Дефинициясы1. Жарықтың тағылу заңы – түскен сәуле, шағылған сәуле және екі ортаның шекарасында сәуленің түсу нүктесіне тұрғызылған перпендикуляр бір жазықтықта жатады; у шағылу бұрышы а түсу бұрышына тең.
2. Этимологиясы: еж. түбірі kwei - «жарқырау»
3. Әзербайжан: işıq geyinmə qanunu
4. Қырғыз: жарыкты кийүү мыйзамы
5. Өзбек: nur taqish qonuni
6. Түрік: ışık taşıma yasası
7. Ағылшын: the law of wearing light
8. Испан: la ley de llevar luz
9. Неміс: das gesetz des tragens von licht
10. Француз: la loi du port de la lumière
11. Бекітілген нұсқасы: жарықтың шағылуы - отражение света (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: -
13. Ұсыныстар: "жарықтың тағылу заңы" атауды қалдыруды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жиілікті радиобайланыс каналы – радиотолқындардың нақты тұтынушылар арасындағы радиобайланыс үшін қолданылатын және ерекшеленген жиілігі.
2. Этимологиясы: лат. radio – “оқимын”, “сәуле шығарамын”
3. Әзербайжан: kanal tezlikli radio rabitəsi
4. Қырғыз: канал жыштыгы радио байланыш
5. Өзбек: kanal chastotasi radio aloqasi
6. Түрік: kanal frekansı radyo iletişimi
7. Ағылшын: channel frequency radio communication
8. Испан: comunicación de radio de frecuencia de canal
9. Неміс: kanalfrequenz-funkkommunikation
10. Француз: communication radio de fréquence de canal
11. Бекітілген нұсқасы: радиобайланыс - радиосвязь (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 21 қарашадағы № 467 бұйрығы. Мысалы: Дәлме-дәл күйінде қолданылмайды. «Жоғары жиілікті электромагниттік тербелістердің амплитудалық (АМ) және жиіліктік (FM) мен детектрленуін сипаттау; 11.5.1.3-радиоқабылдағыштың жұмыс істеу принципін түсіндіру».
13. Ұсыныстар: "радиобайланыс жиілігіндегі арна" деген атауды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жуық есептеу – функцияның мәндерін есептеу үшін жуық формулалар қолданылады. Жуық формулалар алудың негізгі әдісі - функцияны қатарға жіктеу.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: təxmini hesablama
4. Қырғыз: болжолдуу эсептөө
5. Өзбек: taxminiy hisoblash
6. Түрік: yaklaşık hesaplama
7. Ағылшын: approximate calculation
8. Испан: calculo aproximado
9. Неміс: ungefähre Berechnung
10. Француз: calcul approximatif
11. Бекітілген нұсқасы: жуықтау (мат.) (1995), есептеу (қаржы.) (2010)
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: заңнама қолданылысында көрсетілмен және термин жүйесінде бекітілмегендіктен, берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "жуық есептеу" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жұлдыздың жарқырауы – бірлік уақыт ішінде жұлдыз бетінен шығарылатын энергия.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: L ulduzun parlaqlığı
4. Қырғыз: L жылдыздын жарыгы
5. Өзбек: L yulduzing yorqinligi
6. Түрік: L yıldızın parlaklığı
7. Ағылшын: luminosity of the star L
8. Испан: luminosidad de la estrella L
9. Неміс: leuchtkraft des Sterns L
10. Француз: luminosité d'étoile de L
11. Бекітілген нұсқасы: жарқырау - светимость (2016)
12. Заңнамадағы қолданысы: -
13. Ұсыныстар: "жұлдыздың жарқырауы (L)" деген атауды қалдыруды ұсынамын.

Дефинициясы1. Жұтқыш-сорғыштар – қоршаған ортадан газдарды, буды немесе ерітілген заттарды таңдап жұтатын (жинайтын) қатты денелер немесе сұйықтық.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: emiş fincanları
4. Қырғыз: соргучтар
5. Өзбек: so'rg'ich yutuvchilar
6. Түрік: vantuzlar
7. Ағылшын: suction cups
8. Испан: swallowers-Suckers
9. Неміс: sauger-Schlucker
10. Француз: avaleurs-ventouses
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларды бекіту туралы.Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің 2005 жылғы 29 маусымдағы №310 бұйрығы. Мысалы: ажыратулардың, резонаторлардың, қаптаманың және басқадай құрылымдардың көмегiмен; 2) бөлгiш конструкциялардың, резонансты жұтқыш қондырғылардың...
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген талдауларды басшылыққа ала отырып, "жұтқыш-сорғыштар" деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жылыжайлық эффект – жер бетін қыздыратын атмосфераның радиациялық сәулеленуі.
2. Этимологиясы: лат. effectus – «орындау, жүзеге асыру»
3. Әзербайжан: istixana effekti
4. Қырғыз: парник эффектиси
5. Өзбек: issiqxona effekti
6. Түрік: sera etkisi
7. Ағылшын: greenhouse effect
8. Испан: efecto invernadero
9. Неміс: Treibhauseffekt
10. Француз: effet de serre
11. Бекітілген нұсқасы: эффект - әсер (2016), термоэффект - термоэффект (2019)
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: "жылыжайлық эффект" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ішдеңгей – кванттық теориямен анықталған энергия деңгейі. Химияда ішкі деңгейлер электрондармен байланысты энергияларға жатады.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: enerji səviyyəsi
4. Қырғыз: энергетикалык деңгээл
5. Өзбек: energiya darajasi
6. Түрік: enerji seviyesi (yörünge)
7. Ағылшын: energy level
8. Испан: nivel de energía
9. Неміс: energie level
10. Француз: niveau d'énergie
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: -
13. Ұсыныстар: қазақша "ішдеңгей" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Кері есеп (өзара кері) – есептің шартындағы белгілі шама ізделінді шамаға айналатын есеп.
2. Этимологиясы: ескі славян тілінде zadat (задать)
3. Әзербайжан: tərs problem
4. Қырғыз: тескери маселе
5. Өзбек: teskari muammo
6. Түрік: ters problem
7. Ағылшын: inverse problem
8. Испан: problema inverso
9. Неміс: eine umgekehrte Aufgabe
10. Француз: problème inverse
11. Бекітілген нұсқасы: задача – міндет (2020), задача - есеп (матем.) (2015)
12. Заңнамадағы қолданысы: задача – міндет; обратный – кері.
13. Ұсыныстар: ұсынылған терминнің орысша нұсқасы қате берілген. Дұрыс нұсқасы: обратная задача. Орыс тілінен енген бұл сөз тіркесінің қазақ тілінде бекітілген баламасы жоқ. Тек задача сөзі жеке түрде есеп деп бекітілген. Заңнамада задача және обратный сөздері міндет, кері деп аударылып, жеке-жеке қолданылуда. Бекітілген терминдер сөздігіндегі жеке нұсқаларын, заңнамадағы және терминологиялық сөздіктердегі қолданысын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ, задача обратная сөз тіркесінің баламасы ретінде кері есеп сөз тіркесінің қолданылғанын дұрыс деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Күйреу, жұтау, кедейлену – төрелік сот таныған немесе борышкердің кредиторлардың ақшалай міндеттемелер бойынша және басқа да міндетті төлемдерді төлеу жөніндегі талаптарын толық көлемде қанағаттандыра алмауын жариялауы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: dağıntı
4. Қырғыз: кыйроо
5. Өзбек: vayronagarchilik
6. Түрік: yıkım
7. Ағылшын: devastation
8. Испан: devastación
9. Неміс: verheerung
10. Француз: dévastation
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: разорение – күйреу, бедствовать – жұтау, беднеть, разоряться – кедейлену.
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген разорение сөзінің қазақ тілінде нақты баламасы әлі бекітілмеген. Заңнамадағы қолданысына қарасақ разорение сөзінің баламасы ретінде берілген: күйреу, жұтау, кедейлену сөздерінің мағыналары мәнмәтінге байланысты әртүрлі болып келеді. Бұл жайт аталған сөздің қолданылған мәнмәтіндегі мағынасына байланысты туындап отыр. Бекітілген терминдер сөздігіндегі нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын және терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ разорение сөзі қазақ тіліне "күйреу, жұтау" сөздерімен аударылуы қажет деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Қалыпты дамымау – кез келген аумақтың немесе сфераның дамуы біркелкі емес және бірте-бірте емес, секіріспен, яғни қарқынды өсу кезеңдерімен, содан кейін баяулаумен немесе тіпті тоқыраумен жүретін процесс.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: atlamalı inkişaf
4. Қырғыз: секирүүчү өнүгүү
5. Өзбек: rivojlanishning keskinligi
6. Түрік: atlamalı gelişme
7. Ағылшын: abruptness of development
8. Испан: brusquedad del desarrollo
9. Неміс: abrupte Entwicklung
10. Француз: brusquerie du développement
11. Бекітілген нұсқасы: индустриально-инновационное развитие - индустриялық-инновациялық даму (2012)
12. Заңнамадағы қолданысы: скачкообразный – өзгермелі; скачкообразный – секіріс үстіндегі; скачкообразный – секірмелі.
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген скачкообразность развития сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы бекітілмеген. Заңнамада тек скачкообразный сөзінің бірнеше қазақша баламасы қолданылып жүр: өзгермелі, секіріс үстіндегі, секірмелі. Заңнамадағы қолданысын және терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ, скачкообразность развития сөз тіркесі қазақ тіліне секірмелі даму сөз тіркесімен аударылуы қажет деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Қарама-қарсы мәмілелер, қарсы мәмілелер – жабылмаған позициядан шығынды азайту мақсатында қарсы мәміле жасау.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: əks əməliyyatlar
4. Қырғыз: каршы бүтүмдөр
5. Өзбек: qarshi bitimlar
6. Түрік: karşı anlaşmalar
7. Ағылшын: counter transactions
8. Испан: contra-transacciones
9. Неміс: gegengeschäfte
10. Француз: contre-transactions
11. Бекітілген нұсқасы: сделка - келісім, ымыраласу (экон.) (1971), сделка торговая - сауда келісімі (экон.) (1971)
12. Заңнамадағы қолданысы: Мәмілелер жарамсыздығының және олардың жарамсыздығының салдарларын соттардың қолдануының кейбір мәселелері туралы Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2016 жылғы 7 шілдедегі №6 Нормативтік қаулысы.
...қарау кезінде де, соттар осы не өзге мәмілелерге (тараптар өздерінің талаптарын және қарсылықтарын негіздеуге сілтеме жасаған) олардың жарамдылығы немесе... Мәмілелер жарамсыздығының және олардың жарамсыздығының салдарларын соттардың қолдануының кейбір мәселелері туралы.

13. Ұсыныстар: ұсынылған терминнің орысша нұсқасы қате берілген. Дұрыс нұсқасы: встречная сделка. Орыс тілінен енген бұл сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы бекітілмеген. Тек сделка сөзі бекітілген. Заңнамада встречный және сделка сөзінің қазақша баламалары бөлек қолданылып жүр. Бекітілген терминдер сөздігіндегі жеке нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын және терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ, сделки встречные сөз тіркесі қазақ тіліне қарсы мәмілелер сөз тіркесімен аударылуы қажет деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Қауыртшақ, қарбалас сәт – жол кептелісі мен қоғамдық көліктерде адамдар көп жиналатын күннің бір бөлігі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: tələsik saat
4. Қырғыз: шашылыш саат
5. Өзбек: shoshilinch soat
6. Түрік: kalabalık saat
7. Ағылшын: rush hour
8. Испан: hora punta
9. Неміс: Spitzenstunde
10. Француз: heure de pointe
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген час пик сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы әзірше бекітілмеген. Заңнамада бұл сөз тіркесі "қарбалас сағат" деп аударылып, қолданылуда. Заңнамадағы қолданысын, терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы термин анықтамасын негізге алсақ, час пик сөз тіркесінің қазақ тілінде "қарбалас сәт" деп қолданылғанын дұрыс деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Қос орынбасу – екі күрделі молекула бір-бірімен әрекеттесіп, оң иондар мен теріс иондар бір-бірін алмастыратын басқа күрделі молекулалардың пайда болуына әкеліп соқтыратын процесс.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: ikiqat əvəzetmə
4. Қырғыз: кош алмаштыруу
5. Өзбек: ikki marta almashtirish
6. Түрік: çift ikame
7. Ағылшын: double substitution
8. Испан: doble sustitución
9. Неміс: doppelter ersatz
10. Француз: double substitution
11. Бекітілген нұсқасы: замещение - орынбасу (хим.) (2006), замещение - алмастыру (2016)
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: "қос орынбасу" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Қосу формулалары – екі бұрыштың қосындысы мен айырымының тригонометриялық функцияларын сол бұрыштардың тригонометриялық функциялары арқылы өрнектейтін формулалар.
2. Этимологиясы: лат. "formula" сөзі "бейне" деген мағынаны береді.
3. Әзербайжан: cəmi düsturlar
4. Қырғыз: суммасы формулалар
5. Өзбек: yig'indisi formulalari
6. Түрік: toplam formülleri
7. Ағылшын: sum formulas
8. Испан: fórmulas de suma
9. Неміс: Summenformeln
10. Француз: formules de somme
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "қосу формулалары" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жайма құймақ, құймақша – сұйық қамырдан дөңгелектеніп пішінделінген, табада пісірілген жұқа қамыр.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: pancake
4. Қырғыз: куймак
5. Өзбек: pancake
6. Түрік: krep
7. Ағылшын: pancake
8. Испан: crepe
9. Неміс: Pfannkuchen
10. Француз: crêpe
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Қоғамдық тамақтану объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 17 ақпандағы № ҚР ДСМ-16 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2023 жылғы 4 сәуірдегі № 58 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 5 сәуірде № 32368 болып тіркелді.
... туралған ет қосылған құймақтарды...
13. Ұсыныстар: «құймақша», «Тамақ өнеркәсібі және тұрмыстық қызмет» сөздігінде осындай нұсқада қолданылған.

Дефинициясы1. Линзаның бас оптикалық өсі – линза беттерінің қисықтық центрлері арқылы өтетін түзу.
2. Этимологиясы: нем. lіnse, лат. lens – “оптикалық шыны, әйнек”
3. Әзербайжан: optik görmə başı lensə
4. Қырғыз: линзанын негизги оптикалык осу
5. Өзбек: linzaning asosiy optik osi
6. Түрік: merceğin ana optik ekseni
7. Ағылшын: principal optical axis of the lens
8. Испан: eje óptico principal de la lente
9. Неміс: optische hauptachse der linse
10. Француз: axe optique principal de la lentille
11. Бекітілген нұсқасы: көздеу - прицеливаться (2020)
12. Заңнамадағы қолданысы: -
13. Ұсыныстар: "көздеме" немесе "оптикалық көздеме" деген атауды ұсынамын.

Дефинициясы1. Линзаның оптикалық центрі, линзаның оптикалық ортасы – бас оптикалық өстің линза жазықтығымен қиылысу нүктесі.
2. Этимологиясы: нем. lіnse, лат. lens – “оптикалық шыны”, “әйнек”; грек. оptіke – “көзбен қабылдау жөніндегі ғылым”.
3. Әзербайжан: optik mərkəzi lens
4. Қырғыз: оптикалык борбор линза
5. Өзбек: optik markaz linzalari
6. Түрік: optik merkez lens
7. Ағылшын: optical center lens
8. Испан: lente de centro óptico
9. Неміс: optische mittellinse
10. Француз: lentille centrale optique
11. Бекітілген нұсқасы: орталық - центр (2020)
12. Заңнамадағы қолданысы: -
13. Ұсыныстар: "линзаның оптикалық ортақ нүктесі" деген атауды ұсынамын.

Дефинициясы1. Маргарин – жануарлардың майлары бар (немесе онсыз), балықтар мен теңіз сүтқоректілерінің майлары бар (немесе онсыз) модификацияланбаған және (немесе) модификацияланбаған өсімдік майларынан, сүт және (немесе) оны қайта өңдеу өнімдері, тағамдық қоспалар және т. б. қосылған немесе қосылмаған судан тұратын майдың массалық үлесі кемінде 20% болатын эмульсиялық май өнімі тағамдық ингредиенттер.
2. Этимологиясы: франц. margarine – «маргарин»
3. Әзербайжан: marqarin
4. Қырғыз: маргарин
5. Өзбек: margarin
6. Түрік: margarin
7. Ағылшын: margarine
8. Испан: margarina
9. Неміс: margarine
10. Француз: margarine
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Алматы және Қарағанды маргарин зауыттарын жеке жоба бойынша жекешелендiру туралы. Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi қаулы етедi: 1. Алматы және Қарағанды маргарин зауыттары үшiн инвесторлар таңдау...
13. Ұсыныстар: "маргарин" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Металдардың активтік қатары – белсенділіктерінің кемуіне қарай орналасқан металдар қатары.
2. Этимологиясы: грек. metallon - “рудник”, “металл”.
3. Әзербайжан: aktiv metal seriyası
4. Қырғыз: металлдардын активдүү катарлары
5. Өзбек: metallarning faol qatori
6. Түрік: aktif metal aralığı
7. Ағылшын: active range of metals
8. Испан: gama activa de metales
9. Неміс: aktive reihe von metallen
10. Француз: gamme active de métaux
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 21 қарашадағы № 467 бұйрығы. Мысалы: “металдардың белсенділік қатарын құру”.
13. Ұсыныстар: "металдардың белсенділік қатары" деген атауды ұсынамын.

