс: Chronaxie 9. Француз: chronaxie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. хронаксия – хронаксия | 0 |
| 373. | хронотрон | хронотрон | хронотронхронотронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Хронотрон (хронос – грек. chrónos – «уақыт» + трон – грек. thrónos – «тақ», «орындық») – ион масссасына тәуелді уақыт. Дефинициясы
2. Әзербайжан: xronotron 3. Қырғыз: хронотрон 4. Өзбек: xronotron 5. Түрік: chronotron 6. Ағылшын: chronotron 7. Испан: cronotrón 8. Неміс: Chronotron 9. Француз: chronotron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. хронотрон – хронотрон | 0 |
| 374. | хронофотография | хронофотография | хронофотографияхронофотографияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Хронофотография (хронос – грек. chrónos – «уақыт» + фото – грек. ph'ōs (phōtós) – «жарық» + граф – грек. gráphō – «жазамын») – уақыттың қысқа интервалдарында жеке фазаларын суретке түсіру арқылы объектінің қозғалысын жазуға мүмкіндік беретін фотосурет түрі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: xronofotoqrafiya 3. Қырғыз: хронофотография 4. Өзбек: kronofotografiya 5. Түрік: chronophotography 6. Ағылшын: chronophotography 7. Испан: cronofotografía 8. Неміс: Chronofotografie 9. Француз: chronophotographie 10. Бекітілген нұсқасы: фотография – фотография 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. хронофотография – хронофотография | 0 |
| 375. | цвиттер-ион | цвиттер-ион | цвиттер-ионцвиттер-ионСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Цвиттер-ион (цвиттер – нем. Zwitter – «шатыс»; «қосжынысты» + ион – грек. i'ōn – «жүретін») – тұтастай электрмен бейтараптандырылған, оның құрамында теріс және оң зарядты алып жүретін бөліктер бар молекула. Дефинициясы
2. Әзербайжан: zwitterion 3. Қырғыз: цвиттер-ион 4. Өзбек: zwitterion 5. Түрік: zwitteron 6. Ағылшын: zwitterion 7. Испан: zwitterion 8. Неміс: Zwitterion 9. Француз: zwitterion 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. цвиттер-ион – цвиттер-ион | 0 |
| 376. | цейтлупа | цейтлупа | цейтлупацейтлупаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Цейтлупа (нем. Zeitlupe) – қуаттылығы жоғары жарық аппараты. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tsoylup 3. Қырғыз: цейтлупа 4. Өзбек: tsoylup 5. Түрік: tseytlupa 6. Ағылшын: tsoylup 7. Испан: tsoylup 8. Неміс: Tsoylup 9. Француз: tsoylup 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. цейтлупа – цейтлупа | 0 |
| 377. | центроида | центроида | центроидацентроидаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Центроида (грек. kentron – «ұшы», «түйісу нүктесі») – жазықтықта тегіс фигураны жылжытқанда центрі өзгермейтін геометриялық орын. Дефинициясы
2. Әзербайжан: centroid 3. Қырғыз: центроида 4. Өзбек: centroid 5. Түрік: ağırlık merkezi 6. Ағылшын: centroid 7. Испан: centroide 8. Неміс: Schwerpunkt 9. Француз: centroïde 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. центроида – центроида | 0 |
| 378. | циклогенез | циклогенез | циклогенезциклогенезСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Циклогенез (циклос – грек. kyklos – «айналым» + генез – грек. gen'ēs – «шығу», «пайда болу») – циклондардың пайда болуы мен дамуы үшін қолайлы болып табылатын тропосфераның термобариялық өрісінің шарттары. Дефинициясы
2. Әзербайжан: siklojenez 3. Қырғыз: циклогенез 4. Өзбек: siklog'enez 5. Түрік: siklon gelişimi 6. Ағылшын: cyclogenesis 7. Испан: ciclogenesis 8. Неміс: Cyclogenese 9. Француз: cyclogenèse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. циклогенез – циклогенез | 0 |
| 379. | циклограмма | циклграмма | циклграммациклограммаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Циклграмма (цикл – грек. cyklos – «айналым» + граф – грек. grapho – «жазамын») – циклграфияның негізінде қозғалысты зерттеу үшін дозаланған уақыт аралығында қараңғы бөлмеде түсірілетін жай-күйді анықтайтын әдіс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: vaxt çizelgesi 3. Қырғыз: циклограмма 4. Өзбек: vaqt jadvalini 5. Түрік: cyclogram 6. Ағылшын: timeline 7. Испан: línea de tiempo 8. Неміс: Zeitleiste 9. Француз: chronologie 10. Бекітілген нұсқасы: цикл – цикл 11. Заңнамадағы қолданысы: циклограмма – циклограмма 12. циклограмма – циклграмма | 0 |
| 380. | циклограф | циклграф | циклграфциклографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Циклграф (цикл – грек. cyklos – «айналым» + граф – грек. grapho – «жазамын») – тұйық ток импульсінің ұзақтылығын өлшеу үшін арналған ине мен жеңіл анкерден тұратын релемен жабдықталған электрмагниттік аппарат. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sikloqraf 3. Қырғыз: циклограф 4. Өзбек: siklograf 5. Түрік: tsiklograf 6. Ағылшын: cyclograph 7. Испан: ciclógrafo 8. Неміс: Radfahrer 9. Француз: cyclographe 10. Бекітілген нұсқасы: цикл – цикл 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. циклограф – циклграф | 0 |
| 381. | циклолиз | циклолиз | циклолизциклолизСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Циклолиз (цикл – грек. cyklos – «айналым» + лиз – грек. lýsis – «ыдырау», «еру», «шашылу») – циклондық белсенділіктің әлсіреуі немесе тоқтатылуы (азаюы) процесі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sikloliz 3. Қырғыз: циклолиз 4. Өзбек: sikloliz 5. Түрік: tsikloliz 6. Ағылшын: cyclolysis 7. Испан: ciclólisis 8. Неміс: Cyclolyse 9. Француз: cyclolyse 10. Бекітілген нұсқасы: цикл – цикл 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. циклолиз – циклолиз | 0 |
| 382. | циклометр | циклметр | циклметрциклометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Циклметр (цикл – грек. cyklos – «айналым» + метр – грек. métron – «өлшем») – мәліметтерді шифрлауға арналған арнайы электрмеханикалық құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: siklometr 3. Қырғыз: циклометр 4. Өзбек: siklometr 5. Түрік: çemberölçen 6. Ағылшын: cyclometer 7. Испан: ciclómetro 8. Неміс: Zyklometer 9. Француз: cyclomètre 10. Бекітілген нұсқасы: цикл – цикл; метр – метр 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. циклометр – циклметр | 0 |
| 383. | циклон | циклон | циклонциклонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Циклон (цикл – грек. cyklos – «айналым») – ауа қысымының төмендеуінен атмосфераның жоғарғы қабатында пайда болатын ауа массасы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: siklon 3. Қырғыз: циклон 4. Өзбек: siklon 5. Түрік: siklon 6. Ағылшын: cyclone 7. Испан: ciclón 8. Неміс: Zyklon 9. Француз: cyclone 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: циклон – циклон 12. циклон – циклон | 0 |
| 384. | циклоскоп | циклскоп | циклскопциклоскопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Циклскоп (цикл – грек. cyklos – «айналым» + скоп – грек. skopeo – «бақылап отырмын») – циклдық процестерді бақылауға арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sikloskop 3. Қырғыз: циклоскоп 4. Өзбек: sikloskop 5. Түрік: tsikloskop 6. Ағылшын: cycloscope 7. Испан: cicloscopio 8. Неміс: Zykloskop 9. Француз: cycloscope 10. Бекітілген нұсқасы: цикл – цикл 11. Заңнамадағы қолданысы: циклоскоп – циклоскоп 12. циклоскоп – циклскоп | 0 |
| 385. | циртолит | циртолит | циртолитциртолитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Циртолит (лат. Zirconium – «цирконий» + лит – грек. lytos – «еріген») – уран, торий, гафний, су және сирек кездесетін жер элементтерімен байытылған цирконның радийбелсенді түрлерi. Дефинициясы
2. Әзербайжан: citrolite 3. Қырғыз: циртолит 4. Өзбек: sitrolit 5. Түрік: tsirtolit 6. Ағылшын: citrolite 7. Испан: citrolita 8. Неміс: Citrolit 9. Француз: citrolite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: циртолит – циртолит 12. циртолит – циртолит | 0 |
| 386. | цистеин | цистеин | цистеинцистеинСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Цистеин (грек. kiste – «қорап») – күкіртті алифаттық аминқышқылы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sistein 3. Қырғыз: цистеин 4. Өзбек: sistein 5. Түрік: sistein 6. Ағылшын: cysteine 7. Испан: cisteina 8. Неміс: Cystein 9. Француз: la cystéine 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: цистеин – цистеин 12. цистеин – цистеин | 0 |
| 387. | шединг-генератор | шединг-генератор | шединг-генераторшединг-генераторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Шединг-генератор (шединг – ағылш. shedding – «төгілу» + генератор – лат. generator – «өндіруші») – объектілердің электрлік емес күштерін (механикалық, химиялық, жылу) электр энергиясына түрлендірілетін құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: söndürmə generatoru 3. Қырғыз: шединг-генератор 4. Өзбек: drenaj generatori 5. Түрік: dökülme jeneratörü 6. Ағылшын: shedding generator 7. Испан: generador de vertimiento 8. Неміс: Generator verschütten 9. Француз: générateur de perte 10. Бекітілген нұсқасы: генератор – генератор 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. шединг-генератор – шединг-генератор | 0 |
| 388. | шестигранник | алты қыр | алты қыршестигранникСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Алтықыр – алты қыры бар (көпқырлы) геометриялық фигура. Дефинициясы
2. Әзербайжан: altıbucaqlı 3. Қырғыз: алты шек ара 4. Өзбек: olti burchakli 5. Түрік: altı yüzlü cisim 6. Ағылшын: hexagon 7. Испан: hexágono 8. Неміс: Sechseck 9. Француз: hexagone 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: шестигранник – алты қыр 12. шестигранник – алтықыр | -1 |
| 389. | шибер | шибер | шибершиберСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Шибер (нем. Schieber) – құбыр арматурасы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: qapılar 3. Қырғыз: шибер 4. Өзбек: darvoza 5. Түрік: kapı 6. Ағылшын: gate 7. Испан: puerta 8. Неміс: Gatter 9. Француз: porte 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: шибер – шибер 12. шибер – шибер | 0 |
| 390. | шиммирование | шиммирлеу | шиммирлеушиммированиеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Шиммирлеу (ағыл. Shimmy – «теңселу», «тербелу») – магниттік және ферромагниттік объектілерден туындаған магнит өрісіндегі біртекті еместілікті түзету. Дефинициясы
2. Әзербайжан: qarışıqlıq 3. Қырғыз: шиммирлануу 4. Өзбек: shivirlash 5. Түрік: şimleme 6. Ағылшын: shimming 7. Испан: calzar 8. Неміс: Shimming 9. Француз: calage 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. шиммирование – шиммирлеу | 0 |
| 391. | эбонит | эбонит | эбонитэбонитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эбонит (грек. ἔβενος, грек. ebenos – «қара ағаш») – құрамында күкірттің жоғары мөлшері бар құрғақ резеңке. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ebonit 3. Қырғыз: эбонит 4. Өзбек: ebonit 5. Түрік: ebonit 6. Ағылшын: ebonite 7. Испан: ebonita 8. Неміс: Ebonit 9. Француз: ébonite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эбонит – эбонит 12. эбонит – эбонит | 0 |
| 392. | эбулиометр | эбулиометр | эбулиометрэбулиометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эбулиометр (эбулио – лат. ebullio – «қайнаймын» + метр – грек. métron – «өлшем») – белгілі еріткіштің қайнау температурасының шамасын таза еріткішпен салыстыру арқылы өлшеуге негізделген құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ebulymeter 3. Қырғыз: эбулиометр 4. Өзбек: ebulimeter 5. Түрік: ebuliometr 6. Ағылшын: ebulymeter 7. Испан: ebulimetro 8. Неміс: Ebulymeter 9. Француз: ebulymètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эбулиометр – эбулиометр | 0 |
| 393. | эбулиометрия | эбулиометрия | эбулиометрияэбулиометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эбулиометрия (эбулио – лат. ebullio – «қайнаймын» + метр – грек. métron – «өлшем») – бірқатар константалар мен заттарды анықтау үшін қолданылатын өлшеу құбылысы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ebuliometriya 3. Қырғыз: эбулиометрия 4. Өзбек: ebuliometriya 5. Түрік: ebuliometriya 6. Ағылшын: ebuliometry 7. Испан: ebuliometría 8. Неміс: Ebuliometrie 9. Француз: ébuliométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эбулиометрия – эбулиометрия | 0 |
| 394. | эбулиоскоп | эбулиоскоп | эбулиоскопэбулиоскопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эбулиоскоп (эбулио – лат. ebullio – «қайнаймын» + скоп – грек. skopeo – «қараймын») – берілген сұйықтықтағы температурасы бойынша алкогольды анықтауға арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ebulioskop 3. Қырғыз: эбулиоскоп 4. Өзбек: emalioskop 5. Түрік: ebullioscope 6. Ағылшын: ebulioscope 7. Испан: ebulioscopio 8. Неміс: Ebulioskop 9. Француз: ebulioscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эбулиоскоп – эбулиоскоп 12. эбулиоскоп – эбулиоскоп | 0 |
| 395. | эвапоратор | эвапоратор | эвапораторэвапораторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвапоратор (лат. evuporatio – «булану») – ыстық жылутасығыштың есебінен сұйықтықтың бу және газ тәрізді фазалық күйге өту процесі жүретін жылу алмасу аппараты. Дефинициясы
2. Әзербайжан: evaporatör 3. Қырғыз: эвапоратор 4. Өзбек: evaporator 5. Түрік: buharlaştırıcı 6. Ағылшын: evaporator 7. Испан: evaporador 8. Неміс: Verdampfer 9. Француз: évaporateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эвапоратор – эвапоратор 12. эвапоратор – эвапоратор | 0 |
| 396. | эвапорография | эвапорография | эвапорографияэвапорографияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвапорография (эвапор – лат. evaporo – «булау» + графия – грек. grapho – «жазамын») – өзіндік жылулық сәулелендіру арқылы объектінің бейнелерін алу әдісі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: evaporoqrafiya 3. Қырғыз: эвапорография 4. Өзбек: evaporografi 5. Түрік: evaporografiya 6. Ағылшын: evaporography 7. Испан: evaporografía 8. Неміс: Verdampfung 9. Француз: évaporographie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эвапорография – эвапорография | 0 |
| 397. | эвапорометр | эвапорометр | эвапорометрэвапорометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвапорометр (эвапар – лат. evuporatio – «булану» + метр – грек. métron – «өлшем») – температура, ылғалдылық, жауын-шашын, күн радиациясы, жел сияқты әртүрлі ағымдағы климаттық факторларға бір мезгілде әсер етуі арқылы жалпы булануды өлшеуге арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: evaporometr 3. Қырғыз: эвапорометр 4. Өзбек: evaporometr 5. Түрік: evaporometr 6. Ағылшын: evaporometer 7. Испан: evaporómetro 8. Неміс: Evaporometer 9. Француз: évaporomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эвапорометр – эвапорометр
| 0 |
| 398. | эвдиометр | эвдиометр | эвдиометрэвдиометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвдиометр (эвидо – грек. evdio – «снаряд» + метр – грек. métron – «өлшем») – ауадағы оттектің мөлшерін анықтауға арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eudiometr 3. Қырғыз: эвдиометр 4. Өзбек: euodometr 5. Түрік: odiyometre 6. Ағылшын: eudiometer 7. Испан: eudiómetro 8. Неміс: Eudiometer 9. Француз: eudiomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эвдиометр – эвдиометр | 0 |
| 399. | эвдиометрия | эвдиометрия | эвдиометрияэвдиометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвдиометрия (эвидо – грек. evdio – «снаряд» + метр – грек. métron – «өлшем») – жоғары сапалы ауаны анықтау әдісі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eduometri 3. Қырғыз: эвдиометрия 4. Өзбек: euiyometriya 5. Түрік: odiyometre 6. Ағылшын: eudiometry 7. Испан: eudiometría 8. Неміс: Eudiometrie 9. Француз: eudiométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эвдиометрия – эвдиометрия | 0 |
| 400. | эвердур | эвердур | эвердурэвердурСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвердур (лат. everdur – «балқыма») – балқыма зат. Дефинициясы
2. Әзербайжан: averdur 3. Қырғыз: эвердур 4. Өзбек: averdur 5. Түрік: everdur 6. Ағылшын: averdur 7. Испан: averdur 8. Неміс: Averdur 9. Француз: En moyenne 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эвердур – эвердур | 0 |
| 401. | эвклаз | эвклаз | эвклазэвклазСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвклаз (эв – грек. éu – «жақсы», «жеңіл» + клаз – грек. klásis – «сыну», «бөліну») – сирек кездесетін силикаттар, алюминий және бериллий силикаты минералдар тобы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: euclase 3. Қырғыз: эвклаз 4. Өзбек: euclaz 5. Түрік: euclase 6. Ағылшын: euclase 7. Испан: euclase 8. Неміс: Euclase 9. Француз: euclase 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эвклаз – эвклаз 12. эвклаз – эвклаз | 0 |
| 402. | эвколлоид | эвколлоид | эвколлоидэвколлоидСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвколлоид (эв – грек. éu – «жақсы», «жеңіл» + колл – грек. kolla – «желім» + оид – грек. eidos «ұқсастық, түр» – кристалданбайтын сумен берілетін жабысқақ ерітіндісі бар зат. Дефинициясы
2. Әзербайжан: evkolloid 3. Қырғыз: эвколлоид 4. Өзбек: evкolloid 5. Түрік: evkolloid 6. Ағылшын: evcolloid 7. Испан: evcolloide 8. Неміс: Evcolloid 9. Француз: evcolloid 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эвколлоид – эвколлоид | 0 |
| 403. | эвксенит | эвксенит | эвксенитэвксенитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвксенит (грек. εύξεινος – «қонақжай») – радийбелсенді метамикал рентгендік морфоксидтік оксидтік минералды класы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: evkenit 3. Қырғыз: эвксенит 4. Өзбек: evkenit 5. Түрік: euxenite 6. Ағылшын: evkenit 7. Испан: evkenit 8. Неміс: evkenit 9. Француз: evkenit 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эвксенит – эвксенит | 0 |
| 404. | эвольвента | эвольвент | эвольвентэвольвентаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвольвент (лат. evolvens – «оралғанды ашу») – техникалық дөңгелектері үшін қолданылатын тісті профильдің атауы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: evolvent 3. Қырғыз: эвольвента 4. Өзбек: evolvents 5. Түрік: içeri kıvrık 6. Ағылшын: involute 7. Испан: evolucionar 8. Неміс: evolvent 9. Француз: évoluer 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эвольвента – эвольвента 12. эвольвента – эвольвент | 0 |
| 405. | эвольвентомер | эвольвентөлшегіш | эвольвентөлшегішэвольвентомерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвольвентөлшегіш (лат. evolvens – «оралғанды ашу») – дөңгелектердің осіне перпендикулярлы көлденең қимада тартылатын берілістердің тіс профилін өлшеуге арналған құрылғы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: cəmi sayğac 3. Қырғыз: эвольвентомер 4. Өзбек: aralashmalari hisoblagich 5. Түрік: sayacı dahil etmek 6. Ағылшын: involute meter 7. Испан: medidor involuto 8. Неміс: Evolventenzähler 9. Француз: compteur involute 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эвольвентомер – эвольвентөлшегіш | 0 |
| 406. | эволюта | эволюта | эволютаэволютаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эволюта (лат. evoluta – «ашылу») – қисық қисықтық центрі болып табылатын геометриялық нүктелер жиынтығы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: evolyuta 3. Қырғыз: эволюта 4. Өзбек: evolyut 5. Түрік: evolüt 6. Ағылшын: evolyuta 7. Испан: evolyuta 8. Неміс: Evolyuta 9. Француз: evolyuta 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эволюта – эволюта | 0 |
| 407. | эвстатика | эвстатика | эвстатикаэвстатикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвстатика (эв – грек. éu – «жақсы», «толығымен» + статика – грек. stásis – «орнында тұру», «тыныштық», «күй») – әлемдік мұхиттардың жаһандық көтерілу процесі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eustatik 3. Қырғыз: эвстатика 4. Өзбек: eustatik 5. Түрік: östatik 6. Ағылшын: eustatic 7. Испан: eustático 8. Неміс: Eustatisch 9. Француз: eustatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эвстатика – эвстатика | 0 |
| 408. | эвтектоид | эвтектоид | эвтектоидэвтектоидСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эвтектоид (эв – грек. éu – «жақсы», «толығымен» + оид – грек. eidos «ұқсастық, түр» – эвтектикаға ұқсас металдық қорытпалардың құрылымдық компоненті. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eutektoid 3. Қырғыз: эвтектоид 4. Өзбек: eutektoid 5. Түрік: ötektoid 6. Ағылшын: eutectoid 7. Испан: eutectoide 8. Неміс: eutektoid 9. Француз: eutectoïde 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эвтектоид – эвтектоид | 0 |
| 409. | эзофагоскоп | эзофагоскоп | эзофагоскопэзофагоскопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эзофагоскоп (эзофаго – грек. oisophágos – «өңеш» + ксоп – грек. skopeo – «қараймын») – өңештің шырышты қабығын немесе оның кеңеюін зерттеу үшін электрлік жарықтандырумен жабдықталған оптикалық құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: esophagoscope 3. Қырғыз: эзофагоскоп 4. Өзбек: esophagoscope 5. Түрік: özofagoskop 6. Ағылшын: esophagoscope 7. Испан: esofagoscopio 8. Неміс: ösophagoskop 9. Француз: oesophagoscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эзофагоскоп – эзофагоскоп 12. эзофагоскоп – эзофагоскоп | 0 |
| 410. | эйдофор | эйдофор | эйдофорэйдофорСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эйдофор (эйд – грек. éidos – «түр» + фор – грек. forós – «тасушы») – кинотеатрлық өлшемді экрандарындардағы телевизиялық бейнелерді қабылдауға арналған бейнелік жарық проекторы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eidofor 3. Қырғыз: эйдофор 4. Өзбек: eidofor 5. Түрік: eudophor 6. Ағылшын: eidofor 7. Испан: eidofor 8. Неміс: Eidofor 9. Француз: eidofor 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эйдофор – эйдофор | 0 |
| 411. | эйконал | эйконал | эйконалэйконалСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эйконал (грек. eikon – «бейне») – геомертиялық оптикада қолданысқа ие жолдық оптикалық ұзындығын анықтайтын функция. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eikonal 3. Қырғыз: эйконал 4. Өзбек: eikonal 5. Түрік: eikonal 6. Ағылшын: eikonal 7. Испан: eikonal 8. Неміс: Eikonal 9. Француз: eikonal 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эйконал – эйконал | 0 |
| 412. | эйнштейний | эйнштейний | эйнштейнийэйнштейнийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эйнштейний (лат. einsteinium) – радийбелсенді күміс металл, атомдық үлестірімі 99 болып табылатын трансураникалық химиялық элемент. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eynşteyn 3. Қырғыз: эйнштейний 4. Өзбек: eynshteyn 5. Түрік: aynştaynyum 6. Ағылшын: einsteinium 7. Испан: einstein 8. Неміс: Einstein 9. Француз: einstein 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эйнштейний - эйнштейний 12. эйнштейний – эйнштейний | 0 |
| 413. | эквидистатность | эквидистаттық | эквидистаттықэквидистатностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эквидистаттық (кейінгі лат. aequidistans – «теңдей алыс») – белгілі нормаль бағыты бойынша салынған тең сегменттердің ұштары. Дефинициясы
2. Әзербайжан: bərabərlik 3. Қырғыз: эквидистаттук 4. Өзбек: tenglik 5. Түрік: ekvidistatnost 6. Ағылшын: equidistance 7. Испан: equidistancia 8. Неміс: Äquidistanz 9. Француз: équidistance 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эквидистатность – эквидистаттық | 0 |
| 414. | эквипотенциал | эквипотенциал | эквипотенциалэквипотенциалСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эквипотенциал (экви – лат. aequus – «тең» + потенция – лат. potentia – «күш») – кез келген потенциалды векторлық өріске қолданылатын тұжырымдама. Мысалы, статикалық электр өрісі немесе Ньютон гравитациялық өрісі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: equipotential 3. Қырғыз: эквипотенциал 4. Өзбек: tenglik 5. Түрік: eşgüçlü 6. Ағылшын: equipotential 7. Испан: equipotencial 8. Неміс: Äquipotential 9. Француз: équipotentielle 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эквипотенциал – эквипотенциал
12. эквипотенциал – эквипотенциал | 0 |
| 415. | экзарация | экзарация | экзарацияэкзарацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Экзарация (кейінгі лат. exaratio – «жыртып тастау») – тау жыныстарының жойылуына әкеліп соғатын өнімдерді, қиыршық тастарды, құм және саз түріндегі шығарылымдарды мұзбен кетіруге бағытталған экзогендік геоморфологиялық процесі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eksizyon 3. Қырғыз: экзарация 4. Өзбек: eksizyon 5. Түрік: exaration 6. Ағылшын: excision 7. Испан: escisión 8. Неміс: Exzision 9. Француз: excision 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. экзарация – экзарация | 0 |
| 416. | экзотермия | экзотермия | экзотермияэкзотермияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Экзотермия (экзо – грек. éxō – «сырттай» + теримя – грек. thérmē – «жылу», «ыстық») – жылуды бөліп шығаратын химиялық реакция. Дефинициясы
2. Әзербайжан: exotherm 3. Қырғыз: экзотермия 4. Өзбек: ekzoterm 5. Түрік: eksoterm 6. Ағылшын: exotherm 7. Испан: exotermia 8. Неміс: Exothermie 9. Француз: exothermique
10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: экзотермия – экзотермия 12. экзотермия – экзотермия | 0 |
| 417. | эккер | эккер | эккерэккерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эккер (нем. équerre – «құрылғы») – жерде 90 ° немесе 45 ° бұрыштарында қиылысатын тік сызықтарын енгізуге арналған топографиялық құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ecker 3. Қырғыз: эккер 4. Өзбек: ecker 5. Түрік: optik kare 6. Ағылшын: ecker 7. Испан: ecker 8. Неміс: Ecker 9. Француз: ecker 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эккер – эккер | 0 |
| 418. | эклогит | эклогит | эклогитэклогитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эклогит (грек. eclogite – «минералды тас») – негізінен пироксен және гранат-гусулярлық-пироп-альмандин құрамынан тұратын, сонымен бірге құрамында аз мөлшерде кянит, қола, калий талшық шегі, плагиоклаз, амфибол және қосалқы минералдар болуы мүмкін кристалдық метаморфтық жыныс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eklogite 3. Қырғыз: эклогит 4. Өзбек: eklogit 5. Түрік: eklojit 6. Ағылшын: eclogite 7. Испан: eclogita 8. Неміс: Eklogit 9. Француз: eclogite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эклогит – эклогит 12. эклогит – эклогит | 0 |
| 419. | экса | экса | эксаэксаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Экса (грек. hex – «алты», «осында») – біртекті ондық разрядты белгілерді және символдарды қалыптастыру үшін халықаралық бірлік жүйесінде қолданылатын префикс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: exa 3. Қырғыз: экса 4. Өзбек: exa 5. Түрік: eksa 6. Ағылшын: exa 7. Испан: exa 8. Неміс: Exa 9. Француз: exa 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: экса – экса 12. экса – экса | 0 |
| 420. | эксгаутер | эксгаутер | эксгаутерэксгаутерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эксгаутер (ағылш. exhauster, exhaust – «сору», «ішке тарту») – кішкентай жәндіктерді ұстауға арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: exhauter 3. Қырғыз: эксгаутер 4. Өзбек: tashqaridan 5. Түрік: eksgauter 6. Ағылшын: exhauter 7. Испан: agotador 8. Неміс: Exhauter 9. Француз: exhauter 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эксгаутер – эксгаутер | 0 |
| 421. | экспозиметр | экспозиметр | экспозиметрэкспозиметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Экспозиметр (экспозиция – лат. ехposi – «түр сыртынан» + метр – грек. metréo – «өлшеймін») – объектінің жарықтылығын немесе жарықтылық деңгейін өлшеуге арналған фотопроцесс барысында (түсіру немесе көшіру кезінде) пайдаланылатын құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: exposition metr 3. Қырғыз: экспозиметр 4. Өзбек: metrga teng 5. Түрік: işık ölçer 6. Ағылшын: exposition meter 7. Испан: exposition metro 8. Неміс: exposition Meter 9. Француз: exposition mètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: экспозиметр – экспозиметр 12. экспозиметр – экспозиметр | 0 |
| 422. | экспонента | экспонент | экспонентэкспонентаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Экспонент (лат. exponens (exponentis) – к»өрсетіп шығарғыш») – Эйлер саны белгіленген көрсеткіштік функция. Дефинициясы
2. Әзербайжан: iştirakçı 3. Қырғыз: экспонент 4. Өзбек: ishtirokchi 5. Түрік: üs 6. Ағылшын: exhibitor 7. Испан: expositor 8. Неміс: Aussteller 9. Француз: exposant 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: экспонента – экспонент 12. экспонента – экспонент | 0 |
| 423. | экспонометр | экспонометр | экспонометрэкспонометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Экспонометр (экспонат – лат. exponere – «шығару», «көрсету» + метр – грек. métron – «өлшем») – фотографиялық әсерді өлшеу мен дұрыс экспозиция параметрлерін анықтауға арналған фотометриялық аппаратура. Дефинициясы
2. Әзербайжан: işıq ölçən 3. Қырғыз: экспонометр 4. Өзбек: yorug'lik o'lchagichi 5. Түрік: ışık ölçer 6. Ағылшын: light meter 7. Испан: medidor de luz 8. Неміс: Belichtungsmesser 9. Француз: posemètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: экспонометр – экспонометр 12. экспонометр – экспонометр | 0 |
| 424. | экстензометр | экстензометр | экстензометрэкстензометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Экстензометр (экстензия – лат. extensio – «созылу», «түзелу» + метр – грек. métron – «өлшем») – созылу және қысу сынақтары кезінде үлгінің деформациясын өлшеуге арналған құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: extensometer 3. Қырғыз: экстензометр 4. Өзбек: ekstensometr 5. Түрік: ekstansometrelerin 6. Ағылшын: extensometer 7. Испан: extensómetro 8. Неміс: Extensometer 9. Француз: extensomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. экстензометр – экстензометр | 0 |
| 425. | экстремум | экстремум | экстремумэкстремумСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Экстремум (лат. extremum – «шеткі») – берілген жиынтықтағы функцияның ең үлкен немесе ең аз мәні. Дефинициясы
2. Әзербайжан: extremum 3. Қырғыз: экстремум 4. Өзбек: extremum 5. Түрік: aşırı 6. Ағылшын: extremum 7. Испан: extremum 8. Неміс: Extremum 9. Француз: extremum 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: экстремум – экстремум 12. экстремум – экстремум | 0 |
| 426. | экструзия | экструзия | экструзияэкструзияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Экструзия (кейінгі лат. extrusio – «сығыстыру») – полимерлік материалдардан (резеңке қоспалардан, пластиктерден, крахмалдан тұратын және протеин бар қоспалардан) өнімдерді экструдердегі құрастырушы тесік арқылы материалды балқуды күшейту арқылы алуға арналған әдіс пен процесс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ekstruziya 3. Қырғыз: экструзия 4. Өзбек: ekstruzyon 5. Түрік: sıkma 6. Ағылшын: extrusion 7. Испан: extrusión 8. Неміс: Extrusion 9. Француз: extrusion 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: экструзия – экструзия 12. экструзия – экструзия | 0 |
| 427. | эксцентрик | эксцентрик | эксцентрикэксцентрикСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эксцентрик (лат. ex centro – «центрден») – дискінің (цилиндрлік бетінің) немесе дискінің секторын айналдыру білігіне орнатылады, осылайша дискінің айналу өсі параллель болады, бірақ айналмалы қозғалысты трансляциялық қозғалысқа айналдыру үшін білік айналу өсіне сәйкес келмейді. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eksantrik 3. Қырғыз: эксцентрик 4. Өзбек: eksantrik 5. Түрік: eksantrik 6. Ағылшын: eccentric 7. Испан: excéntrico 8. Неміс: exzentrisch 9. Француз: excentrique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эксцентрик – эксцентрик 12. эксцентрик – эксцентрик | 0 |
| 428. | эксцесс | эксцесс | эксцессэксцессСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эксцесс (лат. excessus – «шығу жолы»; «икемделу») – ықтималдық теория саласында кездейсоқ шаманы анықтайтын математикалық шама. Дефинициясы
2. Әзербайжан: kurtosis 3. Қырғыз: эксцесс 4. Өзбек: kurtoz 5. Түрік: basıklık 6. Ағылшын: excess 7. Испан: kurtosis 8. Неміс: Kurtosis 9. Француз: kurtosis 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эксцесс – эксцесс 12. эксцесс – эксцесс | 0 |
| 429. | электродинамометр | электрдинамометр | электрдинамометрэлектродинамометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Электрдинамометр (электр – грек. ēlektron – «кәріптас» + динамос – грек. dýnamis – «күш» + метр – métron – «өлшем») – динамикалық электр күшін көрсететін құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elektrodynamometer 3. Қырғыз: электродинамометр 4. Өзбек: elektrodinamometr 5. Түрік: elektrodinamometr 6. Ағылшын: electrodynamometer 7. Испан: electrodinómetro 8. Неміс: Elektrodynamometer 9. Француз: électrodynamomètre 10. Бекітілген нұсқасы: электр – электр 11. Заңнамадағы қолданысы: электродинамометр – электродинамометр 12. электродинамометр – электрдинамометр | 0 |
| 430. | электрокалориметр | электркалориметр | электркалориметрэлектрокалориметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Электркалориметр (электр – грек. ēlektron – «кәріптас» + колория – грек. calor – «жылу» + метр – грек. métron – «өлшем») – электрлі өлшеу әдісімен бөлінген жылу мөлшерін анықтайтын құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elektrokalorimetr 3. Қырғыз: электрокалориметр 4. Өзбек: elektrokalorimetr 5. Түрік: elektrokalorimetr 6. Ағылшын: electrocalorimeter 7. Испан: electrocalorímetro 8. Неміс: Elektrokalorimeter 9. Француз: électrocalorimètre 10. Бекітілген нұсқасы: электр – электр 11. Заңнамадағы қолданысы: электрокалориметр – электрокалориметр 12. электрокалориметр – электркалориметр | 0 |
| 431. | электрокардиограф | электркардиограф | электркардиографэлектрокардиографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Электркардиограф (электр – грек. ēlektron – «кәріптас» + кардио – грек. kardia – «жүрек» + графия – грек. grapho – «жазамын») – белгілі мезетте үш, алты, он екі жалпылама қабылданған қорғасынды тіркеу барысында оперативті түсіруге мүмкіндік беретін портативті құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elektrokardiyografi 3. Қырғыз: электрокардиограф 4. Өзбек: elektrokardiograf 5. Түрік: elektrokardiyograf 6. Ағылшын: electrocardiograph 7. Испан: electrocardiógrafo 8. Неміс: Elektrokardiograph 9. Француз: électrocardiographe 10. Бекітілген нұсқасы: электр – электр 11. Заңнамадағы қолданысы: электрокардиограф – электрокардиограф 12. электрокардиограф – электркардиограф | 0 |
| 432. | электролюминесценция | электрлюминесценция | электрлюминесценцияэлектролюминесценцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Электрлюминесценция (электр – грек. ēlektron – «кәріптас» + люмин – грек. lumen (luminis) – «жарық» + сценция – грек. -escentia – «әлсіз әсер») – электрлік көз арқылы туындайтын люминесценция үдерісі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elektroluminesans 3. Қырғыз: электролюминесценция 4. Өзбек: elektrolumni tozalash 5. Түрік: elektro aydınlatma 6. Ағылшын: electroluminescence 7. Испан: electroluminiscencia 8. Неміс: Elektrolumineszenz 9. Француз: électroluminescence 10. Бекітілген нұсқасы: электр – электр; люминесценция – люминесценция 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. электролюминесценция – электрлюминесценция | 0 |
| 433. | электромагнетизм | электрмагнетизм | электрмагнетизмэлектромагнетизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Электрмагнетизм (электр – грек. ēlektron – «кәріптас» + магнит – грек. magnetis – «магнит») – электр мен магнетизм арасындағы өзара байланыс пен әсерінен туындайтын құбылыстар мен заңдарды зерттейтін физика ғылымының саласы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elektromaqnetizm 3. Қырғыз: электромагнетизм 4. Өзбек: elektromagnetizm 5. Түрік: elektromanyetizma 6. Ағылшын: electromagnetism 7. Испан: electromagnetismo 8. Неміс: Elektromagnetismus 9. Француз: électromagnétisme 10. Бекітілген нұсқасы: электр – электр; магнетизм – магнетизм 11. Заңнамадағы қолданысы: электромагнетизм – электромагнетизм 12. электромагнетизм – электрмагнетизм | 0 |
| 434. | электромагнит | электрмагнит | электрмагнитэлектромагнитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Электрмагнит (электр – грек. ēlektron – «кәріптас» + магнит – грек. magnetis – «магнит») – электрлік ток арқылы өтіп магнитті өрісті тудыратын құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elektromaqnit 3. Қырғыз: электромагнит 4. Өзбек: elektromagnit 5. Түрік: elektromıknatıs 6. Ағылшын: electromagnet 7. Испан: electroimán 8. Неміс: Elektromagnet 9. Француз: électroaimant 10. Бекітілген нұсқасы: электр – электр 11. Заңнамадағы қолданысы: электромагнит – электромагнит 12. электромагнит – электрмагнит | 0 |
| 435. | электромегафон | электрмегафон | электрмегафонэлектромегафонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Электрмегафон (электр – грек. ēlektron – «кәріптас» + мега – грек. mégas – «үлкен» + фон – phōn'ē – «дыбыс», «дауыс») – микрофон, дауыс жиілігін арттыратын күшейтіш және электр көзінен тұратын адам дауысын күшейтуге арналған портативті құрылғы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elektrik megaponu 3. Қырғыз: электромегафон 4. Өзбек: elektr megaphone 5. Түрік: elektrikli megafon 6. Ағылшын: electric megaphone 7. Испан: megáfono eléctrico 8. Неміс: elektrisches Megaphon 9. Француз: mégaphone électrique 10. Бекітілген нұсқасы: электр – электр 11. Заңнамадағы қолданысы: электромегафон – электрмегафон 12. электромегафон – электрмегафон | 0 |
| 436. | электрометр | электрметр | электрметрэлектрометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Электрметр (электр – грек. ēlektron – «кәріптас» + метр – грек. métron – «өлшем») – электрлік потенциалды өлшеуге арналған құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elektrometre 3. Қырғыз: электрометр 4. Өзбек: elektrometre 5. Түрік: elektrometre 6. Ағылшын: electrometer 7. Испан: electrómetro 8. Неміс: Elektrometer 9. Француз: electromètre 10. Бекітілген нұсқасы: электр – электр 11. Заңнамадағы қолданысы: электрометр – электрметр 12. электрометр – электрметр | 0 |
| 437. | электропсихрометр | электрпсихрометр | электрпсихрометрэлектропсихрометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Электрпсихрометр (электр – грек. ēlektron – «кәріптас» + психро – грек. ψυχρός – «суық» + метр – грек. metros «өлшеймін») – ауаның ылғалдылығын анықтайтын электрлік құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elektrik psixometr 3. Қырғыз: электропсихрометр 4. Өзбек: elektr psixometr 5. Түрік: elektrikli psikrometre 6. Ағылшын: electric psychrometer 7. Испан: psicrometro electrico 8. Неміс: elektrisches Psychrometer 9. Француз: psychromètre électrique 10. Бекітілген нұсқасы: электр – электр 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. электропсихрометр – электрпсихрометр | 0 |
| 438. | элерон | элерон | элеронэлеронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Элерон (франц. aileron – «қанатша») – ұшақтардың қанаттарынының артқы бөлігінде симмертиялық түрде орналасқан аэродинамиалық басқару органы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: aileron 3. Қырғыз: элерон 4. Өзбек: aileron 5. Түрік: kanatçık 6. Ағылшын: aileron 7. Испан: alerón 8. Неміс: Querruder 9. Француз: aileron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: элерон – элерон 12. элерон – элерон | 0 |
| 439. | элиасит | элиасит | элиаситэлиаситСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Элиасит (лат. eliasit) – сирек кездесетін минералдың атауы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: eliasit 3. Қырғыз: элиасит 4. Өзбек: eliasit 5. Түрік: elias 6. Ағылшын: eliasite 7. Испан: eliasita 8. Неміс: Eliasit 9. Француз: eliasite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. элиасит – элиасит | 0 |
| 440. | элинвар | элинвар | элинварэлинварСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Элинвар (грек. elastos – «иілмелі», «созылмалы», лат. invariabilis – «өзгермейтін») – температураға аса тәуелді емес темір-никельді негіздегі балқыламалар тобының жалпылама атауы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elinwar 3. Қырғыз: элинвар 4. Өзбек: elinwar 5. Түрік: Elinvars 6. Ағылшын: elinwar 7. Испан: elinwar 8. Неміс: Elinwar 9. Француз: elinwar 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. элинвар – элинвар | 0 |
| 441. | эллипсограф | эллипсграф | эллипсграфэллипсографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эллипсграф (эллипс – лат. élleipsis – «түсу», «кему» + граф – грек. grapho – «жазамын») – эллипстік қозғалысқа түрленіп қайта түсетін механизм. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ellipsoqraf 3. Қырғыз: эллипсограф 4. Өзбек: elipsograf 5. Түрік: elipsograf 6. Ағылшын: trammel 7. Испан: elipsograph 8. Неміс: Ellipsograph 9. Француз: ellipsographe 10. Бекітілген нұсқасы: эллипс – эллипс 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эллипсограф – эллипсограф | 0 |
| 442. | элотрон | элотрон | элотронэлотронСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Элотрон (ағылш. elothron) – америкалық аэродинамикалық Rocket Lab компаниясымен жасақталған жоғары жылдамдық класындағы зымыран-тасымалдағышы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: elotron 3. Қырғыз: элотрон 4. Өзбек: elotron 5. Түрік: elotron 6. Ағылшын: elotron 7. Испан: elotron 8. Неміс: Elotron 9. Француз: elotron 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. элотрон – элотрон | 0 |
| 443. | эмаграмма | эмаграмма | эмаграммаэмаграммаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эмаграмма (грек. grámma – «әріп», «жазамын») – температура градиенттерінің профильдерін және атмосферадағы ылғалдылықтың құрамын көрсетуге қолданылатын термодинамикалық диаграмманың түрі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: emagram 3. Қырғыз: эмаграмма 4. Өзбек: emagram 5. Түрік: emagram 6. Ағылшын: emagram 7. Испан: emagramа 8. Неміс: Emagram 9. Француз: emagram 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эмаграмма – эмаграмма | 0 |
| 444. | эманатор | эманатор | эманаторэманаторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эманатор (кейінгі лат. emanatio – «шығу», «таралу», лат. emano – «шығамын», «тараймын») – жасанды интеллект. Дефинициясы
2. Әзербайжан: emanator 3. Қырғыз: эманатор 4. Өзбек: emanator 5. Түрік: emanator 6. Ағылшын: emanator 7. Испан: emanador 8. Неміс: Emanator 9. Француз: émanateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эманатор – эманатор | 0 |
| 445. | эмерсия | эмерсия | эмерсияэмерсияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эмерсия (эмерс – лат. emissio – «шығару» + сия – грек. syon – «сұйық») – микроскоп объективі арасындағы бейнені ұлғайту және жарықтылығын көбейтуге қолданылатын сұйықтық. Дефинициясы
2. Әзербайжан: təzyiq 3. Қырғыз: эмерсия 4. Өзбек: emirilishi 5. Түрік: emersiya 6. Ағылшын: emersion 7. Испан: emersion 8. Неміс: Emersion 9. Француз: émersion 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эмерсия – эмерсия | 0 |
| 446. | эмиссия | эмиссия | эмиссияэмиссияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эмиссия (лат. emissio – «шығару») – өнеркәсіптен, тұрғын үйлерден, автокөліктерден, вулкандардың атқылауы және т.с.с. газ тәріздес, сұйық және қатты ластауыш заттар мен энергияның (жылудың, шудың, радийбелсенді сәулелердің, жер сілкінісінің және т.б.) қоршаған ортаға шығуы, келуі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: emissiya 3. Қырғыз: эмиссия 4. Өзбек: emissiya 5. Түрік: emisyon 6. Ағылшын: emission 7. Испан: emisión 8. Неміс: Emission 9. Француз: émission 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эмиссия – эмиссия 12. эмиссия – эмиссия | 0 |
| 447. | энантиоморфизм | энантиоморфизм | энантиоморфизмэнантиоморфизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Энантиоморфизм (энантио – грек. enantíos – «қарсы тұрған», «қарама-қайшы» + морф – morphé – «пішін») – кейбір кристалдардың бір-біріне айналық бейнесі бар модификациялық өзгеріске бейім қасиеттері. Дефинициясы
2. Әзербайжан: enantiomorfizm 3. Қырғыз: энантиоморфизм 4. Өзбек: enantiomorfizm 5. Түрік: enantiomorphism 6. Ағылшын: enantiomorphism 7. Испан: enantiomorfismo 8. Неміс: Enantiomorphismus 9. Француз: énantiomorphisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. энантиоморфизм – энантиоморфизм | 0 |
| 448. | энантиостропия | энантиостропия | энантиостропияэнантиостропияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Энантиотропия (энантиостропия) (энантос – грек. enantíos – «қарсы тұрған», «қарама-қайшы» + тропия – грек. trophus – «ауыру») – белгілі температуралық жағдайларда және қысымда полиморфтық өзгеріске ұшырайтын қайта қалпына келетін полиморфизмнің бір түрі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: enantiostropiya 3. Қырғыз: энантиостропия 4. Өзбек: enantiostropiya 5. Түрік: enantiostropiya 6. Ағылшын: enantiostropy 7. Испан: enantioscopia 8. Неміс: Enantiostropie 9. Француз: énantiostropie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. энантиостропия – энантиостропия | 0 |
| 449. | эндовибратор | эндодірілдеткіш | эндодірілдеткішэндовибраторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эндодірілдеткіш (эндо – грек. éndon – «іште» + вибро – лат. vibro – «дірілдеймін», «ауытқимын») – ешқандай қуат көзін қажет етпейтін тыңдаушы құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: endovibrator 3. Қырғыз: эндовибратор 4. Өзбек: endovibrator 5. Түрік: rezonans kavite 6. Ағылшын: endovibrator 7. Испан: endovibrador 8. Неміс: Endovibrator 9. Француз: endovibrateur 10. Бекітілген нұсқасы: вибратор – дірілдеткіш 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эндовибратор – эндодірілдеткіш | 0 |
| 450. | эндотермия | эндотермия | эндотермияэндотермияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эндотермия (эндо – грек. éndon – «іште» + термия – грек. thérme – «қызу», «ысу») – жылуды жұтуға бағытталған химиялық реакциялар. Дефинициясы
2. Әзербайжан: endotermi 3. Қырғыз: эндотермия 4. Өзбек: endotermi 5. Түрік: endothermy 6. Ағылшын: endothermy 7. Испан: endotermia 8. Неміс: Endothermie 9. Француз: endothermie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эндотермия – эндотермия 12. эндотермия – эндотермия | 0 |
| 451. | энзим | энзим | энзимэнзимСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Энзим (эн – грек. en – «іште» + изм – zýme – «ұйытқы») – биохимиялық реакцияларда катализатордың рөлін атқаратын нәруыз. Дефинициясы
2. Әзербайжан: enzim 3. Қырғыз: энзим 4. Өзбек: enzim 5. Түрік: enzim 6. Ағылшын: enzyme 7. Испан: enzima 8. Неміс: Enzym 9. Француз: enzyme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: энзим – энзим м 12. энзим – энзим | 0 |
| 452. | энкаустика | энкаустика | энкаустикаэнкаустикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Энкаустика (грек. enkaustiké, enkáio – «өртеймін») – бояу элементтерін байланыстыратын талшықтардың механикалық техникасы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: enkaustik 3. Қырғыз: энкаустика 4. Өзбек: enkaustik 5. Түрік: yakılarak süslenmiş olan 6. Ағылшын: encaustic 7. Испан: encáustica 8. Неміс: Enkaustik 9. Француз: encaustique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. энкаустика – энкаустика | 0 |
| 453. | энометр | энометр | энометрэнометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Энометр (грек. métron – «өлшем») – шамамен сарқылатын отындық ресурстардың шығынын анықтайтын құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: enometre 3. Қырғыз: энометр 4. Өзбек: enometr 5. Түрік: enometr 6. Ағылшын: enometer 7. Испан: enómetro 8. Неміс: Enometer 9. Француз: énomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. энометр – энометр | 0 |
| 454. | энтракометр | энтракометр | энтракометрэнтракометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Энтракометр (трак – ағылш. track – «бөлік» + метр – грек. métron – «өлшем») – қуаттылықты өлшейтін құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: entracometer 3. Қырғыз: энтракометр 4. Өзбек: entraximometr 5. Түрік: entrakometr 6. Ағылшын: entracometer 7. Испан: entracómetro 8. Неміс: Entracometer 9. Француз: entracomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. энтракометр – энтракометр | 0 |
| 455. | эпейрогенез | эпейрогенез | эпейрогенезэпейрогенезСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эпейрогенез (эпейро – грек. ēpéiros – «құрлық» + генез – грек. gen'ēs – «туындау», «пайда болу») – жер қабаттарындағы құрылымы өзгермеген баяу төмен қарай түскен эпейрогеникалық қозғалыс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: epürogenez 3. Қырғыз: эпейрогенез 4. Өзбек: epirogenez 5. Түрік: epeyrogenez 6. Ағылшын: epurogenesis 7. Испан: epurogenesis 8. Неміс: Epurogenese 9. Француз: épurogenèse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эпейрогенез – эпейрогенез | 0 |
| 456. | эпидерма | эпидерма | эпидермаэпидермаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эпидерма (эпи – грек. epí – «үстінде» + дерма – грек. dérma – «тері») – бір жасушалы өсімдіктердің бір-біріне тығыз орналасқан алғашқы сыртқы қабаты. Дефинициясы
2. Әзербайжан: epidermis 3. Қырғыз: эпидерма 4. Өзбек: epidermis 5. Түрік: epidermis 6. Ағылшын: epidermis 7. Испан: epidermis 8. Неміс: Epidermis 9. Француз: l'épiderme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эпидерма – эпидерма 12. эпидерма – эпидерма | 0 |
| 457. | эпипроекция | эпипроекция | эпипроекцияэпипроекцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эпипроекция (эпи – грек. epí – «үстінде» + проекция – лат. projectio – «алысқа тастау») – түпнұсқалық мөлдір және мөлдір емес беттерден экранға симметриялы проекциялап шығаруға болатын проекциялық аппарат. Дефинициясы
2. Әзербайжан: epiprojeksiyon 3. Қырғыз: эпипроекция 4. Өзбек: epiproektsiya 5. Түрік: epiproektsiya 6. Ағылшын: epiprojection 7. Испан: epiproyección 8. Неміс: Epiprojektion 9. Француз: épiprojection 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эпипроекция – эпипроекция | 0 |
| 458. | эпископ | эпископ | эпископэпископСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эпископ (эпи – грек. epí – «үстінде» + скоп – грек. skopeō – «қараймын», «бақылаймын») – экранда мөлдір емес бейнелерді (картина, сызулар, нәрселер және т.б.) алуға бағытталған оптикалық құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: piskopos 3. Қырғыз: эпископ 4. Өзбек: episkop 5. Түрік: episkopi 6. Ағылшын: bishop 7. Испан: obispo 8. Неміс: Bischof 9. Француз: évêque 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эпископ – эпископ 12. эпископ – эпископ | 0 |
| 459. | эпифиз | эпифиз | эпифизэпифизСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эпифиз (грек. epíphysis «өсінді», «өскін») – ми қыртыстарында орналасқан темір элементі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: epifiz 3. Қырғыз: эпифиз 4. Өзбек: epiphiz 5. Түрік: epiphysis 6. Ағылшын: epiphysis 7. Испан: epífisis 8. Неміс: Epiphyse 9. Француз: épiphyse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эпифиз – эпифиз 12. эпифиз – эпифиз | 0 |
| 460. | эпициклоида | эпициклоид | эпициклоидэпициклоидаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эпициклоид (грек. epí – үсті жән эпи – грек. epí – «үстінде» + циклоид – kykloeidés – «шеңбер тәрізді») – математикалық функцияда қолданылатын біртекті сызық. Дефинициясы
2. Әзербайжан: epizikloid 3. Қырғыз: эпициклоид 4. Өзбек: epitsikloid 5. Түрік: episikloit 6. Ағылшын: epicycloid 7. Испан: epicicloide 8. Неміс: epizykloid 9. Француз: épicycloïde 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эпициклоида – эпициклоид | 0 |
| 461. | эпюра | эпюра | эпюраэпюраСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эпюра (франц. épure – «сызба») – белгілі нысандағы шаманың орналасу координатын көрсететін ерекше график түрі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: sahəsi 3. Қырғыз: эпюра 4. Өзбек: qurulish 5. Түрік: eğri 6. Ағылшын: plot 7. Испан: parcela 8. Неміс: Grundstück 9. Француз: complot 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эпюра – эпюра 12. эпюра – эпюра | 0 |
| 462. | эрбий | эрбий | эрбийэрбийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эрбий (лат. erbium) – Д.И. Менделеевтің периодтық жүйесі кестесіндегі алтыншы периодтағы атомдық нөмірі 68 болып табылатын лантоноидтар тобына кіретін химиялық элемент. Дефинициясы
2. Әзербайжан: erbium 3. Қырғыз: эрбий 4. Өзбек: erbium 5. Түрік: erbiyum 6. Ағылшын: erbium 7. Испан: erbio 8. Неміс: Erbium 9. Француз: erbium 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эрбий – эрбий 12. эрбий – эрбий | 0 |
| 463. | эргограф | эргограф | эргографэргографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эргограф (эрго – грек. érgon – «жұмыс» + графия – грек. gráphō – «жазамын») – бұлшық еттің жұмыс істеу динамикасын анықтауға бағытталған медициналық құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: ergoqraf 3. Қырғыз: эргограф 4. Өзбек: ergografi 5. Түрік: ergograph 6. Ағылшын: ergograph 7. Испан: ergografo 8. Неміс: Ergograph 9. Француз: ergographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эргограф – эргограф 12. эргограф – эргограф | 0 |
| 464. | эстезиометр | эстезиометр | эстезиометрэстезиометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эстезиометр (эстез – грек. áisthesis – «сезім» + метр – грек. métron – «өлшем») – тері сезімталдығын анықтауға бағытталған медициналық құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: estetikometr 3. Қырғыз: эстезиометр 4. Өзбек: estetikometr 5. Түрік: sensimeter 6. Ағылшын: esthesiometer 7. Испан: estesiómetro 8. Неміс: Esthesiometer 9. Француз: esthésiomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эстезиометр – эстезиометр 12. эстезиометр – эстезиометр | 0 |
| 465. | этвеш | этвеш | этвешэтвешСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Этвеш (мажар. eötvös) – еркін құлау градиенттік жылдамдығының өлшем бірлігі. 1 км биіктіктегі еркін құлау шамасы – 10−6 м·с−2. Дефинициясы
2. Әзербайжан: bu çəki 3. Қырғыз: этвеш 4. Өзбек: ushbu og'irlik 5. Түрік: bu ağırlık 6. Ағылшын: this weight 7. Испан: este peso 8. Неміс: dieses Gewicht 9. Француз: ce poids 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: этвеш – этвеш 12. этвеш – этвеш | 0 |
| 466. | эфлюент | эфлюент | эфлюентэфлюентСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эфлюент (ағылш. effluent – «қайтадан») – өнеркәсіптегі қайта өңдеу процесінен кейінгі сұйық әрі қатты биоқалдықтар. Дефинициясы
2. Әзербайжан: effektiv 3. Қырғыз: эфлюент 4. Өзбек: chiqindi 5. Түрік: akıntı 6. Ағылшын: effluent 7. Испан: efluente 8. Неміс: Abwasser 9. Француз: effluent 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: эфлюент – эфлюент 12. эфлюент – эфлюент | 0 |
| 467. | эффузнометр | эффузнометр | эффузнометрэффузнометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эффузнометр (эффузо – лат. effusio – «төгілу», «ағылу» + метр – грек. métron – «өлшем») – молкулалардың санын есептейтін құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: effusometer 3. Қырғыз: эффузнометр 4. Өзбек: effusometer 5. Түрік: effuznometr 6. Ағылшын: effusometer 7. Испан: efusómetro 8. Неміс: Effusometer 9. Француз: effusomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эффузнометр – эффузнометр | 0 |
| 468. | эхоизмеритель | жаңғырықөлшегіш | жаңғырықөлшегішэхоизмерительСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жаңғырықөлшегіш (эхо – грек. ekhō – «жаңғырық» + метр – грек. métron – «өлшем») – жаңғырықтың диапазонын анықтайтын құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: yankı ölçən 3. Қырғыз: жаңырык өлшөө 4. Өзбек: echo meter 5. Түрік: yankı ölçer 6. Ағылшын: echo meter 7. Испан: medidor de eco 8. Неміс: Echomesser 9. Француз: mètre d'écho 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эхоизмеритель – жаңғырықөлшегіш | 0 |
| 469. | эхоимпульс | жаңғырықимпульс | жаңғырықимпульсэхоимпульсСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жаңғырықимпульс (эхо – грек. ekhō – «жаңғырық» + импульс – грек. impulsus – «түрткі») – бірыңғай емес материалдар мен бақылау нүктелерінің нысаныда байқалатын акустикалық импульс. Дефинициясы
2. Әзербайжан: yankı pulse 3. Қырғыз: жаңырык импульсы 4. Өзбек: echo zarba 5. Түрік: yankı darbesi 6. Ағылшын: echo pulse 7. Испан: pulso de eco 8. Неміс: Echoimpuls 9. Француз: écho pouls 10. Бекітілген нұсқасы: импульс – импульс 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эхоимпульс – жаңғырықимпульс | 0 |
| 470. | эхорезонатор | жаңғырықрезонатор | жаңғырықрезонаторэхорезонаторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Жаңғырықрезонатор (эхо – грек. ekhō – «жаңғырық» + резонатор – лат. resonare – «жауап қату») – электрмагниттік толқындарды (109-1012 Гц) радиожиіліктегі электрондардан тұратын парамагнетиктермен резонанстық жұтылу құрылғысы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: echo rezonator 3. Қырғыз: жаңырык резонаторы 4. Өзбек: rezonatorni aks ettirish 5. Түрік: yankı rezonatörü 6. Ағылшын: echo resonator 7. Испан: resonador de eco 8. Неміс: Echo-Resonator 9. Француз: écho résonateur 10. Бекітілген нұсқасы: резонатор – резонатор 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эхорезонатор – жаңғырықрезонатор | 0 |
