Termincom.kz - Алаң

Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Республикалық терминология комиссиясының II-отырысында қаралатын терминдер

Мәдениет және өнер, спорт салаларының терминдеріне жасалған лингвистикалық сараптама қорытындысы

#	Орысша нұсқасы	Қазақша нұсқасы	Рейтинг
1.	а бокко кьюза	а бокко кьюза	а бокко кьюза а бокко кьюза СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. А бокко кьюза (ит. а bocca chiusa; ит. bocca «ауыз») – жабық ауызбен әнайту. 2. Әзербайжан: və boko kyuza 3. Қырғыз: а боккокьюза 4. Өзбек: vaboko kyuza 5. Түрік: ve boko kyuza 6. Ағылшын: аbocca chiusa 7. Испан: y boko kyuza 8. Неміс: undBoko Kyuza 9.Француз: etboko kyuza 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12.абокко кьюза – а бокко кьюза Дефинициясы Рейтинг+4	+4
2.	а воче пиена	а воче пиена	а воче пиена а воче пиена СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. А воче пиена (ит. а voce piena; ит. piena «толық, дауысты») – бардауыспен ән айту. 2. Әзербайжан: a tam giriş 3. Қырғыз: а вочепиена 4. Өзбек: a to'liq kirish5. Түрік: а tam giriş6. Ағылшын: а full entry7. Испан: а entrada completa8. Неміс: Ein voller Eintrag9. Француз: une entrée complète 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. а воче пиена – авоче пиена Дефинициясы Рейтинг+4	+4
3.	а воче соло	а воче соло	а воче соло а воче соло СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. А воче соло (ит. а voce sola; ит. sola «бір, жалғыз») – бірыңғайдауыспен жеке ән салу. 2. Әзербайжан: tək səs3. Қырғыз: а воче соло4. Өзбек: bitta ovoz5. Түрік: а tek ses6. Ағылшын: а single voice 7. Испан: einnrödd 8. Неміс: Eineeinzelne Stimme 9. Француз: une voix unique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. а воче соло – авоче соло Дефинициясы Рейтинг+4	+4
4.	а дуэ корде	а дуэ корде	а дуэ корде а дуэ корде СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. А дуэ корде (итал.адуэ корде; итал. – «екі ішекте») – ноталық сілтеме, екі ішекті музыкалық құралдың сол жағынбасу. 2. Әзербайжан: və dude corda 3. Қырғыз: а дуэ корде 4. Өзбек: ikkisatr bilan 5. Түрік: iki telli6. Ағылшын: with two strings 7. Испан: condos cuerdas 8. Неміс: mit zwei Saiten 9. Француз: avecdeux cordes 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. а дуэ корде – адуэ корде Дефинициясы Рейтинг+4	+4
5.	а капелла	а капелла	а капелла а капелла СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Акапелла(ит. а cappella «капелладағысияқты) – ешбір жетекшісіз хормен ән айту. 2. Әзербайжан: achapel 3. Қырғыз: акапелла 4. Өзбек: a chapel 5. Түрік: bir şapel 6. Ағылшын: аchapel 7. Испан: capillа8. Неміс: eine Kapelle9. Француз: une chapelle 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. а капелла – акапелла Дефинициясы Рейтинг+4	+4
6.	а мецце воче	а мецце воче	а мецце воче а мецце воче СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. А мецце воче (ит. а mezza voce; ит. mezza voce «жарты дауыспен»)– жарты дауыспен ән салу. 2. Әзербайжан: a yarım səs 3. Қырғыз: а меццевоче 4. Өзбек: a yarim ovoz 5. Түрік: а yarım ses 6. Ағылшын: аhalf voice 7. Испан: una media voz8. Неміс: Eine halbe Stimme9. Француз: une demi voix 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. а мецце воче – амецце воче Дефинициясы Рейтинг+4	+4
7.	а прима виста	а прима виста	а прима виста а прима виста СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. А прима виста (ит. а prima vista «бір көргеннен») – параққа қарапойнау. 2. Әзербайжан: bir prima vista 3. Қырғыз: а примависта 4. Өзбек: prima vista5. Түрік: bir prima vista6. Ағылшын: a prima vista7. Испан: una prima vista8. Неміс: Ein Prima Vista9. Француз: une prima vista 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. а прима виста –а прима виста Дефинициясы Рейтинг+1	+1
