Дефинициясы1. Есекмия (латын. goebelia) – бұршақ тұқымдасының кекіре туысына жататын, жіңішке сабақты, төселіп немесе өрлеп өсетін көп жылдық улы шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: kordon ağacı
3. Қырғыз: жип дарагы
4. Өзбек: shnur daraxti
5. Түрік: kord ağacı
6. Ағылшын: sophora
7. Испан: sófora
8. Неміс: schnurbaum
9. Француз: ficelle
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, есекмия нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қоянбұршақ (латын. оrobus) – бұршақ тұқымдасына жататын, Қазақстанның барлық аймақтарындағы жазық жерлерде, орман ішінде, тау етектерінде, кейде таудың биік шыңдарында да кездесетін көп жылдық шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: dovşan lobya
3. Қырғыз: төө буурчак
4. Өзбек: quyon loviya
5. Түрік: tavşan fasulyesi
6. Ағылшын: haberdashery
7. Испан: habas de liebre
8. Неміс: hasenbohnen
9. Француз: оrobus
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, қоянбұршақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қытайбұршақ (латын. glycine) – сіңімділігі өте жоғары, суда жақсы еритін ақуызы бар, жоғары дәрежілі амин қышқылдарының көлемі жағынан басқа дәнді бұршақ дақылдарынан артық болып келетін, тұрмыста жан-жақты пайдаланатын дақыл.
2. Әзербайжан: soyа
3. Қырғыз: соя
4. Өзбек: soya
5. Түрік: soy
6. Ағылшын: soy
7. Испан: soja
8. Неміс: sojabohne
9. Француз: soja
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: соя – қытайбұршақ. Қытайбұршақты өндіруге және қайта өңдеуге инвестициялар тарту мәселесі бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін жұмыс тобын құру туралы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2010 жылғы 11 ақпандағы № 23-ө Өкімі
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, қытайбұршақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қоржынгүл (латын. gamanthus) – алабұталар тұқымдасы, қоржынгүл (қойжелек) туысына жататын бір жылдық өсімдік.
2. Әзербайжан: səbət çiçəyi
3. Қырғыз: себет гүлү
4. Өзбек: savlat guli
5. Түрік: sepet çiçeği
6. Ағылшын: gamanthus
7. Испан: gamanthus
8. Неміс: gamanthus
9. Француз: gamanthus
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, қоржынгүл нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Сабақ бітімі (орыс. стеблевая часть) – егістік дақылдарының өсу кезінде егістікті жауып тұратын сабақ бөлігі.
2. Әзербайжан: kök
3. Қырғыз: сабак
4. Өзбек: poyasi
5. Түрік: sap
6. Ағылшын: stem
7. Испан: tallo
8. Неміс: stiel
9. Француз: tige
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, сабақ бітімі нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Құяңдәрі (латын. оnonis) – бұршақ тұқымдасына жататын, шала бұталар немесе бұталар түрінде өсетін біржылдық немесе көпжылдық гүлді өсімдіктер.
2. Әзербайжан: stalnik
3. Қырғыз: стальник
4. Өзбек: сalatli bor
5. Түрік: çelik çubuk
6. Ағылшын: оnonis
7. Испан: cebolla
8. Неміс: zwiebel
9. Француз: ononis
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, құяңдәрі нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Тамырсабақ (латын. stolonis) – көп жылдық шөптесін өсімдіктердің сырт пішіні тамырға ұқсас болғанмен құрылысында айырмашылықтары бар, түрі өзгерген жер асты сабағы.
2. Әзербайжан: kök tumurcuqları
3. Қырғыз: тамыр атуу
4. Өзбек: ildizpoya
5. Түрік: anaç
6. Ағылшын: root escape
7. Испан: brote de raíz
8. Неміс: wurzelflucht
9. Француз: stolonis
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, тамырсабақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Сидам сабақ (орыс. стрела) – жер астынан немесе өте қысқартылған сабақтан шыққан, жапырақтары жоқ, тамырсабақтан тікелей көтеріліп, гүлмен немесе гүл шоғырымен жалғайтын өте ұзын сабақ.
2. Әзербайжан: çılpaq kök
3. Қырғыз: жылаңач сабак
4. Өзбек: yalang`och ildiz
5. Түрік: çıplak sap
6. Ағылшын: arrow
7. Испан: píla
8. Неміс: pfeil
9. Француз: flèche
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, тамырсабақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Жебежапырақ (латын. sagittaria) – кербезгүлдер тұқымдасына жататын, жапырағы жебе тәрізді, суда немесе батпақты жерлерде өсетін көп жылдық шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: ox yarpağı
3. Қырғыз: жебе жалбырак
4. Өзбек: o`q otish
5. Түрік: okçu
6. Ағылшын: arrowhead
7. Испан: sagitaria
8. Неміс: schütze
9. Француз: flèche d`eau
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, тамырсабақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Сұлтаншашақ (латын. anthurus) – көбіне астықтұқымдастар түріне жататын өсімдіктер гүлшоғырына тән, күрделі масаққа ұқсайтын, бірақ іс жүзінде сығылған шашақтан тұратын масақтәрізді шашақ, жалған масақ.
2. Әзербайжан: qarğıdalı saçağı
3. Қырғыз: султандын этеги
4. Өзбек: sultonning chekkasi
5. Түрік: mısır saçakları
6. Ағылшын: anthurus
7. Испан: anthurus
8. Неміс: anthurus
9. Француз: anthurus
10. Бекітілген нұсқасы: султан – жүгері айдары (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, сұлтаншашақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Орайот (латын. хeranthemum) – астралылар тұқымдасына жататын, қиыршық тасты тау беткейлерінде, қияларда өсетін, сабағы тік, жіңішке, сыртын түк басқан, жапырақтары жарғақ тәрізді, шеттері оратылып жататын бір жылдық өсімдік.
2. Әзербайжан: qurudulmuş çiçək
3. Қырғыз: кургак гүл
4. Өзбек: quritilgan gul
5. Түрік: kuru çiçek
6. Ағылшын: хeranthemum
7. Испан: siempreviva
8. Неміс: trockenblüte
9. Француз: xéranthème
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, орайот нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Ақшайыр (латын. gnaphalium) – астралылар тұқымдасына жататын, жусанды-сораңды алқаптарда, шабындық жерлерде, аласа тау баурайларында өсетін бір, екі, көп жылдық шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: ağ qatran
3. Қырғыз: ак чайыр
4. Өзбек: oq qatronlar
5. Түрік: beyaz reçine
6. Ағылшын: cudweed
7. Испан: gnaphalium
8. Неміс: ruhrkraut
9. Француз: gnaphalium
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, ақшайыр нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Теңгебас (латын. butomaceae) – даражарнақтылар тұқымдасына жататын, сулы және батпақты жерлерде өсетін, крахмалы көп болғандықтан кейде тағам ретінде пайдаланылатын, ал жапырақтары тоқыма өнеркәсібінде қолданылатын көп жылдық шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: susak
3. Қырғыз: сусак
4. Өзбек: susak
5. Түрік: şemsiyesi
6. Ағылшын: butomaceae
7. Испан: butomaceae
8. Неміс: butomáceas
9. Француз: butomacées
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, теңгебас нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Әйбәтмия (латын. sphaepophusa) – даражарнақтылар тұқымдасына жататын, сортаң топырақты, құмды жерлерде кездесетін, сабағы тік, жапырағы дара, қауырсын пішіндес, гүлі ірі, қошқыл, ашық қызыл түсті, жемісі домалақ, тұқымы ұсақ шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: susak
3. Қырғыз: сферофиза
4. Өзбек: sferofiz
5. Түрік: sphapophus`un
6. Ағылшын: spherophysis
7. Испан: esferofisis
8. Неміс: sphärophyse
9. Француз: sphérophyse
10. Бекітілген нұсқасы: сферофиза – әйбәтмия (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, әйбәтмия нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Шайыребелек (латын. schísmus) – Африка мен Еуразияның жартылай шөлді және шөлді аймақтарында кең таралған дәнді дақылдар тұқымдасының шөптесін өсімдіктері.
2. Әзербайжан: schismus
3. Қырғыз: схизмус
4. Өзбек: shizmus
5. Түрік: shizmus
6. Ағылшын: schísmus
7. Испан: schísmus
8. Неміс: schisma
9. Француз: schisme
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, шайыребелек нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Сәлемшөп (латын. сyperus) – шөгінділер тұқымдасына жататын, батпақты жерлерде және су қоймаларында жиі кездесетін, сабақтары түзу шөптесін, жапырақтары қолшатыр тәрізді тығыз, шиыршық көпжылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: сyperus
3. Қырғыз: циперус
4. Өзбек: сyperus
5. Түрік: doymak, tsiperus
6. Ағылшын: сyperus
7. Испан: сyperus
8. Неміс: сyperus
9. Француз: сyperus
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, сәлемшөп нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Тобылғы (латын. spіraea) – раушангүлдiлер тұқымдасына жататын, далалы, таулы жерлерде өсетін, биіктігі 15 – 200 см., сабағы түзу, жапырағы қауырсын тәрізді тілімделген, жиектері ара тісті иректелген немесе бүтін, гүлі қос жынысты көп жылдық бұта.
2. Әзербайжан: tavolga
3. Қырғыз: таволга
4. Өзбек: tavolga
5. Түрік: tavolga
6. Ағылшын: spіraea
7. Испан: spіraea
8. Неміс: spierstrauch
9. Француз: spirée
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, тобылғы нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Иліктаран (латын. polygonum coriarium) – таулы қарақұмық тұқымдасына жататын, көпжылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: tannik taran
3. Қырғыз: танин таран
4. Өзбек: tanen koçu
5. Түрік: bronzlaşma tannik
6. Ағылшын: polygonum coriarium
7. Испан: polygonum coriarium
8. Неміс: polygonum coriarium
9. Француз: polygonum coriarium
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, иліктаран нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Шағыртікен (латын. оnopordum) – астралылар тұқымдасына жататын, тыңайған және құмды жерлерде, ашық сайларда, тау шатқалдарының төменгі беткейлерінде арамшөп ретінде өсетін екі жылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: tatarnik
3. Қырғыз: тикенек
4. Өзбек: tatarnik
5. Түрік: devedikeni
6. Ағылшын: thistle
7. Испан: cardo
8. Неміс: оnopordum
9. Француз: polygonum coriarium
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, шағыртікен нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Теріскен (латын. krascheninnikovia) –қызылқұйрық тұқымдасының (аmaranthaceae) алабұталар тармағына (сhenopodіaceaе) жататын шала бұта түріндегі өсімдік.
2. Әзербайжан: mənfi
3. Қырғыз: терескен
4. Өзбек: salbiy
5. Түрік: teresken
6. Ағылшын: teresken
7. Испан: teresken
8. Неміс: teresken
9. Француз: teresken
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, теріскен нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Атқонақ (латын. phleum) – астық тұқымдасына жататын, қарабас шалғын деп аталатын дәнді шөптердің бір туысы, бір немесе көп жылдық өсімдіктер.
2. Әзербайжан: timotey
3. Қырғыз: тимoфeeвка
4. Өзбек: qoraboshli o`tloq
5. Түрік: siyahbaşlı çayır
6. Ағылшын: phleum
7. Испан: fleo
8. Неміс: schleim
9. Француз: phleum
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, атқонақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Жебіршөп (латын. thymus) – ерінгүлділер тұқымдасына жататын, Қазақстанның далалы, жазық жерлерінде, қиыршықтасты тау бөктерлерінде өсетін хош иісті шала бұталар туысы.
2. Әзербайжан: kəklikotu
3. Қырғыз: тимьян
4. Өзбек: kekik
5. Түрік: kekik
6. Ағылшын: thymus
7. Испан: tomillo
8. Неміс: thymian
9. Француз: thym
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, жебіршөп нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Бетеге (латын. festuca) – астық тұқымдасына жататын, далалық, шалғындық жерлерде, тау бөктерлерінде өсетін, гүлшоғыры селдір, кейде тығыз сыпыртқы гүлді көп жылдық өсімдіктер.
2. Әзербайжан: tipchak
3. Қырғыз: типчак
4. Өзбек: tipchak
5. Түрік: kiraz kuşu
6. Ағылшын: festuca
7. Испан: festuca
8. Неміс: haferflocken
9. Француз: fétuque
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, бетеге нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Зере (латын. nigella sativa) – сарғалдақтар тұқымдасына жататын, тік әрі көп бұтақтанған, биіктігі 30-60 см болатын сабақтары бар біржылдық өсімдік.
2. Әзербайжан: zirə
3. Қырғыз: зире
4. Өзбек: zira
5. Түрік: kimyon
6. Ағылшын: cumin
7. Испан: comino
8. Неміс: kümmel
9. Француз: cumin
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, зере нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Жасаңшөп (латын. сrassulaceae) –жасаңшөп тұқымдасына жататын, жер шарының қоңыржай және ыстық аймақтарында, таулы жерлер мен құрғақ тасты беткейлерде кездесетін қос жарнақты бір немесе көп жылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: etmək оt
3. Қырғыз: крассуласея
4. Өзбек: o`t qilish
5. Түрік: çim yapmak
6. Ағылшын: сrassulaceae
7. Испан: crassulaceae
8. Неміс: crassulaceae
9. Француз: crassulacées
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, жасаңшөп нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Шисабақ (латын. koeleria) – астық тұқымдасына жататын, шашақ басы түлкінің құйрығы сияқты үлпілдек қурай.
2. Әзербайжан: yupqa boshoq
3. Қырғыз: жука шип
4. Өзбек: incə sünbül
5. Түрік: ince başak
6. Ағылшын: koeleria
7. Испан: koeleria
8. Неміс: koeleria
9. Француз: koeleria
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, шисабақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Жералмұрт (латын. heliánthus tuberósus) – күнбағыс тұқымдасына жататын, әлемнің барлық елдерінде халықтық медицинада кеңінен қолданылатын, көпжылдық түйнекті өсімдік.
2. Әзербайжан: yumru günəbaxan
3. Қырғыз: жер алмурут
4. Өзбек: tuberous kungaboqar
5. Түрік: ayçiçeği yumrulu
6. Ағылшын: sunflower tuberous
7. Испан: girasol tuberoso
8. Неміс: sonnenblume knollen
9. Француз: tubercule de tournesol
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, жералмұрт нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Терек (латын. populus) – талдар тұқымдасына жататын, өзен жайылмасында, далалық жерлерде, тау етегінде, бұта арасында өсетін, жапырағы жалпақ, сағақты келген, қандауырға ұқсайтын ағаш.
2. Әзербайжан: kavak
3. Қырғыз: терек
4. Өзбек: terak
5. Түрік: kavak
6. Ағылшын: poplar
7. Испан: álamo
8. Неміс: pappel
9. Француз: peuplier
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, терек нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Майдашөп (латын. spergula) – қалампыр тұқымдасына жататын, жапырақтары бұрала өскен, бір жылдық шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: kiçik ot
3. Қырғыз: кичинекей чөп
4. Өзбек: kichik o`tlar
5. Түрік: küçük çimen
6. Ағылшын: spergula
7. Испан: espárrago
8. Неміс: spergula
9. Француз: spatule
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, майдашөп нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Іргешөп (латын. spergularіa) – қалампыр тұқымдасына жататын, дүние жүзіндегі сортаңды топырақты аймақтарында өсетін, сабақтары бұтақтанған, сыртын безді түк басқан бір немесе екі жылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: küncdaşı otu
3. Қырғыз: спергулярия
4. Өзбек: bodrum o`t
5. Түрік: köşetaşı çimen
6. Ағылшын: spergularіa
7. Испан: spergularia
8. Неміс: spergularien
9. Француз: spergularia
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, іргешөп нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Өсімдік талшығы (ағылшын. trust ) – термиялық, биологиялық немесе химиялық өңделген зығыр және қарасора сабаны.
2. Әзербайжан: bitki lifi
3. Қырғыз: өсүмдүк буласы
4. Өзбек: sabzavot tolasi
5. Түрік: bitkisel lif
6. Ағылшын: vegetable fiber
7. Испан: fibra vegetal
8. Неміс: pflanzenfaser
9. Француз: fibre végétale
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, өсімдік талшығы нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Ақселеу (латын. stipagrostis pennata) – астық тұқымдасының селеу туысына жататын, құмды және құмдауыт жерлерде, орманды алқаптардағы қара топырақты аудандарда жақсы өсетін көп жылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: ağ seleu
3. Қырғыз: акселеу
4. Өзбек: pinnate
5. Түрік: parmağı
6. Ағылшын: stipagrostis pennata
7. Испан: аristida
8. Неміс: stipagrostis pennata
9. Француз: аristide
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, ақселеу нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Тікеншөп (латын. scolóchloa) – қамыс тұқымдасына жататын, сұлы тәрізді өсіп, жапырақтары тікенді болып келетін көп жылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: tikanlı ot
3. Қырғыз: тикендүү чөп
4. Өзбек: tikanli giyos
5. Түрік: dikenli çimen
6. Ағылшын: scolóchloa
7. Испан: scolóchloa
8. Неміс: scolóchloa
9. Француз: scolóchloa
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, тікеншөп нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Түтіктену (латын. scolóchloa) – тұқымнан көктеп шыққаннан бастап, дәннің пісіп жетілуіне дейінгі мерзімде болатын, түптенуден 10-15 күннен кейін басталатын кезең, топырақтың беткі қабатынан 5 см биіктікте бірінші сабақ буынының пайда болуы.
2. Әзербайжан: boruya çıxış
3. Қырғыз: түтүккө чыгуу
4. Өзбек: naychaga chiqish
5. Түрік: tüpleme
6. Ағылшын: tubing
7. Испан: tubo
8. Неміс: rohrdrehen
9. Француз: tubage
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, түтіктену нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Сасықкекіре (латын. tournefortіa) – айлауық тұқымдасына жататын, далалық аймақтарда, шөлді, құмды, сортаңды жерлерде, өзен жағалауларында өсетін көп жылдық өсімдіктер.
2. Әзербайжан: turneforsiya
3. Қырғыз: турнeфoрция
4. Өзбек: turnefortiya
5. Түрік: turneforsiya
6. Ағылшын: tournefortia
7. Испан: tournefortia
8. Неміс: turneportation
9. Француз: Tournefort
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, сасықкекіре нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Бозарша (латын. thuja) – сауырағаштар тұқымдасына жататын, дүние жүзіне кең таралған, сары, ашық жасыл, ала түсті қылқаны бар, жағымды хош иісті қылқанжапырақты ағаш.
2. Әзербайжан: thuja
3. Қырғыз: туя
4. Өзбек: thuja
5. Түрік: tuya
6. Ағылшын: tuya
7. Испан: thuja
8. Неміс: thuja
9. Француз: thuya
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, бозарша нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Асқабақ ұрығы (латын. pepo, peponium) – асқабақ тұқымдасының өкілдеріне тән өсімдіктердің жемісі.
2. Әзербайжан: balqabaq toxumu
3. Қырғыз: ашкабактын уруктары
4. Өзбек: qovoq urug`lari
5. Түрік: kabak çekirdeği
6. Ағылшын: pumpkin seed
7. Испан: semillas de calabaza
8. Неміс: kürbiskerne
9. Француз: graines de citrouille
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, асқабақ ұрығы нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Мыңбас (латын. vaccarіa) – қалампыр тұқымдасына жататын, Қазақстанның барлық аймақтарында өсетін бір жылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: min başlıq
3. Қырғыз: миң башы
4. Өзбек: ming boshli
5. Түрік: bin kafa
6. Ағылшын: vaccarіa
7. Испан: vaccarіa
8. Неміс: vaccarіa
9. Француз: vaccarіa
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, мыңбас нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Мыңжапырақ (латын. аchillea) – қалампыр тұқымдасына жататын, биіктігі 60 см. дейін жететін, сабақтары түзу, бұтақтары аз, жапырақтары кезектесіп орналасқан, жіңішке бөліктерге бөлініп тілімделген, гүлдері майда, бір жылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: civanperçemi
3. Қырғыз: жаргылчак
4. Өзбек: mingbarg
5. Түрік: civanperçemi
6. Ағылшын: yarrow
7. Испан: milenrama
8. Неміс: schafgarbe
9. Француз: millefeuille
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, мыңжапырақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Аталық (орыс. тычок – қада) – гүлді өсімдіктердің гүлінің бөлігі, тозаң пайда болатын аталық репродуктивті орган.
2. Әзербайжан: bitki kişi
3. Қырғыз: өсүмдүк эркек
4. Өзбек: o`simlik erkak
5. Түрік: bitki erkeği
6. Ағылшын: plant male
7. Испан: macho de planta
8. Неміс: pflanzliches männchen
9. Француз: mâle végétal
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, аталық нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Жылантіл (латын. оphіoglossum) – жылантілдер тұқымдасына жататын, жер шарында кең тараған, әсіресе, тропиктік аймақтарда, ылғалы мол батпақты шалғындарда, өзен-көл жағалауларында өсетін көп жылдық өсімдік.