| 471. | эшеллет | эшеллет | эшеллетэшеллетСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Эшеллет (фр. échellet – «саты») – спектрлі құралдарда қолданылатын дифракциялық тор. Дефинициясы
2. Әзербайжан: echeleta 3. Қырғыз: эшеллет 4. Өзбек: echellet 5. Түрік: echeleta 6. Ағылшын: echeleta 7. Испан: echeleta 8. Неміс: Echellet 9. Француз: echeleta 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. эшеллет – эшеллет | 0 |
| 472. | юкон | юкон | юконюконСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Юкон (ағылш. yukon) – бақылауға арналған астрономиялық конструкциялық тұрба. Дефинициясы
2. Әзербайжан: yukon 3. Қырғыз: юкон 4. Өзбек: yukon 5. Түрік: yukon 6. Ағылшын: yukon 7. Испан: yukon 8. Неміс: Yukon 9. Француз: yukon 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. юкон – юкон | 0 |
| 473. | юстир | юстир | юстирюстирСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Юстир (нем. justieren – «тексеру», «реттеу», лат. justus – «дұрыс») – түзетуге жататын өлшеу құрылғыларының бөлшектерін түзететін тығыз құрал. Дефинициясы
2. Әзербайжан: justir 3. Қырғыз: юстир 4. Өзбек: justir 5. Түрік: ayarlanır 6. Ағылшын: justir 7. Испан: justir 8. Неміс: Justir 9. Француз: justir 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: юстировка – юстирлеу 12. юстир – юстир | 0 |
| 474. | юферс | юферс | юферсюферсСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Юферс (голланд. juffer (juffers) – «қыз»(дар)) – үшбұрыш тәріздес ағаштан жасалынған кеме моделінде қолданылатын бұйым. Дефинициясы
2. Әзербайжан: jupfers 3. Қырғыз: юферс 4. Өзбек: jupfers 5. Түрік: keskin nişancı 6. Ағылшын: jupfers 7. Испан: jupfers 8. Неміс: Jupfers 9. Француз: jupfers 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. юферс – юферс | 0 |
| 475. | якобиан | якобиан | якобианякобианСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Якобиан (франц. jacobian) – жоғары математикада колданылаты векторлы функионалды анықтауыш. Дефинициясы
2. Әзербайжан: jacobian 3. Қырғыз: якобиан 4. Өзбек: jacobian 5. Түрік: jakobyan 6. Ағылшын: jacobian 7. Испан: jacobiano 8. Неміс: Jacobian 9. Француз: jacobien 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. якобиан – якобиан | 0 |
| 476. | авометр | авометр | авометравометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Авометр (АВО – амперметр – ампер – француз физигі А. Ампердің құрметіне аталған + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама»; вольтметр – вольт – итальян физигі Алессандро Вольтің құрметіне аталған; франц. volte «айналыс, бұрылыс» + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама»; омметр – ом – неміс физигі Георг Симон Омның құрметіне аталған + метр – грек. μέτρον – «өлшем, шама») – тұрақты токты (кейде айнымалы токты), кернеуді, кедергіні өлшейтін аралас өлшеу құралы. «Авометр» сөзі үш өлшеу құралының атауына байланысты құрылған: амперметр, вольтметр және омметр. Дефинициясы
2. Әзербайжан: avometr 3. Қырғыз: авометр 4. Өзбек: avometr 5. Түрік: avometr 6. Ағылшын: avometer7. Испан: avómetro 8. Неміс: Avometer 9. Француз: avomètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: авометр – авометр 12. авометр – авометр | 0 |
| 477. | автоген | автоген | автогенавтогенСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Автоген (авто – грек. autos «өзі» + ген – грек. genos «шығу тегі») – оттек пен тұтанғыш газ бен ацетилен қосындылары арқылы балқытушы немесе газдық дәнекерлеуші құрал. Дефинициясы 2. Әзербайжан: autogen 3. Қырғыз: автоген 4. Өзбек: autogen 5. Түрік: autogen 6. Ағылшын: autogen7. Испан: autogen 8. Неміс: Autogen 9. Француз: autogène10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автоген – автоген 12. автоген – автоген | 0 |
| 478. | альтиметр | альтиметр | альтиметральтиметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Альтиметр (алтос – лат. altus – «высокий» + метр – грек. μέτρον – «өлшем», «шама») – ұшушы аппараттың ұшу биіктігін анықтауға арналған аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: altimetre 3. Қырғыз: альтиметр 4. Өзбек: altimetr 5. Түрік: altimetre 6. Ағылшын: altimeter 7. Испан: altímetro 8. Неміс: Höhenmesser 9. Француз: altimètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: альтиметр – альтиметр 12. альтиметр – альтиметр | 0 |
| 479. | гониометр | гониометр | гониометргониометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Гониометр (гонио – грек. γωνία – «бұрыш» + метр – грек. μέτρον – «өлшем», «шама») – бұрыштарды өте жоғары дәлдікпен өлшеуге аналған өлшеу аспабының бірі. Дефинициясы
2. Әзербайжан: goniometer 3. Қырғыз: гониометр 4.Өзбек: goniometr 5. Түрік: açıölçer 6. Ағылшын: goniometer 7. Испан: goniómetro 8. Неміс: Goniometer 9. Француз: goniomètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: гониометр – гониометр 12. гониометр – гониометр | 0 |
| 480. | индикаторная диаграмма | индикатор диаграммасы | индикатор диаграммасыиндикаторная диаграммаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Индикатор диаграммасы (индикатор – лат. indico «көрсетемін» + диаграмма –грек. Διάγραμμα (diagramma) – «бейне, сурет, сызба») – поршенді машинаның поршеннің жылжуына немесе иінді біліктің өзгеру бұрышына байланысты цилиндрдегі бу немесе газ қысымының өзгеруін көрсететін сызық. Дефинициясы
2. Әзербайжан: göstərici diaqramı 3. Қырғыз: көрсөткүч диаграмма 4. Өзбек: ko'rsatkich diagrammasi5. Түрік: gösterge diyagramı 6. Ағылшын: indicator diagram 7. Испан: diagrama indicador 8. Неміс: Indikatordiagramm 9. Француз: diagramme d'indicateur10. Бекітілген нұсқасы: индикатор – индикатор; диаграмма – диаграмма 11. Заңнамадағы қолданысы: индикатор – индикатор; диаграмма – диаграмма 12. индикаторная диаграмма – индикатор диаграммасы | 0 |
| 481. | интенсиметр | интенсиметр | интенсиметринтенсиметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Интенсиметр (интенсио – лат. intensio – «кернеу», «күшею» + метр – грек. metre – «өлшеймін») – санаудың жылдамдығын өлшеуіш – санауыштан немесе импульстік ионизациялық бөлмешіктен келетін импульстер санын санауға арналған аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: intensimetr 3. Қырғыз: интенсиметр 4. Өзбек: intensometr 5. Түрік: intensimeter 6. Ағылшын: intensimeter 7. Испан: intensímetro 8. Неміс: Intensimeter9. Француз: intensimètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: интенсиметр – интенсиметр 12. интенсиметр – интенсиметр | 0 |
| 482. | консистометр | консистометр | консистометрконсистометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Консистометр (консисто – лат. consisto – «қоюлану» + метр – грек. metre – «өлшеймін») ерітінді, езінді, қоймалжың заттардың қоюлық дәрежесін анықтайтын механикалық немесе электрлік аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: tərkibi 3. Қырғыз: консистометр 4. Өзбек: izomometr 5. Түрік: кonsistometresi 6. Ағылшын: consistometer 7. Испан: consistómetro 8. Неміс: Consistometer 9. Француз: consistomètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. консистометр – консистометр | 0 |
| 483. | коррелометр | коррелометр | коррелометркоррелометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Коррелометр (коррело – лат. correlatio – «қатынас» + метр – грек. metre – «өлшеймін») – коррелограф, коррелятор – екі электрлік процестің (олардың біреуі немесе екеуі де кездейсоқ сипатта болады немесе кездейсоқ) құрама бөліктен (мәселен, шуылдар) тұратын өзара корреляциясын автоматты түрде есептеуге арналған аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: correlometer 3. Қырғыз: коррелометр 4. Өзбек: korrelometr 5. Түрік: correlometer 6. Ағылшын: correlometer 7. Испан: correlómetro 8. Неміс: Кorrelometer 9. Француз: corrélomètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. коррелометр – коррелометр | 0 |
| 484. | коэрцитиметр | коэрцитметр | коэрцитметркоэрцитиметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Коэрцитметр (коэрцито – лат. coercitio – «ұстау» + метр – грек. metre – «өлшеймін») – үзілген магниттік тізбектің коэрцитивтік күшін өлшеуге арналған аспап. Коэрцитметр магнитдинамикалық, феррозондасы бар, дірілдеуіш катушкалары бар және т.б. түрлері болады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: coercimeter 3. Қырғыз: коэрцитиметр 4. Өзбек: koferimetri5. Түрік: coercimeter 6. Ағылшын: coercimeter 7. Испан: coercímetro 8. Неміс: Koerzimeter 9. Француз: coercimètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: коэрцитиметр – коэрцитиметр 12. коэрцитиметр – коэрцитметр | 0 |
| 485. | ксилометр | ксилометр | ксилометрксилометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ксилометр (ксило – грек. хуіоп – «ағаш» + метр – грек. metre – «өлшеймін») – пішіні түзу емес заттардың көлемін (әуелі негізінен ағаштан жасалған) анықтауға арналған аспап. Ксилометр жұмыс істеу қағидаты ішіндегі сұйықтыққа затты батырғанда ығысып шығатын сұйықтықтың көлемін есептеуге негізделген. Есептеу вертикаль қойылған ыдыспен қатынасатын градустелген мөлдір түтікпен іске асырылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: xylometer 3. Қырғыз: ксилометр 4. Өзбек: ksilometr 5. Түрік: ksilometr 6. Ағылшын: xylometer7. Испан: xilómetro 8. Неміс: Xylometer9. Француз: xylomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ксилометр – ксилометр | 0 |
| 486. | логометр | логометр | логометрлогометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Логометр (логос – грек. logos – «сөз» + метр – грек. metreо – «өлшеймін») – электр өлшеуіш аспап, оның көрсетуі екі электрлік шама (әдетте ток күші) қатынасына пропорционалды. Логометр магнитэлектрлік, электр және ферродинамикалық, электромагниттік түрлері болады. Ең кеңінен таралған магнит электрлік логометр қозғалмалы бөлігі екі элементтен, катушкалардан тұрады. Онда өлшенетін қатынасты түзейтін электрлік шамалар бағыттары бір-біріне қарама-қарсы айналдыру моменттерін туғызады. Дефинициясы
2. Әзербайжан: logometr 3. Қырғыз: логометр 4. Өзбек: logometr 5. Түрік: oran ölçer6. Ағылшын: logometеr 7. Испан: logómetro 8. Неміс: Logometer 9. Француз: logomètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: логометр – логометр 12. логометр – логометр | 0 |
| 487. | малакометрия | малакометрия | малакометриямалакометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Малакометрия (метр – грек. metros «өлшеймін») – жартылай сұйық және жартылай қатты денелердің, мысалы, битумның, балауыздың, майдың қоюлығын, жүмсақтығын, түтқырлығын анықтайтын техникалық әдістер жиынтығы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: malmetriya 3. Қырғыз: малакометрия 4. Өзбек: malmetriya 5. Түрік: malakometriya 6. Ағылшын: malmetry 7. Испан: malmetry8. Неміс: Malmetrie 9. Француз: malmetry10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. малакометрия – малакометрия | 0 |
| 488. | мареограф | мареограф | мареографмареографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Мареограф (маре – лат. mare – «теңіз» + граф – грек. grapho – «жазамын») – теңіздегі, өзендегі, көлдегі су деңгейінің ауытқуын өздігінен жазып отыратын гидрологиялық аспап. Дефинициясы
2. Әзербайжан: gelgit ölçer 3. Қырғыз: мареограф 4. Өзбек: to'lqin belgisi5. Түрік: gelgit göstergesi 6. Ағылшын: tide gauge 7. Испан: indicador de marea 8. Неміс: Gezeitenanzeige 9. Француз: marégraphe10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: мареограф – мареограф 12. мареограф – мареограф | 0 |
| 489. | нефелометр | нефелометр | нефелометрнефелометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Нефелометр (нефелос – νεφέλη «бұлт» + метр – грек. metros «өлшеймін») – химиялық сандық талдауға (дисперсиялы түйіршіктердің концентрациясын, өлшемін және пішінін анықтауға) арналған аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: nefelometre 3. Қырғыз: нефелометр 4. Өзбек: nefelometr 5. Түрік: bulanıklık 6. Ағылшын: nephelometer 7. Испан: nefelómetro 8. Неміс: Nephelometer 9. Француз: néphélomètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: нефелометр – нефелометр 12. нефелометр – нефелометр | 0 |
| 490. | оксидиметрия | оксидметрия | оксидметрияоксидиметрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Оксидметрия (оксид – нем. Oxydieren – «тотықтыру» + метр – грек. metre – «өлшеймін») – тотығу-тотықсыздандыру реакцияларына негізделген химиялық, сандық талдау тәсілдерінің тобы. Дефинициясы
2. Әзербайжан: oximetri 3. Қырғыз: оксидиметрия 4. Өзбек: oksimetr 5. Түрік: oxidimetry6. Ағылшын: oximetry 7. Испан: oximetría 8. Неміс: Oximetrie 9. Француз: oxymétrie10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: оксидиметрия – оксидиметрия 12. оксидиметрия – оксидиметрия | 0 |
| 491. | ориентир-буссоль | ориентир-буссоль | ориентир-буссольориентир-буссольСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Ориентир-Буссоль (ориентир – лат. oriēns «шыққан күн», orīrī «шығу, басталу» + буссоль – франц. boussole «компас», итал. bussola, bossolo «қорап, ыдыс») – магниттік меридианға қатысты бұрыш өлшеуіш құралдың межебалдағын бағыттау үшін қолданылатын аспап. Геодезияда, навигацияда және т.б. қолданылады. Дефинициясы
2.Әзербайжан: landmark-kompas 3. Қырғыз: ориентир-буссоль 4. Өзбек: markaziy-kompas 5. Түрік: dönüm noktası-pusula6.Ағылшын: landmark-compass 7. Испан: hito-brújula 8. Неміс: wahrzeichen-Kompass9. Француз: point de repère-boussole 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: буссоль – буссоль 12. ориентир-буссоль – ориентир-буссоль | 0 |
| 492. | пантометр | пантометр | пантометрпантометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Пантометр (панто – грек. panto's – «бәрі» + метр – грек. metre'о – «өлшеймін») – жер бетінде горизонталь және вертикаль бұрыштарды өлшеуге арналған геодезиялық құрал. Дефинициясы 2. Әзербайжан: pantometr 3. Қырғыз: пантометр 4.Өзбек: pantometr 5. Түрік: pantometr 6. Ағылшын: pantometer 7. Испан: pantómetro 8. Неміс: Pantometer9. Француз: pantomètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пантометр – пантометр | 0 |
| 493. | плювиограф | плювиограф | плювиографплювиографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Плювиограф (плювио – лат. pluvia – «жаңбыр» + граф – грек. grapho – «жазамын») – жерге жаңбыр күйінде түсетін атoмосфералық жауын-шашынның мөлшерін жазып тіркеп отыратын метеорологиялық аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: pluviograph 3. Қырғыз: плювиограф 4. Өзбек: pluviograf 5. Түрік: yağışyazar 6. Ағылшын: pluviograph 7. Испан: pluviógrafo 8. Неміс: Pluviograph9. Француз: pluviographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: плювиограф – плювиограф 12. плювиограф – плювиограф | 0 |
| 494. | профилограф | профилграф | профилграфпрофилографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Профилграф (профил – фр. profie – «пішін» + граф – грек. grapho «жазамын») – кедір-бұдырлықтың параметрлерін түйіспелі әдіспен сандық тексеруге арналған және кедір-бұдырлық пішінін қағазға түсіре алатын автоматтандырылған аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: profiloqraf
3. Қырғыз: профилграф 4. Өзбек: profilograf5. Түрік: profilci 6. Ағылшын: profilograph7. Испан: perfilógrafo 8. Неміс: Profilographe 9. Француз: profilographe10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: профилограф – профилограф 12. профилограф – профилграф | 0 |
| 495. | профилометр | профилметр | профилметрпрофилометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Профилметр (плювио – лат. pluvia – «жаңбыр» + метр – грек. metre – «өлшеймін») – беттің кедір-бұдырлығын автоматты түрде анықтауға арналған аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: profilometr 3. Қырғыз: профилометр 4. Өзбек: profilometr 5. Түрік: profilmetre 6. Ағылшын: profilometer 7. Испан: perfilómetro 8. Неміс: Profilometer 9. Француз: profilomètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: профилометр – профилометр 12. профилометр – профилметр | 0 |
| 496. | радио-альтиметр | радио-альтиметр | радио-альтиметррадио-альтиметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Радио-альтиметр (радио – лат. radiare – «сәуле шығару» + альтиметр – алтос – лат. altus – «высокий» + метр – грек. μέτρον – «өлшем», «шама») – радиотолқынның көмегімен биіктікті өлшейтін аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: radio altimetr 3. Қырғыз: радио-альтиметр 4. Өзбек: radio altimetr 5. Түрік: radyo altimetre 6. Ағылшын: radio altimeter 7. Испан: radioaltímetro 8. Неміс: Funkhöhenmesser 9. Француз: radio altimètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: радио – радио; альтиметр - альтиметр 12. радио-альтиметр – радио-альтиметр | 0 |
| 497. | радиогониометр | радиогониометр | радиогониометррадиогониометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Радиогониометр (радио – лат. radiare – «сәуле шығару» + гониометр – гонио – грек. γωνία – «бұрыш» + метр – грек. μέτρον – «өлшем», «шама») – қозғалмайтын антенналары бар радиосекторда, радиопеленгаторларда қолданылатын аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: radio göstəricisi 3. Қырғыз: радиогониометр 4.Өзбек: radio o'lchagich 5.Түрік: radyo göstergesi 6. Ағылшын: radio gauge 7. Испан: radio goniómetro 8. Неміс: Funkmessgerät 9. Француз: jauge radio10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. радиогониометр – радиогониометр | 0 |
| 498. | радиокомпаратор | радиокомпаратор | радиокомпараторрадиокомпараторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Радиокомпаратор (радио – лат. radiare – «сәуле шығару» + компаратор лат. comparator «салыстырушы») – радиотолқынның электрмагниттік өрісінің кернеуін өлшеуге арналған аспап. Жұмыс істеу принципі радиокомпаратор антеннасындағы эталонды генератордың кернеулігімен айнымалы электрлік кернеулікті салыстыруға негізделген. Дефинициясы 2. Әзербайжан: radio müqayisə et 3. Қырғыз: радиокомпаратор 4. Өзбек: radio taqqoslagichi 5. Түрік: radyo karşılaştırıcı 6. Ағылшын: radio comparator 7. Испан: comparador de radio 8. Неміс: Funkvergleicher 9. Француз: comparateur radio10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. радиокомпаратор – радиокомпаратор | 0 |
| 499. | радиометрический вакууметр | радиометрлік вакуумметр | радиометрлік вакуумметррадиометрический вакууметрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Радиометрлік вакуумметр (радио – лат. radiare – «сәуле шығару» + метр – грек. μέτρον – «өлшем», «шама» + вакуумметр – вакуум – лат. vacuum «бос, бос жер» + метр – көне грек. μετρέω «өлшеймін», μέτρον «өлшем, шама») – жұмыс істеу қағидаты радиометрлік эффектке негізделген вакуумметр. Егер бірдей қыздырылмаған екі пластиналар сиретілген газ ішіне қойылса, онда газ қысымына пропорционалды күш пластиналарды қисайтады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: radiometrik vakuum gauge 3. Қырғыз: радиометрлук вакуумметр 4. Өзбек: radiometrik vakuum o'lchagich 5. Түрік: radyometrik vakum göstergesi 6. Ағылшын: radiometric vacuum gauge 7. Испан: medidor de vacío radiométrico 8. Неміс: radiometrisches Vakuummeter 9. Француз: jauge de vide radiométrique10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: радиометр – радиометр; вакуумметр - вакуумметр 12. радиометрический вакууметр – радиометрлік вакуумметр | 0 |
| 500. | слаг | слаг | слагслагСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Слаг (ағылшын. slug) – массаның британдық бірлігі. 1 слаг = 14, 5913 кг. Дефинициясы 2. Әзербайжан: sümük 3. Қырғыз: слаг 4. Өзбек: sling 5. Түрік: sümüklüböcek6. Ағылшын: slug 7. Испан: babosa 8. Неміс: Schnecke 9. Француз: limace10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. слаг – слаг | 0 |
| 501. | спидометр | спидометр | спидометрспидометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Спидометр (спидо – ағылш. speed – «жылдамдық» + метр – грек. metre «өлшеймін») – көлік машиналарының км/с өлшемімен жылдамдығын көрсететін аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: sürətölçən 3. Қырғыз: спидометр 4. Өзбек: tezlik o'lchami 5. Түрік: hız göstergesi 6. Ағылшын: speedometer 7. Испан: velocímetro 8. Неміс: Tachometer 9. Француз: tachymètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: спидометр – спидометр 12. спидометр – спидометр | 0 |
| 502. | статограмма | статограмма | статограммастатограммаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Статограмма (статос – грек. statos – «тұрған», «қозғалмайтын» + грамма – грек. γράμμα «жазу») – статоскоптың көрсетулерін арнайы фотопленкада диаграмма түрінде белгілейді. Статограмма көрсеткіші бойынша фотоға түсіру биіктігінің айырмасын анықтайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан: statogram 3. Қырғыз: статограмма 4. Өзбек: statogrami 5. Түрік: statogramma 6. Ағылшын: statogram 7. Испан: estatograma 8. Неміс: Statogramm9. Француз: statogramme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. статограмма – статограмма | 0 |
| 503. | стилоскоп | стилскоп | стилскопстилоскопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Стилскоп (стил – ағылш. stell – «болат» + скоп – грек. skope – «қараймын», «бақылаймын») – болаттар мен қорытпалардың химиялық құрамын шығарылған сәуле спектрінің арқасында визуалды бақылау арқылы тез талдауға арналған спектрскоп. Стилскопта заттың үлгісі тез жанып буланады да одан ұшқындық және доғалық разряд шыққан сәуле спектры монохроматтық окулярға түседі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: poladoscope 3. Қырғыз: стилоскоп 4. Өзбек: plyonkkop 5. Түрік: steeloscope 6. Ағылшын: steeloscope 7. Испан: steeloscope8. Неміс: Steeloscope 9. Француз: steeloscope10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: стилоскоп – стилоскоп 12. стилоскоп – стилскоп
| 0 |
| 504. | сферометр | сфераметр | сфераметрсферометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сфераметр (сфера – грек. sphaira – «шap» + метр – грек. metre – «өлшеймін») – әрбір бұйымдардың қисықтық радиусын өлшеуге арналған оптикалық аспап. Орталық қиманың хордасы және оған сәйкес түзу сызық өлшенеді. Өлшеу шегі 40 ... 40 000 мм, қателігі 0,02 ... 0,5 %. Дефинициясы 2. Әзербайжан: sferometr 3. Қырғыз: сфераметр 4. Өзбек: spherometer 5. Түрік: spherometer 6. Ағылшын: spherometer 7. Испан: esferómetro 8. Неміс: Spherometer 9. Француз: sphéromètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сферометр – сферометр 12. сферометр – сфераметр | 0 |
| 505. | сфигмограф | сфигмограф | сфигмографсфигмографСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сфигмограф (сфигмос – грек. sphygmos – «қан соғуы» + граф – грек. grapho – «жазамын») артерия тамырының тербелісті соғуын жазуға арналған аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: sphygmograph 3. Қырғыз: сфигмограф 4. Өзбек: sfigmograf 5. Түрік: sphygmograph 6. Ағылшын: sphygmograph 7. Испан: esfigmógrafo 8. Неміс: Blutdruckmessgerät 9. Француз: sphygmographe10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сфигмограф – сфигмограф 12. сфигмограф – сфигмограф | 0 |
| 506. | сфигмоманометр | сфигмоманометр | сфигмоманометрсфигмоманометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Сфигмоманометр (сфигмос – грек. sphygmos – «қан соғуы» + манос – грек. mano's – «сирек» + метр – грек. metre – «өлшеймін)» – адам иығының артериясын басқанда пайда болатын қан қысымын өлшеуге арналған пневматикалық аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: sphygmomanometer 3. Қырғыз: сфигмоманомет 4. Өзбек: sfigmomanometre 5. Түрік: sfigmomanometre 6. Ағылшын: sphygmomanometer 7. Испан: esfigmomanómetro 8. Неміс: Blutdruckmessgerät 9. Француз: tensiomètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: сфигмоманометр – сфигмоманометр 12. сфигмоманометр – сфигмоманометр | 0 |
| 507. | телефотометр | телефотометр | телефотометртелефотометрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Телефотометр – (теле – грек. tele – «алыс» + фото – грек. phos «жарық» + метр – грек. metre «өлшеймін») – геодезиялық жұмыс кезінде және жарық техникасында алыста орналасқан заттардың жарықтығын өлшеуге арналған аспап. Ол фотометрлік құрылғыдан (өлшеуіш бөлігі) және байқалатын нәрсе кескінін беретін оптикалық жүйеден тұрады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: telefotometr 3. Қырғыз: телефотометр 4. Өзбек: telefotometr 5. Түрік: telephotometer 6. Ағылшын: telephotometer 7. Испан: telefotometro 8. Неміс: Telephotometer 9. Француз: téléphotomètre10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. телефотометр – телефотометр | 0 |
| 508. | термобатиграф | термобатиграф | термобатиграфтермобатиграфСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Термобатиграф (термо – грек. therme – «жылу» + батус – грек. bathys – «терең» + граф – грек. grapho – «жазамын») – теңіздің, көлдің, өзеннің және т.б. су қоймаларының әртүрлі тереңдігінен су алуға және судың температурасын өлшеуге арналған гидрологиялық автоматты аспап. Дефинициясы 2. Әзербайжан: thermobatygraph 3. Қырғыз: термобатиграф 4. Өзбек: termobatigraf5. Түрік: termobatigraf 6. Ағылшын: thermobatygraph 7. Испан: termobatygraph 8. Неміс: Thermobatygraph 9. Француз: thermobatygraphe10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. термобатиграф – термобатиграф | 0 |
| 509. | турбидиметрия | турбидиметрия | турбидиметриятурбидиметрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Турбидиметрия (турбид – лат. turbidus – «лай» + метр – грек. metreo – «өлшеймін») – лай ортада сіңірілетін жарық интенсивтілігін өлшеуге негізделген химиялық сандық талдаудың оптикалық әдісі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: turbidimetri 3. Қырғыз: турбидиметрия 4. Өзбек: turbidimetriya 5. Түрік: türbidimetri 6. Ағылшын: turbidimetry 7. Испан: turbidimetría 8. Неміс: Turbidimetrie 9. Француз: turbidimétrie10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: турбидиметрия – турбидиметрия 12. турбидиметрия – турбидиметрия | 0 |
| 510. | принцип верифицируемости | верификациялану қағидаты | верификациялану қағидатыпринцип верифицируемостиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. principium, грек. αρχή, - «ең алғашқы» + лат. Verificare — «ақиқатты дәлелдеу») — эмпирикалық тексеру нәтижесінде ғылыми пайымдамалардың ақиқаттылығын анықтау мүмкіндігін сипаттайтын ғылым әдіснамасының түсінігі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: doğrulanabilirlik prinsipi 3. Қырғыз: порталы принцип 4. Өзбек: tasdiqlanishi printsipi 5. Түрік: doğrulanabilirlik ilkesi 6. Ағылшын: verifiability principle 7. Испан: principio de verificabilidad 8. Неміс: Prinzip der Überprüfbarkeit 9. Француз: principe de vérifiabilité 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: принцип антропологический – антропологиялық қағидат (2018) 12. Ұсыныстар: верификациялану қағидаты | 0 |
| 511. | принцип взаимозаменимости | өзара алмастырушылық қағидаты | өзара алмастырушылық қағидатыпринцип взаимозаменимостиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. principium, грек. αρχή, - «ең алғашқы») – тілдік қолданыстар арасындағы өзара алмастырушылық қатынасын білдіретін қағидат; әдетте, белгілі бір семантикалық жүйе аясында қалыптасады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Mübadilə prinsipi 3. Қырғыз: алмаштыруучулугу принцип 4. Өзбек: O'zaro almashinish printsipi 5. Түрік: değişebilirlik ilkesi 6. Ағылшын: principle of interchangeability 7. Испан: principio de intercambiabilidad 8. Неміс: Prinzip der Austauschbarkeit 9. Француз: principe d'interchangeabilité 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: принцип антропологический – антропологиялық қағидат (2018) 12. Ұсыныстар: өзара алмастырушылық қағидаты | 0 |
| 512. | принцип замещания | алмастыру, орынбасу қағидаты | алмастыру, орынбасу қағидатыпринцип замещанияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. principium, грек. αρχή, - «ең алғашқы») — бағалау нысанының ең жоғарғы бағасы аналог нысанды сатып алуға болатын ең аз сомамен анықталатынын пайымдайтын бағалау қағидаты. Күту қағидаты — пайдаланушының болашақтағы пайдаға деген пікірін және оның нағыз құнын сипаттайтын бағалау қағидаты. Дефинициясы 2. Әзербайжан: əvəz prinsipi 3. Қырғыз: zameschaniya принцип 4. Өзбек: o'zgarish printsipi 5. Түрік: ikame prensibi 6. Ағылшын: substitution principle 7. Испан: principio de sustitución 8. Неміс: Substitutionsprinzip 9. Француз: principe de substitution 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: принцип антропологический – антропологиялық қағидат (2018) 12. Ұсыныстар: алмастыру қағидаты | -1 |
| 513. | принцип развития | даму қағидаты | даму қағидатыпринцип развитияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. principium, грек. αρχή, - «ең алғашқы») – бізді қоршаған әлемнің барлық нысандары мен құбылыстары түгел дерлік үздіксіз өзгеріс, қозғалыс және даму барысында болатынын білдіретін ғылыми қағидат. Оны қалыптастырған Ф. Энгельс. Барлық нәрсе қарапайымнан күрделіге, төменнен жоғарыға қарай ғана емес, сондай-ақ керісінше де үздіксіз дамып, өзгеріп отырады. Бұл қағидат қақтығыстарды зерттеу кезінде қақтығыстардың бір түрінің басқа түрге, көбіне қарапайымнан анағұрлым күрделіге қарай біртіндеп, ұзақ, үздіксіз, дамуы сияқты олардың эволюциясындағы үдерістерді анықтауды қажет етеді. Қақтығыс эволюциясының заңдылықтарын білу маңызды қақтығыстардың мазмұнын анағұрлым терең түсінуге және олардың дамуының анағұрлым дәл әрі ұзақ мерзімді болжамын жасауға көмектеседі. Әрбір нақты қақтығыстық өзара әрекет ету үздіксіз өзгерісте болады, яғни өзіндік қарқыны болады. Қақтығысты бағалай отырып, оның бұрын өзгеше болғанын және кейін де өзгеретіні шарасыз екендігін есте сақтаған маңызды. Дефинициясы 2. Әзербайжан: inkişaf prinsipi 3. Қырғыз: өнүгүү принцип 4. Өзбек: rivojlanish printsipi 5. Түрік: gelişme prensibi 6. Ағылшын: development principle 7. Испан: principio de desarrollo 8. Неміс: Entwicklungsprinzip 9. Француз: principe de développement 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: принцип антропологический – антропологиялық қағидат (2018) 12. Ұсыныстар: даму қағидаты | 0 |
| 514. | принцип справедливости | әдiлдiк қағидаты | әдiлдiк қағидатыпринцип справедливостиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. principium, грек. αρχή, - «ең алғашқы») – Қоғамның тіршілігінде оның мүшелерінің құқықтары мен міндеттері арасындағы, «амал-әрекет пен сауап, еңбек пен сыйақы, қылмыс пен жаза, адамдардың еңбегі мен олардың қоғамдық мойындаулары» арасындағы сәйкестік талаптарынан тұратын маңызды қағидаттардың бірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: ədalət prinsipi 3. Қырғыз: сот адилеттигин принцип 4. Өзбек: adolat printsipi 5. Түрік: adalet ilkesi 6. Ағылшын: principle of justice 7. Испан: principio de justicia 8. Неміс: Grundsatz der Gerechtigkeit 9. Француз: principe de justice 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: принцип антропологический – антропологиялық қағидат (2018) 12. Ұсыныстар: әдiлдiк қағидаты | 0 |
| 515. | принцип элеатический | элеаттық қағидасы | элеаттық қағидасыпринцип элеатическийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. principium, грек. αρχή, - «ең алғашқы») – Элеат философтары ілімдерінің жиынтығы. Дискурсивті ойлау заттар бар ма, әлде жоқ па дегенді қатесіз талқылайды. Тікелей берілген нәрсенің бәрі ақиқат ретінде сөзсіз қабылдануы тиіс емес, керісінше, барлық нәрсе ұтымды түрде негізделуі тиіс. Түсіндірілетін нәрсе ғана ақиқат. Қарама-қайшылықтан еркін пікірге сыйдыруға болмайтын нәрсе болмайды. Бар нәрсе мен түсіндіруге болатын нәрсенің арасындағы қарама-қайшылық бізде бар ұғымдардың жеткіліксіз болуының салдары, ол ешқандай пайымдауға жатпайды. Еуропа философиясындағы бұрын болған және қазірге дейін сақталған бұл қағидат рационализмге де, агностицизмге де негіз болған. Элеаттық қағидатқа қарама-қарсы қағидат – феноменологиядағы «Осы тектес заттар» қағидаты . Дефинициясы 2. Әзербайжан: Elastik prinsip 3. Қырғыз: принцип eleatichesky 4. Өзбек: Elastik printsip 5. Түрік: Elitik prensibi 6. Ағылшын: Eleatic principle 7. Испан: Principio eleatico 8. Неміс: Eleatisches Prinzip 9. Француз: Principe éléatique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: принцип антропологический – антропологиялық қағидат (2018) 12. Ұсыныстар: элеаттық қағидасы | 0 |
| 516. | принципы диалектики | диалектика қағидаттары | диалектика қағидаттарыпринципы диалектикиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. principium, грек. αρχή, - «ең алғашқы» + еж.-грек. διαλεκτική – «диалектика») – даму, жалпылама байланыс, диалектика, логика және таным теориясының теңдестігі (бірлігі) принципі, абстрактілі нәрседен нақты нәрсеге өте қағидаты, логикалық және тарихилық бірлігінің қағидаты. Даму қағидаты қозғалысты материяның негізгі қасиеті (атрибуты) ретінде танудың тікелей салдары болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: dialektik prinsipləri 3. Қырғыз: диалектикага негиздери 4. Өзбек: dialektika tamoyillari 5. Түрік: diyalektiğin ilkeleri 6. Ағылшын: principles of dialectics 7. Испан: principios de la dialéctica 8. Неміс: Prinzipien der Dialektik 9. Француз: principes de la dialectique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: принцип антропологический – антропологиялық қағидат (2018) 12. Ұсыныстар: диалектика қағидаттары | 0 |
| 517. | приобретение гражданства | азаматтық алу | азаматтық алуприобретение гражданстваСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — шет ел азаматтарының және азаматтығы жоқ тұлғалардың Қазақстан Республикасының Азаматтық алу туралы заңнамасында көзделген негіздемелер және тәртіп бойынша ҚР азаматы деген мәртебені алуы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: vətəndaşlığı əldə etmək 3. Қырғыз: жарандык алуу 4. Өзбек: fuqarolikni olish 5. Түрік: vatandaşlık edinimi 6. Ағылшын: acquisition of citizenship 7. Испан: adquisición de la ciudadanía 8. Неміс: Erwerb der Staatsbürgerschaft 9. Француз: acquisition de la citoyenneté 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: равное гражданство – тең азаматтық (2016) 12. Ұсыныстар: азаматтық алу | 0 |
| 518. | природа человека | адам табиғаты, жаратылысы | адам табиғаты, жаратылысыприрода человекаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – әлеуметтік философиядағы маңызды категориялардың бірі болып табылды, әлеуметтік мәселе зерттеулерінің басым көпшілігінің бастау алатын нүктесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: insan təbiəti 3. Қырғыз: адамдын мүнөзү 4. Өзбек: inson tabiati 5. Түрік: insan doğası 6. Ағылшын: human nature 7. Испан: naturaleza humana 8. Неміс: menschliche Natur 9. Француз: nature humaine 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: адам табиғаты | -1 |
| 519. | природное право | табиғи құқық | табиғи құқықприродное правоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. – Римде жат жерлік халықтардың құқықтарынан қалыптасқан, шетелдіктер мен римдіктердің жыныстық қатынаста болуына негіз болған, шетелдіктерге берілген ерекше құқық. Дефинициясы 2. Әзербайжан: təbii qanun 3. Қырғыз: ички укуктары 4. Өзбек: tabiiy qonun 5. Түрік: doğal hukuk 6. Ағылшын: natural law 7. Испан: ley natural 8. Неміс: Naturgesetz 9. Француз: loi naturelle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: табиғи құқық | 0 |
| 520. | причащение | нан мен шарап сыйлау, арылту, аластау | нан мен шарап сыйлау, арылту, аластаупричащениеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Христиандық сыйлау әдет-ғұрпы (құпиялылық деп аталады). Дефинициясы 2. Әзербайжан: birlik 3. Қырғыз: курмандыктары 4. Өзбек: hamkorlik 5. Түрік: adak 6. Ағылшын: communion 7. Испан: comunion 8. Неміс: Kommunion 9. Француз: communion 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: нан мен шарап сыйлау; аластау | 0 |
| 521. | причина | себеп | себеппричинаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – 1. Қандай да бір іс-әрекеттің негізі, себебі. Дефинициясы 2. Басқа бір құбылыстың пайда болуына әсер ететін құбылыс. Неоплатондық философ Прокл Платонда себеп туралы әртүрлі 64 ұғым бар деп санайды, ал Аристотельде — 48. Бұл санды Платонда себептің негізгі екі ұғымына дейін, ал Аристотельде төрт ұғымға дейін қысқартуға болады. 2. Әзербайжан: səbəbi 3. Қырғыз: акыл 4. Өзбек: sababi 5. Түрік: sebep 6. Ағылшын: cause 7. Испан: la razon 8. Неміс: der grund 9. Француз: la raison 10. Заңнамадағы қолданысы: причина-себеп 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: себеп | 0 |
| 522. | проблемы глобальные | жаһандық мәселелер | жаһандық мәселелерпроблемы глобальныеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. globus (terrae) — «жер шары») — жалпы адамзатқа қатысты, жеке мемлекет аясында тіпті, географиялық өңірлерде шешімін таппаған өмірлік маңызы бар мәселелердің жиынтығы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: qlobal problemlər 3. Қырғыз: глобалдык маселелер 4. Өзбек: global muammolar 5. Түрік: küresel problemler 6. Ағылшын: global problems 7. Испан: problemas globales 8. Неміс: globale Probleme 9. Француз: problèmes globaux 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: глобальная навигационная спутниковая система – жаһандық навигациялық спутниктік жүйе (2018) 12. Ұсыныстар: жаһандық мәселелер | 0 |
| 523. | провиденциализм | провиденциализм | провиденциализмпровиденциализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. providentia — «көрегендік») — тарихты құдіреттің еркімен болатын құбылыс деп түсінетін телеологиялық ағым, тарихтың объективтік-идеалистік философиясының реакцияшыл бір түрі. Провиденциализм барлық діни жүйелерге әсіресе, христиандық пен исламға тән. Орта ғасыр тарихшылары шығармаларында тарих құдай құдіретінің көрінісі, адамдардың іс-әрекеттері арқылы байқалатын құдай ісі деп дәлелдеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: təriqət 3. Қырғыз: providentialism 4. Өзбек: provence 5. Түрік: kayracılık 6. Ағылшын: providence 7. Испан: providencia 8. Неміс: Vorsehung 9. Француз: providence 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: провиденциализм | 0 |
| 524. | провидец | көріпкел | көріпкелпровидецСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – Адамның қоршаған ортадағы объективтік құбылыстар жайлы бес сезім мүшелерінің қызметімен түсіндірілмейтін, ақылдан тыс ақпарат қабылдау мүмкіндігі. Осындай қабілетке ие адамдар құпия сыртқы және ішкі күштердің әсері арқылы және тікелей олармен байланысқа түсіп, болашақтағы оқиғалар туралы, жоғалған заттың немесе адамның мекені жайлы жекелеген ақпарлар бере алады. Дефинициясы Человек, к-рый может провидеть, ясновидец. 2. Әзербайжан: seer 3. Қырғыз: көрөгөч 4. Өзбек: ko'rgan 5. Түрік: düşsel 6. Ағылшын: seer 7. Испан: vidente 8. Неміс: Seher 9. Француз: voyant 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: көріпкел | 0 |
| 525. | провокация | арандату | арандатупровокацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. provocatio – «қарсы шығу»): Дефинициясы 1. Жеке адамдардың, топтардың, ұйымдардың ауыр, кейде тіпті, құртатын салдар тудыратын іс-әрекеттерге айдап салуы, итермелеуі. 2. Полицияның жеке агенттері мен реакциялық партиялардың (арандатушылардың) ілгерішілерді, революциялық ұйымдарды әшкерелеуге, беделін түсіруге және түптеп келгенде, тас-талқанын шығаруға бағытталған сатқындық іс-әрекеттері. 2. Әзербайжан: təxribat 3. Қырғыз: чагым 4. Өзбек: provokatsiya 5. Түрік: provokasyon 6. Ағылшын: provocation 7. Испан: provocación 8. Неміс: Provokation 9. Француз: provocation 10. Заңнамадағы қолданысы: Провокация - арандату 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: арандату | 0 |
| 526. | прогресс | прогресс, ілгерішілдік, жақсару, оңалу | прогресс, ілгерішілдік, жақсару, оңалупрогрессСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. progressus — «ілгері қозғалыс, жетістік») — ең төменгіден ең жоғары деңгейге дейінгі даму бағытын, алға қарай қозғалысты, ұйым деңгейінің артуын, ұйымның күрделілігін, ішкі байланыстардың өсуін сипаттайтын даму үрдісі. Бастапқыда прогресс идеясы жаратылыстық- ғылыми танымда қарастырылды (Ф. Бэкон, Р.Декарт). Кейінірек ол қоғамға, әлеуметтік қатынастарға да таралды (Тюрго, Кондорсе). Дефинициясы 2. Әзербайжан: irəliləyiş 3. Қырғыз: прогресс 4. Өзбек: taraqqiyot 5. Түрік: ilerleme 6. Ағылшын: progress 7. Испан: progreso 8. Неміс: Fortschritt 9. Француз: progrès 10. Заңнамадағы қолданысы: прогресс-ілгерілеу 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ілгерілеу | 0 |
| 527. | прогресс культурный | мәдени прогресс, мәдени ілгерішілдік | мәдени прогресс, мәдени ілгерішілдікпрогресс культурныйСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. progressus — «ілгері қозғалыс, жетістік» + лат. cultura - «айдау; егу; өңдеу; тәрбиелеу») — мәдениеттің алға бағытталған, жоғары көтеріліп дамуы, мәдени типтердің ауысуы, мұнда кейінгі құбылыстар алдыңғы құбылыстардан ілгерілейді, мәдениеттің дамуы үшін үлкен мүмкіндіктерге жол ашады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: mədəni irəliləyiş 3. Қырғыз: прогресс kulturny 4. Өзбек: madaniy taraqqiyot 5. Түрік: kültürel gelişme 6. Ағылшын: cultural progress 7. Испан: progreso cultural 8. Неміс: kultureller Fortschritt 9. Француз: progrès culturel 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мәдени ілгерішілдік | -1 |
| 528. | производство духовное | рухани өндiрiс | рухани өндiрiспроизводство духовноеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – сананы қалыптастыратын қызмет, адамзат қарым-қатынасының және индивидтер арасындағы өзара әрекеттің маңызды шарты. Сананың белсенді рөлін мойындауды ерекше қоғамдық нысанды қалыптастыратын сананың өзін өндіруді мойындауға дейін кеңейту, соның арқасында индивидтер әлеуметтік жүйеге шоғырланып, бірлескен қызметті жүзеге асыру мүмкіндігіне ие болады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: mənəvi istehsal 3. Қырғыз: интеллектуалдык өндүрүш 4. Өзбек: ruhiy ishlab chiqarish 5. Түрік: manevi üretim 6. Ағылшын: spiritual production 7. Испан: producción espiritual 8. Неміс: geistige Produktion 9. Француз: production spirituelle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: концентрация производства – өндірістің шоғырлануы (2016); духовное возрождение – рухани жаңғыру (2018) 12. Ұсыныстар: рухани өндiрiс | 0 |
| 529. | проксения | проксения | проксенияпроксенияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. προξενία) — ежелгі гректің халықаралы құқық институты, қоғамдық қонақжайлылық. Дефинициясы 2. Әзербайжан: proksieniya 3. Қырғыз: prokseniya 4. Өзбек: proksioniya 5. Түрік: prokseniya 6. Ағылшын: proxenia 7. Испан: proxenia 8. Неміс: Proxenie 9. Француз: proxenia 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: проксения | 0 |
| 530. | пролиферация | тарату | таратупролиферацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. proles — «ұрпақ, үрім-бұтақ» және fero — «таратамын») — организмнің жасушаны бөлу арқылы көбею жолымен өсуі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: yayılması 3. Қырғыз: жайылтпоо 4. Өзбек: tarqalishi 5. Түрік: çoğalma 6. Ағылшын: proliferation 7. Испан: proliferación 8. Неміс: Verbreitung 9. Француз: prolifération 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тарату | -1 |
| 531. | промульгация | жариялау | жариялаупромульгацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. promulgatio – «хабарлаймын, жариялаймын») – парламент қабылдаған заңды ресми жариялау (халыққа тарату). Негізінен, жариялау құқығы мемлекет басшысына тиесілі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: elan etmə 3. Қырғыз: жарыялоо 4. Өзбек: e'lon qilish 5. Түрік: ilan 6. Ағылшын: promulgation 7. Испан: promulgación 8. Неміс: Verkündung 9. Француз: promulgation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жариялау | -1 |
| 532. | промышленная демократия | өнеркәсіптік демократия | өнеркәсіптік демократияпромышленная демократияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. δημοκρατία – «халық билігі») – Қызметкерлердің кәсіпорынды басқаруына қатысуы. Өнеркәсіптік демократия идеясы социализммен (socialism) бірге туындады, алайда бұл ұғымдар әрдайым біртекті немесе жақын емес. Дефинициясы 2. Әзербайжан: sənaye demokratiyası 3. Қырғыз: өнөр жай демократия 4. Өзбек: sanoat demokratiyasi 5. Түрік: endüstriyel demokrasi 6. Ағылшын: industrial democracy 7. Испан: democracia industrial 8. Неміс: industrielle Demokratie 9. Француз: démocratie industrielle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Финансово-промышленная группа – қаржы-өнеркәсіп тобы (2006) 12. Ұсыныстар: өнеркәсіптік демократия | +1 |
| 533. | промышленная политика | өндірістік саясат | өндірістік саясатпромышленная политикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — Ұлттық экономиканың құрылымын жақсарту, әлемдік нарықтардағы жеке салалар мен кәсіпорындардың, сондай-ақ, жалпы экономиканың бәсекеге қабілеттілігін сақтау, нарық тетігі әсерінің жағымсыз салдарын түзету мақсатында қоғамның ресурстарын бөлуге мемлекеттің әсер ету шараларының кешені. Өндірістік саясаттың әртүрлі модельдері бар, оның ерекшеліктері нақты тарихи жағдайларға, атап айтар болсақ, мемлекеттің даму кезеңіне, оның экономикалық әлеуетіне, тарихи дәстүрлеріне, халықаралық еңбек бөлінісіндегі орнына байланысты. Дефинициясы 2. Әзербайжан: sənaye siyasəti 3. Қырғыз: өнөр жай саясаты 4. Өзбек: sanoat siyosati 5. Түрік: sanayi politikası 6. Ағылшын: industrial policy 7. Испан: política industrial 8. Неміс: Industriepolitik 9. Француз: politique industrielle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Финансово-промышленная группа – қаржы-өнеркәсіп тобы (2006) 12. Ұсыныстар: өндірістік саясат | +1 |
| 534. | пропедевтика | пропедевтика | пропедевтикапропедевтикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. Προπαιδέυω – «алдын ала оқытамын») — қандай да бір ғылымға кіріспе, қысқа әрі қарапайым түрде жүйелі баяндалған алдын ала кіріспе курсы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: propaedeutika 3. Қырғыз: propaedeutics 4. Өзбек: propedeutika 5. Түрік: propaedeutics 6. Ағылшын: propaedeutics 7. Испан: propedéutica 8. Неміс: Propädeutik 9. Француз: propédeutique 10. Заңнамадағы қолданысы: пропедевтика- пропедевтика 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пропедевтика | 0 |
| 535. | пророк | пайғамбар | пайғамбарпророкСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. Προφήτης – «көріпкел») — қауымға Алла ақиқатын жеткізіп, Құдайдың барлығы мен бірлігін мойындауға шақырушы адам. Бүкіл жаратылыс ішінде ақылымен ерекшеленетін адам баласына Алла дүниедегі тіршілік пен мәңгілік өмірдің сырларын ашу үшін Пайғамбарлар мен арнайы кітаптарын және сүйікті құлдарын жіберді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Peyğəmbər 3. Қырғыз: пайгамбар 4. Өзбек: payg'ambar 5. Түрік: peygamber 6. Ағылшын: prophet 7. Испан: el profeta 8. Неміс: der Prophet 9. Француз: le prophète 10. Заңнамадағы қолданысы: Пророк- пайғамбар 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пайғамбар | +1 |
| 536. | пророчество | пайғамбарлық, аян берушілік | пайғамбарлық, аян берушілікпророчествоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. Προφήτης – «көріпкел») — 1. Болжау, әртүрлі дінде құдайдың ашылуы ретінде мойындалады. Дефинициясы 2. Болжау, сәуегейлік. 2. Әзербайжан: peyğəmbərlik 3. Қырғыз: пайгамбарлыгы 4. Өзбек: bashorat 5. Түрік: kehanet 6. Ағылшын: prophecy 7. Испан: la profecía 8. Неміс: die Prophezeiung 9. Француз: la prophétie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пайғамбарлық | -1 |
| 537. | пространство культурное | мәдени кеңістiк | мәдени кеңістiкпространство культурноеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. cultura - «айдау; егу; өңдеу; тәрбиелеу») – әлеуметтік, мәдени, экономикалық, саяси, тарихи және географиялық негіздері бар көпмағыналы термин. Жалпы мәдени кеңістік мемлекеттік шекарамен сәйкес болуы мүмкін және өңірлік әрі республикалық деңгейлердегі көптеген мәдени кеңістіктерден тұруы мүмкін. Дефинициясы 2. Әзербайжан: mədəni yer 3. Қырғыз: маданий мейкиндик 4. Өзбек: madaniy makon 5. Түрік: kültürel alan 6. Ағылшын: cultural space 7. Испан: espacio cultural 8. Неміс: kultureller Raum 9. Француз: espace culturel 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: пространство – кеңістік (2015); запаздывание культурное – мәдени кешеулеу (2018) 12. Ұсыныстар: мәдени кеңістiк | +1 |
| 538. | пространство политическое | саяси кеңiстiк | саяси кеңiстiкпространство политическоеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») – тарихи тұрғыдан түсіндірілетін саяси жүйе таралатын немесе оның саяси ықпалы жүзеге асырылатын аумақтың нақты ұзындығы. Саяси тілде саяси кеңістік деген символдық және метафоралық мағынаға ие. Дефинициясы 2. Әзербайжан: siyasi məkan 3. Қырғыз: мейкиндик саясаты 4. Өзбек: siyosiy maydon 5. Түрік: siyasal alan 6. Ағылшын: political space 7. Испан: espacio político 8. Неміс: politischer Raum 9. Француз: espace politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: пространство – кеңістік (2015); политическое управление – саяси басқару (2018) 12. Ұсыныстар: саяси кеңiстiк | +1 |
| 539. | просфора | просфора, ғұрыптық бәліш | просфора, ғұрыптық бәлішпросфораСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. προσφορά — «сыйға тарту») – екі бөліктен тұратын домалақ, орташа нан (Христаның Құдай және ада сияқты екі жақты табиғатының символы). Дефинициясы 2. Әзербайжан: prosfora 3. Қырғыз: ачыткысыз нан 4. Өзбек: prosfora 5. Түрік: mayasız ekmek 6. Ағылшын: prosphora 7. Испан: prosfora 8. Неміс: Prosphora 9. Француз: prosphora 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: просфора | -1 |
| 540. | протестантизм | протестантизм | протестантизмпротестантизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. protestatio, onis f [protestor] — «қарсылық, келіспеушілік») — римдік католицизм және Шығыс Ортодоксалдық шіркеумен бірге христиан әлемінің басты бөлімшелерінің бірі болып табылады. Протестанттық Реформация (Еуропадағы XVI ғасырдағы Рим-католик шіркеуінің қарсы қозғалысы) кезінде пайда болған христиан сенімі мен практикасының нысаны болып табылады. Протестантизмнің басы – өткен христиандық дәстүрді мойындамау, мирасқорлық және католиктік шіркеудің теріс сипаты, сонымен қатар барлық шіркеулік өсиеттен, үздіксіз шіркеулік тарихи болмыстан бас тарту. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Protestantlıq 3. Қырғыз: протестанттык 4. Өзбек: Protestantizm 5. Түрік: Protestanlık 6. Ағылшын: Protestantism 7. Испан: El protestantismo 8. Неміс: Protestantismus 9. Француз: Le protestantisme 10. Заңнамадағы қолданысы: протестантизм- протестантизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: протестантизм | -1 |
| 541. | противоречия | қайшылықтар | қайшылықтарпротиворечияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. — диалектикада кез келген қозғалыстың ішкі бастауын, өмір сүруінің тамырын, даму принципін бейнелейтін категория. Дефинициясы 2. Әзербайжан: ziddiyyətlər 3. Қырғыз: карама-каршылыктар 4. Өзбек: qarama-qarshiliklar 5. Түрік: çelişkiler 6. Ағылшын: contradictions 7. Испан: contradictions 8. Неміс: Widersprüche 9. Француз: contradictions 10. Заңнамадағы қолданысы: противоречия- қайшылық 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қайшылықтар | -1 |
| 542. | проторенессанс | iлкi ренессанс | iлкi ренессанспроторенессансСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж. грек. πρῶτος — «бірінші» және фр. Renaissance — «Өрлеу») — Италия мәдениетінің тарихында дученто (1200) және треченто (1300) уақытына келетін Ренессанстың алдындағы кезең. Ортағасыр дәуірінен Қайта өрлеу дәуіріне ауыспалы кезең болып саналады. Терминді алғаш рет швейцарлық тарихшы Я. Буркхардт енгізген. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Protorenessans 3. Қырғыз: Protorenessans 4. Өзбек: proton-Uyg'onish davri 5. Түрік: Protorenessans 6. Ағылшын: proto-Renaissance 7. Испан: proto-renacimiento 8. Неміс: Proto-Renaissance 9. Француз: proto-renaissance 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: iлкi ренессанс | +1 |
| 543. | профанное | профандық, білместік | профандық, білместікпрофанноеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. profanus – «қасиеттен айырылған; күнәсі бар») — қасиет сапасы жоқ нысанның онтологиялық және аксилогиялық тұрғыдан алғандағы төменгі жағдайын білдіретін категория. Дефинициясы 2. Әзербайжан: küfür 3. Қырғыз: четке каккан 4. Өзбек: axloqsiz 5. Түрік: laik 6. Ағылшын: profane 7. Испан: profano 8. Неміс: profan 9. Француз: profane 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: профандық | -1 |
| 544. | процесс политический | саяси үдеріс | саяси үдеріспроцесс политическийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. prōcēssus – «алға жылжу» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — қоғамның кеңістігі мен уақыты өзгеріп отыратын саяси жүйесінің әрекет ету тәсілі; саясат субъектілерінің жиынтық қызметі, соның арқасында саяси жүйе әрекет етіп, дамиды. Дефинициясы 2. Әзербайжан: siyasi prosesdir 3. Қырғыз: саясий жараян 4. Өзбек: siyosiy jarayon 5. Түрік: politik süreç 6. Ағылшын: political process 7. Испан: proceso político 8. Неміс: politischer Prozess 9. Француз: processus politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: процесс – процесс, үдеріс (2010); политическое управление – саяси басқару (2018) 12. Ұсыныстар: саяси үдеріс | -1 |
| 545. | прудонизм | прудонизм, прудоншылдық | прудонизм, прудоншылдықпрудонизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – Қоғам мүшелері дербес ұсақ меншік иелері-өндірушілер бола алатын қоғамдық құрылысты қалыптастыруды ұсынған ұсақ буржуаздық ілім. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Proudhonism 3. Қырғыз: прудонизмнин 4. Өзбек: Proudhonizm 5. Түрік: prudonculuk 6. Ағылшын: Proudhonism 7. Испан: Proudonismo 8. Неміс: Proudhonismus 9. Француз: Proudhonisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: прудоншылдық | -1 |
| 546. | прямая агрессия | тіке агрессия | тіке агрессияпрямая агрессияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. aggressio – «шабуылдау» ) – ниеті мен мақсаты ашық түрде көрініс табатын мінез-құлық. Дефинициясы 2. Әзербайжан: birbaşa təcavüzdür 3. Қырғыз: түздөн-түз агрессия 4. Өзбек: to'g'ridan-to'g'ri tajovuz 5. Түрік: doğrudan saldırganlık 6. Ағылшын: direct aggression 7. Испан: agresión directa 8. Неміс: direkte Aggression 9. Француз: agression directe 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: агрессия – агрессия (2018) 12. Ұсыныстар: тіке агрессия | -1 |
| 547. | прямые выборы | төте сайлау | төте сайлаупрямые выборыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — сайлаушылар биліктің өкілетті органдарына депутаттарды төте және тікелей сайлайтын сайлау жүйесі. Көп деңгейлі жанама сайлаулардан айырмашылығы – бұл сайлаушылардың еркін тиімді білдіретін және олардың сенімін ақтайтын депутаттарды кері қайтару құқығын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: birbaşa seçki 3. Қырғыз: түздөн-түз шайлоо 4. Өзбек: to'g'ridan-to'g'ri saylov 5. Түрік: doğrudan seçim 6. Ағылшын: direct election 7. Испан: elección directa 8. Неміс: direkte wahl 9. Француз: élection directe 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: прямые налоги – тікелей салықтар (2016); выборы – сайлау (2016) 12. Ұсыныстар: тікелей сайлау | +1 |
| 548. | псалтырь | псалтырь, дұғалар | псалтырь, дұғаларпсалтырьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (шірк.-слав. ѱалти́рь; грек. Ψαλτήριον – «псалтерия деген музыкалық аспаптың атауына байланысты») — Ескі Өсиеттің Киелі кітабы. Псалтирь 150 немесе 151 псалмадан — «әннен» немесе «әнұраннан» тұрады, мұнда әртүрлі өмірлік сынақ кезінде діншілдердің қуанған кезіндегі тақуалық сырды білдіреді. Ежелгі еврей тілінен аударылған. Інжілде Псалтирь Иова кітабынан кейін және Соломонның өсиет кітабының алдында тұрады. Бірқатар ұлттық Киелі кітапта Псалтирь «Псалма» деп аталады, мысалы, грек. Ψαλμοί, ағылш. Psalms. Дефинициясы 2. Әзербайжан: hymnal 3. Қырғыз: каптын 4. Өзбек: hymnal 5. Түрік: zebur 6. Ағылшын: Psalter 7. Испан: himnario 8. Неміс: Gesangbuch 9. Француз: cantique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: псалтырь | -1 |
| 549. | психология национальная | ұлт психологиясы | ұлт психологиясыпсихология национальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( грек psyche – «душа» және logos – «оқу, ғылым» + + нем. Volkstum — «халық») – белгілі бір ұлт өкілдеріне тән, ұрпақтан ұрпаққа беріліп отыратын мінез-құлық пен психологиялық қарекет ерекшеліктері. Ұлттықпсихология рухани мәдениетте, сезімдерде, әдет-ғұрыпта, тілде, адамгершілік әдептік салада ұлттық мінездің көптеген психологиялық көріністері мен этностық белгілерін қамтиды. Ұлттық психология — тіпті әр түрлі таптарға жататын адамдардағы мінез-құлықтың орнықты негіздерінің бірі. Алайда қоғамда болып жатқан өзгерістерге тәуелді ол да өзгеріп отырады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: milli psixologiya 3. Қырғыз: улуттук психология 4. Өзбек: milliy psixologiya 5. Түрік: ulusal psikoloji 6. Ағылшын: national psychology 7. Испан: psicología nacional 8. Неміс: nationale Psychologie 9. Француз: psychologie nationale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: национальная элита – ұлттық элита (2018) 12. Ұсыныстар: ұлттық психология | +1 |