8.	а секко	а секко	а секко а секко СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. А секко (итал. al secco, a secco «құрғақтай, құрғақ затқа салынған(сурет)») – фрескадан айырмашылығы, кептіріліп, құрғатылған, екінші ретдымқылданған қатты сылаққа салынған қабырғалық қолөнер суреті. 2. Әзербайжан: quru 3. Қырғыз: а секко 4. Өзбек: quruq5. Түрік: kuru 6. Ағылшын: asecco 7. Испан: seco8. Неміс: Trocken9. Француз: sec 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. а секко – асекко Дефинициясы Рейтинг+4	+4
9.	а темпо	а темпо	а темпо а темпо СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. А темпо (а tempo (лат.tempus «уақыт») – бұрынғыдай екпінмен. 2. Әзербайжан: və tempi 3. Қырғыз: а темпо 4. Өзбек: va temp5. Түрік: ve tempo 6. Ағылшын: andtempo 7. Испан: yel tempo 8. Неміс: und Tempo 9. Француз: ettempo 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. а темпо – а темпо Дефинициясы Рейтинг+4	+4
10.	а темпо либеро	а темпо либеро	а темпо либеро а темпо либеро СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. А темпо лидеро (ит. а tempo libero «еркін екпінмен») – ешбіркүштеусіз; тікелей еркін екпінмен. 2. Әзербайжан: və tempi libero 3. Қырғыз: а темполиберо 4. Өзбек: va temp-libero5. Түрік: ve tempo libero6. Ағылшын: tempo libero7. Испан: tempo libero 8. Неміс: Unddas Tempo Libero 9. Француз: et le tempo libero 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. а темпо либеро –а темпо либеро Дефинициясы Рейтинг+4	+4
11.	аб иницио	аб иницио	аб иницио аб иницио СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Аб иницио (лат. аb initio «басынан») – басынан бастап. 2. Әзербайжан: ab initialo 3. Қырғыз: абиницио 4. Өзбек: ab initialo5. Түрік: ab initialo6. Ағылшын: ab initialo7. Испан: ab initialo8. Неміс: ab Initialo9. Француз: ab initialo 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. аб иницио – абиницио Дефинициясы Рейтинг+4	+4
12.	аббандонаменто	аббандонаменто	аббандонаменто аббандонаменто СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Аббандонаменто (итал.abbandonatamente «қысылған, басылып тасталған») – ешбірқарсылықсыз өз сезіміне ерік беру. 2. Әзербайжан: abbandonatamente 3. Қырғыз: аббандонаменто 4. Өзбек: abbandonatamente 5. Түрік: abbandonatamente 6. Ағылшын: abbandonatamente 7. Испан: abbandonatamente 8. Неміс: Abbandonatamente 9. Француз: abbandonatamente 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. аббандонаменто – аббандонаменто Дефинициясы Рейтинг+4	+4
13.	аббассаменто	аббассаменто	аббассаменто аббассаменто СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Аббассаменто(ит. аbbassamento «түсіру,дауысты төмендету») –дауысты төмендету. 2. Әзербайжан: abbassamento 3. Қырғыз: аббассаменто 4. Өзбек: abbassamento5. Түрік: abbassamento6. Ағылшын: abbassamento7. Испан: abbassamento8. Неміс: Abbassamento9. Француз: abbassamento 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. аббассаменто –аббассаменто Дефинициясы Рейтинг+4	+4
14.	аббелендо	аббелендо	аббелендо аббелендо СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Аббелендо (ит.аbbeltendo) – туындыны әшекейлермен безендіру. 2. Әзербайжан: abbelendo 3. Қырғыз: аббелендо 4. Өзбек: abbelendo 5. Түрік: abbelendo 6. Ағылшын: abbelendo 7. Испан: abbelendo 8. Неміс: Abbelendo 9. Француз: abbelendo 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. аббелендо –аббелендо Дефинициясы Рейтинг+4	+4