Дефинициясы1. Мольдік көлем – зат көлемінің оның мөлшеріне қатынасы, сан жағынан бір моль заттың көлеміне тең.
2. Этимологиясы: лат. lapis molaris – «диірмен тасы»
3. Әзербайжан: molar həcmi
4. Қырғыз: молярдык көлөм
5. Өзбек: molyar hajm
6. Түрік: molar hacim
7. Ағылшын: molar volume
8. Испан: volumen molar
9. Неміс: molarvolumen
10. Француз: volume molaire
11. Бекітілген нұсқасы: моль - мөл (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: "Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін есептеу жөніндегі әдістемелерді бекіту туралы". ...мөлшерлік үлесте немесе молярлық үлесте беріледі.
13. Ұсыныстар: "молярлық көлем" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Мольдік масса – заттың сипаттамасы, заттың массасының оның мөлшеріне қатынасы.
2. Этимологиясы: лат. massa – «құйма, бөлшек»
3. Әзербайжан: molar kütlə
4. Қырғыз: молярдык масса
5. Өзбек: molyar massa
6. Түрік: molar kütle
7. Ағылшын: molar mass
8. Испан: masa molar
9. Неміс: molmasse
10. Француз: masse molaire
11. Бекітілген нұсқасы: моль - мөл (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: "Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін есептеу жөніндегі әдістемелерді бекіту туралы". ...мөлшерлік үлесте немесе молярлық үлесте беріледі.
13. Ұсыныстар: "молярлық масса" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Молярлық концентрация – қоспаның көлем бірлігіндегі компоненттің зат мөлшері (моль саны).
2. Этимологиясы: франц. concentration – «шоғырлану, концентрация»
3. Әзербайжан: molar konsentrasiyası
4. Қырғыз: молярдык концентрация
5. Өзбек: molyar konsentratsiya
6. Түрік: molar konsantrasyon
7. Ағылшын: molar concentration
8. Испан: concentración molar
9. Неміс: molare konzentration
10. Француз: concentration molaire
11. Бекітілген нұсқасы: моль - мөл (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: "Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін есептеу жөніндегі әдістемелерді бекіту туралы". ...мөлшерлік үлесте немесе молярлық үлесте беріледі.
13. Ұсыныстар: "молярлық концентрация" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Нитратсыздандыру – өсімдіктер мен микроорганизмдер аммоний тұздарын нитраттар сияқты пайдаланады. Нитраттардың біраз бөлігін бактериялар қарапайым азотқа дейін ыдыратады, түзілген азот атмосфераға тарайтын процесс.
2. Этимологиясы: лат. de – «сөзалды қосымша», nitr (ogenium) – «азот» және facio – «жасаймын»
3. Әзербайжан: denitrifikasiya
4. Қырғыз: денитрификация
5. Өзбек: denitrifikatsiya
6. Түрік: denitrifikasyon
7. Ағылшын: denitrification
8. Испан: desnitrificación
9. Неміс: denitrifikation
10. Француз: dénitrification
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Ең озық қолжетімді технологиялар тізбесін бекіту туралы". ... төмендету үшін итрификациялаумен-денитрификациялаумен аэротенкаларда механикалық және биологиялық тазарту Бірінші кезеңге қосымша: түйіршікті сүзгілерде сүзу...
13. Ұсыныстар: "денитрификация" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Оптикалық аспаптың бұрыштық ұлғайтуы – бұл денені оптикалық аспаппен қарағандағы көру бұрышы тангенсінің жай көзбен көрінетін ең жақсы қашықтықтан қарағандағы көру бұрышы тангенсіне қатынасы. денені оптикалық аспапен қарағандағы көру бұрышының тангесінің жай көзбен көрінетін ең жақсы қашықтықтан қарағандағы көру бұрышы тангенсіне қатынасы.
2. Этимологиясы: грек. optіke – “көзбен қабылдау жөніндегі ғылым”, optas – “көрінетін”.
3. Әзербайжан: optik cihazın açısal böyüdülməsi
4. Қырғыз: оптикалык аспаптын бурчтук чоңойтуусу
5. Өзбек: optik asbobning burchak kattalashishi
6. Түрік: optik cihazın açısal artışı
7. Ағылшын: angular magnification of an optical device
8. Испан: ampliación angular del instrumento óptico
9. Неміс: winkelvergrößerung des optischen geräts
10. Француз: gain angulaire de dispositif optique
11. Бекітілген нұсқасы: бұрыштық орын ауыстыру - угловое перемещение (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 21 қарашадағы №467 бұйрығы. Мысалы: Оптикалық құралдар.
13. Ұсыныстар: "оптикалық құралдың бұрыштама ұлғайтуы" деген атауды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Оптоталшықтық жарықтандырғыш – жарық көзін, жинау линзасын, талшықты жарық өткізгішті, диффузиялық линза түріндегі жарық үлестіруін қамтиды
2. Этимологиясы: грек. оptіke – “көзбен қабылдау жөніндегі ғылым”
3. Әзербайжан: fiber optik işıqlandırıcı
4. Қырғыз: була-оптикалык жарык берүүчү
5. Өзбек: optik tolali yoritgich
6. Түрік: fiber optik aydınlatıcı
7. Ағылшын: fiber optic illuminator
8. Испан: iluminador de fibra óptica
9. Неміс: lichtwellenleiter
10. Француз: illuminateur à fibre optique
11. Бекітілген нұсқасы: оптическое волокно - оптикалық талшық (2007)
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 21 қарашадағы №467 бұйрығы. Мысалы: “оптоталшық”.
13. Ұсыныстар: "оптикалық жарық талшықтары" деген атауды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Өтпелі тәсілдер – мемлекеттік сатып алуды басқару саласындағы негізгі құзыреттер жүйесін қалыптастыруда қолданылатын тәсілдер.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: keçid yanaşmaları
4. Қырғыз: өткөөл ыкмалар
5. Өзбек: oxirigacha yondashuvlar
6. Түрік: uçtan uca yaklaşımlar
7. Ағылшын: cross-cutting approaches
8. Испан: enfoques transversales
9. Неміс: übergreifende ansätze
10. Француз: approches transversales
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ қаржы нарығын қалыптастыру тұжырымдамасы туралы
Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 2019 жылғы 1 қазандағы №20 шешімі. Мысалы: басымды мақсатының бірі болып табылады. Аталған мақсатты іске асыру үшін мүше мемлекеттер: қаржы нарықтарындағы тәуекелдерді реттеу тәсілдерін; ортақ қаржы.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген талдауларды басшылыққа ала отырып, "өтпелі тәсілдер" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Пайдалы қазбалы тау жынысы – кен орны, пайдалы қазбалары бар басқа геологиялық денесі бар тау жынысы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: ana süxurlar
4. Қырғыз: аска таштар
5. Өзбек: mezbon jinslar
6. Түрік: ev sahibi kayalar
7. Ағылшын: host rocks
8. Испан: rocas anfitrionas
9. Неміс: Wirtsgestein
10. Француз: roches hôtes
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу жөніндегі жұмыстарды жүргізуге арналған уақыт және баға нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2018 жылғы 29 мамырдағы №402 бұйрығы. Мысалы: дайындық және пайдалы қазбаларды іздестірумен геологиялық түсіру жұмыстарына дайындық кезеңі жұмыстарын жүргізуге арналған уақыт нормалары.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген талдауларды басшылыққа ала отырып, "пайдалы қазбалы тау жынысы" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Поза (мәжбүрлі ұстаным) – компания немесе сала сыртқы ортадағы өзгерістерге жауап ретінде белгілі бір әрекеттерді немесе стратегияларды қабылдауы керек жағдай, мысалы, заңнамадағы өзгерістер, экономикалық дағдарыстар, бәсекелестік және т.б.
2. Этимологиясы: фр. лат. posare – «тоқтау»
3. Әзербайжан: mövqe (məcburi mövqe)
4. Қырғыз: позиция (мажбур позиция)
5. Өзбек: pozitsiya (majburiy pozitsiya)
6. Түрік: pozisyon (zorunlu pozisyon)
7. Ағылшын: position (forced position)
8. Испан: posición (posición forzada)
9. Неміс: position (erzwungene position)
10. Француз: poste (poste forcée)
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген поза (вынужденная поза) сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы әлі бекітілмеген. Терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы терминдік сөз тіркесінің анықтамасын негізге ала отырып, орыс тіліндегі поза (вынужденная поза) сөз тіркесі қазақ тіліне "қалып (мәжбүрлі қалып)" сөз тіркесімен аударылуы қажет деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Радиоактивті элементтің белсенділігі – оның ядроларының ыдырау жылдамдығы.
2. Этимологиясы: лат. radio – “оқимын, сәуле шығарамын”; radius – “сәуле”; лат. actіvus – “белсенді”
3. Әзербайжан: radioaktiv elementin fəaliyyəti
4. Қырғыз: радиоактивдүү элементтин активдүүлүгү
5. Өзбек: radioaktiv elementning faolligi
6. Түрік: radyoaktif bir elementin aktivitesi
7. Ағылшын: activity of a radioactive element
8. Испан: actividad de un elemento radiactivo
9. Неміс: aktivität eines radioaktiven elements
10. Француз: activité d'un élément radioactif
11. Бекітілген нұсқасы: жер бетінің радиактивті ластануы - радиоактивное загрязнение поверхности (2022)
12. Заңнамадағы қолданысы: "Радиациялық қауіпті объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 25 тамыздағы № ҚР ДСМ-90 бұйрығы. Мысалы: “…радиоактивті заттардың химиялық және радиациялық сипаттамасын…”
13. Ұсыныстар: "радиоактивті элементтің белсенділігі" деген атауды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Радиоактивті заттың активтілігі – уақыт бірлігі ішінде ыдырайтын ядролар санымен анықталатын шама.
2. Этимологиясы: лат. radio – “оқимын, сәуле шығарамын”; radius – “сәуле”; лат. actіvus – “белсенді”
3. Әзербайжан: radioaktiv mənbənin aktivləşdirilməsi
4. Қырғыз: радиоактивдүү булакты активдештирүү
5. Өзбек: radioaktiv manbani faollashtirish
6. Түрік: radyoaktif kaynağın aktivasyonu
7. Ағылшын: activation of a radioactive source
8. Испан: activación de la fuente radiactiva
9. Неміс: automatische eiweißsysteme
10. Француз: activation d'une source radioactive
11. Бекітілген нұсқасы: радиактивті қалдықтар - отходы радиоактивные (2022)
12. Заңнамадағы қолданысы: "Радиациялық қауіпті объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 25 тамыздағы № ҚР ДСМ-90 бұйрығы. Мысалы: “…радиоактивті заттардың химиялық және радиациялық сипаттамасын…”
13. Ұсыныстар: "радиоактивті заттың белсенділігі" деген атауды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Радиоактивті көздің активтілігі – сәулеленуші көздің радиоктивті атом ядросының толық ыдырау санының осы ыдырау саны өткен уақыт аралығына қатынасы.
2. Этимологиясы: лат. radio – “оқимын, сәуле шығарамын”; radius – “сәуле”; лат. actіvus – “белсенді”
3. Әзербайжан: radioaktiv mənbənin aktivləşdirilməsi
4. Қырғыз: радиоактивдүү булакты активдештирүү
5. Өзбек: radioaktiv manbani faollashtirish
6. Түрік: radyoaktif kaynağın aktivasyonu
7. Ағылшын: activation of a radioactive source
8. Испан: activación de la fuente radiactiva
9. Неміс: automatische eiweißsysteme
10. Француз: activation d'une source radioactive
11. Бекітілген нұсқасы: радиактивті ластану - радиоактивное загрязнение (2022)
12. Заңнамадағы қолданысы: "Радиациялық қауіпті объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 25 тамыздағы № ҚР ДСМ-90 бұйрығы. Мысалы: …радиоактивті көзді алуды, …активті белсенділік, бір граммға Беккерель (бұдан әрі – Бк/г).
13. Ұсыныстар: "радиоактивті көздің активтенуі" деген атауды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Радиоактивті ыдырау – тұрақсыз атом ядросының спонтанды ыдырап басқа атом ядросына түрленуі және сәулелер шығару қабілеті.
2. Этимологиясы: лат. radio – “оқимын”, “сәуле шығарамын”; radius – “сәуле”; лат. actіvus – “белсенді”.
3. Әзербайжан: radioaktiv çürümə
4. Қырғыз: радиоактивдүү ажыроо
5. Өзбек: radioaktiv parchalanish
6. Түрік: radyoaktif bozunma
7. Ағылшын: radioactive decay
8. Испан: desintegración radiactiva
9. Неміс: radioaktiver zerfall
10. Француз: désintégration radioactive
11. Бекітілген нұсқасы: гамма (γ) ыдырау - гамма (γ) распад (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 21 қарашадағы № 467 бұйрығы. Мысалы: “радиоактивті ыдырау заңы”.
13. Ұсыныстар: "радиоактивті ыдырау" деген атауды қалдыруды ұсынамын.

Дефинициясы1. Сенім жауапкершілігі, фидуциарлық жауапкершілік - қаржылық активтер менеджерінің адалдық пен сенімді сақтай отырып, клиенттердің мүдделерін өз мүдделерінен жоғары қою міндеті.
2. Этимологиясы: лат. fiducia - «сенім».
3. Әзербайжан: fidusiar məsuliyyət
4. Қырғыз: фидуциардык жоопкерчилик
5. Өзбек: ishonchli javobgarlik
6. Түрік: güvene dayalı sorumluluk
7. Ағылшын: fiduciary responsibility
8. Испан: responsabilidad fiduciaria
9. Неміс: treuhänderische Verantwortung
10. Француз: responsabilité fiduciaire
11. Бекітілген нұсқасы: фидуциарные деньги, фиатные деньги - фидуциялық ақша, фиаттық ақша (2021), фидуциарные сделки - фидуциялық мәмілелер (2016), фидуциарные деньги - фидуциарлық ақша (қаржы -кредит) (2006), ответственность – жауапкершілік (2016)
12. Заңнамадағы қолданысы: фидуциарный – фидуциарлық, ответственность – жауапкершілік.
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген фидуциарная ответственность сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы бекітілмеген. Тек фидуциарные деньги, фиатные деньги сөз тіркесі фидуциялық ақша, фиаттық ақша деп, ал фидуциарные сделки сөз тіркесі фидуциялық мәмілелер және ответственность сөзі жауапкершілік деп жеке-жеке бекітілген. Заңнамада фидуциарный сөзі түпнұсқалық фидуциарлық күйінде және ответственность сөзі жауапкершілік деп қолданылып жүр. Бекітілген терминдер сөздігіндегі жеке нұсқаларын, заңнамадағы қолданысы мен терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ, фидуциарная ответственность сөз тіркесінің қазақ тіліне «сенім жауапкершілігі» деп аударылғанын дұрыс деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Сілтілікжер металы – барлық сілтілікжер металдарының химиялық белсенділігі жоғары, сондықтан олар табиғатта тек қосылыстар түрінде кездеседі.
2. Этимологиясы: грек. métallon, metalléuo "қазу, жерден алу"
3. Әзербайжан: qələvi torpaq metal
4. Қырғыз: жердин щелочтуу металы
5. Өзбек: ishqoriy tuproq metalli
6. Түрік: alkali toprak metali
7. Ағылшын: alkaline earth metal
8. Испан: metal alcalinotérreo
9. Неміс: erdalkalimetall
10. Француз: métal alcalino-terreux
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген талдауларды басшылыққа ала отырып, "сілтілікжер металы" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тұз көже – дәмі жағынан қышқылтым көжелерге жақын, бірақ одан да өткір ежелгі орыс тағамы.
2. Этимологиясы: *zelь: зе́ле (болг.), зе̑ље (серб.), zelí (чех) - капуста
3. Әзербайжан: hodgepodge
4. Қырғыз: баштык
5. Өзбек: solyanka
6. Түрік: hodgepodge
7. Ағылшын: solyanka
8. Испан: solianka
9. Неміс: Soljanka
10. Француз: solianka
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: бекітілген терминдер қатарында жоқ. Заңнама мәтінінде қолданыс таппаған. Біздің ұсынысымыз: «тұз көже»

Дефинициясы1. Табиғи радиоактивтілік - радиоактивті сәуле шығару арқылы бір ядролардың өздігінен басқа ядроларға айналуы.
2. Этимологиясы: лат. radio – “оқимын, сәуле шығарамын”; radius – “сәуле”; лат. actіvus – “белсенді”.
3. Әзербайжан: təbii radioaktivlik
4. Қырғыз: табигый радиоактивдүүлүк
5. Өзбек: tabiiy radioaktivlik
6. Түрік: doğal radyoaktivite
7. Ағылшын: natural radioactivity
8. Испан: radiactividad natural
9. Неміс: natürliche radioaktivität
10. Француз: radioactivité naturelle
11. Бекітілген нұсқасы: табиғи ластану - естественное загрязнение (2022)
12. Заңнамадағы қолданысы: "Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім деңгейлерінің таңдау курстарының үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 21 қарашадағы № 467 бұйрығы. Мысалы: табиғи радиоактивтілік
13. Ұсыныстар: "табиғи радиоактивтілік" деген атауды қалдыруды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Табиғи топ – химиялық және физикалық қасиеттерінің ұқсастығы бойынша біріктірілген элементтер тобы. Олар мынадай ұялас топтарға бөлінеді:
Сілтілік металдар – Na, K, Cs, Rb, Li.
Галогендер – F, CI, Br, I
Сілтілік жер металдары – Mg, Ca, Sr, Ba
Халькогендер – O, S, Se, Te.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: təbii ailələr
4. Қырғыз: табигый үй-бүлөлөр
5. Өзбек: tabiiy oilalar
6. Түрік: doğal aileler
7. Ағылшын: natural families
8. Испан: familias naturales
9. Неміс: natürliche Familien
10. Француз: familles naturelles
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: "табиғи топ", "табиғи ұялас", "топтас" деген нұсқаларды қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тақыр кедейлік – қайыршылық немесе шегіне жеткен қайыршылық, абсолютті кедейлік– азық-түлік, ауыз су, санитария, денсаулық сақтау, баспана, білім мен ақпарат қажеттілігі сияқты адамның негізгі қажеттіліктерінің қатты жетіспеушілігімен сипатталатын жай-күйі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: həddindən artıq yoxsulluq
4. Қырғыз: өтө жакырчылык
5. Өзбек: haddan tashqari qashshoqlik
6. Түрік: aşırı yoksulluk
7. Ағылшын: extreme poverty
8. Испан: extrema miseria
9. Неміс: extreme Armut
10. Француз: extrême pauvreté
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияға және Мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияға Факультативтік хаттамаға қол қою туралы Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 11 желтоқсандағы №711 Жарлығы. Мысалы: аспектіні ескеру қажеттігін атап көрсете отырып , t ) мүгедектердің көпшілігінің жоқшылық жағдайда өмір сүруі фактісін атап көрсете отырып және...
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген талдауларды басшылыққа ала отырып, "жоқшылық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Таныту, позициялау – маркетологтардың әртүрлі тактикаларды қолдана отырып, мақсатты аудитория санасында қалыптастыратын компанияның немесе өнімнің бейнесі.
2. Этимологиясы: ағыл. positioning – «позициялау»
3. Әзербайжан: yerləşdirmə
4. Қырғыз: жайгаштыруу
5. Өзбек: joylashuv
6. Түрік: konumlandırma
7. Ағылшын: positioning
8. Испан: posicionamiento
9. Неміс: positionierung
10. Француз: positionnement
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: позиционирование - жайғастыру; позиционирование - позициялау; позиционирование - көрсету; позиционирование - ұстанымдану; позиционирование - ұстаным.
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген позиционирование сөзінің қазақ тіліндегі баламасы әлі бекітілмеген. Дегенмен заңнамада және салалық терминологиялық сөздіктерде бұл сөздің бірнеше варианттары кездеседі: жайғастыру, позициялау, көрсету, ұстанымдану, ұстаным. Бұл жайт аталған сөздің қолданылған мәнмәтіндегі мағынасына байланысты туындап отыр. Заңнамадағы қолданысын және терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ, позиционирование сөзі қазақ тіліне "жайғастыру" сөзімен аударылуы қажет деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Тапшылық (азық-түлік жүйесіндегі) – адамның жеткілікті мөлшерде азық-түлік тұтыну мүмкіндігінің болмағандығынан тұрмысында жайсыздықтың пайда болуы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qıtlıq (qida sistemində)
4. Қырғыз: тартыштык (азык-түлүк системасында)
5. Өзбек: defitsit (oziq-ovqat tizimida)
6. Түрік: akut yokluk (gıda sistemi)
7. Ағылшын: deficit (in the food system)
8. Испан: déficit (en el sistema alimentario)
9. Неміс: defizit (im Ernährungssystem)
10. Француз: déficit (dans le système alimentaire)
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: 2013-2015 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 23 қарашадағы №54-V Заңы. Мысалы: 5)тапшылық – 790 558 084 мың теңге немесе елдiң жалпы iшкi өнiмiнiң 2,3 пайызы; 6) бюджет тапшылығын қаржыландыру – 790 558 084 мың теңге.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген талдауларды басшылыққа ала отырып, "тапшылық (азық-түлік жүйесіндегі)" деген нұсқаны ұсынамыз.