| 550. | психология этническая | этностық психология | этностық психологияпсихология этническаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( грек psyche – «душа» және logos – «оқу, ғылым» + грек. ethnos — «халық») – мәні әртүрлі нәсіл және халықтардың психикалық ақыл-ой жүйесінің ерекшелігі болып саналатын психология тармақтарының бірі; әлеуметтік психологияның ірі бөлімі. Мәдени антропология және психология сияқты екі ғылымның түйісуі негізінде пайда болған пәнаралық білім саласы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: etnik psixologiya 3. Қырғыз: этникалык психология 4. Өзбек: etnik psixologiya 5. Түрік: etnik psikoloji 6. Ағылшын: ethnic psychology 7. Испан: psicologia etnica 8. Неміс: ethnische Psychologie 9. Француз: psychologie ethnique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: культура этническая – этностық мәдениет (2018) 12. Ұсыныстар: этностық психология | +1 |
| 551. | пуританизм | пуритандық | пуритандықпуританизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. purus – «таза») – XVI ғасырдың екінші жартысында Англия және Шотландияда ағылшын шіркеулерінің тізбекті реформациясы үшін қалыптасқан оппазициялық - діни қозғалыс. Католицизмнен қалған белгілерден оны тазарту: епискілік институттарын өзгерту, шіркеу жерлерін кәмпескелеу, шіркеулердің арзандауы. Пуритандар оразаны, қасиеттілерді, көптеген діни мерекелерді мойындамады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: puritanism 3. Қырғыз: пуритандык 4. Өзбек: puritanizm 5. Түрік: püritenlik 6. Ағылшын: puritanism 7. Испан: puritanismo 8. Неміс: Puritanismus 9. Француз: puritanisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пуритандық | +1 |
| 552. | путч | путч‚ көтерiлiс | путч‚ көтерiлiспутчСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (нем. Putsch) — қастандық жасаушылар іске асырған мемлекеттік төңкеріс, сондай-ақ осындай төңкеріс жасауға тырысу. Путчтің классикалық төңкерістен өзгешелігі – оны кішкентай топ қоғамға әлеуметтік тірек жасамай, объективті факторларды ескермей жасайды, путчте қарулы іс-әрекеттерден көрініс табады, ол көпшіліктің қолдауына сүйенбейді, жағдайды да, ойластырылған іс-әрекеттер бағдарламасын да ескермейді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: zərbə 3. Қырғыз: путч 4. Өзбек: zarba 5. Түрік: darbe 6. Ағылшын: putsch 7. Испан: golpe de estado 8. Неміс: Putsch 9. Француз: coup 10. Заңнамадағы қолданысы: путч- төңкеріс 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: төңкеріс | +1 |
| 553. | пуэрилизм | пуэрилизм | пуэрилизмпуэрилизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. puerilis — «балалар») — долылық тарылған сана негізінде баланікі тәрізді мінез-құлықпен сипатталатын долылық психоз түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: puerilism 3. Қырғыз: puerilism 4. Өзбек: puerilism 5. Түрік: puerilism 6. Ағылшын: puerilism 7. Испан: puerilismo 8. Неміс: Puerilismus 9. Француз: puérilisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пуэрилизм | +1 |
| 554. | раб | құл | құлрабСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — басқа адамның меншігінде болатын адам. Құлдық — бір индивид екіншінің иелігінде болатын меншік түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: qul 3. Қырғыз: кул 4. Өзбек: qul 5. Түрік: köle 6. Ағылшын: slave 7. Испан: esclavo 8. Неміс: Sklave 9. Француз: esclave 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құл | +1 |
| 555. | Рабат | Рабат | РабатРабатСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. الرباط — Ар-Рибат, рибат деген — «күшейтілген монастырь», ор. Арбат) — Марокконың астанасы, оның мәдени және индустриалды орталығы. Сале қаласы Рабатпен тікелей шектесіп тұр, сөйтіп, олардың бәрі астана агломерациясын құрауда. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Rabat 3. Қырғыз: Рабат 4. Өзбек: Rabat 5. Түрік: Rabat 6. Ағылшын: Rabat 7. Испан: Rabat 8. Неміс: Rabat 9. Француз: Rabat 10. Заңнамадағы қолданысы: Рабат- Рабат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Рабат | +1 |
| 556. | рабовладельческое общество | құл иеленуші қоғам | құл иеленуші қоғамрабовладельческое обществоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( ағыл. society, slave-owning; нем. Sklavenhaltergesellschaft) – өндіріс құралдарына және тікелей өндірушілерге деген жекеменшікпен сипатталатын формация, құл иеленуші қоғамның негізгі санаттары – құлдар мен құл иеленушілер. Дефинициясы 2. Әзербайжан: qul cəmiyyəti 3. Қырғыз: кул коом 4. Өзбек: qullar jamiyati 5. Түрік: köle toplumu 6. Ағылшын: slave society 7. Испан: sociedad de esclavos 8. Неміс: Sklavengesellschaft 9. Француз: société d'esclaves 10. Заңнамадағы қолданысы: рабовладельческое общество-құлиеленушiлiк қоғам 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құлиеленушiлiк қоғам | +1 |
| 557. | рабовладельчество | құл иеленушілік | құл иеленушілікрабовладельчествоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – Құл иеленуге негізделген қоғамдық құрылыс; құл иеленушілік құрылыс. Дефинициясы 2. Әзербайжан: köləlik 3. Қырғыз: кулчулук 4. Өзбек: qullik 5. Түрік: kölelik 6. Ағылшын: slavery 7. Испан: la esclavitud 8. Неміс: Sklaverei 9. Француз: l'esclavage 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құл иеленушілік | +1 |
| 558. | рабство | құлдық | құлдықрабствоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — адамзат тарихындағы қанаудың дөрекі түрі. Құлдық алғашқы қауымдық қоғам ыдырай бастаған кезеңде пайда болды. Алғашқыда соғыс тұтқындары, қарыздарын өтей алмаған кедейлерді құлға айналдырылды. Кейіннен құл саудасы кеңінен өріс алды. Құлдықтың классикалық үлгісі ежелгі Вавилонда, Египетте, Грекияда, Римде болды. Кейбір Араб және Африка мемлекеттерінде әлі де бар. Дефинициясы 2. Әзербайжан: köləlik 3. Қырғыз: кулчулук 4. Өзбек: qullik 5. Түрік: kölelik 6. Ағылшын: slavery 7. Испан: la esclavitud 8. Неміс: Sklaverei 9. Француз: l'esclavage 10. Заңнамадағы қолданысы: рабство- Құлдық 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құлдық | +1 |
| 559. | равенство возможностей | мүмкіндіктер теңдігі | мүмкіндіктер теңдігіравенство возможностейСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (equality of opportunity) – адамдар санатына, жасына, нәсіліне немесе руына қарамастан, қоғамда өзі қалайтын жағдайға қол жеткізу жолында тең құқылы болуы керек деген идея. Дефинициясы 2. Әзербайжан: fürsət bərabərliyi 3. Қырғыз: мүмкүнчүлүктүн бирдейлиги 4. Өзбек: imkoniyat tengligi 5. Түрік: fırsat eşitliği 6. Ағылшын: equality of opportunity 7. Испан: igualdad de oportunidades 8. Неміс: Chancengleichheit 9. Француз: égalité des chances 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: равенство – теңдік (2015); Структура ООН по вопросам гендерного равенства и расширения прав и возможностей женщин (ООН Женщины) – БҰҰ Гендер тендігі және әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту жөніндегі құрылымы(БҰҰ ГТӘҚҚ) (2013) 12. Ұсыныстар: мүмкіндіктер теңдігі | +1 |
| 560. | рагаиб | рағайып | рағайыпрагаибСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Мұсылмандардың Раджаб айындағы ең қасиетті түндерінің бірі. Бұл мереке сол айдың алғашқы жұма күнінде мерекеленеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: ragaib 3. Қырғыз: ragaib 4. Өзбек: ragaib 5. Түрік: ragaib 6. Ағылшын: ragaib 7. Испан: ragaib 8. Неміс: Ragaib 9. Француз: ragaib 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: рағайып | 0 |
| 561. | раджаб | ережеп | ережепраджабСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. رجب) — мұсылмандардың күнтізбесіндегі жетінші ай, әскери іс-әрекеттер жасауға тыйым салынған төрт айдың бірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: rajab 3. Қырғыз: ражаб, 4. Өзбек: rajab 5. Түрік: Receb 6. Ағылшын: rajab 7. Испан: Rajab 8. Неміс: Rajab 9. Француз: Rajab 10. Заңнамадағы қолданысы: Раджаб- Раджаб 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ережеп | 0 |
| 562. | раджас | раджас | раджасраджасСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (санскр. रजस्) немесе ра́джо-гу́на — санкхьи философиясындағы алты индуизм философиясы мектебінің біреуі — құмарлық гуны немесе қызмет гуны сияқты материалдық табиғат Гуны сапаларының бірі. Егер индивид немесе элемент барынша белсенділік, құмарлық немесе қозу белгілерін барынша көрсетсе, мұндай тұлға немесе элемент раджастың әсерімен дегенді білдіреді. Раджас бір жағынан, әрекетсіздік, қараңғылық, надандық және жалқаулық сапалары болып табылатын тамаса немесе тамо-гун анағұрлым төмен сапаға қайшы қойылса, екінші жағынан, тазалықпен, діншілдікпен және тыныштық сияқты саттвы немесе саттва-гунға қарсы қойылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: rajas 3. Қырғыз: раджанын 4. Өзбек: rajas 5. Түрік: rajas 6. Ағылшын: rajas 7. Испан: rajas 8. Неміс: Rajas 9. Француз: Rajas 10. Заңнамадағы қолданысы: Раджас- Раджас 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: раджас | 0 |
| 563. | радикал | радикал | радикалрадикалСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (кейінгі лат. radicalis – «түпкілікті», лат. radix – «түбір») – Жартылай демократиялық реформаларды өткізуді талап ететін солшыл партиялардың жақтаушылары. Дефинициясы 2. Әзербайжан: radikal 3. Қырғыз: негизги 4. Өзбек: radikal 5. Түрік: radikal 6. Ағылшын: radical 7. Испан: radical 8. Неміс: radikal 9. Француз: radical 10. Заңнамадағы қолданысы: радикал- радикал 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: радикал | 0 |
| 564. | радикализм | радикализм | радикализмрадикализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (кейінгі лат. radicalis – «түпкілікті», лат. radix – «түбір») – 1) жақтастары өмір сүріп отырған әлеуметтік-саяси жүйені сынға алатын және түбегейлі өзгерістер мен реформалардың жүргізілуін талап ететін саяси ағым; 2) қандай да бір істердегі жағдайды түбірімен түбегейлі өзгертудегі талпыныстардың, тәуекелді ымырасыз талаптардың жүзеге асырылуы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: radikalizm 3. Қырғыз: радикализм 4. Өзбек: radikalizm 5. Түрік: radikallik 6. Ағылшын: radicalism 7. Испан: radicalismo 8. Неміс: Radikalismus 9. Француз: radicalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: радикализм- радикализм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: радикализм | 0 |
| 565. | развитие политическое | саяси даму | саяси дамуразвитие политическоеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — саяси жүйенің қоғам мен мемлекетті басқару ісіндегі элита мен қатардағы азаматтардың өздерінің ерекше қызметтерін орындауын сақтап, әрі ол мүмкіндіктерді үлғайта отырып өзгеріп отырған әлеуметтік жағдайға икемделуі. Ал екінші бір дерекке сүйенер болсақ, саяси даму - көп-қырлы процесс, оның барысында әртүрлі саяси күштердің өзара қарым-қатынасы саяси мінез-құлықтағы, саяси мәдениеттегі, қоғам саяси жүйесіндегі өзгерістерге әкеледі. Сонымен, саяси даму бұл - саяси жүйе мен басқару тәртіптерінің эволюциясы, оның белгілері: басқару құрылымының жағдайы, мемлекетпен қарым-қатынаста азаматтардың араласу деңгейі және тағы басқа мәселелердің теориялық түрғыдан шешілуі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: siyasi inkişaf 3. Қырғыз: саясий окуялар 4. Өзбек: siyosiy rivojlanish 5. Түрік: siyasal gelişim 6. Ағылшын: political development 7. Испан: desarrollo político 8. Неміс: politische Entwicklung 9. Француз: développement politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политическое развитие-саяси даму 11. Бекітілген: устойчивое развитие – орнықты даму (2016); политическое управление – саяси басқару (2018) 12. Ұсыныстар: саяси даму | 0 |
| 566. | разгосударствление | мемлекет иелiгiнен алу | мемлекет иелiгiнен алуразгосударствлениеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — шаруашылық жүргізуші субъектілерді тікелей басқару атқарымдарын мемлекеттен жеке немесе заңды тұлғаларға ішінара немесе толық (соның ішінде жекешелендіру жолымен де) беру. Әкімшілдік-әміршілдік экономикадан нарықтық экономикаға көшудің, тауар өндірушілердің дербестігін нығайтудың, нарықты тауарлармен (қызметтермен) молықтырудың, тауарлардың сапасын арттырудың мемлекеттік кәсіпорындардың монополизмін жоюдың маңызды бағыты ретінде қаралады. Қолданыстағы зандарға және жекешелендіру бағдарламасына сәйкес жүзеге асырылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: denationalization 3. Қырғыз: мамлекеттен ажыратуу 4. Өзбек: davlatdan olib tashlash 5. Түрік: ulusalsızlaşması 6. Ағылшын: denationalization 7. Испан: desnacionalización 8. Неміс: Denationalisierung 9. Француз: dénationalisation 10. Заңнамадағы қолданысы: разгосударствление-мемлекет иелiгiнен алу 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мемлекет иелiгiнен алу | 0 |
| 567. | разделение власти | билiктiң бөлiнуi | билiктiң бөлiнуiразделение властиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — мемлекеттік билікті ұйымдастыру қағидаты, оған сәйкес мемлекеттегі билік бір-бірінен тәуелсіз, бірін-бірі тепе-теңдікте ұстайтын үш тармаққа бөлінеді - атқарушы, заңшығарушы және сот билігі. Билік бөлінісі теориясы сонау ежелгі дәуірден бастау алады. Мысалы, Аристотель мемлекеттік құрылымның кез келген түрінің негізі үш бөліктен тұрады дейді: біріншісі - мемлекеттің ісін қарастыратын заң шығарушы-кеңесші орган; екіншісі - қызметтік, яғни мемлекеттік қызметтер және олардың орнын ауыстыру әдістері; үшінші - сот органдары. Дефинициясы 2. Әзербайжан: səlahiyyətlərin ayrılması 3. Қырғыз: бийликти бөлүштүрүү 4. Өзбек: vakolatlarni ajratish 5. Түрік: güçlerin ayrılması 6. Ағылшын: separation of powers 7. Испан: separación de poderes 8. Неміс: Gewaltenteilung 9. Француз: séparation des pouvoirs 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: частное разделение труда - жеке еңбек бөлінісі (2016); кризис власти - билік дағдарысы (2018) 12. Ұсыныстар: билiктiң бөлiнуi | -1 |
| 568. | рай | жұмақ, пейіш | жұмақ, пейішрайСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – діни түсініктегі адам жанының о дүниеде мәңгілік рақатта болатын орны. Жәннат туралы түсінік жанның о дүниелік өмірі туралы алғашқы діни сенімдерден бастау алады. Тәуратта (Көне өсиет) Жәннат алғашында Адам ата мен Хауа ана тұрып, кейін күнәлары үшін қуылған ғажайып бау-бақша түрінде суреттелген. Інжілде (Жаңа өсиет) Жәннат туралы түсінік дінге сенушілердің өлгеннен кейін қайтып оралатын орны ретінде сипатталған. Көптеген діндерде Жәннат рахаты күнаҺарлардың тозақта тартатын азабына қарсы қойылады. Жәннат — ислам дінінде адал мұсылмандардың о дүниедегі мәңгілік мекені ретінде суреттеледі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: cənnət 3. Қырғыз: бейиш 4. Өзбек: jannat 5. Түрік: cennet 6. Ағылшын: paradise 7. Испан: paraiso 8. Неміс: Paradies 9. Француз: le paradis 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жұмақ | 0 |
| 569. | ракят | рәкат | рәкатракятСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – Намаз оқып тұрған адамның (Құранның аяттарын оқып тұрған) тұрған, бір рет белін бүгіп, екі рет жерге басы июден тұратын намаздың бір циклі. Әр намаз осындай циклдерден тұрады. Таңғы фаджр намазында міндетті түрде 2 рәкат, күндізгі зухр намазында 4 рәкат, кешкі мағриб намазында 3 рәкат және т.б. болады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: rakat 3. Қырғыз: Белгисиз 4. Өзбек: rakat 5. Түрік: Rakyat 6. Ағылшын: rakat 7. Испан: Rakat 8. Неміс: Rakat 9. Француз: rakat 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: рәкат | 0 |
| 570. | рамадан | рамазан | рамазанрамаданСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. رمضان) немесе Рамаза́н (түр. Ramazan) — тәуліктің күндізгі уақытында ауыз бекіту, исламның негізгі бес парызының үшіншісі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: ramadan 3. Қырғыз: Рамазан 4. Өзбек: ramadan 5. Түрік: Ramazan 6. Ағылшын: Ramadan 7. Испан: ramadan 8. Неміс: Ramadan 9. Француз: ramadan 10. Заңнамадағы қолданысы: Рамадан - Рамадан 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: рамазан | 0 |
| 571. | рамакришна | рамакришна | рамакришнарамакришнаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. — үнділік гуру, индуизмнің реформаторы, мистик, насихатшы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: ramakrishna 3. Қырғыз: Ramakrishna 4. Өзбек: ramakrishna 5. Түрік: Ramakrişna 6. Ағылшын: ramakrishna 7. Испан: ramakrishna 8. Неміс: Ramakrishna 9. Француз: ramakrishna 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: рамакришна | 0 |
| 572. | Рамаяна | Рамаяна | РамаянаРамаянаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (санскр. रामायण, Rāmāyaṇa IAST – «Раманың саяхаты») — үндінің көне эпосы, қасиетті кітабы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Ramayana 3. Қырғыз: Рамаяна 4. Өзбек: Ramayana 5. Түрік: Ramayana 6. Ағылшын: Ramayana 7. Испан: Ramayana 8. Неміс: Ramayana 9. Француз: Ramayana 10. Заңнамадағы қолданысы: Рамаяна- Рамаяна 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Рамаяна | 0 |
| 573. | рационализм | рационализм | рационализмрационализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. rationalis — «ақылды») – болмыстың, танымның, моральдың негізі ақыл деп санайтын философиялық ілім. Рационализм иррационализм мен сенсуализмге қарсы философиялық ағым ретінде 17 — 19 ғасырларда қалыптасты, негізін салушылар Р.Декарт пен Б.Спиноза. Рационализм орта ғасырдағы діни, теологиялық көзқарастарға қарсы болып, әлемді жаратушы құдай жоқ, болмыс, табиғат ақыл-оймен танылады деп атеистік идеяны насихаттады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: rasyonalizm 3. Қырғыз: салттуулук 4. Өзбек: ratsionalizm 5. Түрік: akılcılık 6. Ағылшын: rationalism 7. Испан: racionalismo 8. Неміс: Rationalismus 9. Француз: le rationalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: рационализм- рационализм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: рационализм | 0 |
| 574. | реальность социальная | әлеуметтiк шындық | әлеуметтiк шындықреальность социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. realis — «заттық, шынайы» + лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — жалпыхалықтық қағидаттарды, заңдар мен әлеуметтік түсініктерді қамтитын, индивидтер арасындағы өзара әрекеттестіктің нәтижесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: sosial həqiqət 3. Қырғыз: коомдук чындык 4. Өзбек: ijtimoiy haqiqat 5. Түрік: sosyal gerçeklik 6. Ағылшын: social reality 7. Испан: realidad social 8. Неміс: soziale Realität 9. Француз: réalité sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Реальность – болмыстық (2006); социальная защита – әлеуметтік қорғау (2016) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк болмыс | 0 |
| 575. | реваншизм | реваншизм | реваншизмреваншизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фран. revanche – «кек қайтару») - соғыста жеңіліске ұшыраған елдің үстемдік етуші топтарының қандай да жолмен болмасын, тіпті, жаңа соғыс жариялау жолымен болсын бұрынғы үстемдік жағдайын орнына келтіру үшін талпыныс саясаты. Дефинициясы 2. Әзербайжан: revanşizm 3. Қырғыз: revanchism 4. Өзбек: revanxizm 5. Түрік: revanchism 6. Ағылшын: revanchism 7. Испан: revanchismo 8. Неміс: Revanchismus 9. Француз: revanchisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: реваншизм | 0 |
| 576. | ревизионизм | ревизионизм | ревизионизмревизионизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (revisio — «қайта қарау», лат. re — «пере» және visio — «қарау») — қандай да бір қалыптасқан теорияны немесе доктринаны қайта қарау қажеттілігін жариялайтын идеялық бағыттар. Термин алғаш рет неміс социал-демократиясында марксизмді жаңа тарихи жағдайларға байланысты қайта қарау қажеттілігі туралы жариялаған немістің Эдуард Бернштейн (бернштейндік) тұжырымына қарсы қолданылған болатын. Дефинициясы 2. Әзербайжан: revizyonizm 3. Қырғыз: revisionism 4. Өзбек: revizyonizm 5. Түрік: saptırımcılık 6. Ағылшын: revisionism 7. Испан: revisionismo 8. Неміс: Revisionismus 9. Француз: le révisionnisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ревизионизм | 0 |
| 577. | революция | революция | революцияреволюцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. revolutіc — «бетбұрыс, төңкеріс») — табиғат, қоғам өміріндегі, білім мен танымдағы сапалы өзгерістер. Білім мен танымдағы өзгерістер қатарына ғылыми - техникалық, мәдени, т.б. Революцияларды немесе бетбұрыстық мәні бар адамзат қол жеткізген табыстарды жатқызуға болады. Әлеуметтік Революция қоғамның жаңа сапаға ауысуына жол ашып, сапалы өзгерістерді бейнелейді. Әлеуметтік Революция қоғамның саяси, экономикалық, рухани өміріне түбірлі өзгерістер енгізу үрдісін бастап береді. Революция өзінің даму мүмкіндіктерін сарқыған қоғамның прогрессивті сатыға өтуін қамтамасыз етіп, оның әлеуметтік экономикалық құрылымын түбегейлі өзгертуге қызмет етеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: inqilab 3. Қырғыз: төңкөрүш 4. Өзбек: inqilob 5. Түрік: devrim 6. Ағылшын: revolution 7. Испан: revolución 8. Неміс: Revolution 9. Француз: révolution 10. Заңнамадағы қолданысы: революция- революция 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: төңкеріс | 0 |
| 578. | революция культурная | мәдени революция | мәдени революцияреволюция культурнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. revolutіc — «бетбұрыс, төңкеріс» + лат. cultura - «айдау; егу; өңдеу; тәрбиелеу») — Қоғамның рухани өміріндегі түпкілікті өзгерістер, әлеуметтік-экономикалық және саяси салалардағы төңкерістермен қатар жүретін (немесе алдында болатын) үстемдік ететін өмір салты мен тұрмыс салтындағы негізгі құндылықтардың өзгеруі мен ауысуы. Мәдени дамудың сабақтастығын сақтап тұратын эволюциялық өзгерістерден айырмашылығы – мәдени революция белгілі бір социумның немесе өркениеттің мәдениет «өзегін» немесе «кодын» түбегейлі өзгертуді, оның құрамын, құндылықтарын, нысаны мен қызметін қайта құруды көздейді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: mədəni inqilab 3. Қырғыз: маданий төңкөрүш 4. Өзбек: madaniy inqilob 5. Түрік: kültürel devrim 6. Ағылшын: cultural revolution 7. Испан: revolución cultural 8. Неміс: Kulturrevolution 9. Француз: révolution culturelle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: культурная система – мәдени жүйе (2018) 12. Ұсыныстар: мәдени төңкеріс | 0 |
| 579. | революция неолитическая | неолиттiк революция | неолиттiк революцияреволюция неолитическаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. revolutіc — «бетбұрыс, төңкеріс» + еж.-грек. νέος — «жаңа» және еж.-грек. λίθος — «тас») – Адамдар қауымдастығының жабайы аңшылық пен терушілік экономикадан егіншілік пен мал шаруашылығына негізделген ауылшаруашылығына көшуі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: neolitik inqilab 3. Қырғыз: Neolithic төңкөрүш 4. Өзбек: neolitik inqilob 5. Түрік: neolitik devrim 6. Ағылшын: neolithic revolution 7. Испан: revolución neolítica 8. Неміс: neolithische Revolution 9. Француз: révolution néolithique 10. Заңнамадағы қолданысы: неолитическая революция-неолит төңкерісі (2018) 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: неолит төңкерісі | 0 |
| 580. | революция политическая | саяси революция | саяси революцияреволюция политическаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. revolutio – «бетбұрыс, төңкеріс» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») – қоғамның саяси өмірін түбірімен өзгерту, билік жүйесін құлату немесе саяси көшбасшыны, мемлекет басшысын ауыстыру. Саяси төңкеріс себептері сан алуан болуы мүмкін, бірақ ортақ алғышарт - қоғамдағы бірліктің болмауы, белгілі бір әлеуметтік топтың көңіл толмаушылығы. Сонымен бірге саяси жүйенің әлсіздігі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: siyasi inqilab 3. Қырғыз: саясий төңкөрүш 4. Өзбек: siyosiy inqilob 5. Түрік: siyasal devrim 6. Ағылшын: political revolution 7. Испан: revolución política 8. Неміс: politische Revolution 9. Француз: révolution politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: политическая цель – саяси мақсат (2016) 12. Ұсыныстар: саяси төңкеріс | 0 |
| 581. | революция социалистическая | социалистік революция | социалистік революцияреволюция социалистическаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. revolutio – «бетбұрыс, төңкеріс» + лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — пролетарлық революция, капиталистік қоғамдық-экономикалық формациядан коммунистік формацияға өтуді жүзеге асыратын әлеуметті революцияның ең жоғарғы түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: sosialist inqilab 3. Қырғыз: КРдын 4. Өзбек: sotsialistik inqilob 5. Түрік: sosyalist devrim 6. Ағылшын: socialist revolution 7. Испан: revolución socialista 8. Неміс: sozialistische Revolution 9. Француз: révolution socialiste 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: лига аграрно-социалистическая – аграрлық-социалистiк лига (2018) 12. Ұсыныстар: социалистік төңкеріс | 0 |
| 582. | революция социальная | әлеуметтiк революция | әлеуметтiк революцияреволюция социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. revolutio – «бетбұрыс, төңкеріс» + лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — Қоғамдық ғылымдарда – көп адамның негізінен, зорлық-зомбылық күшімен әлеуметтік құрылымының шұғыл түрде өзгеруі. Әлеуметтік революциялар қоғамның даму жолындағы сан ғасрылық кедергілерді шеттетуді көздейді. Әлеуметтiк революцияның жарқын үлгілері – 17 ғасырдағы ұлы Англия революциясы және 18 ғасырдағы Ұлы француз революциясы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: sosial inqilab 3. Қырғыз: коомдук төңкөрүш 4. Өзбек: ijtimoiy inqilob 5. Түрік: sosyal devrim 6. Ағылшын: social revolution 7. Испан: revolución social 8. Неміс: soziale Revolution 9. Француз: révolution sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: социальная защита – әлеуметтік қорғау (2016) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк төңкеріс | 0 |
| 583. | регенерация | регенерация | регенерациярегенерацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. regeniratio – «қайта даму, бұрынғы қалпына келу») – өңдеу, даму, қызмет барысында қандай да бір нәрсенің қалпына келуі, жаңаруы, орнының толуы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: rejenerasiya 3. Қырғыз: калыбына 4. Өзбек: rejeneratsiya 5. Түрік: yenilenme 6. Ағылшын: regeneration 7. Испан: regeneration 8. Неміс: Regeneration 9. Француз: régénération 10. Заңнамадағы қолданысы: регенерация-регенерациялау 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: регенерация | 0 |
| 584. | региональная политика | өңірлік саясат | өңірлік саясатрегиональная политикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (лат. regionalis – «областық, жеке қонысты; иелікті» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») – мемлекеттік басқарудың негізгі құрамдас бөлігі; өндіріс күшін ұтымды орналастыруға және халықтың өмір сүру деңгейін жақсартуға әсер ететін заңнамалық, әкімшілік және экономикалық шаралардың кешені. Дефинициясы 2. Әзербайжан: regional siyasət 3. Қырғыз: региондук саясат 4. Өзбек: mintaqaviy siyosat 5. Түрік: bölgesel politika 6. Ағылшын: regional policy 7. Испан: política regional 8. Неміс: Regionalpolitik 9. Француз: politique régionale 10. Заңнамадағы қолданысы: Региональная политика-Аймақтық саясат 11. Бекітілген: безработица региональная - өңірлік жұмыссыздық (2005); политика экологическая – экологиялық саясат (2018) 12. Ұсыныстар: Аймақтық саясат | 0 |
| 585. | регресс культурный | мәдени керікетім | мәдени керікетімрегресс культурныйСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. regressus – «қайтып оралу, артқа шегіну» + лат. cultura - «айдау; егу; өңдеу; тәрбиелеу») — бұл мәдениеттің төмен қарай дамуы, оның жолдан қайтуы, қол жеткізген нәрсесін жоғалтуы, мәдени құндылықтарды жоюы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: mədəni reqressiya 3. Қырғыз: маданий регрессия 4. Өзбек: madaniy regressiya 5. Түрік: kültürel gerileme 6. Ағылшын: cultural regression 7. Испан: regresión cultural 8. Неміс: kulturelle Rückbildung 9. Француз: régression culturelle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Регресс – керіудеріс, шегініс (2006); плюрализм культурный – мәдени көпнегiздiлiк, мәдени әралуандық (2018) 12. Ұсыныстар: мәдени керікетім | -1 |
| 586. | редукционизм | редукционизм | редукционизмредукционизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Reductio – «қайта оралу») — әдіснамалық қағидат, оған сәйкес күрделі құбылыстар қарапайым (мысалы, әлеуметтік құбылыстар биологиялық немесе экономикалық заңдармен түсіндіріледі) құбылыстарға тән заңдардың көмегімен толықтай түсіндіріледі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: indirimcilik 3. Қырғыз: төмөндөтүү 4. Өзбек: indirimcilik 5. Түрік: indirgemecilik 6. Ағылшын: reductionism 7. Испан: reduccionismo 8. Неміс: Reduktionismus 9. Француз: réductionnisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: редукционизм | 0 |
| 587. | реинкарнация | реинкарнация | реинкарнацияреинкарнацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (лат. reincarnatio — «қайта іске асу»), яған қайта жүзеге асу; сондай-ақ рухтың қонуы, метемпсихо́з (еж. грек. μετ-εμψύχωσις — «рухтың қонуы») — діни-философиялық түсініктер мен сенім тобы, оған сәйкес тіршілік иесінің болмысы (кейде, тек адамдар) бір денеден екінші денеге көшіп, мәңгілік өмір сүреді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Reenkarnasyon 3. Қырғыз: тирилишкен 4. Өзбек: reenkarnasyon 5. Түрік: reenkarnasyon 6. Ағылшын: reincarnation 7. Испан: reencarnación 8. Неміс: Reinkarnation 9. Француз: réincarnation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: реинкарнация | 0 |
| 588. | рейхсканцлер | рейхсканцлер | рейхсканцлеррейхсканцлерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (нем. Reichskanzler, сөзбе-сөз «империяның канцлері» немесе «империялық канцлер») — 1871-1945 жылдары (1918 ж. қарашасы – 1919 жылдың тамыз айында үзіліс жасаған) Германиядағы үкімет басшысы қызметінің ресми атауы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Reich Kansleri 3. Қырғыз: Reichs канцлер 4. Өзбек: Reich Kantsler 5. Түрік: Reich Şansölye 6. Ағылшын: Reich Chancellor 7. Испан: Canciller del reich 8. Неміс: Reichskanzler 9. Француз: Chancelier du Reich 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: рейхсканцлер | 0 |
| 589. | реквием | реквием, жоқтау | реквием, жоқтауреквиемСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. requies – «тыныштық», «тыныштыққа келтіру») — латын әдет-ғұрпының католиктік шіркеуіндегі марқұмға бағышталған месса (лат. Missa pro defunctis). Барокко дәуірінен бастап композиторлық реквием — концерттік рухани музыканың ең жоғарғы жанры, азалы оратория түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: tələbə 3. Қырғыз: өтүүдө 4. Өзбек: rekvizem 5. Түрік: ölülerin ruhu için dua 6. Ағылшын: requiem 7. Испан: réquiem 8. Неміс: Requiem 9. Француз: requiem 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: реквием | 0 |
| 590. | религиоведение | дiнтану | дiнтанурелигиоведениеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (бұл сөз дін және тану деген екі сөзден құралған) — ғылыми зерттеу саласы, оның мәні – бұрынғы және ағымдағы қазіргі діндер болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: dini tədqiqatlar 3. Қырғыз: диний 4. Өзбек: diniy tadqiqotlar 5. Түрік: dini çalışmalar 6. Ағылшын: religious studies 7. Испан: estudios religiosos 8. Неміс: Religionswissenschaft 9. Француз: études religieuses 10. Заңнамадағы қолданысы: Религиоведение- Дінтану 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: дiнтану | 0 |
| 591. | религия | дiн | дiнрелигияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. religare — «байланыстыру, жалғау») — адамзат қоғамындағы аса күрделі де маңызды әлеуметтік-мәдени сана. Діннің басты мақсаты – адамның рухани жетілуі және оның Жаратушы Құдайға сенімі. Ислам философиясының түсіндіруінше, дін дегеніміз – әлемді байланыстыратын күш Алланың барлығына сенім. Дефинициясы 2. Әзербайжан: din 3. Қырғыз: дин 4. Өзбек: din 5. Түрік: din 6. Ағылшын: religion 7. Испан: religión 8. Неміс: Religion 9. Француз: la religion 10. Заңнамадағы қолданысы: Религия - Дін 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: дiн | 0 |
| 592. | реликвия | реликвия, жәдігер, қастерзат | реликвия, жәдігер, қастерзатреликвияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (латын тіліндегі етістік: relinquere — «қалу») — өткен дәуірдің тарихи немесе діни оқиғаларымен байланысты берік сақталатын, құрмет тұтатын зат. Дефинициясы 2. Әзербайжан: relikt 3. Қырғыз: ажайып 4. Өзбек: qoldiq 5. Түрік: kalıntı 6. Ағылшын: relic 7. Испан: reliquia 8. Неміс: Relikt 9. Француз: relique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жәдігер | -1 |
| 593. | релятивизм культурный | мәдени релятивизм | мәдени релятивизмрелятивизм культурныйСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. relativus — «арақатысты; салыстырмалы» + лат. cultura - «айдау; егу; өңдеу; тәрбиелеу») — Индивидтің нанымы, құндылықтары мен тәртібі өзге мәдениеттің өлшемшарттары бойынша емес, өзі тиесілі мәдениет тұрғысынан қарастырылуы тиіс қағидат. Бұл бағыттың негізін Франц Боас қалаған, оны әрі қарай оның шәкірттері жалғастырды. Дефинициясы 2. Әзербайжан: mədəni relativizm 3. Қырғыз: маданий 4. Өзбек: madaniy nisbiylik 5. Түрік: kültürel görelilik 6. Ағылшын: cultural relativism 7. Испан: relativismo cultural 8. Неміс: kultureller Relativismus 9. Француз: relativisme culturel 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: релятивизм – релятивизм (1971-1981); плюрализм культурный – мәдени көпнегiздiлiк, мәдени әралуандық (2018) 12. Ұсыныстар: мәдени релятивизм | 0 |
| 594. | ремифологизация | аңыздан арылту | аңыздан арылтуремифологизацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. μῦθος — «сөз; айтылу, аңыз») — Бұрындары мифологиямен жанды байланысты жоғалтқан мәдениеттердегі мифологилық сананың қайта туу процесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: remifologization 3. Қырғыз: remythologization 4. Өзбек: remifologizatsiya 5. Түрік: remythologization 6. Ағылшын: remifologization 7. Испан: remifologización 8. Неміс: Remifologisierung 9. Француз: remifologisation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: аңыздан арылту | 0 |
| 595. | ренегат | аумашыл, ренегат | аумашыл, ренегатренегатСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (лат. renegatus, renego – «безу») — бір діннен екінші дінге өткен адам; ауыспалы мағынада – өзінің дінін сатып, қарсыластар жағына өтіп кеткен адам, жолдан тайған, сатқын. Орта ғасырлық және Жаңа дәуірдегі Еуропада бұл термин мұсылман дініне (арабтар, түріктер) өтіп, исламды қабылдаған христиандарды білдіреді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Rəqib 3. Қырғыз: ишенимсиз 4. Өзбек: ruhoniylik 5. Түрік: dönek 6. Ағылшын: renegade 7. Испан: renegado 8. Неміс: Renegade 9. Француз: renégat 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: аумашыл | 0 |
| 596. | ренессанс | қайта өрлеу, ренессанс | қайта өрлеу, ренессансренессансСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (франц. renaissance – «жандану; қайта даму») — классикалық ежелгі дәуірдің қайта өрлеуі, жаңа сезімнің, өмір сезімінің туындауы, бұл антикалық дәуірдегі өмірді сезінуге ұқсастық және күнәлі болып көрінетін әлемнен кетіп, өмірге деген ортағасырлық қатынасқа қарама-қайшылық ретінде қарастырылды. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Rönesans 3. Қырғыз: Renaissance 4. Өзбек: Uyg'onish 5. Түрік: yeniden doğuş 6. Ағылшын: Renaissance 7. Испан: renacimiento 8. Неміс: Renaissance 9. Француз: renaissance 10. Заңнамадағы қолданысы: Ренессанс- Ренессанс 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қайта өрлеу | -1 |
| 597. | репрезентативность | тиісті өкілеттілік | тиісті өкілеттілікрепрезентативностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (франц. representatif – «ғибрат аларлық; көрнекілік») — іріктеу сипаттамасының жалпы популяция сипаттамаларына немесе негізгі жиынтыққа сәйкестігі. Репрезентаттық негізгі жиынтыққа түгел белгілі бір іріктеуді тарту арқылы зерттеу нәтижелерін жинаудың қаншалықты мүмкін екенін анықтайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан: təmsilçiliyi 3. Қырғыз: өкүлчүлүгүн 4. Өзбек: vakillik 5. Түрік: Temsil 6. Ағылшын: representativeness 7. Испан: representatividad 8. Неміс: Repräsentativität 9. Француз: représentativité 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тиісті өкілеттілік | -1 |
| 598. | репрезентация | репрезентация | репрезентациярепрезентацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат., repraesentatio, re, және praesetare – «елестету») — адамның көрген, естіген, сезген нәрсесін уақыттың, есте сақтау жай-күйінің, ақпаратты алғаш қабылдаған кездегі эмоционалды жағдайдың және адамның миына келетін ақпаратты бұрмалауға әсер ететін басқа да психологиялық және физикалық факторлардың нәтижесінде берілген ақпаратты ықтимал өзгерте отырып, жаңғырту. Дефинициясы 2. Әзербайжан: nümayəndəlik 3. Қырғыз: өкүлдүк 4. Өзбек: vakillik 5. Түрік: temsil 6. Ағылшын: representation 7. Испан: representación 8. Неміс: Vertretung 9. Француз: représentation 10. Заңнамадағы қолданысы: репрезентация- репрезентация 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: репрезентация | 0 |
| 599. | репрессалия | мәжбүрлеу | мәжбүрлеурепрессалияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. represaliae – «ұстап қалу, тоқтату, бетіне басу») - халықаралық қатынастарда қандай да бір мемлекеттің өзінің құқын бұзған мемлекетке жауап ретінде ол мемлекеттің өз әрекетінен бас тартуға немесе шығынның орнын толтыруға мәжбүрлеуге қатысты қолданатын әрекеттер мен шаралары. Қазіргі таңда мәжбүрлеу деген термин ескірген, мұндай әрекеттер қазір контршаралар деп аталады, ал мұндай шараларды халықаралық ұйымдар қолданса, санкциялар деп аталады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: təzyiq 3. Қырғыз: репрессалия 4. Өзбек: repressiya 5. Түрік: misilleme 6. Ағылшын: reprisal 7. Испан: represalia 8. Неміс: Vergeltung 9. Француз: représailles 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мәжбүрлеу | 0 |
| 600. | респонсорий | респонсорий | респонсорийреспонсорийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (кейінгі лат. responsorium, лат. respondere – «жауап беру»), католиктік оффициядағы монодистік ән салу жанры (формасы). Респонсорийдің мәтін негізігі Қастерлі жазу (ең бастысы, Псалтирь) немесе оның парафраздары құрайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан: məsuliyyət 3. Қырғыз: responsory 4. Өзбек: javob 5. Түрік: responsory 6. Ағылшын: responsory 7. Испан: responsory 8. Неміс: verantwortlich 9. Француз: responsory 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: респонсорий | 0 |
| 601. | республика | республика | республикареспубликаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Respublіka – «халық игілігі, қоғамдық іс») – мемлекеттік басқару нысаны. Мұнда жоғары мемлекеттің билікті белгілі мерзімге сайланған органдар жүзеге асырады. Мемлекеттік биліктің барлық жоғары органдары не сайланады, не оларды жалпыұлттық өкілдікті мекемелер сайлайды. Билік не бүкіл халықтың (демократия) не оның бір бөлігінің (аристократия) қолында болатын мемлекет. Республиканың қозғаушы принципі — саяси ізгілік, яғни отанға деген сүйіспеншілік. Республиканың басқару формасы ретіндегі маңызды белгісі – елбасының сайланушылығы болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан: respublika 3. Қырғыз: республика 4. Өзбек: respublika 5. Түрік: cumhuriyet 6. Ағылшын: republic 7. Испан: republica 8. Неміс: Republik 9. Француз: république 10. Заңнамадағы қолданысы: Республика- Республика 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: республика | 0 |
| 602. | республика автономная | автономиялық республика | автономиялық республикареспублика автономнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Respublіka – «халық игілігі, қоғамдық іс» + еж.-грек. αὐτονομία – «автономия, тәуелсіз») — КСР Одағындағы және басқа да кейбір мемлекеттер мен елдердегі мемлекеттік (облыстық, саяси, ұлттық-аумақтық) автономия формасы. Дефинициясы 2. Әзербайжан: muxtar respublika 3. Қырғыз: автономдуу Республикасы 4. Өзбек: muxtor respublika 5. Түрік: özerk cumhuriyet 6. Ағылшын: autonomous republic 7. Испан: república autónoma 8. Неміс: autonome Republik 9. Француз: république autonome 10. Заңнамадағы қолданысы: автономная республика-автономиялық республика 11. Бекітілген: автономная область – автономиялық облыс (2018) 12. Ұсыныстар: автономиялық республика | 0 |
| 603. | республика парламентская | парламенттiк республика | парламенттiк республикареспублика парламентскаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Respublіka – «халық игілігі, қоғамдық іс» + франц. parlement, parler — «сөйлеу») — парламенттің өкілеттігі басымырақ болып келетін республиканың бір түрі. Парламенттік республикада билік президенттің емес, тек парламенттің алдында жауап береді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: parlament respublikası 3. Қырғыз: парламенттик республикабыз, 4. Өзбек: parlament respublikasi 5. Түрік: parlamento cumhuriyeti 6. Ағылшын: parliamentary republic 7. Испан: república parlamentaria 8. Неміс: parlamentarische republik 9. Француз: république parlementaire 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Парламентская ассамблея ОБСЕ (ПА ОБСЕ) – ЕҚЫҰ Парламенттік ассамблеясы (ЕҚЫҰ ПА) (2013) 12. Ұсыныстар: парламенттiк республика | 0 |
| 604. | реторсия | реторсия, қарымта | реторсия, қарымтареторсияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (кейінгі лат. retosio – «кері әрекет») – мемлекеттің жеке және заңды тұлғаларын кемсітушілік жағдайға қойған басқа мемлекеттің достыққа жатпайтын әрекетіне жауап ретінде алғашқы мемлекет жасаған құқық шеңберіндегі мәжбүрлеу әрекеттері. Тиісті мемлекеттерге қатысты өзара түсіністік принципін қалпына келтіру мақсатын көздейді. Реторсиялар ретінде қолданылатын шаралар өздерін мәжбүр еткен әрекетке шамалас болуға тиіс және бұрынғы жағдай қалпына келтірілген сәттен бастап тоқтатылады. Реторсия қарулы күш қолдануды қарастырмайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан: ritorika 3. Қырғыз: retorsion 4. Өзбек: qarshilik 5. Түрік: misilleme 6. Ағылшын: retortion 7. Испан: retorsión 8. Неміс: Verzerrung 9. Француз: rétorsion 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: реторсия | 0 |
| 605. | реформа | реформа | реформареформаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. reformate —« қайта құру, жаңғырту») – өмір сүріп отырған әлеуметтік құрылымды сақтап, кейбір институттарды қайта құру, өзгерту. Реформа — қоғамның басты негіздерін қайта құру немесе мемлекет жүйесінде қалыптасқан кейбір элементтерді жаңғырту. Олар әлеуметтік-саяси және экономикалық бағыттарды қамтиды. Кез келген реформаның түпкілікті мақсаты – мемлекеттік негіздерді нығайты және жаңарту, алайда әрдайым өмір сүру жағдайын жақсарта бермейді, мемлекеттік шығынды қысқартпайды және керісінше, кірісті көбейтпейді. Дефинициясы 2. Әзербайжан: islahat 3. Қырғыз: кайра 4. Өзбек: islohotlar 5. Түрік: reform 6. Ағылшын: reform 7. Испан: la reforma 8. Неміс: die Reform 9. Француз: la réforme 10. Заңнамадағы қолданысы: реформа- реформа 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: реформа | 0 |
| 606. | реформа социальная | әлеуметтiк реформа | әлеуметтiк реформареформа социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. reformate — «қайта құру, жаңғырту» + лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») – қолданыстағы әлеуметтік құрылым негіздерін жоймайтын, билікті бұрынғы басқарушы санаттың қолында қалдыратын өзгеріс, қайта құру. Қоғамдық өмірдің қандай да бір қырын өзгерту. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial islahatlar 3. Қырғыз:донорлордун 4. Өзбек:ijtimoiy islohotlar 5. Түрік:sosyal reform 6. Ағылшын:social reform 7. Испан:reforma social 8. Неміс:Sozialreform 9. Француз:réforme sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: политика социальная - әлеуметтiк саясат (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк реформа | 0 |
| 607. | реформатор | реформатор | реформаторреформаторСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. reformate — «қайта құру, жаңғырту») – Қандай да бір нәрсеге реформа жасайтын адам, өзгертетін адам. Дефинициясы 2. Әзербайжан:islahatçı 3. Қырғыз:таризинде 4. Өзбек:islohotchi 5. Түрік:reformcu 6. Ағылшын:reformer 7. Испан:reformador 8. Неміс: Reformer 9. Француз: réformateur 10. Заңнамадағы қолданысы: реформаторы - реформатор 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: реформатор | 0 |
| 608. | реформация | реформация | реформацияреформацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. reformatio – «түзету; айналдыру, өзгерту, реформалау) - римдік католиктік шіркеудің монополиясында, христиан діни ілімін Папа билігі тұрғысынан түсіндіруге қарсы бағытталған Солтүстік және Орталық Еуропадағы 16 ғасырдағы діни - қоғамдық қозғалыс. Дефинициясы 2. Әзербайжан:reformasiya 3. Қырғыз:кайра түзүү 4. Өзбек:islohotlar 5. Түрік:reformasyon 6. Ағылшын:reformation 7. Испан:reforma 8. Неміс: Reformation 9. Француз: reformation 10. Заңнамадағы қолданысы: Реформация- Реформация 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: реформация | 0 |
| 609. | реформизм | реформизм | реформизмреформизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. reformate — «қайта құру, жаңғырту») – революцияның қажеттілігін жоққа шығаратын, таптық ынтымақтастығын жақтайтын және реформалар көмегімен капиталистік қоғамды «жалпыға ортақ игілік» және әлеуметтік әділеттік қоғамына айналдыруды көздейтін немесе бірқатар реформалар жасау жолымен буржуазиялық қоғамдықжүйе шегінен шықпай оның «социализмге» эволюциялық «енуін» қамтамасыз етуді көздейтін саяси ағым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:islahatçılıq 3. Қырғыз:reformism 4. Өзбек:islohotchilik 5. Түрік:reformizm 6. Ағылшын:reformism 7. Испан:reformismo 8. Неміс: Reformismus 9. Француз: réformisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: реформизм | 0 |
| 610. | риба | өсім | өсімрибаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. ربا — «өсу, өсім, арту, өсімқорлық») — шариғатта: ақшаны қарызға берген кезде немесе мәміле жасаған кезде ақшаны немесе белгілі бір тауарларды заңсыз өсіру. Бір тарап ешқандай күш жұмсамай, пайда табатын мәміле де өсім деп аталады. Ақшаны осылай беру, сондай-ақ ақшаны пайыз қосып қайтару үшін беру бойынша жасалатын мұндай мәмілелерге шариғатта тыйым салынған және бұл ең ауыр күнәлардың бірі болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:riba 3. Қырғыз:Риба 4. Өзбек:riba 5. Түрік: riba 6. Ағылшын: riba 7. Испан: riba 8. Неміс: Riba 9. Француз: riba 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: өсім | 0 |
| 611. | ригоризм | ригоризм | ригоризмригоризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. rigorisme, лат. rigor – «қатты, қатаң») — мінез-құлық пен ойда белгілі бір қағидатты (норманы) өткізудің қатаңдығы. Ригоризм мәмілелерге жол бермейді және бастапқыдан өзге қағидаттарды ескермейді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:rijorizm 3. Қырғыз:rigorism 4. Өзбек:rigorizm 5. Түрік: katılığın 6. Ағылшын: rigorism 7. Испан: rigorismo 8. Неміс: Rigorismus 9. Француз: rigorisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ригоризм | 0 |
| 612. | ризома | ризома | ризомаризомаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. rhizome – «тамыр сабақ») — Ж. Делёзом және Ф. Гваттаридің 1976 жылғы біратаулы кітабында енгізілген постструктурализм және постмодернизм философиясындағы негізгі ұғымдардың бірі, сондай-ақ бұл авторлардың «номадологиялық жобасын» іске асыруға негіз діни нысан болуға арналған. Ризома олардың пікіріше, классикалық Еуропа мәдениетіне тән тұрақты желілік құрылымдарға (болмысқа, сондай-ақ ойлауға) қарсы болуы тиіс. Дефинициясы 2. Әзербайжан:rizom 3. Қырғыз:тамыр 4. Өзбек:ildiz 5. Түрік: rizom 6. Ағылшын: rhizome 7. Испан: rizoma 8. Неміс: Rhizom 9. Француз: rhizome 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ризома | 0 |
| 613. | риксдаг | риксдаг | риксдагриксдагСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (швед. riksdag, швед. riks — «мемлекеттік» және швед. dag — «күн»)— Швецияның пропорционал жүйесі бойынша төрт жыл мерзімге сайланатын, 349 мүшеден тұратын бір палаталы парламенті. Риксдагті спикер — тальман басқарады. Швецияның ең жоғарғы өкілдік және заң шығарушы органы болып табылады. Риксдаг ғимараты Стокгольм орталығындағы Хельгеандсхольмен аралында орналасқан. Риксдаг спикері парламентке премьер-министр қызметіне үміткер бола алады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:riksdag 3. Қырғыз:Рейхстаг 4. Өзбек:Riksdag 5. Түрік: riksdag 6. Ағылшын: riksdag 7. Испан: Riksdag 8. Неміс: Reichstag 9. Француз: riksdag 10. Заңнамадағы қолданысы: Риксдаг- Риксдаг 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: риксдаг | 0 |
| 614. | римский клуб | рим клубы | рим клубыримский клубСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — 1968 жылы құрылған әлемдік саяси, қаржылық, мәдени және ғылыми элитаның өкілдерін біріктіретін халықаралық қоғамдық ұйым. Ғылыми-техникалық революция дәуіріндегі адамзат дамуының ерекшеліктерін тереңдей түсіну мақсатында италиялық экономист А.Печчеи ұйымдастырды. Оған әлемдегі 30-дан астам дамыған елдердің 100-ге тарта белгілі ғалымдары, қоғам қайраткерлері, бизнес өкілдері енген. Негізгі қызмет бағыттары: жаһандық мәселелерді зерттеуді ілгерілету; осы мәселелерге байланысты қоғамдық пікір қалыптастыру; бұл мәселелерге мемлекет басшыларының назарын аударып, сұхбат құру. Дефинициясы 2. Әзербайжан:roman klubu 3. Қырғыз:Рим клубу 4. Өзбек: roman klubi 5. Түрік: roma kulübü 6. Ағылшын:roman club 7. Испан:club romano 8. Неміс:römischer Club 9. Француз:club romain 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: рим клубы | 0 |
| 615. | риторская школа | риторлық мектеп, шешендік мектеп | риторлық мектеп, шешендік мектеприторская школаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( еж.-грек. ῥητωρική (τέχνη) – «шешенідік (өнер)» + лат. schola, еж.-грек. σχολή – «бос уақыт; кешігу, бос уақыттарда шұғылдану, оқу, дәріс, мектеп») — Ежелгі Грекияда б.э. дейінгі ІІІ ғ. – Римде б.э. дейінгі 1 ғ. ең жоғарғы гуманитарлық мектептің анағұрлым кең таралған түрі. Дефинициясы Риторлық мектепте риториканы — шешендік өнерді үйреткен. Жастар бұл мектепте мемлекеттік-саяси қызметке дайындала жүріп, риторика, құқықтану, философия, тарих, әдебиет және басқа да ғылым түрлерін оқыған. Антикалық білім беру жүйесінде риторикалық мектеп үшінші қадамды иеленген. Риторлық мектеп медициналық және философиядық мектептермен бәсекеге түсті. 2. Әзербайжан:ritorik məktəb 3. Қырғыз:ritorskaya мектеп 4. Өзбек:ritorik maktab 5. Түрік:retorik okulu 6. Ағылшын:rhetorical school 7. Испан:escuela retórica 8. Неміс:rhetorische Schule 9. Француз:école de rhétorique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: александрийская школа - александрия мектебі (2018) 12. Ұсыныстар: шешендік мектеп | -1 |
| 616. | рознь | алауыздық | алауыздықрозньСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – 1. Дұшпандық, келіспеушілік, ұрысу. Дефинициясы 2. етістік тұрғысынан, қандай да бір нәрседен өзгеше, ұқсас жерлері жоқ. 2. Әзербайжан:qarşıdurma 3. Қырғыз:келишпестиктерге 4. Өзбек:kelishmovchilik 5. Түрік: anlaşmazlık 6. Ағылшын: discord 7. Испан: discordia 8. Неміс: Zwietracht 9. Француз: 10. Заңнамадағы қолданысы: рознь - алауыздық 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: алауыздық | 0 |
| 617. | роль социальная | әлеуметтiк рөл | әлеуметтiк рөлроль социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( франц. rôlе – «рөл, тізім, бүктеме қағаз» + лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») – белгілі бір әлеуметтік ұстанымға ие жеке адам үшін нормативті қолданатын мінез-құлық үлгісі болып табылатын, салыстырмалы тұрақты және іштей байланысты әрекеттер жүйесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial rolu 3. Қырғыз:коомдук ролу 4. Өзбек: ijtimoiy ahamiyatga ega 5. Түрік: sosyal rol 6. Ағылшын:social role 7. Испан:rol social 8. Неміс:soziale Rolle 9. Француз:rôle social 10. Заңнамадағы қолданысы: социальная роль-әлеумет орны 11. Бекітілген: политика социальная - әлеуметтiк саясат (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк рөл | 0 |
| 618. | романтическая школа | романтикалық мектеп | романтикалық мектепромантическая школаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (франц. romantique – «романтикалық» + лат. schola, еж.-грек. σχολή – «бос уақыт; кешігу, бос уақыттарда шұғылдану, оқу, дәріс, мектеп») — XIX ғ. екінші он жылдығының соңында кейінгі классицизмнің реакцияшылдығына қарсы шұғыл күрес кезінде Франция өнерінде пайда болған романтикалық бағыт. Дефинициясы 2. Әзербайжан:romantik məktəb 3. Қырғыз:романтикалык мектеп 4. Өзбек:romantik maktab 5. Түрік:romantik okul 6. Ағылшын:romantic school 7. Испан:escuela romantica 8. Неміс:romantische Schule 9. Француз:école romantique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: александрийская школа - александрия мектебі (2018) 12. Ұсыныстар: романтикалық мектеп | 0 |
| 619. | романтический национализм | романтикалық ұлтшылдық, ұлтжандылық | романтикалық ұлтшылдық, ұлтжандылықромантический национализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (франц. romantique – «романтикалық» + нем. Volkstum — «халық») — романтизмнің соңғы фазасына тән ұлттық өткен өмір мен мәдениетті артық көруге деген талпыныс. Дефинициясы 2. Әзербайжан:romantik millətçilik 3. Қырғыз:романтикалык улутчулдук 4. Өзбек:romantik millatchilik 5. Түрік:romantik milliyetçilik 6. Ағылшын:romantic nation alism 7. Испан:nacionalismo romantico 8. Неміс:romantischer Nationalismus 9. Француз:nationalisme romantique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: неонационализм – неонационализм (2018) 12. Ұсыныстар: романтикалық ұлтшылдық | -1 |
| 620. | роялизм | роялизм | роялизмроялизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. Royal, грек. «аяқталу») – Патша билігінің идеяларын ұстанушылық. Дефинициясы 2. Әзербайжан:royalizm 3. Қырғыз: royalism 4. Өзбек: royalizm 5. Түрік: kralcılık 6. Ағылшын: royalism 7. Испан: realismo 8. Неміс: Royalismus 9. Француз: le royalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: роялизм | 0 |
| 621. | руководство политическое | саяси басшылық | саяси басшылықруководство политическоеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — 1) Саяси салада жүзеге асырылатын стратегиялық және тактикалық жоспарларды орындауға, саяси үрдістерді бір орталықтан басқаруға бағытталған қоғамдық қызмет түрі. Саяси тәжірибеде саяси шешімдерді қабылдау мен жүзеге асыруға байланысты саяси басшылықты реттеуші-басқарушылық деп анықтайды. Саяси басшылықты жүзеге асырушы субъектілер тұрғысынан оны жеке, элитарлық-корпоративтік және институционалдық деп бөледі. Дефинициясы 2) Тікелей немесе сатылы құрылымдар арқылы саяси қызметті ұйымдастыруға, бағыттауға және түзетуге, стратегия мен тактиканы дайындауға құзырлары бар адамдар тобы немесе органдар жүйесі. 2. Әзербайжан:siyasi rəhbərlik 3. Қырғыз:саясий жетекчилиги 4. Өзбек: siyosiy etakchilik 5. Түрік: siyasal liderlik 6. Ағылшын:political leadership 7. Испан:liderazgo político 8. Неміс:politische Führung 9. Француз:leadership politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политическое руководство-саяси басқару 11. Бекітілген: руководство – басшылық (2016); политическое управление - саяси басқару (2018) 12. Ұсыныстар: саяси басшылық | 0 |
| 622. | рутина | ескiшілдік, қасаң қалып | ескiшілдік, қасаң қалыпрутинаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (франц. Routine – «сөзбе-сөз. даңғыл жол, тәсілқойлық») – Кертартпалық, белгіленген үлгімен немесе механикалық әдетке айналған белгілі дағдылармен құл сияқты жүру. Дефинициясы 2. Әзербайжан:müntəzəm 3. Қырғыз:орнотулган тартип 4. Өзбек:muntazam 5. Түрік: rutin 6. Ағылшын: routine 7. Испан: rutina 8. Неміс: Routine 9. Француз: la routine 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қасаң қалып | -1 |