2. Әзербайжан: ilan dili
3. Қырғыз: жылан тили
4. Өзбек: ilon tili
5. Түрік: yılan dili
6. Ағылшын: оphіoglossum
7. Испан: ofiogloso
8. Неміс: оphіoglossum
9. Француз: оphіoglossum
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, жылантіл нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Түптeну буыны (орыс. узел – түйін, куща – түп) – аналық өскіннің негізінде бір-біріне жақын орналасқан тұқымдардан жер беті және жерасты бүйірлік өскіндер қалыптасып, қосымша тамыр беретін бұтақтанудың бір түрі.
2. Әзербайжан: bağlayıcı əlaqə
3. Қырғыз: байланыштыруучу шилтеме
4. Өзбек: ishlov berish tuguni
5. Түрік: kavşak düğümü
6. Ағылшын: tillering node
7. Испан: nudo de forja
8. Неміс: bestockungsknoten
9. Француз: noeud de tallage
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, түптену буыны нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Сабақ буыны (орыс. узел – түйін, стебель – сабақ) – сабақтың жапырақ өсіп шығатын тұсы.
2. Әзербайжан: kök düyün
3. Қырғыз: сабактын түйүнү
4. Өзбек: ildiz tuguni
5. Түрік: kök düğümü
6. Ағылшын: stem node
7. Испан: nudo del tallo
8. Неміс: stammknoten
9. Француз: noeud de tige
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, сабақ буыны нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Шилен (латын. zizyphus) – қаражемістер тұқымдасына жататын көп жылдық тікенді бұта немесе бұта тәрізді аласа жеміс ағаштары.
2. Әзербайжан: unabi
3. Қырғыз: унаби
4. Өзбек: unabi
5. Түрік: zizyphus
6. Ағылшын: zizyphus
7. Испан: dátiles chinos
8. Неміс: chinesische dattel
9. Француз: datte chinoise
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, шилен нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Егеушөп (латын. myrіophyllum) – жылғалар мен өзен-көлдердің жағасында, негізінен, тұщы су түбінде, басқа су өсімдіктерімен бірігіп, қалың тоғай болып өсетін көп жылдық су өсімдіктері.
2. Әзербайжан: urut
3. Қырғыз: уруть
4. Өзбек: urut
5. Түрік: myrіophyllum
6. Ағылшын: myrіophyllum
7. Испан: myrіophyllum
8. Неміс: myrіophyllum
9. Француз: myrіophyllum
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, егеушөп нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Саңылау (латын. stoma) – газ алмасу және транспирация жүзеге асырылатын өсімдіктердің эпидермисінің екі жабылатын жасушадан және олардың арасындағы саңылаудан (диафрагмадан) тұратын арнайы түзілуі
2. Әзербайжан: yarıq
3. Қырғыз: боштук
4. Өзбек: gap yuq
5. Түрік: yarık
6. Ағылшын: hole
7. Испан: hendidura
8. Неміс: schlitz
9. Француз: fente
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, саңылау нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Даму кeзeңі (латын. phasis, орыс. развивать) – өсімдіктердің өсуі кезінде олардың сыртқы белгілерінің өзгеруі.
2. Әзербайжан: inkişaf mərhələsi
3. Қырғыз: өнүгүү фазасы
4. Өзбек: rivojlanish bosqichi
5. Түрік: gelişim aşaması
6. Ағылшын: development phase
7. Испан: fase de desarrollo
8. Неміс: еntwicklungsphase
9. Француз: phase de développement
10. Бекітілген нұсқасы: дисперсная фаза - дисперстік фаза (2021)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, даму кeзeңі нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Сасыр (латын. ferula) – шатыршагүлділер тұқымдасына жататын, сабағы жуан, жапырағы қауырсын тәрізді, шеті тілімденген, гүлі ұсақ, сары, ақшыл сары түсті, қос жынысты, шатырша гүлшоғырына топталған көпжылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: ferula
3. Қырғыз: ферула
4. Өзбек: ferula
5. Түрік: ferula
6. Ағылшын: ferula
7. Испан: ferula
8. Неміс: ferula
9. Француз: férule
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, сасыр нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Пісте (латын. pіctacіa) – анакардиа тұқымдасына жататын, жаңғақ жемісті, қос үйлі, биіктігі 5 – 7 м, ағаш не бұта түрінде өсетін субтропиктік өсімдік.
2. Әзербайжан: püstə
3. Қырғыз: мисте
4. Өзбек: pista
5. Түрік: fıstık
6. Ағылшын: pistachio
7. Испан: pistacho
8. Неміс: pistazie
9. Француз: pistache
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, пісте нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Өсімдік ортасы (грек. φυτóν – өсімдік, орыс. среда – орта) – далалық, шөлді және таулы аймақтарда өсетін, өсімдіктердің өсуі кезінде олардың сыртқы белгілерінің өзгеруі.
2. Әзербайжан: bitki dünyası
3. Қырғыз: өсүмдүктөр дүйнөсү
4. Өзбек: flora gilgan
5. Түрік: bitki dünyası
6. Ағылшын: plant world
7. Испан: reino vegetal
8. Неміс: pflanzenwelt
9. Француз: règne végétal
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, өсімдік ортасы нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Өсімдіктер әлемі (латын. flora) – белгілі бір аймақта немесе нақты бір уақытта табиғатта кездесетін жергілікті өсімдіктер тіршілігі.
2. Әзербайжан: bitki mühiti
3. Қырғыз: өсүмдүк чөйрөсү
4. Өзбек: o`simlik muhiti
5. Түрік: bitki ortamı
6. Ағылшын: phyto - environment
7. Испан: fitomedia
8. Неміс: phytosred
9. Француз: phytophthora
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, өсімдіктер әлемі нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Жасанды бағбаншылық (латын. forma, hortus + cultus) – жеміс ағаштарын аласа телітушілерде жасанды формаларда өсіру.
2. Әзербайжан: forma bağçılıq
3. Қырғыз: формалык багбанчылык
4. Өзбек: shaklli bog`dorchilik
5. Түрік: kalıp bahçeciliği
6. Ағылшын: form gardening
7. Испан: jardinería de moldes
8. Неміс: form gartenarbeit
9. Француз: jardinage de moules
10. Бекітілген нұсқасы: готовая лекарственная форма – дайын дәрілік форма (2021)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, жасанды бағбаншылық нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Гүл формуласы (латын. forma, hortus + cultus) – латын әліпбиінің әріптері, таңбалары мен сандары арқылы гүл құрылымын шартты түрде белгілеу.
2. Әзербайжан: çiçək formulu
3. Қырғыз: гүлдүн формуласы
4. Өзбек: gul formulasi
5. Түрік: çiçek formülü
6. Ағылшын: flower formula
7. Испан: fórmula de la flor
8. Неміс: blumenformel
9. Француз: formule de fleur
10. Бекітілген нұсқасы: формула – формула (2018)
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, гүл формуласы нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Иттабан (латын. frankenia) – иттабандар тұқымдасына жататын, дүние жүзінде кең тараған, Қазақстанда далалық сортаңды жерлерінде кездесетін бір немесе көп жылдық шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: frankeniya
3. Қырғыз: франкения
4. Өзбек: frankeniya
5. Түрік: frankenia
6. Ағылшын: frankenia
7. Испан: frankenia
8. Неміс: frankenia
9. Француз: frankenia
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, иттабан нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Орманжаңғақ (грек. pontikon) – орманда өсетін майда жаңғақтардың бір түрі.
2. Әзербайжан: fındıq
3. Қырғыз: токой жаңгагы
4. Өзбек: hazel munoz
5. Түрік: fındık
6. Ағылшын: hazelnut
7. Испан: avellana
8. Неміс: haselnuß
9. Француз: noisette
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, орманжаңғақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қылша (латын. еphedra) –қылшалар тұқымдасына жататын, жапырағы қабыршақ не жіп пішінді, гүлі қос үйлі, сары, қызыл түсті, етті шырынды жидегі бар мәңгі жасыл бұтақтар, биік ағаштар.
2. Әзербайжан: iynəyarpaqlı
3. Қырғыз: ийне жалбырактуу дарак
4. Өзбек: ignalilar
5. Түрік: kozalaklı ağaç
6. Ағылшын: ephedra
7. Испан: coníferas
8. Неміс: coníferas
9. Француз: conifère
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, қылша нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қурай (латын. hyrst) – ағаштар мен бұталардың ағаш және құрылыс материалы ретінде пайдаланылатын құлаған (өлі ағаш) немесе кесілген бұтақтары.
2. Әзербайжан: branches sèches
3. Қырғыз: кармоо
4. Өзбек: cho`tka daraxti
5. Түрік: çalı
6. Ағылшын: brushwood
7. Испан: chámara
8. Неміс: reisig
9. Француз: conifère
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, қурай нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қырықбуын (латын. еquisétum) –қырықбуындар тұқымдасына жататын, өзен жағалауларында, орманда, қалың бұта арасында, ылғалы мол жерлерде өсетін, мәңгі жасыл, көп жылдық шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: atquyruğ
3. Қырғыз: жылкы куйрук
4. Өзбек: otquyruq
5. Түрік: at kuyruğu
6. Ағылшын: horsetail
7. Испан: equiseto
8. Неміс: schachtelhalm
9. Француз: prêle
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, қырықбуын нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қылқан жапырақ (орыс. хвой – қылқан) – қарағай, шырша, боз арша және басқа да жалаңаштұқымды өсімдіктердің ине тәрізді, үшкір, кейде орақ тәрізді қисық жапырақтары
2. Әзербайжан: iynələr
3. Қырғыз: ийне
4. Өзбек: іgnalilar
5. Түрік: iğneler
6. Ағылшын: needles
7. Испан: pinocha
8. Неміс: nadeln
9. Француз: aiguilles
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, қылқан жапырақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Торсылдақ (латын. Siléne vulgáris) – қалампыр тұқымдасына жататын, Қазақстанның солтүстік бөлігінде, Алтайдан Батыс Тянь-Шаньға дейін, кесілген ормандарда, шалғындықта және тау беткейлерінде жиі кездесетін көпжылдық өсімдік.
2. Әзербайжан: flapper
3. Қырғыз: кол чабуучу
4. Өзбек: flapper
5. Түрік: pamukçuk
6. Ағылшын: the flapper
7. Испан: siléne vulgáris
8. Неміс: klatscher
9. Француз: clap
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, торсылдақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Құлмақ (латын. humulus lupulus) – кенепшөп тұқымдасына жататын, негізінен ылғалды жерлерде өсетін, биіктігі 3 – 5 м., жапырағы қарама-қарсы орналасқан, ұшы үшкір, гүлі сарғыш, жасыл түсті шырмалып өсетін қос үйлі өсімдік.
2. Әзербайжан: şerbetçiotu
3. Қырғыз: хоп
4. Өзбек: hops
5. Түрік: şerbetçiotu
6. Ағылшын: hops
7. Испан: lúpulo
8. Неміс: hopfen
9. Француз: houblon
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, құлмақ нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1. Ерсағыз (латын. сhondrilla) – астралылар тұқымдасына жататын, биіктігі 50-100 см, ортаңғы және жоғарғы сабақтарының жапырақтары кезектесіп орналасып, тұтасып келетін, төменгі сабақтарының жапырақтары сүргі тәріздес болатын көпжылдық шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: xondrilla
3. Қырғыз: хондрилла
4. Өзбек: xondrilla
5. Түрік: kondrilla
6. Ағылшын: сhondrilla
7. Испан: сhondrilla
8. Неміс: сhondrilla
9. Француз: сhondrilla
10. Бекітілген нұсқасы: жоқ
11. Заңнамадағы қолданысы: жоқ
12.Ұсыныстар. Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, әр сала бойынша бекітілген терминдерді қарастыра отырып, ерсағыз нұсқасын қолдану дұрыс деп санаймыз.

Дефинициясы1.Айдаршөп – бүкіл Солтүстік жарты шардың қоңыржай аймақтарында кең тараған көкнәр тұқымына жататын шөптесін өсімдіктердің үлкен тобы.
2.Әзербайжан: corydalis
3.Қырғыз: катталуу
4.Өзбек: corydalis
5.Түрік: corydalis
6.Ағылшын: corydalis
7.Испан: corydalis
8.Неміс: Korydalis
9.Француз: corydale
10.Бекітілген нұсқасы: -
11.Заңнамадағы қолданысы: хохлатка -айдаршөп
Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «хохлатка» сөзі қазақ тілінде «айдаршөп» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Айдар – гүл тостағаншасы; кейбір өсімдіктер дәнінің бір шоқ түгі; перикарптан шыққан түктер жиынтығы.
2.Әзербайжан: döşlər gozel
3. Қырғыз: керт
4. Өзбек: tepalik
5. Түрік: püskül
6. Ағылшын: tuft
7. Испан: copete
8. Неміс: Schopf
9. Француз: toupillon
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: паппус - түктi айдарша
12.Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «хохолок» сөзі қазақ тілінде «айдар» сөзімен, «паппус» сөзі қазақ тілінде «түктi айдарша» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Бізжапырақ – Еуразия мен Солтүстік Африканың құрғақ аймақтарында таралған Амарант тұқымына жататын өсімдіктер тұқымдасы.
2. Әзербайжан: burun
3. Қырғыз: кейп
4. Өзбек: kabalar
5. Түрік: burun
6. Ағылшын: wejapane
7. Испан: promontorio
8. Неміс: Kap
9. Француз: promontoire
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: хруплявник -бізжапырақ
12.Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «хруплявник» сөзі қазақ тілінде «бізжапырақ» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Гүлтозаң – ұрық қапшығындағы (микроспора) жұмыртқаны ұрықтандыратын аталық элементтер дамитын тұқымдық өсімдіктердің жыныс жасушалары (әртүрлі споралы тамырлы жасырын жұптардың микроспораларына сәйкес келеді).
2. Әзербайжан: çiçək polen
3. Қырғыз: гүлдүн чаңчасы
4. Өзбек: gul changi
5. Түрік: çiçek poleni
6. Ағылшын: flower pollen
7. Испан: polen
8. Неміс: Blütenstaub
9. Француз: pollen
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: цвeтeнь - гүл тoзаңы
12.Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «цвeтeнь» сөзі қазақ тілінде «гүлтoзаң» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Гүлтұғыр, гүлтабан – гүлдің бөліктері бекітілген тұғырдың жоғарғы кеңейтілген бөлігі.
2. Әзербайжан: güllər üçün altlıq
3. Қырғыз: гүл кармагыч
4. Өзбек: gul stend
5. Түрік: çiçek standı
6. Ағылшын: flower stand
7. Испан: soporte de flores
8. Неміс: Blumenständer
9. Француз: support de fleurs
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Цвeтoлoжe» сөзі қазақ тілінде «гүлтұғыр» немесе «гүлтабан» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Гүлсағақ – гүлдің кішкентай сабағы (аяғы), оның көмегімен гүлсабаққа немесе оның бұтақтарына бекітіледі.
2. Әзербайжан: çiçək saatı
3. Қырғыз: гүлдүү саат
4. Өзбек: gul soati
5. Түрік: çiçek saati
6. Ағылшын: flower clock
7. Испан: reloj de flores
8. Неміс: Blumenuhr
9. Француз: horloge florale
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Цвeтoнoжка» сөзі қазақ тілінде «гүлсағақ» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Гүлсидам – жапырақтары, бүршіктері, гүлшоғыры мен жемістері бар сабақтан тұратын өсімдіктердің негізгі вегетативті мүшелерінің бірі.
2. Әзербайжан: gülsilərə
3. Қырғыз: гүл сабагы
4. Өзбек: pedunkul
5. Түрік: çiçek sapı
6. Ағылшын: peduncle
7. Испан: pedúnculo
8. Неміс: Stiel
9. Француз: pédoncule
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: цветонос - гүлсидам
12.Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «цветонос» сөзі қазақ тілінде «гүлсидам» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Гүлкөмбe – біржылдық, екіжылдық өсімдіктердің, баданалардың гүлзары. Әдетте гүлзар көктемнің соңында жазғы гүлдену үшін, сондай-ақ күздің аяғында көктемгі гүлдену үшін отырғызылады.
2. Әзербайжан: çiçək çiçəkləri
3. Қырғыз: гүл төшөгү
4. Өзбек: gul to`shagi
5. Түрік: çiçek tarhı
6. Ағылшын: flower bed
7. Испан: parterre de flores
8. Неміс: Blumenbeet
9. Француз: parterre
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: клумба - гүлзар
12. Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «цвeтoчная клумба» сөз тіркесі қазақ тілінде «гүлкөмбе» сөзімен немесе «көмбе гүлзар» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Шашыратқы, сусынтамыр – бақбақ тұқымдасына жататын өсімдік. Ол көбінесе кофеинсіз және кофеге пайдалы балама ретінде қолданылады.
Цикорий - (лат. Cichórium) - көпжылдық шөптесін өсімдіктердің бір түрі.
2. Әзербайжан: çiçək çiçəkləri
3. Қырғыз: гүл төшөгү
4. Өзбек: gul to`shagi
5. Түрік: çiçek tarhı
6. Ағылшын: flower bed
7. Испан: parterre de flores
8. Неміс: Blumenbeet
9. Француз: parterre
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Цикoрий» сөзі қазақ тілінде «шашыратқы» және «сусынтамыр» сөздерімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Арам шағыл – дәнді дақылдар тұқымдасынан шыққан бірнеше шөптесін өсімдіктердің атауы (жасыл қылшық, жердегі қамыс және арамшағыр тұқымдасының түрлері).
2. Әзербайжан: aram qağayı
3. Қырғыз: арам шаа кыска
4. Өзбек: seagull aram
5. Түрік: aram martı
6. Ағылшын: unclean gull
7. Испан: chapolot
8. Неміс: Schopfloch
9. Француз: chapolot
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Чапoлoть» сөзі қазақ тілінде «арам шағыл» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Тoстаған жапырақша – гүл тостағанының жеке бөлігі. Әдетте жапырақшалар мен тостағандар бөлінген стерильді ішкі және сыртқы шеңберлерден тұратын перианттың сыртқы бөлімі.
2. Әзербайжан: fincan ləçək
3. Қырғыз: калпак
4. Өзбек: sepal
5. Түрік: petal kase
6. Ағылшын: sepals
7. Испан: sépalo
8. Неміс: Kelchblatt
9. Француз: sépale
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Ұсыныстар. «Чашeлистик» сөзі қазақ тілінде «тoстаған жапырақша» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Гүл тoстағаншасы – көбінесе жасыл түске боялған, бір немесе бірнеше сыртқы қос периант шеңберлерін құрайтын тостаған жапырақшалардың жиынтығы.
2. Әзербайжан: çiçək fincan
3. Қырғыз: гүлдүн капкагы
4. Өзбек: gul kosasi
5. Түрік: çiçek kaliks
6. Ағылшын: flower calyx
7. Испан: eine tasse blume
8. Неміс: Сopa de la flor
9. Француз: calice de fleur
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Ұсыныстар. «Чашeчка цвeтка» сөзі қазақ тілінде «гүл тoстағаншасы» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Өсімдіктерді шырпу – өсуді тоқтату үшін ауылшаруашылық өсімдіктерінің артық өскіндерін немесе жоғарғы өсінділерді алып тастау.
2. Әзербайжан: bitki chasing
3. Қырғыз: өсүмдүктөрдү жулу
4. Өзбек: o`simliklarni zarb qilish
5. Түрік: bitkileri kovalamak
6. Ағылшын: chasing plants
7. Испан: persiguiendo plantas
8. Неміс: Рflanzen jagen
9. Француз: chassant les plantes
10. Бекітілген нұсқасы: чеканка – шырпу (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы: чеканка – шырпу
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «чeканка растeний» сөз тіркесі қазақ тілінде «өсімдіктерді шырпу» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Тамырдәрі, марал құлақ, маралқурай – лалагүлдің (немесе қазіргі уақытта мелантийдің) «үлкен тұқымдастарынан» шыққан көпжылдық шөптесін өсімдіктер; шамға ұқсайтын қысқа, массивті тамырсабақтары болады.