Дефинициясы1. Тәуелділікті аналитикалық тәсілмен беру – шамалар арасындағы тәуелділікті формуламен беру тәсілі.
2. Этимологиясы: Грек тіліндегі "άναλυτικά" "талдау өнері" деген мағына береді.
3. Әзербайжан: asılılığın analitik şəkildə keçməsi
4. Қырғыз: көз карандылыкты аналитикалык жол менен өткөрүү
5. Өзбек: qaramlikni analitik tarzda o'tkazish
6. Түрік: bağımlılığı analitik bir şekilde geçirmek
7. Ағылшын: passing the dependency in an analytical way
8. Испан: pasando la dependencia de forma analítica
9. Неміс: Übergeben der Abhängigkeit auf analytische Weise
10. Француз: passer la dépendance de manière analytique
11. Бекітілген нұсқасы: аналитикалық таразылар - весы аналитические (2021), етістіктің аналитикалық тұлғасы - аналитическая форма глагола (2020)
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "тәуелділікті аналитикалық тәсілмен беру" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тізбекті рекурренттік тәсілмен беру – қандай да бір мүшесінен бастап кез келген мүшесін алдыңғы (бір немесе бірнеше) мүшесі арқылы өрнектеу.
2. Этимологиясы: лат. "recurrens" сөзі "оралушы" деген мағына береді.
3. Әзербайжан: ardıcıllıqla təkrarlanan şəkildə keçmək
4. Қырғыз: кайталануучу жол менен ырааттуу өтүү
5. Өзбек: ketma-ketlikni takroriy tarzda o'tkazish
6. Түрік: bir diziyi yinelenen bir şekilde geçirmek
7. Ағылшын: passing a sequence in a recurrent way
8. Испан: pasar una secuencia de forma recurrente
9. Неміс: Übergeben einer Sequenz auf wiederkehrende Weise
10. Француз: passer une séquence de manière récurrente
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "тізбекті рекурренттік тәсілмен беру" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тірі организмдер – көптеген қасиеттері бар денелер. Олар қоректенеді, өседі, дамиды, көбейеді және т.б. Тірі организмдер жансыз табиғат денелеріне қарағанда едәуір күрделі химиялық құрамға ие (бұл әсіресе ақуыздар мен нуклеин қышқылдарына қатысты).
2. Этимологиясы: еж. грек. ὄργανον – «құрал, сайман; машина; орган»
3. Әзербайжан: canlı orqanizmlər
4. Қырғыз: тирүү организмдер
5. Өзбек: tirik organizmlar
6. Түрік: canlı organizmalar
7. Ағылшын: living organisms
8. Испан: organismos vivos
9. Неміс: lebewesen
10. Француз: organismes vivants
11. Бекітілген нұсқасы: закаленный организм - шыныққан ағза (2019), регистрация реакции организма - ағза реакциясын тіркеу (2022), обсеменение микроорганизмами - микроорганизмдермен ластану (2022)
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 7 сәуірдегі №64 бұйрығы. "Ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) қайтыс болғаннан кейінгі донорлығына адамның тірі кезінде.
13. Ұсыныстар: "тірі ағзалар" (организм сөзінің қазақша баламасы ағза болып қалыптасып кеткен). Берілген ұғымның анықтамасы мен ҚР заңнамалық құжаттардағы қолданысын ескере келе «тірі ағзалар» сөзін термин ретінде қайта бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Тіркеумен жүретін көлік.
1) Жол таңдамайтын көлік – алдыңғы және артқы доңғалақтарының жерден жоғары болуы есебінен жолсыз жерлерден өту қабілеті жоғары көлік.
2) Тіркеме вагон – моторвагонды жылжымалы құрам (МВПС) немесе трамвай құрамында пайдаланылатын моторсыз (тартқыш қозғалтқышсыз) вагон.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qoşqu vaqonları
4. Қырғыз: чиркегич унаалар
5. Өзбек: tirkamali vagonlar
6. Түрік: römork vagonları
7. Ағылшын: trailed wagons
8. Испан: vagones de remolque
9. Неміс: anhängerwagen
10. Француз: wagons remorques
11. Бекітілген нұсқасы: транспорт - көлік (1992)
12. Заңнамадағы қолданысы: «Жолаушылар вагондарына техникалық қызмет көрсетуді, қайта жаңартуды және жаңғыртуды жүзеге асыратын объектілерді пайдалануға және күтіп-ұстауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар» санитарлық-эпидемиологиялық ережесі мен нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2009 жылғы 2 наурыздағы №113 бұйрығы. Мысалы: вагондары тоқтап тұрғанда техникалық қызмет көрсету кезінде белгіленген тәртіппен қарау, тіркемеден ажыратпай ағымдық жөндеу және жабдықтау «Жолаушылар вагондарына техникалық қызмет көрсетуді, қайта жаңартуды және жаңғыртуды жүзеге асыратын объектілерді пайдалануға және күтіп-ұстауға...
13. Ұсыныстар: бұл жерде вагон, тіркеме вагондар, өз бетінше жүрмейтін тіркемелер айтылып тұр, ол әдеттегі жолсызбен жүретін автокөлік құралы ретінде саналмайды, тіркеумен жүретін көлік нұсқасын алсақ, ол жерде теміржолмен жүретін вагон туралы ғана емес, автомобиль де қамтылады, ал термин теміржолмен жүретін вагонға байланысты айтылып отырғандықтан "тіркеме вагон" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Түпкілікті мақсат – пайданы ұлғайту немесе шығындарды азайту. Бұл мақсат салаға, компания көлеміне және басқа факторларға байланысты өзгеруі мүмкін.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: əsas məqsəd
4. Қырғыз: негизги максат
5. Өзбек: asosiy maqsad
6. Түрік: temel amaç
7. Ағылшын: essential purpose
8. Испан: objetivo esencial
9. Неміс: wesentliches Ziel
10. Француз: objectif essentiel
11. Бекітілген нұсқасы: зерттеу мақсаты – цель исследования (2016)
12. Заңнамадағы қолданысы: -
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген "сущностная цель" сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы бекітілмеген. Заңнамада тек "цель" сөзінің қазақша аудармасы бөлек қолданылып жүр. Мақсат. Заңнамадағы қолданысы мен терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ, "сущностная цель" сөз тіркесінің қазақ тіліне түпкілікті мақсат деп аударылғанын дұрыс деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Үй кеспесі мен құрт қосылған сорпа – ет, қамыр, құрт қосындысынан тұратын тағам түрі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: kurt və evdə hazırlanmış əriştə ilə Şurpa
4. Қырғыз: курт жана үй кесмеси менен шурпа
5. Өзбек: shurpa kurt va uy qurilishi noodle bilan
6. Түрік: kurt ve ev yapımı erişte ile shurpa
7. Ағылшын: shurpa with kurt and homemade noodles
8. Испан: shurpa con Kurt y fideos caseros
9. Неміс: schurpa mit kurt und hausgemachten Nudeln
10. Француз: shurpa au Kurt et nouilles maison
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: бекітілген терминдер қатарында жоқ. Заңнама мәтінінде қолданыс таппаған. Біздің ұсынысымыз: «үй кеспесі мен құрт қосылған сорпа»

Дефинициясы1. Үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбер – үшбұрыштың барлық төбелері арқылы өтетін шеңбер.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: kənarda dairə ilə üçbucaq
4. Қырғыз: сыртында тегерек менен үч бурчтук
5. Өзбек: tashqarida aylana bo'lgan uchburchak
6. Түрік: dışında daire olan üçgen
7. Ағылшын: triangle with circle outside
8. Испан: triangulo con circulo afuera
9. Неміс: Dreieck mit Kreis außen
10. Француз: triangle avec cercle à l'extérieur
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбер" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ұқсастық түрлендіру, ұқсас түрлендіру – арақашықтығының арасындағы қатынас сақталатын түрлендіру.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: oxşar çevrilmə
4. Қырғыз: окшош конверсия
5. Өзбек: shunga o'xshash konvertatsiya
6. Түрік: benzer dönüşüm
7. Ағылшын: similar conversion
8. Испан: conversión similar
9. Неміс: ähnliche Konvertierung
10. Француз: conversion similaire
11. Бекітілген нұсқасы: түрлендіру (2012), түрлендіру (2015), ұқсастық (мат.) (1995), аналогия, ұқсастық (филос.) (1971)
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, ұқсастық түрлендіру, ұқсас түрлендіру нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ұласпалы үстел, жанама үстел – негізгі үстелдегі бос орын жетіспеушілігін толтыратын немесе қарапайым үстелді қоюға мүмкіндік жоқ жерде жиһаздың дербес бөлігі ретінде пайдаланылатын қосымша ықшам үстел.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: yan masa
4. Қырғыз: каптал үстөл
5. Өзбек: yon stol
6. Түрік: yan masa
7. Ағылшын: side table
8. Испан: mesa auxiliar
9. Неміс: beistelltisch
10. Француз: table d'appoint
11. Бекітілген нұсқасы: стол – үстел (ақпараттық технология) (2006), рабочий стол - жұмыс үстелі (2022)
12. Заңнамадағы қолданысы: стол приставной - қосымша қойылатын үстел; стол приставной - жалғамалы үстел; стол приставной - жанама үстел; стол приставной - қосымша стол.
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген стол приставной сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы әлі бекітілмеген. Дегенмен 2006 жылы үстел деп, ал 2022 жылы рабочий стол сөз тіркесі құрамында жұмыс үстелі деп аударылып, бекітілген. Заңнамада және салалық терминологиялық сөздіктерде бұл сөздің бірнеше варианттары кездеседі: қосымша қойылатын үстел, жалғамалы үстел, жанама үстел, қосымша стол. Бұл жайт аталған сөздің қолданылған мәнмәтіндегі мағынасына байланысты туындап отыр. Заңнамадағы қолданысын және терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ, стол приставной сөз тіркесі қазақ тіліне "жанама үстел" сөз тіркесімен аударылуы қажет деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Ұсыну валютасы – қаржылық есеп ұсынатын валюта.
2. Этимологиясы: "валюта" сөзі итал. тілінде valuta сөзінен шыққан ("құны, монета, валюта"), лат. valere ("мықты болу, қабілетті болу, құнды болу").
3. Әзербайжан: təqdimat valyutası
4. Қырғыз: тапшыруу валютасы
5. Өзбек: vakillik valyutasi
6. Түрік: temsil para birimi
7. Ағылшын: presentation currency
8. Испан: moneda de presentación
9. Неміс: präsentationswährung
10. Француз: monnaie de présentation
11. Бекітілген нұсқасы: валюта - валюта (2018)
12. Заңнамадағы қолданысы: Мемлекеттік сыртқы қарыздар және республикалық бюджеттен қоса қаржыландыру бойынша есептілікті ұсыну қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 13 сәуірдегі №215 қаулысы. Мысалы: Қоса беріліп отырған Мемлекеттік сыртқы қарыздар және республикалық бюджеттен қоса қаржыландыру бойынша есептілікті ұсыну қағидалары бекітілсін Мемлекеттік сыртқы қарыздар және республикалық бюджеттен қоса қаржыландыру бойынша есептілікті ұсыну қағидаларын бекіту туралы.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген талдауларды басшылыққа ала отырып, ұсыну валютасы, есеп беру валютасы, есептілік валютасы нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Фрагментарлық (жүзеге асыру), үзік-созықтық – өндіріс процесі жеке кезеңдерге бөлінгенін білдіреді, олардың әрқайсысын әр түрлі өндірушілер орындайды.
2. Этимологиясы: лат. fragmentum – «сынық, кесек, бөлік».
3. Әзербайжан: parçalanma (həyata keçirmə)
4. Қырғыз: фрагменттүүлүк (ишке ашыруу)
5. Өзбек: parchalanish (amalga oshirish)
6. Түрік: parçalanmışlık (uygulamanın)
7. Ағылшын: fragmentation (implementation)
8. Испан: fragmentación (aplicación)
9. Неміс: fragmentierung (Umsetzung)
10. Француз: fragmentation (mise en œuvre)
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: фрагментарность – фрагментарлық; фрагментарность – фрагменттік; фрагментарность – бөлшектену; фрагментарность – үзінділік.
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген фрагментарлық (жүзеге асыру), үзік-созықтық сөз тіркесінің қазақ тілінде бекітілген баламасы әзірше жоқ. Заңнамада бұл сөз бірнеше вариантта аударылып, қолданылып жүр: фрагментарлық, фрагменттік, бөлшектену, үзінділік. Бұл жайт аталған сөз тіркесінің қолданылған мәнмәтіндегі мағынасына байланысты туындап отыр. Заңнамадағы және терминологиялық сөздіктердегі қолданысын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ, фрагментарлық (жүзеге асыру), үзік-созықтық сөз тіркесінің әзірше қазақ тілінде фрагменттік (жүзеге асыру) деп қолданылғанын дұрыс деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Функцияның өсімшесі – мәндер жиынан алынған функцияның екі мәнінің айырымы.
2. Этимологиясы: increment: лат. incrementum "өсу, толықтыру", түбірі increscere - "ішінде немесе үстінде өсу", function: лат. functioned (атау function) "ұсыну, орындау".
3. Әзербайжан: funksiya artımı
4. Қырғыз: функциянын өсүндүсү
5. Өзбек: funksiyani oshirish
6. Түрік: fonksiyon artışı
7. Ағылшын: increment of function
8. Испан: incremento de la función
9. Неміс: funktion inkrementieren
10. Француз: incrément de function
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: "функцияның өсімшесі" деген атауды қалдыруды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Центрлiк симметриялы нүктелер – О нүктесi АВ кесiндiсiнiң ортасы болса, А және В нүктелерi О нүктесiне қарағанда центрлiк симметриялы деп аталады.
2. Этимологиясы: лат. centrum – «орталық»
3. Әзербайжан: mərkəzdənqaçma nöqtələri
4. Қырғыз: борборлоштурулган чекиттер
5. Өзбек: markazlashtiruvchi nuqtalar
6. Түрік: merkezcil noktalar
7. Ағылшын: centripetal points
8. Испан: puntos centrípetos
9. Неміс: zentripetalpunkte
10. Француз: points centripètes
11. Бекітілген нұсқасы: точка - нүкте (матем.) (2015), симметриялы шифр - симметрический шифр (2023)
12. Заңнамадағы қолданысы: -
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген центростремительные точки сөз тіркесінің қазақ тілінде бекітілген баламасы жоқ. Тек точка сөзі ғана нүкте деп бекітілген. Заңнамада да точка сөзі нүкте деп аударылып, қолданылып жүр. Бекітілген терминдер сөздігіндегі нұсқасын, заңнама мен терминологиялық сөздіктердегі қолданысын және осы термин анықтамасын негізге алсақ, центростремительные точки сөз тіркесінің қазақша баламасы ретінде "орталыққа бағытталған нүктелер" сөз тіркесінің қолданылғанын дұрыс деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Шегін төмендету, бағаны жұмсарту – белгілі бір уақыт кезеңінде тауарлар немесе қызметтер бағасының ауытқуын азайту процесі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qiymət hamarlanması
4. Қырғыз: бааны тегиздөө
5. Өзбек: narxlarni tekislash
6. Түрік: fiyat yumuşatma
7. Ағылшын: price smoothing
8. Испан: suavizado de precios
9. Неміс: preisglättung
10. Француз: lissage des prix
11. Бекітілген нұсқасы: сглаживание – тегістеу (2021), цена – баға (2016)
12. Заңнамадағы қолданысы: -
13. Ұсыныстар: орыс тілінен енген сглаживание цен сөз тіркесінің қазақ тіліндегі баламасы бекітілмеген. Тек сглаживание және цена жеке сөздері бекітілген. Заңнамада сглаживание сөзі деңгейлестіру сөзімен берілсе, кейбір терминологиялық сөздіктерде бұл сөз тіркесі бағаны тегістеу деп қолданылып жүр. Бекітілген терминдер сөздігіндегі жеке нұсқаларын, заңнамадағы қолданысын және терминологиялық сөздіктердегі аудармаларын және осы терминнің анықтамасын негізге алсақ, сглаживание цен сөз тіркесі қазақ тіліне бағаны тегістеу сөзімен аударылуы қажет деп ойлаймыз.

Дефинициясы1. Ығыспалы қатар – таңдалым элементтері арасында өзара тең емес элементтерді бір-бірден алып, оларды өсу тәртібімен жазғанда шығатын тізбек.
2. Этимологиясы: shift: көне ағылш. sciftan, scyftan "орналастыру, ретке келтіру", series: латын. series - "қатар, тізбек, серия, реттілік, сабақтастық", serere - ден "қосылу, байланыстыру, ұйымдастыру, бекіту, қою, сөйлеу, талқылау".
3. Әзербайжан: kəsmə sırası
4. Қырғыз: сменалык катар
5. Өзбек: shift qatori
6. Түрік: kesim sırası
7. Ағылшын: shift series
8. Испан: serie de corte
9. Неміс: scherreihe
10. Француз: série de cisaillement
11. Бекітілген нұсқасы: тригонометриялық қатар (матем.) – ряд тригонометрический (2015)
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: "ығыспалы қатар" деген атауды қалдыруды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ығысу тоғы деп индукциялық электр өрісінің уақыт бойынша өзгеру жылдамдығына пропорционал болатын физикалық шаманы айтады.
2. Этимологиясы: көне славян. tokъ - “ағу”
3. Әзербайжан: radioaktiv mənbənin aktivləşdirilməsi
4. Қырғыз: радиоактивдүү булакты активдештирүү
5. Өзбек: radioaktiv manbani faollashtirish
6. Түрік: radyoaktif kaynağın aktivasyonu
7. Ағылшын: activation of a radioactive source
8. Испан: activación de la fuente radiactiva
9. Неміс: automatische eiweißsysteme
10. Француз: activation d'une source radioactive
11. Бекітілген нұсқасы: ығысу-дисперсия диллемасы - дилемма смещения-дисперсии (2021)
12. Заңнамадағы қолданысы: -
13. Ұсыныстар: "ауытқыған ток" деген атауды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Энергетикалық жарқырау – уақыт бірлігі ішінде ыдырайтын ядролар санымен анықталатын шама.
2. Этимологиясы: еж. грек ἐνέργεια - «әрекет, қызмет, қуат», ἐν (нұсқалары ἐγ-, ἐλ, ἐμ-) «в» + ἔργον «іс, жұмыс».
3. Әзербайжан: enerji parlaqlığı
4. Қырғыз: энергиянын жаркыроосу
5. Өзбек: energiya yorqinligi
6. Түрік: enerji parlaklığı
7. Ағылшын: energy luminosity
8. Испан: luminosidad energética
9. Неміс: energetische leuchtkraft
10. Француз: luminosité énergétique
11. Бекітілген нұсқасы: жарқырау - светимость (2016)
12. Заңнамадағы қолданысы: -
13. Ұсыныстар: "энергетикалық жарық" немесе "энергетикалық жарқырауы" деген атауды ұсынамыз.