| 623. | сабеизм | сабеизм | сабеизмсабеизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (жаңа-лат. – «Сабеи жалқы есімі») — жұлдыз культі болып табылатын астролатрия ағымдарының бірі; жұлдыздарға бас ию, аспан шырақтарына табыну. Сабеизм деген атауды сабейлердің діні мен сабилердің дінін араластыруға негізделген ғылым қалыптастырған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Sabeizm 3. Қырғыз:sabeizm 4. Өзбек:Sabaizm 5. Түрік:sabeizm 6. Ағылшын:Sabeism 7. Испан:Saberismo 8. Неміс: Sabeism 9. Француз: Sabéisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сабеизм | 0 |
| 624. | сакрализация | сакралдану, киелілену | сакралдану, киеліленусакрализацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы2. Әзербайжан:gizlətmə Дефинициясы1. (лат. sacro — «дәріптеу, киелі деп тану») — сыртқы әлемнің нысандары мен оқиғаларын, сондай-ақ, ақыл-ой бейнелерін, сценарийлерді, бейвербалды символдарды, іс-әрекеттерді, сөздерді және т.б. қасиетті мағына беру арқылы киелі нәрсеге айналдыру, алғашқы қауымдық популяцияда әлемді түсінудің қалдық, ежелгі формаларын қалыптастыруды қамтамасыз ету. . 3. Қырғыз:sacralization 4. Өзбек:saqralish 5. Түрік: kutsanmasını öngörmez 6. Ағылшын: sacralization 7. Испан: sacralización 8. Неміс: Sakralisierung 9. Француз: sacralisation 10. Заңнамадағы қолданысы: сакрализация- сакрализация 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сакралдану | 0 |
| 625. | самокритика | өзара сын | өзара сынсамокритикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж.-грек. κριτική – «пайым, сын») — өзіңнің бойыңдағы қателіктерден кемшіліктерді анықтау, өз қызметіңдегі, өзіңнің ойлау және өзіңді ұстау кезінде жағымсыз жақтарды талқылау және бағалау. Дефинициясы 2. Әзербайжан:öz-özünə tənqid 3. Қырғыз:өзүн-өзү сын 4. Өзбек: o'zini tanqid qilish 5. Түрік: özeleştiri 6. Ағылшын: self-criticism 7. Испан: autocrítica 8. Неміс: Selbstkritik 9. Француз: autocritique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: өзіндік сын | 0 |
| 626. | санкхья | санкхья | санкхьясанкхьяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (санскр. संख्या, saṃkhyā IAST — «аударым») — негізін Капила құраған үнділік дуализм философиясы. Әлемде екі бастау бар: пракрити (материя) және пуруша (рух). Санкхьи философиясының мақсаты — рухты материядан бөліп алу. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Samhya 3. Қырғыз:Жыйынтыктардын саны 4. Өзбек: Samxya 5. Түрік: Sankhya 6. Ағылшын: Samkhya 7. Испан: Samkhya 8. Неміс: Samkhya 9. Француз: Samkhya 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: санкхья | 0 |
| 627. | сансара | сансара | сансарасансараСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (санскр. संसार, saṃsāra IAST – «адасушылық, жиһанкездік») — үнді философиясы мен дінінің негізгі концепцияларының бірі. Сансара бойынша тіршіліктің түрлерінің бәрі бір-бірімен тығыз байланысты және бір-біріне айналу мүмкіншілігіне ие. Үнемі өзгеріске ұшырап отыратын әлемде заттардың негізі, мәні ешқашан жойылмайды, тек бір түрден екінші түрге ұдайы өтіп отырады. Сансара концепциясы бойынша, өлім өмірге қарсы қойылған зауал емес, өлім - өмірдің басқа түрлеріне өту жолы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sansara 3. Қырғыз:Сансара 4. Өзбек:sansara 5. Түрік:samsara 6. Ағылшын:sansara 7. Испан: sansara 8. Неміс: Sansara 9. Француз: sansara 10. Заңнамадағы қолданысы: Сансара - Сансара 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сансара | 0 |
| 628. | санскары | санскарлар | санскарларсанскарыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (санскр. संस्कार, saṃskāra IAST) — Барлық адамдар, әсіресе, екі рет туылғандар аралық әдет-ғұрып болып табылатын және үндістердің өмірінде медитациясының бірнеше кезеңдерін белгілейтін әртүрлі рухани таным, қоршаған орта және өзіңнің денең мен өз ойларың Дхарма және әділ өмір туралы ведалық нақыл сөзге сәйкес құдайларға, ата-бабаларға және сақтаушыларға бірқатар құрбан шалуы тиіс. Дефинициясы 2. Әзербайжан:şansçılar 3. Қырғыз:Sanskar 4. Өзбек:sarguzashtlar 5. Түрік: Sanskar 6. Ағылшын: sanscars 7. Испан: sanscars 8. Неміс: Sanscars 9. Француз: sanscars 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: санскарлар | 0 |
| 629. | сатва | сатва | сатвасатваСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (санскр. सत्त्व, sattva IAST — «тазалық», «таза»; сөзбе-сөз аудармасы: «өмір сүру, шындық») — гунның, мейірімділіктің болмысы, индуизм философиясында, оның ішінде индуизмнің алты ортодоксальді философиялық жүйесінің бірі санкхьи философиясындағы үш табиғат гунының бірі. Саттва, раджас және тамас сияқты үш гунның ішіндегі саттва материалдық табиғаттың ең таза әрі көтеріңкі сапасы болып табылады. Сондай-ақ, термин буддизм философиясында да қолданылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:satva 3. Қырғыз:sattva 4. Өзбек:satva 5. Түрік: Sattva 6. Ағылшын: satva 7. Испан: satva 8. Неміс: Satva 9. Француз: Satva 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сатва | 0 |
| 630. | сатисфакция | сатисфакция | сатисфакциясатисфакцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (лат. satis — «жеткілікті» және лат. facere — «жасау, орындау») – шамамен алғанда, қанағаттану деген мағынаны білдіреді, тағы бір нұсқасы (лат. satisfactio — «қанағаттану») — ар-намысқа тіл тигізгеннен қанағаттану. Дефинициясы 2. Әзербайжан:məmnunluq 3. Қырғыз:канааттануу 4. Өзбек:qoniqish 5. Түрік:memnuniyet 6. Ағылшын:satisfaction 7. Испан:satisfacción 8. Неміс: Zufriedenheit 9. Француз: la satisfaction 10. Заңнамадағы қолданысы: сатисфакция- сатисфакция 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сатисфакция | 0 |
| 631. | сатура | сатура | сатурасатураСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. satura – «сөзбе-сөз аудармасы: қоспа») – алғашқы ежелгі римдік театр жанры - диалог, пантомима, музыка және бидің үйлесуі; орындаушылар - гнстриондар. Дефинициясы 2. Әзербайжан:satura 3. Қырғыз:Satur 4. Өзбек:satura 5. Түрік:Satur 6. Ағылшын:satura 7. Испан:satura 8. Неміс: Satura 9. Француз: satura 10. Заңнамадағы қолданысы: сатура- сатура 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сатура | 0 |
| 632. | свастика | свастика | свастикасвастикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ярга, символ «卐» немесе «卍», санскр. स्वस्तिक स्वस्ति, свасти — сәлемдесу, сәттілік тілеу, аманшылық, सु, су — «жақсылық, игілік» және अस्ति, асти — «бар, болу») — тең ұшты тік бұрышпен иілген крест түріндегі солярлы белгі, ежелгі үнді культының діни белгілерінің бірі, әлемдегі ең көне әрі ең көп танылған графикалық символдардың бірі. Екінші дүниежүзілік соғысқа дейін аталған символ барлық құрлықтарда қолданылған. Свастика символы Еуропа мен Америкада латынның төрт «L» әрібінен тұрады деп есептелген. Айта кетсек, Light – жарық, Күн; Love – махаббат, сезім; Life – өмір; Luck – тағдыр, сәттілік, бақыт. Сөздің шығу этимологиясы көне санскрит тілінен бастау алып, «स्वस्तिक» (svastika) – амандасу, сәттілік тілеу, жақсылық жасау деген ұғымдарды берген. Дефинициясы 2. Әзербайжан:swastika 3. Қырғыз:Гарринин 4. Өзбек:swastika 5. Түрік: gamalı haç 6. Ағылшын: swastika 7. Испан: esvástica 8. Неміс: Hakenkreuz 9. Француз: croix gammée 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: свастика | 0 |
| 633. | светское государство | зайырлы мемлекет | зайырлы мемлекетсветское государствоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — мемлекетті шіркеуден бөлу нәтижесінде пайда болған, қоғамдық қатынастар діни нормалар негізінде емес, азаматтық негізде реттелетін, мемлекеттік органдардың шешімдері діни тұрғыдан шығарылмайтын мемлекеттің сипаты. Зайырлы мемлекеттің заңнамасы толықтай немесе ішінара діни нормаларға сәйкес келуі мүмкін, оның зайырлылығы діни түсініктерге қарама-қайшылықпен емес, одан азат болуымен анықталады. Зайырлы елде әрбір адам ешқандай діни институттарға қатыссыз өмір сүруге құқылы. Мысалы, некені тіркеу және әділ сот жүйесі мемлекеттің айрықша құқығы болып табылады. Сол сияқты зайырлы елде барлық конфессия өкілдері заң алдында бірдей. Діни мерекелер халықтың дінге сенуші бөлігіне қолайлы жағдай жасау мақсатында демалыс күні ретінде бекітілген. «Зайлырлы» сөзі араб тілінде «захири» (зайырлы) яғни «ашық, сыртқы» деген мағыналарда қолданылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:dünyəvi dövlət 3. Қырғыз:мамлекет 4. Өзбек:dunyoviy davlat 5. Түрік:laik devlet 6. Ағылшын:secular state 7. Испан:estado secular 8. Неміс:säkularer Staat 9. Француз:Etat laïc 10. Заңнамадағы қолданысы: светское государство-зайырлы мемлекет 11. Бекітілген: общество светское - зайырлы қоғам (2016); демократическое государство - демократиялық мемлекет (2018) 12. Ұсыныстар: зайырлы мемлекет | 0 |
| 634. | свобода выбора | таңдау еркіндігі | таңдау еркіндігісвобода выбораСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. — бұл баламалардың біреуін таңдау мүмкіндігі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:seçki azadlığı 3. Қырғыз:тандоо эркиндиги 4. Өзбек: tanlov erkinligi 5. Түрік: seçim özgürlüğü 6. Ағылшын:freedom of choice 7. Испан:libertad de elección 8. Неміс:Wahlfreiheit 9. Француз:liberté de choix 10. Заңнамадағы қолданысы: Свобода выборов-Сайлау бостандығы 11. Бекітілген: политическая свобода - саяси еркіндік (2018); активное право выбора - белсенді сайлау құқығы (2016) 12. Ұсыныстар: сайлау еркіндігі | 0 |
| 635. | свобода слова | сөз бостандығы | сөз бостандығысвобода словаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — адамның өз ойын еркін айту құқығы. Қазіргі таңда ауызша да, жазбаша да сөйлеу еркіндігін білдіреді (баспасөз бостандығы және бұқаралық ақпарат құралдары); төменгі деңгейде алғанда, саяси және әлеуметтік жарнамаға (насихаттауа) қатысты айтылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:söz azadlığı 3. Қырғыз:сөз эркиндиги 4. Өзбек: so'z erkinligi 5. Түрік: konuşma özgürlüğü 6. Ағылшын:freedom of speech 7. Испан:libertad de expresión 8. Неміс:Meinungsfreiheit 9. Француз:la liberté d'expression 10. Заңнамадағы қолданысы: свобода слова - сөз еркіндігі 11. Бекітілген: политическая свобода - саяси еркіндік (2018) 12. Ұсыныстар: свобода слова - сөз еркіндігі | 0 |
| 636. | свобода трансцендентальная | трансцендентті еркiндiк | трансцендентті еркiндiксвобода трансцендентальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. transcendens — «шектен шығушы») — ұтымды болмыстың автономиясын немесе өзіндік детерминациясын білдіретін И. Канттың термині. Канттың пікірінше, трансцендентті еркiндiк шынайылығы күмәнсіз, десе де түсіндіруге қиын факт, ол теориялық және практикалық философияның негізі. Канттың пікірінше, ерік-жігерді жеке заң ретінде анықтайтын шартты білдіретін трансцендентті еркiндiк құбылыстар әлемінде жаңа каузалдық қатардың бастауы болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:transsensional azadlıq 3. Қырғыз:Ричард эркиндик 4. Өзбек:transandantal erkinlik 5. Түрік:aşkın özgürlük 6. Ағылшын:transcendental freedom 7. Испан:libertad trascendental 8. Неміс:transzendentale Freiheit 9. Француз:liberté transcendantale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: политическая свобода - саяси еркіндік (2018); 12. Ұсыныстар: трансцендентті еркiндiк | 0 |
| 637. | святой | әулие | әулиесвятойСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (праслав. svętъ, svętъjь) — әртүрлі дінде әулие, діншілдік, шыншыл ретінде құрметтелетін тұлға, дінге тұрақты түрде ғибадат етуі, теистік діндерде – адамдардың Құдай алдындағы өтініші. Дефинициясы 2. Әзербайжан:müqəddəsdir 3. Қырғыз:St. 4. Өзбек:muqaddas 5. Түрік: Aziz 6. Ағылшын: Saint 7. Испан: santo 8. Неміс: heilig 9. Француз: saint 10. Заңнамадағы қолданысы: святой- қасиетті 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әулие; қасиетті | 0 |
| 638. | святость | әулиелiк | әулиелiксвятостьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (праслав. svętъ, svętъjь) — иудаизм, христиандық, ислам, буддизм, индуизм діндеріндегі анағұрлым іргелі ұғымдардың бірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:müqəddəslik 3. Қырғыз:олуялык 4. Өзбек:muqaddaslik 5. Түрік: kutsallık 6. Ағылшын: holiness 7. Испан: santidad 8. Неміс: Heiligkeit 9. Француз: la sainteté 10. Заңнамадағы қолданысы: святость- қасиеттілігі 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әулиелiк; қасиеттілік | 0 |
| 639. | священнослужитель | діни қызметкер | діни қызметкерсвященнослужительСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — тиісті діни бірлестік рухани, уағызшылық қызметке уәкілеттік берген адам. Дефинициясы 2. Әзербайжан:din xadimi 3. Қырғыз:министр 4. Өзбек:ruhoniy 5. Түрік:bakan 6. Ағылшын:cleric 7. Испан:clérigo 8. Неміс:Kleriker 9. Француз:clerc 10. Заңнамадағы қолданысы: священнослужитель-шіркеу қызметкері 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: шіркеу қызметкері | 0 |
| 640. | секуляризация | секуляризация | секуляризациясекуляризацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (лат. saecularis – «зайырлы») - саясаттың діннен азат етілуі, оның табиғи-тарихи үрдіске айналуы. Биліктің секуляризациялануының нәтижесінде саяси ұйымның құндылықтары, беделі, қызметтері өзінің сакралды, табиғаттан жоғары, тылсым күштік мазмұнын жоғалтады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:dünyəvilik 3. Қырғыз:динден 4. Өзбек:sekülarizatsiya 5. Түрік:laikleştirme 6. Ағылшын:secularization 7. Испан:secularización 8. Неміс: Säkularisierung 9. Француз: sécularisation 10. Заңнамадағы қолданысы: секуляризация- секуляризация 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: секуляризация | 0 |
| 641. | сенат | сенат | сенатсенатСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (латынша senatus, senex —« кәрі, қария сөзінен») — Дефинициясы 1) Ежелгі Римдегі жоғарғы мемлекеттік кеңес. Сенат басында ең көрнекті, еңбегі сіңген сенатор (prіnces senatus) тұрды; 2) көптеген елдерде парламенттің жоғарғы палатасы. Сенат түрлі жолмен: тікелей сайлау, жанама сайлау, сирек жағдайда төменгі палатаның өз құрамынан сайлауы (Норвегия, Исландия) арқылы құрылады. 2. Әзербайжан:Senat 3. Қырғыз:Сенаттын 4. Өзбек:Senat 5. Түрік:senato 6. Ағылшын:Senate 7. Испан:Senado 8. Неміс: Senat 9. Француз: Sénat 10. Заңнамадағы қолданысы: Сенат- Сенат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сенат | 0 |
| 642. | сенсимонизм | сенсимоншылдық | сенсимоншылдықсенсимонизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — граф Анри де Сен-Симон негізін қалаған әлеуметтік утопизм ағымы. Ілімнің догматикалығы нәтижесінде сенсимонистер тез арада тар діни секта құрды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:həssaslıq 3. Қырғыз:Санкт-Simonianism 4. Өзбек:sezuvchanlik 5. Түрік:saint-Simonculuk 6. Ағылшын:sensimonism 7. Испан:sensimonismo 8. Неміс:Sensimonismus 9. Француз: sensimonisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сенсимоншылдық | 0 |
| 643. | сенсуализм | сенсуализм | сенсуализмсенсуализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. sensus — «сезім, түйсік») — таным теориясында сезім мен түйсік сенімді танымның негізгі әрі басты формасы деп қабылданатын бағыт. Рационализмге қарама-қайшы. Сенсуализмнің негізгі қағидаты — «санада сезімде болатын ештеңе жоқ». Дефинициясы 2. Әзербайжан:sansasyonalizm 3. Қырғыз:элди уу-дуу 4. Өзбек:sensatsionizm 5. Түрік:duyumculuk 6. Ағылшын:sensationalism 7. Испан:sensacionalismo 8. Неміс:Sensationismus 9. Француз:sensationnalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сенсуализм | 0 |
| 644. | сентенция | сентенция, ғибратқойлық | сентенция, ғибратқойлықсентенцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. sententia – «сөзбе-сөз: пікір, пайым») — қысқа ғақлия сөздер, афоризм. Латынның қысқаша апофегма деген сөзі мәнмәтіннен тыс цитаталанатын антикалық дереккөзден алынады. Бұл атау ақыл үйретуші сипаттағы қысқа сөздер үшін тұрақты тіркеске айналды, кең мағынада алғанда, қандай да бір нәрсеге қысқа ғана айтылған пікір дегенді білдіреді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:maxim 3. Қырғыз:Максим 4. Өзбек:maxim 5. Түрік: özdeyiş 6. Ағылшын: maxim 7. Испан: maximo 8. Неміс: Maxime 9. Француз: maxime 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сентенция | -1 |
| 645. | сентиментальность | күйректік, әсіре сезімшілдік | күйректік, әсіре сезімшілдіксентиментальностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. sentiment — «сезім») — психиканың қасиеті, түйсік, арманшылдық. Сыртқы әсерлердің бәрі көбіне сезімге емес, ой-санаға әсер ететін көңіл-күй. Бұл қоршаған орта үшін қатты эмоционалды реакция тудырмайтын себепен қуану, елжіреу, мейірімдену және уайымдау сияқты сезімдерді көрсетуге бейімділік, эмоционалды-құнды бағдар. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sentimentallıq 3. Қырғыз:сезимталдыктын 4. Өзбек:sentimentallik 5. Түрік:aşırı duygusallık 6. Ағылшын:sentimentality 7. Испан:sentimentalismo 8. Неміс: Sentimentalität 9. Француз: sentimentalité 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әсіре сезімшілдік | 0 |
| 646. | сепаратизм | сепаратизм | сепаратизмсепаратизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. Séparatisme, лат. separatus — «оңашалану») – жікшілдік, оңашалануға тырысушылық. Халықтың мемлекеттен бөліну әрекеті сепаратизм деп түсіндіріледі. Көп ұлтты мемлекеттердегі аз ұлттың өкілдері алдына бөлек мемлекет болып бөлініп шығуға немесе автономия алуға ұмтылады. Ұлт-азаттық қозғалыстан ерекшелігі - оның жалпыхалықтық, бұқаралық сипаты болмайды, ол ұлттың бір бөлігінің мүддесін қамтиды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:separatizm 3. Қырғыз:сепаратизм 4. Өзбек:separatizm 5. Түрік: ayrılıkçılık 6. Ағылшын: separatism 7. Испан: separatismo 8. Неміс: Separatismus 9. Француз: séparatisme 10. Заңнамадағы қолданысы: сепаратизм- сепаратизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сепаратизм | 0 |
| 647. | сервитуты международные | халықаралық сервитуттар | халықаралық сервитуттарсервитуты международныеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. servitus, servitutis — «бағынышты күй») — Халықаралық құқықта бір мемлекеттің аумақтық құқығын екінші мемлекеттің пайдасы үшін шектеу: теңіз базасын құру, бөтен аумақтарды елдендіру, арналар арқылы тасымалдау және т.б. Дефинициясы 2. Әзербайжан:beynəlxalq əlaqələr 3. Қырғыз:эл аралык куураган дарактарды 4. Өзбек: xalqaro xizmatlar 5. Түрік: uluslararası ihaleler 6. Ағылшын:international easements 7. Испан:servidumbres internacionales 8. Неміс:internationale Erleichterungen 9. Француз:servitudes internationales 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: международные организации - халықаралық ұйымдар (2018) 12. Ұсыныстар: халықаралық сервитуттар | 0 |
| 648. | сеттльмент | сеттльмент | сеттльментсеттльментСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағылш. Settlement – «елді мекен») —XIX —XX ғасырдың басында Қытайдың кейбір ірі қалаларының орталығында шетелдік мемлекеттерге жалға берілеті жекеленген орамдар. Дефинициясы 2. Әзербайжан:şişmək 3. Қырғыз:settlment 4. Өзбек:shishadi 5. Түрік: settlment 6. Ағылшын: swell 7. Испан: hincharse 8. Неміс: anschwellen 9. Француз: gonfler 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сеттльмент | 0 |
| 649. | сецессион | сецессион | сецессионсецессионСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (нем. Secession, Sezession, лат. secessio — «бөліну, ерекшелену») — өнерде Австрия мен Германия аумағында танымал және консервативті көркемдік ұйымдардан бас тартқан ілгерішіл суретшілердің бірнеше тобының атауы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ayrılma 3. Қырғыз:Secession 4. Өзбек:ajratish 5. Түрік: ayrılma 6. Ағылшын: secession 7. Испан: secesión 8. Неміс: Sezession 9. Француз: sécession 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сецессион | 0 |
| 650. | силлогизм | силлогизм | силлогизмсиллогизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грекше syllogіsmos — «есептеп шығару») — субъективті-предикатты құрылымдағы кесімді екі пікірден жаңа үшінші тұжырым ретінде aлынатын дедуктивті ой тиянағы. Алғышарттардың ақиқаттығын мойындау олардың салдарын мойындауға әкеледі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:syllogism 3. Қырғыз:силлогизм 4. Өзбек:syllogism 5. Түрік: tasım 6. Ағылшын: syllogism 7. Испан: silogismo 8. Неміс: Syllogismus 9. Француз: syllogisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: силлогизм | 0 |
| 651. | силлогизм гипотетический | гипотетикалық силлогизм | гипотетикалық силлогизмсиллогизм гипотетическийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грекше syllogіsmos — «есептеп шығару» + еж.-грек. ὑποθετικός – «болжалған») — Шартты пікір (шартты пайымдау) болып табылатын негіздемелердің бірі, Дефинициясы 2. Әзербайжан:hipotetik syllogism 3. Қырғыз:гипотетикалык силлогизм 4. Өзбек: hipotetik syllogism 5. Түрік: varsayımsal düşeycilik 6. Ағылшын:hypothetical syllogism 7. Испан:silogismo hipotético 8. Неміс: hypothetischer Syllogismus 9. Француз: syllogisme hypothétique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: метод гипотетический - гипотезалық әдiс, болжамдық әдіс (2018) 12. Ұсыныстар: гипотетикалық силлогизм | 0 |
| 652. | силлогизм категорический | кесiмдi силлогизм | кесiмдi силлогизмсиллогизм категорическийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж. грек. συλ-λογισμός – «қорытынды жасау, есептеп шығару, ой қорытынды», συλ- (συν-) – «бірге» + λογισμός – «есеп, есептеу; талқылау, ойлау») — екі негіздеме және бір ой қорытынды сияқты қарапайым үш атрибутивті пікірден тұратын дедуктивті ой қорытынды. Силлогизмнің негіздері үлкен (қорытынды предикаты бар) және шағын (қорытынды субъектібар) болып бөлінеді. Қалпы бойынша силлогизмдер фигураларға бөлінеді, ал соңғысы негіздемелер мен ой қорытындының логикалық нысаны жағынан модустарға бөлінеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:kateqoriya syllogism 3. Қырғыз:категориялык силлогизм 4. Өзбек:kategorik syllogism 5. Түрік:kategorik syllogism 6. Ағылшын:categorical syllogism 7. Испан:silogismo categórico 8. Неміс:kategorischer Syllogismus 9. Француз:syllogisme catégorique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: кесiмдi силлогизм | 0 |
| 653. | сильсила | сильсила, тариқаттағы тізбек | сильсила, тариқаттағы тізбексильсилаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Тізбек. Суфизмде Мұхаммед пайғамбардан, оның серіктерінен басталып, нақты бір сопылық тариқатпен және оның шейхымен аяқталатын рухани сабақтастық тізбегі. Екі негізгі сильсила бар. Біреуі Абу Бакра ас-Сиддик арқылы, ал екіншісі Али ибн Абу Талиб арқылы Мұхаммед пайғамбарға дейін көтеріледі. Сан ғасырлар бойы қалған сильсилалар ұмыт болған Дефинициясы 2. Әзербайжан:silsila 3. Қырғыз: Sils 4. Өзбек: silsila 5. Түрік: Sils 6. Ағылшын: silsila 7. Испан: Silsila 8. Неміс: Silsila 9. Француз: silsila 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сильсила | 0 |
| 654. | симаргл | симаргл | симарглсимарглСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — князь Владимирдің пантеонына кірген анық емес қызметтері бар ежелгі орыстың пұтқа табынушы құдайы. Ғалымдардың көпшілігінің пікірі бойынша, жартылай құдай кейіпкер, бәлкім аспан әлемі мен жер әлемі арасындағы хабаршы болар (оның ирандық болжамды түпкі бейнесі Симург). Дефинициясы 2. Әзербайжан:Simargl 3. Қырғыз:Simargl 4. Өзбек:Simargl 5. Түрік: Simargl 6. Ағылшын: Simargl 7. Испан: Simargl 8. Неміс: Simargl 9. Француз: Simargl 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: симаргл | 0 |
| 655. | симмахия | симмахия | симмахиясиммахияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. Συμμαχία, sýn — «бірге» және máchomai — «шайқасамын») — Ежелгі Грекияда полистер арасында жасалатын әскери-саяси, көбіне шабуылдық одақ. Алғашқы симмахиялар б.э. дейінгі VI ғ. пайда болған. Ежелгі симмахия Пелопоннесская болған, оның басшысы Аргос болды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Simmachia 3. Қырғыз:Симмахтын 4. Өзбек:Simmachia 5. Түрік:Symmachus 6. Ағылшын:simmachia 7. Испан:Simmachia 8. Неміс:Simmachie 9. Француз: Simmachia 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: симмахия | 0 |
| 656. | симулякр | симулякр | симулякрсимулякрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (лат. simulacrum < simulo — «бейне», «түр жасау, мүләйімсу») — ақиқатта түпнұсқасы жоқ «көшірме». Басқаша айтар болсақ, шын өмірде білдіретін нысаны жоқ семиотикалық таңба. Дефинициясы 2. Әзербайжан:simulacrum 3. Қырғыз:симулякр 4. Өзбек:simulacrum 5. Түрік: imge 6. Ағылшын: simulacrum 7. Испан: simulacro 8. Неміс: Simulacrum 9. Француз: simulacre 10. Заңнамадағы қолданысы: симулякр- симулякр 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: симулякр | 0 |
| 657. | синагога | синагога | синагогасинагогаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. συναγωγή, «жиналыс»; ивр. בֵּית כְּנֶסֶת, бейт кне́сет — «жиналыс үйі»; идиш שול, шул — «мектеп») — иуда дінінің ғибадатханасы. Синагога толық мәніндегі храм емес, онда садақа беруге, құрбандық шалуға рұқсат етілмейді. Негізінен ол қауым болып бас қосып, ғибадат жасайтын, қоғам мәселелерін шешетін үй болып саналады. Оның өз қазынасы, мүлкі бар. Еврейлер қауымдарын раввиндер басқарады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sinaqoq 3. Қырғыз:синагога 4. Өзбек:sinagoga 5. Түрік: sinagog 6. Ағылшын: synagogue 7. Испан: sinagoga 8. Неміс: Synagoge 9. Француз: synagogue 10. Заңнамадағы қолданысы: синагога- синагога 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: синагога | 0 |
| 658. | сингуляризм | сингуляризм | сингуляризмсингуляризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Singularis – «бірегей, жалғыз») — дуализмге немесе плюрализмге қарама-қарсы философиялық бағыт, әлемнің ерекшелігінің бәрі монизм қағидатынан шығады деп түсіндіреді, өзі де соның бір түрі болып табылады, оның екі нысаны болады: материалистік және спиритуалистік. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sünilik 3. Қырғыз:singulyarizm 4. Өзбек:singularizm 5. Түрік:singulyarizm 6. Ағылшын:singularism 7. Испан:singularismo 8. Неміс: Singularismus 9. Француз: le singularisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сингуляризм | 0 |
| 659. | синдикализм | синдикализм | синдикализмсиндикализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( грек. syndikos – «хабарлай отырып әрекет етуші») - Жұмысшылар қозғалысында саяси күрестің, жұмысшы таптың саяси партиясының қажеттілігін жоққа шығаратын және кәсіптік одақтар (синдикаттар) аясындағы экономикалық күресті ғана мойындайтын ағым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sendikalizm 3. Қырғыз:синдикализмге 4. Өзбек:sendikalizm 5. Түрік:sendikalizm 6. Ағылшын:syndicalism 7. Испан:sindicalismo 8. Неміс: Syndikalismus 9. Француз: syndicalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: синдикализм | 0 |
| 660. | синекура | синекура | синекурасинекураСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. sine cura animarum — «жан үшін қам жемеу, жанды емдемеу» нем.Sinekure)— ортағасырлық Еуропада католиктік шіркеудегі дін қызметшісінің қызметімен байланысты емес, таза әкімшілік қызмет. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sinecurra 3. Қырғыз:sinecure 4. Өзбек:sinecurra 5. Түрік: arpalık 6. Ағылшын: sinecure 7. Испан: sinecurra 8. Неміс: Sinecurra 9. Француз: sinecurra 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: синекура | 0 |
| 661. | синергетика | синергетика | синергетикасинергетикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. συν- — «бірлестік деген мағына беретін сөзалды қосымшасы» және ἔργον – «қызмет») — пән аралық сипаттағы ғылым саласы; күрделі жүйелердің өзін-өзін ұйымдастыруы туралы ғылым, синергетикалық әдісті саяси ғылымда қолдану саяси өмірде өзін-өзі ұйымдастырудың күрделі тетіктерін зерттеуге көбірек көңіл бөледі; тепе-тең емес ашық жүйелердегі кооперативтік құбылыстарды зерттейді. Синергетика ұғымын 1971 ж. неміс физигі Г. Хакен енгізген. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sinerji 3. Қырғыз:synergetics 4. Өзбек:sinergiya 5. Түрік: Synergetics 6. Ағылшын: synergy 7. Испан: sinergia 8. Неміс: Synergie 9. Француз: synergie 10. Заңнамадағы қолданысы: синергетика- синергетика 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: синергетика | 0 |
| 662. | синергия | синергия | синергиясинергияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. συνεργία — «ынтымақтастық, көмек, жәрдем, қатысу, қауымдастық»; грек. σύν — «бірге», еж. грек. ἔργον — «іс, еңбек, жұмыс әсері, әрекеті») — екі немесе одан да көп фактордың өзара әрекетінің әсерін күшейту, бұл факторлардың бірлескен әрекеті көрсетілген факторлардың әрқайсысының әсер қосындыларынан айтарлықтай асып кетуі, тосындық. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sinerji 3. Қырғыз:биргелешкен 4. Өзбек:sinergiya 5. Түрік: sinerji 6. Ағылшын: synergy 7. Испан: sinergia 8. Неміс: Synergie 9. Француз: synergie 10. Заңнамадағы қолданысы: синергия- синергия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: синергия | 0 |
| 663. | синоикйзм | синоикйзм | синоикйзмсиноикйзмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. συνοικισμóς, συνοικιζσμóςω — «бірге қоныстандырамын») — Ежелгі Грекияда жалпы қаланың ортасына бірнеше алғашқы қауымдастықтарды біріктіру. Синойкизм полисті орталықтан басқару органдарын құруға көмектесті. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Sinoikizm 3. Қырғыз:sinoikyzm 4. Өзбек: Sinoikizm 5. Түрік: sinoikyzm 6. Ағылшын: Sinoikism 7. Испан: Sinoikismo 8. Неміс: Sinoikismus 9. Француз: Sinoïkisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: синоикйзм | 0 |
| 664. | синология | синология | синологиясинологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (латынша sіna — «қытай» және logos — «сөз, ілім») немесе қытайтану — Қытай тарихын, экономикасын, саясатын, философиясын, тілін, әдебиеті мен мәдениетін зерттейтін ғылымдар кешені. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sinologiya 3. Қырғыз:таануу 4. Өзбек:sinologiyasi 5. Түрік: sinoloji 6. Ағылшын: synology 7. Испан: sinología 8. Неміс: Synologie 9. Француз: synologie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: синология | 0 |
| 665. | синопсис | синопсис | синопсиссинопсисСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (рұқсат етілетін нұсқасы — си́нопсис, мұнда ерекше грек екпіні ескерілген; еж. грек. σύνοψις < συν — «бірге» + όπτω — «қараймын, көремін») — ежелгі гректердің ғылыми номенклатурасында жалпы, қысқаша, толық дәлелсіз және бір затты немесе бір білім саласын толық теориялық пайымдаусыз шолуды білдіреді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sinopsis 3. Қырғыз:кинорежиссерлордун 4. Өзбек:ma'ruza 5. Түрік: özet 6. Ағылшын: synopsis 7. Испан: sinopsis 8. Неміс: Übersicht 9. Француз: synopsis 10. Заңнамадағы қолданысы: синопсис- синопсис 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: синопсис | 0 |
| 666. | синтоизм | синтоизм | синтоизмсинтоизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (жапон. синто – «құдайлар жолы») - Жапониядағы дәстүрлі дін. Ежелгі жапондықтардың анимистік сеніміне негізделген, бас ию нысандары көптеген құдайлар мен аруақтардың рухы болып табылды. Дамуы барысында буддизмнің айтарлықтай әсері байқалды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Şinto 3. Қырғыз:Shintoism 4. Өзбек: Shinto 5. Түрік: Şintoizm 6. Ағылшын: Shintoism 7. Испан: Shinto 8. Неміс: Shinto 9. Француз: Shinto 10. Заңнамадағы қолданысы: Синтоизм- Синтоизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: синтоизм | 0 |
| 667. | сионизм | сионизм | сионизмсионизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ивр. צִיּוֹנוּת, цийону́т — «Иерусалимдегі Сион деген таудың атауынан шыққан») — мақсаты еврей халқын оның тарихи отаны Израильде (Эрец-Исраэль) біріктіру және қайта жандандыру болып табылатын саяси қозғалыс, сондай-ақ, осы қозғалыс негіз болған идеологиялық тұжырым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Sionizm 3. Қырғыз:сионизм 4. Өзбек:Sionizm 5. Түрік: Siyonizm 6. Ағылшын: Zionism 7. Испан: Sionismo 8. Неміс: Zionismus 9. Француз: Sionisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сионизм | 0 |
| 668. | сионизм международный | халықаралық сионизм | халықаралық сионизмсионизм международныйСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. 1. (ивр. צִיּוֹנוּת, цийону́т — «Иерусалимдегі Сион деген таудың атауынан шыққан») — Израиль мемлекетінде және капиталистік елдердің көптеген еврейлік қауымдастықтарында үстемік ететін шовинизм және буржуаздық национализм формаларының бірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Sionizm beynəlxalq 3. Қырғыз:эл аралык сионизм 4. Өзбек: Sionistik xalqaro 5. Түрік: Siyonizm uluslararası 6. Ағылшын:Zionism international 7. Испан:Sionismo internacional 8. Неміс:Zionismus international 9. Француз:Sionisme international 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: международные организации - халықаралық ұйымдар (2018) 12. Ұсыныстар: халықаралық сионизм | 0 |
| 669. | сират | сират, сират көпір | сират, сират көпірсиратСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. الصراط — «жол») — ислам эсхатологиясында отты тозақтың үстінде орналасқан көпір. Сират көпірі өте жіңішке және шаштың көлемінен үлкен емес әрі қылыштың жүзіндей өткір. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sirat 3. Қырғыз:Сырат 4. Өзбек:sirat 5. Түрік: Sırat 6. Ағылшын: sirat 7. Испан: sirat 8. Неміс: sirat 9. Француз: sirat 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сират | 0 |
| 670. | сирин | сирин | сиринсиринСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. орыс. сиринъ, грек. Σειρῆνες — «сиреналар») — ежелгі орыс өнері мен аңыздарында қыздың басы сияқты басы бар жұмақ құсы. Сирин грек сиреналарының славяндық бейнесі болып табылады деп саналады. Алконост сияқты басқа жұмақ құсымен бірге бейнеленеді, бірақ Сириннің басы кейде жабылмай тұрады, ол айналасына нұр шашып тұрады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Şirin 3. Қырғыз:Сирин 4. Өзбек:Shirin 5. Түрік: Şirin 6. Ағылшын: Sirin 7. Испан: Sirin 8. Неміс: Sirin 9. Француз: Sirin 10. Заңнамадағы қолданысы: сирин- сирин 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сирин | 0 |
| 671. | система мажоритарная | мажоритарлық жүйе | мажоритарлық жүйесистема мажоритарнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. σύστημα – «құраушы; құрау» + францу тілінен majorіte — «көпшілік») — сайлау кезінде дауыс берудің нәтижелерін анықтау тәртібі. Мажоритарлық сайлау жүйесі кезінде үміткер немесе партия сайлануы үшін сайлаушылардың көпшілік дауысын алуы қажет. Мажоритарлық сайлау жүйесінің артықшылығы: Дефинициясы · Үкімет құрудың жеңілдігі мен оның тұрақтылығы; · Сайлаушылар мен депутаттар арасында тұрақты байланыстардың қалыптасуында жатыр. 2. Әзербайжан:əksəriyyət sistemi 3. Қырғыз:мажоритардык системасы 4. Өзбек: ko'pchilik tizimi 5. Түрік: çoğunluk sistemi 6. Ағылшын:majority system 7. Испан:sistema mayoritario 8. Неміс: Mehrheitssystem 9. Француз: système majoritaire 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: система связи в стандарте GSM по технологии GPRS - GPRS технологиясы бойынша GSM стандартындағы байланыс жүйесі (2018) 12. Ұсыныстар: мажоритарлық жүйе | 0 |
| 672. | ситула | ситула | ситуласитулаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. situla — «шелек») – шелек пішінді ежелгі қола суыт. Ситула гальштаттық мәдениет пен латен мәдениетінің археологиялық ескерткіш олжаларынан танымал. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ələk 3. Қырғыз:жалгыз 4. Өзбек:elek 5. Түрік: situla 6. Ағылшын: sieve 7. Испан: tamiz 8. Неміс: Sieb 9. Француз: tamis 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ситула | 0 |
| 673. | сказание | аңыз | аңызсказаниеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. - қазақ халық ауыз әдебиетінің тарихи негізі бар мол саласы. Онда айтылатын оқиғалардың, кейіпкер аттарының, елді мекен, жер атауларының, мезгіл мөлшерінің деректілігі басым келеді. Ертегі мен аңыздардың түп-төркіні халықтың арман-қиялы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:bir əfsanə 3. Қырғыз:жомок 4. Өзбек:afsona 5. Түрік:bir efsane 6. Ағылшын:a legend 7. Испан:una leyenda 8. Неміс:eine Legende 9. Француз: une légende 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: аңыз | 0 |
| 674. | скансен | скансен | скансенскансенСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (швед. Skansen) — этнографиялық кешен, Стокгольмдегі Юргорден аралында орналасқан, ашық аспан астындағы мұражай. Оны Артуром Хазелиус1891 жылы 11 қазанда ашқан. Дефинициясы 2. Әзербайжан:skansen 3. Қырғыз:Skansen 4. Өзбек:skansen 5. Түрік: Skansen 6. Ағылшын: skansen 7. Испан: Skansen 8. Неміс: Skansen 9. Француз: Skansen 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: скансен | 0 |
| 675. | скепсис | скепсис, күмәншілдік | скепсис, күмәншілдікскепсисСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж. грек. σκεπτικός — «қарастыратын, зерттейтін») — күмәнді, әсіресе, ақиқаттың сенімділігіндегі күмәнді ойлау қағидаты ретінде қарастыратын философиялық бағыт. Орташа скептицизм фактілерді танумен шектеледі, барлық гипотеза мен теорияға қатысты ұстамдылық танытады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:şübhə 3. Қырғыз:scepsis 4. Өзбек:skeptitsizm 5. Түрік: kuşkuculuk 6. Ағылшын: skepticism 7. Испан: escepticismo 8. Неміс: Skepsis 9. Француз: scepticisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: күмәншілдік | 0 |
| 676. | скептицизм | скептицизм | скептицизмскептицизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (көне грекше: σκεπτικός —« қарастыратын, зерттейтін») — Дефинициясы 1. объективті шындықты дұрыс тану мүмкіндігіне күдікпен қарайтын философиялық бағыт; бұл жағынан скептицизм агностицизмге — дүниені танып білу мүмкіндігін жоққа шығаратын философиялық бағытқа жақын, соның бастапқы сатысы болып табылады; 2. бір нәрсеге сыни тұрғыдан, күдікпен қарау, мүмкіндігіне, шындығына күмәндану; 3. күдікшілдік, сенбеушілік. 2. Әзербайжан:şübhə 3. Қырғыз:ишенбөөчүлүк 4. Өзбек:skeptitsizm 5. Түрік: şüphecilik 6. Ағылшын: skepticism 7. Испан: escepticismo 8. Неміс: Skepsis 9. Француз: scepticisme 10. Заңнамадағы қолданысы: скептицизм– скептицизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: скептицизм | 0 |
| 677. | скиф | скиф | скифскифСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (индоеуропа алдындағы *skeud — «сыпыру, ату») – Скиф мағынасы: Дефинициясы · Скиф — сақтар халқының өкілі; · Скиф — сақтардың мифтік түпкі ата-бабасы. 2. Әзербайжан:İskit 3. Қырғыз:буюмдарды 4. Өзбек:Skifian 5. Түрік:İskit 6. Ағылшын:Scythian 7. Испан:Escita 8. Неміс:Scythian 9. Француз:Scythian 10. Заңнамадағы қолданысы: скиф- скиф 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сақ | 0 |
| 678. | славистика | славистика | славистикаславистикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — славян халықтарының тілдерін, әдебиетін, фольклорын, тарихын, материалдық ғылымы мен рухани мәдениетін зерттейтін ғылым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Slavistik 3. Қырғыз:Slavic таануу 4. Өзбек:Slavistika 5. Түрік: Slav Çalışmaları 6. Ағылшын: Slavistics 7. Испан: Eslavos 8. Неміс: Slawistik 9. Француз: Slavistique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: славистика | 0 |
| 679. | славянофильство | славяншылдық | славяншылдықславянофильствоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — 19 ғ. 40-50 жылдарындағы Ресейдегі қоғамдық ағым. Славяншылдық қоғамдық ой-пікір ретінде Ресейдің өзіндік тарихи даму жолы, ұлттық ерекшеліктері бар екендігін дәлелдеп, қорғау мақсатын көздеді. Олардың қарсыластары батысшылдар болса жалпыадамзаттық тұтастық көзқарасы тұрғысынан жалпыға ортақ тарихи даму үрдісі бар, сондықтан Ресейдің де батыс жүріп өткен жолды басып өтуі тиіс деп білді. Бұл өзара қарсы көзқарастар олардың арасындағы негізгі қарама-қайшылық болғанымен, бұл ымырасыздықтың терең философиялық тамыры, саяси мәні болды. Славяншылдық пен батысшылдық арасындағы тартыс бірімен-бірі ымыраға келмейтін жеке-жеке екі дүниетанымдық көзқарас қайшылығы болды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Slavophilism 3. Қырғыз:slavjanofilstvo 4. Өзбек:Slavofilizm 5. Түрік: slavjanofilstvo 6. Ағылшын: Slavophilism 7. Испан: Eslavofilismo 8. Неміс: Slawophilismus 9. Француз: Slavophilisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: славяншылдық | 0 |
| 680. | слой культурный | мәдени қабат | мәдени қабатслой культурныйСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. cultura – «айдау, өңдеу; тәрбиелеу») — адамдар қызметінің қалдығын сақтайтын, адам қонытанған жердің қабаты. Адамдардың қоныстардағы өмір сүруінің ұзақтығы мен олардың қызметіне байланысты қабаттың қалыңдығы бірнеше сантиметрден 30-35 метрге дейін өзгереді. Адамның қызмет қалдығын зерттеу және қалпына келтіру мақсатында археологтар қазба жұмыстарын жүргізеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:mədəni qat 3. Қырғыз:катмар маданият 4. Өзбек: madaniy qatlam 5. Түрік: kültürel katman 6. Ағылшын:cultural layer 7. Испан:capa cultural 8. Неміс:kulturelle Schicht 9. Француз:couche culturelle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: слой озона - озон қабаты (2018); плюрализм культурный - мәдени көпнегiздiлiк, мәдени әралуандық (2018) 12. Ұсыныстар: мәдени қабат | 0 |
| 681. | слоуфокс | слоуфокс | слоуфоксслоуфоксСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (англ. Slowfox – «сөзбе-сөз баяу фокстрот») – фокстрот нысандарының бірі – өзіне тән ұзын әрі жеңіл сырғанақ қадамдары мен корпусының еңістері бар, еркі композициялы жұптасып билейтін би. Дефинициясы 2. Әзербайжан:yavaş yavaş 3. Қырғыз:sloufoks 4. Өзбек:slowfox 5. Түрік: sloufoks 6. Ағылшын: slowfox 7. Испан: slowfox 8. Неміс: Slowfox 9. Француз: slowfox 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: слоуфокс | 0 |
| 682. | смысл бытия | болмыс мәнісі | болмыс мәнісісмысл бытияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — өмір сүрудің түпкілікті мақсатына, адамның арналымына, биологиялық түр ретіндегі адамға, сондай-ақ, индивидуум ретіндегі адамға қатысы бар философиялық және рухани мәселе, жеке тұлғаның рухани-адамгершілік бейнесін қалыптастыруда маңызы зор негізгі дүниетанымдық ұғымдардың бірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:olma mənası 3. Қырғыз:жашоонун мааниси 4. Өзбек: bo'lish ma'nosi 5. Түрік: olmanın anlamı 6. Ағылшын:meaning of being 7. Испан:significado de ser 8. Неміс:Bedeutung des Seins 9. Француз:signification d'être 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: аналогия бытия - болмыс аналогиясы (2018) 12. Ұсыныстар: болмыс мәнісі | 0 |
| 683. | сознание | сана | санасознаниеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — сана түсінігі бұл психика түсінігі; психика тірі жанның қоршаған ортамен тікелей байланыс тәсілі (сондай-ақ, жеке адам) деп түсіндіріледі, демек олардың өмірлік үрдістерінде әсерлендірушісі және көрінісі ретіндегі, психикалық қабілеттілік жиынтық, табиғи және ғарыштық ырғақтар байланыстарында адамның қоғамдық және мәдени іс-әрекеттерінде өз-өзіне бағыт-бағдар жасай алуы мен басқара алатын қабілеттілікпен қамтамасыз етуі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:şüur 3. Қырғыз:акыл-эс 4. Өзбек:tushuncha 5. Түрік:bilinç 6. Ағылшын:consciousness 7. Испан:conciencia 8. Неміс: Bewusstsein 9. Француз: la conscience 10. Заңнамадағы қолданысы: сознание- сана 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сана | 0 |
| 684. | сознание мифологическое | мифологиялық сана | мифологиялық санасознание мифологическоеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. μυθολογία – «айту, мифология», μῦθος – «сөз, айту, әңгіме, аңыз» және λογία – «құрбан шалуға жиналу») — нақты немесе ойдан құрастырылған оқиғаларды иррационалды түрде көрсету формасы, ол табиғилықпен, әлемді қабылдауды рефлекстелмеумен сипатталады. Тыңдаушы ертегімен салыстырғанда, аңызды шындық ретінде қабылдайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Mifoloji şüur 3. Қырғыз: mifologik tushuncha 4. Өзбек: mifologik tushuncha 5. Түрік:mitolojik bilinç 6. Ағылшын:mythological consciousness 7. Испан:conciencia mitologica 8. Неміс:mythologisches Bewusstsein 9. Француз: conscience mythologique 10. Заңнамадағы қолданысы: Мифологическое сознание-Мифологиялық сана 11. Бекітілген: мифологическое мышление - мифологиялық сана (2003) 12. Ұсыныстар: мифологиялық сана | 0 |
| 685. | сонг | сонг | сонгсонгСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағылш. song) – қазіргі неміс, америкалық және ағылшындық комикстік операларда, шолуларда, көріністерде пайдаланылатын көкейтесті сатирикалық әндер. Дефинициясы 2. Әзербайжан:mahnı 3. Қырғыз:ыр 4. Өзбек:qo'shiq 5. Түрік: şarkı 6. Ағылшын: song 7. Испан: cancion 8. Неміс: Lied 9. Француз: chant 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сонг | 0 |
| 686. | соотечественник | отандас | отандассоотечественникСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — бір мемлекетте туылған, өмір сүретін немесе бұрын өмір сүрген, мәдени мұраның ортақ белгілері бар тұлғалар, сондай-ақ, көрсетілген тұлғалардың төмен қарай тарайтын ұрім-бұтағы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:vətəndaşı 3. Қырғыз:жердеши 4. Өзбек:vatandosh 5. Түрік: taşralı 6. Ағылшын: compatriot 7. Испан: compatriota 8. Неміс: Landsmann 9. Француз: compatriote 10. Заңнамадағы қолданысы: соотечественник- отандас 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: отандас | 0 |
| 687. | софизм | софизм | софизмсофизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. Σόφισμα - «қулық жасау», «қулыққа шеберлік» дегенді білдіреді ) — Дефинициясы 1. саяси пікір-талас жүргізу өнері, пікір-таласта қолдануға болмайтын әдіс-тәсілдерді саналы түрде қолдануға негізделеді. 2. қате есептеу арқылы есепті дұрыс еткізіп көрсету, яғни өтірік дәйектерді келтіру және оның қате екендігін дәлелдеу қажет. Ертеде Аристотель софизмдерді «жалған дәлел » деп атаған екен. 2. Әзербайжан:səbrsizlik 3. Қырғыз:sophism 4. Өзбек:sukut 5. Түрік: sofizm 6. Ағылшын: sophism 7. Испан: sofistería 8. Неміс: Sophistik 9. Француз: sophistique 10. Заңнамадағы қолданысы: софизм- софизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: софизм | 0 |
| 688. | софистика | софистика | софистикасофистикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (грек. σοφία – «шеберлік, білім, даналық») – дауласу немесе дәлелдеу кезінде қисынсыз пікірлерді, софизмдерді, яғни, сырттай ғана дұрыс болып көрінетін айлаларды саналы түрде қолдану. Софистикаға тән әдістер мыналар: бір құбылыстың басқа құбылыстардан байланысын үзу, бір топқа жататын құбылыс зандылықтарын басқа топқа жататын құбылысқа қолдану, бір тарихи кезеңнің оқиғаларын келесі тарихи кезеңмен алмастыру т.б. Дефинициясы 2. Әзербайжан:səbrsizlik 3. Қырғыз:татаал 4. Өзбек:sukut 5. Түрік: safsata 6. Ағылшын: sophistry 7. Испан: sofistería 8. Неміс: Sophistik 9. Француз: sophistique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: софистика | 0 |
| 689. | социал-дарвинизм | социал-дарвинизм | социал-дарвинизмсоциал-дарвинизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — XIX ғ. соңы мен XX ғ. басындағы қоғамдағы адамзат дамуы заңдылықтарын биологиялық эволюциямен байланыстыратын және қоғамдық әмірдің анықтаушы факторлары ретінде өмір сүру үшін күресуге анағұрлым қабілеттілерді табиғи іріктеу принципін ұсынатын идеялық ағым (Г.Спенсер, А.Смолл, Э.Ферри және т.б.). Әлеуметтік қақтығыстар "табиғи", "болмай қоймайтын" құбылыстар ретінде бағаланады. Әлеуметтік дарвинизмнің анағұрлым реакциялық нұсқалары таптық үстемдікті, милитаризмді және сыртқы саясаттағы экспансионизмді жақтайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial darvinizm 3. Қырғыз:Коомдук пикир 4. Өзбек: ijtimoiy darvinizm 5. Түрік: sosyal darwinizm 6. Ағылшын:social darwinism 7. Испан:darwinismo social 8. Неміс:sozialer Darwinismus 9. Француз:darwinisme social 10. Заңнамадағы қолданысы: социального дарвинизма-әлеуметтік дарвинизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әлеуметтік дарвинизм | 0 |
| 690. | социал-демократия | социал-демократия | социал-демократиясоциал-демократияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және еж.-грек. δημοκρατία – «халықтық билік») — саяси бағыт. 19 ғасырдың аяғында пайда болды. Ағымның түпкілікті мақсаты – еңбекші бұқараның, алдымен жұмысшы табының хал-ахуалын жақсарту, қанауға қарсы күшін ұйымдастыру, ұйымдасқан жұмысшы табы басқаратын, бүкіл еңбек етуші бұқараның жағдайын ойлайтын социал қоғам орнату. Социал-демократиялық қозғалыстар 20 ғасырдың басында саяси партияларға айналды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial demokratiya 3. Қырғыз:коомдук демократия 4. Өзбек: ijtimoiy demokratiya 5. Түрік: sosyal demokrasi 6. Ағылшын:social democracy 7. Испан:socialdemocracia 8. Неміс:Sozialdemokratie 9. Француз: la social-démocratie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әлеуметтік демократия | 0 |
| 691. | социализация | әлеуметтену | әлеуметтенусоциализацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — жеке адамдарға қоғам мен оның құрылымдары тарапынан үнемі (жинақы, бақылаулы, шашыраңқы түрде) әсер ету процесі. Соның нәтижесінде адамдар белгілі бір білімдерді, құндылықтар мен нормаларды игеріп, нақты қоғамда, әлеуметтік топтар мен ұйымдарда өмір сүру тәжірибесін жинақтайды әрі тұлғаға, сол қоғамның тең құқылы мүшесіне айналады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosiallaşma 3. Қырғыз:коомдошуу 4. Өзбек:ijtimoiylashtirish 5. Түрік:sosyalleştirme 6. Ағылшын:socialization 7. Испан:socialización 8. Неміс: Sozialisation 9. Француз: la socialisation 10. Заңнамадағы қолданысы: Социализация - әлеуметтендіру 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әлеуметтендіру | 0 |
| 692. | социализм | социализм | социализмсоциализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. socialisme, лат. socialis – «қоғамдық») - әлеуметтік әділеттілік пен теңдікке негізделген, мақсаттары мен мұраттары социалистік қоғам орнатумен байланысты ілім. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosializm 3. Қырғыз: социализм 4. Өзбек: sotsializm 5. Түрік: sosyalizm 6. Ағылшын:socialism 7. Испан:socialismo 8. Неміс:Sozialismus 9. Француз:le socialisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Социализм- Социализм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: социализм | 0 |
| 693. | социал-пацифизм | социал-пацифизм | социал-пацифизмсоциал-пацифизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және лат. pacificus – «бітімгерлік») — Оппортунизмнің бір түрі, пацифизмді, өз еліндегі буржуазияның империалистік саясатын жалау еткен, қолдаудың социал-демократтық тактикасы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial pasifizm 3. Қырғыз:коомдук-Pacifism 4. Өзбек: ijtimoiy pacifizm 5. Түрік: sosyal pasifizm 6. Ағылшын:social pacifism 7. Испан:pacifismo social 8. Неміс:sozialer Pazifismus 9. Француз:pacifisme social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әлеуметтік пацифизм | 0 |
| 694. | социал-шовинизм | социал-шовинизм | социал-шовинизмсоциал-шовинизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және фр. chauvinisme) — халықаралық жұмысшы қозғалыс ішіндегі бағыт, оның ізбасарлары жеке мемлекеттердің ұлттық билігінің әскери басқыншылық саясатын қолдауға пікір білдіреді. Термин «социализм» және «шовинизм» деген сөздердің бірігуінен пайда болған. Оны негізінен коммунистер мен социалистер қолданады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial şovenizm 3. Қырғыз:Коомдук-коюшпайт 4. Өзбек: ijtimoiy shovinizm 5. Түрік: sosyal şovenizm 6. Ағылшын:social chauvinism 7. Испан:chovinismo social 8. Неміс:sozialer Chauvinismus 9. Француз:chauvinisme social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әлеуметтік шовинизм | 0 |
| 695. | социальная безопасность | әлеуметтік қауіпсіздік | әлеуметтік қауіпсіздіксоциальная безопасностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — Дефинициясы 1) мемлекетті және халықты әлеуметтік салада қорғау, әлеуметтік құрылымның және қатынастардың дамуы, қазіргі және болашақ ұрпақтың алға басу қажеттіліктеріне сай адамдардың өмір сүру салты және әлеуметтену жүйесі бойынша іс-шаралар жиынтығы; 2) қоғамның әлеуметтік саласы мен мемлекеттің құлдырау туғызатын немесе оның кері кетуіне ықпал жасайтын қауіп-қатерден қорғалуы. Әлеуметтік қауіпсіздік нысандарына адамдар, олардың заңды мүдделері (қажеттіліктері), бірлігі, қарым-қатынастары; адамның әлеуметтену жүйесі (білім алуы, тәрбиеленуі, әлеуметтік-мәдени тұрмысы) тіршілікті қамтасыз ету инфрақұрылымы (денсаулық сақтау, сауда, қамту және т.б.), өмір сүру салты жатады. 2. Әзербайжан:sosial təhlükəsizlik 3. Қырғыз:коомдук коопсуздук 4. Өзбек: ijtimoiy ta'minot 5. Түрік: sosyal güvenlik 6. Ағылшын: social security 7. Испан: seguridad social 8. Неміс: sécurité sociale... 9. Француз: sécurité sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: социальная защита - әлеуметтік қорғау (2016); безопасность – қауіпсіздік (2015) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік қауіпсіздік | 0 |
| 696. | социальная модернизация | әлеуметтік жаңғыру | әлеуметтік жаңғырусоциальная модернизацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + англ. modern — «қазіргі, алдыңғы, жаңартылған) – басқарушы ақсүйектер мен алдыңғы қатарлы таптың қоғамдағы ұтымды әрі тиімді қызметі бойынша қажеттіліктер мен мүдделерді іске асыру нәтижесінде қоғамның формациялық құрылымын жетілдіру процесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial modernləşmə 3. Қырғыз:коомдук өркүндөтүү 4. Өзбек:ijtimoiy modernizatsiya 5. Түрік:sosyal modernleşme 6. Ағылшын:social modernization 7. Испан:modernización social 8. Неміс:soziale Modernisierung 9. Француз:modernisation sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: Социальная модернизация-әлеуметтік жаңғыру 11. Бекітілген: социальная защита - әлеуметтік қорғау (2016); модернизация - жаңғырту; модернизация (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік жаңғыру | 0 |
| 697. | социальная сфера | әлеуметтік сфера, сала | әлеуметтік сфера, саласоциальная сфераСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + еж.-грек. σφαῖρα - «шар, доп, ядро») – таптар мен әлеуметтік топтардың, ұлттар мен халықтардың мүдделерін, қоғам мен тұлғаның ара қатынысын, тұрмыс пен еңбек, денсаулық пен бос уақытты қамтитын қоғамның негізгі салаларының бірі. Адамның өмірін қамтамасыз ететін нәрсенің бәрі әлеуметтік салаға жатады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial sahədə 3. Қырғыз:коомдук чөйрө 4. Өзбек: ijtimoiy sohada 5. Түрік: sosyal alan 6. Ағылшын:social sphere 7. Испан:esfera social 8. Неміс:sozialer Bereich 9. Француз:domaine social 10. Заңнамадағы қолданысы: Социальная сфера-Әлеуметтік сала 11. Бекітілген: социальная защита - әлеуметтік қорғау (2016); сфера оказания бытовых услуг - тұрмыстық қызмет көрсету саласы (2005) 12. Ұсыныстар: Әлеуметтік сала | -1 |
| 698. | социальная трасформация | әлеуметтік трансформация | әлеуметтік трансформациясоциальная трасформацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + лат. transformatio - «басқа түрге аудару, кейпін өзгерту») — бұл әлеуметтік жүйе, қауымдастық, институт және ұйымдардың бір күйден екінші күйге өтуі. Әлеуметтік трансформация тетіктерінің бірнеше түрі бар: эволюциялық және революциялық, прогрессивті және регрессивті, имитациялық және инновациялық және т.б. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial çevrilmə 3. Қырғыз:коомдук кайра 4. Өзбек: ijtimoiy o'zgarishlar 5. Түрік: sosyal dönüşüm 6. Ағылшын:social transformation 7. Испан:transformación social 8. Неміс:soziale Transformation 9. Француз:transformation sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: обязательное социальное страхование - міндетті әлеуметтік сақтандыру (2016) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік трансформация | 0 |
| 699. | социальное единство | әлеуметтік біртұтастық | әлеуметтік біртұтастықсоциальное единствоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») – Қоғам өміріндегі басқа да құбылыстар сияқты үнемі дамып, жетіліп отырады. Бұл қоғамның әлеуметтік біртұтастығының мақсаттары мен міндеттерін оны мүшелерінің нақы қажеттіліктерімен және мүддесімен жақындастыруға мүмкіндік береді, бұл жалпы қоғамдық тәртіптегі тұрақтылықты бекітуге мүмкіндік береді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial birlik 3. Қырғыз:коомдук биримдиги 4. Өзбек: ijtimoiy muvofiq 5. Түрік: sosyal uyum 6. Ағылшын:social cohesion 7. Испан:cohesión social 8. Неміс:sozialer Zusammenhalt 9. Француз:cohésion sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: обязательное социальное страхование - міндетті әлеуметтік сақтандыру (2016); единство измерения - өлшеудің тұтастығы (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік тұтастық | 0 |