Тамырдәрі - ө с і м д і к. <латын. tolygonum otphibium > Лалагүл тұқымдасына жататын, өзен бойларында, тау беткейлерінің орта белдеулерінде өсетін, кейбір ауруларды емдеуге пайдаланылатын улы көпжылдық шөптесін өсімдік ( https://kitap.kz/ )
Маралқурай - ө с і м д і к. Биіктігі 1,5 метрден асатын, көпжылдық, шөптектес улы өсімдік. ( https://kitap.kz/ )
Өгілтіл - ө с і м д і к. <латын. anthemis> Лайлауықтар тұқымдасына жататын бір, екі және көп жылдық шөптесін өсімдіктер. ( https://kitap.kz/ )
2. Әзербайжан: damar dərmanı
3. Қырғыз: чемерица
4. Өзбек: hellebore
5. Түрік: vasküler ilaç
6. Ағылшын: hellebore
7. Испан: medicamento vascular
8. Неміс: Nieswurz
9. Француз: vératre
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: чемерица -тамырдәрі, чемерица - өгізтіл.
12.Ұсыныстар. «Чeмeрица» сөзі қазақ тілінде «тамырдәрі», «марал құлақ, маралқурай», «өгізтіл» сөздерінің бірі қолданылуы қажет деп санаймыз. Мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Алақат дәнділік – дәнді дақылдардың басындағы кейбір масақтарында дәннің болмауы.
2. Әзербайжан: yarımçıq
3. Қырғыз: эрте төрөлүү
4. Өзбек: дан эгиндери аркылуу
5. Түрік: prematürite
6. Ағылшын: through the grain
7. Испан: a través del grano
8. Неміс: durch das Korn
9. Француз: par l`intermédiaire de
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Ұсыныстар. «Чeрeззeрница» сөзі қазақ тілінде «алақат дәнділік» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз

Дефинициясы1.Мoйыл – раушангүлділер тұқымдасына жататын аласа ағаштар және (сирек) бұталар тұқымдасы. Жапырақтары қарапайым, ерте түседі.
2. Әзербайжан: quş albalı
3. Қырғыз: козу карын
4. Өзбек: qush gilosi
5. Түрік: kuş kiraz
6. Ағылшын: bird cherry
7. Испан: cerezo aliso
8. Неміс: Traubenkirsche
9. Француз: putiet
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: чeрeмуха - мойыл
12.Ұсыныстар. «Черемуха» сөзі қазақ тілінде «мойыл» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қалeмшeлeу – аналық өсімдіктен бөлінген бөлікті (қалемшені) пайдаланып өсімдіктерді вегетативті көбейтудің жасанды әдісі.
2. Әзербайжан: şlamlama
3. Қырғыз: кесүү
4. Өзбек: kesish
5. Түрік: kesimler
6. Ағылшын: cuttings
7. Испан: esquejes
8. Неміс: Stecklinge
9. Француз: greffage
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Ұсыныстар. «Чeрeнкoвание» сөзі қазақ тілінде «қалeмшeлeу» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Итoшаған – күрделігүлділер тұқымдасына жататын сары гүлдері бар батпақты жерлерде және жағалауларда өсетін шөп.
2. Әзербайжан: ardıcıllıq
3. Қырғыз: череда
4. Өзбек: ketma-ketlik
5. Түрік: sıra
6. Ағылшын: succession
7. Испан: sucesión
8. Неміс: Zweizahn
9. Француз: flot
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Чeрeда» сөзі қазақ тілінде «итошаған» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қалeмшe – вегетативті көбею үшін қолданылатын өсімдіктің арнайы бөлінген бөлшегі. Тамыр алу үшін субстратқа отырғызылады, тамыр мен бүршіктерді дамыта отырып, жаңа өсімдікке айналады. Кесуден пайда болған өсімдік аналықтың қасиеттері мен белгілерін сақтайды.
2. Әзербайжан: cutluk
3. Қырғыз: кесүү
4. Өзбек: kesish
5. Түрік: sap
6. Ағылшын: stalk
7. Испан: esqueje
8. Неміс: Steckling
9. Француз: bouture
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
Ұсыныстар. «Чeрeнок» сөзі қазақ тілінде «қалемше» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Жапырақ сағағы – жапырақ тақтасын сағаққа бекітетін сабақша. Ол жапырақ бетін күнге қаратып бұруға қабілетті әрі жапырақтардың өсімдіктерге ерекше орналасуына мүмкіндік береді.
2. Әзербайжан: gilas
3. Қырғыз: жалбырак
4. Өзбек: petiole
5. Түрік: yaprak sapı
6. Ағылшын: petiole
7. Испан: pedúnculo
8. Неміс: Stiel
9. Француз: pétiole
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Чeрeшок» сөзі қазақ тілінде «жапырақ сағағы» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Қаражидек – төмен өсетін бұта, Вакциниум тұқымының Көкбұталар тұқымдасына жататын түрі. Жидектері жеуге жарамды. Жидектер мен жапырақтар дәрілік мақсатта қолданылады.
2. Әзербайжан: yaban mersini
3. Қырғыз: черника
4. Өзбек: ko`k mevalar
5. Түрік: yaban mersini
6. Ағылшын: blueberries
7. Испан: arándano
8. Неміс: Heidelbeere
9. Француз: bleuet
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Чeрника» сөзі қазақ тілінде «қаражидек» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Ермен, қара шағыр, қара ермен – қызыл-қоңыр немесе күлгін-қоңыр сабақтары бар жусанның бір түрі.
2. Әзербайжан: qara yovşan
3. Қырғыз: кара эрмен
4. Өзбек: qora shuvoq
5. Түрік: siyah pelin
6. Ағылшын: black wormwood
7. Испан: ajenjo negro
8. Неміс: schwarzer Wermut
9. Француз: absinthe noire
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Чeрнoбыльник» сөзі қазақ тілінде «ермен» сөзімен, «қара шағыр» немесе «қара ермен» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Қарабасшөп – биіктігі 40-80 см болатын, тамыры және тік сабағы бар, жапырақтары өте аз көпжылдық үлкен ағаш.
2. Әзербайжан: qara nöqtə ağacı
3. Қырғыз: кара чекит дарагы
4. Өзбек: qora nuqta daraxti
5. Түрік: siyah nokta ağacı
6. Ағылшын: blackhead tree
7. Испан: blackhead árbol
8. Неміс: mitesser Baum
9. Француз: arbre à tête noire
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Чeрнoгoлoвник» сөзі қазақ тілінде «қарабасшөп» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қарашаған – биіктігі 10 метрден аспайтын кішкентай ағаш. Батыс Еуропа мен Кіші Азияның, Кавказдың, Қырымның ормандарында жиі ұшырасады.
2. Әзербайжан: qara ağcaqayın
3. Қырғыз: кара клен
4. Өзбек: qora chinor
5. Түрік: siyah akçaağaç
6. Ағылшын: black maple
7. Испан: arce negro
8. Неміс: schwarzer Ahorn
9. Француз: érable noir
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Ұсыныстар. «Чeрнoклен» сөзі қазақ тілінде «қарашаған» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қаратамыр – Айлаулықтар тұқымдасына жататын өсімдік түрі. Сабағы мен ұзын жапырақтарының қатты түкті болғаны үшін оған «ит тілі» деген лақап ат берілген.
2. Әзербайжан: qara kök
3. Қырғыз: каратамыр
4. Өзбек: qora ildiz
5. Түрік: siyah kök
6. Ағылшын: black root
7. Испан: raíz negra
8. Неміс: Schwarzwurzel
9. Француз: racine noire
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: чeрнoкoрeнь -қаратамыр
12. Ұсыныстар. «Чeрнoкoрeнь» сөзі қазақ тілінде «қаратамыр» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Алша өрік, алхoры, қара өрік – жемісі сүйекті, түсі қара-көк немесе қара-күрең, дәмі қышқылдау болатын, биіктігі 5-12 м, құрамында 17%-дай қант, 0,4-1,4% органикалық қышқыл, каротин, С витамині бар жеміс ағашы.
2. Әзербайжан: qara gavalı
3. Қырғыз: өрүк
4. Өзбек: qora olxo`ri
5. Түрік: kuru erik
6. Ағылшын: prunes
7. Испан: ciruelas pasas
8. Неміс: Backpflaumen
9. Француз: pruneau
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Чeрнoслив» сөзі қазақ тілінде «алша өрік», «қара өрік» сөз тіркестерімен, «алхoры» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз. Мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Түйетікен – 130 түрді қамтитын Жұлдызгүлдер тұқымдасына жататын шөптесін өсімдіктер. Олардың көпшілігіне сабақтарды гүл шоғырына дейін созатын көптеген тікенектерінің болуы тән. Оларда тікенді жапырақтар да, ошаған себеттері де болуы мүмкін.
2. Әзербайжан: тhistle
3. Қырғыз: тикен
4. Өзбек: qushqo`nmas
5. Түрік: devedikeni
6. Ағылшын: thistle
7. Испан: cardo
8. Неміс: Distel
9. Француз: chardon
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12. Ұсыныстар. «Чeртoпoлoх» сөзі қазақ тілінде «түйeтікeн» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Дәрілік пиязшөп – Қырыққабат тұқымына кіретін Сарымсақ тұқымдасының бір түрі.
2. Әзербайжан: sarımsaq dərman
3. Қырғыз: дарылык сарымсак
4. Өзбек: dorivor sarimsoq
5. Түрік: tıbbi sarımsakni
6. Ағылшын: medicinal garlic
7. Испан: ajo medicinal
8. Неміс: Knoblauch Medizinisch
9. Француз: ail médicinal
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: чeснoчник -пиязшық, лeкарствeнный - дәрілік
12.Ұсыныстар. «Чeснoчник лeкарствeнный» сөз тіркесі қазақ тілінде «дәрілік пиязшөп» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Шій, ахнатерум – астық тұқымдасына жататын көпжылдық шөптесін өсімдіктер немесе Қоңырбас (Poaceae), көбінесе бетегелермен біріктіріледі (Stipa L.), бірақ қарабайыр.
Ахнатерум - (лат. Achnatherum) - құрғақ сабақтары өнімді тоқу үшін, отын ретінде, сондай-ақ қағаз және целлюлоза өндірісі үшін шикізат ретінде қолданылатын, астық тұқымдасына жататын өсімдік.
2. Әзербайжан: çiy
3. Қырғыз: чий
4. Өзбек: chi
5. Түрік: shea
6. Ағылшын: ahnaterum
7. Испан: achnaterum
8. Неміс: Ahnatherum
9. Француз: ahnatherum
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: чий - ши
12. Ұсыныстар. «Чий» сөзі қазақ тілінде «шій» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.
«Ахнатерум» сөзі қазақ тілінде «ахнатерум» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Шынар – Шынар тұқымының ішінде (Platanus) Шынар тұқымдасына (Platanaceae) жататын ағаш, өсімдік.
2. Әзербайжан: çinar
3. Қырғыз: чинар
4. Өзбек: chinar
5. Түрік: çınar
6. Ағылшын: plane tree
7. Испан: plátano
8. Неміс: Platane
9. Француз: platane
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: чинар - шынар, чинара - шынар
12.Ұсыныстар. «Чинар» сөзі қазақ тілінде «шынар» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қайызғақшөп – тауқалақай тұқымдасына жататын көпжылдық, кейде біржылдық шөптесін өсімдіктер немесе бұталар тұқымы.
2. Әзербайжан: təmizləyici
3. Қырғыз: тазалагыч
4. Өзбек: tozalovchi
5. Түрік: temizleyici
6. Ағылшын: cleaner
7. Испан: limpiador
8. Неміс: Reiniger
9. Француз: nettoyeur
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: чистец -қайызғақшөп
12.Ұсыныстар. «Чистец» сөзі қазақ тілінде «қайызғақшөп» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Қонақ тары, қонақтары – (лат. Setária itálica subsp. italica) жемшөп және дәнді дақылдар тұқымдасының біржылдық мәдени өсімдігі.
2. Әзербайжан: çumiza
3. Қырғыз: чумиза
4. Өзбек: chumiza
5. Түрік: chumiza
6. Ағылшын: chumiza
7. Испан: chumiza
8. Неміс: Schmuddeltier
9. Француз: chumiza
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: чумиза - қонақтары, чумиза - қонақ
12.Ұсыныстар. «Чумиза» сөзі қазақ тілінде «қонақ тары» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қозықұйрық – қозықұйрықтар тұқымдасына жататын жұмсақ, иілімді саңырауқұлақтар тұқымы.
Шампиньoн – (фр. «champignon» -«саңырауқұлақ»).
2. Әзербайжан: champignon
3. Қырғыз: козу карын
4. Өзбек: champignon
5. Түрік: şampanya
6. Ағылшын: champignon
7. Испан: champiñón
8. Неміс: Champignon
9. Француз: champignon
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Шампиньoн» сөзі қазақ тілінде «қoзықұйрық» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Шабдарбеде – бұршақ тұқымдасына жататын бір жылдық, кейде күздік шөптесін өсімдік. Биіктігі орта есеппен 20-дан 60 см-ге дейін жетеді.
2. Әзербайжан: fars yonca
3. Қырғыз: перс беде
4. Өзбек: fors yonca
5. Түрік: farsça yonca
6. Ағылшын: persian clover
7. Испан: trébol persa
8. Неміс: persischer Klee
9. Француз: trèfle persan
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: шабдар - шабдар, пeрсидский клeвeр - шабдар беде
12. Ұсыныстар. «Шабдар» сөзі қазақ тілінде «шабдар» сөзімен, «пeрсидский клeвeр» сөз тіркесі «шабдарбeдe» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Шатыраш, сәлбен – Тауқалақай тұқымдасына жататын көпжылдық шөптесін өсімдіктер мен бұталардың үлкен тұқымы.
Шалфе́й, немесе Са́львия - ( лат. Salvia) – күшті тамыры мен бұталары, сабақтары бар шөп.
Шалфей - сәлбен, шалфей - шәлпи (Қалиев Б. Өсімдік атауларының орысша-қазақша және қазақша-орысша сөздігі 2-басылым, 2005)
2. Әзербайжан: adaçayı
3. Қырғыз: шалфей
4. Өзбек: adaçayı
5. Түрік: adaçayı
6. Ағылшын: sage
7. Испан: salvia
8. Неміс: Salbei
9. Француз: sauge
10. Бекітілген нұсқасы: шалфей - сәлбен (1998)
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын негізге ала отырып, «шалфей» сөзі қазақ тілінде «шатыраш» сөзімен, «сальвия» сөзі қазақ тілінде «сәлбен» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1.Зағфран, запырангүл – жыланқияқ немесе құртқашаштар тұқымдасына жататын көпжылдық шөптесін өсімдіктер тұқымы.
Шафран – (араб. زَعْفَرَان‎ zaʿfarān) - «сары жапырақты» деген мағынаны білдіреді.
Крокус - (лат. Crócus satívus) - құрт тәрізді шөптесін көпжылдық өсімдік.
2. Әзербайжан: zəfəran
3. Қырғыз: шафран
4. Өзбек: safron
5. Түрік: safran
6. Ағылшын: saffron
7. Испан: azafrán
8. Неміс: Safran
9. Француз: safran
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: шафран - зағыпаран, шафран - запырангүл, шафран -запыран
12.Ұсыныстар. «Шафран» сөзі қазақ тіліне «запырангүл», «бозғалдақ», «ботатабан» сөздерімен, «крокус» сөзі қазақ тілінде «зағыпыран» сөзімен аударылады. Мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1.Тұт, тұт ағашы - Еуразия, Африка және Солтүстік Американың жылы қоңыржай және субтропикалық аймақтарында таралған 17 түрден тұратын Тұт тұқымдас (Moraceae) ағаштар.
2. Әзербайжан: yekə amciq
3. Қырғыз: тут
4. Өзбек: tut
5. Түрік: dut
6. Ағылшын: mulberry
7. Испан: morera
8. Неміс: Maulbeere
9. Француз: mûrier
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: тутовое дерево - тұт ағашы
12.Ұсыныстар. «Шелковица» сөзі қазақ тіліне «тұт» сөзімен, «тутoвoe дeрeвo» сөз тіркесі қазақ тілінде «тұт ағашы» сөз тіркесімен аударылады.

Дефинициясы1. Шеңгел - Бұршақ тұқымдасына жататын бұта. Құм, саз, топырақты жерлерде, жайылымдардағы бұталардың арасында, өзен-көл жағасында, қиыршық тасты сортаңдарда, тақырларда өседі. Сабағы тықыр, кейде күмістей жылтыр, тікенді қабығы қара қоңыр түсті. Жапырағы қос қауырсын пішіндес, қысқа тікенекті.
2. Әзербайжан: şengil
3. Қырғыз: шенгел
4. Өзбек: shengil
5. Түрік: şengil
6. Ағылшын: shengel
7. Испан: schengel
8. Неміс: Schengil
9. Француз: schengil
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: шенгиль - шеңгел
12.Ұсыныстар. «Шенгиль» сөзі қазақ тілінде «шеңгел» сөзімен қолданылуы қажет.

Дефинициясы1. Қара қамыс, еркек қамыс, қарақамыс, еркекқамыс – дәнді дақылдар тұқымдасына жататын өсімдіктер тұқымы. Көпжылдық, көбінесе үлкен шашақты гүлшоғыры бар, өте биік өсетін шөптер. Жерорта теңізінде және Азия мен Американың субтропикалық және тропикалық аймақтарында 25-ке жуық түрі кездеседі.
Эриантус – (грек. «eri» - «жүн» және «anthus» - гүл).
Шерстоцвет - жүнбас (Қалиев Б. Өсімдік атауларының орысша-қазақша және қазақша-орысша сөздігі 2-басылым, 2005)
2. Әзербайжан: eriantus
3. Қырғыз: эриантус
4. Өзбек: erianthus
5. Түрік: erianthus
6. Ағылшын: erianthus
7. Испан: erianthus
8. Неміс: Erianthus
9. Француз: erianthus
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Шерстоцвет» сөзі қазақ тіліне «қара қамыс», «еркек қамыс» сөз тіркестерімен, «қарақамыс», «еркекқамыс» сөздерімен аударылады. Мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Бүрген – (серб.- хоре. - бұта) – биіктігі шамамен 3-4 метр болатын, жапырақты, құрғақшылыққа төзімді, бұталар мен төмен өсетін ағаштардан тұратын Жерорта теңізі өсімдіктерінің түрі.
2. Әзербайжан: şiblyak
3. Қырғыз: шибляк
4. Өзбек: shiblyak
5. Түрік: shiblyak
6. Ағылшын: shiblyak
7. Испан: šibljak
8. Неміс: Schibljak
9. Француз: šibljak
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы:
12.Ұсыныстар. «Шибляк» сөзі қазақ тілінде «бүрген» сөзімен қолданылуы қажет.

Дефинициясы1. Сояу тікен – өсімдіктердегі үшкір, қатты, әдетте сүйір болатын түзілімдер.
2. Әзербайжан: tikan
3. Қырғыз: тикен
4. Өзбек: boshoq
5. Түрік: diken
6. Ағылшын: spike
7. Испан: espina
8. Неміс: Dorn
9. Француз: épine
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: шип - қылтанақ, шип - тікен, шип - қылқан
12.Ұсыныстар. «Шип» сөзі қазақ тілінде «сояу тікен» сөз тіркесімен қолданылуы қажет.

Дефинициясы1. Қарағай бүрі, қарағайбүршік – ашық тұқымдылардың бұтақтарының ұштарында қабыршақтармен жабылған кішкентай түзілімдер түрінде дамитын түрленген өркендер.
2. Әзербайжан: konus
3. Қырғыз: кесек
4. Өзбек: zarba
5. Түрік: yumru
6. Ағылшын: cone
7. Испан: chichón
8. Неміс: Beule
9. Француз: bosse
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: шишка - бүршік, шишка - бүр
12.Ұсыныстар. «Шишка» сөзі қазақ тілінде «қарағайбүршік» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз. Алайда мұндай бүршік шыршада да болады. Сондықтан мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Аспа – бау-бақша және жүзім шаруашылығында өсімдіктерді тіреп тұратын, торлы құрылым. Өздігінен тіректерге жабысатын өсімдіктерге арналған торлардан айырмашылығы: торларда өсімдік өсінділері белгілі бір жолмен кесіліп, белгілі бір тәртіппен бекітіледі.
Шпалера - (итал. spalliera, spalla – тірек, иін).
2. Әзербайжан: şpalera
3. Қырғыз: байланыш
4. Өзбек: espalier
5. Түрік: kafes
6. Ағылшын: trellis
7. Испан: espaldera
8. Неміс: Spalier
9. Француз: palissage
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Шпалера» сөзінің қазақ тілінде «аспа» сөзімен аударылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Саумалдық, асжапырақ – біржылдық шөптесін өсімдік. Тәжігүлділер тұқымдасының саумалдық тұқымына жататын түрі. Асшөптердің ең көп таралған және қоректік түрлерінің бірі.
Шпинат - (лат. «spinacia») бір өсімдік емес, бірнеше биологиялық түрлерді қамтитын тұқым.