15.	абболиционизм	абболиционизм	абболиционизм абболиционизм СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Абболиционизм (ағылш.abolitionism; лат.abolitio «бас тарту») – авторлыққұқықтан бас тарту іс-әрекеті. 2. Әзербайжан: abbolisizm 3. Қырғыз: абболиционизм 4. Өзбек: abbolisizm5. Түрік: abbolitsionizm6. Ағылшын: abbolitionism7. Испан: abbolitionism 8. Неміс: Abbolitionismus 9.Француз: abolitionnisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. абболиционизм– абболиционизм Дефинициясы Рейтинг+4	+4
16.	абсурдизм	абсурдизм	абсурдизм абсурдизм СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Абсурдизм (абсурд –латын. absurdum – «жөнсіздік», «мағынасыздық») – XX ғасырдың ортасында пайдаболған драматургия мен театрдағы эстетикалық ағым. 2. Әзербайжан: absürdizm 3. Қырғыз: орунсуз 4. Өзбек: absurdizm 5. Түрік: anlamsızlık 6. Ағылшын: absurdism 7. Испан: absurdo 8. Неміс: Absurdismus 9. Француз: absurdisme 10.Бекітілген нұсқасы: абсурд –абсурд(1971-1981; 2018 жылғы 27 маусым); приведение к абсурду – абсурдқа келтіру(1971-1981) 11.Заңнамадағықолданысы: абсурд – абсурд 12. абсурдизм –абсурдизм Дефинициясы Рейтинг+4	+4
17.	аванложа	алғыложа	аванложа алғыложа СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Алғыложа (аван – француз.avant – «алды» + ложа – француз. loge – «ложа») – театр ложасына кіретінкездегі кішкентай бөлме. 2. Әзербайжан: təcili yardım 3. Қырғыз: аванложа 4. Өзбек: avanlozha 5. Түрік: avanlozha 6. Ағылшын: avanlozha 7. Испан: avanlozha 8. Неміс: Avanlozha 9. Француз: avanlozha 10. Бекітілген нұсқасы:- 11. Заңнамадағықолданысы: - 12. аванложа –алғыложа Дефинициясы Рейтинг+2	+2
18.	авансцена	алғысахна	авансцена алғысахна СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Алғысахна (авансцена –француз. avant-scène) –көрермендер залына біраз жылжытылған сахнаның алдыңғы, ашық бөлігі. 1. 2.Әзербайжан:proscenium 2. 3.Қырғыз: авансцена 3. 4.Өзбек:proscenium 4. 5.Түрік:sahne önü 5. 6.Ағылшын:proscenium 6. 7.Испан:proscenio 7. 8.Неміс:Proscenium 8. 9.Француз:proscenium 10. Бекітілген нұсқасы:- 11. Заңнамадағықолданысы: - 12. авансцена –алғысахна Дефинициясы Рейтинг0	0
19.	аванти поко	аванти поко	аванти поко аванти поко СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Аванти поко (авантипоко– итал. poco avanti – «біраз жылдамдата») – музыка термині. 2. Әзербайжан: аvanti вarışı 3. Қырғыз: аванти калган 4. Өзбек: аvanti tinchlik 5. Түрік: аvanti рeace 6. Ағылшын: аvanti рeace 7. Испан: аvanti paz 8. Неміс: аvanti-Frieden 9. Француз: вvanti рeace 10. Бекітілген нұсқасы:- 11.Заңнамадағықолданысы: - 12. аванти поко – аванти поко Дефинициясы Рейтинг+4	+4
20.	аввивандо	аввивандо	аввивандо аввивандо СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Аввивандо (аввивандо – итал.avvivando – «жандана») – музыкатермині. 2. Әзербайжан: avvivando 3. Қырғыз: аввивандо 4. Өзбек: avvivando 5. Түрік: avvivando 6. Ағылшын: avvivando 7. Испан: avvivando 8. Неміс: Avvivando 9. Француз: avvivando 10. Бекітілген нұсқасы:- 11. Заңнамадағықолданысы: - 12. аввивандо – аввивандо Дефинициясы Рейтинг+4	+4
21.	авлос	авлос	авлос авлос СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Авлос (грек. αὐλός,лат. aulos – «түтікшелер») – әртүрлі үлгідегі үрмелі тілдік музыкалықаспаптардың ежелгі грек атауы (соның ішінде, 2 оқпанды). 2. Әзербайжан: avlos 3. Қырғыз: авлос 4. Өзбек: avlos 5. Түрік: avlos 6. Ағылшын: avlos 7. Испан: avlos 8. Неміс: Avlos 9. Француз: avlos 10. Бекітілген нұсқасы:- 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. авлос – авлос Дефинициясы Рейтинг+4	+4