Дефинициясы1. Дата-өнім –дата-өнімдермен мәмілелер жасауға мүмкіндік беретін әмбебап «деректер биржасы». Ақпараттық өнім-бұл көбінесе болжамды немесе аналитикалық мақсаттарда қолданылатын деректерге негізделген өнім. Бұл әр түрлі формада болуы мүмкін, мысалы, бағдарламалық жасақтама немесе веб-сайт, ол өз пайдаланушыларына мәліметтер негізінде ақпарат береді. Ақпараттық өнімдер ұйымдарға ақпараттандырылған шешімдер қабылдауға және деректер мүмкіндіктерін пайдалану арқылы өз қызметін жақсартуға көмектесуге арналған.
2. Этимологиясы: лат. producere - шығару, өндіру
3. Әзербайжан: məlumat İstehsalat
4. Қырғыз: маалымат өндүрүш
5. Өзбек: ma'lumotlar – ishlab chiqarish
6. Түрік: veri üretim
7. Ағылшын: date-production
8. Испан: fecha de produccion
9. Неміс: datum-produkte
10. Француз: date-production
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы және жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "дата-өнім" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Деректердің жетілуі – деректер этикасы саласындағы сараптамалық білім, деректерге қатысты жетілу.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: məlumatların yetkinliyi
4. Қырғыз: маалыматтардын жетилгендиги
5. Өзбек: ma'lumotlarning etukligi
6. Түрік: dijital olgunluk seviyesi
7. Ағылшын: data maturity
8. Испан: madurez de los datos
9. Неміс: datenreife
10. Француз: maturité des données
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "деректердің жетілуі" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Наградтау парағы, марапаттау парағы – статистика саласына қосқан үлесі үшін марапаттау парағы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: mükafat vərəqəsi
4. Қырғыз: сыйлык баракчасы
5. Өзбек: mukofot varaqasi
6. Түрік: ödül listesi
7. Ағылшын: award list
8. Испан: lista de premios
9. Неміс: erstklassiges blatt
10. Француз: liste de récompenses
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Кешенді әлеуметтік заң көмегін көрсетуге елеулі үлес қосқаны үшін мемлекеттің ынталандыруы қағидаларын, сондай-ақ наградалардың тізбесі мен сипаттамасын, марапаттау парағының нысанын бекіту туралы және "Кешенді әлеуметтік заң көмегін көрсетуге елеулі үлес қосқаны үшін наградалардың тізбесі мен сипаттамасын, марапаттау парағының нысанын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Әділет министрінің міндетін атқарушының 2019 жылғы 18 қыркүйектегі № 471 бұйрығының күші жойылды деп тану туралы Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2023 жылғы 24 шiлдедегi № 521 бұйрығында "наградной лист" термині "марапаттау парағы" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "марапаттау парағы" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Статус-есеп – жобаны іске асыру туралы тоқсан сайын есеп ұсыну.
2. Этимологиясы: лат. status – тұру, қалып, күй
3. Әзербайжан: status hesabatı
4. Қырғыз: абалы жөнүндө отчет, статустук отчет
5. Өзбек: holat hisoboti
6. Түрік: durum raporu
7. Ағылшын: status report
8. Испан: estado-informe
9. Неміс: status-bericht
10. Француз: rapport de situation
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "статус-есеп" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Айбалық – біріккен жақ сүйектілер отрядына жататын ірі балық. Дене тұрқы - 3,0 м-ге, салмағы 500-1500 кг-ға жетеді.
2. Этимологиясы: лат. mola – тас диірмені
3. Әзербайжан: ay balığı
4. Қырғыз: ай балыгы
5. Өзбек: oy balig'i
6. Түрік: ay balığı
7. Ағылшын: ocean sunfish
8. Испан: pez luna
9. Неміс: mondfisch
10. Француз: poisson-lune
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "айбалық" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ақ амур – тұқы тұқымдас сәулелі қанатты балықтар түрі.
2. Этимологиясы: латынша атауы – ctenopharyngodon idella; грек. kteis, ktenos – жота + грек. pharyngx – жұтқыншақ + грек. odous – тіс.
3. Әзербайжан: ağ amur
4. Қырғыз: ак амур
5. Өзбек: oq amur
6. Түрік: beyaz amur
7. Ағылшын: white amur
8. Испан: amur blanco
9. Неміс: weißer amor
10. Француз: amour blanc
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "2019 жылдың 1 шілдесі мен 2020 жылдың 1 шілдесі аралығында жануарлар дүниесі объектілерін алып қою лимиттерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 240 бұйрығына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2020 жылғы 10 ақпандағы №36 бұйрығында "белый амур" термині "ақ амур" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "ақ амур" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Амур кеңмайдалысы – скульпиндер тұқымдасына жататын сирек өзен балықтары.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: Amur skulpin
4. Қырғыз: Амур скульпин
5. Өзбек: Amur skulpin
6. Түрік: mesocottus haitej
7. Ағылшын: Amur sculpin
8. Испан: mesocottus haitej
9. Неміс: amurfisch mit breitem Rüssel
10. Француз: mesocottus haitej
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: термин дефинициясы және жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "амур кеңмайдалысы" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Атбасты теңіз балығы – инетәрізділер отрядының цихлид тұқымдасына жататын ұсақ сәулелі қанатты балықтар.
2. Этимологиясы: лат. hippocampus
3. Әзербайжан: dəniz atları
4. Қырғыз: деңиз жылкысы
5. Өзбек: dengiz oti
6. Түрік: denizatı
7. Ағылшын: seahorse
8. Испан: hipocampo
9. Неміс: seepferdchen
10. Француз: hippocampe
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "теңіз аттары" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Атлант сетінегі – нәлім тұқымдас сәулелі қанатты балықтар.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: Atlantik cod
4. Қырғыз: атлантикалык треска
5. Өзбек: Atlantika cod
6. Түрік: Atlantik alabalığı
7. Ағылшын: Atlantic cod
8. Испан: tresco atlantico
9. Неміс: atlantischer kabeljau
10. Француз: morue de l'Atlantique
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "атлант нәлімі" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Әтешбалық – шаянтәрізділер отрядынан шыққан теңіз сәулелі балықтар тұқымдасы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: eutrigla gurnardus
4. Қырғыз: гурнард
5. Өзбек: eutrigla gurnardus
6. Түрік: kırlangıç balığı
7. Ағылшын: eutrigla gurnardus
8. Испан: eutrigla gurnardus
9. Неміс: seehähne
10. Француз: coq marin
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "әтешбалық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Гиппопотам – жұптұяқтылар отрядына, бегемоттар тұқымдасына жататын, күйіс қайырмайтын ірі жануар.
2. Этимологиясы: грек. ί̔ππος hippos – жылқы + ποταμός potamos – өзен
3. Әзербайжан: hippopotam
4. Қырғыз: бегемот
5. Өзбек: hippopotamus
6. Түрік: su aygırı
7. Ағылшын: hippopotamus
8. Испан: hipopotamo
9. Неміс: Nilpferd
10. Француз: hippopotame
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелуге және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан әкетуге рұқсат беру тәртібі белгіленген тауарлар тізбесінің 2.7 бөліміне өзгеріс енгізу туралы Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2017 жылғы 4 тамыздағы № 92 шешімінде "гиппопотам" термині "гиппопотам" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, бұл терминнің сәтті қазақша баламасы табылғанша "гиппопотам" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ергежейлі қалталы тиін – қалталы ұшатын тиіндер тұқымдасы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: cırtdan marsupial uçan dələ
4. Қырғыз: эргежээл учкан тыйын чычкан
5. Өзбек: mitti marsupial sincap
6. Түрік: cüce keseli planör
7. Ағылшын: dwarf flying squirrel
8. Испан: ardilla voladora marsupial enana
9. Неміс: zwergbeuteltier-eichhörnchen
10. Француз: ecureuil marsupial nain
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "ергежейлі қалталы тиін" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ескектұмсық – бекіретәрізділер отрядының ескектұмсықтылар тұқымдасының тұщы су балығы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: avar balığı
4. Қырғыз: калак балык
5. Өзбек: eshkakli baliq
6. Түрік: kürek balığı
7. Ағылшын: paddlefish
8. Испан: pez espátula
9. Неміс: paddelfisch
10. Француз: spatulaire
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Ішкі және сыртқы нарықтардағы сауда үшін бекіре тұқымдас балық түрлерінің уылдырығын таңбалау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 14 қаңтардағы № 18-04/14 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2020 жылғы 21 мамырдағы № 116 бұйрығында "веслонос" термині "ескектұмсық" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "ескектұмсық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жайлаң – жұп тұяқты күйіс қайтаратын жануардың бір тұқымдасы.
2. Этимологиясы: лат. giraffa camelopardalis; араб. زرافة‎ зарафа
3. Әзербайжан: zürafə
4. Қырғыз: жираф
5. Өзбек: jirafa
6. Түрік: zürafa
7. Ағылшын: giraffe
8. Испан: jirafa
9. Неміс: Giraffe
10. Француз: girafe
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Жануарларды еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 25 тамыздағы № 354 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2020 жылғы 24 тамыздағы № 199 бұйрығында "жираф" термині "жираф" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "жираф" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жаусоқыр – аламан тәрізділер тұқымдасына жататын тышқан.
2. Этимологиясы: көне моңғ. sokor – соқыр
3. Әзербайжан: zokor
4. Қырғыз: цокор
5. Өзбек: soʻqor
6. Түрік: tsokor
7. Ағылшын: zokor
8. Испан: tsokor
9. Неміс: zokor
10. Француз: zocor
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (45-шығарылым) бекіту туралы Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 9 желтоқсандағы № 490 бұйрығынде "цокор" термині "цокор (бұзаубас)" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: орысша-қазақша сөздіктердегі аудармасын басшылыққа ала отырып "бұзаубас" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жолақты көзауық – камбала тұқымдас теңіз балығы. Pleuronectes pinnifasciatus ұсақ ауыз табандарына жатады. Оның аузы асимметриялы; көзі жоқ жағында жақтары едәуір үлкен. Қанаттары жолақты, жолақтары қара және сары.
2. Этимологиясы: голланд.«kammel» - «иттерус» немесе «сырғанау»
3. Әзербайжан: zolaqlı kambala
4. Қырғыз: чаар камбала
5. Өзбек: chiziqli kambala
6. Түрік: pisi balığı
7. Ағылшын: starry flounder
8. Испан: platija rayada
9. Неміс: gestreifte Flunder
10. Француз: liopsetta pinnifasciata
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: ;оғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "жолақты камбала" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жолақты тікенек құрсақ – тетраодонтидтер тұқымдасына жататын сутүбі теңіз балығы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: kirpi balığı
4. Қырғыз: кирпи балык
5. Өзбек: puffer baliq
6. Түрік: kirpi balığı
7. Ағылшын: narrow-lined pufferfish
8. Испан: pez globo de líneas estrechas
9. Неміс: schmalliniger kugelfisch
10. Француз: poisson-globe rayé
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "жолақты тікенқұрсақ" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Іскек тұмсық – саргантәрізділер тұқымдас сәулелі балықтар түрі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: sarqan
4. Қырғыз: сарган
5. Өзбек: sargan
6. Түрік: zargana
7. Ағылшын: needlefish
8. Испан: agujon
9. Неміс: hornhecht
10. Француз: orphie
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: бір тараптан Еуразиялық экономикалық одақ пен оған мүше мемлекеттер және екінші тараптан Вьетнам Социалистік Республикасы арасындағы еркін сауда туралы келісімді ратификациялау туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 24 ақпандағы № 461-V ҚРЗ - нда "сарган" термині "сарган" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "сарган" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Кәдімгі жабысқақ балық – жабысқақ балықтар отрядына жататын сәулелі қанатты балықтардың бір түрі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: ehenais baliq
4. Қырғыз: жабышкак балык
5. Өзбек: yopishqoq baliq
6. Түрік: yapışkan balık
7. Ағылшын: echeneis naucrates
8. Испан: echeneis naucrates
9. Неміс: Echeneis Naucrates
10. Француз: echeneis naucrates
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы және жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "кәдімгі жабысқақ балық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Кесірек – скульпиндер тұқымдасына жататын теңіз және тұщы су шаян балықтарының бір түрі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: fourhorn sculpin
4. Қырғыз: төрт мүйүздүү керчак
5. Өзбек: fourhorn sculpin
6. Түрік: fourhorn sculpin
7. Ағылшын: fourhorn sculpin
8. Испан: myoxocephalus quadricornis
9. Неміс: myoxocephalus quadricornis
10. Француз: gobie a quatre cornes
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "төрт мүйізді балық" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Қадым – кішкентай, дамымаған көздері бар, жер астында өмір сүретін кішкентай кеміргіш.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: köstebek siçanı
4. Қырғыз: сокур момолой
5. Өзбек: ellobius talpinus
6. Түрік: köstebek faresi
7. Ағылшын: mole vole
8. Испан: campanol topo
9. Неміс: maulwurfsmaus
10. Француз: campagnol
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыдағы аудармаларды басшылыққа ала отырып, "соқыр тышқан" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Қалталы борсық – Австралия мен Жаңа Гвинеяда мекендейтін инфракласты сүтқоректілер отряды.
2. Этимологиясы: ағыл. bandicoot – қалталы борсық
3. Әзербайжан: bandicoot (marsupial porsuq)
4. Қырғыз: бандикут (сары барсук)
5. Өзбек: bandicoot (marsupial bo'rsiq)
6. Түрік: bandicoot (keseli porsuk)
7. Ағылшын: bandicoot (marsupial badger)
8. Испан: bandicoot (tejón marsupial)
9. Неміс: beuteldachs (beuteldachs)
10. Француз: bandicoot (blaireau marsupial)
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелуге және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан әкетуге рұқсат беру тәртібі белгіленген тауарлар тізбесінің 2.7 бөліміне өзгеріс енгізу туралы Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2017 жылғы 4 тамыздағы № 92 шешімінде "бандикус" термині "ұзынтырнақ" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "қалталы борсық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Қарадақ – Мұзды мұхит бассейнінде және Атлантиканың солтүстік бөлігінде мекендейтін, бағалы кәсіптік теңіз балығы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: mezgit balığı
4. Қырғыз: пикша
5. Өзбек: piksha
6. Түрік: mezgit balığı
7. Ағылшын: haddock
8. Испан: eglefino
9. Неміс: schellfisch
10. Француз: eglefin
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Қабылданған халықаралық міндеттемелер шеңберінде өңдеуші өнеркәсіптің отандық тауарлары мен көрсетілетін қызметтерін, сондай-ақ ақпараттық-коммуникациялық көрсетілетін қызметтерді сыртқы нарықтарға ілгерілету бойынша өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілері шығындарының бір бөлігін өтеу қағидаларын, өңдеуші өнеркәсіптің отандық тауарлары мен көрсетілетін қызметтерінің, сондай-ақ оларды сыртқы нарықтарға ілгерілету бойынша шығындары ішінара өтелетін ақпараттық-коммуникациялық көрсетілетін қызметтердің тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрінің міндетін атқарушының 2022 жылғы 1 тамыздағы № 314-НҚ бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Сауда және интеграция министрінің 2022 жылғы 8 желтоқсандағы № 470-нқ бұйрығында "пикша" термині "пикша" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, бұл терминнің сәтті қазақша баламасы табылғанша "пикша" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Қарешкі – таулы жануар, орман шекарасынан жоғары, жету қиын жерлерде мекендейді.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qar keçisi
4. Қырғыз: кар теке
5. Өзбек: qor echki
6. Түрік: kar keçisi
7. Ағылшын: snow goat
8. Испан: cabra de nieve
9. Неміс: Schneeziege
10. Француз: chevre des neiges
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "қар ешкісі" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Қиғашауыз – тұзды балықтар тұқымдасынан шыққан сәулелі қанатты балықтар.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: dəniz dili
4. Қырғыз: косорот
5. Өзбек: dengiz tili
6. Түрік: bayağı dil balığı
7. Ағылшын: solea nasuta
8. Испан: solea nasuta
9. Неміс: solea nasuta
10. Француз: sole
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "теңіз тілі" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Құмырсқажегіш – тек құмырсқалар мен термиттермен қоректенетін жыртқыш.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qarışqayeyən
4. Қырғыз: кумурска жегич
5. Өзбек: chumoli yeyuvchi
6. Түрік: karıncayiyen
7. Ағылшын: anteater
8. Испан: oso hormiguero
9. Неміс: ameisenbär
10. Француз: fourmilier
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Жануарларды еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 25 тамыздағы № 354 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2020 жылғы 24 тамыздағы № 199 бұйрығында "муравьеды" термині "аюлар" түрінде қолданылған.
Тарифтік емес реттеу шаралары туралы
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы 21 сәуірдегі № 30 шешімінда "муравьед" термині "құмырсқақоректі" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясы мен жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "құмырсқажегіш" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Мысрең – қоңыр қабыршақтары бар улы емес жылан.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qonur ilan
4. Қырғыз: жез баш жылан
5. Өзбек: silliq ilon
6. Түрік: taçlı yılan
7. Ағылшын: smooth snake
8. Испан: culebra lisa europea
9. Неміс: schlingnatter
10. Француз: coronelle lisse
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелудің және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан әкетудің рұқсат беру тәртібі белгіленген тауарлар тізбесіне өзгеріс енгізу туралы Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы 16 маусымдағы № 67 шешімінде "медянка" термині "сары жылан" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: орысша-қазақша сөздіктердегі аудармаларды басшылыққа ала отырып, "сұр жылан" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Өрмекші тәрізді маймыл – кең мұрынды маймылдар тұқымдасы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: hörümçək meymun
4. Қырғыз: жөргөмүш маймыл
5. Өзбек: o'rgimchak maymun
6. Түрік: örümcek maymun
7. Ағылшын: spider monkey
8. Испан: mono arana
9. Неміс: der Spinnenaffe
10. Француз: singe araignee
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "өрмекші тәрізді маймыл" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Саржақ – тұқы тұқымдас сәулелі қанатты балықтардың түрі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: elopichthys bambusa
4. Қырғыз: сары балык
5. Өзбек: elopichthys bambusa
6. Түрік: elopichthys bambusa
7. Ағылшын: yellowcheek (kanyu)
8. Испан: amarillento del pescado
9. Неміс: gelbfisch
10. Француз: poisson jaune
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелудің және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан әкетудің рұқсат беру тәртібі белгіленген тауарлар тізбесіне өзгеріс енгізу туралы Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы 16 маусымдағы № 67 шешімінде "желтощек" термині "желтощек" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "саржақ" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сарысүңгі – кефаль тұқымдас, қалың ерінді теңіз сәулелі қанатты балықтар. Сингил немесе джулараны (Chelon aurata) алғаш рет 1810 жылы француз натуралисі Антуан Руссо сипаттаған.
2. Этимологиясы: лат. мugil auratus- "алтын жалатылған"
3. Әзербайжан: singil
4. Қырғыз: сингил
5. Өзбек: chelon auratus
6. Түрік: аltınbaş kefal
7. Ағылшын: Golden grey mullet
8. Испан: galupe
9. Неміс: Goldmeeräsche
10. Француз: мulet doré
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Аң аулау және балық аулау объектілері болып табылатын жануарлардың құнды түрлерінің тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 16 ақпандағы № 18-03/106 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2022 жылғы 15 қыркүйектегі № 615 бұйрығында "сингиль" термині "сингиль" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "сингиль" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Сауытты аң – сүйекті сауыт жабынған бірден-бір сүтқоректі.
2. Этимологиясы: лат. cingulata - "белдеу сүйегі"
3. Әзербайжан: armadillo
4. Қырғыз: армадильо
5. Өзбек: armadillo
6. Түрік: zırhlı memeli
7. Ағылшын: armadillo
8. Испан: armadillo
9. Неміс: gürteltier
10. Француз: tatou
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "сауытты аң" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сүйіртұмсық – кефаль тұқымдас сәулелі қанатты балықтардың түрі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: Kefal balıq
4. Қырғыз: кефаль балыгы
5. Өзбек: kefal balig'i
6. Түрік: kefal balığı
7. Ағылшын: chelon saliens
8. Испан: Pez de nariz aguda
9. Неміс: Scharfschnurfisch
10. Француз: poisson à nez pointu
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Аң аулау және балық аулау объектілері болып табылатын жануарлардың құнды түрлерінің тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 16 ақпандағы № 18-03/106 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2022 жылғы 15 қыркүйектегі № 615 бұйрығында "остронос" термині "сүйіртұмсық" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "сүйіртұмсық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сұлтанбалық – алабұға тәрізділер отрядынан шыққан сәулелі қанатты балықтар.
2. Этимологиясы: түрік. barbunya, итал. barbone, лат. barbus – сақал
3. Әзербайжан: mullus barbatus
4. Қырғыз: муллус барбатус
5. Өзбек: mullus barbatus
6. Түрік: barbunya
7. Ағылшын: red mullet
8. Испан: salmonete
9. Неміс: rotbarbe
10. Француз: rouget
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "сұлтанбалық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сұр белмүйізді – белмүйізділер отрядының теңіз сәулелі қанатты балықтарының түрі.
2. Этимологиясы: лат. balistes capriscus; грек. ballo – лақтыру, capriscus – кішкентай ешкі
3. Әзербайжан: boz spinorog
4. Қырғыз: боз триггер балыгы
5. Өзбек: kulrang spinorog
6. Түрік: domuz (çotira)
7. Ағылшын: gray triggerfish
8. Испан: balistes capriscus
9. Неміс: grauer drückerfisch
10. Француз: balistes capriscus
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген түрік тіліндегі аударманы басшылыққа ала отырып, "доңыз балық" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Сығымырша – жалғанаяқтылар тұқымдасына жататын жыландар.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: boa ilanı
4. Қырғыз: боа жыланы
5. Өзбек: boʻgʻma iloni
6. Түрік: boa yılanı
7. Ағылшын: boa
8. Испан: boa
9. Неміс: boa constrictor
10. Француз: boa constrictor
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Жануарлардың өзге де шаруашылық мақсаттарда (аң аулау мен балық аулаудан басқа) пайдаланылатын түрлерiнің, жануарлардың шаруашылық мақсаттарда пайдаланылмайтын, бiрақ экологиялық, мәдени және өзге де құндылығы бар түрлерiнің, жануарлардың халықтың денсаулығын сақтау, ауыл шаруашылығы және басқа да үй жануарларын аурудан алдын ала қорғау, қоршаған ортаға зиян келтiрудi болдырмау, ауыл шаруашылығы қызметiне айтарлықтай зиян келтiру қаупiнiң алдын алу мақсатында саны реттелуге тиiс түрлерiнің тізбелерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2010 жылғы 14 сәуірдегі № 258 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2022 жылғы 21 қыркүйектегі № 620 бұйрығында "удавчик" термині "жылан" түрінде қолданылған.
Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасын бұзумен келтірілген зиянның орнын толтыру мөлшерін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 27 ақпандағы № 18-03/158 бұйрығында "удавчик" термині "құмжылан" түрінде қолданылған.
Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелудің және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан әкетудің рұқсат беру тәртібі белгіленген тауарлар тізбесіне өзгеріс енгізу туралы Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы 16 маусымдағы № 67 шешімінде "удавчик" термині "айдаһар" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "айдаһар жылан" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Сырдақай – нәлімдер тұқымына жататын теңіз балықтарының бірі.
2. Этимологиясы: лат. Pollachius virens
3. Әзербайжан: sayda
4. Қырғыз: сайда
5. Өзбек: sayda
6. Түрік: sayda
7. Ағылшын: sayda
8. Испан: pollachius virens
9. Неміс: pollachius virens
10. Француз: faneca
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "сайда" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Теңіз көзауығы – камбала тұқымдас теңіз балығы.
2. Этимологиясы: лат. pleuronectes platessa; грек. pleura – бүйір, қабырға + грек. nekton – жүзгіш
3. Әзербайжан: dəniz kambala
4. Қырғыз: деңиз камбала
5. Өзбек: dengiz kambalasi
6. Түрік: deniz pisi balığı
7. Ағылшын: sea flounder
8. Испан: lenguado marino
9. Неміс: meeresflunder
10. Француз: limande à queue
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "теңіз камбаласы" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Теңізшер – құлақты итбалықтар тұқымдасына жататын сүтқоректі.
2. Этимологиясы: лат. otariinae
3. Әзербайжан: dəniz aslanı
4. Қырғыз: деңиз арстаны
5. Өзбек: dengiz arsloni
6. Түрік: deniz aslanı
7. Ағылшын: sea lion
8. Испан: leon marino
9. Неміс: seelöwe
10. Француз: otarie
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: ;оғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "теңіз арыстаны" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Тісті балық – алабұға тәрізділер отрядына жататын теңіз балығы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: dişli balıq
4. Қырғыз: тиштүү балык
5. Өзбек: bo'ri baliq
6. Түрік: kurt balığı
7. Ағылшын: wolffish
8. Испан: pez lobo
9. Неміс: seewolf
10. Француз: poisson loup
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясы және жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "тісті балық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Опоссум – Америкада кездесетін қос жатырлы, қалталы жануар.
2. Этимологиясы: амер. үндіс. apuksoum – үлкен ақымақ аң
3. Әзербайжан: opossum
4. Қырғыз: опоссум
5. Өзбек: opossum
6. Түрік: keseli sıçan
7. Ағылшын: opossum
8. Испан: zarigüeya
9. Неміс: opossum
10. Француз: opossum
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "опоссум" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Шұбар балық – тұқы тұқымдас ұсақ тұщы су балығы.
2. Этимологиясы: лат. blicca bjoerkna