2. Әзербайжан: ispanaq
3. Қырғыз: шпинат
4. Өзбек: ismaloq
5. Түрік: ıspanak
6. Ағылшын: spinach
7. Испан: espinaca
8. Неміс: Spinat
9. Француз: épinards
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: шпинат -саумалдық, шпинат - асшөп
12.Ұсыныстар. «Шпинат» сөзі қазақ тілінде «саумалдық» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Шақша – гүл тостағанының немесе жапырақшасының толық ұзарған өскіні. Әдетте бөлінетін балшырынның жиналуы үшін қызмет етеді.
2. Әзербайжан: sporets
3. Қырғыз: шпорец
4. Өзбек: spurs
5. Түрік: şırınga
6. Ағылшын: spur
7. Испан: spurs
8. Неміс: Sporn
9. Француз: éperon
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Шпорец» сөзінің қазақ тілінде «шақша» сөзімен қолданылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Сүңгек, сидам – ағаш діңінің тамыр мойнынан ұшар басының төменгі қабатының бірінші қаңқа тармағына дейінгі бөлігі.
Штамб – (нем. «Stamm» - «дің»).
2. Әзербайжан: çılpaq
3. Қырғыз: жылаңач
4. Өзбек: yalang`och
5. Түрік: çıplak
6. Ағылшын: bare
7. Испан: desnudo
8. Неміс: Entblößt
9. Француз: dénudé
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: штамб - сүңгек, штамб - сидам
12.Ұсыныстар. «Штамб» сөзінің қазақ тілінде «сүңгек», «сидам» сөздерімен қолданылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Айдаргүл – 80-ге жуық түрді қамтитын құлқайырлар тұқымдасына жататын гүлді өсімдіктер тұқымы. Көпжылдық, екі жылдық, жылдық шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: kök-qızılgül
3. Қырғыз: роза сабагы
4. Өзбек: gul poyasi
5. Түрік: kök-gül
6. Ағылшын: stock-rose
7. Испан: stock-rosa
8. Неміс: Stock-rose
9. Француз: stock-rose
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: шток-роза -айдаргүл, роза - раушан
12. Ұсыныстар. «Шток-роза» сөзінің қазақ тілінде «айдаргүл» сөзімен қолданылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Қымыздық – тарандар тұқымдасының бір және көпжылдық шөптері мен шала бұталары.
2. Әзербайжан: schavel
3. Қырғыз: ат кулак
4. Өзбек: sorrel
5. Түрік: kuzukulağı
6. Ағылшын: sorrel
7. Испан: acedera
8. Неміс: Sauerampfer
9. Француз: oseille
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: щавель -қымыздық
12.Ұсыныстар. «Щавель» сөзі қазақ тілінде «қымыздық» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Атқұлақ – көпжылдық шөптесін өсімдік. Тарандар тұқымдасының қымыздық тұқымына жататын түрі.
2. Әзербайжан: at sorrel
3. Қырғыз: ак кулак
4. Өзбек: ot otquloq
5. Түрік: at kuzukulağı
6. Ағылшын: horse sorrel
7. Испан: acedera de caballo
8. Неміс: Sauerampfer
9. Француз: oseille de cheval
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: шавель конский - атқұлақ
12.Ұсыныстар. «Шавель конский» сөз тіркесі қазақ тілінде «атқұлақ» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қымыздық сабағы – Тарандар тұқымдасына жататын бір және көпжылдық өсімдіктің бөлігі.
2. Әзербайжан: schavelnik
3. Қырғыз: ат кулак
4.Өзбек: sorrel
5. Түрік: kuzukulağı
6. Ағылшын: sorrel
7. Испан: alazán
8. Неміс: Sauerampfer
9. Француз: oseille
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Щавeльник» сөзінің қазақ тілінде «қымыздық сабағы» сөз тіркесімен қолданылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Итқонақ, мысыққұйрық – астық немесе қоңырбас тұқымдастарына жататын біржылдық өсімдіктер. Бұл тұқымның кейбір түрлері ежелде тамақ және жемшөп өсімдіктері ретінде қолданыған.
Итқонақ. ө с і м д і к. <латын. setaria>. Көбінесе тарымен бірге өсетін астық тұқымдасы итқонақ туысына жататын арам шөп.
2. Әзербайжан: kıllar
3. Қырғыз: түкчөлөр
4. Өзбек: tuklar
5. Түрік: kıl fırçası
6. Ағылшын: bristles
7. Испан: cerda
8. Неміс: Borstel
9. Француз: chaume
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: щетинник -итқонақ, мышей - мысыққұйрық, сорняк -арамшөп
12. Ұсыныстар. «Щетинник» сөзі қазақ тілінде «итқонақ», «шиқонақ» сөздерімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Қылтаншөп, келтекшөп – дәнді дақылдар немесе қоңырбас тұқымдасына жататын бір жылдық шөп.
Эгилопс – (лат. «aégilops» - бір жылдық шөптесін өсімдік).
2. Әзербайжан: egilops
3. Қырғыз: эгилопс
4. Өзбек: egilops
5. Түрік: egilops
6. Ағылшын: egilops
7. Испан: aegilop
8. Неміс: Egilops
9. Француз: égilope
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: эгилопс -қылтаншөп, эгилопс - келтекшөп, эгилопс -қосмалдық
12. Ұсыныстар. «Эгилопс» сөзі қазақ тіліне «қылтаншөп», «келтекшөп» сөздерімен аударылады.

Дефинициясы1. Сужапырақ – сукөріктер тұқымдасына жататын көпжылдық су шөптерінің бір түрі.
Элодея – (лат. «elodea» - «су өсімдігі»).
2. Әзербайжан: elodeya
3. Қырғыз: элодей
4. Өзбек: elodea
5. Түрік: elodea
6. Ағылшын: elodea
7. Испан: elodea
8. Неміс: Wasserpest
9. Француз: élodée
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
Ұсыныстар. «Эгодея» сөзінің қазақ тіліне «сужапырақ» сөзімен аударылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Күшала, қарақұлақ – шаянот тұқымдасына жататын шөптесін өсімдіктер. Шамамен 9 түрді қамтиды.
Эминиум – (лат. «eminium» - атау ежелгі «eminion» атауынан шыққан).
Эминиум - қарақұлақ, эминиум - ит күшала, эминиум - қарапышақ, эминиум - қарынжарық (Қалиев Б. Өсімдік атауларының орысша-қазақша және қазақша-орысша сөздігі 2-басылым, 2005)
Күшала. ө с і м д і к. <латын. eminium> Шаянот тұқымдасына жататын улы түйнекті көпжылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: eminium
3. Қырғыз: эминиум
4. Өзбек: еminium
5. Түрік: eminium
6. Ағылшын: eminium
7. Испан: еminium
8. Неміс: Eminium
9. Француз: eminium
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: эминиум - күшала
12.Ұсыныстар. Эминиус» сөзінің қазақ тіліне «күшала» сөзімен аударылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Құланқұйрық – бұршақ тұқымдасына жататын өсімдіктер тұқымы. Жіңішке жасыл өскіндері бар бұталар немесе кішкентай ағаштар.
Эрeмoспартoн – (лат. «eremosparton» - бұршақ тұқымдасына жататын гүлді өсімдіктің бір түрі).
Құланқұрық. 1. ө с і м д і к. <eremosparton songaricum>. Сабағы түп жағынан бұтақтанып өсетін, мал жемейтін улы өсімдік. 2. Биіктігі 40–80 см, жапырағы жарғақ қабыршақ тәрізді, гүл сағағы қысқа, тостағаншасы түкті бұршақ тұқымдасына жататын бұта.
2. Әзербайжан: eremosparton
3. Қырғыз: эремоспартон
4. Өзбек: eremosparton
5. Түрік: eremosparton
6. Ағылшын: eremosparton
7. Испан: eremosparton
8. Неміс: Eremosparton
9. Француз: eremosparton
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: эремоспартон -құланқұйрық
12.Ұсыныстар. «Эремоспартон» сөзінің қазақ тіліне «құланқұйрық» сөзімен аударылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Шырыш – Асфодель тұқымдасының ішінде Ксанторреев тұқымына кіретін көпжылдық шөптесін өсімдіктер.
Эрeмурус – (лат. «еrémurus» - көпжылдық шөптесін өсімдік).
Эрeмурус - шырын (Қалиев Б. Өсімдік атауларының орысша-қазақша және қазақша-орысша сөздігі 2-басылым, 2005)
Шырыш. 1. ө с і м д і к. Тамырынан желім алатын, құмда өсетін малазықтық өсімдік. 2. ө с і м д і к. <латын. eremurus> Таулы аймаққа өсетін, сабағы жапырақсыз, гүлі ақ, қызғылт, сары не қоңыр түсті көпжылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: eremurus
3. Қырғыз: былжыр
4. Өзбек: shilliqqurt
5. Түрік: balgam
6. Ағылшын: eremurus
7. Испан: eremurus
8. Неміс: Eremurus
9. Француз: eremurus
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: эремурус - шырыш
12.Ұсыныстар. «Эремурус» сөзінің қазақ тіліне «шырыш» сөзімен аударылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Эспарцет – (лат. оnobrýchis) - бұршақ тұқымдасына жататын өсімдіктер тұқымы. Орта және Оңтүстік Еуропада, Солтүстік Африкада және Батыс Азияда өсетін 200-ден астам жабайы түрі белгілі.
2. Әзербайжан: esparset
3. Қырғыз: эспарцет
4. Өзбек: esparcet
5. Түрік: koruma alanı
6. Ағылшын: esparcet
7. Испан: esparceta
8. Неміс: Esparsette
9. Француз: sainfoin
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Эспарцeт» сөзі қазақ тілінде «эспарцeт» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Торқұн, айдаһаршөп – көпжылдық шөптесін өсімдік, жусан немесе жұлдызгүлдер тұқымдасының түрі.
Эстрагон – (франц. «estragon» - дәмдеуіш ретінде қолданылатын хош иісті өсімдік.)
Айдаршөп. <латын. corydalis>. Үлпілдек гүлді, ұзын сабақты, көкнәр тұқымдасына жататын көпжылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: tarhun
3. Қырғыз: тархун
4. Өзбек: tarhun
5. Түрік: tarhun
6. Ағылшын: tarragon
7. Испан: estragón
8. Неміс: Estragon
9. Француз: estragon
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: тархун - тархун, эстрагон - эстрагон, эстрагон - торқұн, тархун -торқұн
12.Ұсыныстар. «Эстрагон» сөзі қазақ тіліне «эстрагон», «шырғалжың» сөздерімен аударылады. «Тархун» сөзінің қазақ тіліне «торқұн», «айдаршөп» сөздерімен аударылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Бозизен – алабота тұқымдасына жататын өсімдіктер түрі.
Эхинoпсилoн – (лат. «еcinops» - өсімдік атауы).
Бозизен. б о т а н и к а л ы қ. <латынша echinopsilon sedoides>. Алабұта тұқымдас бір жылдық шөптесін өсімдік.
2. Әзербайжан: echinopsilon
3. Қырғыз: эхинопсилон
4. Өзбек: echinopsilon
5. Түрік: ekinopsilon
6. Ағылшын: echinopsilon
7. Испан: echinopsilon
8. Неміс: Echinopsilon
9. Француз: echinopsilon
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Эхинoпсилoн» сөзі қазақ тілінде «бoзизeн» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Шиқылдақ – құртқашаш тұқымдасына жататын шөптесін өсімдіктер тұқымы. Солтүстік Африка мен Жерорта теңізінде, Кавказда, Батыс және Орта Азияда кең таралған. Тамаша шиқылдақ, көкшіл шиқылдақ, сүйсін шиқылдақ және т.б. түрлері бар.
Юнона – (лат. «Juno» - ежелгі Рим әйел-құдайы Юнонаның құрметіне аталған).
2. Әзербайжан: yunon
3. Қырғыз: юнона
4. Өзбек: juno
5. Түрік: juno
6. Ағылшын: juno
7. Испан: juno
8. Неміс: Juno
9. Француз: junon
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: юнона - шиқылдақ
12.Ұсыныстар. «Юнона» сөзі қазақ тілінде «шиқылдақ» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Жидек – кішкентай шырынды немесе етті жеміс, әдетте бұталы немесе шөптесін өсімдіктер.
2. Әзербайжан: giləmeyvə
3. Қырғыз: жемиштер
4. Өзбек: berry
5. Түрік: yemiş
6. Ағылшын: berry
7. Испан: baya
8. Неміс: Beere
9. Француз: baie
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: ягода - жидек
12.Ұсыныстар. «Ягода» сөзі қазақ тілінде «жидек» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Жидектік – жидек өсімдіктері, жидектер өсетін немесе өсірілетін жер.
2. Әзербайжан: yekə amciq
3. Қырғыз: жемиштик
4. Өзбек: berry
5. Түрік: çilek, meyve
6. Ағылшын: berry field
7. Испан: plantación de bayas
8. Неміс: Beerenanlage
9. Француз: berry
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: ягодник - жидектік
12.Ұсыныстар. «Ягодник» сөзі қазақ тілінде «жидектік» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Теміртікен, шөгіртікен – Оңтүстік Еуропада, Оңтүстік Азияда, Африкада, Солтүстік Америкада және Солтүстік Австралияда қоңыржай және тропикалық климатта өсетін біржылдық шөптесін өсімдік.
Теміртікен. ө с і м д і к. <латын trіbulus> Жер бетінде тырбиып жататын, төменгі жағы тарамдалған, таулы жерде өсетін түйетабандар тұқымдасына жататын біржылдық өсімдік.
2. Әзербайжан: çapa
3. Қырғыз: казыктар
4. Өзбек: langarlar
5. Түрік: çapalar
6. Ағылшын: anchors
7. Испан: anclas
8. Неміс: Аnker
9. Француз: ancres
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. «Якорцы» сөзінің қазақ тіліне «теміртікен», «шөгіртікен» сөздерімен аударылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1. Қанатжеміс – қырыққабат тұқымдасына жататын біржылдық және көпжылдық өсімдік тұқымы.
Қанатжеміс. ө с і м д і к. латын thlaspi. Орамжапырақ тұқымдасына жататын бір және көпжылдық өсімдік.
2. Әзербайжан: gödəkçə
3. Қырғыз: ярутка
4. Өзбек: langarlar
5. Түрік: yarutka
6. Ағылшын: thlaspi
7. Испан: thlaspi
8. Неміс: Thláspi
9. Француз: thlaspi
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: ярутка -қанатжеміс
12.Ұсыныстар. «Ярутка» сөзі қазақ тілінде «қанатжеміс» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Шаған – зәйтүн тұқымдасынан шыққан ағаш өсімдіктерінің тұқымы.
Шаған. б о т а н и к а л ы қ. <латын. fraxіnus> Зәйтүн тұқымдасына жататын, жапырағы түсетін ағаш.
2. Әзербайжан: kül
3. Қырғыз: күл
4. Өзбек: kul daraxti
5. Түрік: kül
6. Ағылшын: ash
7. Испан: fresno
8. Неміс: Esche
9. Француз: frêne
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: ясень - шаған
12.Ұсыныстар. «Ясень» сөзі қазақ тілінде «шаған» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Ақшаған, күймесгүл, ерең – Жерорта теңізінен Қиыр Шығысқа дейін таралған, Руталылар тұқымдасының шағын тұқымына жататын өсімдік түрі.
Ясенец - ерең (Қалиев Б. Өсімдік атауларының орысша-қазақша және қазақша-орысша сөздігі 2-басылым, 2005)
Күймесгүл. ө с і м д і к. <латын dictamnus> Гүлі күлгін қызғылт, қосжынысты, бес тостағаншасы, бес күлтесі, он аталығы, бес ұялы аналығы болатын рута тұқымдасына жататын көпжылдық өсімдік.
Ерең. ө с і м д і к. Денесінен от алғыш эфир майын бөліп шығаратын бұта.
2. Әзербайжан: yasenets
3. Қырғыз: күл
4. Өзбек: kul daraxti
5. Түрік: dişbudak
6. Ағылшын: ash tree
7. Испан: yasenets
8. Неміс: Esche
9. Француз: dictame
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: ясенец - күймесгүл
12.Ұсыныстар. «Ясенең» сөзінің қазақ тіліне «ақшаған», «күймесгүл», «ерен» сөздерімен аударылуын мамандармен ақылдасу керек.

Дефинициясы1.Мүйізшөп – Солтүстік жарты шардың қоңыржай аймақтарында таралған Қалампыр тұқымдасына жататын шөптесін өсімдіктер тұқымы. Түрлердің жалпы саны 200-ге жуық.
2. Әзербайжан: evde cekilmis
3. Қырғыз: ясколка
4. Өзбек: jaskolka
5. Түрік: benkolka
6. Ағылшын: hornbeam
7. Испан: tomillo
8. Неміс: Thymian
9. Француз: thym
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: ясколка - мүйізшөп
12.Ұсыныстар. «Ясколка» сөзі қазақ тілінде «мүйізшөп» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Авторитарлық жүйе - халық басқарушыны таңдай алмайтын және заң жүзінде ауыстыра алмайтын саяси жүйе.
Авторитарный (лат. auctoritas – билік, ықпал)
Система (көне грек. σύστημα «тұтас, бөлшектерден құралған; қосылыс»)
2. Әзербайжан: avtoritar sistem
3. Қырғыз: авторитардык система
4. Өзбек: avtoritar tizim
5. Түрік: otoriter sistem
6. Ағылшын: authoritarian system
7. Испан: sistema autoritario
8. Неміс: autoritäres System
9.Француз: système autoritaire
Бекітілген нұсқасы: авторитарный - авторитарлық (2018), система - жүйе (2020)
Заңнамадағы қолданысы: авторитарный - авторитарлық, система - жүйе
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « авторитарная система » сөз тіркесі қазақ тілінде « авторитарлық жүйе » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыАзаматтық дін - Батыс елдерінде (мысалы, АҚШ-та) салт-дәстүрлерді, наным-сенімдерді және рәміздерді қастерлеп сақтауға ықпал ететін сенім жүйесі.
Религия (лат. religio «ұяттылық; дін»
Әзербайжан: vətəndaş dini
Қырғыз: жарандык дин
Өзбек: fuqarolik dini
Түрік: sivil din
Ағылшын: civil religion
Испан: religión civil
Неміс: bürgerliche Religion
Француз: religion civile
Бекітілген нұсқасы: гражданская служба -азаматтық қызмет (2016), религия - дін (2019)
Заңнамадағы қолданысы: гражданская - азаматтық, религия - дін
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «гражданская религия » сөз тіркесі қазақ тілінде « азаматтық дін » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыАзшылдық топ – мәдени, экономикалық және саяси тұрғыдан бағынышты топ.
Гру́ппа (нем. Gruppe немесе фр. groupe) – бір нәрсенің жиынтығы.
Әзербайжан: azlıq qrupu
Қырғыз: азчылык тобу
Өзбек: ozchilik guruhi
Түрік: azınlık grubu
Ағылшын: minority group
Испан: grupo minoritario
Неміс: Minderheitengruppe
Француз: groupe minoritaire
10. Бекітілген нұсқасы: внешняя группа -сыртқы топ (2021)
Заңнамадағы қолданысы: меньшинства - азшылық, группа - топ
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «группа меньшинства » сөз тіркесі қазақ тілінде « азшылдық топ » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы«Ақ жағалылар» немесе кеңсе қызметкерлерінің қылмысы – жоғары лауазымды адамдардың өзгелерге өктемдігін жүргізу мақсатымен жасаған қылмыстары.
Офис (лат. officium «қызмет, міндет; борыш, міндеттеме»)
Персонал (лат. personalis «жеке», реrsōnа «бетперде, жеке тұлға»
Әзербайжан: «ağ yaxası» və ya ofis işçilərinin cinayəti
Қырғыз: «ак жакалар» же кеңсе кызматкерлеринин кылмышы
Өзбек: «oq yoqalar» yoki ofis xodimlarining jinoyati
Түрік: «beyaz yakalı» veya ofis personelinin suçu
Ағылшын: «white collars» or the crime of office staff
Испан: «cuello blanco» o el crimen del personal de oficina
Неміс: «weiße Kragen» oder das Verbrechen des Büropersonals
Француз: les «cols blancs» ou le crime du personnel de bureau
Бекітілген нұсқасы: кеңсе - офис (2018), персонал - қызметкерлер құрамы (2005), преступление - қылмыс (2020)
Заңнамадағы қолданысы: белые воротники - ақ жағалылар, офис - кеңсе, персонал - персонал, преступление - қылмыс
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, ««белые воротники» или преступление офисного персонала » сөз тіркесі қазақ тілінде « «ақ жағалылар» немесе кеңсе қызметкерлерінің қылмысы » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыАқ нәсіл мәртебесі – «ақ» тұрғындардың нәсілдік ерекшелігі үшін ғана тиесілі артықшылығы.
