Салалар тізімі

Алаң

Пысықтауға берілген «разбирательство» термині туралы Республикалық терминология комиссиясы 2020 жылы «талқыға салу» деп бекітілген терминнің сөздікқор.кз сайтында ұсынылған мынадай баламалары анықталды: 1) талқы – тексеріс, сын, тез (тезіне түсу); 2) талқылау – Толығырақ ...талқыдан өткізу жұмысы; сараптама (Б.Қалиев, Ж.Түймебаев, Ш. Құрманбайұлы, С.Исакова. «Мұқағали тілі» сөздігі. – Алматы, 2017); 3) талқылау – тексеру, бір істің егжей-тегжейіне жету, көпшіліктің тезіне салу (М.Белбаева. Қазақ тілінің омонимдер сөздігі: – Алматы: «Мектеп» баспасы, 1988. - 193 б.); 4) талқыға салу – көпшіліктің сынына, талқының тезіне түсірді; 5) талқылау, сарапқа салу – бір істі тексеріп, егжей-тегжейіне жету (С.Бизақов, Ә.Болғанбаев, Ш.Дәулетқұлов. Қазақ тілінің синонимдер сөздігі. – Алматы: «Арыс» баспасы, 2005. - 720 б.); 6) тергеу-талқы – бір нәрсені анықтау үшін жүргізілген іс-шара (Қазақ әдеби тілінің сөздігі. Он бес томдық. 14-том. / Құраст.: М.Малмақов, Қ.Есенова, Б.Хинаят және т.б. – Алматы, 2011. 800 б.). Соңғы дереккөзде ұсынылған тергеу-талқы, яғни бір нәрсені анықтау үшін жүргізілген іс-шара деген мағынаны білдіретін нұсқасы қолданыстағы «расследование» – «тергеп-тексеру» деген терминнің жасалу жолына ұқсас. Осы терминнің заңнамадағы қолданысына да шолу жасаған орынды. Оған сәйкес оның қолданыс аясын қоса берілген кестеден көруге болады. Көрсетілген кестеден «разбирательство» мен «обсуждение» терминдері бір мәтінде келгенде, екеуі де «талқылау» деп алынатыны анық. Негіздемелерге сүйене отырып, аталған терминді «тергеу-талқы» деп алу ұсынылады.
Айгүл Көбейсінқызы Махамбетова Пысықтауға берілген «разбирательство» термині туралы Республикалық терминология комиссиясы 2020 жылы «талқыға салу» деп бекітілген терминнің сөздікқор.кз сайтында ұсынылған мынадай баламалары анықталды: 1) талқы – тексеріс, сын, тез (тезіне түсу); 2) талқылау – Толығырақ ...талқыдан өткізу жұмысы; сараптама (Б.Қалиев, Ж.Түймебаев, Ш. Құрманбайұлы, С.Исакова. «Мұқағали тілі» сөздігі. – Алматы, 2017); 3) талқылау – тексеру, бір істің егжей-тегжейіне жету, көпшіліктің тезіне салу (М.Белбаева. Қазақ тілінің омонимдер сөздігі: – Алматы: «Мектеп» баспасы, 1988. - 193 б.); 4) талқыға салу – көпшіліктің сынына, талқының тезіне түсірді; 5) талқылау, сарапқа салу – бір істі тексеріп, егжей-тегжейіне жету (С.Бизақов, Ә.Болғанбаев, Ш.Дәулетқұлов. Қазақ тілінің синонимдер сөздігі. – Алматы: «Арыс» баспасы, 2005. - 720 б.); 6) тергеу-талқы – бір нәрсені анықтау үшін жүргізілген іс-шара (Қазақ әдеби тілінің сөздігі. Он бес томдық. 14-том. / Құраст.: М.Малмақов, Қ.Есенова, Б.Хинаят және т.б. – Алматы, 2011. 800 б.). Соңғы дереккөзде ұсынылған тергеу-талқы, яғни бір нәрсені анықтау үшін жүргізілген іс-шара деген мағынаны білдіретін нұсқасы қолданыстағы «расследование» – «тергеп-тексеру» деген терминнің жасалу жолына ұқсас. Осы терминнің заңнамадағы қолданысына да шолу жасаған орынды. Оған сәйкес оның қолданыс аясын қоса берілген кестеден көруге болады. Көрсетілген кестеден «разбирательство» мен «обсуждение» терминдері бір мәтінде келгенде, екеуі де «талқылау» деп алынатыны анық. Негіздемелерге сүйене отырып, аталған терминді «тергеу-талқы» деп алу ұсынылады.