3. Әзербайжан: guster
4. Қырғыз: густера
5. Өзбек: g'ustera
6. Түрік: gustera
7. Ағылшын: gustera
8. Испан: gustera
9. Неміс: güster
10. Француз: gustera
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Балықтардың кәсіпшілік түрлері популяцияларының оңтайлы санының нормативтерін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2020 жылғы 26 наурыздағы №82 бұйрығында "густера" термині "балпанбалық" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "балпанбалық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Шортантұмсықты жыланбалық – жыланбалықтар отрядынан шыққан теңіз сәулелі балықтар тұқымдасы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: pike yılanbalığı
4. Қырғыз: тикенектүү жылан
5. Өзбек: pike ilonbaliqlari
6. Түрік: turna balığı
7. Ағылшын: pike - nosed eels
8. Испан: muraenesocidae
9. Неміс: hechtconger
10. Француз: muraenesocidae
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "шортантұмсықты жыланбалық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Шуақбалық – күнсүйгіш тұқымдас теңіз сәулелі балықтар.
2. Этимологиясы: лат. heliozoa, грек. ἥλιος helios – Күн + ζῷον zoon – жануар
3. Әзербайжан: zeus faber
4. Қырғыз: күн балыгы
5. Өзбек: zeus faber
6. Түрік: dülger balığı
7. Ағылшын: zeus faber
8. Испан: pez sol
9. Неміс: petersfisch
10. Француз: poisson solaire
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы мен этимологиясын басшылыққа ала отырып, "күнсүйгіш балық" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. «Құмырсқа илеуі» тәттісі – сары майды ерітіп, қант, қаймақ қосып жақсылап араластырылған және ас содасы мен ұн қосылған тәтті.
2. Этимологиясы: Ресейде шамамен 1980 жылдары таралған үй тәттісінің бір түрі. Түрі құмырсқаның илеуі секілді таушық болған соң «илеу» тәттісі деп аталып кеткен.
3. Әзербайжан: tort "qarışqa yuvası"
4. Қырғыз: "кумурска уясы" торту
5. Өзбек: chumoli keki
6. Түрік: "karınca yuvası" keki
7. Ағылшын: cake "аnthill"
8. Испан: pastel "hormiguero"
9. Неміс: kuchen «ameisenhaufen»
10. Француз: gâteau «fourmilière»
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен этимологиясын, тәттінің сипатын ескере келе «илеу» тәттісі нұсқасын термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. «Қызыл барқыт» тәттісі – қою қызыл, ашық қызыл немесе қызыл-қоңыр түсті шоколадты торт. Дәстүрлі түрде кілегейлі ірімшік әйнекейі (глазурь) бар қатпарлы тәтті ретінде дайындалады. Тәттіні дайындау үшін сары май, ұн, какао және қызылша немесе қызыл тағамдық бояғыш қолданылады.
2. Этимологиясы: ағылш. Red Velvet cake, арабша (барқыт) «мақпал» деген сөзге келеді.
3. Әзербайжан: tort "qırmızı məxmər"
4. Қырғыз: "кызыл баркыт" торту
5. Өзбек: qizil baxmal keki
6. Түрік: "kırmızı kadife" kek
7. Ағылшын: red velvet cake
8. Испан: pastel de terciopelo rojo
9. Неміс: roter samt-kuchen
10. Француз: gâteau "velours rouge"
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен өзге тілдердегі қолданысын ескере келе «қызыл барқыт» тәттісі» нұсқасын термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. «Сүттей аппақ қыз» тәттісі – бұл ауа көпіршіктеріне қанықтырылған кілегей мен үлпілдек салмақсыз кремге малынған бірнеше қабаттардан тұратын, өте нәзік ерекше дәмді тәтті.
2. Этимологиясы: неміс тіліндегі (milchmadchen) сөзінен алынған. Сөзбе-сөз аударғанда "сүтші" (сүт жеткізетін қыз) деген мағына береді.
3. Әзербайжан: «südlü qız» tortu
4. Қырғыз: «сүт кыз" торту
5. Өзбек: sutli qiz keki
6. Түрік: «sütlü kız» pastası
7. Ағылшын: cake «milk girl»
8. Испан: pastel «chica de leche»
9. Неміс: kuchen «milchmädchen»
10. Француз: gâteau «milk girl»
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен өзге тілдердегі қолданысын, этимологиясын ескере келе «сүтші қыз» тәттісі нұсқасын термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Автоұнөлшеу – ұн және басқа сусымалы ингредиенттерді мөлшерлейтін құрал.
2. Этимологиясы: еж. грек. αὐτός auto – өздігінен
3. Әзербайжан: avtomuqomer
4. Қырғыз: автомукомер
5. Өзбек: unni tortish mashinasi
6. Түрік: otomatik un tartma makinesi
7. Ағылшын: automatic flour weighing machine
8. Испан: bascula automatica de harina
9. Неміс: automatische mehlwaage
10. Француз: peseuse automatique de farine
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери мүлкін (азық-түлік қызметінің техникасын) пайдалануды ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2022 жылғы 5 желтоқсандағы № 1168 бұйрығында "автомукомер" термині "авто ұн өлшегіш" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "автоұнөлшегіш" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ағаш қасық – ағаштан жасалған қасық.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: taxta qaşıq
4. Қырғыз: жыгач кашык
5. Өзбек: yog'och qoshiq
6. Түрік: tahta kaşık
7. Ағылшын: wooden spoon
8. Испан: cuchara de madera
9. Неміс: holzlöffel
10. Француз: cuillere en bois
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2016 жылғы 12 тамыздағы № 499 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 14 қазандағы № 422 бұйрығында "деревянная ложка" термині "ағаш қасық" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "ағаш қасық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ағаш ожау – ағаштан жасалған, қымыз құюға арналған ыдыс.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: taxta çömçə
4. Қырғыз: жыгач чөмүч
5. Өзбек: yog'och paqir
6. Түрік: ahşap kepçe
7. Ағылшын: wooden ladle
8. Испан: cucharon de madera
9. Неміс: holzkelle
10. Француз: louche en bois
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "ағаш ожау" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ағаш тегене – ағаштан жасалған шұңғыл тік жиек ыдыс.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: taxta qab
4. Қырғыз: жыгач идиш
5. Өзбек: ahşap kase
6. Түрік: ahşap kase
7. Ағылшын: wooden bowl
8. Испан: cuenco de madera
9. Неміс: holzschale
10. Француз: bol en bois
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Республикалық меншіктің кейбір мәселелері туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 7 сәуірдегі № 179 қаулысында "деревянная чаша" термині "ағаштан жасалған тостаған" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "ағаш тегене" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Адамтамыр, женьшень – Қиыр Шығыста өсетін қытай медицинасында тамыр дәрі есебінде қолданылатын өсімдік.
2. Этимологиясы: қыт. 人參 rénshen – женьшень
3. Әзербайжан: jenşen
4. Қырғыз: женьшень
5. Өзбек: ginseng
6. Түрік: ginseng
7. Ағылшын: ginseng
8. Испан: ginseng
9. Неміс: ginseng
10. Француз: ginseng
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Тарифтік емес реттеу шаралары туралы Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы 21 сәуірдегі № 30 шешімінда "женьшень" термині "адамтамыр" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясы мен заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "адамтамыр" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ажарланған күрiш – сыртқы қауызы мен қабығы тазарған, ақталған күрiш.
2. Этимологиясы: нем. schliefen – тегіс ету
3. Әзербайжан: cilalanmış pirinç
4. Қырғыз: тегизделген күрүч
5. Өзбек: cho ' zilgan guruch
6. Түрік: cilalanmış pirinç
7. Ағылшын: polished rice
8. Испан: arroz descascarillado (pulido)
9. Неміс: geschliften reis
10. Француз: riz blanchi
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасын есептеу қағидаларын бекіту туралы және азық-түлік емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге шығыстардың тіркелген үлесін белгілеу туралы
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің м.а. 2015 жылғы 27 шілдедегі № 623 және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің м.а. 2015 жылғы 31 шілдедегі № 585 бірлескен бұйрығында "рис шлифованный" термині "тегістелген күріш" түрінде қолданылған.

Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының тізбесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Сауда және интеграция министрінің 2023 жылғы 11 мамырдағы № 166-НҚ бұйрығында "рис шлифованный" термині "тазартылған күріш" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "тегістелген күріш" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Аз ақуызды (нәруызды) емдәм – жануарлар ақуызын тұтынуды шектейтін, емдік ұсыныстарға сәйкес арнайы емдәм.
2. Этимологиясы: грек. δίαιτα diaita – өмір салты
3. Әзербайжан: az proteinli pəhriz
4. Қырғыз: аз белоктуу диета
5. Өзбек: kam proteinli parhez
6. Түрік: düşük proteinli diyet
7. Ағылшын: low-protein diet
8. Испан: dieta baja en proteinas
9. Неміс: proteinarme diät
10. Француз: regime pauvre en proteines
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: термин дефинициясы мен жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, терминнің ықшамдау баламасы табылғанша "аз ақуызды емдәм" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Аз-аздан тамақтандыру, бөліп тамақтандыру – белгілі бір уақыт аралығында бес немесе одан да көп тағамнан тұратын тамақтану жүйесі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: fraksiyalı yeməklər
4. Қырғыз: фракциялык тамактануу
5. Өзбек: fraksiyonel ovqatlar
6. Түрік: kesirli öğünler
7. Ағылшын: fractional meals
8. Испан: comidas fraccionadas
9. Неміс: fraktionierte mahlzeiten
10. Француз: repas fractionnes
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "аз-аздан тамақтану, бөліп тамақтану" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Азық-түлiк қоймасы, азық қамбасы – тауарлық-материалдық қорларды қабылдауға, орналастыруға және сақтауға, содан кейін өнімді тікелей қоғамдық тамақтандыру өндірісіне жіберуге арналған ғимарат.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qida anbarı
4. Қырғыз: азык-түлүк кампасы
5. Өзбек: oziq-ovqat ombori
6. Түрік: gıda deposu
7. Ағылшын: food warehouse
8. Испан: almacen de alimentos
9. Неміс: lebensmittellager
10. Француз: entrepot alimentaire
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Тамақ өнімдерінің көтерме және бөлшек сауда объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 4 тамыздағы № ҚР ДСМ -73 бұйрығында "продовольственный склад" термині "азық-түлік қоймасы" түрінде қолданған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып,"азық-түлiк қоймасы" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Азық-түлiк шикізаты – тамақ өнімдерін өндіру үшін қолданылатын өсімдік, жануарлар, микробиологиялық және минералды заттардың әртүрлі объектілері.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qida xammalı
4. Қырғыз: азык-түлүк сырьесу
5. Өзбек: oziq-ovqat xom ashyosi
6. Түрік: gıda hammaddeleri
7. Ағылшын: food raw materials
8. Испан: materias primas alimentarias
9. Неміс: lebensmittelrohstoffe
10. Француз: matieres premieres alimentaires
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2014 жылғы 26 мамырдағы № 80 шешіміне өзгерістер енгізу туралы
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2017 жылғы 7 қарашадағы № 145 шешімінде "продовольственное сырье" термині "азық-түлiк шикізаты" және "азық-түлiктік шикізат" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "азық-түлiк шикізаты" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ақбалық – денесінің ұзындығы – 120 сантиметрге, салмағы – 14 килограмға дейін баратын ірі балық.
2. Этимологиясы: лат. stenodus leucichthus – ақбалық немесе сылан
3. Әзербайжан: ağ balıq
4. Қырғыз: ак лосось, ак балык
5. Өзбек: oq baliq
6. Түрік: beyaz balık
7. Ағылшын: whitefish
8. Испан: el pez blanco
9. Неміс: weißlachs
10. Француз: poisson blanc
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасын бұзумен келтірілген зиянның орнын толтыру мөлшерін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 27 ақпандағы № 18-03/158 бұйрығында "белорыбица" термині "ақбалық" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "ақбалық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ақжелкен – шатыршагүлділер тұқымдасына жататын бір немесе екі жылдық өсімдік.
2. Этимологиясы: лат. petroselinum - бұйра ақжелкен
3. Әзербайжан: cəfəri
4. Қырғыз: петрушка
5. Өзбек: maydanoz
6. Түрік: maydanoz
7. Ағылшын: parsley
8. Испан: perejil
9. Неміс: petersilie
10. Француз: persil
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Бейбiт уақытқа арналған Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiн азық-түлiкпен, азықпен, жабдықпен, асханалық-асүйлік ыдыспен және азық-түлік қызметінің техникасымен жабдықтау нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы № 353 бұйрығында "петрушка" термині "желкек" түрінде қолданылған.