| 700. | социальное пространство | әлеуметтік кеңістік | әлеуметтік кеңістіксоциальное пространствоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») – Дефинициясы 1. қандай да бір өзара ықпалдастық жағдайында орналасқан әлеуметтік топтар, индивидтер, объектілер мәндері жиынтығын білдіретін әлеуметтік қызмет алаңы. 2. индивидтің немесе топтың қоғамдағы өз орны туралы түсінігі. 2. Әзербайжан:sosial məkan 3. Қырғыз:коомдук мейкиндик 4. Өзбек: ijtimoiy maydon 5. Түрік: sosyal alan 6. Ағылшын:social space 7. Испан:espacio social 8. Неміс:sozialer Raum 9. Француз:espace social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: обязательное социальное страхование - міндетті әлеуметтік сақтандыру (2016); пространство – кеңістік (2015) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік кеңістік | 0 |
| 701. | социальные коммуникации | әлеуметтік коммуникациялар | әлеуметтік коммуникацияларсоциальные коммуникацииСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + лат. commūnicātiō - «хабарлау, хабар») – Ақпарат, идея, эмоцияларды таңбалар, символдар арқылы беру. Әлеуметтік жүйелердің жеке бөліктерін бір-бірімен байланыстыратын процесс. Билік іске асыратын (билік өзге адамның мінез-құлқын анықтауға деген ұмтылыс ретінде) тетік. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial ünsiyyət 3. Қырғыз:коомдук байланыш 4. Өзбек: ijtimoiy muloqot 5. Түрік: sosyal iletişim 6. Ағылшын:social communications 7. Испан:comunicaciones sociales 8. Неміс:soziale Kommunikation 9. Француз:communications sociales 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: государственные социальные стандарты - мемлекеттік әлеуметтік стандарттар (2016); политическая коммуникация - саяси коммуникация (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік коммуникациялар | 0 |
| 702. | социальные науки | әлеуметтік ғылымдар | әлеуметтік ғылымдарсоциальные наукиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») – қоғам және оның әртүрлі жақтары туралы білім жинақтап, жүйелей дамытатын ғылымның өзіндік ерекшеліктері бар бір тобы. Оған философия, тарих, тіл білімі, әдебиеттану, құқық, экономика, социология (әлеуметтану), саясаттану, мәдениеттану, әлеуметтік психология, т.б. жатады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial elmlər 3. Қырғыз:коомдук илимдер 4. Өзбек: ijtimoiy fanlar 5. Түрік: sosyal bilimler 6. Ағылшын:Social sciencies 7. Испан:ciencias sociales 8. Неміс: Sozialwissenschaften 9. Француз: sciences sociales 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: государственные социальные стандарты - мемлекеттік әлеуметтік стандарттар (2016) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік ғылымдар | 0 |
| 703. | социальные факторы | әлеуметтік факторлар | әлеуметтік факторларсоциальные факторыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + лат. factor – «жасаушы, өндіруші; құрушы, кінәлі») – адамдарда қоғамдық қатынастардан немесе қоғамдық жәндіктерде (құмырсқалар, аралар, термиттер және тағы басқа) әлеуметтік құрылымнан болатын фактор. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial amillər 3. Қырғыз:коомдук себептер, 4. Өзбек: ijtimoiy omillar 5. Түрік: sosyal faktörler 6. Ағылшын:social factors 7. Испан:factores sociales 8. Неміс:soziale Faktoren 9. Француз: facteurs sociaux 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: государственные социальные стандарты - мемлекеттік әлеуметтік стандарттар (2016) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік факторлар | 0 |
| 704. | социальный интерес | әлеуметтік мүдде | әлеуметтік мүддесоциальный интересСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + орта-лат. interesse – «маңызды мағынаға ие») — жеке адамның немесе әлеуметтік топтың саяси, рухани және экономикалық қажеттіліктерінің жиынтығы. Әлеуметтік мүдде ортақтық дәрежесіне қарай - бүкіләлемдік жалпымемлекеттік, ұлттық, топтық; салалық белгісіне карай - экономикалық, саяси, рухани; орнықтылығына қарай - тұрақты, қайталанбалы, уақытша, т.б. болып бөлінеді. Өркениетті қоғамда жеке адамның не әлеуметтік топтың Әлеуметтік мүддесін демократиялық жолмен ашық білдіруіне толық мүмкіндік жасалады. Осы мүмкіндіктер Әлеуметтік мүдделер арасындағы алшақтықты жойып, оның әлеуметтік жанжалға ұласпауына, керісінше, үйлесімді сипат алуына жеткізеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial maraq 3. Қырғыз:коомдук кызыкчылык 4. Өзбек: ijtimoiy qiziqish 5. Түрік: sosyal ilgi 6. Ағылшын:social interest 7. Испан:interés social 8. Неміс:soziales Interesse 9. Француз:intérêt social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: институт социальный - әлеуметтiк институт (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік мүдде | 0 |
| 705. | социальный контроль | әлеуметтік бақылау | әлеуметтік бақылаусоциальный контрольСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + франц. Contrôle, *contrerôle, contre- + rôle – «тізім») — әлеуметтік институттардың, мекемелердің, қоғамның сан алуан салаларының қызметіне, әлеуметтік топтар мен жеке адамдардың іс-әрекетіне қоғамдық мүдделер мен әлеуметтік ғұрыптар тұрғысынан баға беру және тыйым салу тетігі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial nəzarət 3. Қырғыз:коомдук башкаруу 4. Өзбек: ijtimoiy nazorat 5. Түрік: sosyal kontrol 6. Ағылшын:social control 7. Испан:control social 8. Неміс:soziale Kontrolle 9. Француз:contrôle social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: институт социальный - әлеуметтiк институт (2018); тематический контроль - тақырыптық бақылау (2016) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік бақылау | 0 |
| 706. | социальный конформизм | әлеуметтік ымырашылдық | әлеуметтік ымырашылдықсоциальный конформизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + ерте латын conformis – «ұқсас, өзіндік») – Көпшіліктің санасындағы, дәстүріндегі, қағидаттары мен нұсқаулықтарындағы үстем пікір мен стандарттарды сынамай қабылдау және соны ұстану. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial uyğunluq 3. Қырғыз:коомдук шайкештикти 4. Өзбек: ijtimoiy moslik 5. Түрік: sosyal uygunluk 6. Ағылшын:social conformity 7. Испан:conformidad social 8. Неміс:soziale Konformität 9. Француз:conformité sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: институт социальный - әлеуметтiк институт (2018); конформизм - конформизм, көнгіштік, келісімшілік, бойкүйездік (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік ымырашылдық | 0 |
| 707. | социальный кризис | әлеуметтік дағдарыс | әлеуметтік дағдарыссоциальный кризисСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + еж.-грек. κρίσις – «шешім; қайталау пункті») — бұл әлеуметтік қарым-қатынастардағы дағдарыс. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial böhran 3. Қырғыз:коомдук кризис 4. Өзбек: ijtimoiy inqiroz 5. Түрік: sosyal kriz 6. Ағылшын:social crisis 7. Испан:crisis social 8. Неміс:soziale Krise 9. Француз: crise sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: институт социальный - әлеуметтiк институт (2018); кризис социально-политический - әлеуметтiк-саяси дағдарыс (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік дағдарыс | 0 |
| 708. | социальный механизм | әлеуметтік тетік | әлеуметтік тетіксоциальный механизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + еж.-грек. μηχάνησις – «құрылғы, аспап») – бұл адамдардың тобы мен қауымдастықтары, әлеуметтік құрылым элементтері, қоғамдағы әлеуметтік процестердің әртүрлі қырлары арасындағы өзара әрекеттестікті білдіретін, қоғамдық маңызы бар қарым-қатынастарды айтарлықтай реттеу құралы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial mexanizm 3. Қырғыз:коомдук механизми 4. Өзбек: ijtimoiy mexanizm 5. Түрік: sosyal mekanizma 6. Ағылшын:social mechanism 7. Испан:mecanismo social 8. Неміс:sozialer Mechanismus 9. Француз:mécanisme social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: институт социальный - әлеуметтiк институт (2018); механизм - механизм; тетік (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік тетік | 0 |
| 709. | социальный опыт | әлеуметтік тәжірибе | әлеуметтік тәжірибесоциальный опытСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») – Адамдардың таным білімі мен әдістерінде, мінез-құлық қағидаттары мен нормаларында, моральдік нұсқаулықтарында салт-дәстүрлерде, әдет-ғұрыптарда, тиістілік туралы түсінікте белгіленген адамдардың бірлескен қызмет тәжірибесі. Әлеуметтік тәжірибе адамзат жинаған білім жиынтығынан, мәдениеттен көрініс табады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial mexanizm 3. Қырғыз:коомдук механизми 4. Өзбек: ijtimoiy mexanizm 5. Түрік: sosyal mekanizma 6. Ағылшын:social mechanism 7. Испан:mecanismo social 8. Неміс:sozialer Mechanismus 9. Француз:mécanisme social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: институт социальный - әлеуметтiк институт (2018); опытный образец - тәжірибелік үлгі (2016) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік тәжірибе | 0 |
| 710. | социальный процесс | әлеуметтік үдеріс | әлеуметтік үдеріссоциальный процессСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + лат. prōcēssus - «алға жылжу») –құрылымдық немесе себепті (басқаша айтқанда қызметтік) тәуелділікпен өзара байланысатын кездейсоқ құбылыстардың сериясы. Әлеуметтік үдерістер барлық қоғамда бар және олар әлеуметтік өзара әрекеттің жүйелі нысаны ретінде қарастырылады. Әлеуметтік үдерістің маңызды белгілері: олардың жалпыға бірдейлігі және процесті жүзеге асыратын субъектімен байланыс. Қоғамда әлеуметтік үдерістен тыс ештеңе болмайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial proses 3. Қырғыз:коомдук тартиби 4. Өзбек: ijtimoiy jarayon 5. Түрік: sosyal süreç 6. Ағылшын:social process 7. Испан:proceso social 8. Неміс:sozialer Prozess 9. Француз:processus social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: институт социальный - әлеуметтiк институт (2018); процесс – процесс (2017) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік үдеріс | 0 |
| 711. | социальный смысл | әлеуметтік мағына | әлеуметтік мағынасоциальный смыслСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») - 1. Қоғамдық, адам өміріне және олардың қоғамдағы қарым-қатынастарына қатысты. Дефинициясы 2.Қоғамның өндірістік қарым-қатынастарына өзгеріс енгізетін. 2. Әзербайжан:ictimai məna 3. Қырғыз:коомдук мааниси 4. Өзбек: ijtimoiy ma'no 5. Түрік: sosyal anlam 6. Ағылшын:social meaning 7. Испан:significado social 8. Неміс:soziale Bedeutung 9. Француз:signification sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: институт социальный - әлеуметтiк институт (2018); здравого смысла философия - дұрыс мағына философиясы (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік мағына | 0 |
| 712. | социальный субъект | әлеуметтік субъект | әлеуметтік субъектсоциальный субъектСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» + лат. subjectus – «астында жатушы; бағынышты, бір елдің құзырындағы азамат») – қоғамдық өмірдің жігерлі бастауы, тарихи тұрғыдан белгілі бір жүйеде (халық, санат, этнос, әлеуметтік топ, жеке тұлға) әрекет ететін адамдар. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ictimai mövzu 3. Қырғыз:коомдук аты 4. Өзбек: ijtimoiy mavzu 5. Түрік: sosyal konu 6. Ағылшын:social subject 7. Испан:sujeto social 8. Неміс:soziales Thema 9. Француз:sujet social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: институт социальный - әлеуметтiк институт (2018); субъект – субъект (1971-1981) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік субъект | 0 |
| 713. | социобиология | социобиология | социобиологиясоциобиологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және еж.-грек. βίος - «өмір») — тірі организмдердің (адамдарды қоса есептегенде) әлеуметтік мінез-құлқының биологиялық негіздерін зерттеумен айналысатын ғылыми пән. Барлық тіршілік иелерінің, оның ішінде адамдардың іс-әрекетінің биологиялық негізін зерттейтін ғылыми бағыт, адам тіршілігіндегі биологиялық факторлардың мәнін абсолюттендіріп немесе тым асырып көрсететін қазіргі социалбиологизмнің бір түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosyobiologiya 3. Қырғыз:sociobiology 4. Өзбек:sosyobiologiya 5. Түрік: sosyobiyoloji 6. Ағылшын: sociobiology 7. Испан: sociobiologia 8. Неміс: Soziobiologie 9. Француз: sociobiologie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: социобиология | 0 |
| 714. | социокультурный подход | әлеуметтік-мәдени көзқарас, ұстаным | әлеуметтік-мәдени көзқарас, ұстанымсоциокультурный подходСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және лат. cultura – «айдау, өңдеу; тәрбиелеу») — жүйелі ыңғай негізді әдіснамалық ыңғай, оның мәні – қоғамды адамның қызметі арқылы құрылатын және түрленетін мәдениет пен әлеуметтіктің бірлігі ретінде қарастыруға ұмтылу. Жүйелі ыңғай қағидаттарына сәйкес бұл бірлік бір бүтінді түзеді, оның қасиеті бөлшектерінің сипаттамасынан пайда болмайды. Ал әлеуметтік-мәдени тұрғыдан алған кезде, тұлға құндылықтар мен нормалардың жиынтығы ретінде, қарым-қатынастар мен мәдениеттің жүйесі ретінде қоғаммен байланыста қарастырылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial-mədəni yanaşma 3. Қырғыз:маданий мамиле 4. Өзбек: ijtimoiy-madaniy yondashuv 5. Түрік: sosyokültürel yaklaşım 6. Ағылшын:sociocultural approach 7. Испан:enfoque sociocultural 8. Неміс:soziokultureller Ansatz 9. Француз:approche socioculturelle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Сбалансированный подход - Теңгерімді көзқарас (2010); гибридный подход - будан тәсіл (2016) 12. Ұсыныстар: әлеуметтік-мәдени көзқарас | 0 |
| 715. | социологизм | социологизм | социологизмсоциологизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. societas — «қоғам» және еж. грек. λόγος — «сөз») — адамның болмысы мен оның ортасын түсіндірудегі әлеуметтік шындық пен әлеуметтік әдістердің бастапқы және ерекше мәнін пайымдайтын, 19 ғасырдың соңында пайда болған философия-әлеуметтік тұжырым. Социологизм идеясы Э. Дюркгейм және оның ізбасарлары Л. Гумплович, О. Шпанн және т.б. еңбектерінде дами түсті. Социологизм онтологиялық және әдіснамалық деген екі аспектіні қамтиды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosioloji 3. Қырғыз:sociologism 4. Өзбек:sosyologizm 5. Түрік:sociologism 6. Ағылшын:sociologism 7. Испан:sociologismo 8. Неміс: Soziologismus 9. Француз: sociologisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: социологизм | 0 |
| 716. | социология | социология, әлеуметтану | социология, әлеуметтанусоциологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. societas — «қоғам» және еж. грек. λόγος — «сөз») — қоғамның қалыптасуы, жұмыс істеуі және даму заңдылықтары туралы ғылым. Әлеуметтану фактілерді, үдерістерді, қатынастарды, жеке тұлғалардың, әлеуметтану топтардың қызметін, олардың рөлін, мәртебесі мен әлеуметтану мінез-құлқын, олардың ұйымдарының институты. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosiologiya 3. Қырғыз:Мусулмандын 4. Өзбек:sotsiologiya 5. Түрік: sosyoloji 6. Ағылшын: sociology 7. Испан: sociología 8. Неміс: Soziologie 9. Француз: sociologie 10. Заңнамадағы қолданысы: социология - әлеуметтану 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әлеуметтану | 0 |
| 717. | социология генетическая | тектiк әлеуметтану | тектiк әлеуметтанусоциология генетическаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. societas — «қоғам» және еж. грек. λόγος — «сөз» + еж.-грек. γένεσις - «пайда болу, туындау; алғашқы дерекөз, алғашқы басталым») — адамзат қоғамының және оның маңызды мекемелерінің пайда болу (генезис) мәселелерін зерттейтін әлеуметтанудың бір бөлімі. Пәні жағынан тектік әлеуметтану этнографияға, алғашқы қауымдық құрылыстың тарихына ұқсас, оның өзгешелігі – әлеуметтік институттардың және жалпы қоғамның пайда болуы мен дамуының ортақ заңдылықтарын іздеуге талпыну. Дефинициясы 2. Әзербайжан:genetik sosiologiya 3. Қырғыз:генетикалык Мусулмандын 4. Өзбек: genetik sotsializm 5. Түрік: genetik sosyoloji 6. Ағылшын:genetic sociology 7. Испан:sociología genética 8. Неміс:genetische Soziologie 9. Француз:sociologie génétique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Генетическая градация - Генетикалық градация (1971-1981) 12. Ұсыныстар: тектiк әлеуметтану | 0 |
| 718. | социология западная | батыс әлеуметтануы | батыс әлеуметтануысоциология западнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. societas — «қоғам» және еж. грек. λόγος — «сөз») – Г. Спенсер (Англия), О. Конт, Ф. Ле Пле (Франция), B. Вундт, Ф. Тённис, Г. Зиммел (Германия), У. Самнер, Л. Уорд (АҚШ) және т.б. негізін қалаған ұзақ тархи жолдан өткен. Бірнеше ондаған жылдар бойы батыс әлеуметтануында позитивизм үстемдік еткен. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Qərb sosiologiyası 3. Қырғыз:батыш Мусулмандын 4. Өзбек: G'arb sosyologiyasi 5. Түрік: Batı sosyolojisi 6. Ағылшын:Western sociology 7. Испан:Sociología occidental 8. Неміс:Westliche Soziologie 9. Француз:Sociologie occidentale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: батыс әлеуметтануы | 0 |
| 719. | социология знания | бiлiм әлеуметтануы | бiлiм әлеуметтануысоциология знанияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. societas — «қоғам» және еж. грек. λόγος — «сөз») — шеңберінде білім процесі, адамдардың ғылым мен әлеуметтік тәжірибе барысында жинақталған білімдер мен жалпыланған тәжірибені меңгеру механизмі, осы білімдерді білім беру және ағарту әлеуметтік институты арқылы болашақ ұрпаққа беруі зерттелетін әлеуметтану ғылымының саласы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosiologiya bilikləri 3. Қырғыз:билим Мусулмандын 4. Өзбек: sosyologiya bilimlari 5. Түрік: bilgi sosyolojisi 6. Ағылшын:sociology of knowledge 7. Испан:sociología del conocimiento 8. Неміс:Soziologie des Wissens 9. Француз:sociologie de la connaissance 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: знания технические - техникалық білім (2016) 12. Ұсыныстар: бiлiм әлеуметтануы | 0 |
| 720. | социология индустриальная | Индустриялық әлеуметтану | Индустриялық әлеуметтанусоциология индустриальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. societas — «қоғам» және еж. грек. λόγος — «сөз» + лат. industria - «тырысушылық, еңбексүйгіштік, жігер») — Пәні индустриалды типтес ұйымдастыру-өндірістік жүйелердегі әлеуметтік құрылым мен әлеуметтік қарым-қатынастар болып табылатын әлеуметтану ғылымының саласы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sənaye sosiologiyası 3. Қырғыз:өнөр жай Мусулмандын 4. Өзбек: sanoat sosyologiyasi 5. Түрік: endüstriyel sosyoloji 6. Ағылшын:industrial sociology 7. Испан:sociología industrial 8. Неміс:industrielle Soziologie 9. Француз:sociologie industrielle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: индустриялық әлеуметтану | 0 |
| 721. | социология культуры | мәдениет әлеуметтануы | мәдениет әлеуметтануысоциология культурыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және және еж. грек. λόγος — «сөз» + лат. cultura – «айдау, өңдеу; тәрбиелеу») — зерттеу нысаны қоғамдағы мәдениеттің қолданылу және даму заңдылықтары, сондай-ақ, адамдардың арасындағы, сондай-ақ, қоғам мен табиғаттың өзара қарым-қатынасындағы реттеуші қызметін атқаратын мәдени норма, идея, құндылықтар, мінез-құлық үлгілері, түсініктерді жинау, меңгеру, сақтау және әрі қарай беру болып табылатын салалық әлеуметтану теориясы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:mədəniyyət sosiologiyası 3. Қырғыз:маданият Мусулмандын 4. Өзбек:madaniyat sosyologiyasi 5. Түрік:kültür sosyolojisi 6. Ағылшын:sociology of culture 7. Испан:sociología de la cultura 8. Неміс:Soziologie der Kultur 9. Француз:sociologie de la culture 10. Заңнамадағы қолданысы: Социология культуры-Мәдениет әлеуметтануы 11. Бекітілген: код культуры - мәдениет коды (2018) 12. Ұсыныстар: мәдениет әлеуметтануы | 0 |
| 722. | социология молодежи | жастар әлеуметтануы | жастар әлеуметтануысоциология молодежиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және еж. грек. λόγος — «сөз») — жастарды әлеуметтік қауымдастық ретінде қарастыратын, ұрпақтардың өміріндегі әлеуметтану ерекшеліктерін, жастардың өмір сүру салтының ерекшеліктерін оның өмірлік жоспарлары мақсаттары мен құндылықты бағдарларын қалыптастыру ерекшеліктерін, оның ішінде кәсіптік, әлеуметтік ұтқырлығын, әртүрлі жастар тобының әртүрлі әлеуметтік рөлдерді атқаруын зерттейтін әлеуметтанудың бір саласы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:gənclər sosiologiyası 3. Қырғыз:жаштардын Мусулмандын 4. Өзбек: yoshlar sosyologiyasi 5. Түрік: gençlik sosyolojisi 6. Ағылшын:youth sociology 7. Испан:sociología juvenil 8. Неміс:Jugend-Soziologie 9. Француз:sociologie de la jeunesse 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жастар әлеуметтануы | 0 |
| 723. | социология отраслевая | салалық әлеуметтану | салалық әлеуметтанусоциология отраслеваяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және еж. грек. λόγος — «сөз») — қоғамдық өмірдің жеке салаларындағы әлеуметтік құбылыстарды, жүйелер мен процестерді зерттейтін әлеуметтану ғылымындағы салалардың жиынтығы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:filial sosiologiyası 3. Қырғыз:өнөр жай Мусулмандын 4. Өзбек: filial sosyologiyasi 5. Түрік: branş sosyolojisi 6. Ағылшын:branch sociology 7. Испан:sociología de la rama 8. Неміс:Zweigsoziologie 9. Француз:sociologie de branche 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Отраслевая библиотека - Салалық кітапхана (1971-1981) 12. Ұсыныстар: салалық әлеуметтану | 0 |
| 724. | социология политики | саясат әлеуметтануы | саясат әлеуметтануысоциология политикиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және еж. грек. λόγος — «сөз» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — әлеуметтанудың бір саласы. Әлеуметтану және саяси ғылымдарға арналған аралас пән болып табылады. Саясат әлеуметтануының мәні – мыналарды зерттеу болып табылады: Дефинициясы · Биліктің қызмет етуі және оны бөлу барысында саяси және әлеуметтік жүйелердің өзара әрекеті; · Жеке тұлға, қоғам және мемлекеттің өзара әрекеті (мысалы, саяси қатысу арқылы); · Әртүрлі әлеуметтік топтарға тән саяси норма, құндылықтар, саяси болжамдар, бағдарлар мен ұмтылыстардың қызметі. 2. Әзербайжан:siyasət sosiologiyası 3. Қырғыз:саясатта Мусулмандын 4. Өзбек: siyosat sosyolojisi 5. Түрік: siyaset sosyolojisi 6. Ағылшын:sociology of politics 7. Испан:sociología de la política 8. Неміс:Soziologie der Politik 9. Француз:sociologie de la politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: гуманизация политики - саясатты гуманизациялау, ізгілендіру (2018) 12. Ұсыныстар: саясат әлеуметтануы | 0 |
| 725. | социология права | құқық әлеуметтануы | құқық әлеуметтануысоциология праваСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және еж. грек. λόγος — «сөз») — құқықтың әлеуметтік институттар жүйесінде қызмет етуін, құқықтық нормалардың генезисін, динамикасы мен құрылымын, олардың қоғамдағы рөлін зерттейтін социология ғылымының саласы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:hüquq sosiologiyası 3. Қырғыз:мыйзам Мусулмандын 4. Өзбек: huquqshunoslik sosiologiyasi 5. Түрік: hukuk sosyolojisi 6. Ағылшын:sociology of law 7. Испан:sociología del derecho 8. Неміс:Soziologie des Rechts 9. Француз:sociologie du droit 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Специальные права заимствования – арнаулы өзара қарыз құқықтары (2006) 12. Ұсыныстар: құқық әлеуметтануы | 0 |
| 726. | социология религии | дiн әлеуметтануы | дiн әлеуметтануысоциология религииСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және еж. грек. λόγος — «сөз» + лат. religio — «ар-намыстылық, діншілдік, діндарлық, табынудың мәні») — адамдардың дінге негізделген әлеуметтік қатынастарын зерттейді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:din sosiologiyası 3. Қырғыз:дин Мусулмандын 4. Өзбек:dinning sosyologiyasi 5. Түрік:din sosyolojisi 6. Ағылшын:sociology of religion 7. Испан:sociología de la religión 8. Неміс:Soziologie der Religion 9. Француз:sociologie de la religion 10. Заңнамадағы қолданысы: Социология религии-Дін әлеуметтануы 11. Бекітілген: нетрадиционные религии - дәстүрлі емес діндер (2018) 12. Ұсыныстар: дiн әлеуметтануы | 0 |
| 727. | социология семьи | Отбасы әлеуметтануы | Отбасы әлеуметтануысоциология семьиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және еж. грек. λόγος — «сөз») — отбасын әлеуметтік институт ретінде зерттейтін әлеуметтанудағы негізгі бағыттардың бірі. Негізгі мәселелері отбасылардың өз қызметін орындау сипатын, әртүрлі типтегі отбасылардың өмірін, ажырасу себептері мен салдарын және т.б зерттеу болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ailə sosiologiyası 3. Қырғыз:үй-бүлө Мусулмандын 4. Өзбек: oilaviy sosyologiya 5. Түрік: aile sosyolojisi 6. Ағылшын:family sociology 7. Испан:sociología familiar 8. Неміс:Familiensoziologie 9. Француз:sociologie de la famille 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Отбасы әлеуметтануы | 0 |
| 728. | социометрия | социометрия | социометриясоциометрияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және грек. metreo – «өлшеймін») — авторы америкалық психиатр және әлеуметтік психолог Дж. Морено болып табылатын, тұлғааралық қарым-қатынастарды өлшеу теориясы. Кейде топ ішіндегі байланыстар мен шағын топтардағы иерархияны зерттеу әдісі социометрия деп аталады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosiolometri 3. Қырғыз:sociometry 4. Өзбек:sosyometriya 5. Түрік: Sosyometri 6. Ағылшын: sociometry 7. Испан: sociometría 8. Неміс: Soziometrie 9. Француз: sociométrie 10. Заңнамадағы қолданысы: социометрия- социометрия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: социометрия | 0 |
| 729. | социосемиотика | социосемиотика | социосемиотикасоциосемиотикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық» және грек. σημειωτική < еж.-грек. σημεῖον - «таңба; белгі») — белгілі бір әлеуметтік және мәдени мән-жайлар кезінде адамдардың мінез-құлқын зерттейтін семиотиканың бір бөлігі, бұл әлеуметтік аспект арқылы мағына түзуді анықтайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial-semiotics 3. Қырғыз:sotsiosemiotika 4. Өзбек:ijtimoiy-semiotika 5. Түрік: sotsiosemiotika 6. Ағылшын: socio-semiotics 7. Испан: socio-semiótica 8. Неміс: Sozio-Semiotik 9. Француз: socio-sémiotique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: социосемиотика | 0 |
| 730. | союз | одақ | одақсоюзСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. – 1) әлеуметтік топтардың, жеке адамдардың бірлестігі; Дефинициясы 2) мемлекеттік бірлестік (мысалы, бұрынғы Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы, АҚШ, Чехословакия, Югославия, т.б.); 3) қоғамдық бірлестіктер (саяси партиялар, кәсіподақтар, шығармашылық (мысалы, Жазушылар одағы, Суретшілер одағы, Сазгерлер одағы)); 4) ортақ бір мақсатқа арналған келісім, шарт (мысалы, Антанта, НАТО, Еуроодақ, т.б.) 2. Әзербайжан:Birlik 3. Қырғыз:бирикме 4. Өзбек:ittifoq 5. Түрік: birlik 6. Ағылшын: union 7. Испан: unión 8. Неміс: Gewerkschaft 9. Француз: union 10. Заңнамадағы қолданысы: союз- одақ 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: одақ | 0 |
| 731. | спекулятивная философия | спекулятивтік философия | спекулятивтік философияспекулятивная философияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. speculātiō - «тасадан қарау» + еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; ақылға деген махаббат») – ақиқаттың тәжірибе нәтижесінде емес, таза ойлау арқылы ашылуы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:spekulyativ fəlsəfə 3. Қырғыз:сатарлык философия 4. Өзбек: spekulyativ falsafa 5. Түрік: spekülatif felsefe 6. Ағылшын:speculative philosophy 7. Испан:filosofía especulativa 8. Неміс:spekulative Philosophie 9. Француз:philosophie spéculative 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Спекулятивная психология - Спекулятивтік психология (1971-1981) 12. Ұсыныстар: спекулятивтік философия | 0 |
| 732. | специальный комитет | арнайы комитет | арнайы комитетспециальный комитетСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. speciālis – «ерекше» + франц. Comité, лат. committere – «бекіту, тапсыру») – белгілі бір мақсатты орындау үшін құрылған уақытша топ. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Xüsusi komitə 3. Қырғыз:атайын комитет 4. Өзбек: maxsus qo'mita 5. Түрік: özel komite 6. Ағылшын:ad hoc committee 7. Испан:comité especial 8. Неміс: Sonderausschuss 9. Француз: comité spécial 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: специальный прокурор - арнайы прокурор (2018); комитет – комитет (2016) 12. Ұсыныстар: арнайы комитет | 0 |
| 733. | спиритуализм | спиритуализм | спиритуализмспиритуализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (лат. spiritualis - «рухани» ← spiritus - «рух») — өлгеннен кейін өмір бар деген ақиқатқа, медиумдер арқылы аруақтардың рухымен қары-қатынас жасау мүмкіндігіне сенетін діни-философиялық ағым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:mənəviyyat 3. Қырғыз:руханий 4. Өзбек:spiritizm 5. Түрік:tinselcilik 6. Ағылшын:spiritualism 7. Испан:espiritualismo 8. Неміс: Spiritismus 9. Француз: spiritualisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: спиритуализм | 0 |
| 734. | сравнительная политология | салыстырмалы саясаттану | салыстырмалы саясаттанусравнительная политологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет» және еж. грек. λόγος — «сөз») — әртүрлі елдер мен халықтардың саяси дамуындағы ортақтық пен ерекшелікті зерттейтін саяси ғылымның бір бағыты. Ал кейбір зерттеушілер салыстырмалы саясаттану ерекшелігі оның әдісінде деп есептейді. Тағы бір анықтамаға сүйенер болсақ, салыстырмалы саясаттану пәні - ұлттар мен олардың саяси жүйесін салыстырмалы зерттеу. Дефинициясы 2. Әзербайжан:müqayisəli siyasi elm 3. Қырғыз:салыштырма саясат 4. Өзбек: qiyosiy siyosiy fanlar 5. Түрік: karşılaştırmalı siyaset bilimi 6. Ағылшын:comparative political science 7. Испан:ciencia política comparada 8. Неміс:vergleichende Politikwissenschaft 9. Француз:science politique comparée 10. Заңнамадағы қолданысы: Сравнительная политология-Салыстырмалы саясаттану 11. Бекітілген: политология – саясаттану (2018) 12. Ұсыныстар: салыстырмалы саясаттану | 0 |
| 735. | среда социальная | әлеуметтiк орта | әлеуметтiк ортасреда социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — адамдар тартылған қоғамдық қарым-қатынастармен тұрақты байланыста болатын олардың қалыптасуы, тіршілік етуі, дамуы және іс-әрекеттерінің қоғамдық (материалдың және рухани) жағдайларын қамтитын адамның қоршаған әлеуметтік әлемі (социум). Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial mühit 3. Қырғыз:коомдук чөйрө 4. Өзбек: ijtimoiy muhit 5. Түрік: sosyal çevre 6. Ағылшын:social environment 7. Испан:ambiente social 8. Неміс:soziales Umfeld 9. Француз:environnement social 10. Заңнамадағы қолданысы: социальная среда-әлеуметтік орта 11. Бекітілген: среда – орта (2016); политика социальная - әлеуметтiк саясат (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк орта | 0 |
| 736. | средневековая философия | ортағасырлық философия | ортағасырлық философиясредневековая философияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; ақылға деген махаббат») – V - XV ғасырлар аралығын қамтитын батыс философиясының тарихи даму кезеңі. Көзқарастардың теңөзектілігімен сипатталады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Orta əsr fəlsəfəsi 3. Қырғыз:орто кылымдагы философия 4. Өзбек: O'rta asr falsafasi 5. Түрік: ortaçağ felsefesi 6. Ағылшын:medieval philosophy 7. Испан:filosofía medieval 8. Неміс:mittelalterliche Philosophie 9. Француз:philosophie médiévale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ортағасырлық философия | 0 |
| 737. | стабильность социальная | әлеуметтiк тұрақтылық | әлеуметтiк тұрақтылықстабильность социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. ( лат. stabilis - «тұрақты; тұрғылықты» + лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — қоғамның әлеуметтік жүйенің тұрақты жай-күйі, бұл сыртқы және ішкі өзгерістер жағдайында жүйенің қызмет етуі мен дамуына мүмкіндік береді. Бұл ретте ол Конституция мен мемлекеттің заңында анықталған қоғамның экономикалық және саяси құрылымдарын сақтауды болжайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial sabitlik 3. Қырғыз:коомдук туруктуулук 4. Өзбек: ijtimoiy barqarorlik 5. Түрік: sosyal istikrar 6. Ағылшын:social stability 7. Испан:estabilidad social 8. Неміс:soziale Stabilität 9. Француз:stabilité sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: социальная стабильность-әлеуметтік тұрақтылық 11. Бекітілген: политическая стабильность - саяси тұрақтылық (2016); политика социальная - әлеуметтiк саясат (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк тұрақтылық | 0 |
| 738. | стаккато | стаккато | стаккатостаккатоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (итал. staccato – «бөлу, ажырату»), музыкада – музыкалық аспапта немесе әнші дауысында дыбыстарды үзіп-үзіп, қысқа орындау. Стаккато легатоға қарама-қарсы болады. Шекті аспаптарда (скрипка, виолончель) ойнағанда стаккато ысқыны жоғары, не төмен үзе жүргізу арқылы орындалады. Нота жазуында ол staccato деген сөзбен немесе ноталардың төбесіне не астына нүктелер қою арқылы белгіленеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:staccato 3. Қырғыз:стаккато 4. Өзбек:staccato 5. Түрік: kesik kesik 6. Ағылшын: staccato 7. Испан: Staccato 8. Неміс: Staccato 9. Француз: staccato 10. Заңнамадағы қолданысы: стаккато -стаккато 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: стаккато | 0 |
| 739. | стаккато | дипломатиялық үлкендік | дипломатиялық үлкендікстаккатоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. δίπλωμα - «қабаттап салынған (жазбаша құжат)») - Көпшілік шараға шақырылған дипломаттық корпустағы ұжымның үлкендеріне; дипломаттық өкілдік басшылары арасындағы үлкендерге; келген елдің дипломаттары, өкілдері және биліктері арасындағы үлкендерге; белгілі бір дипломат, өкілдік дипломаттарының үлкендеріне қатысты сақталатын дипломаттардың, хаттамаладың маңызды ережелерінің бірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:diplomatik vəzifələr 3. Қырғыз:дипломатиялык эмгек 4. Өзбек:oliy ma'lumotli diplomatiya 5. Түрік:kıdem diplomatik 6. Ағылшын:seniority diplomatic 7. Испан:antigüedad diplomática 8. Неміс:Dienstalter diplomatisch 9. Француз:ancienneté diplomatique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: дипломатическое представительство - дипломатиялық өкілдік (2016) 12. Ұсыныстар: дипломатиялық үлкендік | -1 |
| 740. | статика социальная | әлеуметтiк статика | әлеуметтiк статикастатика социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (греч. στατική – «статика, салмақ зерттеу» + лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — тұрақты әлеуметтік құрылымдарды және қоғамды әлеуметтік бір бүтін ретінде сақтаудағы олардың рөлдерін зерттеуге баса назар аударылатын әлеуметтік құбылыстарды зерттеу тәсілі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial statics 3. Қырғыз:коомдук статика 4. Өзбек:ijtimoiy statika 5. Түрік:sosyal statik 6. Ағылшын:social statics 7. Испан:estadísticas sociales 8. Неміс: Sozialstatik 9. Француз: Statique sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: политика социальная - әлеуметтiк саясат (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк статика | 0 |
| 741. | стереотип социальный | әлеуметтiк таптаурын | әлеуметтiк таптаурынстереотип социальныйСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. stereos – «дене, қатты, көлемді, кең» және typos – «белгі») - әлеуметтік объект немесе құбылыс туралы тұрақты, қарапайым түсінік. Оларға адамның өмір жағдайларының және бастапқы тәжірибесінің әсерімен қалыптасқан әдеттегі қатынасын білдіреді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial stereotip 3. Қырғыз:коомдук стереотип 4. Өзбек: ijtimoiy stereotip 5. Түрік: sosyal klişe 6. Ағылшын:social stereotype 7. Испан:estereotipo social 8. Неміс:soziales Stereotyp 9. Француз:stéréotype social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: стереотип - стереотип; таптаурын; политика социальная - әлеуметтiк саясат (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк таптаурын | 0 |
| 742. | стоицизм | стоицизм | стоицизмстоицизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. stoikizo – «стоиктар сектасына жату») — Эллин мемлекеті мен Рим империясының гүлденген дәуірінде адамның ішкі тәулсіздігі мен дербестігін философия тұрғысынан түсіндірмекші болған эллиндік және рим философиясындағы басты бағыттың бірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:stoizizm 3. Қырғыз:stoicism 4. Өзбек:stoitsizm 5. Түрік: stoacılık 6. Ағылшын: stoicism 7. Испан: estoicismo 8. Неміс: Stoizismus 9. Француз: stoïcisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Стоицизм- Стоицизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: стоицизм | 0 |
| 743. | стохастика | стохастика | стохастикастохастикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — (грек., stochazomai – «болжау») - Ықтималдылықтар туралы ілім. Дефинициясы 2. Әзербайжан:stokastik 3. Қырғыз:Стохастика 4. Өзбек:stoxastiklar 5. Түрік: stokastikler 6. Ағылшын: stochastics 7. Испан: estocásticos 8. Неміс: Stochastik 9. Француз: stochastique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: стохастика | 0 |
| 744. | страноведение | елтану | елтанустрановедениеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. белгілі бір елдердің, сондай-ақ, ірі аумақтар мен құрлықтардың табиғаты, халқы, шаруашылығы, мәдениеті, әлеуметтік құрылымы, т.б. туралы мәліметтерді жинақтап, бір жүйеге келтіріп, кешенді түрде зерттейтін географиялық пән. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ölkə tədqiqatları 3. Қырғыз:аймактык география 4. Өзбек: mamlakat tadqiqotlari 5. Түрік: ülke çalışmaları 6. Ағылшын:country studies 7. Испан:estudios de país 8. Неміс:Länderstudien 9. Француз:études de pays 10. Заңнамадағы қолданысы: Страноведение- Елтану 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: елтану | 0 |
| 745. | строй политический | саяси құрылыс | саяси құрылысстрой политическийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») – саяси институттар мен саяси билік арасындағы белгілі бір өзара қарым-қатынастарды сипаттайтын саяси-мемлекеттік және саяси-мемлекеттік емес құрылыстар жүйесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:siyasi sistem 3. Қырғыз:саясий система 4. Өзбек:siyosiy tizim 5. Түрік:siyasal sistem 6. Ағылшын:political system 7. Испан:sistema politico 8. Неміс:politisches System 9. Француз:système politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Строй сомкнутый - Жиналма сап (1998); политический субъект - саяси субъект (2018) 12. Ұсыныстар: саяси құрылыс | 0 |
| 746. | структура социальная | әлеуметтiк құрылым | әлеуметтiк құрылымструктура социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. structura – «құрылым») – қоғамның немесе әлеуметтік топтың ішкі құрылымы, әлеуметтік топ, институттар мен олардың арасындағы өзара қатынастардың реттелген жиынтығы. Әлеуметтік құрылым негізінде еңбектің қоғамдық бөлінісі, ерекше қажеттіліктер мен мүдделердің, ережелер мен рөлдердің, өмір салтының және әртүрлі әлеуметтік топтардың болуы жатады. Әлеуметтік құрылым ұғымы "таптық құрылым" ұғымынан әлдеқайда кең, өйткені, ол қоғамды тек таптарға емес, сонымен қатар басқа да әлеуметтік топтарға, жіктерге бөледі. Әлеуметтік құрылым қоғамның тұтастығын және тұрақтылығын сақтауда аса маңызды рөл атқарады. Әлеуметтік құрылым мәселелерін әлеуметтік жіктелу теориясы қарастырады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial struktur 3. Қырғыз:коомдук структура 4. Өзбек: ijtimoiy tuzilish 5. Түрік: sosyal yapı 6. Ағылшын:social structure 7. Испан:estructura social 8. Неміс:soziale Struktur 9. Француз:structure sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: структура данных - деректер құрылымы (2016); политика социальная - әлеуметтiк саясат (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк құрылым | 0 |
| 747. | субкультура | субмәдениет | субмәдениетсубкультураСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. sub — «төменгі» және нем. kultur — «мәдениет») — сөзбе-сөз аударғанда «астыңғы мәдениет» деген мағына береді, ірі мәдени құрылым ішіндегі белгілі бір топтар, бірлестіктер мәдениеті дегенді білдіреді. Субмәдениет көбінде қоғамда өктем болып тұрған мәдениет пен әлеуметтік құрылымға оң немесе теріс қатынас нәтижесінде пайда болады. Қазіргі жағдайда субмәдениет үлкен аймақтық, ұлттық мәдени құрылым негізінде пайда бола отыра сол мәдениеттегі классикалық дәстүрден тысқары тұрады. Субмәдениеттің әлеуметтік бастауын әртүрлі жас ерекшеліктеріне байланысты топтар, бейресми бірлестіктер т.б. құрайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:altkültür 3. Қырғыз:субмаданият 4. Өзбек: pastki madaniyat 5. Түрік: alt kültür 6. Ағылшын: subculture 7. Испан: subcultura 8. Неміс: Subkultur 9. Француз: sous-culture 10. Заңнамадағы қолданысы: субкультура- субмәдениет 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: субмәдениет | 0 |
| 748. | субрепция | субрепция | субрепциясубрепцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Subreptio) – қандай да бір нәрсені адал емес жолмен дәлелдеу. Дефинициясы 2. Әзербайжан:substressiya 3. Қырғыз:subreptsiya 4. Өзбек:subrepressiya 5. Түрік: subreptsiya 6. Ағылшын: subrepression 7. Испан: subrepresión 8. Неміс:Unterdrückung 9. Француз:sous-expression 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: субрепция | 0 |
| 749. | субсистенция | субсистенция | субсистенциясубсистенцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. subsistere – «тұрақты болу») – субстанцияның болмысы, өзінің арқасынды тіршілік ету. Дефинициясы 2. Әзербайжан:yaşamaq 3. Қырғыз:subsistentsiya 4. Өзбек:turmush tarzi 5. Түрік:subsistentsiya 6. Ағылшын:subsistence 7. Испан:subsistencia 8. Неміс: Lebensunterhalt 9. Француз: subsistance 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: субсистенция | 0 |
| 750. | субстрат | субстрат | субстратсубстратСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. sub – «астынғы», stratum – «қабат, қатпар») — екі тілдің тоғысуы кезінде женген тілдің құрамында сақталып қалған жеңілген тілдің іздері. Субстрат жергілікті байырғы тұрғындардын келімсектермен этникалық араласуы нәтижесінде қостілділік арқылы туған тілдік ықпалды білдіреді. Субстратты тудыратын тіл жеңілген тілге туыс болуы да, болмауы да мүмкін. Субстрат құбылыстары тіл жүйесінін барлық денгейінде кездеседі. Субстрат теориясы 19 ғасырдың басында пайда болған (Я. Бредсдорф), оны кейін 19 ғасырдың 60—80 жылдырында Г. И. Асколи, Г. Шухардт, В. Брёндаль, А. Мейе, О. Есперсен т. б. дамытқан. Дефинициясы 2. Әзербайжан:substrat 3. Қырғыз:лангобарддар 4. Өзбек:substratdan foydalaning 5. Түрік:alt tabaka 6. Ағылшын:substrate 7. Испан:sustrato 8. Неміс: Substrat 9. Француз: substrat 10. Заңнамадағы қолданысы: субстрат- субстрат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: субстрат | 0 |
| 751. | субсумция | бағыну | бағынусубсумцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. sub-sum – «бағынышты болу») бағыну. Атап айтар болсақ, логикада – түр ұғымының тек ұғымына бағынуы; ескі логика, мысалы, Канттың логкасы негізінен бағыну логикасы болған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:subsummation 3. Қырғыз:subsumtsiya 4. Өзбек:subsummation 5. Түрік: subsumtsiya 6. Ағылшын: subsummation 7. Испан: subsumación 8. Неміс: die summe 9. Француз: sous-été 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: бағыну | -1 |
| 752. | субъективная логика | субъективтік логика | субъективтік логикасубъективная логикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. subjectus - «астында жату; бағынышты, бір елдің құзырындағы азамат» + еж.-грек. λογική – «тулқылау туралы ғылым, талқылау өнері; проза, логика») – бұл кейбір болмысқа деген қатынасынан немесе басқаша айтар болсақ, өзін көрсетуден айырылған, оған берілген анықтама бойынша сыртқы емес, өз ішінде өзін еркін дербес көрсететін немесе өзі субъект болып табылатын болмыс ұғымының логикасы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Subyektiv məntiq 3. Қырғыз:Башкача логикалык 4. Өзбек: sub'ektiv mantiq 5. Түрік: öznel mantık 6. Ағылшын:subjective logic 7. Испан:lógica subjetiva 8. Неміс:subjektive Logik 9. Француз:logique subjective 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: Субъективная интуиция - Субъективтік интуиция (2018); логика – логика (2014) 12. Ұсыныстар: субъективтік логика | 0 |
| 753. | суверенитет государства | мемлекет егемендiгi | мемлекет егемендiгiсуверенитет государстваСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. souverainete – «жоғарғы билік») - мемлекеттің сыртқы саясатта толық тәуелсіз болуы және елдің ішкі саясатында мемлекеттік биліктің бәрінен жоғары тұруы. "Егемендік" ұғымын алғаш рет XVI ғасырда француз ғалымы Жан Боден қолданды. Бұл ұғым қоғам дамуының әр кезеңінде әртүрлі мәнге ие болды. Қазіргі кезде мемлекеттік биліктің үстемдігі мен тәуелсіздігі егемендіктің саяси құқықтық мәнін білдіреді және ішкі-сыртқы саясатта көрініс табады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:dövlət suverenliyi 3. Қырғыз:мамлекеттик бийлик 4. Өзбек: davlat suvereniteti 5. Түрік: devlet egemenliği 6. Ағылшын:state sovereignty 7. Испан:soberanía del estado 8. Неміс: staatliche Souveränität 9. Француз: la souveraineté de l'Etat 10. Заңнамадағы қолданысы: государственный суверенитет-мемлекеттiк егемендiгiн 11. Бекітілген: суверенитет - Егемендік, иемендік (1990) 12. Ұсыныстар: мемлекет егемендiгi | 0 |
| 754. | суждение аподиктическое | аподиктикалық ойпікір | аподиктикалық ойпікірсуждение аподиктическоеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. ἀποδεικτικός – «дәлелді»), немесе қажеттілікті пайымдау, қандай да бір нәрсенің қажет екендігі пайымдалатын пайымдама. Дефинициясы 2. Әзербайжан:apellyasiya qərarı 3. Қырғыз:apodictic сот 4. Өзбек: apodictik sud 5. Түрік: apodik yargı 6. Ағылшын:apodictic judgment 7. Испан:juicio apodictico 8. Неміс:apodiktisches Urteil 9. Француз:jugement apodictique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: суждение – пікір (1971-1981) 12. Ұсыныстар: аподиктикалық ойпікір | 0 |
| 755. | суждение ассерторическое | ассерториялық ойпікір | ассерториялық ойпікірсуждение ассерторическоеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (франц. assertorique, лат. assero – «пайымдаймын») немесе ақиқатты пайымдау, қандай да бір нәрсенің бар-жоқтығы пайымдалатын пайымдама. Дефинициясы 2. Әзербайжан: iddialı qərar 3. Қырғыз: сот агрессиясы 4. Өзбек: da'vo arizasi 5. Түрік: iddialı yargı 6. Ағылшын:assertive judgment 7. Испан:juicio asertivo 8. Неміс:überzeugendes Urteil 9. Француз:jugement assertif 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: суждение – пікір (1971-1981) 12. Ұсыныстар: ассерториялық ойпікір | 0 |
| 756. | суждение аффирмативное | аффирмативтiк ойпікір | аффирмативтiк ойпікірсуждение аффирмативноеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. affirmativus – «пайымдайтын, ризалық білдірілген») – қандай да бір заттың белгісінің бар екені пайымдалатын пайымдама түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:təsdiqləmə 3. Қырғыз:туура сот 4. Өзбек:tasdiqlash 5. Түрік: olumlayıcı yargı 6. Ағылшын: affirmation 7. Испан: afirmación 8. Неміс: Bestätigung 9. Француз: affirmation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: суждение – пікір (1971-1981) 12. Ұсыныстар: аффирмативтiк ойпікір | 0 |
| 757. | сунна | сүнне | сүннесуннаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. ас-сунна) – Құранды толықтырып тұратын Мұхаммедтің өмірі туралы қасиеті ғибратты әңгімелер. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sunna 3. Қырғыз:сүннөттөрдү 4. Өзбек:sunna 5. Түрік: sunna 6. Ағылшын: sunna 7. Испан: sunna 8. Неміс: Sunna 9. Француз: sunna 10. Заңнамадағы қолданысы: сунна- сүннет 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сүннет | 0 |
| 758. | суннизм | сүннешілік | сүннешіліксуннизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. أهل السنة والجماعة — «сүнне және қоғамдық келісім адамдары») – ислам дініндегі бағыт. Сунна IX ғ. 6 жинақ түрінде Пайғамбардан қалған құқық ережелері, дәстүр, мінез-құлық ережелерінен құрастырылған. Осы ережелерді Суннизм толығымен мойындайды. Суннидтік дінтанушы-философтар арасында аль-Газалиді (1058- 1111) ерекше айту қажет. Суннизм күрделі мәселелерді шешу төңірегінде бірнеше әдістерді ұсынады: Дефинициясы · жұмақ - қалам беделділерінің бірін жеке түсіндіру; · иджма - көптеген адамдардың өзара келісілген пікірі; · қияс - салыстыра отырып қорытындыға келу; · истиллах - егер оның мазмұны мойындалған игілікке қайшы келетін болса, онда Суннизм хадистерінің өзгеру мүмкіндігін мойындау. 2. Әзербайжан:sünnilik 3. Қырғыз:суннит 4. Өзбек:sunniylik 5. Түрік: Sünnilik 6. Ағылшын: sunnism 7. Испан: sunnismo 8. Неміс: sunnism 9. Француз: sunnisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Суннизм- Суниттер 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сүннетшілік | 0 |
| 759. | суньятсенизм | суньятсенизм | суньятсенизмсуньятсенизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. - Қытай революционер-демократы Сунь Ятсеннің (1866-1925) мынадай үш қағидатын негізделген көзқарастар жүйесінің атауы: Дефинициясы 1) ұлттық тәуелсіздік (оның ілімінде бұл национализм деген терминмен берілді), 2) демократтық республика орнату (халық билігі ), 3) әлеуметтік реформаларды жүзеге асыру (халықтың берекесі). 2. Әзербайжан:sunyatsenizm 3. Қырғыз:Sun Yat-senism 4. Өзбек:sunyatsenizm 5. Түрік:Sun Yat-senciliğin 6. Ағылшын: sunyatsenism 7. Испан: sunyatsenism 8. Неміс: Sunyatsenismus 9. Француз: sunyatsenism 10. Заңнамадағы қолданысы: суньятсенизм- суньятсенизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: суньятсенизм | 0 |
| 760. | супернатурализм | супернатурализм, астамтабиғилық | супернатурализм, астамтабиғилықсупернатурализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. super – «жоғары» және natural is – «табиғи») - астамтабиғилықтың болуына, тіпті, асқан қисынды ақиқаттың болуына рұқсат етілген ой бағыты. Бұл ақиқат не рухтың ерекше қызметінің (сенім, алдын ала сезіну, рухани түйсік, экстаз) арқасында, не уаһи сияқты таным көзін түсінуден де басымдылықтың көмегімен танылуы тиіс. Дефинициясы 2. Әзербайжан:supernaturalizm 3. Қырғыз:тыш 4. Өзбек:g'ayritabiiylik 5. Түрік: doğaüstücülüğe 6. Ағылшын: supernaturalism 7. Испан: sobrenaturalismo 8. Неміс: Übernatürlichkeit 9. Француз: supernaturalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: астамтабиғилық | 0 |
| 761. | суперпозиция | астам тұрғы, суперұстаным | астам тұрғы, суперұстанымсуперпозицияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. suрer – «жоғарыдан, үстінде және лат. positio – «ортнату; қағида») – Суперпози́ция (салу) термині мына ұғымдарға қатысты болуы мүмкін: Дефинициясы · Суперпозиция — қызметтердің композициясы (күрделі қызмет). · Суперпозиция қағидаты — материалдық нүктеге әсер етуші әрбір күш, оған басқа ешқандайда күш болмағандай, үдеу беретіндігі туралы тұжырым. · Кванттық суперпозиция — кванттық физикадағы суперпозиция құбылысы. · Суперпозиция (геология) — жыныстар олардың түзілу тәртібінен тұрады дегенді білдіретін заң. Жоғары жататын жыныстар жас, ал қимасы бойынша төмен жататындар ежелгі. · Ордерлік суперпозиция — классикалық ордерлік сәулет санаты. Егер ғимарат бір қабаттан да жоғары болса, бірінші ярус анағұрлым ауыр, тоскандық немесе дорикалық, содан кейін коринфтік немесе композитті ордерлермен әшекейленеді. Аталған ордерлердің бәрі болмауы да мүмкін. 2. Әзербайжан:superpozisiya 3. Қырғыз:superposition 4. Өзбек:superpozitsiya 5. Түрік:üstüne koyma 6. Ағылшын:superposition 7. Испан:superposición 8. Неміс:Überlagerung 9. Француз:superposition 10. Заңнамадағы қолданысы: суперпозиция- суперпозиция 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: суперпозиция | -1 |
| 762. | суфизм | сопылық | сопылықсуфизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. التصوف) — исламдағы "құпия" ағым, классикалық араб-мұсылмандық пәлсапасының негізгі жолдарының бірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан: Sufizm 3. Қырғыз: зикруллах 4. Өзбек: So'fiylik 5. Түрік: Tasavvuf 6. Ағылшын: Sufism 7. Испан: Sufismo 8. Неміс: Sufismus 9. Француз: Soufisme 10. Заңнамадағы қолданысы: суфизм- Сопылық 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сопылық | 0 |
| 763. | сфинкс | сфинкс | сфинкссфинксСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (грек. sphіnx) – бірнеше мағынадан тұратын сөз. Дефинициясы 1. Ежелгі Мысырдағы басы адам, денесі арыстан бейнесіндегі қиял-ғажайып статуясы (рухты сақтаушы, патша билігінің рухы); перғауынның суреті. Олар көбіне ғибадатхананың алдына және пирамида маңына тұрғызылған. Сақталып қалған Сфинкстің ең ірісі Каирге жақын Гиза (б.з.д. 28 ғасыр) және Хефрен пирамидасының жанында. 2. Ежелгі грек мифологиясындағы арыстан денелі әрі қанатты ғажайып әйел. Басқа мағынада – жұмбақ, жұмбақ адам. 2. Әзербайжан:sfenks 3. Қырғыз:Sphinx 4. Өзбек:sfenks 5. Түрік: sfenks 6. Ағылшын: sphinx 7. Испан: esfinge 8. Неміс: Sphinx 9. Француз: Sphinx 10. Заңнамадағы қолданысы: сфинкс- сфинкс 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сфинкс | 0 |
| 764. | схоластика | схоластика | схоластикасхоластикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. σχολή — «бос уақыт, қол бос уақыт, мектеп» грек. σχολαστικός — «ғалым», schola — «мектеп») – ортағасырлық Еуропадағы философияны теологияға бағындыруымен сипатталатын философиялық мектеп. Ерте және кейінгі cхоластика болып бөлінеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:oxumaq 3. Қырғыз:Scholasticism 4. Өзбек:o'quv dasturi 5. Түрік: skolastik felsefe 6. Ағылшын: scholasticism 7. Испан: escolástico 8. Неміс: scholastisch 9. Француз: scolastique 10. Заңнамадағы қолданысы: схоластика- схоластика 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: схоластика | 0 |
| 765. | сциентизм | сциентизм | сциентизмсциентизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Scientia — «ілім, ғылым») — ғылым мен оның жетістіктерінің тарихтағы прогрестің басты факторы, қоғамдық әлеуметтік проблемаларды шешудің құралы деп бағамдайтын дүниетаным. Ғылымның, ғылыми ілімдердің (ең алдымен жаратылыстану ғылымдарының, математиканың) мәдениет жүйесіндегі, қоғамның идеялық өміріндегі рөлін абсолюттендіру. Дефинициясы 2. Әзербайжан:elm 3. Қырғыз:scientism 4. Өзбек:olim 5. Түрік:bilimcilik 6. Ағылшын:scientism 7. Испан:cientificismo 8. Неміс: Scientismus 9. Француз: scientisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Сциентизм - Сциентизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сциентизм | 0 |
| 766. | талмудизм | талмудшылдық | талмудшылдықталмудизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ивр. תַּלְמוּד - «үйрені, оқу») – I Талмудты білу, оның жарлығы бойынша жүру. Дефинициясы II Схоластикалық пайымдама, дүмшелік; догматизм. 2. Әзербайжан:talmudizm 3. Қырғыз:Talmudism 4. Өзбек:Talmudizm 5. Түрік: Talmudculuğa 6. Ағылшын: talmudism 7. Испан: talmudismo 8. Неміс: Talmudismus 9. Француз: talmudisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: талмудшылдық | 0 |
| 767. | танатология | танатология | танатологиятанатологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (Тһаnаtоlоgіа – «өлім туралы ілім») - өлу заңдылықтары және осыған байланысты мүшелер мен тіндерде пайда болатын өзгерістер туралы ілім. Дефинициясы 2. Әзербайжан:onatologiya 3. Қырғыз:thanatology 4. Өзбек:ofatologiya 5. Түрік:tanatoloji 6. Ағылшын:thanatology 7. Испан:tanatología 8. Неміс: Thanatologie 9. Француз: thanatologie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: танатология | 0 |
| 768. | тантризм | тантризм | тантризмтантризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (санкср. тантра – «орағыта айту, айла-әдіс; киелі мәтін; сиқыр») - өздерінің киелі мәтіндері ретінде тантраны танитын индуизмнің секталары мен мектептерінің жалпы атауы. Тантризмге төмендегідей қасиеттер тән: секта құрамында төмен және ең төмен касталардың басым болуы; сектада арийлік емес тайпалардың өкілдерінің кездесуі; секталардың және олардың ғұрыптарының құпиялылығы; әдет-ғұрыптардың йогалық тәжірибемен байланыстылығы; брахмандық рәсімдермен және мораль ережелерімен шектелмеу. Дефинициясы 2. Әзербайжан:tantrizm 3. Қырғыз:Tantrism 4. Өзбек:tantrizm 5. Түрік: ustalara 6. Ағылшын: tantrism 7. Испан: el tantrismo 8. Неміс: Wutanfall 9. Француз: tantrisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тантризм | 0 |
| 769. | теза | теза | тезатезаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. θέσις – «жағдай», фр. thèse – «тезис, қағида») — белгілі бір пайымдамада ұсынылатын, кейін дәлелденетін қағида, пікір. Дефинициясы 2. Әзербайжан:tezis 3. Қырғыз:тезис 4. Өзбек:tezis 5. Түрік: tez 6. Ағылшын: thesis 7. Испан: tesis 8. Неміс: These 9. Француз: thèse 10. Заңнамадағы қолданысы: теза- теза 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: теза | 0 |