Раса (франц. race, итал. razza – ру, тұқым, тайпа)
Статус (лат. status « жағдай, қалып»)
Әзербайжан: ağ irq statusu
Қырғыз: ак жарыш статусу
Өзбек: oq irqning holati
Түрік: beyaz ırk statüsü
Ағылшын: status of the white race
Испан: condición de raza blanca
Неміс: status der weißen Rasse
Француз: statut de race blanche
Бекітілген нұсқасы: статус - статус, нәсіл (1990)
Заңнамадағы қолданысы: белая - ақ, раса - нәсіл, статус - мәртебе
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «статус белой расы » сөз тіркесі қазақ тілінде « ақ нәсіл мәртебесі » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыАлғашқы әлеуметтену – туғаннан бастап жеке тұлға болып қалыптасқанға дейінге кезең.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Әзербайжан: ilkin sosiallaşma
Қырғыз: баштапкы социалдашуу
Өзбек: birlamchi sotsializatsiya
Түрік: birincil sosyalleşme
Ағылшын: primary socialization
Испан: socialización primaria
Неміс: primäre Sozialisierung
Француз: socialisation primaire
Бекітілген нұсқасы: социализация - әлеуметтену (2019)
Заңнамадағы қолданысы: первичная - алғашқы, социализация - әлеуметтену
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «первичная социализация » сөз тіркесі қазақ тілінде « алғашқы әлеуметтену » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыАлдын ала әлеуметтену – адамның нақты іскери ұйымға енуге дейінгі алған білімі мен мәдениетін көрсететін кезең.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Әзербайжан: ilkin sosiallaşma
Қырғыз: алдын ала социалдашуу
Өзбек: dastlabki sotsializatsiya
Түрік: ön sosyalleşme
Ағылшын: preliminary socialization
Испан: socialización previa
Неміс: vorläufige Sozialisierung
Француз: pré-socialisation
Бекітілген нұсқасы: социализация -әлеуметтену (2019)
Заңнамадағы қолданысы: предварительная - алдын ала, социализация - әлеуметтену
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «предварительная социализация » сөз тіркесі қазақ тілінде « алдын ала әлеуметтену » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБаламалы іс-қимыл – жеке көзқарастар мен іс-әрекеттерде аздаған өзгерістер жасауға бағытталған іс-қимыл.
Альтернативный (лат. alternativus, alternatus «кезектесетін», alternare «кезектесу, ауысу, тербелу», alter «екінің бірі»
Әзербайжан: alternativ hərəkətlər
Қырғыз: альтернативдик кыймылдар
Өзбек: muqobil harakatlar
Түрік: alternatif hareketler
Ағылшын: alternative movements
Испан: movimientos alternativos
Неміс: alternative Bewegungen
Француз: mouvements alternatifs
10. Бекітілген нұсқасы: альтернатива - балама (2018), движения качательные - тербелмелi қозғалыстар (2019)
Заңнамадағы қолданысы: альтернативные - баламалы, движения -қозғалыстар
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «альтернативные движения » сөз тіркесі қазақ тілінде « баламалы іс-қимыл » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыАңшылық-терімшілік қоғамдары - жабайы жануарларды аулау немесе жеуге жарамды өсімдіктерді жинау арқылы өмір сүретін қоғам.
Әзербайжан: ovçuluq-toplayıcı cəmiyyətlər
Қырғыз: аңчылык-жамааттык коомдор
Өзбек: ovchilik va jamoaviy jamiyatlar
Түрік: avcılık ve kolektif toplumlar
Ағылшын: hunting and gathering societies
Испан: sociedades de caza y recolección
Неміс: jagd- und Sammlungsgesellschaften
Француз: sociétés de chasse-cueillette
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: охотничье-аңшылық, собирательство-терімшілік
12.Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «охотничье-собирательные общества » сөз тіркесі қазақ тілінде « аңшылық-терімшілік қоғамдары » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыАралас отбасы – ерлі-зайыптылардың бірінің немесе екеуінің де алдыңғы некесінен баласы бар отбасы.
Әзербайжан: qarışıq ailə
Қырғыз: аралаш үй-бүлө
Өзбек: aralash oila
Түрік: karışık aile
Ағылшын: mixed family
Испан: familia mixta
Неміс: gemischte Familie
Француз: famille mixte
10.Бекітілген нұсқасы: крепь смешанная - аралас бекітпе (2021), семья - отбасы (1992)
Заңнамадағы қолданысы: смешанная - аралас, семья - отбасы
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «смешанная семья » сөз тіркесі қазақ тілінде « аралас отбасы » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыАстаналық статистикалық аудан – 50 мыңнан астам халқы бар және айналасындағы аймақтармен экономикалық әрі әлеуметтік қарым-қатынас орнатқан аудан.
Статистика (лат. status – істің жағдайы)
Район (фр. rayon – «араның ұясы»)
Әзербайжан: paytaxt statistika rayonu
Қырғыз: метрополитен статистикалык району
Өзбек: metropolitan statistika tumani
Түрік: büyükşehir istatistik bölgesi
Ағылшын: metropolitan statistical area
Испан: área estadística metropolitana
Неміс: statistisches Hauptstadtgebiet
Француз: région statistique métropolitaine
Бекітілген нұсқасы: статистикалық дерекқор (2020)
Заңнамадағы қолданысы: столичный - астаналық, статистический - статистикалық, район - аудан
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «столичный статистический район » сөз тіркесі қазақ тілінде « астаналық статистикалық аудан » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Астана шегінен тыс статистикалық аудан – үлкен қаласы да, ондай қаламен тығыз байланысы да жоқ аудан.
Статистика ( лат. status – істің жағдайы)
Район (фр. rayon – «араның ұясы»)
2. Әзербайжан: paytaxtdan kənarda statistik rayon
3. Қырғыз: борбордон тышкары статистикалык район
4. Өзбек: poytaxt tashqarisidagi statistik tuman
5. Түрік: başkentin dışındaki istatistik bölgesi
6. Ағылшын: statistical area outside the capital
7. Испан: área estadística fuera de la capital
8. Неміс: statistisches Gebiet außerhalb der Hauptstadt
9. Француз: zone statistique hors de la capitale
10. Бекітілген нұсқасы: статистикалық дерекқор (2020)
11. Заңнамадағы қолданысы: столица-астана, статистический-статистикалық, район-аудан, пределами-тыс
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «статистический район за пределами столицы » сөз тіркесі қазақ тілінде « астана шегінен тыс статистикалық аудан » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Астыртын оқу жоспары – мектепте оқытылатын негізгі мәдени дерекнамалардан тұратын, мемлекеттік және жекеменшік мектептер жастарды теңсіздікті қабылдауға үйрететін оқу жоспары.
План (лат. planta – «аяқ ізі»)
2. Әзербайжан: gizli təlim planı
3. Қырғыз: жачырын окуу планы
4. Өзбек: yashirin o`quv dasturi
5. Түрік: gizli müfredat
6. Ағылшын: underground curriculum
7. Испан: plan de estudios clandestino
8. Неміс: unterirdischer Lehrplan
9. Француз: programme clandestin
10. Бекітілген нұсқасы: учебный план - оқу жоспары (2015)
11. Заңнамадағы қолданысы: подпольный-астыртын, учебный-оқу, план-жоспар
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «подпольный учебный план » сөз тіркесі қазақ тілінде « астыртын оқу жоспары » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Ат таңу теориясы – девиантты сияқты көрінетін адамдарға және нақты мінез-құлыққа байланысты берілетін атауды түсіндіретін теория.
Теория (көне грек. θεωρία «қарау, байқау; зерттеу; ғылым»)
2. Әзербайжан: şəxsi bağlama nəzəriyyəsi
3. Қырғыз: ысым байлоо теориясы
4. Өзбек: ismlarni bog`lash nazariyasi
5. Түрік: isim bağlama teorisi
6. Ағылшын: the theory of nominal binding
7. Испан: teoría de la vinculación de nombres
8. Неміс: theorie der Namensbindung
9. Француз: théorie de la liaison nominative
10. Бекітілген нұсқасы: имя - ат (1971-1981), теория расписаний - кестелер теориясы (2021)
11. Заңнамадағы қолданысы: теория -теория, имя - ат, привязка - таңу
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «теория именной привязки » сөз тіркесі қазақ тілінде « ат таңу теориясы » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Ауызбірлік, ауызбіршілік – өзара әрекеттесудің жоғары деңгейде, күшті сезіммен және тәуелділікпен ерекшеленуі.
2. Әзербайжан: birlik
3. Қырғыз: биримдик
4. Өзбек: birlik
5. Түрік: birlik
6. Ағылшын: unity
7. Испан: unidad
8. Неміс: Einheit
9. Француз: unité
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: единство - ауызбірлік, единство - ауызбіршілік
12. Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «единство » сөзі мәнмәтінге байланысты қазақ тілінде « бірлік», «ауызбірлік», «ауызбіршілік » сөздерімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Ауылшаруашылық қоғамы – жерді өңдеп, өнім өсіру кезінде соқалар мен ірі қара малды қолдануға негізделетін қоғам.
2. Әзербайжан: kənd təsərrüfatı cəmiyyəti
3. Қырғыз: айыл чарба коому
4. Өзбек: qishloq xo`jaligi jamiyati
5. Түрік: tarım derneği
6. Ағылшын: agricultural society
7. Испан: sociedad agrícola
8. Неміс: landwirtschaftliche Gesellschaft
9. Француз: société agricole
10. Бекітілген нұсқасы: -
11. Заңнамадағы қолданысы: сельскохозяйственное - ауыл шаруашылығы, общество - қоғам
12. Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «сельскохозяйственное общество » сөз тіркесі қазақ тілінде « ауылшаруашылық қоғамы » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Әлемдік жүйелер теориясы – шеткері және негізгі қоғамдар ретінде белгілі кедей және бай елдер арасындағы экономикалық қатынастар туралы тұжырымдама.
Теория (көне грек. θεωρία «қарау, байқау; зерттеу; ғылым»)
Система (көне грек. σύστημα «тұтас, бөлшектерден құралған; қосылыс»)
2. Әзербайжан: dünya sistemlərinin nəzəriyyəsi
3. Қырғыз: дүйнөлүк системалар теориясы
4. Өзбек: jahon tizimlari nazariyasi
5. Түрік: dünya sistemleri teorisi
6. Ағылшын: theory of world systems
7. Испан: teoría de los sistemas mundiales
8. Неміс: theorie der Weltsysteme
9. Француз: théorie des systèmes mondiaux
10. Бекітілген нұсқасы: теория расписаний - кестелер теориясы (2021), система - жүйе (2020), мировая политика - әлемдік саясат (2018)
11. Заңнамадағы қолданысы: теория - теория, мировых - әлемдік, система - жүйе
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «теория мировых систем » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлемдік жүйелер теориясы » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Әлеуметтік мақсаттылық түсінігі – шын мәніндегі оқиғаны адамдардың әсерлеп, күшейтіп және әлеуметтік тұрғыда қабылданатын етіп көрсету үрдісі.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
2. Әзербайжан: sosial diqqət anlayışı
3. Қырғыз: социалдык фокус түшүнүгү
4. Өзбек: ijtimoiy maqsadga muvofiqlik tushunchasi
5. Түрік: sosyal odaklanma kavramı
6. Ағылшын: the concept of social purposefulness
7. Испан: concepto de propósito social
8. Неміс: das Konzept der sozialen Zielsetzung
9. Француз: la notion de concentration sociale
10. Бекітілген нұсқасы: целенаправленность-мақсаттылық (2016)
11. Заңнамадағы қолданысы: понятие-ұғым, понятие-түсінік, социальной-әлеуметтік, целенаправленность-мақсаттылық
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «понятие социальной целенаправленности » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлеуметтік мақсаттылық түсінігі » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыӘлеуметтендіру, әлеуметтену – мәдени және қоғамдық ортаға қатысуға қажетті ережелерді, тәжірибелер мен құндылықтарды үйрену және үйрету процесі.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Әзербайжан: sosiallaşma
Қырғыз: социалдаштыруу
Өзбек: ijtimoiylashuv
Түрік: sosyalleşme
Ағылшын: socialization
Испан: socialización
Неміс: Sozialisation
Француз: socialisation
Бекітілген нұсқасы: агенты социализации - әлеуметтендіру агентi (2018)
Заңнамадағы қолданысы: социализация - әлеуметтену
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социализация » сөзі қазақ тілінде « әлеуметтендіру» және «әлеуметтену » сөздерімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Әлеуметтік желі – жеке адамның интернет арқылы жүргізетін қарым-қатынастарының жиынтығы.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
2. Әзербайжан: sosial şəbəkə
3. Қырғыз: социалдык тармак
4. Өзбек: ijtimoiy tarmoq
5. Түрік: sosyal ağ
6. Ағылшын: social network
7. Испан: red social
8. Неміс: soziales Netzwerk
9. Француз: réseau social
10. Бекітілген нұсқасы: социальная сфера - әлеуметтік сфера, сала (2019), сеть - желі (2005)
11. Заңнамадағы қолданысы: социальная - әлеуметтік, сеть - желі
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социальная сеть » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлеуметтік желі » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Әлеуметтік қиял – өміріміздегі шынайы жағдайларға қарапайым әлеуметтік құрылымдар тұрғысынан қарау мүмкіндігі. Ол жеке қиындықтарды қоғамдық проблемалар ретінде көруге көмектеседі.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
2. Әзербайжан: sosial təsəvvür
3. Қырғыз: социалдык элестетүү
4. Өзбек: ijtimoiy tasavvur
5. Түрік: sosyal hayal gücü
6. Ағылшын: social imagination
7. Испан: imaginación social
8. Неміс: soziale Vorstellungskraft
9. Француз: imagination sociale
10. Бекітілген нұсқасы: социальная сфера - әлеуметтік сфера, сала (2019), воображение - қиял, қиялдау (1971-1981)
11. Заңнамадағы қолданысы: социальное - әлеуметтік, воображение - қиял
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социальное воображение » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлеуметтік қиял » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

Дефинициясы1. Әлеуметтік қозғалыс – әлеуметтік институттарды, қарым-қатынасты және өмір салтын өзгерту мақсатымен біріккен адамдардың, топтар мен ұйымдардың қозғалысы.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
2. Әзербайжан: sosial hərəkət
3. Қырғыз: социалдык кыймыл
4. Өзбек: ijtimoiy harakat
5. Түрік: sosyal hareket
6. Ағылшын: social movement
7. Испан: movimiento social
8. Неміс: soziale Bewegung
9. Француз: mouvement social
10. Бекітілген нұсқасы: социальная сфера-әлеуметтік сфера, сала (2019), движение-қозғалыс (2015)
11. Заңнамадағы қолданысы: социальное-әлеуметтік, движение-қозғалыс
12. Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социальное движение » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлеуметтік қозғалыс » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыӘлеуметтік құрылым – қоғамды қалыптастыратын топтардың өзара қарым-қатынастарының қайталанатын үлгісі.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Структура (лат . structura - құрылым, орналасу)
Әзербайжан: sosial strukturu
Қырғыз: социалдык түзүлүш
Өзбек: ijtimoiy tuzilish
Түрік: sosyal yapı
Ағылшын: social structure
Испан: estructura social
Неміс: soziale Struktur
Француз: structure sociale
Бекітілген нұсқасы: социальная сфера - әлеуметтік сфера, сала (2019), структура - құрылым (1999)
Заңнамадағы қолданысы: социальная - әлеуметтік, структура - құрылым
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социальная структура » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлеуметтік құрылым » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыӘлеуметтік өзара әрекеттесу, әлеуметтік әрекеттестік – адамдармен күнделікті, бетпе-бет кездесетін жағдайларда қарым-қатынас жасау жолдары.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Әзербайжан: sosial qarşılıqlı əlaqə
Қырғыз: социалдык өз ара аракеттенүү
Өзбек: ijtimoiy o`zaro ta`sir
Түрік: sosyal etkileşim
Ағылшын: social interaction
Испан: interacción social
Неміс: soziale Interaktion
Француз: interaction sociale
Бекітілген нұсқасы: социальная сфера-әлеуметтік сфера, сала (2019), взаимодействие-өзара әрекет ету (2020)
Заңнамадағы қолданысы: социальное взаимодействие-әлеуметтік өзара іс-қимылдар
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социальное взаимодействие » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлеуметтік өзара әрекеттестік » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыӘлеуметтік өзгерістер – әлеуметтік құрылымдардың немесе әлеуметтік-мәдени процестердің уақыт өте келе айтарлықтай түрленуі не қайта құрылымдануы.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Әзербайжан: sosial dəyişikliklər
Қырғыз: социалдык өзгөрүүлөр
Өзбек: ijtimoiy o`zgarishlar
Түрік: sosyal değişim
Ағылшын: social change
Испан: cambio social
Неміс: sozialer Wandel
Француз: changements sociaux
Бекітілген нұсқасы: социальная сфера - әлеуметтік сфера, сала (2019), изменение - өзгеріс (2021)
Заңнамадағы қолданысы: социальные - әлеуметтік, изменение - өзгеріс
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социальные изменения » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлеуметтік өзгерістер » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыӘлеуметтік тап, әлеуметтік санат, әлеуметтік жік – бірдей деңгейде және билікте болатын, бір-бірімен сәйкестік сезімі бар адамдардың санаты.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Класс (лат. classis «разряд, класс»)
Әзербайжан: sosial sinif
Қырғыз: социалдык класс
Өзбек: ijtimoiy sinf
Түрік: sosyal sınıf
Ағылшын: social class
Испан: clase social
Неміс: soziale Klasse
Француз: classe sociale
Бекітілген нұсқасы: социальная сфера-әлеуметтік сфера (2019)
Заңнамадағы қолданысы: социальные-әлеуметтік, класс-сынып, класс-тап
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социальный класс » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлеуметтік тап», «әлеуметтік санат», «әлеуметтік жік » сөз тіркесінің бірімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыӘлеуметтік процестер, әлеуметтік үдерістер – өзара қарым-қатынас формалары арқылы адамдардың бір-бірімен байланысуы.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Процесс (лат. prōcēssus «алға қозғалу», procedere «шығу; алға жүру»)
Әзербайжан: sosial proseslər
Қырғыз: социалдык процесстер
Өзбек: ijtimoiy jarayonlar
Түрік: sosyal süreçler
Ағылшын: social processes
Испан: procesos sociales
Неміс: soziale Prozesse
Француз: processus sociaux
Бекітілген нұсқасы: социальная сфера-әлеуметтік сфера, сала (2019), процес-үдеріс, процесс (2020)
Заңнамадағы қолданысы: социальные-әлеуметтік, процесс-процесс
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социальные процессы » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлеуметтік процестер » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыӘлеуметтік-экономикалық мәртебе – адамдар табысқа, білім алуға, кәсіпке немесе олардың кейбір түйістеріне иек артатын әлеуметтік тап өлшемі.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Экономика (көне грек. οἶκος «үй, шаруашылық» + νόμος «ереже, заң»)
Статус (лат. status «жағдай, қалып»)
Әзербайжан: sosial-iqtisadi status
Қырғыз: социалдык-экономикалык абалы
Өзбек: ijtimoiy-iqtisodiy holat
Түрік: sosyoekonomik durum
Ағылшын: socio-economic status
Испан: situación socioeconómica
Неміс: sozioökonomischer Status
Француз: statut socioéconomique
Бекітілген нұсқасы: социальная сфера - әлеуметтік сфера, сала (2019), статус - мәртебе (1990)
Заңнамадағы қолданысы: социально - әлеуметтік, экономический -экономикалық, статус - мәртебе
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социально-экономический статус » сөз тіркесі қазақ тілінде « әлеуметтік-экономикалық мәртебе » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБағбаншылық қоғамдары – ортақ аумақты шаруашылық жүргізу мақсатында саяжай телімдері иелерінің бірлестігі.
Әзербайжан: bağçılıq cəmiyyətləri
Қырғыз: багбанчылык коомдору
Өзбек: bog`dorchilik jamiyatlari
Түрік: bahçecilik toplumları
Ағылшын: horticultural societies
Испан: sociedades hortícolas
Неміс: Gartenbauvereine
Француз: sociétés horticoles
Бекітілген нұсқасы: строительные общества - құрылыс қоғамдары (2006)
Заңнамадағы қолданысы: садовнические общества - бағбандық қоғамы
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «садоводческие общества » сөз тіркесі қазақ тілінде « бағбаншылық қоғамдары » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБағасыз әлеуметтену – өзіне не керегін анықтаумен емес, өзінің кім екенін анықтаумен айналысу.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Әзербайжан: qiymətsiz sosiallaşma
Қырғыз: баалуу эмес социалдашуу
Өзбек: narxdan tashqari sotsializatsiya
Түрік: değerli olmayan sosyalleşme
Ағылшын: non-price socialization
Испан: socialización no basada en precios
Неміс: unkostenlose Sozialisierung
Француз: socialisation non cotée
Бекітілген нұсқасы: социализация - әлеуметтену (2019)
Заңнамадағы қолданысы: социализация - әлеуметтену
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «неценевая социализация » сөз тіркесі қазақ тілінде « бағасыз әлеуметтену » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБақыланушы топ – белгілі бір экспериментке (психикалық немесе клиникалық) қатысатын адамдар немесе өзге да организмдер (биологиялық) тобы.