Тамақ өнімдерін тұтынудың ғылыми негізделген физиологиялық нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2016 жылғы 9 желтоқсандағы № 503 бұйрығында "петрушка" термині "ақжелкен" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясы мен заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "ақжелкен" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ақжелкен сабақтары – ақжелкен жапырақтарын негізгі, қалың сабақта ұстап тұратын өте жұқа сабақтар. Гүлді сабақтар екінші жылы пайда болады.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: cəfəri sapları
4. Қырғыз: петрушка сабактары
5. Өзбек: petruska ildizlari
6. Түрік: maydanoz sapları
7. Ағылшын: parsley stalks
8. Испан: tallos de perejil
9. Неміс: petersilienstangen
10. Француз: tiges de persil
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "ақжелкен сабақтары" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ақжиде, итжидек – алқалар тұқымдасына жататын көп жылдық жарық сүйгіш, шөптесін өсімдік.
2. Этимологиясы: итал. belladonna – әдемі әйел
3. Әзербайжан: belladonna
4. Қырғыз: белладонна
5. Өзбек: belladonna
6. Түрік: belladonna
7. Ағылшын: belladonna
8. Испан: belladona
9. Неміс: belladonna
10. Француз: belladone
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Тарифтік емес реттеу шаралары туралы Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы 21 сәуірдегі № 30 шешімінде "белладонна" термині "итжидек" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясы мен заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "итжидек" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ақжұпар шайы – ақжұпар гүлдері қосылған шай.
2. Этимологиясы: лат. jasminum, парсы یاسمین‎ – ясемин
3. Әзербайжан: yasemin çayı
4. Қырғыз: жасмин чайы
5. Өзбек: yasemin choyi
6. Түрік: yasemin çayı
7. Ағылшын: jasmine tea
8. Испан: té de jazmín
9. Неміс: Jasmintee
10. Француз: the au jasmin
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "ақжұпар шайы" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ақсерке – Солтүстік Атлант және Тынық мұхиттарында, Қара, Азов және Баренц теңіздерінде кездесетін қызыл балық. Балықтың өнеркәсіптік түрі және әртүрлі тағамдарда, соның ішінде сушиде қолданылады.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qızılbalıq
4. Қырғыз: семга
5. Өзбек: qizil baliq
6. Түрік: somon
7. Ағылшын: salmon
8. Испан: salmon
9. Неміс: lachs
10. Француз: saumon
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы туристік индустриясының перспективалы бағыттарын дамыту жөніндегі 2010 - 2014 жылдарға арналған бағдарламаны бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 11 қазандағы №1048 Қаулысында "семга" термині "ақсерке" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "ақсерке" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ақшабақ – ақ түсті ұсақ көл балығы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: hamsi
4. Қырғыз: күл чабагы
5. Өзбек: hamsi
6. Түрік: hamsi
7. Ағылшын: whitebait
8. Испан: sardina
9. Неміс: weißköder
10. Француз: appat blanc
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "ақшабақ" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Алма бәліші – алманы қамырға орап пісірген тәттінің атауы. Француздің тәтті тағамы.
2. Этимологиясы: француздың "charlotte" деген сөзінен алынған.
3. Әзербайжан: charlotte ilə pasta
4. Қырғыз: шарлотта пирогу
5. Өзбек: sharlotta pirogi
6. Түрік: charlotte pastası
7. Ағылшын: charlotte pie
8. Испан: pastel de charlotte
9. Неміс: charlotte pie
10. Француз: tarte charlotte
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен өзге тілдердегі қолданысын ескере келе «шарлотта бәліші» нұсқасын термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Американо – эспрессо және су қосу арқылы дайындалатын кофе түрі.
2. Этимологиясы: итал. сaffe americano – америкалық кофе
3. Әзербайжан: americano
4. Қырғыз: американо
5. Өзбек: americano
6. Түрік: americano
7. Ағылшын: americano
8. Испан: americano
9. Неміс: americano
10. Француз: americano
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "американо" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Арақ – ректификатталған этил спиртінің сумен қосындысынан тұратын күшті масайтқыш (алькогольді) ішімдік.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: araq
4. Қырғыз: арак
5. Өзбек: aroq
6. Түрік: votka
7. Ағылшын: vodka
8. Испан: vodka
9. Неміс: wodka
10. Француз: vodka
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Арақтарға және айрықша арақтарға, тауар шығарылған жердің атауы қорғалған арақтарға, күштілігі жоғары ликер-арақ бұйымдарына, коньяк пен брендиге ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгілеу туралы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 2023 жылғы 4 шiлдедегi № 740 бұйрығында "водка" термині "арақ" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "арақ" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Арық ет, жасық ет – тым арық майсыз ет.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: yağsız ət
4. Қырғыз: арык эт
5. Өзбек: yog'siz go'sht
6. Түрік: yağsız et
7. Ағылшын: lean meat
8. Испан: carne magra
9. Неміс: mageres fleisch
10. Француз: viande maigre
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "майсыз ет" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Аспартам – тағамға тәтті дәм беруші, қантты алмастырушы, ақ кристал тәрізді, қарапайым қанттан 200 есе тәттірек, иіссіз, жасанды тағамдық қоспа.
2. Этимологиясы: ағыл. aspartame; L-aспартил-L-фенилаланин–аспартам
3. Әзербайжан: aspartam
4. Қырғыз: аспартам
5. Өзбек: aspartam
6. Түрік: aspartam
7. Ағылшын: aspartame
8. Испан: aspartamo
9. Неміс: aspartam
10. Француз: aspartame
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Ерікті негізде қолданылуы нәтижесінде Кеден одағының "Тағамдық қоспалар, хош иістендіргіштер және технологиялық қосалқы құралдардың қауіпсіздік талаптары" (КО ТР 029/2012) техникалық регламенті талаптарының сақталуы қамтамасыз етілетін халықаралық және өңірлік (мемлекетаралық) стандарттардың, олар болмаған жағдайда – ұлттық (мемлекеттік) стандарттардың және Кеден одағының "Тағамдық қоспалар, хош иістендіргіштер және технологиялық қосалқы құралдардың қауіпсіздік талаптары" (КО ТР 029/2012) техникалық регламентінің талаптарын қолдану мен орындау және техникалық реттеу объектілерінің сәйкестігін бағалау үшін қажетті үлгілерді іріктеп алу ережелерін қоса алғанда, зерттеулер (сынақтар) мен өлшеулердің қағидалары мен әдістерін қамтитын халықаралық және өңірлік (мемлекетаралық) стандарттардың, олар болмаған жағдайда – ұлттық (мемлекеттік) стандарттардың тізбесі туралы Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2018 жылғы 7 ақпандағы №21 шешімінде "аспартам" термині "аспартам" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "аспартам" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Асшебер, аспаз – қоғамдық тамақтану орталықтарында ас әзірлеумен, жаңа тағамдар ойлап табумен айналысатын мамандық иесі.
2. Этимологиясы: лат. culina – ас үй
3. Әзербайжан: aşpaz
4. Қырғыз: ашпозчу
5. Өзбек: aşpaz
6. Түрік: aşçı
7. Ағылшын: cook
8. Испан: cocinero
9. Неміс: koch
10. Француз: cuisinier
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: 2016-2017 оқу жылына мемлекеттік білім беру тапсырысын бекіту туралы
Ақмола облысы әкімдігінің 2016 жылғы 31 тамыздағы № А-10/426 қаулысында "аспаз" термині қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "аспаз" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ашық түсті сыра – төменгі ашыту арқылы алынған, ашық алтын реңкті алкоголі аз ішімдік.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: yüngül pivə
4. Қырғыз: жеңил сыра
5. Өзбек: engil pivo
6. Түрік: hafif bira
7. Ағылшын: light beer
8. Испан: cerveza light
9. Неміс: leichtbier
10. Француз: biere legere
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "жеңіл сыра" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ашытқы қамыр – ұн, су және ашытқы немесе қамыр ашытқысын илеу арқылы алынған наубайхана өндірісінің жартылай дайын өнімі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: maya xəmiri
4. Қырғыз: ачыткы камыры
5. Өзбек: xamirturush xamiri
6. Түрік: mayalı hamur
7. Ағылшын: yeast dough
8. Испан: masa de levadura
9. Неміс: hefeteig
10. Француз: pate a levure
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "ашытқы қамыр" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Әйнекей – жемістерді салып қайнататын немесе ұн өнімдерінің бетіне жағатын қалың қант шәрбаты.
2. Этимологиясы: немісше "glas" - "шыны, әйнек" дегенді білдіреді.
3. Әзербайжан: buzlanma
4. Қырғыз: глазурь
5. Өзбек: muzlash
6. Түрік: sır
7. Ағылшын: glaze
8. Испан: glaseado
9. Неміс: glasur
10. Француз: glaçure
11. Бекітілген нұсқасы: шыңылтыр (хим.) - глазурь (2006)
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен өзге тілдердегі қолданысын өзге салалардағы бекітілген «шыңылтыр» сөзінің мәнін түсіне отырып, тек кескін, түр жағынан ұқсастығын елеп-екшеп берілген «әйнекей» нұсқасын тағамтану саласына қатысты термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Бабл шай – шайдан (жасыл немесе қара), сүттен немесе жеміс шырынынан, кейде кофеден тұратын шай сусыны, оған тапиока шарлары, желе кесектері және шырынмен толтырылған желе шарлары қосылады.
2. Этимологиясы: ағыл. bubble – көпіршік
3. Әзербайжан: bubble çayı
4. Қырғыз: бубл-чай
5. Өзбек: ko'pikli choy
6. Түрік: bubble çayı
7. Ағылшын: bubble tea
8. Испан: té babble
9. Неміс: bubble tea
10. Француз: bubble tea
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, бұл терминнің сәтті қазақша баламасы табылғанша "бабл шай" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Балғын көкөніс салаты – көктем мен жазға тән қарапайым маусымдық көкөністерден жасалған жеңіл, сергітетін және қоректік тағам.
2. Этимологиясы: итал. salata – тұздалған нәрсе
3. Әзербайжан: təzə tərəvəz salatı
4. Қырғыз: жаңы жашылча салаты
5. Өзбек: yangi sabzavotli salat
6. Түрік: taze sebze salatası
7. Ағылшын: fresh vegetable salad
8. Испан: ensalada de verduras frescas
9. Неміс: frischer gemüsesalat
10. Француз: salade de légumes frais
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын және жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "балғын көкөніс салаты" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Балқуырдақ – жаңа сойылған жас малдың етін сопақшалап, жіңішке турап алып тұзы, пияз сияқты ащы-тұщы дәмдеуіштер салып піскен сүттің бетінен алынған қаймаққа салып қуыратын жеңсік ас.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: balquirdak
4. Қырғыз: балкырдак
5. Өзбек: balqo'rdak
6. Түрік: balkuyrdak
7. Ағылшын: bal kuyrdak
8. Испан: bal kuyrdak
9. Неміс: ball kuyrdak
10. Француз: bal kuyrdak
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен ұлттық тілдегі қолданысын ескере келе берілген нұсқаны термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Балшекер – балдан қайнатып жасалған шекер, қант.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: balşeker
4. Қырғыз: балшекер
5. Өзбек: shirinliklar
6. Түрік: balşeker
7. Ағылшын: balsheker
8. Испан: balsheker
9. Неміс: balscheker
10. Француз: balsheker
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "балшекер" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Бастабақ – қазақтың тұрмыстық салты бойынша, сыйлы қонақтарға, жасы үлкендерге тартылатын сыбаға.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: baştabaq
4. Қырғыз: бастабак
5. Өзбек: katta tabak
6. Түрік: bastabak
7. Ағылшын: bastabac
8. Испан: bastabac
9. Неміс: bastabak
10. Француз: bastabac
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "бастабақ" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Бәліш – салмасы бар пісірілген немесе қуырылған қамырдан жасалған тағам.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: çörək
4. Қырғыз: пирог
5. Өзбек: pirog
6. Түрік: börek
7. Ағылшын: pie
8. Испан: tarta
9. Неміс: kuchen
10. Француз: tarte
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбiр шешiмдерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 20 сәуірдегі № 225 қаулысында "пирог" термині "пирог" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, бұл терминнің сәтті қазақша баламасы табылғанша "пирог" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Бесіндік ас – түскі және кешкі ас арасындағы жеңіл тамақ.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: günorta çayı
4. Қырғыз: түштөн кийинки чай
5. Өзбек: tushdan keyin choy
6. Түрік: ikindi çayı
7. Ағылшын: afternoon tea
8. Испан: té de la tarde
9. Неміс: brotzeit
10. Француз: goûter
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Денсаулық сақтау және білім беру ұйымдарында тамақтану стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 21 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-302/2020 бұйрығында "полдник" термині "бесін ас" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген түрік тіліндегі аударманы басшылыққа ала отырып, "екінді шайы" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Биоөнім – ашытатын микроорганизмдерді пайдалана отырып, ашытқылау процесінде және (немесе) одан кейін монодақылдардағы немесе қауымдастықтардағы пробиотиктердің тірі дақылдарын және (немесе) пребиотиктерді қоса отырып дайындалатын сүтті қайта өңдеудің байытылған өнімі.
2. Этимологиясы: еж. грек. βίος – өмір
3. Әзербайжан: bioməhsul
4. Қырғыз: биопродукт
5. Өзбек: biomahsulot
6. Түрік: biyoürün
7. Ағылшын: bioproduct
8. Испан: bioproducto
9. Неміс: bioprodukt
10. Француз: bioproduit
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Басым Еуразиялық технологиялық платформаларды қалыптастыру туралы Еуразиялық Экономикалық Кеңес комиссиясының 2016 жылғы 18 қазандағы № 32 Өкімінде "биопродукт" термині "биоөнім" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "биоөнім" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Бір салым шай, демдеме – қою шай қайнатпасы (әдетте сумен сұйылтуға арналған).
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qaynaq
4. Қырғыз: кайнатым
5. Өзбек: choy barglari
6. Түрік: dem
7. Ағылшын: brewing
8. Испан: té
9. Неміс: aufbrühen
10. Француз: remplissage
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: термин дефинициясы мен жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "демдеме" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Боза – дәнді дақылдардан ашытып жасалатын ежелгі сусын.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: bosa
4. Қырғыз: боза
5. Өзбек: boza
6. Түрік: boza
7. Ағылшын: boza
8. Испан: boza
9. Неміс: boza
10. Француз: boza
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "боза" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Бөктірілген сиыр етi – май, тұз, дәмдеуіштер және қоюландырылған сорпа қосылған, банкаларға салынған, герметикалық жабылған және зарарсыздандырылған ақшыл сиыр етінен жасалған консервілер.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: mal əti öz şirəsində
4. Қырғыз: уйдун эти өзүнүн ширесинде
5. Өзбек: O'z sharbatida mol go'shti
6. Түрік: kendi suyunda haşlanmış dana eti
7. Ағылшын: beef in its own juice
8. Испан: carne de res en su propio jugo
9. Неміс: rindfleisch im eigenen saft
10. Француз: boeuf dans son jus
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясы мен жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "бөктірілген сиыр еті" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Буқазан – тамақты буға пісіретін құрылғы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: ikiqat qazan
4. Қырғыз: буу казан
5. Өзбек: ikki qavatli qozon
6. Түрік: düdüklü tencere
7. Ағылшын: steamer
8. Испан: olla vaporera
9. Неміс: dampfgarer
10. Француз: cuiseur vapeur
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдарын асханалық-асүйлік жабдықпен және ыдыспен жабдықтау нормаларын бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Төрағасының 2017 жылғы 16 қазандағы № 95/қе бұйрығында "пароварка" термині "бумен пісіргіш", "бумен пісіретін аппарат" түрінде қолданылған.
"Бурабай даму" жауапкершілігі шектеулі серіктестігін құру туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 3 наурыздағы № 105 қаулысында "пароварка" термині "бумен пісіру ыдысы" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "буқазан" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Бутерброд – үстіне кез келген өнім түрі жағылған немесе қойылған нан немесе тоқаш өнімі.
2. Этимологиясы: немісше (butterbrot) "нан мен май" дегенді білдіреді.
3. Әзербайжан: sendviç
4. Қырғыз: сэндвич
5. Өзбек: sendvich
6. Түрік: sandviç
7. Ағылшын: sandwich
8. Испан: bocadillo
9. Неміс: belegtes brot
10. Француз: sandwich
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен этимологиясын, тамақ түрінің ерекшелігін ескере келе берілген нұсқаны термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Бүйрекше – дөңгелек немесе сақина пішінді, салмасы бар немесе салмасы жоқ қуырылған нан-тоқаш өнім.
2. Этимологиясы: поляк. pączek – дөңгелек тәтті қуырылған бәліш
3. Әзербайжан: pişi
4. Қырғыз: пончик
5. Өзбек: donut
6. Түрік: tatlı çörek
7. Ағылшын: doughnut
8. Испан: buñuelo
9. Неміс: donut
10. Француз: donut
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Коммуналдық қазыналық кәсiпорындар өндiретiн және өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағаларын белгілеу туралы" Қарағанды облысы әкімдігінің 2022 жылғы 4 наурыздағы № 12/01 қаулысына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы Қарағанды облысының әкімдігінің 2023 жылғы 2 мамырдағы №28/01 қаулысында "пончик термині "пончик" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, бұл терминнің сәтті қазақша баламасы табылғанша "пончик" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Бүрме – кесектеп тұралған етті өзінің майы мен сөліне бұқтырып дайындайтын (пісірілетін) тағам түрі. Жергілікті жерлерде мұндай тағамды бөртпе, көмбе, қарын бөртпе деп те атайды. Байырғы ортада осындай тәсілмен пісірілген етті суыған соң қарынға салып, тоңазытып қойып, көп ретте сапарға шыққан жолаушылар жолазыққа тұтынған.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: karın dolması
4. Қырғыз: бурме
5. Өзбек: karın dolma
6. Түрік: karın dolması
7. Ағылшын: burme
8. Испан: burme
9. Неміс: burme
10. Француз: burme
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын және жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "бүрме" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Бүрме нан – ет, балық және т. б. қосылған сопақша бәліш.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: kulebyaka
4. Қырғыз: кулебяка
5. Өзбек: kulebyaka
6. Түрік: kulebyaka
7. Ағылшын: coulibiac
8. Испан: coulibiac
9. Неміс: kulebjak
10. Француз: koulibiak
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "бүрме нан" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. виски – ашыту, божу, айыру және емен бөшкелерінде ұзақ уақытқа созылған сақтау үрдістерін пайдаланып, әртүрлі астық түрлерінен алынған күшті хош иісті алкогольді сусын.
2. Этимологиясы: кельт. uisge beatha – тірі су
3. Әзербайжан: viski
4. Қырғыз: виски
5. Өзбек: viski
6. Түрік: viski
7. Ағылшын: whisky
8. Испан: whisky
9. Неміс: whisky
10. Француз: whisky
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Электрондық шот-фактуралар ақпараттық жүйесінің "Виртуалдық қойма" модулі арқылы электрондық шот-фактуралар жазып берілетін тауарлар тізбесін бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Бірінші орынбасары - Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2019 жылғы 23 сәуірдегі № 384 бұйрығында "виски" термині "виски" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "виски" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Глинтвейн – қызыл шарапқа қант және дәмдеуіштер қосып қыздырылған ыстық ішімдік.
2. Этимологиясы: нем. glühender wein – ыстық шарап
3. Әзербайжан: isti şərab
4. Қырғыз: глинтвейн
5. Өзбек: issiq sharob
6. Түрік: sıcak şarap
7. Ағылшын: mulled wine
8. Испан: vino caliente
9. Неміс: glühwein
10. Француз: vin chaud
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "глинтвейн" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Глясе – кофеден жасалатын балмұздақ қосылған салқын сусын.
2. Этимологиясы: фр. glace – мұздай, мұздатылған
3. Әзербайжан: buzlu qəhvə
4. Қырғыз: муздак кофе
5. Өзбек: muzli qahva
6. Түрік: buzlu kahve
7. Ағылшын: iced coffee
8. Испан: cafe helado
9. Неміс: eiskaffee
10. Француз: cafe glace
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген түрік тіліндегі аударманы басшылыққа ала отырып, "мұзды кофе" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Гүлшетен – биіктігі 3-6 метрге дейін жететін майшетен тұқымдас бұта.
2. Этимологиясы: лат. ros marinus «теңіз шығы»
3. Әзербайжан: rozmarin
4. Қырғыз: розмарин
5. Өзбек: bibariya
6. Түрік: biberiye
7. Ағылшын: rosemary
8. Испан: romero
9. Неміс: rosmarin
10. Француз: romarin
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Қазақстан Республикасында пайдалануға ұсынылатын Селекциялық жетістіктердің мемлекеттік тізілімін және ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің перспективалы сорттарының тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2009 жылғы 30 шілдедегі № 434 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 20 қаңтардағы № 22 бұйрығында "розмарин" термині "розмарин" түрінде берілген.
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "гүлшетен" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Дәмкүшейткіш – тағам өнімдерінің дәмін және (немесе) хош иісін жақсартуға және (немесе) өзгертуге арналған тағамдық қоспа.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: dad gücləndiricisi
4. Қырғыз: даам күчөткүч
5. Өзбек: lazzat kuchaytirgich
6. Түрік: tat güçlendirici
7. Ағылшын: flavor enhancer
8. Испан: potenciador del sabor
9. Неміс: geschmacksverstärker
10. Француз: exhausteur de gout
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "дәмкүшейткіш" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Еттартқыш – етті турап майдалайтын электрлі жетегі бар немесе қолмен айналдыратын машина.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: ətçəkən maşın
4. Қырғыз: эт туурагыч
5. Өзбек: go'sht maydalagich
6. Түрік: kıyma makinesi
7. Ағылшын: mincer
8. Испан: capoladora
9. Неміс: fleischwolf
10. Француз: hachoir
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдарын асханалық-асүйлік жабдықпен және ыдыспен жабдықтау нормаларын бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Төрағасының 2017 жылғы 16 қазандағы № 95/қе бұйрығында "мясорубка" термині "ет тартқыш" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "еттартқыш" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жағылым, мастика – заттың бетіне жағылатын қорғағыш әрі әрлендіргіш рең беретін полимерлік негіздегі заттар.
2. Этимологиясы: грек. mastika – шайыр
3. Әзербайжан: mastika
4. Қырғыз: мастика
5. Өзбек: mastika
6. Түрік: mastika
7. Ағылшын: mastic
8. Испан: mástique
9. Неміс: lebensmittel Mastix
10. Француз: mastic alimentaire
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, бұл терминнің сәтті қазақша баламасы табылғанша "мастика" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Жедел қайнақша – украин халқының оймақтай жаймаға түрлі қоспаны орап суға қайнатылып пісіретін шағын пішіндегі ұлттық тағамы.
2. Этимологиясы: түркі тіліндегі (дюш-вар) немесе (дюш-вара) деген тағам атауы украин асханасына "вараники" болып өзгертіліп алынған тағам атауы. О баста тұшпара тағамының жасалуына қарап пайда болған.
3. Әзербайжан: tənbəl köftələr
4. Қырғыз: жалкоо вареники
5. Өзбек: dangasa köfte
6. Түрік: tembel köfteler
7. Ағылшын: lazy dumplings
8. Испан: albóndigas perezosas
9. Неміс: faule knödel
10. Француз: boulettes paresseuses
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен тіліміздегі қолданысын, тағамның жасалу, дайындалу ерекшеліктерін ескере келе «жедел қайнақша» нұсқасын термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Жеміс-қақ, пастила – кептірілген жеміс-жидек пюресі немесе шырынынан жасалған кондитерлік өнім.
2. Этимологиясы: лат. pastilus – шелпек
3. Әзербайжан: lavaşana
4. Қырғыз: пастила
5. Өзбек: lavashana
6. Түрік: pastila
7. Ағылшын: pastila
8. Испан: pastila
9. Неміс: pastila
10. Француз: pastila
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Қоғамдық тамақтану объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 17 ақпандағы № ҚР ДСМ-16 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2023 жылғы 4 сәуірдегі № 58 бұйрығында "пастила" термині "пастила" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "пастила" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Стейк – қуырылған сом (қалың) ет. Сиыр етінің ең жақсы жұмсақ етінен қуырылып дайындалған тағамды ағылшындар «стейк» әдетте "жай стейк" деп атайды.
2. Этимологиясы: ағылшынша "steak" - "түйір ет" деген мағынаға келеді.
3. Әзербайжан: biftek
4. Қырғыз: стейк
5. Өзбек: biftek
6. Түрік: biftek
7. Ағылшын: steak
8. Испан: filete
9. Неміс: steak
10. Француз: steak
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен өзге тілдердегі қолданысын, тағамның қазақ танымындағы «кесек ет, сом ет, жон ет» түсініктерінен алшақ өзіндік ерекшелігін ескере келе «стейк» нұсқасын термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Капучино – эспрессо, ыстық сүт және сүт көбігінен дайындалатын итальяндық кофе сусыны. Ол бу шығаратын эспрессо машинасында дайындалады.
2. Этимологиясы: итал. cappuccino – капуцин (капюшон)
3. Әзербайжан: kapuçino
4. Қырғыз: капучино
5. Өзбек: kapuchino
6. Түрік: cappuccino
7. Ағылшын: cappuccino
8. Испан: capuchino
9. Неміс: cappuccino
10. Француз: cappuccino
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Қазақстан Республикасында пайдалануға ұсынылатын Селекциялық жетістіктердің мемлекеттік тізілімін және ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің перспективалы сұрыптарының тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2009 жылғы 30 шілдедегі № 434 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2023 жылғы 10 сәуірдегі № 130 бұйрығында "капучино" термині "капучино" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "капучино" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Квас – сүт қышқылды және ашытқылы негізде қара бидай сухарынан (ұннан) және өнген арпа дәнінен дайындалған табиғи сусын.
2. Этимологиясы: жалпы слав. кысати – ашып кету.
3. Әзербайжан: kvas
4. Қырғыз: квас
5. Өзбек: kvas
6. Түрік: kvas