22.	автогравюра	автогравюра; төлнақыш	автогравюра автогравюра; төлнақыш СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Автогравюра,төлнақыш (авто– грек. autуs «өзім» + гравюра – француз. gravure«нақыштау») – ағашта, линолеумда немесе металда баспа пішінін композицияавторы өзі орындайтын нақыш. 2. Әзербайжан: avtoyürə 3. Қырғыз: сугаткапайдаланылат 4. Өзбек: otogravür 5. Түрік: otomatik gravür 6. Ағылшын: avvivando 7. Испан: autograbado 8. Неміс: Autogravur 9. Француз: avvivando 10. Бекітілген нұсқасы: авто– авто; гравюра – гравюра (1971-1981) 11. Заңнамадағықолданысы: авто – авто; гравюра – гравюра 12. автогравюра – автогравюра Дефинициясы Рейтинг+3	+3
23.	автография	автография; төлжазба	автография автография; төлжазба СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Автография, төлжазба(авто– грек. autos «өзім» + графия – грек. graphein «жазу») – литографиялық баспаформаларын қолмен жасаудың тәсілі. 2. Әзербайжан: avtoqrafiya 3. Қырғыз: сүйүн 4. Өзбек: autografiya 5. Түрік: asıl nüsha 6. Ағылшын: autografo 7. Испан: autografía 8. Неміс: Autographie 9. Француз: autographes 10. Бекітілген нұсқасы: радиоавтография– радийавтография (2018 жылғы 29 қараша); автограф – қолтаңба(1971-1981); авто – авто 11.Заңнамадағықолданысы: автограф – автограф 12. автография – автография Дефинициясы Рейтинг+4	+4
24.	автолитография	автолитография	автолитография автолитография СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Автолитография (авто –грек. auto – «өзім» + лито – грек. litho – «тас» + графия – грек. grafo –«жазамын») – 1. Суретшінің баспалық түрді литографиялық таста, мырыш немесеалюминий пластинада өзі жасайтын литография, ал репродукциялықлитографияда полиграфистер баспалық түрді суретшінің түпнұсқасынандайындайды. 2. Суретші дайындаған литографиялық баспалық түрі барбаспа-таңба. 2. Әзербайжан: autolitoqrafiya 3. Қырғыз: автолитография 4. Өзбек: autolitografi 5. Түрік: autolithography 6. Ағылшын: autolithography 7. Испан: autolitografía 8. Неміс:Аutolithographie 9. Француз:autolithographie 10. Бекітілген нұсқасы: авто– авто; литография – литография (2016жылғы 8 желтоқсан) 11. Заңнамадағықолданысы: авто – авто; литография – литография 12. автолитография– автолитография Дефинициясы Рейтинг+4	+4
25.	автопортрет	автопортрет	автопортрет автопортрет СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Автопортрет (авто – грек. αὐτός«өзі, ол» + портрет – француз. portrait, portraire «кескінін түсіру») –сурет авторының өзінің сурет бейнелеген шығармасы. 2. Әзербайжан: avtoportret 3. Қырғыз: автопортрет 4. Өзбек: o'z-o'zidanportret 5. Түрік: otoportre 6. Ағылшын: selfportrait 7. Испан: autorretrato 8. Неміс: Selbstbildnis 9. Француз: autoportrait 10. Бекітілген нұсқасы: авто– авто; портрет – портрет 11. Заңнамадағықолданысы: авто – авто; портрет – портрет 12. автопортрет– автопортрет Дефинициясы Рейтинг+3	+3
26.	авторская заявка	авторлық өтінім	авторская заявка авторлық өтінім СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Авторлық өтінім (автор –лат. аuctor «жасаушы, құрастырушы») – автордың ойлағаннемесе орындаған шығармасының (шығармаларының) баспаға ұсынылатынсипаттамасынан тұратын, жазған түсіндірме жазбасы. 2. Әзербайжан: müəllif müraciəti 3. Қырғыз: автордук өтүнмө 4. Өзбек: muallifningarizasi 5. Түрік: telif hakkıuygulaması 6. Ағылшын: author'sapplication 7. Испан: solicitudde autor 8. Неміс: Copyright-Anwendung 9. Француз: demanded'auteur 10. Бекітілген нұсқасы: автор– автор; заявка – өтінім 11. Заңнамадағықолданысы: автор – автор; заявка – өтінім 12. авторскаязаявка – авторлық өтінім Дефинициясы Рейтинг+4	+4