| 770. | тейлоризм | тейлоризм | тейлоризмтейлоризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағылш. Taylorism) — басқару теориясының бірі немесе жұмыс процестерін талдаған және жинақтаған ғылыми еңбек ұйымы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:taylorizm 3. Қырғыз:Taylorism 4. Өзбек:taylorizm 5. Түрік: Taylorizm 6. Ағылшын: taylorism 7. Испан: taylorismo 8. Неміс: Taylorismus 9. Француз: taylorisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тейлоризм | 0 |
| 771. | телеология | телеология | телеологиятелеологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грекше teleos – «мақсат, нәтиже» және logos – «ілім, заң») – табиғат құбылыстарының сәйкестілігі мен мақсаттылығы туралы идеалистік ілім, бұл ілім бойынша табиғат құбылыстарының ең жоғары негізі, алғашқы бастауы және аяқталуы - құдай болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:teleologiya 3. Қырғыз:телеология 4. Өзбек:teleologiya 5. Түрік: erekbilim 6. Ағылшын: teleology 7. Испан: teleología 8. Неміс: Teleologie 9. Француз: téléologie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: телеология | 0 |
| 772. | телепатия | телепатия | телепатиятелепатияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. τῆλε — «алыста, қашықта» және πάθος — «сезім») — мидың сенімді эксперименттік айғақсыз басқа миға немесе организмге қашықтан ой, бейне, сезім және байыпсыз жай-күйді берудің немесе белгілі бір қарым-қатынас немесе манипуляция құралдарын қолданбай-ақ оны қабылдаудың гипотетикалық қабілеті. Дефинициясы 2. Әзербайжан:telepatiya 3. Қырғыз:детск 4. Өзбек:telepati 5. Түрік: telepati 6. Ағылшын: telepathy 7. Испан: telepatía 8. Неміс: Telepathie 9. Француз: la télépathie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: телепатия | 0 |
| 773. | теогония | теогония | теогониятеогонияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (гр. Θεογονία, - «құдайлардың шығуы») — Гесиодтың дастаны. «Теогония» еңбегі жазылған уақыты бойынша Гесиодтың ең алғашқы еңбегі, ол – «әлемнің жаратылуы, әлемді жаратушы құдайлар мен көзсіз ерліктер жасап, артында өшпестей із қалдырған батырлар туралы барлық гректік түсініктерді жинақтауға тырысқан «құдайлардың шежіресі» іспетті туынды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Theogony 3. Қырғыз:theogony 4. Өзбек:Theogoni 5. Түрік: Thegonia adlı 6. Ағылшын: theogony 7. Испан: teogonía 8. Неміс: Theogonie 9. Француз: théogonie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: теогония | 0 |
| 774. | теодицея | теодицея | теодицеятеодицеяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. theodicea — «құдайды ақтау»: гр. θεός, «құдай» және гр. δίκη, «хұқық, әділдік») — қайткенде де бәрінен құдіретті, асқан ақылды және қайырымды құдайға сенім мен дүниеде зұлымдық пен әділетсіздіктің болуының арасындағы айқын және ымыраға келмейтін қайшылықтарды ақтауды мақсат еткен бірнеше діни-философиялық ілім, доктрина. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Theodicy 3. Қырғыз:Theodicy 4. Өзбек:teodot 5. Түрік: teodise 6. Ағылшын: theodicy 7. Испан: teodicea 8. Неміс: Theodizee 9. Француз: théodicée 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: теодицея | 0 |
| 775. | теократия | теократия | теократиятеократияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( гр. theos – «құдай», kratos – «билік») - саяси билік шіркеу басшысының, дін басының қолында шоғырланатын басқару түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:teokratiya 3. Қырғыз:теократия 4. Өзбек:teokratiya 5. Түрік: teokrasi 6. Ағылшын: theocracy 7. Испан: teocracia 8. Неміс: Theokratie 9. Француз: théocratie 10. Заңнамадағы қолданысы: теократия- теократия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: теократия | 0 |
| 776. | теософия | теософия, құдайшылдық | теософия, құдайшылдықтеософияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грекше theos – «құдай» және sophia – «даналық, білім») - Құдайды тануды зерттейтін ілім саласы. Теософия адам мен табиғатқа жат, тән емес мистикалық және қияли–армани түсініктердің жиынтығы болып саналады. Кей кезде теология ұғымымен алмастырылып қолданылады. Дінге байланысты теософиялық түсініктер әртүрлі, кейбірі бір-біріне қарама қарсы сипатта кездесуі мүмкін. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fəlsəfə 3. Қырғыз:Theosophy 4. Өзбек:falsafa 5. Түрік: teosofi 6. Ағылшын: theosophy 7. Испан: teosofia 8. Неміс: Theosophie 9. Француз: théosophie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құдайшылдық | 0 |
| 777. | тетрархия | тетрархия | тетрархиятетрархияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. τετραρχία — «төрт адамның басқаруы, төрт билік») — жоғарғы билік төрт адамға (тетрархтарға) бөлінген саяси режимнің атауы. Дефинициясы 2. Әзербайжанtetrarchy 3. Қырғыз:tetrarchy 4. Өзбек:tetrarchi 5. Түрік: tetrarchy 6. Ағылшын: tetrarchy 7. Испан: tetrarquía 8. Неміс: Tetrarchie 9. Француз: tétrarchie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тетрархия | 0 |
| 778. | техногенное общество | техногенді қоғам | техногенді қоғамтехногенное обществоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. τέχνη - «өнер» және лат. genus - «шығу, тек») — қоғамдық дамудың индустриалды және постиндустриалды қадамындағы қоғамдық жүйе, оның генезисі ғылым, техника, технология және өндіріс (яғни, ғылым технкиасы) және олар қалыптастыратын шекті урбандалған орта – техносфера негізінде іске асырылады. Ғылым техникасы мен техносфера социуммен және биосферамен өзара әрекет ете отырып, оларды бағындырады, өзгертеді және жояды, осылайша дәстүрлі (егіншілік) қоғам мен биосфералы табиғаттың сапалы сипаттамаларын өзгертеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:texnogen cəmiyyət 3. Қырғыз:техногендик коом 4. Өзбек: texnogen jamiyat 5. Түрік: teknoloji topluluğu 6. Ағылшын:technogenic society 7. Испан:sociedad tecnogénica 8. Неміс: technogene Gesellschaft 9. Француз: société technogène 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: общество – қоғам (2016) 12. Ұсыныстар: техногенді қоғам | 0 |
| 779. | технократизм | технократизм | технократизмтехнократизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. . (еж.-грек. τέχνη - «өнер» және kratos – «билік») - техниканы қоғам тағдырын анықтауыш күш деп түсіндіретін әлеуметтік психологиялық нұсқау және саяси-қоғамдық ой бағыты. Дефинициясы 2. Әзербайжан: texnokratiya 3. Қырғыз: technocratism 4. Өзбек: texnokratiya 5. Түрік:technocratism 6. Ағылшын:technocracy 7. Испан:tecnocracia 8. Неміс: Technokratie 9. Француз: technocratie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: технократизм | 0 |
| 780. | технократия | технократия | технократиятехнократияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. τέχνη, «шеберлік» + грек. κράτος, «билік» грек. τεχνοκρατία) – қоғамдық-саяси ой бағыты. Технократия тұтас қоғамды ғылыми-техникалық ұтымдылық қағидаларымен басқаруға болады деп тұжырымдайды. Ол қағидаларды жүзеге асырушылар ретінде инжинер-техник ғалымдардың қолына билікті беру керектігін айтады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:texnokratiya 3. Қырғыз:даярдалган технократтар 4. Өзбек:texnokratiya 5. Түрік: teknokrasi 6. Ағылшын: technocracy 7. Испан: tecnocracia 8. Неміс: Technokratie 9. Француз: technocratie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: технократия | 0 |
| 781. | технологии политические | саяси технологиялар | саяси технологиялартехнологии политическиеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. τέχνη, «шеберлік» және logos – «ілім, заң» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») – нақты субъектінің белгілі бір уақыт пен белгілі бір жерде мақсаттары мен міндеттерін оңтайлы және тиімді жүзеге асыруға бағытталған, бірінен соң бірі қолданылатын процедуралар, қызмет әдістері мен тәсілдер жиынтығы. Саяси технологиялар мақсатты бағытталған қызметтің әдіс-тәсілдерінің жиынтығы ретінде мақсатқа қол жеткізу құралдарын реттеп қана қоймайды, ол іс- әрекеттің кезектілігін бекітіп, соған сай субъектінің мінез-құлық алгоритмін дайындайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:siyasi texnologiyalar 3. Қырғыз:технологиялар саясаты 4. Өзбек: siyosiy texnologiyalar 5. Түрік: siyasal teknolojiler 6. Ағылшын:political technologies 7. Испан:tecnologías políticas 8. Неміс:politische Technologien 9. Француз:technologies politiques 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: технологии беспроводные - сымсыз технологиялар (2016); политические переговоры - саяси келіссөздер (2018) 12. Ұсыныстар: | 0 |
| 782. | тимократия | тимократия, бедел билігі | тимократия, бедел билігітимократияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. τῑμοκρᾰτία, τῑμή - «баға, құрмет» және κράτος - «билік, күш») — мемлекеттік билік жоғары мүліктік шектелімі бар артықшылық берілген азшылықтың қолында болатын саяси режим. Олигархия нысанының бір түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:timokratiya 3. Қырғыз:timocracy 4. Өзбек:timokratiya 5. Түрік:timocracy 6. Ағылшын:timocracy 7. Испан:timocracia 8. Неміс: Timokratie 9. Француз: timocratie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: бедел билігі | 0 |
| 783. | типология культуры | мәдениет типологиясы | мәдениет типологиясытипология культурыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. typos – «түр, нысан» және logos – «сөз, ілім, ғылым» + нем. kultur — «мәдениет») – мәдениеттің түр ерекшеліктері туралы ілім, әлем мәдениетінің негізгі түрлері. Әлем мәдениетінің даму тарихында үлкен айырмашылық бұрыннан байқалған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:mədəniyyət tipologiyası 3. Қырғыз:маданият типологиясы 4. Өзбек: madaniyat tipologiyasi 5. Түрік: kültür tipolojisi 6. Ағылшын:typology of culture 7. Испан:tipología de la cultura 8. Неміс:Typologie der Kultur 9. Француз:typologie de la culture 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: типология – типология (2003); код культуры - мәдениет коды (2018) 12. Ұсыныстар: мәдениет типологиясы | 0 |
| 784. | тоизм | тоизм | тоизмтоизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — «католиктік ойдың алдыңғы қатарлы бағыты». Дефинициясы 2. Әзербайжан:toism 3. Қырғыз:toizm 4. Өзбек:toism 5. Түрік: toizm 6. Ағылшын: toism 7. Испан: toismo 8. Неміс: Toism 9. Француз: toisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тоизм | 0 |
| 785. | толерантность политическая | саяси тағаттылық | саяси тағаттылықтолерантность политическаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. tolerantia – «шыдам» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») – Белгілі бір оппозицияда өз қатарының ішінде басқаша ойлаудың мүмкін екендігін білдінретін белгілі бір саяси күштердің ұстанымы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:siyasi tolerantlıq 3. Қырғыз:саясий толеранттуулук 4. Өзбек: siyosiy bag'rikenglik 5. Түрік: politik hoşgörü 6. Ағылшын:political tolerance 7. Испан:tolerancia política 8. Неміс:politische Toleranz 9. Француз:tolérance politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: толерантность – Тағаттылық (2010) 12. Ұсыныстар: саяси тағаттылық | -1 |
| 786. | толерантность религиозная | діни тағаттылық | діни тағаттылықтолерантность религиознаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. tolerantia – «шыдам» + лат. religare — «байлау, байланыстыру») - өкіметте азаматтарға белгілі бір немесе басқа дінді таңдау еркіндігі беріледі, сонымен қатар,мемлекет пен ресми мойындалған дін арасындағы байланыс сақталып қалады. Бұндай қоғамда дінге деген көзқарас саяси «іс» болып табылады және мемлекетпен реттеледі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:dini tolerantlıq 3. Қырғыз:диний толеранттуулук 4. Өзбек: diniy bag'rikenglik 5. Түрік: dini hoşgörü 6. Ағылшын:religious tolerance 7. Испан:tolerancia religiosa 8. Неміс:religiöse Toleranz 9. Француз:tolérance religieuse 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: толерантность – Тағаттылық (2010); вера религиозная - діни сенім (2018) 12. Ұсыныстар: діни тағаттылық | -1 |
| 787. | томизм | томизм | томизмтомизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Томас Аквинат) – ортағасырлық батысеуропалық философияның көрнекті теологы, доминикиандық монах, схоластиканы жүйеге келтіруші Фома Аквинскийдің көзқарастарының жүйесі, кейін ол (жүйе) католиктік шіркеудің ресми доктринасына айналды.Томизмнің негізгі идеялары Фома Аквинскийдің «Теология суммасы», «Философия суммасы» («Пұтқа табынушыларға қарсы») шығармаларында, сол сияқты Інжілге (Библияға), Аристотель еңбектеріне түсіндірмелерінде баяндалды. Дефинициясы 2. Әзербайжан: tomatizm 3. Қырғыз: Thomism 4. Өзбек: tomatizm 5. Түрік:thomism 6. Ағылшын:thomism 7. Испан:el tomismo 8. Неміс: Thomismus 9. Француз: thomisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: томизм | 0 |
| 788. | тоталитарные секты | тоталитарлық секталар | тоталитарлық секталартоталитарные сектыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. tolerantia – «шыдам» + орта.-ғ. лат. secta — «мектеп, оқу») — әртүрлі нысан түрінде тіршілік ететін (мәдениеттанымдық, коммерциялық, ғылыми-танымдық, қоғамдық, сауықтыру, білім және психотерапевтік) діни немесе жалған діни ұйымның ерекше түрі, оның қызметі қоғам мен мемлекет үшін, сондай-ақ, азаматтардың өмірі мен денсаулығы үшін қауіпті. Тоталитарлық секталар үшін авторитарлық басқару әдістері, ұйымның мүшелері үшін адамның құқығын, оның ішінде, жеке өмірін және қаржылық жағын шектеу тән. Дефинициясы 2. Әзербайжан:totalitar qruplar 3. Қырғыз:тоталитардык секталар 4. Өзбек:totalitar guruhlar 5. Түрік:totaliter tarikatlar 6. Ағылшын:totalitarian sects 7. Испан:sectas totalitarias 8. Неміс:totalitäre Sekten 9. Француз:sectes totalitaires 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: секта – секта (2018) 12. Ұсыныстар: тоталитарлық секталар | +1 |
| 789. | тотем | тотем | тотемтотемСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (солт. америка Аджибве тайпасының тілінен аударғанда – «тек, ата») - белгілі бір тайпаның немесе этник. топтың шыққан тегі, арғы атасы деп қарастырылатын өсімдік, жануар, зат немесе табиғат құбылысы. Терминді ғылыми айналымға ағылшын жиһанкезі Дж.Лонг енгізген. Адамзат дамуының алғашқы архаикалық сатыларында адамдар өздерінің табиғатпен етене байланысын толық сезінген, сондықтан да олар өздерінің шығу тегін табиғаттың нақты көріністері арқылы түсіндірген. Дефинициясы 2. Әзербайжан:totem 3. Қырғыз:тотем 4. Өзбек:totem 5. Түрік: totem 6. Ағылшын: totem 7. Испан: tótem 8. Неміс: Totem 9. Француз: totem 10. Заңнамадағы қолданысы: Тотем- Тотем 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тотем | +1 |
| 790. | тотемизм | тотемизм | тотемизмтотемизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (солт. америка Аджибве тайпасының тілінен аударғанда – «тек, ата») - рулық қоғамдағы адамдар тобының шығу тегін жануарларға, өсімдіктерге немесе табиғат құбылыстарына байланыстыру негізінде қалыптасқан сенімдер мен әдет-ғұрып, салт-сананың күрделі жүйесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:totemizm 3. Қырғыз:totemism 4. Өзбек:totemizm 5. Түрік: Totemizm 6. Ағылшын: totemism 7. Испан: totemismo 8. Неміс: Totemismus 9. Француз: totémisme 10. Заңнамадағы қолданысы: тотемизм- тотемизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тотемизм | +1 |
| 791. | традиционализм | дәстүршiлдiк | дәстүршiлдiктрадиционализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. traditio — « аңыз; әңгіме; ертегі-аңыз, дәстүр») — дүниетаным немесе әлеуметтік-философиялық бағыт, оның негізін – дәстүрден көрініс тапқан практикалық даналық құрайды, дәстүршілдердің пікірінше, бұл сан ғасырлық дәлелденген тәжірибенің немесе практикалық сананың нәтижесі деп біледі; немесе контрреволюциялық консервативті-реакциялық идеялар, бұл мәдениет пен социумның жалпы тұрақты тәртіпті білдіретін белгілі бір идеалды әлеуметтік-мәдени модельден бас тартуының идеологиялық рәсімделген қорғаныс реакциясы. Дәстүршілдік және консерватизм деген ұғымдар өте жақын, алайда консерватизм қоғамның эволюциялық дамуын жоққа шығармайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ənənəvilıq 3. Қырғыз:салттуулугу 4. Өзбек:an'anaviylik 5. Түрік:gelenekçilik 6. Ағылшын:traditionalism 7. Испан:tradicionalismo 8. Неміс: Traditionalismus 9. Француз: traditionalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Традиционализм- дәстүршілдік 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: дәстүршiлдiк | +1 |
| 792. | традиционное общество | дәстүрлi қоғам | дәстүрлi қоғамтрадиционное обществоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. traditio — « аңыз; әңгіме; ертегі-аңыз, дәстүр») — саяси, әлеуметтік және мәдени дамуы дәстүрлі құндылықтарға, салт-санаға, ата-баба мұраларына негізделетіндігімен ерекшеленетін әлеуметтік орта. Дәстүрлі қоғам адами қызметтің дағдыларын, қарым-қатынас жасаудың, тұрмыс кешудің, мәдени өнегенің пішімдерін қайталап отыруға негізделеді. Мұндай қоғамда дәстүр өмірлік тәжірибені ұрпақтан ұрпаққа жалғаудың, индивидтердің жеке дамуын өзіне бағындыратын әлеуметтік сабақтастықтың басты құралына айналдырады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ənənəvi cəmiyyət 3. Қырғыз:салттуу коом 4. Өзбек: an'anaviy jamiyat 5. Түрік: geleneksel toplum 6. Ағылшын:traditional society 7. Испан:sociedad tradicional 8. Неміс:traditionelle Gesellschaft 9. Француз:société traditionnelle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: общество – қоғам (2016) 12. Ұсыныстар: дәстүрлi қоғам | 0 |
| 793. | традиционные религии | дәстүрлі діндер | дәстүрлі діндертрадиционные религииСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. traditio — « аңыз; әңгіме; ертегі-аңыз, дәстүр» + лат. religare — «байлау, байланыстыру») — діннің бастапқы нысаны, дәстүрлі наным-сенім. Сондай-ақ, бұл термин қандай да бір мемлекеттің аумағында бастапқыда өмір сүрген немесе сол аумақта ұзақ уақыт бойы өмір сүрген халықтардың діндерін білдіру үшін қолданылады, соңғы он жыл ішінде сырттан енген дәстүрлі емес дінге қарама-қайшы мағынада қолданылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ənənəvi dinlər 3. Қырғыз:салттуу диндер 4. Өзбек: an'anaviy dinlar 5. Түрік: geleneksel dinler 6. Ағылшын:traditional religions 7. Испан:religiones tradicionales 8. Неміс:traditionelle Religionen 9. Француз:religions traditionnelles 10. Заңнамадағы қолданысы: традиционные религии-дәстүрлi дiндердi 11. Бекітілген: нетрадиционные религии - дәстүрлі емес діндер (2018) 12. Ұсыныстар: дәстүрлі діндер | +1 |
| 794. | трайбализм | трайбализм | трайбализмтрайбализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (трибализм, трайбализация, ағылш. tribalism, лат. tribus — «тайпа») — қоғамдық жікке бөлінушілікті тудыратын этнос ішіндегі ру-тайпалар мен жеке адамдар бойындағы тайпалық, рулық сезім, құбылыс. Трайбализм негізінен билікке таласушылықты, сепаратизмді қоздыратын құбылыс ретінде саяси мәдениеті төмен, демократиялық институттары нашар дамыған елдерге (Азия, Африка елдері, т.б.) тән. Дефинициясы 2. Әзербайжан:qəbiləçilik 3. Қырғыз:трайбализм 4. Өзбек:qabilaviylik 5. Түрік: kabilecilik 6. Ағылшын: tribalism 7. Испан: tribalismo 8. Неміс: Tribalismus 9. Француз: tribalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: трайбализм | +1 |
| 795. | транснационализм | трансұлтшылдық | трансұлтшылдықтранснационализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (фр. transe – «естен айырылып қалушылық; мелшиіп қатып қалушылық» және франц. nationalisme «национализм») – жер бетіндегі адамдар арасындағы күшейтілген өзара байланыстан бастау алатын және елдердің арасындағы шекараның әлсіреуімен сипатталатын әлеуметтік қозғалыс. Дефинициясы 2. Әзербайжан:transmilliyə 3. Қырғыз:transnationalism 4. Өзбек:transmilliy millatchilik 5. Түрік:ulusluluk 6. Ағылшын:transnationalism 7. Испан:transnacionalismo 8. Неміс: Transnationalismus 9. Француз: transnationalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: трансұлтшылдық | +1 |
| 796. | трансцендентализм | трансцендентализм | трансцендентализмтрансцендентализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. transcendens — «аттап өту, асып түсу, шектен шығатын») — XIX ғасырда АҚШ-та бостондық «Трансценденталды клубының» радикалдық интеллигенция өкілдері құрған философиялық-әдеби ағым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:transcendentalizm 3. Қырғыз:transcendentalism 4. Өзбек:transcendentalizm 5. Түрік:Aşkınsalcılık 6. Ағылшын:transcendentalism 7. Испан:trascendentalismo 8. Неміс: Transzendentalismus 9. Француз: transcendantalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: трансцендентализм | -1 |
| 797. | трансцендентальная философия | трансцендентті философия | трансцендентті философиятрансцендентальная философияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. transcendens — «аттап өту, асып түсу, шектен шығатын» + еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — бұл 1) теориялық-танымдық ұстаным, 2) XIX ғасырдың ортасындағы америкалық әдеби-философиялық қозғалыс, 3) трансценденталдық және ішінара трансценденталдық ұғымдарын негізге алатын, біздің танымымыздың шарттары мен шекарасын анықтаумен, онтологиямен және метафизикамен тығыз байланысты білім мен танымның объективтілік және интерсубъективтілік шартымен шұғылданатын ауқымды тарихи-философиялық бағыт. Дефинициясы 2. Әзербайжан:transsendental fəlsəfə 3. Қырғыз:transcendentalism 4. Өзбек:transandantal falsafa 5. Түрік:aşkın felsefe 6. Ағылшын:transcendental philosophy 7. Испан:filosofía trascendental 8. Неміс:transzendentale Philosophie 9. Француз:philosophie transcendantale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: логика трансцендентальная - трансценденталды логика (2018) 12. Ұсыныстар: трансцендентті философия | +1 |
| 798. | трансцендентальность | трансценденталды | трансценденталдытрансцендентальностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (трансценденция, трансценде́нтті; лат. transcendens — «аттап өту, асып түсу, шектен шығатын») — негізінде, тәжірибелі танымға қолжетімсіздігімен немесе тәжірибеге негізделмегендігімен сипатталатын философиялық термин. Кең мағынада алар болсақ, трансцендентті «жан-жақты» ретінде имманенттіден өзгеше «сырт жақтық» ретінде түсіндіріледі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:transsendence 3. Қырғыз:Transcendence 4. Өзбек:transsendensiya 5. Түрік: deneyüstülük 6. Ағылшын: transcendence 7. Испан: trascendencia 8. Неміс: Transzendenz 9. Француз: transcendance 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: трансценденталды | +1 |
| 799. | трансцензус | трансцензус | трансцензустрансцензусСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. transe – «естен айырылып қалушылық; мелшиіп қатып қалушылық» және арғы индоевр. *kens- «жариялау».) — субъективтіден объективтіге көшу, сана саласынан адам тәжірибесінің барысында іске асырылатын объективті әлем саласына көшу. Канттың пікірінше, трансцензус білім үшін емес, наным-сенім үшін ғана рұқсат етілген. Юм трансцензусты мүлдем жоққа шығарған. Лениннің берген бағасына сәйкес, құбылыс пен «өзіндік зат» арасындағы негізгі шекара деп көрсетілген трансцензус идеясы агностиктер үшін қисынсыз идея. Дефинициясы 2. Әзербайжан:transcensus 3. Қырғыз:Transcendence 4. Өзбек:transcensus 5. Түрік: deneyüstülük 6. Ағылшын: transcensus 7. Испан: transcenso 8. Неміс: Transzensus 9. Француз: transcensus 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: трансцензус | +1 |
| 800. | триба | триба | трибатрибаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. tribus, tribuo —« бөлемін, бөлісемін») — Ежелгі Римдегі трибуттық комицияда бір дауысы бар аумақтық және сайлау округі. Аумақтық трибтерді енгізу патша Сервия Туллияға (б.э. дейінгі VI ғасыр) тән, ол Рим аумағын 4 қалалық және 26 ауыл трибіне бөлген. Римнің Италияны жаулап алу процесінің салдарынан оның саны 35-ке (б.э. дейінгі 241) жетті. Дефинициясы 2. Әзербайжан:qəbilə 3. Қырғыз:уруу 4. Өзбек:qabila 5. Түрік: kabile 6. Ағылшын: tribe 7. Испан: tribu 8. Неміс: Stamm 9. Француз: tribu 10. Заңнамадағы қолданысы: триба- триб 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: триба | +1 |
| 801. | тривиум | тривиум | тривиумтривиумСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (лат. trivium — «үш көшенің қиылысы») — Ортағасырларда гумманитарлық ғылымдар жүйесінің жалпы атауы. Тривиум грамматика, диалектика (логика) және риторика сияқты тіл және оны пайдалану туралы 3 пәнді қамтыған (атауы да осыдан шыққан). Ол ортағасырлық құрылымның бірінші қадамын құраған, квадривиумның алдында болған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:trivium 3. Қырғыз:Trivium 4. Өзбек: trivium 5. Түрік: trivium 6. Ағылшын: trivium 7. Испан: Trivium 8. Неміс: Trivium 9. Француз: trivium 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тривиум | +1 |
| 802. | трюизм | трюизм | трюизмтрюизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағылш. truism, true - «жөн, дұрыс») — жалпыға белгілі, мезі болған ақиқат, қарабайырлық. Трюизм дегеніміз – күмәндануға жатпайтын, естелік ретінде немесе риторикалық немесе әдеби пікір ретінде ғана еске түсірілетін анық нәрсе. Дефинициясы 2. Әзербайжан:həqiqət 3. Қырғыз:чындык 4. Өзбек:haqiqat 5. Түрік: herkesin bildiği gerçek 6. Ағылшын: truism 7. Испан: truismo 8. Неміс: Binsenweisheit 9. Француз: truisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: трюизм | +1 |
| 803. | узурпация власти | билікті тартып алу | билікті тартып алуузурпация властиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. usurpatio - «қролану; ұралап әкету; заңсыз тартып алу») — билікті заңды бұза отырып мәжбүрлі түрде жаулап алу немесе билік өкілдіктерін заңсыз иелену. Оны бір адам немесе тұлғалар тобы жүзеге асырады. Сондай-ақ өрескел заң бұзушылықтармен және оның нәтижесін бұрмалаумен өткізілген сайлаулар да билікті тартып алуға жатады. Билікті тартып алудың нақты жағдайы – билік өкілдіктерін асыра пайдалану болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:gücün qəsb edilməsi 3. Қырғыз: бийликти тартып алуу 4. Өзбек: kuch ishlatish 5. Түрік:gücün gasp edilmesi 6. Ағылшын:usurpation of power 7. Испан:usurpación del poder 8. Неміс:Usurpation der Macht 9. Француз: usurpation de pouvoir 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: узурпация - узурпация (2016); кризис власти - билік дағдарысы (2018) 12. Ұсыныстар: билікті тартып алу | +1 |
| 804. | универсалии культуры | мәдениет әмбебаптары | мәдениет әмбебаптарыуниверсалии культурыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. universalis — «жалпы, бүтінге қатысты» + лат. cultura – «айдау, өңдеу; тәрбиелеу») — Эйдетикалық жадыда, бейнелі-дүниетанымдық құрылымдарда, тілдің этимологиялық құндылықтарында, өнер мен шығармашылықтардағы «имаждардан» көрініс табатын мәдени тәжірибе мен қызметтің жалпыадамзаттық репрезентациясы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:mədəni universallar 3. Қырғыз:жалпы маданият 4. Өзбек:madaniy universallar 5. Түрік:kültürel evrenseller 6. Ағылшын:cultural universals 7. Испан:universales culturales 8. Неміс:kulturelle Universalien 9. Француз:universels culturels 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: код культуры - мәдениет коды (2018) 12. Ұсыныстар: | +1 |
| 805. | унилатерализм | унилатерализм | унилатерализмунилатерализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — біржақты әрекетті қолдайтын кез келген доктрина немесе бағдарлама. Мұндай іс-әрекеттерді жасауға басқа да қатысушылар мәжбүрлеуі мүмкін немесе бағытқа шын берілгендіктің белгісі ретінде басқа қатысушылар онымен келісетіндігін білдіруі мүмкін. Дефинициясы 2. Әзербайжан:unilateralizm 3. Қырғыз:аралык бокс тармагында 4. Өзбек:bir tomonlama 5. Түрік:tek taraflı 6. Ағылшын:unilateralism 7. Испан:unilateralismo 8. Неміс:Unilateralismus 9. Француз: unilatéralisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: унилатерализм | +1 |
| 806. | уния | уния, одақтастық | уния, одақтастықунияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (кейінгі лат. unio - «бірігу», кейде «монархиялық уния» деп те атайды) — бір монарх басқаратын одақ (қауымдастық), мемлекет; сондай-ақ, шіркеу униясы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Birlik 3. Қырғыз:бирикме 4. Өзбек:ittifoq 5. Түрік: birlik 6. Ағылшын: union 7. Испан: unión 8. Неміс: Gewerkschaft 9. Француз: union 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: уния | -1 |
| 807. | уровень жизни | өмiр деңгейi | өмiр деңгейiуровень жизниСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — жеке елдер мен территориялардың әлеуметтік топтары немесе азаматтардың өмір сапасы мен тұрмысын сипаттайтын кешендік көрсеткіш. Дефинициясы 2. Әзербайжан:həyat standartı 3. Қырғыз:жашоо деңгээли 4. Өзбек:hayot darajasi 5. Түрік:yaşam standardı 6. Ағылшын:standard of living 7. Испан:nivel de vida 8. Неміс:Lebensstandard 9. Француз:niveau de vie 10. Заңнамадағы қолданысы: уровень жизни-өмiр деңгейi 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: өмiр деңгейi | +1 |
| 808. | утопизм | утопизм | утопизмутопизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. οὐ - «жоқ» және τόπος - «орын») - 1) утопиялық көзқарастар, утопиялық теориялар; 2) орындалмайтын, қияли жоспарлар құруға бейімділік. Дефинициясы 2. Әзербайжан:utopianizm 3. Қырғыз:утопизмге 4. Өзбек:utopianizm 5. Түрік:ütopyacılık 6. Ағылшын:utopianism 7. Испан:utopismo 8. Неміс: Utopianismus 9. Француз: utopisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: утопизм | -1 |
| 809. | утопия | утопия | утопияутопияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. οὐ - «жоқ» және τόπος - «орын») - әлеуметтік-саяси қиял түрі, орындалмайтын арман, ойдан шығарылған, ғылыми негізделмеген, шынайы өмірде жоқ, жүзеге асыру мүмкін емес, көбіне, өмір сүріп отырған қоғамнан әлдеқайда жақсы, мінсіз жобалар. Дефинициясы 2. Әзербайжан:utopiya 3. Қырғыз:куру кыял 4. Өзбек:utopiya 5. Түрік: ütopya 6. Ағылшын: Utopia 7. Испан: utopía 8. Неміс: Utopie 9. Француз: utopie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: утопия | +1 |
| 810. | учение тайное | құпия iлiм | құпия iлiмучение тайноеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – өздеріне ғана қолжетімді ілім, оны ешкім әрі қарай тарата алмайды. Еврейлердің каббаласы, ежелгі гректердің мистериясы, гностикалық ілімдер құпия ілімдер болып саналады. Қазіргі таңда масондардың, теософтар мен антропософтардың ілімдері құпия болып саналады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:gizli iş 3. Қырғыз:жашыруун окуу 4. Өзбек: sirli o'rganish 5. Түрік: gizli çalışma 6. Ағылшын:secret study 7. Испан:estudio secreto 8. Неміс:geheime Studie 9. Француз:étude secrète 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құпия iлiм | +1 |
| 811. | фабианский социализм | фабийлік социализм | фабийлік социализмфабианский социализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (франц. socialisme – «социализм») — Англияда ғылыми социализммен күресу үшін құрылған реакциялық буржуазиялық ағым. Фабийлік социализм 1884 ж. «Фабийлік қоғам» деген атаумен рәсімделген, оның өкілдері буржуазия мен пролетариаттың «ынтымақтастығы» негізінде капитализмнің социализмге біртіндеп бейбіт түрде ұласуын насихаттаған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Fabian sosializmi 3. Қырғыз:Ник социализм 4. Өзбек:Fabian sotsializmi 5. Түрік:Fabian sosyalizmi 6. Ағылшын:Fabian socialism 7. Испан:Socialismo fabiano 8. Неміс:Fabianischer Sozialismus 9. Француз:Socialisme fabien 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: катедер социализм - катедер социализм (2018) 12. Ұсыныстар: фабийлік социализм | +1 |
| 812. | фаворитизм | фаворитизм, медетшілік | фаворитизм, медетшілікфаворитизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. favoritisme) — монархтардың (корольдік, императорлық, патшалық) сарайларында, негізінен Еуропада абсолютизм дәуірінде әрекет еткен және монархтардың оларды жақын тартуына байланысты нақты тұлғаның немесе тұлғалар тобының жоғарылауынан тұратын әлеуметтік-мәдени құбылыс. Абсолютті монархияларда кеңінен таралған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:partizanlıq 3. Қырғыз:эки жүздүүлүк 4. Өзбек:favoritlik 5. Түрік: adam kayırma 6. Ағылшын: favoritism 7. Испан: favoritismo 8. Неміс: Günstlingswirtschaft 9. Француз: favoritisme 10. Заңнамадағы қолданысы: фаворитизм- фаворитизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фаворитизм | 0 |
| 813. | фаджр | таң | таңфаджрСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб.: فجر - «таң») — күн сайын орындалатын бес уақыт намаздардың алғашқысы. Таң намазы екі ракағат сүннет және екі ракағат парыздан, барлығы — төрт ракағаттан тұрады. Бұл намаздың парызында Құран сүрелері дауыстап оқылады. Таң намазының уақыты таң атқаннан күн шыққанға дейін жалғасады. Қасиетті Рамазан айында таң намазының азанынан бастап, Ақшам намазына дейін ораза ұсталады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fəcr 3. Қырғыз:багымдат 4. Өзбек:fajr 5. Түрік: fecir 6. Ағылшын: fajr 7. Испан: fajr 8. Неміс: Fajr 9. Француз: fajr 10. Заңнамадағы қолданысы: Фаджр- Фаджр 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: таң | +1 |
| 814. | фальсификационизм | бұрмалаушылық | бұрмалаушылықфальсификационизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. falsificatio - « боямалау; қолдан жасау; сырттай ұқсату; ұқсатып істеу ») – философиядағы К.Р.Поппердің көзқарасы, оған сәйкес, ғылыми теорияның ақиқаттығы оны жоққа шығару талпыныстары арқылы ғана дәлелденеді, яғни, ол жалған болмаса ғана дәлелденеді. К.Р.Поппердің нұсқауымен ғалымдар сансыз көп әртүрлі болжамның жалғандығын дәлелдеп жүрген жағдайда олар түк бітірмей, осы іспен ғана шұғылданар еді. Әдетте, бұл пікір верификационизмнің дәстүрлі ұстанымына қарсы қойылады, оған сәйкес ғылыми жұмыс теорияның дұрыстығы оны логикалық және эмпирикалық тәсілдермен негіздеу (верификациялау) талпыныстарынан тұрады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:saxtalaşdırma 3. Қырғыз:falsificationism 4. Өзбек:yolg'onchilik 5. Түрік: Yanlışlamacılık 6. Ағылшын: falsificationism 7. Испан: falsacionismo 8. Неміс: Falsifikationismus 9. Француз: falsificationnisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: бұрмалаушылық | +1 |
| 815. | фанатизм | фанатизм | фанатизмфанатизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. Φανατισμός, лат. fanatismus —fanaticus, «булыққан» — fanum - «киелі жер», «ғибадатхана») — индивидтің белгілі бір сенімдерге деген, басқа ешқандай баламаны қабылдамайтындай болып қалтқысыз берілгендігі; бұл оның іс-әрекетінде және басқалармен қарым-қатынасында айқын көрінеді. Фанатизм сол жолда құрбан болуға дайындықпен астасады; идеяға берілгендік басқа пікірдегілерге төзбеушілікпен қараумен, ортақ мақсатқа жетуге кедергі болатын әдеп нормативтерін елемеушілікпен ұштасады. Фанатизм — топтың психологиялық феномені. Бір-біріне тәнті болудан қолдау табатын фанатиктер үшін көтеріңкі эмоциялық, өздерінің көзқарастарын қуаттайтын кез келген ақпаратқа талғамай қараушылық, тіпті тілектестік тұрғыдағы сынның өзін қабылдамаушылық тән. Фанатизм екінің бірінде идеологиялық (соның ішінде діни) сипатта болады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fanatizm 3. Қырғыз:Динчилдик 4. Өзбек:fanatizm 5. Түрік:bağnazlık 6. Ағылшын:fanaticism 7. Испан:fanatismo 8. Неміс:Fanatismus 9. Француз: fanatisme 10. Заңнамадағы қолданысы: фанатизм- фанатизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фанатизм | +1 |
| 816. | фараон | перғауын | перғауынфараонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-егип. per aa сөзбе сөз «үлкен үй, сарай») — Ежелгі Мысыр билеушілерінің қазіргі атауы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Firon 3. Қырғыз:денизге 4. Өзбек:Fir'avn 5. Түрік: Firavun 6. Ағылшын: Pharaoh 7. Испан: Faraón 8. Неміс: Pharao 9. Француз: Pharaon 10. Заңнамадағы қолданысы: фараон- фараон 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: перғауын | 0 |
| 817. | фатимиды | фатимидтер, Фатима әулеті | фатимидтер, Фатима әулетіфатимидыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. الفاطميون) — Тунис пен Египетте билік құрған шииттік араб хилафаттарының әулеті (909 – 1171). Олар өздерін Мұхаммед (ғ.с.) пайғамбардың қызы Фатиманың ұрпағы деп санады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Fatimidlər 3. Қырғыз:этибар 4. Өзбек:Fatimidlar 5. Түрік: Fatımiler 6. Ағылшын: Fatimids 7. Испан: Fatimidos 8. Неміс: Fatimids 9. Француз: Fatimides 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Фатима әулеті | 0 |
| 818. | фашизм | фашизм | фашизмфашизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. fascismo, fascio – «одақ, байлам, орам, бірлестік») — 1919 жылы Италияда пайда болған саяси ағым, I дүниежүзілік соғыстан кейін социалистік қозғалыстың тармақталып, басқа елдерге, оның ішінде Германияға лезде таралып, национал-социализм аталуы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:faşizm 3. Қырғыз:фашизм 4. Өзбек:fashizm 5. Түрік: faşizm 6. Ағылшын: fascism 7. Испан: fascismo 8. Неміс: Faschismus 9. Француз: fascisme 10. Заңнамадағы қолданысы: фашизм- фашизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фашизм | 0 |
| 819. | федерализация | федерализация | федерализацияфедерализацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. foederatio — «бірлестік», «одақ») — бұрын жекеленген бірліктерді біріктіру немесе бұрынғы біртұтас, бірыңғай мемлекетті (ұйымды) құрамдас бөліктерге, федеративті құрылым субъектілеріне бөлу арқылы мемлекеттің (немесе партияның, қоғамдық ұйымның ұйымдастыру құрылымында) саяси-аумақтық құрылымында федерализм қағидатын жүзеге асыру процесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:federalizasiya 3. Қырғыз:federalization 4. Өзбек:federallashtirish 5. Түрік:federalization 6. Ағылшын:federalization 7. Испан:federalización 8. Неміс: Föderalisierung 9. Француз: la fédéralisation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: федерализация | -1 |
| 820. | федерализм | федерализм | федерализмфедерализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. fédéralisme, лат. feodus - «шарт, одақ») — федерацияның негізгі қағидаты, мемлекеттің федеративті ұйымын саяси идеал ретінде тану, бірнеше жеке мемлекетті (елді) бір федерацияға біріктіру немесе біртұтас мемлекетті федеративті мемлекетке айналдыруға деген ұмтылыс. Дефинициясы 2. Әзербайжан:federalizm 3. Қырғыз:Federalism 4. Өзбек:federalizm 5. Түрік:federalizm 6. Ағылшын:federalism 7. Испан:federalismo 8. Неміс: Föderalismus 9. Француз: fédéralisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: федерализм | 0 |
| 821. | федерация | iшкi одақ, федерация | iшкi одақ, федерацияфедерацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. federation – «бірлестік, одақ», лат. federatіo – «одақ, бірлестік») — - мемлекеттік құрылым түрі. Заң жүзінде саяси дербестігі сақталатын бірнеше субъектінің біртұтас одақтық мемлекет құру формасы. Тұңғыш федерация Америка Құрама Штаттары 1787 жылғы конституция бойынша құрылды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:federasiya 3. Қырғыз:федерация 4. Өзбек:federatsiya 5. Түрік:federasyon 6. Ағылшын:federation 7. Испан:federación 8. Неміс: föderation 9. Француз: fédération 10. Заңнамадағы қолданысы: Федерация- Федерация 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: федерация | 0 |
| 822. | феллахи | феллахтар, декхандар | феллахтар, декхандарфеллахиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. فلاح - «шаруа, диқаншы»; көпше түрі феллахин فلاحين) — Таяу Шығыс және Солтүстік Африка елдеріндегі шаруа. Ислам таралған дәуірде бұл термин басып алынған аумақтара араб жаулаушыларын әдетте, көшпенділерді (бәдеуилерді) жергілікті ауыл тұрғындарынан (феллахтардан), мысалы, копта немесе арамейлерден/сириялықтардан ажырату үшін қолданылған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Cəhənnəmdir 3. Қырғыз:fellahs 4. Өзбек:dushmani 5. Түрік: fellahlar 6. Ағылшын: fellahi 7. Испан: fellahi 8. Неміс: Fellahi 9. Француз: fellahi 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: феллахтар | 0 |
| 823. | феминизм | феминизм | феминизмфеминизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. femina – «әйел») — әйелдердің еркектермен саяси, экономикалық, мәдени, жеке және әлеуметтік құқықтығы теңдігі жолындағы және әйелдердің кемсітушілігіне қарсы қоғамдық қозғалыс. Феминизмнің басты идеясы — қоғамның бүкіл саласында әйелдерге еркектермен тең мүмкіншіліктерді орнату. Қозғалыс ретінде феминизм XVIII ғасырда пайда болды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:feminizm 3. Қырғыз:аялдар 4. Өзбек:feminizm 5. Түрік: feminizm 6. Ағылшын: feminism 7. Испан: feminismo 8. Неміс: Feminismus 9. Француз: le féminisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Феминизм- Феминизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: феминизм | 0 |
| 824. | феникс | феникс | фениксфениксСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. Φοῖνιξ, парс. ققنوس, лат. phoenix – «бәлкім», грек. φοίνιξ - «қызылкүрең, ашық қызыл») — өзін-өзі өртеп, кейін қайта қалпына келе алатын мифологиялық құс. Әртүрлі мәдениеттің мифологиясында кездеседі, көбіне күн культімен байланысты. Феникстің сыртқы түрі бүркітке ұқсайды, оның ашық қызыл немесе сарғыш қызыл түсті қауырсыны бар деген пікір болған. Егер өлімді болжайтын болса, өзінің ұясында өзін-өзі өртейді, ал күлден жаңа құс пайда болады екен. Тағы бір аңыз-әңгіме бойынша Феникс күлден қайтадан өз қалпына келеді екен. Әдетте, Феникс бірегей тіршілік иесі деп саналады. Метафоралық талқылауға сәйкес, Феникс — мәңгі жаңарудың, ажалсыздықтың нышаны. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Phoenix 3. Қырғыз:жемчужина 4. Өзбек: Feniks 5. Түрік: anka kuşu 6. Ағылшын: Phoenix 7. Испан: Fénix 8. Неміс: Phönix 9. Француз: Phoenix 10. Заңнамадағы қолданысы: Феникс- Феникс 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: феникс | 0 |
| 825. | феномен власти | билік құбылысы, феномені | билік құбылысы, феноменіфеномен властиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φαινόμενον - «болып табылатын») — саяси білімнің маңызды және ертеден бері келе жатқан мәселесі, идеялардың шиеленіске күресінің нысаны. Билікке берілген анықтамалар мен үлгілер көп. Бірақ олардың бірде-біреуі әмбебап емес. Дефинициясы 2. Әзербайжан:güc fenomeni 3. Қырғыз:электр көрүнүш 4. Өзбек: kuch fenomeni 5. Түрік: güç olgusu 6. Ағылшын:power phenomenon 7. Испан:fenómeno de poder 8. Неміс:Machtphänomen 9. Француз:phénomène de puissance 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: феномен – феномен (2018); кризис власти – билік дағдарысы (2018) 12. Ұсыныстар: билік феномені | 0 |
| 826. | феномен культуры | мәдениет құбылысы | мәдениет құбылысыфеномен культурыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φαινόμενον - «болып табылатын» + лат. cultura – «айдау, өңдеу; тәрбиелеу») — адам болмысында тіршілік ететін, әлеуметтік тұрғыдан сіңірілетін және адамзат қауымдастығының барлық мүшелерінің арасында бөлінетін нәрселер. Дефинициясы 2. Әзербайжан:mədəni fenomen 3. Қырғыз:маданий көрүнүш 4. Өзбек:madaniy hodisa 5. Түрік:kültürel fenomen 6. Ағылшын:cultural phenomenon 7. Испан:fenómeno cultural 8. Неміс:kulturelles Phänomen 9. Француз:phénomène culturel 10. Заңнамадағы қолданысы: феномен культуры- мәдени феномен 11. Бекітілген: феномен – феномен (2018); код культуры – мәдениет коды (2018) 12. Ұсыныстар: мәдениет феномені | -1 |
| 827. | феноменализм | феноменализм | феноменализмфеноменализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φαινόμενον - «болып табылатын») — біз заттардың мәнін, «заттарды» емес, тек құбылыстарды танимыз деген философиялық ілім. Феноменализмнің негізін онтологиялық және гносеологиялық пікір тұрғысынан алғанда, таным нысандарын зерттеу құрайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fenomenalizm 3. Қырғыз:phenomenalism 4. Өзбек:fenomenalizm 5. Түрік:fenomelizm 6. Ағылшын:phenomenalism 7. Испан:fenomenalismo 8. Неміс:Phänomenalismus 9. Француз:phénoménalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: феноменализм | 0 |
| 828. | феноменология | феноменология | феноменологияфеноменологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (нем. Phänomenologie — «феномендер туралы ілім») — алғашқы түйсіну нәтижесін, сана танымын пайымдап ашудың тәжірибесі, батыс философиясына ерекше ықпал еткен субъективтік идеалистік бағыт. Қазіргі философиялық ойдың жетекші бағыттарының бірі ретіндегі Феноменология ұғымы 20 ғасырда қалыптасты. Феноменологиялық философияның негізін салушылардың бірі Эдмунд Гусерль (1859 – 1938) болды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fenomenologiya 3. Қырғыз:phenomenology 4. Өзбек:fenomenologiya 5. Түрік:fenomenoloji 6. Ағылшын:phenomenology 7. Испан:fenomenología 8. Неміс:Phänomenologie 9. Француз:phénoménologie 10. Заңнамадағы қолданысы: феноменология- феноменология 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: феноменология | 0 |
| 829. | феодализм | феодализм | феодализмфеодализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (лат. feudum — «зығыр, феодалды жер иелігі») — б.э. дейінгі VI ғасырдың соңында құрылған қоғамдағы құқықтық қарым-қатынастар жүйесі, бұл буржуазиялыққа дейінгі кейбір мемлекеттік ұйымдастырылған қоғамдарға тән. Дефинициясы 2. Әзербайжан:feodalizm 3. Қырғыз:тын'ыыры 4. Өзбек:feodalizm 5. Түрік:feodalite 6. Ағылшын:feudalism 7. Испан:feudalismo 8. Неміс:Feudalismus 9. Француз:féodalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Феодализм- Феодализм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: феодализм | 0 |
| 830. | фециалы | фециалдар | фециалдарфециалыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. fetiales) — толықтыру арқылы сайланған 20 өмірлік мүшеден тұратын және ең басты төрт негізгі абыз алқасынан (sacerdotum quatuor amplissima collegia — понтифик, авгур, квиндецемвир қасиетті іс-әрекеттер мен эпулондар) кейін маңыздылығы мен дәрежесі жағынан римдік абыздардың қатарындағы ежелгі римдік абыздар алқасы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fecials 3. Қырғыз:fetial 4. Өзбек:fekiallar 5. Түрік:fetial 6. Ағылшын:fecials 7. Испан:especiales 8. Неміс:Stuhlgang 9. Француз:féciales 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фециалдар | 0 |
| 831. | физикализм | физикализм | физикализмфизикализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — Карнап, Нейрат және т.б. әзірлеген логикалық позитивизм тұжырымдамасы. Физикализмнің жақтаушылары кез келген ғылымның қандай да бір қағидасының ғылымилығының өлшемшарты – физиканың тіліне аудару мүмкіндігі деп санайды. Мұндай іс-әрекетке бағынбайтын жағдай ғылыми мәні жоқ ретінде қарастырылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fizikçilik 3. Қырғыз:physicalism 4. Өзбек:fizikizm 5. Түрік:physicalism 6. Ағылшын:physicalism 7. Испан:fisicismo 8. Неміс:Physikalismus 9. Француз:physique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: физикализм | 0 |
| 832. | физиократы | физиократтар | физиократтарфизиократыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. physiocrates, еж. грек. φύσις — «табиғат» және κράτος — «күш, билік, өктемшілдік, яғни, «табиғаттың үстемдігі») — XVIII ғасырдағы саяси-экономикалық ағым. Бұл мектептің негізін салушылар болып француз ғалымдары Франсуа Кенэ (1694-1774) мен Анн Тюрго (1727-1781) болды. Физиократтар экономикалық ғылымда айтарлықтай бетбұрыс жасады. Олар бірінші болып өндіріс аясына көңіл бөлді. Олардың ойынша, байлықтың көзі сауда емес, өндірісте. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fizyokratlar 3. Қырғыз:Physiocrats 4. Өзбек:fizyokratlar 5. Түрік:Fizyokratlar 6. Ағылшын:physiocrats 7. Испан:fisiócratas 8. Неміс:Physiokraten 9. Француз:physiocrates 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: физиократтар | 0 |
| 833. | физиологический идеализм | физиологиялық идеализм | физиологиялық идеализмфизиологический идеализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φύσις — «табиғат» және λόγος — «сөз» + фр. idéalisme, лат. idealis еж.-грек. ἰδέα — «идея») — түйсіктің объективті мазмұнының сәйкес-көрініс беретін қызметіндегі материяның біріншілігін елемейтін сезім органдарының физиологиялық субстратының құрылымдық-функционалды сипаттамаларын абсолюттендіруге негізделген таным процесінің қайнар көзі мен тетігіне қатысты субъективті-идеалистік тұжырым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fizioloji idealizm 3. Қырғыз:психологиялык идеализм 4. Өзбек:fiziologik idealizm 5. Түрік:fizyolojik idealizm 6. Ағылшын:physiological idealism 7. Испан:idealismo fisiológico 8. Неміс:physiologischer Idealismus 9. Француз:idéalisme physiologique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: идеализм – идеализм (2018) 12. Ұсыныстар: физиологиялық идеализм | 0 |
| 834. | фикционализм | фикционализм | фикционализмфикционализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Actio — «жалған, қиял») — адамның танымын іс жүзінде орынды, бірақ объективті теориялық маңызы жоқ фикция жүйесі ретінде санайтын философиялық бағдар. Дефинициясы 2. Әзербайжан:kurgusalizm 3. Қырғыз:fictionalism 4. Өзбек:fantastika 5. Түрік:Fictionalism 6. Ағылшын:fictionalism 7. Испан:ficcionalismo 8. Неміс:Fiktionalismus 9. Француз:fictionalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фикционализм | 0 |
| 835. | филантропизм | филантропизм, адамсүйгіштік, қалтқысыз қайырымдылық | филантропизм, адамсүйгіштік, қалтқысыз қайырымдылықфилантропизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек тіліндегі philanthropía — φιλος (махаббат) + ανθροπος (адам) — «адамды сүю») - XVIII ғ. соңында —XIX ғ. дамыған Германиядағы ілгерішіл педагогикалық ағым, бұл ағымда Ж. Ж. Руссоның табиғи тәрбие беру идеяларының әсері байқалады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:xeyriyyəçilik 3. Қырғыз:тогуз 4. Өзбек:xayriya faoliyati 5. Түрік:hayırseverlik 6. Ағылшын:philanthropism 7. Испан:filantropía 8. Неміс:Philanthropismus 9. Француз:philanthropisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: филантропизм | -1 |
| 836. | филистерство | өзімшілдік | өзімшілдікфилистерствоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (нем. Philister - «филистимлянин») — жалықтыратын жұмысқа берілген, көзқарасы тар адамды жек көріп айту, мысалы, паң мещанина, екіжүзділігімен, сиқыр мінезімен ерекшеленетін надан тоғышар. Дефинициясы 2. Әзербайжан:filistinizm 3. Қырғыз:philistinism 4. Өзбек:filistinizm 5. Түрік:cahillik ve zevksizlik 6. Ағылшын:philistinism 7. Испан:filistinismo 8. Неміс:Philistinismus 9. Француз:philistinisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: филистерство | 0 |
| 837. | философема | философема | философемафилософемаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. φιλοσόφημα, «Аристотельдің силлогизмі») — философиялық сұрақ немесе зерттеу, дана сөйлеу, пікір. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fəlsəfə 3. Қырғыз:philosopheme 4. Өзбек:falsafa 5. Түрік:philosopheme 6. Ағылшын:philosophie 7. Испан:filosofia 8. Неміс:Philosophie 9. Француз:philosophie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: философема | 0 |
| 838. | философия | философия | философияфилософияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») - дүниеге көзқарастың ғылыми-теориялық түрі. Философиялық көзқарас мифологиялық және діни көзқарастан айырмашылығы - нақты ұғымдарға, категорияларға сүйене отырып логикалық ой қорыту ерекшелігінің бар болуы. Философия даму барысында үш кезеңнен өтті: Космоцентризм, теоцентризм, антропоцентризм. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fəlsəfə 3. Қырғыз:философия 4. Өзбек:falsafa 5. Түрік:felsefe 6. Ағылшын:philosophy 7. Испан:filosofía 8. Неміс:Philosophie 9. Француз:la philosophie 10. Заңнамадағы қолданысы: Философия- Философия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: философия | 0 |
| 839. | философия античная | антикалық философия | антикалық философияфилософия античнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + лат. antiquitas - «көнелік») — алғашқы қауымдық құрылыстың орнына құл иеленушілік құрылыс келген дәуірде өмірге келді. Ежелгі грек және ежелгі рим (б.э. дейінгі VII ғ. соңы — б.э.VI ғ.), бұрынғы классикалық философиядан 529 жылға дейін деп бөлінеді, осы кезде император Юстинианның жарлығымен Афиныдағы соңғы философиялық мектеп жабылған болатын. Дәстүрлі алғашқы антикалық философ Фалес, ал соңғысы — Боэций. Дефинициясы 2. Әзербайжан:qədim fəlsəfə 3. Қырғыз:байыркы философия 4. Өзбек:qadimgi falsafa 5. Түрік:antik felsefe 6. Ағылшын:ancient philosophy 7. Испан:filosofía antigua 8. Неміс:alte Philosophie 9. Француз:philosophie ancienne 10. Заңнамадағы қолданысы: Античная философия-Антикалық философия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: антикалық философия | 0 |
| 840. | философия арабская | араб философиясы | араб философиясыфилософия арабскаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») - орта ғасырларда мұсылман дінін қабылдап, араб тілін қолданған Шығыс халықтары ойшылдарының философиялық ілімдерінің жүйесі. Араб философиясының шығу тарихы мутазилиттер (“ерекшеленушілер”) қызметімен байланысты. 9 ғасырда арабтар антикалық дәуірдегі жаратылыстану және философиялық ілімдеріне қатысты мұралармен кеңінен таныса бастайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Ərəb fəlsəfəsi 3. Қырғыз:Arabic философия 4. Өзбек:Arab falsafasi 5. Түрік:Arap felsefesi 6. Ағылшын:Arabic philosophy 7. Испан:Filosofia arabe 8. Неміс:Arabische Philosophie 9. Француз:Philosophie arabe 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: араб философиясы | 0 |
| 841. | философия византийская | византиялық философия | византиялық философияфилософия византийскаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») - IV-XV ғасырларда Византия империясындағы шығыстық Шіркеу әкелерге байланысты дәстүрмен органикалық байланыстағы және рухы жағынан антикалық философияға жақын грек ой-пікірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Bizans fəlsəfəsi 3. Қырғыз:Грек философия 4. Өзбек:Vizantiya falsafasi 5. Түрік:Bizans felsefesi 6. Ағылшын:Byzantine philosophy 7. Испан:Filosofia bizantina 8. Неміс:Byzantinische Philosophie 9. Француз:Philosophie byzantine 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: византиялық философия | 0 |
| 842. | философия города | қала философиясы | қала философиясыфилософия городаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — қазіргі орыс көзқарасында урбанизм мәселелерімен және әлеуметтік-мәдени феномен ретінде қаланың ойлауға тигізетін әсерімен шұғылданатын қозғалыс. Сәулет философиясымен тікелей байланысты. Қала философиясы дегеніміз – құрылымы жағынан күрделі жоба, ол белгілі бір құбылыстың (қаланың) мәнін зерттеумен, сондай-ақ, сол құбылыстың философияға, жалпы ойлауға тигізетін әсерін қарастырумен шұғылданады. Олай болса, бұл жобаға қамтылған мәтіндердің бәрі философияға да, философия тарихына да қатысты болуы мүмкін. Дефинициясы 2. Әзербайжан:şəhər fəlsəfəsi 3. Қырғыз:шаар философия 4. Өзбек:shahar falsafasi 5. Түрік:şehir felsefesi 6. Ағылшын:city philosophy 7. Испан:filosofía de la ciudad 8. Неміс:Stadtphilosophie 9. Француз:philosophie de la ville 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қала философиясы | 0 |
| 843. | философия древнегреческая | ежелгi грек философиясы | ежелгi грек философиясыфилософия древнегреческаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») - ежелгі пәлсапаның ірі екі тармақтарының бірі, Ежелгі Грекияда б.з.б. VI ғасырда пайда бола бастады. Ежелгі грек философиясы идеялары, әдістері мен терминологиясы жағынан Рим империясының грек (эллиндік) бөлігінің философиясына жатады және осы кезеңде жазылған философиялық мәтіндердің көп бөлігі ежелгі грек тілінде жазылған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:qədim yunan fəlsəfəsi 3. Қырғыз:Байыркы грек философия 4. Өзбек:qadimgi yunon falsafasi 5. Түрік:antik yunan felsefesi 6. Ағылшын:ancient Greek philosophy 7. Испан:filosofía griega antigua 8. Неміс:antike griechische Philosophie 9. Француз:philosophie grecque antique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ежелгi грек философиясы | 0 |
| 844. | философия западная | батыс философиясы | батыс философиясыфилософия западнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — шығыс философиясынан өзгешеленетін, көптеген автохтонды философиялары бар батыс өркениетінің философиялық ойы мен еңбектері. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Qərb fəlsəfəsi 3. Қырғыз:батыш философия 4. Өзбек:G'arb falsafasi 5. Түрік:Batı felsefesi 6. Ағылшын:Western philosophy 7. Испан:Filosofia occidental 8. Неміс:Westliche Philosophie 9. Француз:Philosophie occidentale 10. Заңнамадағы қолданысы: Западная философия-Батыс философиясы 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: батыс философиясы | 0 |