7. Ағылшын: kvass
8. Испан: kvas
9. Неміс: kwas
10. Француз: kvas
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Ақтау қаласында стационарлық емес сауда объектілерін орналастыру орындарын және маршруттарын айқындау және бекіту туралы
Маңғыстау облысы Ақтау қаласы әкімдігінің 2020 жылғы 28 шілдедегі № 1293 қаулысында "квас" термині "квас" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аударамаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, бұл терминнің сәтті қазақша баламасы табылғанша "квас" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Кептірілген ет – майсыз, жолақтарға кесіліп, бұзылмауы үшін сусыздандырылған ет.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qurudulmuş ət
4. Қырғыз: кургатылган эт
5. Өзбек: quritilgan go'sht
6. Түрік: kurutulmuş et
7. Ағылшын: dried meat
8. Испан: charqui
9. Неміс: trockenfleisch
10. Француз: viande sechee
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы және жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "қақталған ет" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Коктейль – бірнеше сұйықтықты қосу нәтижесінде алынатын сусын.
2. Этимологиясы: ағыл. cocktail – cock әтеш + tail – құйрық
3. Әзербайжан: kokteyl
4. Қырғыз: коктейль
5. Өзбек: kokteyl
6. Түрік: kokteyl
7. Ағылшын: cocktail
8. Испан: coctel
9. Неміс: cocktail
10. Француз: cocktail
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының әскери-медициналық (медициналық) бөліністерінде (ұйымдарында) ведомстволық әскери-медициналық (медициналық) статистикалық есептілік нысандарын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 16 қарашадағы № 779 бұйрығында "коктейль" термині "коктейль" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "коктейль" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Компот, нәрсу – сұйық десерт тағамы; аздап қант салынған суға қайнатылған жас немесе кепкен жемістердің қоспасы.
2. Этимологиясы: фр. compote, лат. componere – құрастыру
3. Әзербайжан: kompot
4. Қырғыз: компот
5. Өзбек: kompot
6. Түрік: komposto
7. Ағылшын: compote
8. Испан: compotas
9. Неміс: kompott
10. Француз: compote
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Төтенше жағдайлар комитеті білім беру ұйымдарының курсанттарын тамақпен қамтамасыз ету жөніндегі нормаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 19 наурыздағы № 255 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы
Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2021 жылғы 25 мамырдағы № 230 бұйрығында "компот" термині "компот" түрінде қолданылған.
Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдарында тамақтандыруды ұйымдастыру қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Төрағасының м.а. 2017 жылғы 24 тамыздағы № 68 қе бұйрығында "компот" термині "компот" және "нәрсу" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, бұл терминнің сәтті қазақша баламасы табылғанша "компот" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Коньяк – жүзім шараптарынан алынған және арнайы қайың бөшкелерде біраз уақыт сақталған спирттік ащы сусын.
2. Этимологиясы: Франциядағы Коньяк (Cognac) қаласының атауы бойынша
3. Әзербайжан: konyak
4. Қырғыз: коньяк
5. Өзбек: konyak
6. Түрік: konyak
7. Ағылшын: cognac
8. Испан: coñac
9. Неміс: kognak
10. Француз: cognac
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Арақтарға және айрықша арақтарға, тауар шығарылған жердің атауы қорғалған арақтарға, күштілігі жоғары ликер-арақ бұйымдарына, коньяк пен брендиге ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгілеу туралы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 2023 жылғы 4 шiлдедегi № 740 бұйрығында "коньяк" термині "коньяк" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "коньяк" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. кофе
2. Этимологиясы: ар. قهوة‎ қахва – сусын түрі; Африкадағы Каффа аймағының атымен аталған
3. Әзербайжан: qəhvə
4. Қырғыз: кофе
5. Өзбек: qahva
6. Түрік: kahve
7. Ағылшын: coffee
8. Испан: cafe
9. Неміс: kaffee
10. Француз: cafe
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының жекелеген санаттағы қызметкерлерін қызметті өткеру ерекшеліктерін ескере отырып, азық-түлікпен қамтамасыз етудің заттай нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Төрағасының 2015 жылғы 26 мамырдағы №40 бұйрығында "кофе" термині "кофе" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "кофе" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. көк шай
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: yaşıl çay
4. Қырғыз: көк чай
5. Өзбек: yashil choy
6. Түрік: yeşil çay
7. Ағылшын: green tea
8. Испан: te verde
9. Неміс: grüner tee
10. Француз: the vert
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "көк шай" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Күбі – сүт өнімдерін өңдеуге, сақтауға арналған, ағаштан жасалған ыдыс түрі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: kadka
4. Қырғыз: кадка
5. Өзбек: yoni tik yogʻoch bochka
6. Түрік: fıçı
7. Ағылшын: barrel
8. Испан: barril
9. Неміс: barrel
10. Француз: tonneau
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "күбі" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Қаймағы алынбаған сүт, табиғи сүт – табиғи құрамын өзгертетін ешқандай өңдеуге ұшырамаған сүт.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: təbii süd
4. Қырғыз: табигый сүт
5. Өзбек: tabiiy sut
6. Түрік: doğal süt
7. Ағылшын: natural milk
8. Испан: leche natural
9. Неміс: natürliche milch
10. Француз: lait naturel
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Медициналық-әлеуметтік мекемелерде, оңалту орталықтарында, мүгедектігі бар балаларға арналған оқу орындарында, аумақтық әлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында, күндіз болу бөлімшелерінде, әлеуметтік бейімдеу орталықтарында қызмет көрсетілетін адамдар үшін заттай тамақтану нормаларын бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 27 қарашадағы № 896 бұйрығында "цельное молоко" термині "қаймағы алынбаған сүт" түрінде қолданылған.
Төтенше жағдай аймағындағы халықтың ең төменгі тіршілігін қамтамасыз ету нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2023 жылғы 7 маусымдағы № 299 бұйрығында "цельное молоко" термині "табиғи сүт" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "табиғи сүт" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Қарақат – тасжарғандар тұқымдасына жататын, жеуге жарамды қышқыл-тәтті жидектері бар бұта.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qarağat
4. Қырғыз: карагат
5. Өзбек: smorodina
6. Түрік: frenküzümü
7. Ағылшын: currant
8. Испан: grosella
9. Неміс: johannisbeere
10. Француз: groseille
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Патент қабілеттілігі мен шаруашылықта пайдалылығы мемлекеттік сынақтың немесе өтініш берушінің деректері бойынша бағаланатын өсімдіктердің тектері мен түрлерінің тізбелерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 29 мамырдағы № 4-2/490 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2022 жылғы 6 қаңтардағы № 2 бұйрығында "смородина" термині "қарақат" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "қарақат" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Құрғақ сүт – жоғары температурада кептіру қондырғыларында дайындап, төл азығы және адам тағамына қосынды ретінде ұзақ мерзім сақталуы үшін кептірілген сүт ұнтағы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: süd tozu
4. Қырғыз: кургак сүт
5. Өзбек: quruq sut
6. Түрік: süt tozu
7. Ағылшын: powdered milk
8. Испан: leche en polvo
9. Неміс: milchpulver
10. Француз: lait en poudre
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2019 жылғы 19 наурыздағы №40 шешімі. Тез еритін құрғақ сүт.
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен ҚР заңнамалық құжаттардағы қолданысын ескере келе берілген нұсқаны термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Құрткөже – көбінесе қыста дайындалатын, құрттан езіп әзірленетін ыстық, қуатты тағам.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: qurd şorbası
4. Қырғыз: курт шорпо
5. Өзбек: qurt sho'rva
6. Түрік: kurt çorbası
7. Ағылшын: qurtkozhe
8. Испан: qurtkozhe
9. Неміс: qurtkozhe
10. Француз: qurtkozhe
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "құрткөже" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Латте – сүтті көбік, сүт және эспрессо кофесінің үш қабатты қоспасы болып табылатын кофе сусыны.
2. Этимологиясы: итал. caffe latte – сүт қосылған кофе.
3. Әзербайжан: latte
4. Қырғыз: латте
5. Өзбек: latte
6. Түрік: latte
7. Ағылшын: latte
8. Испан: latte
9. Неміс: milchkaffee
10. Француз: latte
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "латте" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Лимонад – лимонның немесе басқа жеміс-жидектің дәмі мен хош иісі бар салқындатылған сусын.
2. Этимологиясы: фр. limonade – лимон сусыны
3. Әзербайжан: limonad
4. Қырғыз: лимонад
5. Өзбек: limonad
6. Түрік: limonata
7. Ағылшын: lemonade
8. Испан: limonada
9. Неміс: limonade
10. Француз: limonade
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің "Қолжетімді кредит беру міндетін шешу үшін ұзақ мерзімді теңгелік өтімділікті қамтамасыз етудің кейбір мәселелері туралы" 2018 жылғы 11 желтоқсандағы № 820 және "Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың кейбір шаралары туралы" 2019 жылғы 31 желтоқсандағы № 1060 қаулыларына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 шiлдедегi № 505 қаулысында "лимонад" термині "лимонад" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "лимонад" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Майсөк – ақтаған тарыны (сөкті) майға қуырып дайындалатын тағам.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: maysok
4. Қырғыз: майсок
5. Өзбек: maysok
6. Түрік: maysok
7. Ағылшын: maysok
8. Испан: maysok
9. Неміс: maysok
10. Француз: maysok
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "майсөк" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Мармелад – желе тәрізді кондитерлік өнім; жеміс-жидек езбесін, қантты, сірнені, агарды (немесе пектинді), тамақ қышқылдарын, хош иісті және бояғыш заттарды араластырып, қайнатып дайындалады.
2. Этимологиясы: порт. marmelada – айвадан жасалған тосап
3. Әзербайжан: marmelad
4. Қырғыз: мармелад
5. Өзбек: marmelad
6. Түрік: marmelat
7. Ағылшын: marmalade
8. Испан: mermelada
9. Неміс: marmelade
10. Француз: marmelade
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық одақтың сыртқы экономикалық қызметінің Бірыңғай тауар номенклатурасына сәйкес тағамға қосылатын шайнайтын мармелад түріндегі биологиялық белсенді қоспаны сыныптау туралы Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2018 жылғы 30 қазандағы № 171 шешімінде "мармелад" термині "мармелад" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "мармелад" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Мартини – ащы шөптермен, дәмдеуіштермен, жемістермен және басқа да хош иісті қоспалармен тұндырылған байытылған шарап.
2. Этимологиясы: Автордың атымен аталған – Мартини де Анна де Тоггия
3. Әзербайжан: martini
4. Қырғыз: мартини
5. Өзбек: martini
6. Түрік: martini
7. Ағылшын: martini
8. Испан: martini
9. Неміс: martini
10. Француз: martini
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Бурабай даму" жауапкершілігі шектеулі серіктестігін құру туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 3 наурыздағы № 105 қаулысында "мартини" термині "мартини" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: Жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "мартини" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Маття (матча) – жапондық жасыл ұнтақталған шай.
2. Этимологиясы: жап. 抹茶 маття – ұнтақталған шай
3. Әзербайжан: matcha
4. Қырғыз: матча
5. Өзбек: mattiya
6. Түрік: maça çayı
7. Ағылшын: matcha
8. Испан: matcha
9. Неміс: matcha
10. Француз: matcha
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "матча шайы" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Ми палау – малдың миын алып, оған бауыр, құйрық майы, бастың құйқасын әбден араластырып дайындалатын сұйық тағам. Бұған қымыз, айран немесе тұзды сүзбе қосып, майлы сорпа құйса мипалаудың дәмі де, маңызы да арта түседі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: mi plov
4. Қырғыз: ми палоо
5. Өзбек: mi palov
6. Түрік: mi palau
7. Ағылшын: mi palau
8. Испан: mi pilaf
9. Неміс: mi pilaw
10. Француз: mi plov
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен қазақ тіліндегі қолданысын ескере келе «мипалау» деп бірге жазылған нұсқасын термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Мидиялар – дүниежүзілік мұхиттың барлық суларында тіршілік ететін қосжақтаулылардың бір тұқымдасы.
2. Этимологиясы: грек. mytes – ұлу
3. Әзербайжан: midye
4. Қырғыз: мидия
5. Өзбек: midiya
6. Түрік: midye
7. Ағылшын: mussel
8. Испан: mejillon
9. Неміс: miesmuschel
10. Француз: moule
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Қабылданған халықаралық міндеттемелер шеңберінде өңдеуші өнеркәсіптің отандық тауарлары мен көрсетілетін қызметтерін, сондай-ақ ақпараттық-коммуникациялық көрсетілетін қызметтерді сыртқы нарықтарға ілгерілету бойынша өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілері шығындарының бір бөлігін өтеу қағидаларын, өңдеуші өнеркәсіптің отандық тауарлары мен көрсетілетін қызметтерінің, сондай-ақ оларды сыртқы нарықтарға ілгерілету бойынша шығындары ішінара өтелетін ақпараттық-коммуникациялық көрсетілетін қызметтердің тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрінің міндетін атқарушының 2022 жылғы 1 тамыздағы № 314-НҚ бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Сауда және интеграция министрінің 2022 жылғы 8 желтоқсандағы №470-нқ бұйрығында "мидии" термині "мидиялар" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "мидиялар" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Минестроне – итальяндық тағам, кейде макарон немесе күріш қосылып, маусымдық көкөністерден жасалатын жеңіл сорпа.
2. Этимологиясы: minestrone – қою сорпа
3. Әзербайжан: ministrone
4. Қырғыз: минестроне
5. Өзбек: minestron
6. Түрік: ministrone
7. Ағылшын: minestrone
8. Испан: minestrone
9. Неміс: minestrone
10. Француз: minestrone
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "минестроне" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Мокко – сүт, какао ұнтағы немесе шоколад шәрбаты қосылып эспрессодан жасалатын сусын.
2. Этимологиясы: Йемендегі Моха порт қаласының атымен аталған
3. Әзербайжан: mokko
4. Қырғыз: мокко
5. Өзбек: mokko
6. Түрік: mocha
7. Ағылшын: mocha
8. Испан: moca
9. Неміс: mokka
10. Француз: moka
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "мокко" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Морс – құмшекер қосып қайнатып, мұздатылған жемістің немесе жидектің шырынынан жасалатын сусын.
2. Этимологиясы: нем. moosbeere – мүкжидек
3. Әзербайжан: mors
4. Қырғыз: морс
5. Өзбек: mors
6. Түрік: mors
7. Ағылшын: morse
8. Испан: morso
9. Неміс: fruchtsaftgetränk
10. Француз: morse
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "морс" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Моцарелла – итальяндық дәстүрлі жас ірімшік түрі.
2. Этимологиясы: итал. mozzare – бөлу, кесу
3. Әзербайжан: mozzarella
4. Қырғыз: моцарелла
5. Өзбек: mozarella
6. Түрік: mozzarella
7. Ағылшын: mozzarella
8. Испан: mozzarella
9. Неміс: mozzarella
10. Француз: mozzarella
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесі кедендік әкелу бажы мөлшерлемесін өзгерту туралы шешім қабылдайтын сезімтал тауарлардың тізбесіне өзгерістер енгізу туралы Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 2016 жылғы 26 желтоқсандағы №25 шешімінде "моцарелла" термині "моцарелла" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "моцарелла" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Мыжыма – кейде есімі белгілі адамдар шаңыраққа, үлкенге сәлем беруге әдейі соғады, амандық біледі. Сыйлы кісілерге міндетті түрде мал сойып бас ұсынады. Алайда қонақтар асығыс жүреді. Мұндайда қазақтар мал сойдырмаған кісілерге соған лайық дәм тартатын жолды таба білді. Сондай бағалы тағамдардың бірі – «мыжыма» деп аталатын нан тағам. Наннан жоғары тағам жоқ. Екіншіден тез әзірленеді әрі дәмді тағам. Келген кісілерге соятын малға қарамайтынын білген бәйбіше шоққа дереу нан салады, ол ілезде қайнаған шәймен пісіп шығады. Бәйбіше сырлы аяқты алып қарынан сары майды мол салып, оның үстіне тападан жана ғана алынған ыстық нанды турап жіберіп, оң қолымен езеді де қоңақтардың алдына қояды. Тұзды сары майға мыжылған нанның мұндай дәмді болатынын кейбір адамдар әлі де білмеуі мүмкін. Білікті адамдар мұндай тамақтың күнде жеп жүрген еттен де артық екенін бағалайды.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: myzhyma
4. Қырғыз: мыжыма
5. Өзбек: myzhyma”
6. Түрік: mıjıma
7. Ағылшын: myzhyma
8. Испан: myzhyma
9. Неміс: myzhyma
10. Француз: myzhyma
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "мыжыма нан" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Науат – Орта Азия халықтарының дәстүрлі қарапайым қантты қайнатып, ерітіп дайындайтын кристалдандырылған қанты.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: navat
4. Қырғыз: нават
5. Өзбек: novvot
6. Түрік: navat
7. Ағылшын: navat
8. Испан: navat
9. Неміс: navat
10. Француз: navat
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "науат" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Нори – кептірілген қызыл теңіз балдыры, кептірілгеннен кейін түсін жасылға өзгертеді. Көбінесе суши жасағанда қолданылады.
2. Этимологиясы: жап. 海苔 (nori) – нори
3. Әзербайжан: nori
4. Қырғыз: нори
5. Өзбек: nori
6. Түрік: nori
7. Ағылшын: laver
8. Испан: нори
9. Неміс: nori
10. Француз: nori
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "нори" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Окрошка, көк сорпа – әртүрлі шөптер мен майдалап туралған ет немесе балық қосылған квастан жасалған салқын тағам.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: okroşka
4. Қырғыз: окрошка
5. Өзбек: okroshka
6. Түрік: okroşka
7. Ағылшын: okroshka
8. Испан: okroshka
9. Неміс: okroschka
10. Француз: okrochka
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2017 жылғы 27 шілдедегі №352 бұйрығында "окрошка" термині "окрошка" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, бұл терминнің сәтті қазақша баламасы табылғанша "окрошка" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Өскін бұршақ – бұл биологиялық белсенді заттардың, дәрумендердің, аминқышқылдарының, микроэлементтердің және табиғи антиоксиданттардың көзі болып табылатын құнарлылығы тепетеңдестірілген табиғи тағам.
2. Этимологиясы: "бобы" сөзі ағылшынша (bob) сөзінен алынған «қысқа сүрлеу» деген мәні бар.
3. Әзербайжан: cücərmiş lobya
4. Қырғыз: өнүп чыккан буурчак
5. Өзбек: o'sib chiqqan loviya
6. Түрік: filizlenmiş fasulye
7. Ағылшын: sprouted beans
8. Испан: frijoles germinados
9. Неміс: gekeimte bohnen
10. Француз: haricots germés
11. Бекітілген нұсқасы: атбас бұршақ (ауыл шаруаш.) - бобы (1971)
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2022 жылғы 6 қаңтардағы №2 бұйрығы. Дәнді-бұршақты дақылдар.
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен қазақ тіліндегі тұрақты қолданысын ескере келе берілген нұсқаны термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Пахлава – қатпарлы қамыр мен жаңғақ, тосаптан тұратын танымал кондитерлік өнім.
2. Этимологиясы: моңғ. baγla – орау
3. Әзербайжан: paxlava
4. Қырғыз: баклава
5. Өзбек: pahlava
6. Түрік: baklava
7. Ағылшын: baklava
8. Испан: baclava
9. Неміс: baklava
10. Француз: baklava
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "баклава" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Пицца, наншелпек – үстіне томат тұздығы, ірімшік, ет, көкөніс, саңырауқұлақ және басқа да ингредиенттер қосылып пісірілетін, дөңгелек шелпек түріндегі дәстүрлі итальяндық тағам.
2. Этимологиясы: итал. pizza < pizzicare – өткір болу
3. Әзербайжан: pitsa
4. Қырғыз: пицца
5. Өзбек: pitsa
6. Түрік: pizza
7. Ағылшын: pizza
8. Испан: pizza
9. Неміс: pizza
10. Француз: pizza
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Коммуналдық қазыналық кәсiпорындар өндiретiн және өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағаларын белгілеу туралы" Қарағанды облысы әкімдігінің 2022 жылғы 4 наурыздағы №12/01 қаулысына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы Қарағанды облысының әкімдігінің 2023 жылғы 2 мамырдағы № 28/01 қаулысында "пицца" термині "пицца" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "пицца" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Піспенан, печенье – кең тараған ұннан жасалатын кондитер өнімі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: peçenye
4. Қырғыз: печенье
5. Өзбек: cookie
6. Түрік: bisküvi
7. Ағылшын: cookie
8. Испан: galleta
9. Неміс: gebäck
10. Француз: biscuit
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Жұмыскерлерге сүт немесе оған теңестірілген тамақ өнімдерін және (немесе) диеталық (емдік және профилактикалық) тамақтануға арналған арнайы өнімдер беру нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы №1056 бұйрығында "печенье" термині "печенье" түрінде қолданылды.
2015 жылғы 29 мамырдағы Бір тараптан Еуразиялық экономикалық одақ пен оған мүше мемлекеттер және екінші тараптан Вьетнам Социалистік Республикасы арасындағы еркін сауда туралы келісімге 3-қосымшаны қолдану туралы
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2018 жылғы 17 сәуірдегі №55 шешімінде "печенье" термині "піспенан" түрінде қолданылды.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "піспенан" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Пудинг – жарма, ұн, сүт, жұмыртқа т.б. дайындалатын тәтті десерт түрі.
2. Этимологиясы: ағыл. pudding – пудинг
3. Әзербайжан: puding
4. Қырғыз: пудинг
5. Өзбек: puding
6. Түрік: puding
7. Ағылшын: pudding
8. Испан: pudin
9. Неміс: pudding
10. Француз: pudding
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Жұмыскерлерге сүт немесе оған теңестірілген тамақ өнімдерін және (немесе) диеталық (емдік және профилактикалық) тамақтануға арналған арнайы өнімдер беру нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1056 бұйрығында "пудинг" термині "пудинг" түрінде қолданылды.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "пудинг" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Рагу – көкөніс қосып, ет не балықтан жапырақтап турап пісіретін тағам.
2. Этимологиясы: франц. ragoûter – тәбетті ояту
3. Әзербайжан: güveç
4. Қырғыз: рагу
5. Өзбек: güveç
6. Түрік: ragu
7. Ағылшын: ragout
8. Испан: ragú
9. Неміс: ragout
10. Француз: ragout
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Жұмыскерлерге сүт немесе оған теңестірілген тамақ өнімдерін және (немесе) диеталық (емдік және профилактикалық) тамақтануға арналған арнайы өнімдер беру нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы №1056 бұйрығында "рагу" термині "рагу" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "рагу" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Рамэн (рамен) – бидай кеспесі қосылған жапон тағамы.
2. Этимологиясы: жап. ラーメン、拉麺、柳麺 ра:мэн – созу + кеспе
3. Әзербайжан: ramen
4. Қырғыз: рамен
5. Өзбек: ramen
6. Түрік: ramen
7. Ағылшын: ramen
8. Испан: ramen
9. Неміс: ramen
10. Француз: ramen
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "рамэн" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Рататуй – бұрыш, баклажан және цуккиниден жасалған прованс асханасының дәстүрлі көкөніс тағамы.
2. Этимологиясы: фр. ratatouille; «rata» – тағам + touiller – араластыру
3. Әзербайжан: ratatuy
4. Қырғыз: рататүй
5. Өзбек: ratatuy
6. Түрік: ratatuy
7. Ағылшын: ratatouille
8. Испан: ratatouille
9. Неміс: ratatouille
10. Француз: ratatouille
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "рататуй" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Рауғаш – тарандар тұқымдастарға тиесілі өсімдіктердің тегі. Ол Орта Азия, Болгария және Оңтүстік Сібір аумағынан шығады.
2. Этимологиясы: лат. rheum – рауғаш
3. Әзербайжан: rhubarb
4. Қырғыз: рубарб
5. Өзбек: rubarb
6. Түрік: ravent
7. Ағылшын: rhubarb
8. Испан: ruibarbo
9. Неміс: rhabarber
10. Француз: rhubarbe
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Дәрілік өсімдіктердің тізбесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 7 наурыздағы №77 бұйрығында "ревень" термині "рауғаш" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "рауғаш" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ризотто – көбіне буда пісірілген күрішке әр түрлі дәмдік қоспалар (үгітілген ет, тауық еті, бұзау еті, пармезан сыры және көкөністер) және май мен татымдықтар қосылып жасалатын тағам.
2. Этимологиясы: итал. risotto – кішкентай күріш
3. Әзербайжан: rizotto
4. Қырғыз: ризотто
5. Өзбек: rizotto
6. Түрік: risotto
7. Ағылшын: risotto
8. Испан: risotto
9. Неміс: risotto
10. Француз: risotto
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "ризотто" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Рикотта – ірімшіктің басқа түрлерінен қалған сарысудан жасалған дәстүрлі итальяндық ірімшік.
2. Этимологиясы: итал. ricotta – қайта пісірілген
3. Әзербайжан: rikota
4. Қырғыз: рикотта
5. Өзбек: rikotta
6. Түрік: rikotta
7. Ағылшын: ricotta
8. Испан: ricotta
9. Неміс: ricotta
10. Француз: ricotta
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "рикотта" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Ром – қант құрағының ашытылған шырыны немесе сірнесінен жасалатын күшті спирттік ішімдік түрі.
2. Этимологиясы: ағыл. rum, испан. ron, франц. rhum – қант арағы
3. Әзербайжан: rom
4. Қырғыз: ром
5. Өзбек: rom
6. Түрік: rom
7. Ағылшын: rum
8. Испан: ron
9. Неміс: rum
10. Француз: rhum
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "ром" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Саба – қымыз, шұбат ашыту, іркіт пісу үшін пайдаланылатын, мал терісінен пішіп тігілетін ыдыс.
2. Этимологиясы: азер. borduk – шарапқа арналған тері
3. Әзербайжан: tuluq
4. Қырғыз: чанач
5. Өзбек: burdyuk
6. Түрік: tulum
7. Ағылшын: wineskin
8. Испан: odre
9. Неміс: weinschlauch
10. Француз: outre
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстанның тауарлар бойынша басқаға берулері мен міндеттемелерінің тізбесінде (Келісім, 23 маусым 2015 жыл) "бурдюк" термині "бөрдек" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген кейбір аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "бөрдек" нұсқасын ұсынамыз.