27.	авторская концепция	авторлық тұжырымдама	авторская концепция авторлық тұжырымдама СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Авторлық тұжырымдама (автор –лат. аuctor «жасаушы, құрастырушы»; концепция – лат. conceptio – «біріктіру,сомасы; сөзбе-сөз айтылымы») – бұл жүйеге келтірілген ойдың жиынтығы, яғниболашақ жұмыстың моделі. 2. Әзербайжан: müəllifkonsepsiyası 3. Қырғыз: жазуучунунконцепциясы 4. Өзбек: mualliftushunchasi 5. Түрік: yazar kavramı 6. Ағылшын: author'sconcept 7. Испан: concepto deautor 8. Неміс:Copyright-Konzept 9. Француз: conceptd'auteur 10. Бекітілген нұсқасы: автор– автор; концепция – тұжырымдама 11. Заңнамадағықолданысы: автор – автор; концепция – тұжырымдама 12. авторскаяконцепция – авторлық тұжырымдама Дефинициясы Рейтинг+4	+4
28.	авторская поправка	авторлық түзету	авторская поправка авторлық түзету СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Авторлық түзету (автор –лат. аuctor - «жасаушы, құрастырушы») – әдеби шығарманың авторы немесеқұрастырушысының түпнұсқа мәтінінен шегіністе енгізген түзетуі. 2. Әзербайжан: müəllifin düzəlişi 3. Қырғыз: жазуучунунтолуктоо 4. Өзбек: мuallifningtuzatmasi 5. Түрік: yazarındeğişikliği 6. Ағылшын: author'samendment 7. Испан: enmienda delautor 8. Неміс: Аutorenänderung 9. Француз: amendement del'auteur 10. Бекітілген нұсқасы: автор– автор; поправка – түзету 11. Заңнамадағықолданысы: автор – автор; поправка – түзету 12. авторская поправка – авторлық түзету Дефинициясы Рейтинг+4	+4
29.	авторский коллектив	авторлар ұжымы	авторский коллектив авторлар ұжымы СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Авторлар ұжымы (автор –лат. аuctor - «жасаушы, құрастырушы»; коллектив – лат. collectivus «жинақтық,силлогистикалық») – бір ой мен жоспар бойынша бірлесіп жұмыс жасау үшінбіріккен адамдар тобы. 2. Әзербайжан: müəlliflərqrupu 3. Қырғыз: дизайнкомандасы 4. Өзбек: mualliflarjamoasi 5. Түрік: yazarlar ekibi 6. Ағылшын: team of authors 7. Испан: equipo deautores 8. Неміс: аutorenteam 9. Француз: équiped'auteurs 10. Бекітілген нұсқасы: автор– автор; коллектив – ұйым 11. Заңнамадағықолданысы: автор – автор; коллектив – ұйым 12. авторскийколлектив – авторлар ұжымы Дефинициясы Рейтинг+4	+4
30.	агенство новостей	жаңалықтар агенттігі	агенство новостей жаңалықтар агенттігі СаласыМәдениет және өнер Этимологиясы 1. Жаңалықтар агенттігі (агент –лат. agens, agent - «мәнерлі, белсенді; талапкер; ревизор») – жаңалықрепортаждарын жинайтын және оларды газеттер, журналдар, радио жәнетелевизиялық хабар таратушылар сияқты жаңалықтар ұйымдарына сататын ұйым.Жаңалықтар агенттігі желілік қызмет, жаңалықтар лентасы немесе жаңалықтарқызметі ретінде де атап өтілуі мүмкін. 2. Әзербайжан: xəbər agentliyi 3. Қырғыз: маалыматагенттиги 4. Өзбек: axborotagentligi 5. Түрік: haber ajansı 6. Ағылшын: news agency 7. Испан: agencia denoticias 8. Неміс: Agencianoticias 9. Француз: agence depresse 10. Бекітілген нұсқасы: агенство– агенттік; новость – жаңалық 11.Заңнамадағықолданысы: агенство – агенттік; новость – жаңалық 12. агенствоновостей – жаңалықтар агенттігі Дефинициясы Рейтинг+4	+4

Ерболат Ғалымжанұлы Асылбеков, Бултанова Жібек, Лаура Таскынбаева және 3

≡ Айымбетов Мәди 5 жыл бұрын
"приставка" терминінің қазақша баламасын жасау керек. Мыс , ұсыныс ретінде - "қондырма".
"приставка" терминінің қазақша баламасын жасау керек. Мыс , ұсыныс ретінде - "қондырма".
≡ Айымбетов Мәди 5 жыл бұрын
дұрысы - "сымсыз интернет" ( ғаламтор - всемирная паутина)
дұрысы - "сымсыз интернет" ( ғаламтор - всемирная паутина)
≡ Айымбетов Мәди 5 жыл бұрын
"реконструкция"
"реконструкция"