Гру́ппа (нем. Gruppe немесе фр. groupe) – бір нәрсенің жиынтығы.
Контроль (франц. contrôle *contrerôle, contre- + rôle «тізім»)
Әзербайжан: nəzarət qrupu
Қырғыз: көзөмөлдөнүүчү топ
Өзбек: nazorat ostidagi guruh
Түрік: kontrollü grup
Ағылшын: controlled group
Испан: grupo controlado
Неміс: kontrollierte Gruppe
Француз: groupe de contrôle
Бекітілген нұсқасы: внешняя группа - сыртқы топ (2021)
Заңнамадағы қолданысы: подконтрольная - бақылаудағы, группа - топ
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «подконтрольная группа » сөз тіркесі қазақ тілінде « бақыланушы топ » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБалалар коммодификциясы, балаларды коммодификциялау – балаларды тауар ретінде сатып алуға мүмкіндік беретін процесс.
Коммодификация (ағыл. commodity – тауар)
Әзербайжан: uşaqların kommodifikasiyası
Қырғыз: балдардын товарлашуусу
Өзбек: bolalarni tovarlashtirish
Түрік: çocukların metalaştırılması
Ағылшын: commodification of children
Испан: mercantilización de niños
Неміс: kommodifizierung von Kindern
Француз: marchandisation des enfants
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: дети-балалар
Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «коммодификация детей » сөз тіркесі қазақ тілінде « балалар коммодификциясы» және «балаларды коммодификциялау » сөз тіркестерімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБастауыш сектор – экономиканың қоршаған ортадан шикізат алумен айналысатын бөлігі.
Сектор (лат. «сэка́ре» «кесу», «кесіп тастау»)
Әзербайжан: ilkin sektor
Қырғыз: баштапкы сектор
Өзбек: boshlang`ich sektor
Түрік: başlangıç sektörü
Ағылшын: initial sector
Испан: sector inicial
Неміс: Startsektor
Француз: secteur primaire
Бекітілген нұсқасы: сектор - сектор (2017)
Заңнамадағы қолданысы: начальный - бастапқы, сектор - сектор
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «начальный сектор » сөз тіркесі қазақ тілінде « бастауыш сектор » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБастапқы топтар – өзара тығыз, қоян-қолтық әрекеттер жасайтын адамдардың топтары.
Гру́ппа (нем. Gruppe немесе фр. groupe) – бір нәрсенің жиынтығы.
Әзербайжан: ibtidai qruplar
Қырғыз: баштапкы топтор
Өзбек: birlamchi guruhlar
Түрік: birincil gruplar
Ағылшын: primary groups
Испан: grupos primarios
Неміс: primäre Gruppen
Француз: groupe primaire
Бекітілген нұсқасы: - первичная аудитория - бастапқы аудитория (2021), агрегатные группы - агрегатты топтар (2021)
Заңнамадағы қолданысы: первичные - бастапқы, группы - топтар
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «первичные группы » сөз тіркесі қазақ тілінде « бастапқы топтар » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБейресми әлеуметтік бақылау – достардың, әріптестер мен басқа да тұлғалардың бейресми мінез-құлқының барлық тәсілдеріне қатысты бақылау түрі.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Форма (лат. forma «форма, түр, бейне»)
Әзербайжан: qeyri-rəsmi sosial nəzarət
Қырғыз: формалдуу эмес социалдык көзөмөл
Өзбек: norasmiy ijtimoiy nazorat
Түрік: gayri resmi sosyal kontrol
Ағылшын: informal social control
Испан: control social informal
Неміс: informelle soziale Kontrolle
Француз: contrôle social informel
Бекітілген нұсқасы: неформальный - формальды емес, бейресми (2019), социальная сфера-әлеуметтік сфера, сала (2019), контроль-бақылау (1995)
Заңнамадағы қолданысы: неформальный-бейресми, социальный-әлеуметтік, контроль-бақылау
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «неформальный социальный контроль » сөз тіркесі қазақ тілінде « бейресми әлеуметтік бақылау » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБұлтартпайтын дәлелдер – қандай да бір оқиғағы қатысты нақты әрі айғақты мәліметтер.
Әзербайжан: təkzibolunmaz sübutlar
Қырғыз: төгүндөлгүс далилдер
Өзбек: aniq dalillar
Түрік: inkar edilemez kanıtlar
Ағылшын: irrefutable evidence
Испан: pruebas irrefutables
Неміс: unwiderlegbare Beweise
Француз: preuves accablantes
Бекітілген нұсқасы: неопровержимые факты - бұлтартпайтын фактілер (2016)
Заңнамадағы қолданысы: неопровержимые доказательства - бұлтартпайтын дәлелдер
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «неопровержимые доказательства » сөз тіркесі қазақ тілінде « бұлтартпайтын дәлелдер » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБюрократия – тиімділікті барынша арттыруға арналған нақты ережелері және иерархиялық билік құрылымы бар күрделі ұйымның ерекше түрі.
Бюрокра́тия (фр. bureau «бюро, кеңсе» + грек. κράτος «билік», сөзбе-сөз. «кеңсе билігі»)
Әзербайжан: bürokratiya
Қырғыз: бюрократия
Өзбек: byurokratiya
Түрік: bürokrasi
Ағылшын: bureaucracy
Испан: burocracia
Неміс: Bürokratie
Француз: bureaucratie
Бекітілген нұсқасы: бюрократизм - бюрократизм (2018); бюрократизм – төрешілдік (экономика)
Заңнамадағы қолданысы: бюрократия - бюрократия
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «бюрократия » сөзі қазақ тілінде « бюрократия » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыГендерлік рөлдер – белгілі бір мәдениеттегі ерлер мен әйелдер үшін қалыпты саналатын құқықтар мен міндеттер.
Гендер (лат. genus «ру»)
Роль (лат. rotulus «қағаз бума»)
Әзербайжан: gender rolları
Қырғыз: гендердик ролдор
Өзбек: gender rollari
Түрік: cinsiyet rolleri
Ағылшын: gender roles
Испан: roles de género
Неміс: Geschlechterrollen
Француз: rôles sexospécifiques
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: гендерные роли - гендерлік рөлдер
Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «гендерные роли » сөз тіркесі қазақ тілінде « гендерлік рөлдер » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыГетерогамия – өзге жыныс өкілінен жұбай таңдау.
Гетерогамия (көне грек. ἕτερος – «өзге», «әртүрлі» + γάμος – «неке»)
Әзербайжан: heterogamiya
Қырғыз: гетерогамия
Өзбек: geterogamiya
Түрік: heterogami
Ағылшын: heterogamy
Испан: heterogamia
Неміс: Heterogamie
Француз: hétérogamie
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: -
Ұсыныстар. «Гетерогамия » сөзі қазақ тілінде « гетерогамия » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыГетеронормативтік, гетеронормативтік идеология – гетеросексуалдықты әлеуметтік, жыныстық қатынастар мен күнделікті өмірді ұйымдастырудың қалыпты тәсілі деп санайтын идеология.
Гетеронормативность (ағыл. Heteronormativity)
Идеоло́гия (грек. ιδεολογία; ιδέα «идея» + λογος «сөз, ақыл, ілім»)
Әзербайжан: heteronormativdir, heteronormativdir ideologiya
Қырғыз: гетеронормативдик, гетеронормативдик идеология
Өзбек: heteronormativ, heteronormativ mafkura
Түрік: heteronormatif, heteronormatif ideoloji
Ағылшын: heteronormative, heteronormative ideology
Испан: ideología heteronormativa, heteronormativa
Неміс: Heteronormatische, heteronormatische Ideologie
Француз: idéologie hétéronormative, hétéronormative
Бекітілген нұсқасы: идеология - идеология (2016)
Заңнамадағы қолданысы: идеология - идеология
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «гетеронормативная » сөзі қазақ тілінде « гетеронормативтік » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.
Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «гетеронормативная идеология » сөз тіркесі қазақ тілінде « гетеронормативтік идеология » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыГомогамия – әркімнің өз мәртебесіне сай жұбай таңдау мүмкіндігі.
Гомога́мия (көне грек. ὁμός – ұқсас, бірдей + γάμος – неке)
Әзербайжан: homogamiya
Қырғыз: гомогамия
Өзбек: gomogamiya
Түрік: homojenlik
Ағылшын: homogamy
Испан: homogamia
Неміс: Homogamie
Француз: homogamie
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: -
Ұсыныстар. «Гомогамия » сөзі қазақ тілінде « гомогамия » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыГомосексуалдар – (гейлер және лесбияндар деп те аталады) – өз жынысының өкілімен жыныстық және романтикалық қарым-қатынастарды қалайтын адамдар.
Гомосексуа́льность (көне грек . ὁμός – бірдей + лат. sexus – жыныс)
Әзербайжан: homoseksual
Қырғыз: гомосексуалдар
Өзбек: homosexuals
Түрік: eşcinseller
Ағылшын: homosexuals
Испан: homosexuales
Неміс: Homosexuelle
Француз: homosexuels
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: -
Ұсыныстар. «Гомосексуалы » сөзі қазақ тілінде « гомосексуалдар » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыДәстүрлі билік – жылдар бойы қалыптасқан процедуралардың дербес құқықтылығына сүйеніп шешім қабылдау құқығы.
Традиция (лат. traditio «беру, тапсыру, бұрынғы әдет»)
Әзербайжан: ənənəvi güc
Қырғыз: салттуу бийлик
Өзбек: an`anaviy kuch
Түрік: geleneksel güç
Ағылшын: traditional power
Испан: poder tradicional
Неміс: traditionelle Macht
Француз: pouvoir traditionnel
Бекітілген нұсқасы: традиционный - дәстүрлі (2003), власть - билік, өкімет (1998)
Заңнамадағы қолданысы: традиционная - дәстүрлі, власть - өкімет, власть - билік
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «традиционная власть » сөз тіркесі қазақ тілінде « дәстүрлі билік » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыДевиант, нормадан ауытқу – (нормадан ауытқу) белгілі бір қоғамдастықта құпталмайтын, тіпті жазаға тартылатын бұзылғандық.
Девиант (лат. devians «жалтаратын»)
Норма (лат. norma «норма, ереже»)
Әзербайжан: deviant, normadan sapma
Қырғыз: девиант, нормадан четтөө
Өзбек: deviant, normadan chetga chiqish
Түрік: sapkın, normdan sapma
Ағылшын: deviant, deviation from the norm
Испан: desviación, desviación de la norma
Неміс: abweichend, Abweichung von der Norm
Француз: déviant, écart par rapport à la norme
Бекітілген нұсқасы: девиантность - ауытқушылық (2018), отклонение от нормы - нормадан ауытқу (2003)
Заңнамадағы қолданысы: девиант-девиант, отклонение-ауытқу, норма-норма
Ұсыныстар. «Девиант » сөзі қазақ тілінде « девиант » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.
Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «отклонение от нормы » сөз тіркесі қазақ тілінде «нормадан ауытқу» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыДемографиялық ауысу – туу көрсеткіші жоғары, ал өмір ұзақтығы аз қоғамнан туу көрсеткіші төмен, өмір ұзақтығы көп қоғамға ауысу.
Демогра́фия (көне грек. δῆμος – халық, γράφω – жазамын)
Әзербайжан: demoqrafik keçid
Қырғыз: демографиялык өтүү
Өзбек: demografik o`tish
Түрік: demografik geçiş
Ағылшын: demographic transition
Испан: transición demográfica
Неміс: demografischer Wandel
Француз: transition démographique
Бекітілген нұсқасы: демография - демография (2021), переход - ауысу (2016)
Заңнамадағы қолданысы: демографический - демографиялық, переход - ауысу
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «демографический переход » сөз тіркесі қазақ тілінде « демографиялық ауысу » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыДифференциал – а) әлеу. Əлеуметтік топтардағы құбылыстардың пайда болуындағы айырмашылық; ә) мат. Функциялардың өсуінің сызықтық бөлігін бейнелейтін функционал; б) тех. Екі біліктің айналуына мүмкіндік беретін құрылғы.
Дифференциация (лат. differentia – «айырмашылық»)
Әзербайжан: diferensial
Қырғыз: айырмачылык
Өзбек: differentsial
Түрік: diferansiyel
Ағылшын: differential
Испан: diferencial
Неміс: Differenzial
Француз: différentiel
Бекітілген нұсқасы: дифференциальный сигнал - дифференциальный сигнал (2021)
Заңнамадағы қолданысы: дифференциал - дифференциал
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « дифференциал » сөзі қазақ тілінде « дифференциал » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыДифференциалды ассоциациялар теориясы – а) әлеуметтік серіктестерінің көбі құптаудың орнына қабыл алмауды ұйғарған кезде адамдар девианттылыққа үйренеді деп тұжырымдайтын теория; ә) криминалистика. Қылмыстық іс-әрекеттің әдістері мен уәждемелерін басқа адамдардың өзара әрекеттестігі арқылы анықтауға болады деген теория (Эдвин Сазерленд).
Дифференциация (лат. differentia – «айырмашылық»)
Теория (көне грек. θεωρία «қарау, байқау; зерттеу; ғылым»)
Ассоциация (лат. associatio (associationem) « серіктестік , қоғам »
Әзербайжан: diferensial assosiasiyaların nəzəriyyəsi
Қырғыз: дифференциалдык бирикмелер теориясы
Өзбек: differentsial assotsiatsiyalar nazariyasi
Түрік: diferansiyel dernekler teorisi
Ағылшын: theory of differential associations
Испан: teoría de las asociaciones diferenciales
Неміс: theorie der differentiellen Assoziationen
Француз: théorie des associations différentielles
Бекітілген нұсқасы: дифференциальный сигнал - дифференциальный сигнал (2021), ассоциация - қауымдастық (1992), теория расписаний - кестелер теориясы (2021)
Заңнамадағы қолданысы: теория - теория, ассоциация - қауымдастық, дифференциальных - дифференциалды
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «теория дифференциальных ассоциаций » сөз тіркесі қазақ тілінде « дифференциалды ассоциациялар теориясы » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыДисфункциялы нормалар – қоғамның мүдделеріне қарама-қайшы нормалар.
Дисфу́нкция (лат. dys – жаман, қиын + functio – іс-әрекет, жасау)
Норма (лат. norma «норма, ереже»)
Әзербайжан: dysfunctional normaları
Қырғыз: дисфункционалдык нормалар
Өзбек: disfunktsional normalar
Түрік: işlevsiz normlar
Ағылшын: dysfunctional norms
Испан: normas disfuncionales
Неміс: dysfunktionale Normen
Француз: normes dysfonctionnelles
Бекітілген нұсқасы: норма - норма (2018)
Заңнамадағы қолданысы: норма -норма
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «дисфункциональные нормы » сөз тіркесі қазақ тілінде « дисфункциялы нормалар » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыДін – Құдайға сенетін бар адамдарды моральдық қауымдастыққа біріктіретін, қасиетті дүниелермен байланысты нанымдар мен тәжірибелер жүйесі.
Религия (лат. religio «ұяттылық; дін»)
Әзербайжан: din
Қырғыз: дин
Өзбек: din
Түрік: din
Ағылшын: religion
Испан: religión
Неміс: Religion
Француз: religion
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: религия - дін
Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «религия » сөзі қазақ тілінде « дін » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыДіни экономика – діни ұйымдар арасында үздік «тұтыным тауарын» ұсынуда бәсекеге түсіп, осы арқылы өз дініне жоғары «нарықтық сұраныс» тудыру.
Религия (лат. religio «ұяттылық; дін»
Экономика (көне грек. οἶκος «үй, шаруашылық» + νόμος «ереже, заң»)
Статус (лат. status «жағдай, қалып»)
Әзербайжан: dini İqtisadiyyat
Қырғыз: диний экономика
Өзбек: diniy iqtisodiyot
Түрік: dini ekonomi
Ағылшын: religious economics
Испан: economía religiosa
Неміс: religiöse Wirtschaft
Француз: économie religieuse
Бекітілген нұсқасы: экономика - экономика (2018)
Заңнамадағы қолданысы: религиозная - діни, экономика - экономика
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «религиозная экономика » сөз тіркесі қазақ тілінде « діни экономика » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыДіншілдік – адамның діни сенімге бейімділігі және сол сенімдер негізінде әрекет етуі.
Религия (лат. religio «ұяттылық; дін»)
Әзербайжан: dindarlıq
Қырғыз: диний
Өзбек: dindorlik
Түрік: dindarlık
Ағылшын: religiosity
Испан: religiosidad
Неміс: Religiosität
Француз: religiosité
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: религиозность-діндарлық
Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «религиозность » сөзі қазақ тілінде « діншілдік » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЕкінші деңгейдегі сектор – экономиканың шикізатты өңдеумен айналысатын бөлігі.
Сектор (лат. «сэка́ре» «кесу», «кесіп тастау»)
Әзербайжан: ikinci səviyyəli sektor
Қырғыз: экинчи деңгээлдеги сектор
Өзбек: ikkinchi darajali sektor
Түрік: ikinci seviye sektör
Ағылшын: second-level sector
Испан: sector de segundo nivel
Неміс: sektor der zweiten Ebene
Француз: secteur 2
Бекітілген нұсқасы: уровень - деңгей (1999), сектор - сектор (2017)
Заңнамадағы қолданысы: сектор - сектор, второго уровня - екінші деңгейдегі
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «сектор второго уровня » сөз тіркесі қазақ тілінде « екінші деңгейдегі сектор » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЕкінші топ – формалды, ірі және жеке тұлғасыз топтар.
Гру́ппа (нем. Gruppe немесе фр. groupe) – бір нәрсенің жиынтығы.
Әзербайжан: ikinci qrup
Қырғыз: экинчи топ
Өзбек: ikkinchi guruh
Түрік: ikinci grup
Ағылшын: the second group
Испан: segundo grupo
Неміс: zweite Gruppe
Француз: deuxième groupe
Бекітілген нұсқасы: внешняя группа - сыртқы топ (2021)
Заңнамадағы қолданысы: вторая - екінші, группа - топ
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «вторая группа » сөз тіркесі қазақ тілінде « екінші топ » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЕрікті қоғамдастықтар – адамдарға ортақ қызығушылықтарын бірлесе қолдануға мүмкіндік беретін коммерциялық емес ұйымдар.
Әзербайжан: könüllü icmalar
Қырғыз: ыктыярдуу жамааттар
Өзбек: ixtiyoriy jamoalar
Түрік: gönüllü topluluklar
Ағылшын: voluntary communities
Испан: comunidades voluntarias
Неміс: freiwillige Gemeinden
Француз: communautés bénévoles
Бекітілген нұсқасы: добровольная дружина - ерікті жасақ (2020)
Заңнамадағы қолданысы: добровольные - еркін, ерікті; сообщество - қоғамдастық
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «добровольные сообщества » сөз тіркесі қазақ тілінде « ерікті қоғамдастықтар » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЖалған мәжбүрлеу – қандай да бір адамды белгілі бір себептерге байланысты мәжбүрлеу сипатында, шын мәнінде, өздері сенбейтін нормаларды қолдану жағдайларын білдіреді.
Әзербайжан: yalan məcbur
Қырғыз: жалган мажбурлоо
Өзбек: soxta majburlash
Түрік: yanlış zorlama
Ағылшын: false coercion
Испан: falsa coacción
Неміс: falscher Zwang
Француз: fausse contrainte
Бекітілген нұсқасы: «ложное» дно - «жалған» түп (2021), принуждение - мәжбүрлеу (2016)
Заңнамадағы қолданысы: ложное - жалған, принуждение - мәжбүр ету
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «ложное принуждение » сөз тіркесі қазақ тілінде « жалған мәжбүрлеу » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыБірегей төлем жүйесі – экономиканың бір субъектісінен екіншісіне қаражат аударуды қамтамасыз ететін ережелер, рәсімдер және техникалық инфрақұрылым жиынтығы, мысалы, денсаулық сақтау саласында дәрігерлер мен ауруханалардың ақысын тек үкімет қана төлейтін жүйе.