| 845. | философия искусства | өнер философиясы | өнер философиясыфилософия искусстваСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — жалпы мәдениет философиясының сегменті, оның ерекшелігі - эстетика болып табылады, бұл өнер философиясының негізі мен мәні болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sənət fəlsəfəsi 3. Қырғыз:арт философия 4. Өзбек:san'at falsafasi 5. Түрік:sanat felsefesi 6. Ағылшын:philosophy of art 7. Испан:filosofía del arte 8. Неміс:Philosophie der Kunst 9. Француз:philosophie de l'art 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: өнер философиясы | 0 |
| 846. | философия испанская | испан философиясы | испан философиясыфилософия испанскаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — испан ойшылдары философиясының жалпы атауы. Өзге мемлекеттерде дамыған философиялық бағыттардың Испанияда да ізбасарлары болды. Жаңа дәуірден бастап испан философиялық ой-пікірлері туралы айтауға да болады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:İspan fəlsəfəsi 3. Қырғыз:философия Spanish 4. Өзбек:Ispan falsafasi 5. Түрік:İspanyol felsefesi 6. Ағылшын:Spanish philosophy 7. Испан:Filosofia española 8. Неміс:Spanische Philosophie 9. Француз:Philosophie espagnole 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: испан философиясы | 0 |
| 847. | философия истории | тарих философиясы | тарих философиясыфилософия историиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + еж.-грек. ἱστορία) — («тарих философиясы» ұғымын Вольтер енгізді, нақты түрде антикалық кезеңге жатады)- тарихты бағалау мен талдау философиясы, яғни көп жағдайда тарихи зерттеулер мен тарихты түсіндіру нәтижелері. Тарих философиясы деген термин екі түрлі мағынаға ие: біріншіден, тарихты онтологиялық және гносеологиялық талдау; екіншіден, 19-шы ғасырдың аяғы және 20-шы ғасырдың басы кезеңіндегі философиялық бағыт. Тарихты басқарушы күш әртүрлі түсіндірілуі мүмкін. Дефинициясы 2. Әзербайжан:tarix fəlsəfəsi 3. Қырғыз:тарых философия 4. Өзбек:tarix falsafasi 5. Түрік:tarih felsefesi 6. Ағылшын:philosophy of history 7. Испан:filosofía de la historia 8. Неміс:Philosophie der Geschichte 9. Француз:philosophie de l'histoire 10. Заңнамадағы қолданысы: Философия истории-Тарих философиясы 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тарих философиясы | 0 |
| 848. | философия итальянская | итальяндық философия | итальяндық философияфилософия итальянскаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — итальян ойшылдары философиясының жалпы атауы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:İtalyan fəlsəfəsi 3. Қырғыз:италиялык философия 4. Өзбек:Italiya falsafasi 5. Түрік:İtalyan felsefesi 6. Ағылшын:Italian philosophy 7. Испан:Filosofía italiana 8. Неміс:Italienische Philosophie 9. Француз:Philosophie italienne 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: итальяндық философия | 0 |
| 849. | философия китайская | қытай философиясы | қытай философиясыфилософия китайскаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + қыт. 中国哲学) - Біздің жыл санауымыздан бұрын VIII—VI ғасырлар аралығында қазіргі Қытай мемлекетінің жерінде құлдық қоғам толық қалыптасқанды. Мифологиялық дүниетанымның орнын философиялық ілімдер ала бастайды. Олардың барынша гүлдену кезеңі Хань династиясына сәйкес келеді (б.ж.с.д. 207 ж.-б.д.220 ж.). Зерттеушілер бұл кезеңді «гүлденген жүз философиялық мектептің өзара тартысы» деп атаған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Çin fəlsəfəsi 3. Қырғыз:Кытай философия 4. Өзбек:Xitoy falsafasi 5. Түрік:Çin felsefesi 6. Ағылшын:Chinese philosophy 7. Испан:Filosofía china 8. Неміс:Chinesische Philosophie 9. Француз:Philosophie chinoise 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қытай философиясы | 0 |
| 850. | философия лингвистическая | лингвистикалық философия | лингвистикалық философияфилософия лингвистическаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + лат. lingua — «тіл») — лингвистикалық талдау философиясы, қарапайым тілдің философиясы, аналитикалық философия ағымы. 1930 жылдары пайда болған және АҚШ пен Ұлыбританияда дамыған. 1960 жылдары лингвистикалық философия мәселелері мен тәсілдері және лингвистиканың бірқатар бағыттары жақындай бастаған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:dil fəlsəfəsi 3. Қырғыз:тилдик философия 4. Өзбек:tilshunoslik falsafasi 5. Түрік:dil felsefesi 6. Ағылшын:linguistic philosophy 7. Испан:filosofía lingüística 8. Неміс:Sprachphilosophie 9. Француз:philosophie linguistique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: лингвистикалық философия | 0 |
| 851. | философия морали | адамгершiлiк философиясы | адамгершiлiк философиясыфилософия моралиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + лат. mores - «жалпықабылданған дәстүрлер») – адам бойындағы гуманистік құндылық, әдеп ұғымы. «Кісілік», «ізгілік», «имандылық» тәрізді ұғымдармен мәндес. Сондай-ақ, оны сыни әдеп немесе метаәдеп деп те атайды. Мораль философиясы адамзат қызметінің белгілі бір саласына және адамның өміріне назар аударады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:əxlaq fəlsəfəsi 3. Қырғыз:адеп-ахлактык философия 4. Өзбек:axloqiy falsafa 5. Түрік:ahlak felsefesi 6. Ағылшын:moral philosophy 7. Испан:filosofía moral 8. Неміс:Moralphilosophie 9. Француз:philosophie morale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: мораль – мораль (2018) 12. Ұсыныстар: адамгершiлiк философиясы | 0 |
| 852. | философия науки | ғылым философиясы | ғылым философиясыфилософия наукиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») – философияның ғылымды адам іс-әрекетінің ерекше аясы әрі ұдайы дамудағы таным жүйесі ретінде қарастыратын бір саласы. Ғылыми танымды гносеология және методология тұрғысынан зерттеу тарихы әріден басталғанымен, Ғылыми философия 20 ғ. ғана дербес пән ретінде қалыптаса бастады. Ең алғаш бұл термин О.Конт, Э.Литтре, Г.Спенсер, т.б. ғалымдар еңбектерінде қолданылды. Олар ғылым тілін философиялық тұрғыдан зерттеу әрекеттері тек формальды (матем.) логиканың шеңберінде жүзеге асуға тиіс, ал ғылыми-теориялық ұғымдарды эмпирикалық таным, тәжірибе сынағы арқылы негіздеуге болады деп тұжырымдады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:elm fəlsəfəsi 3. Қырғыз:илимдин философия 4. Өзбек:fan falsafasi 5. Түрік:bilim felsefesi 6. Ағылшын:philosophy of science 7. Испан:filosofía de la ciencia 8. Неміс:Philosophie der Wissenschaft 9. Француз:philosophie des sciences 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ғылым философиясы | 0 |
| 853. | философия образования | білім философиясы | білім философиясыфилософия образованияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — білім теориясының тарауы, осы әлеуметтік мекеменің мәнін, қоғамдағы маңызын және адамның дамуындағы рөлін зерттейді. Білім философияның маңызды міндеті - ұзақ перспективаға есептелген білім беру стратегиясының базалық принциптерін жасау. Жеке пән ретіндегі тарихы ХХ ғасырдың басынан басталады. Әлемдегі білім философиясының бастауы ағылшын-америкалық философ Джон Дьюи болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:təhsil fəlsəfəsi 3. Қырғыз:билим берүү философия 4. Өзбек:ta'lim falsafasi 5. Түрік:eğitim felsefesi 6. Ағылшын:educational philosophy 7. Испан:filosofía educativa 8. Неміс:pädagogische Philosophie 9. Француз:philosophie de l'éducation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: білім философиясы | 0 |
| 854. | философия политики | саясат философиясы | саясат философиясыфилософия политикиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — саяси теорияның әдіснамалық, жалпы дүниетанымдық және құндылық негіздерін, яғни, саясат әлемін зерттейді. Саяси философия саясаттың рухани өлшемі мәселелерімен айналысады. Саяси философия пәнін үш түрлі топқа бөлуімізге болады: саяси құндылықтар, шынайы саясатты мораль, ірі қоғамдық топтар мүддесі түрғысынан бағалау; саясаттың терең негіздері, саяси-философиялық білімдер тиімді ізденістерге негізделеді; саясатты танудың құралдары мен тәсілдерін талдау саяси түсініктер мәнін анықтайды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:siyasət fəlsəfəsi 3. Қырғыз:саясатта философия 4. Өзбек:siyosat falsafasi 5. Түрік:politika felsefesi 6. Ағылшын:policy philosophy 7. Испан:filosofía política 8. Неміс:politische Philosophie 9. Француз:philosophie politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: : гуманизация политики - саясатты гуманизациялау, ізгілендіру (2018) 12. Ұсыныстар: саясат философиясы | 0 |
| 855. | философия права | құқық философиясы | құқық философиясыфилософия праваСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») - Құқық философиясы құқықтың мәні, мағынасы мен ұғымы, оның әлемдегі орны, құндылықтары мен маңызы, адам, қоғам және мемлекет өміріндегі және халық пен адамзат тағдырындағы рөлін зерттеумен айналысады. Құқық философиясының тарихы ертеден басталғанымен,'құқық философиясы терминінің өзі XVIII ғасырдың соңында пайда болды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:hüquqi fəlsəfə 3. Қырғыз:укуктук философия 4. Өзбек:huquqiy falsafa 5. Түрік:hukuk felsefesi 6. Ағылшын:legal philosophy 7. Испан:filosofía legal 8. Неміс:Rechtsphilosophie 9. Француз:philosophie juridique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құқық философиясы | 0 |
| 856. | философия природы | табиғат философиясы | табиғат философиясыфилософия природыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») - Жалпы табиғатты талқылауға бағытталған философиялық зерттеулер саласы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:təbiət fəlsəfəsi 3. Қырғыз:табияттын философия 4. Өзбек:tabiat falsafasi 5. Түрік:doğa felsefesi 6. Ағылшын:philosophy of nature 7. Испан:filosofía de la naturaleza 8. Неміс:Naturphilosophie 9. Француз:philosophie de la nature 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: табиғат философиясы | 0 |
| 857. | философия религии | дiн философиясы | дiн философиясыфилософия религииСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + лат. religio — «ар-намыстылық, діншілдік, діндарлық, табынудың мәні») - Кең мағынада алғанда, дінге қатысты философиялық нұсқаулар, оның табиғаты мен қызметінің тұжырымдамасының, сондай-ақ, құдайдың бар екендігі туралы философиялық негіздемелердің жиынтығы, оның табиғаты, әлем мен адамға деген қатынасы туралы философиялық пайымдама; тар мағынада, құдай мен дін туралы эксплицитті автономды философиялық пайымдама, философияның ерекше түрі. Дін философиясының мақсаты - «діннің мәнін ашу» болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:din fəlsəfəsi 3. Қырғыз:динди философия 4. Өзбек:din falsafasi 5. Түрік:din felsefesi 6. Ағылшын:philosophy of religion 7. Испан:filosofía de la religión 8. Неміс:Religionsphilosophie 9. Француз:philosophie de la religion 10. Заңнамадағы қолданысы: Философия религии-Дін философиясы 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: дiн философиясы | 0 |
| 858. | философия социальная | әлеуметтiк философия | әлеуметтiк философияфилософия социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») – философияның қоғамды ерекше құбылыс ретінде қарастырып, оның мәнін ашатын бөлімі - әлеуметтік философия деп аталады. Ол қоғамды біртұтас динамикалық жүйе ретінде ала отырып, оның негізгі және қозғаушы күштерін анықтап, өмір сүруі мен дамуының тетіктерін айқындайды. Әлеуметтік процестердің қисынын түсіндіреді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial fəlsəfə 3. Қырғыз:философия коомдук 4. Өзбек:ijtimoiy falsafa 5. Түрік:sosyal felsefe 6. Ағылшын:social philosophy 7. Испан:filosofía social 8. Неміс:Sozialphilosophie 9. Француз:philosophie sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: Социальная философия-Әлеуметтік философия 11. Бекітілген: политика социальная - әлеуметтiк саясат (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк философия | 0 |
| 859. | философия техники | техника философиясы | техника философиясыфилософия техникиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + еж.-грек. τεχνική сөзбе сөз - «шебер істелген» — техниканың бірінші себептерін зерттеу. Философияның бұл бөлімінің негізін қалаған – Эрнст Капп, ол «Основные направления философии техники» деген еңбегін арнаған. Бұл ғылым ХХ ғасырда ғана жүйелі зерттеудің мәніне айналды. Техника философиясының әртүрлі аспектісі марксизм, трансгуманизм және бірқатар басқа да бағыттарда қарастырылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:texnologiya fəlsəfəsi 3. Қырғыз:технология философия 4. Өзбек:texnologiya falsafasi 5. Түрік:teknoloji felsefesi 6. Ағылшын:philosophy of technology 7. Испан:filosofía de la tecnología 8. Неміс:Philosophie der Technologie 9. Француз:philosophie de la technologie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: техника философиясы | 0 |
| 860. | философия тождества | тепе-теңдiк философиясы | тепе-теңдiк философиясыфилософия тождестваСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — ойлау мен болмыстың, рух пен табиғаттың абсолюттік тепе-теңдігін мойындау тұрғысынан алғанда, олардың арақатынасы туралы мәселені шешетін философиялық тұжырым. Тепе-теңдік философияның негізгі қағидаты дуалистік жүйенің қағидатына диаметрлік тұрғыдан қарама-қайшы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:şəxsiyyət fəlsəfəsi 3. Қырғыз:окшоштугун философия 4. Өзбек:shaxsiy falsafasi 5. Түрік:kimlik felsefesi 6. Ағылшын:identity philosophy 7. Испан:filosofía de identidad 8. Неміс:Identitätsphilosophie 9. Француз:philosophie de l'identité 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: закон тождества - тепе-теңдiк заңы (2018) 12. Ұсыныстар: тепе-теңдiк философиясы | 0 |
| 861. | философия чувства | сезiм философиясы | сезiм философиясыфилософия чувстваСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — XVIII ғ. философиялық бағыттың атауы, оған сәйкес, ақиқаттың қайнар көзі (абстрактілі) ойлау емес, (сенімді) сезу болып табылады, оған сәйкес ойлау кезінде де (дүниетаным), іс-әрекеттерде де (өмірде) (субъективті) сезімге алдыңғы қатарлы рөл беріледі. Сезім философиясы сол дәуірге тән іштей сезімтал көңіл-күймен байланыстрылған. Негізгі өкілдері — Ф. Г. Якоби, И. Г. Гаман, Дж. Г. Ньюмен. Дефинициясы 2. Әзербайжан:hissi fəlsəfəsi 3. Қырғыз:ой сезимдерин 4. Өзбек:tuyg'u falsafasi 5. Түрік:duygu felsefesi 6. Ағылшын:philosophy of feeling 7. Испан:filosofía del sentimiento 8. Неміс:Philosophie des Gefühls 9. Француз:philosophie du sentiment 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сезiм философиясы | 0 |
| 862. | философия экономики | экономика философиясы | экономика философиясыфилософия экономикиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + еж.-грек. οἰκονόμος - «үй меңгерушісі; билеуші, үлестіруші») — экономика ғылымының философиялық негіздемелерін қарастыру. Шаруашылық, жекеменшік, тауар және ақша, экономикалық саясат, бөлу қағидаттары, қоғамдағы тұтынушылар таңдауы, бюрократияның экономикалық табиғаты философиясын, сондай-ақ, шаруашылық әдепті қамтиды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:iqtisadiyyat fəlsəfəsi 3. Қырғыз:философия жана экономика 4. Өзбек:iqtisodiyot falsafasi 5. Түрік:iktisat felsefesi 6. Ағылшын:philosophy of economics 7. Испан:filosofía de la economía 8. Неміс:Philosophie der Wirtschaft 9. Француз:philosophie de l'économie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: экономика философиясы | 0 |
| 863. | философия японская | жапон философиясы | жапон философиясыфилософия японскаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік» + жап. тэцугаку) — Жапонияда «философия» деген ұғым Мэйдзи (1868—1912) дәуірінде ғана пайда болған, ол рационалды көрініс тапқан ғылыми білім түріндегі батыс философиялық ілімдерін білдірді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Yapon fəlsəfəsi 3. Қырғыз:Жапон философия 4. Өзбек:Yapon falsafasi 5. Түрік:Japon felsefesi 6. Ағылшын:Japanese philosophy 7. Испан:Filosofía japonesa 8. Неміс:Japanische Philosophie 9. Француз:Philosophie japonaise 10. Заңнамадағы қолданысы: японская философия-жапон пәлсапасы 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жапон пәлсапасы | 0 |
| 864. | финитизм | финитизм | финитизмфинитизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (латынша Finite – «шегі бар») – Дефинициясы 1) шексіздік категориясын обьективті нақтылы мазмұнын бекерге шығаратын философиялық концепция. Финитизмне әлемде, не микро дүниеде, тіпті біздің ойымызда да ешқандай шексіздік кездеспейді, өйткені адам өз тәжірбиесінде тек шектелген дүниенің жеке заттарын, құбылыстарын, қасиеттерін ғана танып біледі - деген тұжырымға сүйенеді. Шексіздік пен шектілікті метафизикалық тұрғыда бір-біріне қарсы қою арқылы Финитизм олардың таным диалектасымен байланысын жоққа шығарады. Финитизм - 2) Математика мен математикалық логикада формаларды жүйелерді негіздеуде қайшылықсыз айқын тұжырымдарға сүйенентін тәсілдерді қолдану Финитизм деп аталады. 2. Әзербайжан:finisizm 3. Қырғыз:finitism 4. Өзбек:jinoiylik 5. Түрік:finitizm 6. Ағылшын:finitism 7. Испан:finitismo 8. Неміс:Finitismus 9. Француз:le finitisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: финитизм | 0 |
| 865. | фискальная политика | фискалды саясат | фискалды саясатфискальная политикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағылш. fiscalpolicy < лат. fiscus — «себет; касса, қазына, қаржы» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — бизнес-циклдердің ауытқуын төмендету және қысқа мерзім ішінде тұрақты экономикалық жүйені қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттің экономикаға араласуының негізгі тәсіолдерінің бірі болып табылатын үкіметтің саясаты. Фискалды саясаттың негізгі құралдары – мемлекеттік бюджеттің кірісі мен шығысы, яғни салық, трансферт және тауарлар мен қызметтердің мемлекеттік сатып алулары болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:maliyyə siyasəti 3. Қырғыз:бюджет-салык саясаты 4. Өзбек:moliya siyosati 5. Түрік:maliye politikası 6. Ағылшын:fiscal policy 7. Испан:política fiscal 8. Неміс:Steuerpolitik 9. Француз:politique fiscale 10. Заңнамадағы қолданысы:фискальная политика -фискалдық саясат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фискалды саясат | 0 |
| 866. | фоллибилизм | фоллибилизм | фоллибилизмфоллибилизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағылш. fallible — «қатеге ұшыраған») — түбегейлі «қателік» туралы қағиданың айналасына шоғырланған идеялардың жиынтығы, яғни, адамның білімінің қатеге ұшырауы және шатасуы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:follyelizm 3. Қырғыз:follibilizm 4. Өзбек:follyelizm 5. Түрік:follibilizm 6. Ағылшын:follybilism 7. Испан:follybilism 8. Неміс:Follybilism 9. Француз:le follybilisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фоллибилизм | 0 |
| 867. | форма дипломатическая | дипломат киiмi, дипломатиялық форма | дипломат киiмi, дипломатиялық формаформа дипломатическаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. forma - «форма, түр, бейне» + еж.-грек. δίπλωμα - «екіге бүктелген (жазбаша құжат)») - Дипломаттардың ерекше салтанатты жағдайларда (сенім грамотасын табыстаған кезде, ұлттық мерекеге байланысты жиындар, елбасының ресми қабылдауы және т.б.) пайдаланатын арнайы киімінің түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:diplomatik forması 3. Қырғыз:дипломатиялык түрү 4. Өзбек:diplomatik forma 5. Түрік:diplomatik üniforma 6. Ағылшын:diplomatic uniform 7. Испан:uniforme diplomático 8. Неміс:diplomatische Uniform 9. Француз:uniforme diplomatique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: дипломат киiмi; дипломатиялық форма | 0 |
| 868. | формула замкнутая | тұйық формула | тұйық формулаформула замкнутаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. formula, лат. forma - «форма, түр, бейне») - Логикалық есептеудің бұл формуласы белгілі бір пікірді білдіреді; еркін айнымалылары мүлдем жоқ немесе осы есептеудің аясынан шықпай, кванторалармен байланыстыруға болмайтын кірістері бар формула. Дефинициясы 2. Әзербайжан:formula bağlanıb 3. Қырғыз:жабык формула 4. Өзбек:formula o'chirilgan 5. Түрік:formül kapalı 6. Ағылшын:formula closed 7. Испан:fórmula cerrada 8. Неміс:Formel geschlossen 9. Француз:formule fermée 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: формула – формула (2018); валюта замкнутая - тұйықталған валюта (2016) 12. Ұсыныстар: тұйықталған формула | 0 |
| 869. | фрактура | фрактура | фрактурафрактураСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (нем. Fraktur — «сынық») — XVII—XVIII ғғ. пайда болған гот жазуының кейінгі түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:qırılma 3. Қырғыз:сынган жер 4. Өзбек:sinishi 5. Түрік:kırık 6. Ағылшын:fracture 7. Испан:fractura 8. Неміс:Bruch 9. Француз:fracture 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фрактура | 0 |
| 870. | франкизм | франкизм | франкизмфранкизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (исп. franquismo) — 1939 – 1975 жылдары Испанияны басқарған Франсиско Франконың диктатура жүйесі және идеологиялық негіздемесі. Итальяндық фашизммен, неміс национал-социализмімен бірге фашизмнің үш «классикалық» түріне жатады. Ерекшеліктеріне мыналар жатады: реакциялық қозғалыстардың болу (Фаланг), католиктік шіркеудің көп әсері. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fransız 3. Қырғыз:Francoism 4. Өзбек:frantsizm 5. Түрік:Francoism 6. Ағылшын:francism 7. Испан:francismo 8. Неміс:Francismus 9. Француз:francisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: франкизм | 0 |
| 871. | франкфуртская школа | франкфурт мектебі | франкфурт мектебіфранкфуртская школаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (нем. Frankfurter Schule) — XX ғасырсырдың 30-шы жылдарында Майндағы Франкфуртге пайда болып, 40-шы жылдардың соңы мен 70-ші жылдардың басында кеңінен таралған, 60-жылдардағы "марксистік қайта өрлеуде" маңызды рөл атқарған аса ықпалды неомарксистік бағыттардың бірі. Франкфурт мектебі марксизмді фрейдизммен біріктіруге талпынды. Осы тұрғыда ол "кейінгі капитализмді" сыни талдап, оның "фашизмидтыққа" бір табан жақындығын айқындады. "Авторитарлық жеке тұлға" мәселелеріне теориялық өңдеуде маңызды рөл атқарды. "Жаңа солшылдардың қозғалысын" идеологиялық қалыптастыруға атсалысты. Франкфурт мектебінің аса көрнекті өкілдері: М.Хоркхаймер, Т.Адорно, Г.Маркузе, Э.Фромм, Ю.Хабермас. Дефинициясы 2. Әзербайжан:frankfurt məktəbi 3. Қырғыз:Майне мектеп 4. Өзбек:frankfurt maktabi 5. Түрік:frankfurt okulu 6. Ағылшын:frankfurt school 7. Испан:escuela de frankfurt 8. Неміс:Frankfurter Schule 9. Француз:école de francfort 10. Заңнамадағы қолданысы: Франкфуртская школа-Франкфурт мектебі 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: франкфурт мектебі | 0 |
| 872. | французская философия | француз философиясы | француз философиясыфранцузская философияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — француз тіліндегі философияға арналған атау. Француз философиясы адам және қоғам мәселелеріне бағдарланған (Руссо), көбіне әдеби нысанға ие (Сартр), авторлық жеке стильмен бейнеленген (Монтеня эссесі). Дефинициясы 2. Әзербайжан:Fransız fəlsəfəsi 3. Қырғыз:French философия 4. Өзбек:Fransuz falsafasi 5. Түрік:Fransız felsefesi 6. Ағылшын:French philosophy 7. Испан:Filosofia francesa 8. Неміс:Französische Philosophie 9. Француз:Philosophie française 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: француз философиясы | 0 |
| 873. | французский материализм | француз материализмі | француз материализміфранцузский материализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. māteriālis, одан ары māteria - «алғашқы заттек, материя») — XVII—XVIII ғғ. Франциядағы философиялық бағыт, қайта өрлеген эпикуреизмнен шабыт алған. Ортағасырдағы дағдарыс антикалық ойға, оның ішінде эпикуреизм философиясына деген қызығушылықты оятты. Сондай-ақ, саналы эгоизм де француз экономист-физиократтары ойының философиялық негізі болды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fransız materializmi 3. Қырғыз:French материализм 4. Өзбек:frantsuz materializmi 5. Түрік:fransız materyalizm 6. Ағылшын:french materialism 7. Испан:materialismo francés 8. Неміс:französischer Materialismus 9. Француз:matérialisme français 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: материализм – материализм (2018) 12. Ұсыныстар: француз материализмі | 0 |
| 874. | фундаментализм | фундаментализм | фундаментализмфундаментализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. fundamentum - «іргетас, негіздеме») - бастапқыда протестантизмдегі либералдық протестанттық рационализмге қарсы бағытталған шектен шыққан консервативті ағым. 1910 жылдары АҚШ-тың оңтүстік штаттарында қалыптасты, інжілге (Библияға) кез келген сыни көзқарасты көтермей, оны жаңаша түсіндіруге талпынғандарды үзілді-кесілді мойындамады. Кейін келе бұл ұғым басқа діни, әлеуметтік, саяси басқа да қағидаларға кез келген радикалды - консервативті қатынасты білдірді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fundamentalizm 3. Қырғыз:таратуу 4. Өзбек:fundamentalizm 5. Түрік:aşırı tutuculuk 6. Ағылшын:fundamentalism 7. Испан:fundamentalismo 8. Неміс:Fundamentalismus 9. Француз:fondamentalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: фундаментализм - фундаментализм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фундаментализм | 0 |
| 875. | фундаментальная онтология | іргелі онтология | іргелі онтологияфундаментальная онтологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. fundamentum - «іргетас, негіздеме» + еж.-грек. ὄν (ὄντος) - «нағыхз» және еж.-грек. λόγος - «сөз, сөйлеу, ақыл; пікір») — Хайдеггерге оның Гуссерлмен бірге таза онтологиялық категорияларды дамытқан феноменологияны түсіндіру шешіміне әкелген жоба. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fundamental ontologiya 3. Қырғыз:негизги онтологияга 4. Өзбек:fundamental ontologiya 5. Түрік:temel ontoloji 6. Ағылшын:fundamental ontology 7. Испан:ontología fundamental 8. Неміс:grundlegende Ontologie 9. Француз:ontologie fondamentale 10. Заңнамадағы қолданысы: Фундаментальная онтология- фундаменталды онтологиясы 11. Бекітілген: онтология – онтология (2018) 12. Ұсыныстар: іргелі онтология | 0 |
| 876. | фундаментальные знания | іргелі білімдер | іргелі білімдерфундаментальные знанияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. fundamentum - «іргетас, негіздеме») - Зерттеу болашақта жүзеге асады деп есептелінген ғылымдар; табиғат туралы және оның негізін құрайтын процестер мен құбылыстар туралы түсінігіңізді түбегейлі өзгертуге қабілетті білімдер. Іргелі білімдерге ғарыштың бөлшектері ретіндегі ғарыштың пайда болуы, эволюциясы мен құрылысы туралы білімдер: жылу, электр, электрмагнитті және ғарыш пен ғаламшар нысандарының гравитациялық алаңдары туралы; өмір феномені, тіршілік иелерінің генотиптерін кодтау және тұқымқуалаушылықтың берілуі туралы және т.б. қамтылған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fundamental bilik 3. Қырғыз:негизги билим 4. Өзбек:asosiy bilimlar 5. Түрік:temel bilgi 6. Ағылшын:fundamental knowledge 7. Испан:conocimiento fundamental 8. Неміс:grundlegendes Wissen 9. Француз:connaissances fondamentales 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: іргелі білімдер | 0 |
| 877. | фундаментальные науки | іргелі ғылымдар | іргелі ғылымдарфундаментальные наукиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. fundamentum - «іргетас, негіздеме») —негіз болатын құбылыстарды (оның ішінде, ақыл жетерлік) теория және эксперимент жүзінде ғылыми зерттеуді білдіретін және сол арқылы түсіндірілетін процестердің нысанына, құрылымына, құрамына, құрылысына және қасиетіне, оның өтуі барысына жауапты және оларды басқаратын заңдылықтарды іздеу. Дефинициясы 2. Әзербайжан:əsas elmlər 3. Қырғыз:негизги билимдер 4. Өзбек:Asosiy fanlar 5. Түрік:temel bilimler 6. Ағылшын:basic sciences 7. Испан:ciencias basicas 8. Неміс:Grundlagenwissenschaften 9. Француз:sciences fondamentales 10. Заңнамадағы қолданысы: фундаментальной науки -іргелі ғылымдар 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: іргелі ғылымдар | 0 |
| 878. | функционализм | функционализм | функционализмфункционализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. fonctio – «жүзеге асырылу, орындалу») – қазіргі сана философиясындағы озық теориялардың бірі, ол сәйкестік теориясы мен бихевиоризмге балама ретінде пайда болды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:funksionalizm 3. Қырғыз:functionalism 4. Өзбек:funktsionalizm 5. Түрік:işlevselcilik 6. Ағылшын:functionalism 7. Испан:funcionalismo 8. Неміс:Funktionalismus 9. Француз:le fonctionnalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: функционализм- функционализм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: функционализм | 0 |
| 879. | фурия | фурия | фурияфурияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Фурии — Ежелгі Грек мифологиясында кек алу құдайы; Ежелгі Грек мифологиясындағы эринияларға сәйкес келеді. Дефинициясы · Фурия — қазмыр, зұлым әйел · Фурия, Джакомо (итал. Giacomo Furia) — итальяндық актёр, сценарий жазушы. · «Фурия» (укр. «Фурія») — украиндық пилотсыз авиациялық кешен. · Фурия (ағылш. Furya) — ойдан шығарылған ғаламшар. Сюжет бойынша Риддиктің отаны. 2. Әзербайжан:qəzəbi 3. Қырғыз:каар 4. Өзбек:g'azabi 5. Түрік:öfke 6. Ағылшын:fury 7. Испан:furia 8. Неміс:Wut 9. Француз:fureur 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фурия | 0 |
| 880. | фурьеризм | фурьершiлдiк | фурьершiлдiкфурьеризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. - Утопиялық социализм ілімдерінің бірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Fourierizm 3. Қырғыз:Fourierism 4. Өзбек:Fourierizm 5. Түрік:Fouriercilik 6. Ағылшын:Fourierism 7. Испан:Fourierismo 8. Неміс:Fourierismus 9. Француз:Fouriérisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: фурьершiлдiк | 0 |
| 881. | футурология | футурология | футурологияфутурологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. futurum – «болашақ», гр. logos – «ілім») — 1943 жылы неміс әлеуметтанушысы О. Флехтгейм «идеология» мен «утопияға» қарсы қойған «болашақтың объективті философиясының» тұжырымдамасы. 1960-шы жылы бұл ұғым қайта жанданып, кеңінен таралды және бірнеше мәнге ие болды: 1) болашақ жайлы ғылым немесе болашақтың әңгімесі; 2) болжау мен болжаушылықтың бейнелі синонимі ретінде; 3) болашақ жайлы әдебиет - ғылыми, публицистикалық. Ұғымның көп мәнділігіне орай ол тек болашақты зерттеудің бейнелі синонимі ретінде ғана сақталып қалды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:futuroloji 3. Қырғыз:futurology 4. Өзбек:Futurologiya 5. Түрік:gelecekbilim 6. Ағылшын:futurology 7. Испан:futurología 8. Неміс:Zukunftsforschung 9. Француз:la futurologie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: футурология | 0 |
| 882. | харакири | харакири | харакирихаракириСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. Хараки́ри (жап. 腹切り) немесе сэппуку (жап. 切腹) (нағыз. «ішті жару») — салттық өзін-өзі құрсағын жарып өлтіру, Жапонияның орта ғасырлық самурай жауынгерлерінде қабылданған дәстүр. Дефинициясы 2. Әзербайжан:hara-kiri 3. Қырғыз:сот 4. Өзбек:hara-kiri 5. Түрік:harakiri 6. Ағылшын:hara-kiri 7. Испан:hara-kiri 8. Неміс:Harakiri 9. Француз:hara-kiri 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: харакири | 0 |
| 883. | характер национальный | ұлттық сипат | ұлттық сипатхарактер национальныйСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. χαρακτήρ - «сызба, белгі, нышан» + + нем. Volkstum — «халық») — белгілі бір ұлттық (этностық) қауымдастық мүшелеріне тән тұрақты ерекшеліктер, әлемді, іс-әрекет уәждемелерін (идея, мүдде, дін) түйсіну ерекшеліктері. Ұлттық сипат дегеніміз – ең алдымен, әлеуметтік мәдени (моральдық) нормалардың жүйесі болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:milli xarakter 3. Қырғыз:улуттук мүнөзү 4. Өзбек:milliy xarakterga ega 5. Түрік:ulusal karakter 6. Ағылшын:national character 7. Испан:caracter nacional 8. Неміс:nationaler Charakter 9. Француз:caractère national 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: характер - Мінез, сипат, характер (1971-1981) 12. Ұсыныстар: ұлттық сипат | 0 |
| 884. | харизматическая власть | ықпалды билік | ықпалды билікхаризматическая властьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. χάρισμα - «қайырымдылық, құдайдың берген сыйы») - Белгілі бір тұлғаның батылдығына қасиеттілік беруге немесе оған лайықты түрде еліктеуге негізделеді, сондай-ақ, нормативтік паттерндерге, сол жеке тұлға жасаған немесе нұсқау берген бұйрықтарға негізделеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:xarizmatik güc 3. Қырғыз:харизматикалык бийлик 4. Өзбек:xarizmatik kuch 5. Түрік:karizmatik güç 6. Ағылшын:charismatic power 7. Испан:poder carismático 8. Неміс:charismatische Kraft 9. Француз:pouvoir charismatique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ықпалды билік | -1 |
| 885. | харизматическая личность | харизмалы тұлға, көсем кісі | харизмалы тұлға, көсем кісіхаризматическая личностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. charisma – «қайырымдылық, құдайдың берген сыйы») — әлеуметтік түйсік және өзара әрекет ету феномені. Харизмалы тұлғаға топтың немесе оның мүшелерінің барлық жетістіктері телінеді, ал сәтсіздіктердің бәрі жолдағы уақыша аялдама ретінде түсіндіріледі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:xarizmatik şəxsiyyət 3. Қырғыз:харизмалуу инсан 4. Өзбек:muloyim shaxsiyat 5. Түрік:karizmatik kişilik 6. Ағылшын:charismatic personality 7. Испан:personalidad carismática 8. Неміс:charismatische Persönlichkeit 9. Француз:personnalité charismatique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: харизмалы тұлға | 0 |
| 886. | харизматический лидер | харизмалы көшбасшы | харизмалы көшбасшыхаризматический лидерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. charisma – «қайырымдылық, құдайдың берген сыйы» + ағыл. leader - «бастайтын адам») — ерекше жеке тұлғалық қасиеті болып табылатын харизмасының арқасында белгілі бір әлеуметтік топты басқаратын адам. Дефинициясы 2. Әзербайжан:xarizmatik lideri 3. Қырғыз:абройлуу лидер 4. Өзбек:muloyim rahbari 5. Түрік:karizmatik lider 6. Ағылшын:charismatic leader 7. Испан:líder carismático 8. Неміс:charismatischer Führer 9. Француз:leader charismatique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: лидер - лидер; көшбасшы; бастаушы; топбасшы; топбастаушы (2014) 12. Ұсыныстар: харизмалы көшбасшы | 0 |
| 887. | хасидизм | хасидизм | хасидизмхасидизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ивр. חֲסִידוּת, хасиду́т, немесе ашкеназиялық тұрғыдан, хаси́дус, «шыншыл», сөзбе-сөз — «діншілдік ілімі» — «хасид» деген сөзден шыққан חסיד — «діншіл») — XVIII ғасырдың бірінші жартысында иудаизмде аз ғана уақыттың ішінде Речь Посполитая және оның шекаралас аумақтағы еврей халқын қамттыған діни ағым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Hasidizm 3. Қырғыз:Hasidism 4. Өзбек:Hasidizm 5. Түрік:Hasidism 6. Ағылшын:Hasidism 7. Испан:Jasidismo 8. Неміс:Chassidismus 9. Француз:Hassidisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хасидизм | 0 |
| 888. | хельсинкский процесс | хельсинки үдерісі | хельсинки үдерісіхельсинкский процессСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. prōcēssus – «алға жылжу») - Бейбітшілік, қауіпсіздік және ынтымақтастықты қамтамасыз етуге бағытталған қағидаттар негізінде халықаралық қатынастардың еуропалық жүйесін қайта құру процесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Helsinki prosesi 3. Қырғыз:Helsinki тартиби 4. Өзбек:Xelsinki jarayoni 5. Түрік:Helsinki süreci 6. Ағылшын:Helsinki process 7. Испан:Proceso de Helsinki 8. Неміс:Helsinki-Prozess 9. Француз:Processus d'Helsinki 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: процесс - Процесс, үдеріс (2010) 12. Ұсыныстар: | -1 |
| 889. | хиазм | хиазм | хиазмхиазмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. χιασμός, етістік χιάζω, chiázō, "Χ әрпіне ұқсату") — сөздің параллель екі қатарындағы элементтердің ретін крест тәрізді өзгертуден тұратын риторикалық фигура. Дефинициясы 2. Әзербайжан:xırma 3. Қырғыз:chiasmus 4. Өзбек:chiazm 5. Түрік:sözcük sırasının değişmesi 6. Ағылшын:chiasm 7. Испан:quiasma 8. Неміс:Chiasmus 9. Француз:chiasme 10. Заңнамадағы қолданысы: хиазм- хиазм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хиазм | 0 |
| 890. | хиджра | хижра | хижрахиджраСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб.: هجرة — «көшіп жүру, қоныс аудару») — Ислам дінін ұстайтын мұсылман елдердегі жыл санау жүйесінің басталатын күні. Хижра күні біздің күнтізбеміз бойынша 622 жылдың 16 шілдесіне, жұма күніне келеді. Бұл күні Мұхаммед (ғ.с.) Меккеден Мединеге (бұрынғы аты Ясриб) қашып барып паналаған. Өйткені, Меккедегі ислам дініне қарсы болған арабтар алғашқы кезде Мұхаммедті өлтірмекші болған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:hicrət 3. Қырғыз:Хижраттан 4. Өзбек:hijriydir 5. Түрік:hicret 6. Ағылшын:hijra 7. Испан:hijra 8. Неміс:Hijra 9. Француз:hijra 10. Заңнамадағы қолданысы: Хиджра- Қыжра 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Қыжра | 0 |
| 891. | хилиазм | хилиазм | хилиазмхилиазмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (гр. Chilias – «мың») - ақырзаман алдында жаратқанның жер бетіндегі мыңжылдық "патшалығы" туралы діни ілім. Хилиазм иудаизмге және алғашқы христиандыққа тән болып, жебеуші мессияның келу идеяларымен байланыстырылды. Хилиазм идеялары құлдар мен кедейлерді өзіне тартуға тырысты. Рим империясының ресми дініне айналған христиандық жер бетіндегі тәртіпті өзгерту әрекеттерінен бас тартты, о дүниеде сый-құрмет көрсету идеясынан баса назар аударып, Хилиазмды жалған әлем ретінде теріске шығарды. Орта ғасырда хилиазм шаруалар мен қала тұрғындарының феодализм қанауға қарсы әлеуметтік наразылығының діни сипатын білтіретін бірқатар эретикалық ілімдерде қайта жанданды. Қазір хилиазм - кейбір діни секталар идеологиясының құрамдас бөлігі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:balıqçılıq 3. Қырғыз:chiliasm 4. Өзбек:chiliasm 5. Түрік:chiliasm 6. Ағылшын:chiliasm 7. Испан:chile 8. Неміс:Chiliasmus 9. Француз:chiliasme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хилиазм | 0 |
| 892. | химера | химера | химерахимераСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. Χίμαιρα, сөзбе-сөз «жас ешкі») — грек мифологиясында басы мен мойны арыстандікі сияқты, кеудесі ешкінікі сияқты, құйрығы жыландікі сияқты от шашатын айдаһар; Тифон мен Ехидна содан пайда болған. Ауыспалы мағынасы — негізсіз, іске аспайтын идея. Дефинициясы 2. Әзербайжан:chimera 3. Қырғыз:кыял 4. Өзбек:chimera 5. Түрік:kuruntu 6. Ағылшын:chimera 7. Испан:quimera 8. Неміс:Schimäre 9. Француз:chimère 10. Заңнамадағы қолданысы: химера- химера 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: химера | 0 |
| 893. | хинаяна | хинаяна | хинаянахинаянаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (Кіші күйме, Кіші жол)— буддалық қауымдар (сангхалар) біздің дәуіріміздің I—II ғасырларында бөлінгеннен кейін тараған ертедегі буддизмнің бұл ілімді махаянадан («үлкен шеңбер») айыру үшін алған атауы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Hinayana 3. Қырғыз:Хинаяна 4. Өзбек:Hinayana 5. Түрік:Hinayana 6. Ағылшын:Hinayana 7. Испан:Hinayana 8. Неміс:Hinayana 9. Француз:Hinayana 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хинаяна | 0 |
| 894. | хиромантия | хиромантия | хиромантияхиромантияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. χείρ — «қол» және μαντεία — «бал ашу, болжау») — алақанының тері бедерінен, әсіресе, папаиллярлы және флекорлы сызықтарынан, сондай-ақ, алақандағы төмпешіктер мен қолдың сыртқы түрінен адамның жеке ерекшеліктері, мінезінің белгілері, басынан өткерген оқиғалары және алдағы тағдыры туралы бал ашудың ежелгі жүйесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:palmiya 3. Қырғыз:аттарды 4. Өзбек:xurmo 5. Түрік:el falı 6. Ағылшын:palmistry 7. Испан:la quiromancia 8. Неміс:Handlesen 9. Француз:chiromancie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хиромантия | 0 |
| 895. | хирономика | хирономика | хирономикахирономикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж грек. cheir – «қол» және gnome – «білім») – қол жанды білдіреді деген ілім. Дефинициясы 2. Әзербайжан:xırmonikası 3. Қырғыз:hironomika 4. Өзбек:chironomiya 5. Түрік:hironomika 6. Ағылшын:chironomics 7. Испан:quironomica 8. Неміс:chironomics 9. Француз:chironomie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хирономика | 0 |
| 896. | хитон | хитон | хитонхитонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. Χιτών - «киім») — ежелгі гректердің ерлерге және әйелдерге арналған киімі (ішкиімі); көбіне жеңі жоқ (классикалық дәуірде жеңі бар хитондарды тек актерлер киген) жейде тәрізді (зығыр немесе жүнді) болып келеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:xiton 3. Қырғыз:chiton 4. Өзбек:chiton 5. Түрік:chiton 6. Ағылшын:chiton 7. Испан:chitón 8. Неміс:chiton 9. Француз:chiton 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хитон | 0 |
| 897. | хобби | хобби | хоббихоббиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (ағылш. hobby — «әуестік, сүйікті іс») немесе әуестік — бос уақытта рақат алу үшін шұғылданатын адамзат қызметінің түрі. Әуестік деген — адамның жақсы көретін және бос уақытында қуана шұғылданатын нәрсесі. Әуестік стреске, ашулануға қарсы күресудің жақсы тәсілі болып табылады. Сонымен қатар әуестік дүниетанымды кеңейтеді. Әуестіктің негізгі мақсаты – өзін-өзі жүзеге асыру. Дефинициясы 2. Әзербайжан:hobbi 3. Қырғыз:эрмек 4. Өзбек:sevimli mashg'ulot 5. Түрік:hobi 6. Ағылшын:hobby 7. Испан:pasatiempo 8. Неміс:Hobby 9. Француз:passe-temps 10. Заңнамадағы қолданысы: Хобби- Ермек 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хобби | 0 |
| 898. | холизм | холизм | холизмхолизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж. грек. ὅλος - «бүтін, тұтас») - кең мағынада алар болсақ, философия мен ғылымдағы бүтін нәрсенің бөлшектерге қатысты сапалы ерекшелігі мен басымдылығынан туындайтын бүтін мен бөлшектің арақатынасы мәселесі бойынша ұстаным. Дефинициясы 2. Әзербайжан:holisizm 3. Қырғыз:holism 4. Өзбек:holisizm 5. Түрік:holizm 6. Ағылшын:holism 7. Испан:holismo 8. Неміс:Holismus 9. Француз:holisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: холизм | 0 |
| 899. | храм | храм | храмхрамСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (праслав. *chormъ > храмъ — «үй») — дін ғұрыптары мен ғибадаттарын атқаруға арналған ғимарат. Әдет-ғұрыптардың қызметімен, олардың іске асыратын және діни идеяларымен салыстырғанда храмдардың маңызы айтарлықтай зор. Храмдардың сәулет өнері мен декоративті бұйымдарының символикасында әлем туралы түсініктер ашылады, әртүрлі дәуірде (әсіресе, Еуропада ортағасырларда) храм қоғамдық жиындар, салтанатты рәсімдер өткізілетін жер болды, мемориалды сипатқа ие болды, пана болу құқығына ие болды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:məbəd 3. Қырғыз:ибадаткана 4. Өзбек:ma'bad 5. Түрік:tapınak 6. Ағылшын:temple 7. Испан:el templo 8. Неміс:der Tempel 9. Француз:le temple 10. Заңнамадағы қолданысы: храм- шіркеу 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: шіркеу | 0 |
| 900. | христианская антропология | христиандық антропология | христиандық антропологияхристианская антропологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. еж.-грек. ἄνθρωπος — «адам»; λόγος — «ғылым») — негізгі өзекті Құдайдың адамды жаратуы туралы, адамның бастапқы жағы күнәсі және оны құтқару мүмкіндігі туралы қағида болып табылатын, адам туралы христиандық ілім. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Xristian antropologiya 3. Қырғыз:Ыйсаны жолдогон антропология 4. Өзбек:Xristian antropologiya 5. Түрік:Hıristiyan antropolojisi 6. Ағылшын:Christian anthropology 7. Испан:Antropología cristiana 8. Неміс:Christliche Anthropologie 9. Француз:Anthropologie chrétienne 10. Заңнамадағы қолданысы: Христианская антропология-Христиандық антропология 11. Бекітілген: антропология – антропология (2018) 12. Ұсыныстар: христиандық антропология | 0 |
| 901. | христианская философия | христиан философиясы | христиан философиясыхристианская философияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж.-грек. φιλοσοφία сөзбе сөз «даналықтану; даналыққа сүйіспеншілік») — үстемдік ететін заманауи философиясы бар (А. Демпф) христиандық сенім полемикасы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Xristian fəlsəfəsi 3. Қырғыз:Ыйсаны жолдогон философия 4. Өзбек:Xristian falsafasi 5. Түрік:Hıristiyan felsefesi 6. Ағылшын:Christian philosophy 7. Испан:Filosofía cristiana 8. Неміс:Christliche Philosophie 9. Француз:Philosophie chrétienne 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: христиан философиясы | 0 |
| 902. | христология | христология | христологияхристологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. Χρίστος — «Христос» + λόγος — «ілім») — Исус Христа туралы ілім, Құдайдың баласын (Қасиетті үштіктің екінші адамы) іске асыру мәселелерін көрсететін христиандық дін ілімінің бір тарауы, Христаның бойында құдай мен адам табиғатының үйлесуі, сондай-ақ, Құдай адамның өмірімен байланысты мәселелер. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Kristoloji 3. Қырғыз:христология 4. Өзбек:Kristologiya 5. Түрік:Kristoloji 6. Ағылшын:Christology 7. Испан:Cristología 8. Неміс:Christologie 9. Француз:Christologie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: христология | 0 |
| 903. | хронополитика | хроносаясат | хроносаясатхронополитикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. chronos – «уақыт» және еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — тарихи және саяси дәуірдің әртүрлілігіне арналған зерттеулер кешені. Олай болса, әрбір сәт әртүрлі үрдістерге толы, ол сәттер адамдарға саяси мүмкіндіктер беріп, басқа мүмкіндіктерді төмендетеді. Бұл зерттеулер кешені мыналарды қамтиды: 1) қоғам тарихындағы бір бағытты кезеңдік процестерді модельдеу, 2) қоғам өмірінің әр саласындағы циклдік немесе толқын тәрізді өзгеретін үрдістерді талдау. Дефинициясы 2. Әзербайжан:xronopolitiklər 3. Қырғыз:hronopolitika 4. Өзбек:chronopolitiklar 5. Түрік:hronopolitika 6. Ағылшын:chronopolitics 7. Испан:cronopolítica 8. Неміс:Chronopolitik 9. Француз:chronopolitique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хроносаясат | 0 |
| 904. | хронотоп | хронотоп | хронотопхронотопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. χρόνος - «уақыт» және τόπος - «орын») — «кеңістік-уақыт координаттарының заңдылықты байланысы». Бұл терминді А. А. Ухтомский өзінің физиологиялық зерттеулерінде енгізген, кейін бұл термин (М. М. Бахтиннің бастамасы бойынша) гуманитарлық салада қолданыла бастаған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:xronotop 3. Қырғыз:chronotop 4. Өзбек:xronotop 5. Түрік:chronotop 6. Ағылшын:chronotope 7. Испан:cronotope 8. Неміс:Chronotop 9. Француз:chronotope 10. Заңнамадағы қолданысы: хронотоп- хронотоп 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хронотоп | 0 |
| 905. | хурал | хурал | хуралхуралСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (моңғ. ) — жиналыс Дефинициясы · Моңғол және түркі халықтарының халықтық-өкілдік және заңнамалық органы: · Құрылтай · Моңғолия Ұлы мемлекеттік хуралы · Бурятия Республикасының халықтық хуралы · Қалмақ Республикасының халықтық хуралы · Тыва Республикасының Жоғарғы Хуралы (парламенті) · Буддизмде: · Хурул — қалмақтардағы буддалық храм. · Хурал — моңғол буддизміндегі құдайға құлшылық ету. 2. Әзербайжан:hural 3. Қырғыз:Урал 4. Өзбек:hural 5. Түрік:Hural 6. Ағылшын:hural 7. Испан:hural 8. Неміс:hural 9. Француз:hural 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: хурал | 0 |
| 906. | цвинглианство | цвинглишiлдiк | цвинглишiлдiкцвинглианствоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – дін реформаторы Ульрих Цвинглидің (1484–1531 жж.) ілімі негізін қалаған Реформациядағы радикалды ағымдардың бірі; Швейцария мен Оңтүстік Германияда кеңінен таралған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Quinglianizm 3. Қырғыз:Zwinglianism 4. Өзбек:Quinglianizm 5. Түрік:Zwinglianism 6. Ағылшын:Quinglianism 7. Испан:Quinglianismo 8. Неміс:Quinglianismus 9. Француз:Quinglianisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: цвинглишiлдiк | 0 |
| 907. | целла | целла | целлацеллаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. cella) — грек және рим ғибадатханасының ішкі бөлігі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:cella 3. Қырғыз:Zella 4. Өзбек:cella 5. Түрік:Zella 6. Ағылшын:cella 7. Испан:cella 8. Неміс:Cella 9. Француз:cella 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: целла | 0 |
| 908. | целомудрие | жан тазалығы | жан тазалығыцеломудриеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. тілінен сөзбе-сөз аударылған тәрізді σωφροσύνη + σώφρων) — жыныстық құштарлықты бақылауды білдіретін моральдық ізгілік. Тарихи тұрғыдан, пәктік талабы діни әдеп түсініктері мен адамгершілік өсиеттеріне негізделген. Дефинициясы 2. Әзербайжан:xəyanətdir 3. Қырғыз:адеп-ахлактык тазалыкты сактоо 4. Өзбек:poklik 5. Түрік:iffet 6. Ағылшын:chastity 7. Испан:castidad 8. Неміс:Keuschheit 9. Француз:la chasteté 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жан тазалығы | 0 |
| 909. | ценз оседлости | отырықшылық цензі | отырықшылық цензіценз оседлостиСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Census, censeo - «тізім жасуймын, сақ жүргізу») — сайлау заңының талабы, оған сәйкес, азаматтың актив және/немесе пассив сайлау құқығын алуы сайлау өткізілген кезде оның белгілі бір аймақта немесе елде тұруының белгілі бір мерзімімен түсіндіріледі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:rezidentlik tələbi 3. Қырғыз:турак квалификация 4. Өзбек:istiqomat qilish talabi 5. Түрік:ikamet gereksinimi 6. Ағылшын:residency requirement 7. Испан:requisito de residencia 8. Неміс:Wohnsitzerfordernis 9. Француз:condition de résidence 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: ценз – ценз (2018) 12. Ұсыныстар: отырықшылық цензі | 0 |
| 910. | ценностей теория | құндылықтар теориясы | құндылықтар теориясыценностей теорияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. θεωρία - «қарау, бақылау; зерттеу; ғылым») - Құндылықтардың табиғаты, әлемдегі құндылықтардың құрылымы туралы, яғни, әртүрлі құндылықтарды өзара байланысы, әлеуметтік және мәдени факторлармен және жеке тұлғаның құрылымымен байланысы туралы ілім. Дефинициясы 2. Әзербайжан:dəyərlər nəzəriyyəsi 3. Қырғыз:Наркы теориясы 4. Өзбек:qadriyatlar nazariyasi 5. Түрік:değerler teorisi 6. Ағылшын:theory of values 7. Испан:teoría de los valores 8. Неміс:Werttheorie 9. Француз:théorie des valeurs 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: списание материальных ценностей государственного резерва - мемлекеттік резервтің материалдық құндылықтарын есептен шығару (2015) 12. Ұсыныстар: құндылықтар теориясы | 0 |
| 911. | ценности политические | саяси құндылықтар | саяси құндылықтарценности политическиеСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») – әлеуметтік субъектілердің өз тәжірибесіне сүйене отырып қандай да бір құбылыстарды, үрдістер мен саяси өмір ережелерін мойындауы. Саяси құндылықтар саяси менталитеттің құрамдас бөлігі ретінде зерттеледі. Саяси құндылықтарды келесі негіздерде жіктеуге болады: әлеуметтік (жұмысшылар, шаруалар, студенттер, т.б.); ұлттық және аумақтық (Алматы, Сібір тұрғындары, т.б.); функционалдық (элиталық топтар, лобби, т.б.); демографиялық (әйелдер, жастар, зейнеткерлер, т.б.). Дефинициясы 2. Әзербайжан:siyasi dəyərlər 3. Қырғыз:саясий баалуулуктар 4. Өзбек:siyosiy qadriyatlar 5. Түрік:politik değerler 6. Ағылшын:political values 7. Испан:valores politicos 8. Неміс:politische Werte 9. Француз:valeurs politiques 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: культурные ценности - мәдени құндылықтар (2018); политические переговоры - саяси келіссөздер (2018) 12. Ұсыныстар: саяси құндылықтар | 0 |
| 912. | ценностная ориентация | құндылықтық бағдар | құндылықтық бағдарценностная ориентацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. oriēns - «шығушы (шығушы күн)») - Адамдардың немесе жеке адамның рухани қызмет детерминантының кешені, сондай-ақ, оған сәйкес келетін әлеуметтік-психологиялық құрылымдар, бұл олардың жағымды мағынасы жағынан түсіндіріледі. Мұндай детерминанттар: түсінік, білім, мүдде, уәж, қажеттілік, мұрат, сондай-ақ, нұсқама, таптаурын, адамдардың уайымы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:dəyəri yönəldilməsi 3. Қырғыз:Наркы багыт 4. Өзбек:qiymati yo'nalishi 5. Түрік:değer yönelimi 6. Ағылшын:value orientation 7. Испан:orientación de valor 8. Неміс:Wertorientierung 9. Француз:orientation de la valeur 10. Заңнамадағы қолданысы: ценностная ориентация-мәнді бағдар 11. Бекітілген: ориентация - бағдар; ориентация (2018) 12. Ұсыныстар: құндылықтық бағдар | 0 |
| 913. | централизм | орталықтандыру, централизм | орталықтандыру, централизмцентрализмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( франц. centralisme - «централизм») - Жергілікті органдар орталықтың нұсқаулығы бойынша әрекет ететін басқау немесе ұйымдастыру жүйесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:mərkəzləşmə 3. Қырғыз:тёзёлип 4. Өзбек:markazlashtirish 5. Түрік:merkezcilik 6. Ағылшын:centralism 7. Испан:centralismo 8. Неміс:Zentralismus 9. Француз:centralisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: орталықтандыру | 0 |
| 914. | централизм демократический | демократиялық централизм | демократиялық централизмцентрализм демократическийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( франц. centralisme - «централизм» + еж. грек δημοκρατία – «халық билігі») – саяси іс-әрекетті реттеудің иерархиялық және демократиялық әдістерінің үйлесімділігін білдіретін мемлекеттік құрылысты басқарудың, ұйымдастырудың принципі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:demokratik mərkəzləşdirmə 3. Қырғыз:демократиялык тёзёлип 4. Өзбек:demokratik merkeziyetçilik 5. Түрік:demokratik merkeziyetçilik 6. Ағылшын:democratic centralism 7. Испан:centralismo democratico 8. Неміс:demokratischer Zentralismus 9. Француз:centralisme démocratique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: демократический строй - демократиялық құрылыс (2018) 12. Ұсыныстар: демократиялық централизм | -1 |
| 915. | центризм | центризм | центризмцентризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( франц. centralisme - «централизм») - қалыпты реформалар жүргізу арқылы әртүрлі әлеуметтік-саяси күштерді біріктіруге талпынатын көшбасшылар мен ұйымдардың саяси көзқарасы. Оңшыл радикалды, солшыл радикалды идеялық саяси ағымдардың экстремизмі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:mərkəzləşmə 3. Қырғыз:centrism 4. Өзбек:markazlashma 5. Түрік:merkezcilik 6. Ағылшын:centrism 7. Испан:centrismo 8. Неміс:Zentrismus 9. Француз:centrisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: центризм | 0 |
| 916. | церковь | шiркеу | шiркеуцерковьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (бат.-герм. *kirika) - Жалпы христиан қауымдастығы, діншіл христиандарды ұйымдастыру нысаны. Дефинициясы 2. Әзербайжан:kilsə 3. Қырғыз:чиркөө 4. Өзбек:jamoat 5. Түрік:kilise 6. Ағылшын:church 7. Испан:la iglesia 8. Неміс:die Kirche 9. Француз:l'église 10. Заңнамадағы қолданысы: церковь- шіркеу 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: шiркеу | 0 |
| 917. | церковь православная | православие шіркеуі | православие шіркеуіцерковь православнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (бат.-герм. *kirika) — христиан дінінің негізгі тармағының бірі. 395 ж. Римнің батыс және шығыс империясына бөлінуіне байланысты туындады. Православ шіркеуінің теологиялық негізі Византияда 9 — 11 ғасырларда қалыптасты. Өз алдына шіркеу ретіндегі бағыты 1054 ж. христиан шіркеуінің католиктік және православтық болып бөлінуіне байланысты айқындалды. Бөлінудің басты себептерінің бірі Рим папасын бүкіл христиандардың бірінші басшысы деп тануы және батыс шіркеуінің киелі рух, әке және бала “құдайлар” жайлы ұғымдарының қайшылығынан туындады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Pravoslav kilsəsi 3. Қырғыз:ортодоксалдык чиркөө 4. Өзбек:Pravoslav cherkovi 5. Түрік:Ortodoks kilisesi 6. Ағылшын:Orthodox church 7. Испан:Iglesia ortodoxa 8. Неміс:Orthodoxe Kirche 9. Француз:Église orthodoxe 10. Заңнамадағы қолданысы: Православная церковь-православие шіркеуі 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: православие шіркеуі | 0 |