10.09.2024 04:20 | 0 | 1
Пысықтауға берілген «активный газ" термині туралы Мамандар газды қоймаға толтырған кезде қойма қабатының кеуекті құрылымын жоғары қысыммен бұзбау үшін газды қоймаға біртіндеп айдайды. Газды пайдаланудың бүкіл кезеңінде оның бір бөлігін қоймада Толығырақ ... қалдырып отыру керек, әйтпесе қойма суға толады. Мұндай газ, яғни қоймада үнемі қалатын газ буфер газы деп аталады. Ал қоймаға толтырылып, тартып алынатын газ белсенді газ деп аталады. Кейде оны жұмыс газы немесе тауар газы (товарный или рабочий газ) деп те атайды. Қоймадағы буфер газ бен белсенді газ арақатынасы 2/3-тен 4/3-ке дейін өзгеріп отырады. Буфер газдың үлесі неғұрлым жоғары болса, ішкі қысым соғұрлым жоғары және белсенді газды тартып алу жылдам әрі оңай болады (Как хранят газ и что такое ПХГ. <a href="https://ugs.gazprom.ru/)" target="_blank">https://ugs.gazprom.ru/)</a>, https://dzen.ru/a/XvHAu1cU0yLDOxal Тұжырымдай келе, терминді "белсенді газ» деп бекіту ұсынылады. Егер газдың актив, реактивпен байланысты түрі болса, онда осы сала маманының талдамасы қажет болады.
Айгүл Көбейсінқызы Махамбетова Пысықтауға берілген «активный газ" термині туралы Мамандар газды қоймаға толтырған кезде қойма қабатының кеуекті құрылымын жоғары қысыммен бұзбау үшін газды қоймаға біртіндеп айдайды. Газды пайдаланудың бүкіл кезеңінде оның бір бөлігін қоймада Толығырақ ... қалдырып отыру керек, әйтпесе қойма суға толады. Мұндай газ, яғни қоймада үнемі қалатын газ буфер газы деп аталады. Ал қоймаға толтырылып, тартып алынатын газ белсенді газ деп аталады. Кейде оны жұмыс газы немесе тауар газы (товарный или рабочий газ) деп те атайды. Қоймадағы буфер газ бен белсенді газ арақатынасы 2/3-тен 4/3-ке дейін өзгеріп отырады. Буфер газдың үлесі неғұрлым жоғары болса, ішкі қысым соғұрлым жоғары және белсенді газды тартып алу жылдам әрі оңай болады (Как хранят газ и что такое ПХГ. <a href="https://ugs.gazprom.ru/)" target="_blank">https://ugs.gazprom.ru/)</a>, https://dzen.ru/a/XvHAu1cU0yLDOxal Тұжырымдай келе, терминді "белсенді газ» деп бекіту ұсынылады. Егер газдың актив, реактивпен байланысты түрі болса, онда осы сала маманының талдамасы қажет болады.
05.09.2024 11:53 | 0 | 0
Жыл өте келе терминдер әртүрлі бекітіліп, қолданыла бермеуі үшін Қазақстан Республикасындағы тiл туралы Заңға бірыңғай терминологияны қолдану мәселесін реттеу жөніндегі өзгеріс енгізу қажет. Мысалы, Грузияның Тіл туралы Заңының 30-бабына сәйкес Толығырақ ...Техникалық құжаттамада, сондай-ақ іс қағаздарын жүргізуде бірыңғай терминология қолданылады. Терминологияны белгілеу және қолдану нормалары Мемлекеттік тіл жөніндегі сараптама комиссиясымен белгіленеді.
Ерболат Ғалымжанұлы Асылбеков Жыл өте келе терминдер әртүрлі бекітіліп, қолданыла бермеуі үшін Қазақстан Республикасындағы тiл туралы Заңға бірыңғай терминологияны қолдану мәселесін реттеу жөніндегі өзгеріс енгізу қажет. Мысалы, Грузияның Тіл туралы Заңының 30-бабына сәйкес Толығырақ ...Техникалық құжаттамада, сондай-ақ іс қағаздарын жүргізуде бірыңғай терминология қолданылады. Терминологияны белгілеу және қолдану нормалары Мемлекеттік тіл жөніндегі сараптама комиссиясымен белгіленеді.
03.09.2024 10:48 | 0 | 2

Кітаптар