Уникальный (лат. unicum «жекеше», unicus «жекеше, ерекше»)
Система (көне грек. σύστημα «тұтас, бөлшектерден құралған; қосылыс»)
Әзербайжан: unikal ödəniş sistemi
Қырғыз: уникалдуу төлөм системасы
Өзбек: noyob to`lov tizimi
Түрік: benzersiz ödeme sistemi
Ағылшын: unique payment system
Испан: sistema de pago único
Неміс: einzigartiges Zahlungssystem
Француз: système de paiement unique
Бекітілген нұсқасы: уникальный - бірегей (1999), платеж - төлем (2005), поисковая система - іздеу жүйесі (2021)
Заңнамадағы қолданысы: уникальная - бірегей, платежная - төлем, система - жүйе
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «уникальная платежная система » сөз тіркесі қазақ тілінде « бірегей төлем жүйесі » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЖалпы институттар – өмірдің барлық қырларын радикалды әлеуметтендіру мақсатында қатаң бақыланатын нысандар.
Институт (лат. institutum «құрылғы, ұйым; қағидат»)
Әзербайжан: ümumi institutlar
Қырғыз: жалпы институттар
Өзбек: umumiy institutlar
Түрік: genel enstitüler
Ағылшын: common institutions
Испан: instituciones comunes
Неміс: gemeinsame Institutionen
Француз: institutions communes
Бекітілген нұсқасы: политические институты - саяси институттар (2021), общий план - жалпы көрініс (2021)
Заңнамадағы қолданысы: общие - жалпы, институты - институттар
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «общие институты » сөз тіркесі қазақ тілінде « жалпы институттар » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЖалпыланған өзгелік – қарым-қатынасқа түсетін барлық басқа ойыншылардың үміттерінің жиынтығы. Бұл – Джордж Герберт Мидтің әлеуметтік нормаларды түсінуі үшін енгізген термині.
Әзербайжан: ümumiləşdirilmiş başqa
Қырғыз: жалпыланган башка
Өзбек: umumlashtirilgan boshqacha
Түрік: genelleştirilmiş başka türlü
Ағылшын: generalized other
Испан: otro generalizado
Неміс: Verallgemeinert Anders
Француз: autre généralisé
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: обобщенное - жалпыланған, иное - өзге
Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «обобщенное иное » сөз тіркесі қазақ тілінде « жалпыланған өзгелік » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЖанама мұрагерлік үлгісі – ересектердің әлеуметтік тап мәртебесі, әдетте ата-аналарының жады іспетті болады, себебі отбасылық мәртебе мен табыс балалардың ұмтылысын және мүмкіндіктерін анықтауға көмектеседі.
Модель (лат. modulus «өлшем, мелодия; модуль»)
Әзербайжан: dolayı miras model
Қырғыз: мурастын кыйыр модели
Өзбек: bilvosita meros modeli
Түрік: dolaylı miras modeli
Ағылшын: indirect inheritance model
Испан: modelo indirecto de herencia
Неміс: indirektes Vererbungsmodell
Француз: modèle d`héritage indirect
Бекітілген нұсқасы: косвенная дискриминация - жанама кемсіту (2016), модель - үлгі (2015), очередность наследования - мұрагерлік кезектілігі (2016)
Заңнамадағы қолданысы: косвенная - жанама, модель - модель, наследования - мұрагерлеу
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «косвенная модель наследования » сөз тіркесі қазақ тілінде « жанама мұрагерлік үлгісі » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЖаңа діни қозғалыстар – мемлекетте соңғы онжылдықтарда пайда болған дәстүрлі дінмен байланысы жоқ рухани немесе діни ағымдар.
Религия (лат. religio «ұяттылық; дін» )
Әзербайжан: yeni dini hərəkatlar
Қырғыз: жаңы диний агымдар
Өзбек: yangi diniy harakatlar
Түрік: yeni dini hareketler
Ағылшын: new religious movements
Испан: nuevos movimientos religiosos
Неміс: neue religiöse Bewegungen
Француз: nouveaux mouvements religieux
Бекітілген нұсқасы: религиозные обряды - діни салттар (1971-1981), движения качательные - тербелмелi қозғалыстар (2019)
Заңнамадағы қолданысы: новые религиозные движения - жаңа діни қозғалыстар
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «новые религиозные движения » сөз тіркесі қазақ тілінде « жаңа діни қозғалыстар » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЖарияланған функциялар немесе дизфункция – көпшілікке қызмет ететін немесе көпшілікке танылған әлеуметтік құрылымдар қозғалыстарының бұзылуы.
Фу́нкция (лат. functio – орындау, жасау)
Дисфу́нкция (лат. dys – жаман, қиын + functio – әс-әрекет, жасау)
Әзербайжан: elan edilmiş funksiyalar və ya disfonksiyon
Қырғыз: жарыяланган функциялар же дизфункция
Өзбек: e`lon qilingan funktsiyalar yoki disfunktsiya
Түрік: bildirilen işlevler veya işlev bozukluğu
Ағылшын: declared functions or disfunction
Испан: funciones declaradas o disfunción
Неміс: deklarierte Funktionen oder Dysfunktion
Француз: fonctions déclarées ou disfonction
Бекітілген нұсқасы: капитал объявленный-жарияланған капитал (2017), распорядительные функции- өкімдік функциялар (2012-2015), линимент аммиачный или летучий- аммиакты немесе ұшпа линимент (2021)
Заңнамадағы қолданысы: объявленные-жарияланған, функции-функциялар, или-немесе
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « объявленные функции или дизфункция » сөз тіркесі қазақ тілінде « жарияланған функциялар немесе дизфункция » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЖарты күн жұмыс, жарты күндік жұмыс – машықтықты аса керек етпейтін жұмыс орнындағы еңбек немесе толық күнді жұмыс таба алмағандықтан, осыны қанағат ететін жұмыс түрі.
Әзербайжан: yarım gün iş
Қырғыз: жарым күндүк жумуш
Өзбек: yarim kunlik ish
Түрік: yarım günlük iş
Ағылшын: half a day of work
Испан: medio día de trabajo
Неміс: Halbtagesarbeit
Француз: une demi-journée de travail
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: полдня -жарты күн, работы - жұмыс
Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «полдня работы » сөз тіркесі қазақ тілінде «жарты күндік жұмыс» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЖыныстық сценарий – кім, қайда, қашан, неге, қалай және кіммен жыныстық қатынасқа түсе алады? деген сауалдарға мәдени болжам жасау.
Сценарий (лат. scenarius, sсаеnа «сахна»)
Әзербайжан: cinsi ssenari
Қырғыз: сексуалдык сценарий
Өзбек: jinsiy stsenariy
Түрік: cinsel senaryo
Ағылшын: sexual scenario
Испан: escenario sexual
Неміс: sexuelles Szenario
Француз: scénario sexuel
Бекітілген нұсқасы: акт половой - жыныстық қатынас (2017), сценарий - сценарий (2003)
Заңнамадағы қолданысы: половой - жыныстық, сценарий - сценарий
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «половой сценарий » сөз тіркесі қазақ тілінде « жыныстық сценарий » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыИнституттандырылған нәсілшілдік – бейтарап процестердің қалыпты жұмысы көп және аз топтарға үнемі теңсіздік сипатындағы нәтижелер әкелген кезде пайда болады.
Институт (лат. institutum «құрылғы, ұйым; қағидат»)
Раса (франц. race, итал. razza - ру, тұқым, тайпа)
Әзербайжан: institusional irqçilik
Қырғыз: институтташтырылган расизм
Өзбек: institutsional irqchilik
Түрік: kurumsallaşmış ırkçılık
Ағылшын: institutionalized racism
Испан: racismo institucionalizado
Неміс: institutionalisierter Rassismus
Француз: racisme institutionnalisé
Бекітілген нұсқасы: институт-институт (2017)
Заңнамадағы қолданысы: расизм- нәсілшілдік
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «институционализированный расизм » сөз тіркесі қазақ тілінде « институттандырылған нәсілшілдік » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКасталық жүйе – ұйымы мен қызметі касталарға негізделген қоғамдарды, яғни олардың шығу тегі бойынша жіктелген адамдар тобына, олардың өмірі үшін рөлі мен әлеуметтік қызметін анықтайтын тұжырымдама.
Ка́ста (нем. Kaste, фр. Caste – «шығу тегі», «таза тұқым»)
Система (көне грек. σύστημα «тұтас, бөлшектерден құралған; қосылыс»)
Әзербайжан: turk meshurlar
Қырғыз: касталык система
Өзбек: kasta tizimi
Түрік: kast sistemi
Ағылшын: caste system
Испан: sistema de castas
Неміс: Kastenwesen
Француз: système des castes
Бекітілген нұсқасы: каста -каста (2018), система - жүйе (2020)
Заңнамадағы қолданысы: кастовая система - касталық жүйе
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «кастовая система » сөз тіркесі қазақ тілінде « касталық жүйе » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКәсіби әлеуметтену, кәсіби әлеуметтендіру – маманның білімін, дағдыларын және мәдени құндылықтарын қалыптастыру.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Профессия (лат. professio, profiteri – «көпшілік алдында сөз сөйлеу». )
Әзербайжан: professional sosiallaşma
Қырғыз: кесиптик социалдаштыруу
Өзбек: professional sotsializatsiya
Түрік: profesyonel sosyalleşme
Ағылшын: professional socialization
Испан: socialización profesional
Неміс: professionelle Sozialisation
Француз: socialisation professionnelle
Бекітілген нұсқасы: профессиональный праздник - кәсіби мереке (2016), социализация - әлеуметтену (2019)
Заңнамадағы қолданысы: профессиональная - кәсіби, социализация -әлеуметтену
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «профессиональная социализация » сөз тіркесі қазақ тілінде « кәсіби әлеуметтену » және « кәсіби әлеуметтендіру » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКедейлер шоғыры – тұрғындарының өте үлкен бөлігі кедейлер болатын аймақ.
Әзербайжан: yoxsul dəstə
Қырғыз: кедейлердин тутамы
Өзбек: bir guruh kambag`allar
Түрік: fakirlerden oluşan bir demet
Ағылшын: a bunch of poor
Испан: haz de pobres
Неміс: ein Bündel von armen
Француз: le faisceau des pauvres
Бекітілген нұсқасы: пучки изоглосс-изоглостар шоғыры (1971-1981)
Заңнамадағы қолданысы: пучка-шоғыр, бедных-кедейлердің
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «пучка бедных » сөз тіркесі қазақ тілінде « кедейлер шоғыры » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКедейлік мәдениеті – үнемдеуге, болашаққа инвестициялауға немесе қиын жұмысқа емес, осы сәтте өмір сүруге баса назар аударатын құндылықтар жиынтығы.
Культура (лат. cultura «өңдеу; тәрбиелеу», colere «өңдеу, культивациялау; өмір сүру»)
Әзербайжан: yoxsulluq mədəniyyəti
Қырғыз: жакырчылык маданияты
Өзбек: qashshoqlik madaniyati
Түрік: yoksulluk kültürü
Ағылшын: culture of poverty
Испан: cultura de la pobreza
Неміс: kultur der Armut
Француз: culture de la pauvreté
Бекітілген нұсқасы: бедность - кедейлік (2002), культура исламская - ислам мәдениеті (2018)
Заңнамадағы қолданысы: культура - мәдениет, бедность - кедейлік
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «культура бедности » сөз тіркесі қазақ тілінде « кедейлік мәдениеті » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКезеңнен кезеңге өту дәстүрі – бір жас кезеңінің аяқталуын және екіншісінің басталуын, іс-әрекеттің, оқиғаның қандай да бір сатысынан екіншісіне өтуін білдіретін ресми рәсімдер.
Традиция (лат. traditio «беру, тапсыру, бұрынғы әдет»)
Әзербайжан: mərhələdən mərhələyə keçid ənənəsi
Қырғыз: этаптан этапка өтүү салты
Өзбек: bosqichdan bosqichga o`tish an`anasi
Түрік: aşamadan aşamaya geçiş geleneği
Ағылшын: the tradition of transition from stage to stage
Испан: la tradición de pasar de una etapa a otra
Неміс: die Tradition des Übergangs von Bühne zu Bühne
Француз: tradition de passage d`étape en étape
Бекітілген нұсқасы: матрица перехода - өту матрицасы (2021), традиция - дәстүр (2005), этап - кезең (1999)
Заңнамадағы қолданысы: традиция - дәстүр, переход - көшу, от этапа - кезеңнен, к этапу - кезеңге
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «традиция перехода от этапа к этапу » сөз тіркесі қазақ тілінде « кезеңнен кезеңге өту дәстүрі » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКемсітушілік, кемсіту – адамдардың белгілі бір санаттарға (әлеуметтік топтарға) байланысты кейбір жеке тұлғаларды өзімен тең көрмеуі.
Әзербайжан: ayrı-seçkilik
Қырғыз: дискриминация
Өзбек: diskriminatsiya
Түрік: ayrımcılık
Ағылшын: discrimination
Испан: discriminación
Неміс: Diskriminierung
Француз: discrimination
Бекітілген нұсқасы: кредитная дискриминация - кредиттік кемсітушілік (2016)
Заңнамадағы қолданысы: дискриминация - кемсіту
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «дискриминация » сөз тіркесі қазақ тілінде « кемсітушілік» және «кемсіту » сөздерімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКері қозғалыс – қандай да бір нәрсе бағытының екінші жаққа ауысуы; күресуші қозғалысқа мүлде өзгеріс енгіздірмейтін немесе қарсыласуға тырысатын әлеуметтік қозғалыс.
Әзербайжан: tərs hərəkət
Қырғыз: тескери кыймыл
Өзбек: teskari harakat
Түрік: ters hareket
Ағылшын: reverse movement
Испан: retroceso
Неміс: Rückbewegung
Француз: mouvement de retour
Бекітілген нұсқасы: обратная отсылка - кері сілтеме жасау (2016), движение - қозғалыс (2015)
Заңнамадағы қолданысы: обратное - кері, движение - қозғалыс
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «обратное движение » сөз тіркесі қазақ тілінде « кері қозғалыс » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКері мәдениет – қандай да бір топтардың құндылықтарына, мүдделеріне, наным-сенімдеріне және өмір салтына қарама-қайшы келетін екінші бір топтардың мәдениеттері.
Культура (лат. cultura «өңдеу; тәрбиелеу», colere «өңдеу, культивациялау; өмір сүру»)
Әзербайжан: tərs mədəniyyət
Қырғыз: тескери маданият
Өзбек: teskari madaniyat
Түрік: ters kültür
Ағылшын: reverse culture
Испан: cultura inversa
Неміс: umgekehrte Kultur
Француз: culture inverse
Бекітілген нұсқасы: обратная отсылка - кері сілтеме жасау (2016), культура исламская - ислам мәдениеті (2018)
Заңнамадағы қолданысы: обратная - кері, культура - мәдениет
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «обратная культура » сөз тіркесі қазақ тілінде « кері мәдениет » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКешенді ұйымдар – құрамына спецификалық қызметтерді орындайтын, әртүрлі әлеуметтік жүйе элементтері (кәсіподақтар, университеттер, кәсіптік ұйымдар және т.б.) енетін, мәртебелік желілері жақсы дамыған ірі ресми ұйымдар.
Ко́мплекс (лат. complex – байланыс, үйлесім; лат. complexus – қосылыс)
Организа́ция (грек. ὄργανον – «құрал-сайман»)
Әзербайжан: kompleks təşkilatlar
Қырғыз: комплекстүү уюмдар
Өзбек: kompleks tashkilotlar
Түрік: entegre organizasyonlar
Ағылшын: complex organizations
Испан: organizaciones integradas
Неміс: komplexe Organisationen
Француз: organisations intégrées
Бекітілген нұсқасы: график комплексный - кешенді кесте (2021), организации государственные - мемлекеттік ұйымдар (2016)
Заңнамадағы қолданысы: комплексные - кешенді, организации - ұйымдар
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «комплексные организации » сөзі қазақ тілінде « кешенді ұйымдар » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКонтент талдау, контент-талдау – кез келген құжаттарды жүйелі түрде талдау әдісі.
Контент (лат. contentum «мазмұны», continere «бір нәрседен тұру; шектелу»
Анализ (көне грек. ἀνάλυσις «ыжырау, еру», ἀνά «жоғары, жоғарыда» + λύσις «шешу, босату, еру»)
Әзербайжан: məzmun təhlili
Қырғыз: мазмунду талдоо
Өзбек: tarkibni tahlil qilish
Түрік: içerik analizi
Ағылшын: content analysis
Испан: análisis de contenido
Неміс: Inhaltsanalyse
Француз: analyse de contenu
Бекітілген нұсқасы: контент анализ - мазмұндық талдау (2018)
Заңнамадағы қолданысы: контент -анализ - контент-талдау
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «контент анализ » сөз тіркесі қазақ тілінде « контент талдау » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.
Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «контент-анализ » сөзі қазақ тілінде « контент-талдау » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКонфликт теориясы, жанжал теориясы – қоғамдағы күйзеліске және қақтығыстар мен әлеуметтік өзгерістерге ықпал ететін жолдарды талдау, түсіндіру.
Теория (көне грек. θεωρία «қарау, байқау; зерттеу; ғылым»)
Конфликт (лат. conflictus «қақтығысу, соққы; күрес»)
Әзербайжан: münaqişə nəzəriyyəsi
Қырғыз: конфликт теориясы
Өзбек: konflikt nazariyasi
Түрік: çatışma teorisi
Ағылшын: conflict theory
Испан: teoría del conflicto
Неміс: die Theorie des Konflikts
Француз: théorie des conflits
Бекітілген нұсқасы: конфликта-жанжал, тартыс (1971-1981), теория-теория (2018)
Заңнамадағы қолданысы: конфликт-қақтығыс, теория- теория
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «теория конфликта » сөз тіркесі қазақ тілінде « жанжал теориясы » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКомпульсивті гетеросексуалдық – адамның ер адамға тән мінезін және гетеросексуалдығын тұрақты түрде көрсетуі.
Компульсивный (лат. compellō – «мәжбүрлеймін»)
Гетеросексуа́льность (көне грек. ἕτερος – «басқа» + лат. sexus – «жыныс»)
Әзербайжан: kompulsif heteroseksual
Қырғыз: компульсивдүү гетеросексуалдык
Өзбек: majburiy heteroseksual
Түрік: kompulsif heteroseksüel
Ағылшын: compulsive heterosexual
Испан: compulsivo heterosexual
Неміс: Zwanghaft Heterosexuell
Француз: hétéro compulsif
Бекітілген нұсқасы: гетеросексуальность в искусстве - өнердегі кәдуілгі жеңсікшілдік (2019)
Заңнамадағы қолданысы: гетеросексуальный - гетеросексуалдық
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «компульсивный гетеросексуальный » сөз тіркесі қазақ тілінде « компульсивті гетеросексуалдық » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКөлденең сызбалы кескін, көлбеу сызбалы кескін – әлеуметтік зерттеуде белгілі бір уақыттағы халықтың үлгісін (немесе көлденең қимасын) пайдалану.
Горизонтально (лат. horizon (horizontis) «көкжиек, аспан аясы»)
Схема (лат. Schema, грек. σχῆμα «бет бейнесі, келбет, мүсін»)
Әзербайжан: horizontal sxematik şəkil, maili sxematik şəkil
Қырғыз: горизонталдуу схемалык сүрөт, жантайыңкы схемалык сүрөт
Өзбек: gorizontal sxematik rasm,
eğimli sxematik rasm
Түрік: yatay şematik görüntü,
eğik şematik görüntü
Ағылшын: horizontal schematic image, oblique schematic image
Испан: diagrama esquemático horizontal, imagen esquemática inclinada
Неміс: horizontales schematisches Bild, schräge schematische Darstellung
Француз: représentation schématique horizontale, représentation schématique oblique
Бекітілген нұсқасы: горизонталь - көлденең жол (2020), наклонная - көлбеу (1995), изображение геометрическое - геометриялық кекін (2015)
Заңнамадағы қолданысы: горизонтальное - көлденең, схематическое - схемалық, наклонное - көлбеу, изображение - кескін
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «горизонтальное схематическое изображение » сөз тіркесі қазақ тілінде « көлденең сызбалы кескін » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.
Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «наклонное схематичное изображение » сөз тіркесі қазақ тілінде « көлбеу сызбалы кескін » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКөпшілік топ – мәдени, экономикалық әрі саяси басымдыққа ие топ.
Гру́ппа (нем. Gruppe немесе фр. groupe) – бір нәрсенің жиынтығы.