| 918. | циклоп | циклоп | циклопциклопСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. («домалақ көзділер», еж. грек. κύκλος — «шеңбер» және όψις — «көз») — ежелгі грек мифологиясында кейіпкерлер тобы, кейбір нұсқалар бойынша, құдай жанды адамдар (Гея мен Уранның балалары) немесе жеке халық. Дефинициясы 2. Әзербайжан:siklop 3. Қырғыз:Cyclops 4. Өзбек:siklop 5. Түрік:Kiklops 6. Ағылшын:Cyclops 7. Испан:ciclop 8. Неміс:Cyclop 9. Француз:cyclop 10. Заңнамадағы қолданысы: циклоп- циклоп 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: циклоп | 0 |
| 919. | цинизм | арсыздық, безерлік | арсыздық, безерлікцинизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Cynismus еж. грек Kυνισμός) немесе шімірікпеушілік — қоғамдық мораль нормаларына, мәдени құндылықтарға және инабаттылық туралы түсініктерге деген ашық, қиқарлық-мәжбүрлі және менсінбеген қарым-қатынас; адамгершіліктің жалпыға белгілі нормасына, үстемдік ететін идеологияның ресми догмаларына деген теріс, нигилистік қарым-қатынас. Дефинициясы 2. Әзербайжан:cynicism 3. Қырғыз:чыр- 4. Өзбек:kinizm 5. Түрік:kinizm 6. Ағылшын:cynicism 7. Испан:cinismo 8. Неміс:Zynismus 9. Француз:le cynisme 10. Заңнамадағы қолданысы: цинизм- арсыздық 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: арсыздық | 0 |
| 920. | чакра | чакра | чакрачакраСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (санскр. चक्र cakra IAST сөзбе-сөз - «шеңбер, домалақ, диск») немесе падма (санскр.पद्मpadma IAST сөзбе-сөз - «лотос») - индуизмнің рухани тәжірибесінде — прана (өмірлік қуат) өтіп жатқан нади арналары қиылысатын ерекше жер болып табылатын, адамның жұқа денесіндегі психоэнергетикалық орталық, сондай-ақ, тантра және йогу тәжірибелеріндегі шоғырлану нысаны. Дефинициясы 2. Әзербайжан:çakra 3. Қырғыз:Chakra 4. Өзбек:chakra 5. Түрік:çakra 6. Ағылшын:chakra 7. Испан:chakra 8. Неміс:Chakra 9. Француз:chakra 10. Заңнамадағы қолданысы: Чакра- Чакра 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: чакра | 0 |
| 921. | чарвака | чарвака | чарвакачарвакаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (санскр. локаята – «аймақ, ел, кеңістік, әлем, жер, өмір», ал көпше түрде – «адамдар, халық, адамзат» дегенді білдіреді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:charvaka 3. Қырғыз:Charvaka 4. Өзбек:charvaka 5. Түрік:Charvaka 6. Ағылшын:charvaka 7. Испан:Charvaka 8. Неміс:Charvaka 9. Француз:charvaka 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: чарвака | 0 |
| 922. | четвертая власть | төртінші билік | төртінші билікчетвертая властьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағылш. Fourth Estate) — өз ықпал ету күші биліктің басқа тармақтары - заң шығарушы, атқарушы және сот биліктерімен бір қатарға шыққан баспа, радио,теледидар, бейне және ұнтаспа жазу құралдары мен оларды ойнатудың бейнелі атауы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:dördüncü güc 3. Қырғыз:төртүнчү бийлик 4. Өзбек:to'rtinchi kuch 5. Түрік:dördüncü güç 6. Ағылшын:fourth power 7. Испан:cuarto poder 8. Неміс:vierte Macht 9. Француз:quatrième puissance 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: төртінші билік | 0 |
| 923. | шаманизм | шаманизм | шаманизмшаманизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. қазақша баламасы бақсылық, бақсыға табыну. Дәстүрлі ой машығының ең көне түрлерінің бірі. Тотемизмнен кейінгі, монтеистік діндерден бұрынғы жөн-жоралғылы магикалық дүниетаным. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Şamanizm 3. Қырғыз:бакшылык 4. Өзбек:shamanizm 5. Түрік:şamanizm 6. Ағылшын:shamanism 7. Испан:chamanismo 8. Неміс:Schamanismus 9. Француз:chamanisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Шаманизм- Шаманизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: бақсылық | -1 |
| 924. | шамбала | шамбала | шамбалашамбалаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — Тибеттегі немесе Азия өңірінің өзге де аймақтарындағы мифтік ел, бұл бірнеше бұрынғы мәтіндерде, оның ішінде, Калачакра-тантрада айтылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Şambala 3. Қырғыз:Таза 4. Өзбек:Shambala 5. Түрік:boyotu 6. Ағылшын:fenugreek 7. Испан:Shambala 8. Неміс:Shambala 9. Француз:Shambala 10. Заңнамадағы қолданысы: Шамбала-Шамбала 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: шамбала | 0 |
| 925. | шамбху | шамбху | шамбхушамбхуСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. – құдай табиғатының еркектен бастау алатынын бейнелейді. Тағдырдың күш-қуатына бағынатын ол атериалдық әлемді қалыптастырады». Дефинициясы 2. Әзербайжан:Şambhu 3. Қырғыз:Shambhu 4. Өзбек:shambhu 5. Түрік:Shambhu 6. Ағылшын:shambhu 7. Испан:Shambhu 8. Неміс:Shambhu 9. Француз:Shambhu 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: шамбху | 0 |
| 926. | шива | шива | шивашиваСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (санскр. शिव, śiva IAST, «игі», «рақымды») — индуистік құдай, Брахма және Вишнумен бірге тримуртидің құдайлық үштігіне енеді. Шива культінің бастауы ведаға дейінгі және веда кезеңіне барады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:shiva 3. Қырғыз:Шам жагалы 4. Өзбек:shiva 5. Түрік:shiva 6. Ағылшын:shiva 7. Испан:Shiva 8. Неміс:Shiva 9. Француз:Shiva 10. Заңнамадағы қолданысы: шива- шива 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: шива | 0 |
| 927. | шизоанализ | шизоталдау | шизоталдаушизоанализСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. σχίζω — «жаңқалау», «жару» және еж.-грек. ἀνάλυσις - «ажырату, еріту») — философия мен психиатриядағы бағыт, бұл психоталдауға қарама-қайшы және оның сыны негізінде өсетін бағыт. Дефинициясы 2. Әзербайжан:şizoanaliz 3. Қырғыз:schizoanalysis 4. Өзбек:shizoanaliz 5. Түрік:schizoanalysis 6. Ағылшын:schizoanalysis 7. Испан:esquizoanálisis 8. Неміс:Schizoanalyse 9. Француз:schizoanalyse 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: шизоталдау | 0 |
| 928. | шизотомия | шизотомия | шизотомияшизотомияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж. грек. σχίζω - «ыдырату», «бөлу» және θῡμός- «жан, сезім, ой, ой бейнесі»; нем. Schizothymie) — мінез-құлықтың қалыпты әртүрлілігі және шизофрения науқастарының биотипіне ұқсас биотип (дене бітімінің түрі). Дефинициясы 2. Әзербайжан:şizotomiya 3. Қырғыз:shizotomiya 4. Өзбек:shizotomiya 5. Түрік:shizotomiya 6. Ағылшын:schizotomy 7. Испан:esquizotomía 8. Неміс:Schizotomie 9. Француз:schizotomie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: шизотомия | 0 |
| 929. | шиизм | шиитшілдік | шиитшілдікшиизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (араб. ши'а – «жақтастар тобы») - Құранды жалғыз діннің көзі деп мойындайтын, Сүнненің көптеген қағидаларын жоққа шығаратын исламдағы екі (сүннизммен бірге) бағыттың бірі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Şiəlik 3. Қырғыз:Shiism 4. Өзбек:Shia 5. Түрік:Şiilik 6. Ағылшын:Shiism 7. Испан:Shiismo 8. Неміс:Schiismus 9. Француз:Chiisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Шиизм- Шейттер 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: шиитшілдік | 0 |
| 930. | штрейкбрехер | штрейкбрехер | штрейкбрехерштрейкбрехерСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (нем. Streikbrecher, сөзбе-сөз — «ереуілді басушы», яғни, ереуілді тоқтатушы) —ереуіл кезінде негізінен, ереуілге қатысудан бас тартатын және әкімшіліктің ереуілшілермен болған дау-дамайында әкімшілікке жақтасатын ереуілшілерді қолдайтын және ереуіл кезінде жұмысқа шығатын, жалдамалы тұлға. Ауыспалы мағынада, жалпы мүддені сатқан, опасыз адам. Дефинициясы 2. Әзербайжан:qorxaq 3. Қырғыз:Fink 4. Өзбек:qoraqo'tir 5. Түрік:ispiyoncu 6. Ағылшын:scab 7. Испан:sarna 8. Неміс:Schorf 9. Француз:gale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: штрейкбрехер | 0 |
| 931. | эвгемеризм | эвгемеризм | эвгемеризмэвгемеризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — мифтерді талқылаудың герменевтикалық теориясы, оған сәйкес, дін қайтыс болған немесе өмір сүріп жатқан «ұлы адамдардың» культінен пайда болған. Эвгемеризмнің жақтаушылары мифология да, дін де тарихтың сакралдануының нәтижесі деп түсінеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eehemerism 3. Қырғыз:euhemerism 4. Өзбек:euhemerism 5. Түрік:efsanelerin geleneklerden kaynaklandığı teorisi 6. Ағылшын:euhemerism 7. Испан:euhemerismo 8. Неміс:Euhemerismus 9. Француз:euhémérisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эвгемеризм | 0 |
| 932. | эвдемонизм | эвдемонизм | эвдемонизмэвдемонизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек тілінен аударғанда рақаттану, бақытқа бөлену деген мағына береді)– этиканың гедонизмге жақын методол. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eudemonizm 3. Қырғыз:eudemonism 4. Өзбек:eudemonizm 5. Түрік:mutluluğu en yüce amaç sayan sistem 6. Ағылшын:eudemonism 7. Испан:eudemonismo 8. Неміс:Eudemonismus 9. Француз:eudémonisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эвдемонизм | 0 |
| 933. | эвдемония | эвдемония | эвдемонияэвдемонияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. ευδαιμονία — «гүлдену, рақат, бақыт») — адамгершіліктің өлшемшарты және мінез-құлықтың негізі ретінде адамның бақытқа қол жеткізуіне ұмтылуы деп мойындайтын этикалық бағыт. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eudaimonia 3. Қырғыз:eudaimonia 4. Өзбек:eudaimoniya 5. Түрік:çözümlenerek 6. Ағылшын:eudaimonia 7. Испан:eudaimonia 8. Неміс:Eudaimonia 9. Француз:eudaimonia 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эвдемония | 0 |
| 934. | эвиденция | эвиденция | эвиденцияэвиденцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. evidens – «көрініс табу, анықталу») - айқындық, заттарға анағұрлым терең ену; санадан өткеру және зат туралы сенімді білім; ойлау мен таным үшін «анық» нәрсе. Канттың пікірінше, эвиденция ешқашан «дискурсивті» танымдағы ұғымнан шықпайды, ол тек «түйсік» қағидаларынан, сөздің тар мағынасы тұрғысынан алғанда, аксиомалардан туындайды. Психологиялық эвиденция (сенушілік сенімі) және пайымдаудыдың заңды екендігіне сендіретін логикалық эвиденция болады. Феноменологиялық мағына тұрғысынан алғанда, эвиденцияның болмысқа қол жеткізудегі маңызы зор. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Dəlillər 3. Қырғыз:evidentsiya 4. Өзбек:Dalillar 5. Түрік:evidentsiya 6. Ағылшын:Evidence 7. Испан:Evidencia 8. Неміс:Beweis 9. Француз:Des preuves 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эвиденция | 0 |
| 935. | эволюционизм | эволюцияшылдық | эволюцияшылдықэволюционизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. ēvolūtiō - «жазу, ашу») – эволюция, біртіндеп экстенсивті немесе интенсивті даму тұрғысынан алғанда, яғни, қайтымсыз және бағытталған өзгерістер, қолдағы барды арттыру немесе жаңа сапалы нәрсе жасауға байланысты бір күйден екінші күйге өту тұрғысынан қарастырылатын, дүниетанымды білдіретін жалпы философиялық ұғым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:evrimcilik 3. Қырғыз:evolutionism 4. Өзбек:evolyutsiya 5. Түрік:evrimcilik 6. Ағылшын:evolutionism 7. Испан:evolucionismo 8. Неміс:Evolutionismus 9. Француз:évolutionnisme 10. Заңнамадағы қолданысы: эволюционизм-эволюционизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эволюцияшылдық | 0 |
| 936. | эволюционная эпистемология | эволюциялық эпистемология | эволюциялық эпистемологияэволюционная эпистемологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. ēvolūtiō - «жазу, ашу» + еж.-грек. ἐπιστήμη - «ғылыми білім, ғылым», «сенімді білім» және λόγος - «сөз», «сөйлеу») – эпистемологияның бір бөлімі болып табылатын және білімнің өсуін биологиялық эволюция өнімі ретінде қарастыратын таным теориясы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:təkamül epistemolojisi 3. Қырғыз:Evolutionary эпистемологиядан 4. Өзбек:evolyutsion epistemologiya 5. Түрік:evrimsel epistemoloji 6. Ағылшын:evolutionary epistemology 7. Испан:epistemología evolutiva 8. Неміс:evolutionäre Epistemologie 9. Француз:épistémologie évolutive 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эволюциялық эпистемология | 0 |
| 937. | эволюция культурная | мәдени эволюция | мәдени эволюцияэволюция культурнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. ēvolūtiō - «жазу, ашу» + + лат. cultura - «айдау; егу; өңдеу; тәрбиелеу») — Әртүрлі мәдениет феномендерінің түрленін қамтитын мәдениет саласындағы тарихи даму. Дефинициясы 2. Әзербайжан:mədəni təkamül 3. Қырғыз:маданий эволюция 4. Өзбек:madaniy evolyutsiyasi 5. Түрік:kültürel evrim 6. Ағылшын:cultural evolution 7. Испан:evolución cultural 8. Неміс:kulturelle Evolution 9. Француз:évolution culturelle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мәдени эволюция | 0 |
| 938. | эврика | эврика | эврикаэврикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. εὕρηκα немесе ηὕρηκα, сөзбе-сөз «таптым!») — Дефинициясы 1. «Мен таптым!» деген қуаныш сезімін білдіретін одағай. Бұл сөзді алғаш рет гидростатикалық заңды ашқанда Архимед айтқан. Қиын шешімдердің кілтін тапқанда айтылады; 2. ғылым мен техниканың жаңа салаларындағы батыс еуропалық елдердің ғылыми-техникалық бірлестігінің бағдарламасы. 2. Әзербайжан:eureka 3. Қырғыз:Eureka 4. Өзбек:eureka 5. Түрік:buldum 6. Ағылшын:Eureka 7. Испан:Eureka 8. Неміс:Eureka 9. Француз:eureka 10. Заңнамадағы қолданысы: Эврика- Эврика 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эврика | 0 |
| 939. | эвсебия | эвсебия | эвсебияэвсебияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. - Құдайларға қатысты міндеттерді орындау; құдайлардың алдындағы үрей, құдайға сыйыну. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eusebia 3. Қырғыз:Eusebius 4. Өзбек:eusebia 5. Түрік:Eusebios 6. Ағылшын:eusebia 7. Испан:eusebia 8. Неміс:Eusebia 9. Француз:eusebia 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эвсебия | 0 |
| 940. | эгалитаризм | эгалитаризм | эгалитаризмэгалитаризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (франц. egali- tarisme, egalite – «теңдік») - әлеуметтік тендік принципінің бір түрі; үкімет қызметінде әлеуметтік теңдік пен әлеуметтік саясат басымдық болып табылатын баршаға ортақ берекелі мемлекет теориясының негізгі қағидасы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eşitlikçilik 3. Қырғыз:эгалитаризм 4. Өзбек:egallablik 5. Түрік:eşitlik 6. Ағылшын:egalitarianism 7. Испан:igualitarismo 8. Неміс:Egalitarismus 9. Француз:égalitarisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эгалитаризм | 0 |
| 941. | эдем | жәннат, пейіш | жәннат, пейішэдемСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. евр. עדן, Eden; Э́ден; араб. جنة عدن , Jannat 'Adn) — Інжілдегі жұмақ бақ, адамдардың бастапқы мекені. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Edem 3. Қырғыз:Eden 4. Өзбек:Edem 5. Түрік:Eden 6. Ағылшын:Eden 7. Испан:Edem 8. Неміс:Edem 9. Француз:Edem 10. Заңнамадағы қолданысы: Эдем- Эдем 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жәннат, пейіш | 0 |
| 942. | эдип | данагөй | данагөйэдипСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. Οἰδίπους, лат. Oedipus) ежелгі грек мифологиясында — патша Фив, ұлы Лая және Иокаста. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Oedipus 3. Қырғыз:Эдип 4. Өзбек:Oedipus 5. Түрік:Odip 6. Ағылшын:Oedipus 7. Испан:Edipo 8. Неміс:Ödipus 9. Француз:Œdipe 10. Заңнамадағы қолданысы: Эдип– Эдип 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: данагөй | 0 |
| 943. | эзотеризм | эзотерияшылдық | эзотерияшылдықэзотеризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. ἐσωτερικός «ішкі»), эзоте́рика — білмейтіндер үшін, мистикалық ілімнен бейхабар адамдар үшін қолжетімсіз білім, мәліметтер, шандықты қабылдаудың ерекше тәсілдер, психорухани тәжірибедегі» құпия мазмұн мен көрініс жиынтығы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ezoterizm 3. Қырғыз:esotericism 4. Өзбек:ezoterizm 5. Түрік:ezoterizmi 6. Ағылшын:esotericism 7. Испан:esoterismo 8. Неміс:Esoterik 9. Француз:ésotérisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эзотерияшылдық | 0 |
| 944. | эйдетизм | эйдетизм | эйдетизмэйдетизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (гр. eidos — «бейне») — бұрын қабылдаған заттар мен құбылыстарды объекті көзден таса жағдайда да көріп тұрғандай қабылдайтын ерекше психологиялық құбылыс. Осындай қабылдаулар жайлы ілімді психологияда эйдетизм, ал осы топқа жататындарды эйдетиктер деп атайды. Эйдетика ес елестері мен көру түйсігіндегі ілеспе бейнелерге ұқсас келеді. Бұлардың қай-қайсысында болсын, адам жоқ нәрсені көріп тұрғандай сезінеді және оны ұсақ-түйектеріне дейін нақты түйсіне алады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eideizm 3. Қырғыз:eidetism 4. Өзбек:eideizm 5. Түрік:eidetism 6. Ағылшын:eideism 7. Испан:eideísmo 8. Неміс:Eideismus 9. Француз:éidéisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эйдетизм | 0 |
| 945. | эйдетика | эйдетика | эйдетикаэйдетикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( гр. eidos – «образ») - бейнелі ойлауды дамыту әдістемесі. Есте сақтау қабілеті бейнелі және ассоциативті ойлауды пайдалану кезінде есте сақтау қабілетінің дамуы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eidetik 3. Қырғыз:eydetika 4. Өзбек:eidetik 5. Түрік:eydetika 6. Ағылшын:eidetic 7. Испан:eidético 8. Неміс:eidetisch 9. Француз:eidétique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эйдетика | 0 |
| 946. | эйдос | эйдос | эйдосэйдосСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. εἶδος — «түр, бейне, қалып»), антикалық философия және әдебиет термині, бастапқыда «көрінетін», «көзге көрінетін» деген мағынаны білдіреді, кейін келе тереңірек мағынаға ие болған, яғни, «абстрактінің нақты көрінісі», «ойлаудағы заттай шындық»; жалпы мағынасы – нысанның ұйымдасу және/немесе болмысының тәсілі. Ортағасырлық және қазіргі философияда — қандай да бір ұғымның бастапқы семантикасын түсіндіретін категориялық құрылым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eidos 3. Қырғыз:Eidos 4. Өзбек:eidos 5. Түрік:Eidos 6. Ағылшын:eidos 7. Испан:eidos 8. Неміс:Eidos 9. Француз:eidos 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эйдос | 0 |
| 947. | эквилибризм | эквилибризм | эквилибризмэквилибризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. aequilibrium – «тепе-теңдік») - схоластикалық ілім, оған сәйкес, адамның іс-әрекетінің барлық уәжі бірдей мықты болған кезде ғана оның ерік-жігері еркін, өйткені, сол кезде ғана оны еркін таңдауға болады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:balans 3. Қырғыз:ekvilibrizm 4. Өзбек:muvozanat 5. Түрік:ekvilibrizm 6. Ағылшын:equilibrium 7. Испан:equilibrio 8. Неміс:Gleichgewicht 9. Француз:équilibre 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эквилибризм | 0 |
| 948. | эквипотенциальность | әлеует теңдiгi | әлеует теңдiгiэквипотенциальностьСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. aequus – «тең» және лат. potentialis - «мықты») - өткізгіш бөліктердің теңдей электр әлеуетіне ие болатын жай-күй. Дефинициясы 2. Әзербайжан:equipotentiality 3. Қырғыз:equipotentiality 4. Өзбек:equipotentiality 5. Түрік:potansiyel dengelemesi 6. Ағылшын:equipotentiality 7. Испан:equipotencialidad 8. Неміс:Äquipotentialität 9. Француз:équipotentialité 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әлеует теңдiгi | 0 |
| 949. | экзистенция | экзистенция | экзистенцияэкзистенцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. exsistentia — «өмір сүру») — адамның жеке тұлғасының тіршілік ету тәсілін білдіретін экзистенциализмнің негізгі ұғымдарының бірі. Осы мағына тұрғысынан алғанда, «Экзистенция» терминін Кьеркегор пайдаланған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:varlığı 3. Қырғыз:болушунан 4. Өзбек:mavjudligi 5. Түрік:varoluşsal 6. Ағылшын:existence 7. Испан:existencia 8. Неміс:Existenz 9. Француз:existence 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: экзистенция | 0 |
| 950. | экзогамия | экзогамия | экзогамияэкзогамияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж. грек. εξω, exo — «сыртқы, сырттай» + γάμος — «неке») — белгілі бір әлеуметтік топтан, көбіне туыстас (мысалы, ру, фратрия, клан, линидж) топтан тыс некеге отыру. Әлеуметтік эволюцияның бастапқы кезеңдерінде бұған өте қатты ықпалшара қолданған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:exogamy 3. Қырғыз:экзогамия 4. Өзбек:ekzogami 5. Түрік:dışardan evlenme 6. Ағылшын:exogamy 7. Испан:exogamia 8. Неміс:Exogamie 9. Француз:exogamie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: экзогамия | 0 |
| 951. | экивок | екiұшты әңгiме | екiұшты әңгiмеэкивокСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. aequivocus – «көп мағыналы, екі мағыналы») - айлакерлік, екіұштылық; екіұштылық тұспалдау, сондай-ақ, екі немесе одан да көп мағынасы бар екіұшты белгі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:dişli 3. Қырғыз:equivoke 4. Өзбек:tishli quti 5. Түрік:equivoke 6. Ағылшын:equivoque 7. Испан:engranaje 8. Неміс:Gang 9. Француз:engrenage 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: екiұшты әңгiме | 0 |
| 952. | экклесия | экклесия | экклесияэкклесияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. ἐκκλησία) — Ежелгі Грекияда мемлекеттік биліктің жоғарғы органы, халық жиналысы. Б.э. дейінгі V ғ. Афинада экклесия деп заң шығару, орындау және сот билігін жүзеге асыратын мемлекеттің жоғарғы органын атаған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Ecclesia 3. Қырғыз:ekklesia 4. Өзбек:ecclesia 5. Түрік:Ekklesia 6. Ағылшын:ecclesia 7. Испан:ecclesia 8. Неміс:Ecclesia 9. Француз:ecclesia 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: экклесия | 0 |
| 953. | эклектика | эклектика | эклектикаэклектикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. ἐκλεκτός - «таңдаулы, іріктелген», еж. грек. ἐκλέγω - «таңдаймын, аламын, іріктеймін») — әртүрлі стиль, идея, пікір және т.б. араласуы, бірігуі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eklektizm 3. Қырғыз:сыгъа 4. Өзбек:eklektizm 5. Түрік:eklektizm 6. Ағылшын:eclecticism 7. Испан:eclecticismo 8. Неміс:Eklektizismus 9. Француз:éclectisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эклектика | 0 |
| 954. | экологическая культура | экологиялық мәдениет | экологиялық мәдениетэкологическая культураСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. οἶκος — «мекен, тұрақ, үй, мүлік» және λόγος — «ұғым, білім, ғылым» + нем. kultur — «мәдениет») — жалпы адамзат мәдениетінің бір бөлігі, адам мен табиғаттың өзара қарым-қатынасына қатысты әлеуметтік қарым-қатынастар, қоғамдық және жеке моральдік-этикалық нормалар, көзқарастар, нұсқаулықтар мен құндылықтар жүйесі; адамзат қоғамы мен қоршаған табиғи ортаның үйлесімді тіршілік етуі; адамзат қоғамы арқылы қоршаған табиғи ортаға және жалпы экологиялық мәселелерге әсер ету арқылы жүзеге асатын адам мен табиғаттың тұтас коадаптивті тетігі. Ғылыми-оқу процесі тұрғысынан алғанда, экологиялық мәдениет мәдениеттаным аясында жеке пән ретінде қарастырылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ekoloji mədəniyyət 3. Қырғыз:экологиялык маданият 4. Өзбек:ekologik madaniyat 5. Түрік:ekolojik kültür 6. Ағылшын:ecological culture 7. Испан:cultura ecológica 8. Неміс:ökologische Kultur 9. Француз:culture écologique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: политика экологическая – экологиялық саясат (2018); культура языческая - мәжусилік мәдениет (2018) 12. Ұсыныстар: экологиялық мәдениет | 0 |
| 955. | экология политическая | саяси экология | саяси экологияэкология политическаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. οἶκος — «мекен, тұрақ, үй, мүлік» және λόγος — «ұғым, білім, ғылым» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») – білімнің қолданбалы мәні зор дамушы саласы, экономикалық және саяси болжамдардың негізі. Бұл мемлекеттік орган, корпорация, әртүрлі әлеуметтік ұйымдар, тіпті, отбасының қызмет стратегиясын тиімді қалыптастыруға мүмкіндік беретін ұтымды білім жүйесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:siyasi ekologiya 3. Қырғыз:саясий экология 4. Өзбек:siyosiy ekologiya 5. Түрік:siyasal ekoloji 6. Ағылшын:political ecology 7. Испан:ecología política 8. Неміс:politische Ökologie 9. Француз:écologie politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: политическая экономия – саяси экономия (2018) 12. Ұсыныстар: саяси экология | 0 |
| 956. | экология социальная | әлеуметтiк экология | әлеуметтiк экологияэкология социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. οἶκος — «мекен, тұрақ, үй, мүлік» және λόγος — «ұғым, білім, ғылым» + лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — адамзат қоғамының табиғи ортамен өзара әрекетін және өзара байланысын қарастыратын, «қоғам-табиғат» жүйесіндегі өзара қарым-қатынасты қарастыратын ғылыми пән (Николай Реймерс). Бірақ бұл анықтама аталмыш ғылымның ерекшелігін көрсетпейді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial ekologiya 3. Қырғыз:коомдук экология 4. Өзбек:ijtimoiy ekologiya 5. Түрік:sosyal ekoloji 6. Ағылшын:social ecology 7. Испан:ecología social 8. Неміс:soziale Ökologie 9. Француз:écologie sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: политика социальная - әлеуметтiк саясат (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк экология | 0 |
| 957. | экспектации | экспектациялар | экспектацияларэкспектацииСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағылш. expectation — «күту») — индивидтің әлеуметтік рөлдерді орындауына қатысты күту, талап ету жүйесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ekspozisiya 3. Қырғыз:ekspektatsii 4. Өзбек:ko'rgazma 5. Түрік:ekspektatsii 6. Ағылшын:exposition 7. Испан:exposicion 8. Неміс:Ausstellung 9. Француз:exposition 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: экспектациялар | 0 |
| 958. | экуменизм | экуменизм | экуменизмэкуменизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (гр. οἰκουμένη, oikumene – «әлем, дүние») — 1) христиан шіркеулерінің бірлесуін қолдайтын қозғалыс; 2) христиандық және бірқатар христиандық емес бірлестіктер мен ұйымдар арасында қазіргі заманның ғаламдық мәселелерінің шешімін табуда ортақ көзқарасқа келу, ортақ діни-саяси және әлеуметтік діни акциялар (бейбітшілік үшін дұға оқу, адамзаттың құтқарылуы үшін сыйыну және т.б.) ұйымдастыру мақсатында дінаралық диалогтың дамуын қолдайтын қозғалыс; 3) христиандық емес діни ұйымдардың ортақ дінаралық акциялары. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ekümenizm 3. Қырғыз:Ecumenism 4. Өзбек:ekumenizm 5. Түрік:ecumenism 6. Ағылшын:ecumenism 7. Испан:ecumenismo 8. Неміс:Ökumene 9. Француз:œcuménisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: экуменизм | 0 |
| 959. | элеаты | элеаттар | элеаттарэлеатыСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. — б.э. дейінгі VI ғасырдың аяғында – V бірінші басында Ұлы Грекияының (Италияның оңтүстігі) Эллей қаласындағы ерте кезеңнің ежелгі грек философиялық мектебі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Eleatika 3. Қырғыз:Eleatics 4. Өзбек:Eleatika 5. Түрік:Elea Okulu 6. Ағылшын:Eleatics 7. Испан:Eleatics 8. Неміс:Eleatics 9. Француз:Eleatics 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: элеаттар | 0 |
| 960. | электронная демократия | электрондық демократия | электрондық демократияэлектронная демократияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж.-грек. ἤλεκτρον — «кәріптас» + еж.-грек. δημοκρατία – «халық билігі») – («э-демократия», «виртуалды демократия») — жергілікті өзін-өзі басқару деңгейінен бастап, халықаралық деңгейге дейін ұжымдық ойлауға (краудсорсинг) және әкімшілік процестерге (ақпарат беру, бірлескен шешім қабылдау — электронды дауыс беру, шешімнің орындалуын бақылау және т.б.) арналған негізгі құрал ретінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдаланумен сипатталатын демократия нысаны. Дефинициясы 2. Әзербайжан:e-demokratiya 3. Қырғыз:электрондук демократия 4. Өзбек:elektron demokratiya 5. Түрік:e-demokrasi 6. Ағылшын:e-democracy 7. Испан:e-democracia 8. Неміс:E-Demokratie 9. Француз:démocratie électronique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: электронная пушка – электрондық зеңбірек (2018); демократия – демократия (2016) 12. Ұсыныстар: электрондық демократия | 0 |
| 961. | электронное государство | электрондық мемлекет | электрондық мемлекетэлектронное государствоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (еж.-грек. ἤλεκτρον — «кәріптас») — АКТ-жүйесін пайдалануға негізделген мемлекеттік қызметтің ақпараттық аспектілерін іске асыру тәсілі, сондай-ақ осы технологияны пайдалануға негізделген мемлекеттің жаңа түрі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:e-demokratiya 3. Қырғыз:электрондук демократия 4. Өзбек:elektron demokratiya 5. Түрік:e-demokrasi 6. Ағылшын:e-democracy 7. Испан:e-democracia 8. Неміс:E-Demokratie 9. Француз:démocratie électronique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: электронное облако – электрондық бұлт (2018) 12. Ұсыныстар: электрондық мемлекет | 0 |
| 962. | элизиум | элизиум | элизиумэлизиумСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Elysium, еж. грек. Ἠλύσιον (πεδίον), «Елисей жазығы») — ежелгі грек мифологиясында о дүниелік әлемнің бір бөлігі, рақатқа батқан рух мекені. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Elysium 3. Қырғыз:Elysium 4. Өзбек:Elysium 5. Түрік:cennet 6. Ағылшын:Elysium 7. Испан:Elíseo 8. Неміс:Elysium 9. Француз:Elysium 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: элизиум | 0 |
| 963. | элитология | элитология | элитологияэлитологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағылш. фр. élite, лат. eligo - «таңдаулы; үздік»; еж. грек. λόγος — «ой себеп ретінде») — қоғамның жіктелуінің негізін және өлшемшарттарын зерттейтін әлеуметтанудың бір бөлімі; саясаттану, жалпы тарих, әлеуметтік психология, мәдениеттану және т.б. түйісуіне негіз болған пәнаралық білім. Дефинициясы 2. Әзербайжан:elitologiya 3. Қырғыз:elitology 4. Өзбек:elitologiya 5. Түрік:elitology 6. Ағылшын:elitology 7. Испан:elitología 8. Неміс:Elitologie 9. Француз:élitologie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: элитология | 0 |
| 964. | эллада | эллада | элладаэлладаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( грек. Έλληνες) —Грекияның өзіндік атауы. Эллада термині Ежелгі Грекияға қатысты жиі қолданылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Hellas 3. Қырғыз:Hellas 4. Өзбек:Hellas 5. Түрік:Hellas 6. Ағылшын:Hellas 7. Испан:Hellas 8. Неміс:Hellas 9. Француз:Hellas 10. Заңнамадағы қолданысы: Эллада- Эллада 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эллада | 0 |
| 965. | эллинизм | эллинизм | эллинизмэллинизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. ( еж.-грек. Ἕλλην - «эллин, грек») — ертедегі грек құл иеленушілік қоғамның соңғы, аяқталған кезеңі болды. Грекия тарихындағы бұл тарихи кезең Александр Македонскийдің (біздің заманымызға дейінгі 356—323 жылдар) бүкіл Грекияны жаулап алуымен тығыз байланысты болды. Ол он жыл ішінде, біздің заманымызға дейінгі 334 жылдан 324 жылға дейін, Кіші Азия жағалауынан Үндістан шекараларына дейін, Қара теңізден араб сахараларына дейінгі ұлан-ғайыр жерді басып алды. Ежелгі дүниеде дәл осындай орасан зор мемелекет ешуақытта да болып көрмеген болатын. Сөйтіп, грек мәдениеті тарихында эллинизм кезеңі басталды. Бұл дәуір Александр Македонский державасының барлық жерінде грек мәдениетінің таралу дәуірі болды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:Hellenizm 3. Қырғыз:Эллинизм 4. Өзбек:Yunonizm 5. Түрік:Helenizm 6. Ағылшын:Hellenism 7. Испан:Helenismo 8. Неміс:Hellenismus 9. Француз:Hellénisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Эллинизм- Эллинизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Эллинизм | 0 |
| 966. | эманация | эманация | эманацияэманацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. emanatio — «мерзімі өту, таралу») - антикалық философия ұғымы, Универсумның жоғарғы саласынан (семантикалық және аксиологиялықтан) төменгі, дұрыс іске аспаған салаларға көшудің онтологиялық векторы; абсолютті Болмыстың шамадан толықтығын (өзіндік болмыстан тыс) тарату. Дефинициясы 2. Әзербайжан:emanasiya 3. Қырғыз:каттык 4. Өзбек:emanatsiya 5. Түрік:fışkırma 6. Ағылшын:emanation 7. Испан:emanación 8. Неміс:Emanation 9. Француз:émanation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эманация | 0 |
| 967. | эмбарго | эмбарго | эмбаргоэмбаргоСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ис. embargo – «тыйым») – халықаралық құқықта бастапқыда мемлекеттік биліктің өз елінің порттарынан басқа елдер кемелерінің немесе өз кемелерінің шығуына тыйым салуы; кейіннен елге басқа елдер тарапынан импортқа немесе өз елінен экспортқа тыйым салуы. Эмбарго соғыс уақытында да, бейбіт уақытта да енгізілуі мүмкін. Бейбіт уақытта эмбарго басқа елдерге ықпал ету шарасы ретінде немесе экономикалық қысым жасау құралы ретінде қолданылады. БҰҰ Жарғысында эмбаргоны халықаралық қауіпсіздікке қатер төндіретін мемлекеттерге қарсы ұжымдық қуғындау шарасы ретінде белгілеу мүмкіндігі қарастырылған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:embarqo 3. Қырғыз:тыюу салуу 4. Өзбек:ambargo 5. Түрік:ambargo 6. Ағылшын:embargo 7. Испан:embargo 8. Неміс:Embargo 9. Француз:embargo 10. Заңнамадағы қолданысы: эмбарго -эмбарго 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эмбарго | 0 |
| 968. | эмерджентная эволюция | эмерджентті эволюция | эмерджентті эволюцияэмерджентная эволюцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағыл. emergent – «кенеттен көріну» + лат. ēvolūtiō - «жазу, ашу») — эволюция туралы түсінік, оған сәйкес, жаңа сапа болып табылатын сана және парасат жанды жүйені құраушы бөліктерге тән емес жаңа ерекше қасиеттердің күтпеген жерден пайда болуы нәтижесінде өздігінен туындаған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:fövqəladə təkamül 3. Қырғыз:Пайда болгон эволюция 4. Өзбек:favqulodda evolyutsiyasi 5. Түрік:acil evrim 6. Ағылшын:emergent evolution 7. Испан:evolución emergente 8. Неміс:aufkommende Evolution 9. Француз:évolution émergente 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эмерджентті эволюция | 0 |
| 969. | эмигрант политический | саяси эмигрант | саяси эмигрантэмигрант политическийСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. ēmigrātio - «көшіру, шығару» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — саяси пана алған тұлғалар. Олардың мәртебесі азаматтығы жоқ тұлғалар деген мәртебеге тең. Дефинициясы 2. Әзербайжан:siyasi mühacir 3. Қырғыз:иммигрант саясаты 4. Өзбек:siyosiy muhojirlar 5. Түрік:siyasi göçmen 6. Ағылшын:political emigrant 7. Испан:emigrante político 8. Неміс:politischer Emigrant 9. Француз:émigrant politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: политический субъект - саяси субъект (2018) 12. Ұсыныстар: саяси эмигрант | 0 |
| 970. | эминенция | эминенция, діни артықшылық | эминенция, діни артықшылықэминенцияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (шірк.) - католиктік епископтар мен кардиналдардың титулы; қасиетті. Дефинициясы 2. Әзербайжан:üstünlük 3. Қырғыз:бийик 4. Өзбек:ustunlik 5. Түрік:yüksek mevki 6. Ағылшын:eminence 7. Испан:eminencia 8. Неміс:Eminenz 9. Француз:éminence 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эминенция | 0 |
| 971. | эмпиризм | эмпиризм | эмпиризмэмпиризмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (көне грекше: έμπειρία етрегіа – «тәжірибе») - сезім тәжірибесін білімнің бірден-бір көзі деп есептейтін, барлық білім тәжірибеге сүйенеді дейтін таным теориясындағы бағыт. Кейбір эмпириктер (Гоббс, Юм) рационализмнің ықпалымен тәжірибе білімге қажетті және жалпыға бірдей маңыз бере алмайды деген тұжырымға келді. Эмпиризмнің шектелу сипаты сезімдік танымдағы тәжірибенің рөлін метафизикалық тұрғыда әсірелей көрсетуінде. Дефинициясы 2. Әзербайжан:ampirizm 3. Қырғыз:Эмпиризм 4. Өзбек:şarlatanlık... 5. Түрік:şarlatanlık 6. Ағылшын:empiricism 7. Испан:empirismo 8. Неміс:Empirismus 9. Француз:empirisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эмпиризм | 0 |
| 972. | эмпириокритицизм | эмпириокритицизм | эмпириокритицизмэмпириокритицизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( ἐμπειρικός - «тәжірибелі; эмпирик») - австриялық физик және философ, субъективтік идеалист Э.Мах («түйсіктер кешені» - «комплексощущений») пен швейцар философы, субъективтік идеалист Р.Авенариустың (субъект пен объектінің «принципиалды үйлестілік» теориясы, яғни олардың өзара тәуелділігі; танымның материалистік теориясын сынға алып, оны «интроекция» деп анықтайды: сыртқы әлемді адамның санасына салу) ілімі махизммен тығыз байланысты. Дефинициясы 2. Әзербайжан:empirio-tənqid 3. Қырғыз:empiriocriticism 4. Өзбек:empirio-tanqid 5. Түрік:Ampiriokritisizm'i 6. Ағылшын:empirio-criticism 7. Испан:empirio-critica 8. Неміс:Empiriekritik 9. Француз:empirio-critique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эмпириокритицизм | 0 |
| 973. | эмпириомонизм | эмпириомонизм | эмпириомонизмэмпириомонизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( грек. ἐμπειρία – «тәжірибе» және μόνος – «бір, жалғыз») — Александр Богдановтың 1906 жылы Санкт-Петербургте жариялаған іргелі философиялық жұмысы. Кітапта марксизм мен позитивизмге синтез жасау ұмтылысы жасалған. Ревизионизмі және субъективті идеализмі үшін автордың пікірлестері (Ленин мен Плеханов) сынға алған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:empirio-monizm 3. Қырғыз:empiriomonism 4. Өзбек:empirio-monizm 5. Түрік:empiriomonism 6. Ағылшын:empiriomonism 7. Испан:empirio-monismo 8. Неміс:Empiriemonismus 9. Француз:empirio-monisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эмпириомонизм | 0 |
| 974. | эндогамия | эндогамия | эндогамияэндогамияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. ( гр. endon – «ішкі» және gamos – «неке») – тайпаның ішінде, оған кіретін ру мүшелерінің арасында некелесу ғұрпы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:endogamin 3. Қырғыз:эндогамия 4. Өзбек:endogami 5. Түрік:endogami 6. Ағылшын:endogamy 7. Испан:endogamia 8. Неміс:Endogamie 9. Француз:endogamie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эндогамия | 0 |
| 975. | энкомьенда | энкомьенда | энкомьендаэнкомьендаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (исп. encomienda — «қамқорлық, қорғаныс, жақтау», исп. encomendar — «тапсыру, сену») — испан отаршыл халқының отаршылдарға тәуелді болу нысаны. 1503 жылы енгізілген. XVIII ғасырда күшін жойды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:encomienda 3. Қырғыз:түзүмдүк бирдигинде 4. Өзбек:encomienda 5. Түрік:Encomienda 6. Ағылшын:encomienda 7. Испан:encomienda 8. Неміс:Encomienda 9. Француз:encomienda 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: энкомьенда | 0 |
| 976. | энтелехия | энтелехия | энтелехияэнтелехияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (гр. – «өзіндік мақсаты бар») - Аристотельде және схоластикада - қозғаушы күш ретіндегі мақсаттылық, нысаналылық (Телеология), өзіндік мақсат, мүмкіндікті өмір шындығына айналдыратын негіз. Энтелехия ұғымы Лейбництің монадологиясында пайдалынған. Биологиялық құбылыстарды идеалистік түсіндіру де (Витализм) осы ұғыммен байланысты. Дефинициясы 2. Әзербайжан:enteleksiya 3. Қырғыз:entelechy 4. Өзбек:entelektsiya 5. Түрік:entelechy 6. Ағылшын:entelechy 7. Испан:entelechy 8. Неміс:entelechy 9. Француз:entéléchie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: энтелехия | 0 |
| 977. | энциклика | энциклика | энцикликаэнцикликаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. [littera] encyclica, грек. ενκυκλιος — «аймақтық») — жеке мемлекеттің діншілдеріне немесе епископтарына немесе архиепископтарына жолданған белгілі бір маңызды әлеуметтік-саяси, діни және адамгершілік мәселелері жөніндегі негізгі папа құжаты, ол маңыздылығы жағынан апостоль конституциясынан кейінгі екінші кітап. Дефинициясы 2. Әзербайжан:encyclical 3. Қырғыз:encyclical 4. Өзбек:encyclical 5. Түрік:bir çok yere gönderilmek üzere yazılmış 6. Ағылшын:encyclical 7. Испан:encíclica 8. Неміс:Enzyklika 9. Француз:encyclique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: энциклика | 0 |
| 978. | эон | эон | эонэонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (гр. aion, — «ғасыр, дәуір, өмірдегі уақыт, ұрпақ») — ежелгі грек философиясында адамның өтіп жатқан өмірін, өмірлік жолын білдіретін ұғым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eon 3. Қырғыз:эону 4. Өзбек:eon 5. Түрік:ebediyet 6. Ағылшын:eon 7. Испан:eón 8. Неміс:Eon 9. Француз:eon 10. Заңнамадағы қолданысы: эон- эон 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эон | 0 |
| 979. | эос | эос | эосэосСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек.. Ἕως, эпик. Ἠώς, микен. a-wo-i-jo «таң сәрі»; ПИЕ *h₂éwsōs) — ежелгі грек мифологиясында таң сәрі құдайы, в Гиперион мен титанидтер Тейидің қызы, Гелиос пен Селенаның әпкесі (басқа нұсқалар бойынша ол Гелиостың қызы; анасы кейде Түн делінетін). Оны Паллантиада деп те атаған. Күйеуі – Астрей, балалары: Анемдер (жел) және Астралар (жұлдыздар). Дефинициясы 2. Әзербайжан:eos 3. Қырғыз:EOS 4. Өзбек:eoz 5. Түрік:EOS 6. Ағылшын:eos 7. Испан:eos 8. Неміс:eos 9. Француз:eos 10. Заңнамадағы қолданысы: эос-эос 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эос | 0 |
| 980. | эпарх | эпарх | эпархэпархСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. επαρχος) — Византия империясындағы провинцияның (епархияның) азаматтық және әскери басшысы, сондай-ақ, астана – Константинопольдің қала басшысы. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eparch 3. Қырғыз:Aetiju 4. Өзбек:eparch 5. Түрік:Aetiju 6. Ағылшын:eparch 7. Испан:eparca 8. Неміс:Eparch 9. Француз:eparch 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эпарх | 0 |
| 981. | эпатаж | эпатаж, қияңқылық | эпатаж, қияңқылықэпатажСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (фр. épatage) — назар аударту мақсатында көрсетілетін, қоғамда қабылданған құқықтық, адамгершіліктік, әлеуметтік және басқа да нормаларға қарама-қайшы, қасақана арандатушылық іс-әрекет немесе таңғалдыратын тәртіп. Авангард, кейде модернистік өнерге тән, алайда «эстетикадантыс және көркемдіктен тыс реакцияларға» жатады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:şok edici 3. Қырғыз:коркуткан 4. Өзбек:zarba beruvchi 5. Түрік:şok edici 6. Ағылшын:shocking 7. Испан:impactante 8. Неміс:schockierend 9. Француз:choquant 10. Заңнамадағы қолданысы: эпатаж- эпатаж 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эпатаж | 0 |
| 982. | эпигон | эпигон, қайталаушы | эпигон, қайталаушыэпигонСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (грек. ἐπίγονοι сөзбе-сөз «үрім-бұтақ»): Дефинициясы · Ежелгі грек мифологиясындағы эпигондар – Фивке қарсы атақты жорыққа қатысқан кейіпкерлердің ұлдары, олар әкелерінің он жыл бойғы сәтсіш шайқасынан кейін жаңа соғысқа бел буған. · «Эпигонда» — Теостың Антимахына телінетін фиван циклінің ежелгі грек киклдік поэмаларының бірі. · Ежелгі әлем тарихындағы эпигондар — империя құлағаннан кейін элллиндік мемлекеттің негізін қалаған қолбасшы Александр Македонскийдің тұқымдары. 2. Әзербайжан:epigone 3. Қырғыз:epigone 4. Өзбек:epigone 5. Түрік:epigon 6. Ағылшын:epigone 7. Испан:epígono 8. Неміс:Epigone 9. Француз:épigone 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эпигон | 0 |
| 983. | эпикуреизм | эпикуреизм | эпикуреизмэпикуреизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. — Эпикур және оның ізбасарларының идеяларына негізделген философиялық ілім. Оған сәйкес, ең жоғарғы игілік – өмірден рақат алу болып табылады. бұл дене аурулары мен үрейінің болмауын тұспалдайды, сондай-ақ өлер алдындағы және өлілер әлемінде орын алып жатқан нәрсеге немқұрайды қарайтын құдайлардың алдындағы үрейден арылтады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:epikorizm 3. Қырғыз:Epicureanism 4. Өзбек:Epikorizm 5. Түрік:Epikurosçuluk 6. Ағылшын:epicoreanism 7. Испан:epicorismo 8. Неміс:Epikoreanismus 9. Француз:épicorisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эпикуреизм | 0 |
| 984. | эпистемология | эпистемология | эпистемологияэпистемологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (гр. еpisteme – «білім» және logos – «ілім: білім туралы ілім») - таным проблемаларын, атап айтқанда білімді сол қалпында, оның құрылысын, құрылымын, қызмет етуі мен дамуын зерттейтін философияның тарауы. Әлбетте таным теориясымен теңдестіріледі. Бірақ классикалық емес философияда оларды бір-бірінен айыру тенденциясы бар. Егер гносеология (таным теориясы) өз елестерін (ойларын) «субъект - объект» оппозициясы төңірегінде өрбітсе, эпистемология үшін «объект -білім» негізгі оппозиция болады. Эпистемологтар танымды жүзеге асыратын «гносеологиялық субъектке» емес, білімнің өзініңобъективтік құрылымдарына сүйенеді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:epistemoloji 3. Қырғыз:эпистемология 4. Өзбек:epistemologiya 5. Түрік:bilgi kuramı 6. Ағылшын:epistemology 7. Испан:epistemología 8. Неміс:Erkenntnistheorie 9. Француз:épistémologie 10. Заңнамадағы қолданысы: Эпистемология- Эпистемология 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эпистемология | 0 |
| 985. | эпифеномен | эпифеномен | эпифеноменэпифеноменСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. επι — «қасында, содан кейін, артында» және φαινόμενον — «болып табылатын») — феноменге қосымша, қосалқы құбылыс, басқа құбылыстармен қатар жүретін, бірақ оларға ешқандай әсер етпейиін; сананы мүлдем пассив, сондықтан да әлемнің материалдық (немесе идеалдық) мазмұнын көрсетуде ашқандай маңызды рөл атқармайтын сананы талқылау үшін қолданылатын термин. Дефинициясы 2. Әзербайжан:epipenomen 3. Қырғыз:epiphenomenon 4. Өзбек:epiphenomenon 5. Түрік:epiphenomenon 6. Ағылшын:epiphenomenon 7. Испан:epifenómeno 8. Неміс:Epiphänomenon 9. Француз:épiphénomène 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эпифеномен | 0 |
| 986. | эристика | эристика | эристикаэристикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. eristikē, грек. eristikē technē — д»ауласу өнері») — айтыса білу онері, әсіресе ежелгі гр. софистері арасында кең тараған. Эристика ақиқатты талас жолымен іздестіру құралы ретінде пайда болды; көп кешікпей диалектика және софистика болып бөлінді. Біріншісін Сократ өз тәслінді дамытты. Ал софистика таласта қарсыласын жеңуге ғана ұмтылып, эристика кез келген пайымдауды бірдей дәрежеде ойдағыдай дәлелдеуге де, теріске шығаруға да болатын жиынтығына айналдырды,сондықтан Аристотельдің өзі- ақ эристика мен софистиканың арасында айырма бар деп санамады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:erektik 3. Қырғыз:eristic 4. Өзбек:ifloslik 5. Түрік:tartışmalı 6. Ағылшын:eristic 7. Испан:erístico 8. Неміс:eristisch 9. Француз:éristique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эристика | 0 |
| 987. | эрос | эрос | эросэросСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (көне грекше: Ἔρως, тағы да Эрот, Амур, римдіктерде Купидон) — ежелгі грек мифологиясында махаббат Құдайы, Афродитаның серігі әрі көмекшісі. Дефинициясы · Эрос — ежелгі грек философтары берген махаббаттың (ага́пэ, сторге́ және фили́ямен қатар) төрт түрінің бірі; кейінірек идея XX ғасырда психология мен философияда дамыған. 2. Әзербайжан:eros 3. Қырғыз:Eros 4. Өзбек:eroz 5. Түрік:Eros 6. Ағылшын:Eros 7. Испан:eros 8. Неміс:Eros 9. Француз:eros 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эрос | 0 |
| 988. | эрудит | эрудит, білімдар | эрудит, білімдарэрудитСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. ( лат. ēruditio — «ғалымды, ағартушылық») — ауқымды білімі бар адам. Дефинициясы 2. Әзербайжан:alim 3. Қырғыз:чилистен 4. Өзбек:olim 5. Түрік:aydın 6. Ағылшын:scholar 7. Испан:erudito 8. Неміс:Gelehrter 9. Француз:érudit 10. Заңнамадағы қолданысы: Эрудит- Эрудит 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эрудит, білімдар | -1 |
| 989. | эстетизм | эстетизм | эстетизмэстетизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (ағылш. Aestheticism, Aesthetic movement) — әдебиет, бейнелеу және декоративті өнерлердегі еуропалық қозғалыс, бұл эстетикалық құндылықтардың этикалық құндылықтардан және әлеуметтік мәселелерден басым екендігін көрсетті. Дефинициясы 2. Әзербайжан:estetik 3. Қырғыз:эстетизм 4. Өзбек:estetiklik 5. Түрік:estetikçilik 6. Ағылшын:aestheticism 7. Испан:esteticismo 8. Неміс:Ästhetizismus 9. Француз:esthétisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эстетизм | 0 |
| 990. | эсхатология | ақтық кезең, ақырзаман, эсхатология | ақтық кезең, ақырзаман, эсхатологияэсхатологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. Εσχατολογία, еж. грек. ἔσχατον — «соңғы», «түпкілікті» және λόγος — «сөз», «білім») – дүниенің, адам өмірінің баянсыздығы туралы, ақырзаман мен о дүние туралы діни ілім. Эсхатологияның негізіне ақиқат дінге ортақ бұл дүниенің пәни, жалған екендігі, о дүниенің бақи екендігі, тозақта күнәһәрлардың жазаланатыны және адал құлдардың жұмақта рахатқа кенелетіні туралы діни түсінік алынған. Еур. зерттеушілер Эсхатологиялық пиғылдардың, әсіресе, әлеум. және саяси дағдарыстар кезінде кеңінен таралатынын (Иудея – б.з. 1 ғ., Германия – 15 – 16 ғ-лар, Англия –16 – 18 ғ-лар, Ресей – 17 ғ. аяғы – 19 ғ. басы, т.б.) дәлелдейді. Дефинициясы 2. Әзербайжан:eskatologiya 3. Қырғыз:эсхатология 4. Өзбек:eskatologiya 5. Түрік:eskatologya 6. Ағылшын:eschatology 7. Испан:escatología 8. Неміс:Eschatologie 9. Француз:eschatologie 10. Заңнамадағы қолданысы:Эсхатология-Эсхатология 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: эсхатология | 0 |
| 991. | этатизм | этатизм | этатизмэтатизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (франц. etat – «мемлекет») – елдің экономикалық және саяси өміріне мемлекеттің белсене араласуын білдіретін батыс елдерінің саясаттану ғылымындағы тұжырым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:statistika 3. Қырғыз:statism 4. Өзбек:statizm 5. Түрік:devletçilik 6. Ағылшын:statism 7. Испан:estatismo 8. Неміс:Statismus 9. Француз:étatisme 10. Заңнамадағы қолданысы:этатизм-этатизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: этатизм | 0 |
| 992. | этика политическая | саяси этика | саяси этикаэтика политическаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. ἠθικόν, еж.-грек. ἦθος — этос, «әдет-ғұрып, салт-дәстүр» + еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — этиканың бір бөлімі. Саяси этиканың нысаны – мораль және билік мәселесі болып табылады. Дефинициясы 2. Әзербайжан:siyasi etika 3. Қырғыз:саясый этика 4. Өзбек:siyosiy axloq 5. Түрік:siyasal etik 6. Ағылшын:political ethics 7. Испан:ética política 8. Неміс:politische Ethik 9. Француз:éthique politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: этика - әдеп; этика (2018); политическая экономия – саяси экономия (2018) 12. Ұсыныстар: саяси этика | 0 |
| 993. | этика социальная | әлеуметтiк этика | әлеуметтiк этикаэтика социальнаяСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. ἠθικόν, еж.-грек. ἦθος — этос, «әдет-ғұрып, салт-дәстүр» + лат. socialis – «достық, некелік, одақтық») — адамның қоғамдағы құндылықтары, мақсаттары, міндеттері сияқты этикалық қарым-қатынасты зерттейтін қолданбалы этиканың бір бөлімі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:sosial etika 3. Қырғыз:коомдук этика 4. Өзбек:ijtimoiy axloq 5. Түрік:sosyal etik 6. Ағылшын:social ethics 7. Испан:ética social 8. Неміс:Sozialethik 9. Француз:éthique sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: этика - әдеп; этика (2018); политика социальная - әлеуметтiк саясат (2018) 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк этика | 0 |
| 994. | этнизация | этностану | этностануэтнизацияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. ἠθικόν, еж.-грек. ἦθος — этос, «әдет-ғұрып, салт-дәстүр») - Индивидтің өзі құрамына енетін этностың рухани құндылықтарын игеру процесі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:etnikləşmə 3. Қырғыз:ethnization 4. Өзбек:millatchilik 5. Түрік:ethnization 6. Ағылшын:ethnicization 7. Испан:etnicización 8. Неміс:Ethnisierung 9. Француз:ethnisation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: этностану | 0 |
| 995. | этнократия | этнократия | этнократияэтнократияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. ἔθνος — «халық» және κράτος — «билік») — билік белгілі бір халық өкілдерінен құралған элитаға тиесілі болатын қоғамдық құрылыс, қандай да бір этнос элитасының жеке тұлғаның жеке құқықтары мен мүдделерінен басым болуынан туындайтын құрылым. Дефинициясы 2. Әзербайжан:etnokratiya 3. Қырғыз:ethnocracy 4. Өзбек:etnokratiya 5. Түрік:etnokrasisi 6. Ағылшын:ethnocracy 7. Испан:etnocracia 8. Неміс:Ethnokratie 9. Француз:ethnocratie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: этнократия | 0 |
| 996. | этнополитика | этносаясат | этносаясатэтнополитикаСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. ἔθνος — «халық» және еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет») — этностардың мүдделерін уақытында ескеру, келісу және іске асыру, этносаралық қарым-қатынастар саласындағы қарама-қайшылықтарды шешу бойынша әлеуметтік-экономикалық, саяси, ұйымдастыру-құқықтық және басқа да шаралар. Дефинициясы 2. Әзербайжан:etnopolitik 3. Қырғыз:ethnopolicy 4. Өзбек:etnopolitika 5. Түрік:ethnopolicy 6. Ағылшын:ethnopolitics 7. Испан:etnopolítica 8. Неміс:Ethnopolitik 9. Француз:ethnopolitique 10. Заңнамадағы қолданысы: этнополитика-этносаясат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: этносаясат | 0 |
| 997. | этнополитология | этносаясаттану | этносаясаттануэтнополитологияСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (еж. грек. ἔθνος — «халық» және еж.-грек. πολιτική – «мемлекеттік қызмет» және + λόγος — «сөз», «білім») — этностық құбылыстар мен процестердің саяси шарттылығын зерттейтін пән. Дефинициясы 2. Әзербайжан:etnopolitologiya 3. Қырғыз:Ethnopolitology 4. Өзбек:etnopolitologiya 5. Түрік:Ethnopolitology 6. Ағылшын:ethnopolitology 7. Испан:etnopolitología 8. Неміс:Ethnopolitologie 9. Француз:ethnopolitologie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: | 0 |
| 998. | этноцид | этноцид | этноцидэтноцидСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. ethnos – «халық» және caedere – «өлтіру, қыру») – ұлысты, халықты нысаналы түрде қырып-жою немесе олардың ұлыстық-мәдени ерекшеліктерін: тілді, салт-дәстүрді, әдет-ғұрыпты, тарихи зердені, т.б. зорлық-зомбылықпен жою үдерісі. Дефинициясы 2. Әзербайжан:etnosid 3. Қырғыз:ethnocide 4. Өзбек:etnosid 5. Түрік:etnikleştirme 6. Ағылшын:ethnocide 7. Испан:etnocidio 8. Неміс:Ethnozid 9. Француз:ethnocide 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: этноцид | 0 |
| 999. | этос | этос | этосэтосСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (грек. ἦθος - «адамгершілік, мінез-құлық, рухани қалыптасу») — терминологиялық мәртебесі тұрақсыз, көп мағынаны білдіретін ұғым. «Этос» деген ұғым этика мен этологиядағы біршама ұғымның бастауы болды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:etos 3. Қырғыз:кетиришти 4. Өзбек:axloqsizlik 5. Түрік:kültür 6. Ағылшын:itwith 7. Испан:ethos 8. Неміс:Ethos 9. Француз:ethos 10. Заңнамадағы қолданысы:Этос-Этос 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: этос | 0 |
| 1000. | янсенизм | янсенизм | янсенизмянсенизмСаласыАстрономия және физика Этимологиясы 1. (лат. Iansenismus) — XVII-XVIII ғасырлардағы католиктік шіркеудің діни қозғалысы, уақыт өте келе бұл дінбұзар деп сотталды. Дефинициясы 2. Әзербайжан:jansenizm 3. Қырғыз:jansenism 4. Өзбек:jansenizm 5. Түрік:Jansenism 6. Ағылшын:jansenism 7. Испан:jansenismo 8. Неміс:Jansenismus 9. Француз:jansénisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: янсенизм | 0 |
| 1001. | янус | янус | янусянусСаласыАстрономия және физика Этимологиясы1. (лат. Ianus) — ежелгі грек мифологиясында екіжүзді құдай. Бастапқыда демиург құдайы болды. Кейін жоғарғы құдай қызметін Юпитергке берді. Барлық бастаманың, есіктің, кіріс-шығыстың құдайы деп құрметтелді, соған байланысты кілт және асатаяқ сияқты күзетшінің атрибуттарының көмегімен шақырылмаған қонақтарды қуады екен. Император дәуірінде Янус деген Яникул төбесіне қала салған Лацийді облыстың аңызға айналған алғашқы патшасы деп таныстырған. Дефинициясы 2. Әзербайжан:janus 3. Қырғыз:Janus 4. Өзбек:janus 5. Түрік:Janus 6. Ағылшын:Janus 7. Испан:janus 8. Неміс:Janus 9. Француз:Janus 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: янус | 0 |
Ескерту! Хабарлама қалдыру үшін сайтқа кіру керек.
ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитеті
ҚР Ішкі істер министрлігі
Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі
ҚР Сыртқы істер министрлігі
ҚР Денсаулық сақтау министрлігі
ҚР Инвестициялар және даму министрлігі
ҚР Ақпарат және коммуникациялар министрлігі
ҚР Ұлттық экономика министрлігі
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі
4. діни толеранттылық
7. промульгация
сәуегейлік
Басқа пікірлерді көрсету