Публика (лат. publicus «қоғамдық»)
Әзербайжан: qiraqdan guden
Қырғыз: коомдук топ
Өзбек: ommaviy guruh
Түрік: kamu grubu
Ағылшын: public group
Испан: grupo público
Неміс: öffentliche Gruppe
Француз: groupe public
Бекітілген нұсқасы: публика - көпшілік, халайық (1999), внешняя группа - сыртқы топ (2021)
Заңнамадағы қолданысы: публичная - жария, группа - топ
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «публичная группа » сөз тіркесі қазақ тілінде « көпшілік топ » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКөтерілісшіл сана – өзгеріс қажет және ол мүмкін деп есептейтін психикалық ой.
Әзербайжан: üsyançı şüur
Қырғыз: козголоңчул аң-сезим
Өзбек: isyonkor ong
Түрік: isyankar bilinç
Ағылшын: rebellious consciousness
Испан: conciencia rebelde
Неміс: rebellisches Bewusstsein
Француз: conscience rebelle
Бекітілген нұсқасы: сознание - сана (2019)
Заңнамадағы қолданысы: мятеж - бүлікшілік, сознание - сана
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «мятежное сознание » сөз тіркесі қазақ тілінде « көтерілісшіл сана » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКүнделікті өмірдегі әлеуметтану – қарапайым, қоян-қолтық араласатын жағдайлардағы тәжірибемізді құрайтын әлеуметтік процестер, яғни, біріншіден, адамның күнделікті өмірі, оның жағдайы, байланыстары мен қарым-қатынасы, екіншіден, адамның өз өмірін өзі қоғамдық мінез-құлық формаларын түзетін белгілі бір әдістер арқылы ұйымдастыруы
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Әзербайжан: gündəlik həyatda sosiologiya
Қырғыз: күнүмдүк жашоодогу социология
Өзбек: kundalik hayotda sotsiologiya
Түрік: günlük hayatta sosyoloji
Ағылшын: sociology in everyday life
Испан: sociología en la vida cotidiana
Неміс: soziologie im Alltag
Француз: la sociologie dans la vie quotidienne
Бекітілген нұсқасы: товары повседневного спроса - күнделікті сұраныс тауарлары (2017), жизнь социальная - әлеуметтік өмір (2018), социология семьи - отбасы әлеуметтануы (2021)
Заңнамадағы қолданысы: социология - әлеуметтану, в повседневной -күнделікті, жизни - өмірде
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «социология в повседневной жизни » сөз тіркесі қазақ тілінде « күнделікті өмірдегі әлеуметтану » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыҚайта әлеуметтендіру – жаңа идеяны және өмірдің түбегейлі өзгеше әдісін (көбінесе еріксіз) үйрену процесі.
Социализация (лат. socialis – қоғамдық)
Әзербайжан: resosializasiya
Қырғыз: ресоциалдаштыруу
Өзбек: qayta sotsializatsiya
Түрік: yeniden sosyalleşme
Ағылшын: resocialization
Испан: re-socialización
Неміс: Resozialisierung
Француз: resocialisation
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: ресоциализация - әлеуметтендіру, әлеуметке қосу
Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «ресоциализация » сөзі қазақ тілінде « қайта әлеуметтендіру » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыҚақтығыс – өз қарсыластарын жою, жарақаттау немесе бейтараптандыру әрекеттерін қамтуы мүмкін, ортақ ережелермен реттелмейтін күрес.
Әзербайжан: toqquşma
Қырғыз: кагылышуу
Өзбек: to`qnashuv
Түрік: çarpışma
Ағылшын: conflict
Испан: colisión
Неміс: Kollision
Француз: collision
Бекітілген нұсқасы: вооруженное столкновение - қарулы қақтығыс (2020)
Заңнамадағы қолданысы: столкновение - қақтығысу
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « столкновение» сөзі қазақ тілінде « қақтығыс » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыКиелілік – рухани кемелділік, біз бақылап, түсіне алмайтын, қорқыныш пен табыну сезімін оятатын түсінік, құбылыстар мен нәрселер.
Әзербайжан: müqəddəslik
Қырғыз: ыйыктык
Өзбек: muqaddaslik
Түрік: kutsallık
Ағылшын: holiness
Испан: santidad
Неміс: Heiligkeit
Француз: sainteté
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: святость -қасиеттілік
Ұсыныстар. Заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «святость » сөзі қазақ тілінде « киелілік » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыҚатыса отырып бақылау – қатысу, сұхбаттасу, оқиға орнына барып зерттеу жүргізуді қамтитын талдау әдісі.
Контроль (франц. contrôle *contrerôle, contre- + rôle «тізім»)
Әзербайжан: iştirakı ilə nəzarət
Қырғыз: катысу менен контролдоо
Өзбек: nazorat bilan
Түрік: ilgili kontrol
Ағылшын: control involving
Испан: control participativo
Неміс: kontrolle mit Beteiligung
Француз: contrôle participatif
Бекітілген нұсқасы: контроль - бақылау (1995)
Заңнамадағы қолданысы: контроль - бақылау, с участием - қатысуымен
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «контроль с участием » сөз тіркесі қазақ тілінде « қатыса отырып бақылау » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыҚоғамдастық – ортақ кеңістіктегі және пікірлес адамдардан, сондай-ақ сол ортақ кеңістіктегі әлеуметтік институттардан тұрады. Тіпті географиялық тұрғыдан жан-жақта орналасқан, бірақ ортақ пікірлес адамдар да қауымдастыққа мүше болуы мүмкін.
Әзербайжан: icma
Қырғыз: коомчулук
Өзбек: jamiyat
Түрік: topluluk
Ағылшын: community
Испан: comunidad
Неміс: Gemeinschaft
Француз: collectivité
Бекітілген нұсқасы: мировое сообщество - әлемдік-қоғамдастық (2016)
Заңнамадағы қолданысы: сообщество - қоғамдастық
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «сообщество » сөзі қазақ тілінде « қоғамдастық » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыҚол жеткізілген мәртебе – адамның өзінің ақыл-ойының және дене күш-жігерінің, еңбегінің арқасында еңбекпен жететін жетістігі (жұмыс, байланыс, лауазым).
Статус (лат. status «жағдай, қалып»)
Әзербайжан: əldə edilmiş status
Қырғыз: жетишилген статус
Өзбек: erishilgan maqom
Түрік: elde edilen durum
Ағылшын: achieved status
Испан: situación alcanzada
Неміс: Status Erreicht
Француз: statut atteint
Бекітілген нұсқасы: статус - статус, мәртебе (1990)
Заңнамадағы қолданысы: достигнутый - қол жеткізген, статус - статус
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «достигнутый статус » сөз тіркесі қазақ тілінде « қол жеткізілген мәртебе » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыҚуатты байланыстар – тығыз қарым-қатынас, эмоция қарқындылығы және бірлесе пайдалану сияқты белгілермен сипатталатын қарым-қатынас.
Әзербайжан: güclü əlaqələr
Қырғыз: кубаттуу байланыштар
Өзбек: kuchli aloqalar
Түрік: güçlü bağlantılar
Ағылшын: powerful connections
Испан: conexiones potentes
Неміс: leistungsstarke Verbindungen
Француз: liens puissants
Бекітілген нұсқасы: двигатель мощный - қуатты қозғалтқыш (2015), связи перекрестные - айқаспа байланыстар (2021)
Заңнамадағы қолданысы: мощные - қуатты, связи - байланыс
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «мощные связи » сөз тіркесі қазақ тілінде « қуатты байланыстар » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыҚұндылықтар – а) заттардың немесе құбылыстың маңыздылығын білдіретін сипаттамасы; ә) филос. белгілі бір объектілер мен құбылыстардың әлеуметтік-мәдени маңыздылығын көрсететін сапа; б) экон. Заттың тұтынушы үшін маңыздылығын білдіретін «тұтынушылық құны» ұғымының синонимі.
Әзербайжан: dəyərlər
Қырғыз: баалуулуктар
Өзбек: qadriyatlar
Түрік: değerler
Ағылшын: values
Испан: valores
Неміс: Werte
Француз: valeur
Бекітілген нұсқасы: культурные ценности - мәдени құндылықтар (2018)
Заңнамадағы қолданысы: ценность - құндылық
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «ценности » сөзі қазақ тілінде « құндылықтар » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыҚұрылымды реттеу – белгілі бір мекеменің өз қызметін оңтайландыру мақсатында құрылымдық бөлімшелеріне өзгерістер енгізуі.
Құрылымды орталықтандыру – дербестігі жоқ жергілікті мекемелер орталық органдардың тіркелей нұсқаулары бойынша әрекет ететін басқару жүйесі.
Структура (лат. structura - құрылым, орналасу)
Центр (лат. centrum, көне грек. κέντρον «үшкір, ұш»)
Әзербайжан: struktur tənzimlənməsi,
strukturun mərkəzləşdirilməsi
Қырғыз: структураны жөндөө,
структураны борборлоштуруу
Өзбек: strukturani sozlash,
strukturani markazlashtirish
Түрік: yapı ayarı,
yapının merkezileştirilmesi
Ағылшын: structure adjustment
, structure centralization
Испан: ajuste de la estructura,
centralización de la estructura
Неміс: anpassung der Struktur,
zentralisierung der Struktur
Француз: ajustement de structure,
centralisation de la structure
Бекітілген нұсқасы: структура - құрылым (1999), регулировка усиления - күшейтуді реттей (2004), централизация - орталықтандыру (2020)
Заңнамадағы қолданысы: регулировка - реттеу, структура - құрылым, централизация - орталықтандыру
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «регулировка структуры » сөз тіркесі қазақ тілінде « құрылымды реттеу » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.
Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «централизация структуры » сөз тіркесі қазақ тілінде «құрылымды орталықтандыру» сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыҚұрылымдық-функциялық теория – әлеуметтануда және әлеуметтік-мәдени антропологияда қоғамды өзінің құрылымынан және әрқайсысы дербес қызмет атқаратын құрылымдық элементтердің өзара әрекеттесу механизмдерінен тұратын әлеуметтік жүйе ретінде қарастыратын теория.
Структура (лат. structura - құрылым, орналасу)
Фу́нкция (лат. functio – орындау, жасау)
Теория (көне грек. θεωρία «қарау, байқау; зерттеу; ғылым»)
Әзербайжан: struktur-funksional nəzəriyyə
Қырғыз: структуралык-функционалдык теория
Өзбек: strukturaviy va funktsional nazariya
Түрік: yapısal fonksiyonel teori
Ағылшын: structural and functional theory
Испан: teoría estructural-funcional
Неміс: strukturell-funktionelle Theorie
Француз: théorie structurelle et fonctionnelle
Бекітілген нұсқасы: структурная схема - құрылымдық схема (2021), функциональная зависимость - функциялық тәуелділік (1971-1981), теория расписаний - кестелер теориясы (2021)
Заңнамадағы қолданысы: структурно - құрылымдық, функциональная - функционалдық, теория - теория
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «структурно-функциональная теория » сөз тіркесі қазақ тілінде « құрылымдық-функциялық теория » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЛингвистикалық салыстырмалы гипотеза немесе Сепир-Уорф гипотезасы – тілдің құрылымы оны тұтынушылардың дүниетанымы мен көзқарасына, сондай-ақ когнитвитік процестерге әсер етеді деген тұжырым басшылыққа алынатын ілім.
Лингвистика (лат. lingua «тіл»).
Гипотеза (көне грек. ὑπόθεσις «негіз; болжам; гипотеза»).
Әзербайжан: Sepir-Uorfun linqvistik nisbi hipotezi və ya hipotezi
Қырғыз: лингвистикалык салыштырмалуу гипотеза же Сепир-Уорф гипотезасы
Өзбек: lingvistik nisbiy gipoteza yoki Sapir-Vorf gipotezasi
Түрік: dilsel göreceli hipotez veya Sepir-Worf hipotezi
Ағылшын: linguistic relative hypothesis or the Sepir-Whorf hypothesis
Испан: hipótesis relativa lingüística o hipótesis de Sepir-Whorf
Неміс: linguistische relative Hypothese oder Sepira-Wharf-Hypothese
Француз: hypothèse relative Linguistique ou hypothèse de Sepir-Whorf
Бекітілген нұсқасы: философия лингвистическая - лингвистикалық философия (2019), относительная величина - салыстырмалы шама (2018), гипотеза - гипотеза (2018)
Заңнамадағы қолданысы: лингвистическая - лингвистикалық, относительная - салыстырмалы, гипотеза - гипотеза
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «лингвистическая относительная гипотеза » сөз тіркесі қазақ тілінде « лингвистикалық салыстырмалы гипотеза » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.
Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «гипотеза Сепира-Уорфа » сөз тіркесі қазақ тілінде « Сепир-Уорф гипотезасы » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыЛонгитюдтік зерттеу, ұзақмерзімді зерттеу – негізінен әлеуметтану мен психологияда қолданылатын, объектілердің бір ғана тобы (психологияда – адамдар) өздерінің қандай да бір маңызды белгілерін белгілі бір уақыт ішінде айтарлықтай деңгейде өзгертіп үлгеру процесі зерттелетін ғылыми әдіс.
Лонгитюдный (ағылшын. longitude «ұзақмерзімді»)
Әзербайжан: longitudinal araşdırma,
uzunmüddətli tədqiqat
Қырғыз: узунунан изилдөө,
узак мөөнөттүү изилдөө
Өзбек: uzunlamasına tadqiqotlar,
uzoq muddatli tadqiqot
Түрік: uzun süreli çalışma,
uzun süreli çalışma
Ағылшын: longitudinal study,
long-term study
Испан: estudio longitudinal,
estudio a largo plazo
Неміс: longitudinale Studie,
Langzeitstudie
Француз: étude longitudinale,
étude à long terme
Бекітілген нұсқасы: исследование - зерттеу (2016), долгосрочная память - ұзақ мерзімді жады (2021)
Заңнамадағы қолданысы: долгосрочное - ұзақ мерзімді, исследование - зерттеу
Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «лонгитюдное исследование » сөз тіркесі қазақ тілінде « лонгитюдтік зерттеу » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.
Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, «долгосрочное исследование » сөз тіркесі қазақ тілінде « ұзақмерзімді зерттеу » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыМакдональдтандыру – жедел тамақтану мейрамханаларының тиімділік, есептелу, болжамдылық және бақылану сияқты ұстанымдарының америкалық қоғамның өзге салаларында басымдыққа ие болу процесі.
Макдональдация (McDonald`s Corporation - американдық корпорация, жылдам тамақтану дүкендерінің дүниежүзіндегі ірі желісі)
Әзербайжан: mcdonaldization
Қырғыз: макдоналдизация
Өзбек: mcdonald`s
Түрік: macdonaldization
Ағылшын: mcdonaldization
Испан: mcdonald`s
Неміс: Mcdonald`s
Француз: macdonaldisation
Бекітілген нұсқасы: -
Заңнамадағы қолданысы: -
12.Ұсыныстар. « Макдональдация » сөзі қазақ тілінде « макдональдтандыру » сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыМанифест функциялары немесе дисфункциялар – арнаулы және мойындалған әлеуметтік құрылымдардың салдары.
Функция (лат. functio-орындау, жасау)
Манифест (итал. manifesto «хабарландыру»)
Дисфункция (лат. dys - жаман, қиын + functio - әрекет, орындау)
Әзербайжан: manifest və ya disfonksiyon funksiyaları
Қырғыз: манифесттин жана дисфункциянын функциялары
Өзбек: manifest yoki disfunktsiya funktsiyalari
Түрік: manifest fonksiyonları veya işlev bozukluğu
Ағылшын: manifest functions or dysfunctions
Испан: funciones de manifiesto o disfunción
Неміс: manifestfunktionen oder Funktionsstörungen
Француз: fonctions manifestes ou dysfonctionnements
Бекітілген нұсқасы: манифест - манифест (2016), экономические функции права - құқықтың экономикалық функциялары (2016), дисфункция - дисфункция‚ әрекетсiздiк (2018)
Заңнамадағы қолданысы: функция -функция, манифест - манифест, дисфункция - дисфункция
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « функции манифеста или дисфункции » сөз тіркесі қазақ тілінде « манифест функциялары немесе дисфункциялар » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыМәдени кешігу – мәдениеттің бір бөлігі басқасына қарағанда жылдам өзгергенде анықталатын процесс.
Культура (лат. cultura «өңдеу»)
Әзербайжан: mədəni gecikmə
Қырғыз: маданий кечигүү
Өзбек: madaniy kechikish
Түрік: kültürel gecikme
Ағылшын: cultural delay
Испан: retraso cultural
Неміс: kulturelle Verzögerung
Француз: retard culturel
Бекітілген нұсқасы: слой культурный - мәдени қабат (2019)
Заңнамадағы қолданысы: культурная - мәдени, задержка - кідіріс
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « культурная задержка » сөз тіркесі қазақ тілінде « мәдени кешігу » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыМәдени жаһандану – бүкіл әлем бойынша мәдени элементтердің (соның ішінде музыкалық стильдердің, сән трендтерінің және мәдени құндылықтардың) таралу процесі.
Культура (лат. cultura «өңдеу»)
Глобализация ( ағылш. globalisation , globalise -жаһандану )
Әзербайжан: mədəni qloballaşma
Қырғыз: маданий глобалдашуу
Өзбек: madaniy globallashuv
Түрік: kültürel küreselleşme
Ағылшын: cultural globalization
Испан: globalización cultural
Неміс: kulturelle Globalisierung
Француз: mondialisation culturelle
Бекітілген нұсқасы: слой культурный - мәдени қабат (2019), глобализация - жаһандану (2003)
Заңнамадағы қолданысы: культурная - мәдени, задержка - кідіріс
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « культурная глобализация » сөз тіркесі қазақ тілінде « мәдени жаһандану » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыМәдени капитал – жоғары әлеуметтік таптарды сипаттайтын көзқарастар мен білімнің болуы.
Культура (лат. cultura «өңдеу»)
Капитал (нем. Kapital «негізгі сома»)
Әзербайжан: mədəniyyət kapitalı
Қырғыз: маданий капитал
Өзбек: madaniy kapital
Түрік: kültürel sermaye
Ағылшын: cultural capital
Испан: capital cultural
Неміс: kulturelles Kapital
Француз: capital culturel
Бекітілген нұсқасы: слой культурный - мәдени қабат (2019), капитал - капитал (2020)
Заңнамадағы қолданысы: культурная - мәдени, капитал - капитал
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « культурный капитал » сөз тіркесі қазақ тілінде « мәдени капитал » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыМәдени салыстырмалылық – әрбір мәдени құндылықтың өзге құндылықтармен салыстырылуы.
Культура (лат. cultura «өңдеу»)
Әзербайжан: mədəni nisbilik
Қырғыз: маданий салыштырмалуулук
Өзбек: madaniy nisbiylik
Түрік: kültürel görelilik
Ағылшын: cultural relativity
Испан: relatividad cultural
Неміс: kulturelle Relativität
Француз: relativité culturelle
Бекітілген нұсқасы: слой культурный - мәдени қабат (2019)
Заңнамадағы қолданысы: культурная - мәдени, относительность - салыстырмалылық
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « культурная относительность » сөз тіркесі қазақ тілінде « мәдени салыстырмалылық » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыМәдени соққы – басқа мәдениетпен қарым-қатынас жағдайында туындайтын дағдарыстық сезім.
Культура (лат. cultura «өңдеу»)
Шок ( франц. choc – «соққы, соққы»)
Әзербайжан: mədəni şok
Қырғыз: маданий шок
Өзбек: madaniyat zarbasi
Түрік: kültür şoku
Ағылшын: culture shock
Испан: choque cultural
Неміс: Kulturschock
Француз: choc culturel
Бекітілген нұсқасы: слой культурный - мәдени қабат (2019)
Заңнамадағы қолданысы: культурная - мәдени, шок - шок
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « культурный шок » сөз тіркесі қазақ тілінде « мәдени соққы » сөз тіркесімен қолданылуы қажет деп санаймыз.

ДефинициясыМәдениет – қоғамдастық мүшелерінің ортақ өмір сүруінің жалпы тәсілі, таңбалар мен наным-сенімдердің, құндылықтар мен талап-тілектердің және жүріс-тұрыс нормаларының ортақ қалыптасқан жүйесі. Ол тек тілді, құндылықтарды және символдық мағыналарды ғана емес, сондай-ақ технологиялық және материалдық нысандарды да қамтиды.
Культура (лат. cultura «өңдеу»)
Әзербайжан: mədəniyyət
Қырғыз: маданият
Өзбек: madaniyat
Түрік: Kültür
Ағылшын: culture
Испан: cultura
Неміс: die Kultur
Француз: culture
Бекітілген нұсқасы: экологическая культура - экологиялық мәдениет (2019)
Заңнамадағы қолданысы: культура - мәдениет
12.Ұсыныстар. Бекітілген терминдер сөздігіндегі баламасын және заңнамадағы қолданысын негізге ала отырып, « культура» сөзі қазақ тілінде « мәдениет» сөзімен қолданылуы қажет деп санаймыз.