Дефинициясы1. Сірне – бағланның, кепенің етін қазанға жілік-жілігімен қуырып даярлайтын қазақтың дәстүрлі асы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: sirne
4. Қырғыз: сирне
5. Өзбек: sirne
6. Түрік: sirne
7. Ағылшын: sirne
8. Испан: sirne
9. Неміс: sirne
10. Француз: sirne
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: термин дефинициясын және жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "сірне" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сөк – тарыдан жасалатын тағам түрі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: darı yeməyi
4. Қырғыз: таруу тамак
5. Өзбек: tariq taom
6. Түрік: darı yemeği
7. Ағылшын: millet dish
8. Испан: plato de mijo
9. Неміс: hirsegericht
10. Француз: plat de mil
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасының "1993 жылға арналған республикалық бюджет туралы" заңын жүзеге асыру туралы Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң қаулысында (5 наурыз 1993 ж. №170) "сок" термині "сөк" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "сөк" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сүйектегі ет, сүйекті ет – сүйектің бойындағы әртүрлі мөлшер мен салмақтағы, пішіні түрліше ет пен майдың кесегі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: sümük üzərində ət
4. Қырғыз: сөөктөгү эт
5. Өзбек: suyak go'shti
6. Түрік: kemikteki et
7. Ағылшын: meat on the bone
8. Испан: carne en hueso
9. Неміс: knochenfleisch
10. Француз: viande sur l'os
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен өзге тілдердегі қолданысын ескере келе берілген "сүйектегі ет" нұсқасын термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Сүтті шай – сүт қосылған қара немесе көк шай.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: südlü çay
4. Қырғыз: сүт кошулган чай
5. Өзбек: sutli choy
6. Түрік: sütlü çay
7. Ағылшын: tea with milk
8. Испан: te con leche
9. Неміс: tee mit Milch
10. Француз: the au lait
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "сүтті шай" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сыбаға, мөлшер, үлес – белгілі бір үлес, бір нәрсенің мөлшері.
2. Этимологиясы: лат. portio (- onis) – бөлік, үлес
3. Әзербайжан: porsiya
4. Қырғыз: порция
5. Өзбек: porsiya
6. Түрік: porsiyon
7. Ағылшын: portion
8. Испан: porcion
9. Неміс: portion
10. Француз: portion
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Тұрмыс деңгейі статистикасы бойынша жалпымемлекеттік статистикалық байқаулардың статистикалық нысандары мен оларды толтыру жөніндегі нұсқаулықтарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының 2019 жылғы 19 желтоқсандағы №14 бұйрығына өзгерістер және толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 2021 жылғы 29 қазандағы №26 бұйрығында "порция" термині "порция" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "үлес" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Сыра – арпа, су және құлмақ араластырыла ашылатын, күші аз, шөл қандыратын ішімдік түрі.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: pivə
4. Қырғыз: сыра
5. Өзбек: pivo
6. Түрік: bira
7. Ағылшын: beer
8. Испан: cerveza
9. Неміс: bier
10. Француз: bière
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: 1999-2000 жылдарға арналған этил спирті мен алкоголь өнімін өндіруді және оның айналымын мемлекеттік реттеуді күшейту жөніндегі бағдарлама туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысында (1999 жылғы 23 қыркүйек №1443) "пиво" термині "сыра" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: термин дефинициясы мен Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "сыра" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Табиғи сүт өнімі – табиғи сүттен дайындалған сүт өнімі.
2. Этимологиясы: лат. productus – өндірілген
3. Әзербайжан: təbii süd məhsulu
4. Қырғыз: табигый сүт азыктары
5. Өзбек: tabiiy sut mahsuloti
6. Түрік: tam yağlı süt ürünü
7. Ағылшын: whole milk product
8. Испан: producto de leche entera
9. Неміс: vollmilchprodukt
10. Француз: produit laitier entier
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "табиғи сүт өнімі" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тартылған ет – ұсақталған шикі ет, түрлі тағамдар жасауға арналған жартылай өнім.
2. Этимологиясы: лат. farcire – толтыру
3. Әзербайжан: ət qiyməsi
4. Қырғыз: фарш эт
5. Өзбек: qiyma go'sht
6. Түрік: kıyılmış et
7. Ағылшын: minced meat
8. Испан: carne picada
9. Неміс: hackfleisch
10. Француз: viande hachee
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "тартылған ет" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Тоқаш, бөлішке – шағын өлшемді кондитерлік өнім, ішінде салындысы мен қоспалары болуы мүмкін.
2. Этимологиясы: итал. bulla және франц. boule – шар немесе тоқаш
3. Әзербайжан: çörək
4. Қырғыз: булочка
5. Өзбек: bulochka
6. Түрік: çörek
7. Ағылшын: bun
8. Испан: bollo
9. Неміс: brötchen
10. Француз: brioche
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 03 сәуірдегі №115 Бұйрығында "булочка" термині "тоқаш" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы мен Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "тоқаш" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Томпақ бөлішке – ашытқы қамырынан жасалатын кішкене тоқаш.
2. Этимологиясы: поляк. pampuch – құймақ
3. Әзербайжан: pampushka
4. Қырғыз: пампушка
5. Өзбек: pampushka
6. Түрік: tatlı çörek
7. Ағылшын: doughnut
8. Испан: rosquillas
9. Неміс: pfannkuchen
10. Француз: donut
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын басшылыққа ала отырып, "томпақ бөлішке" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Торсық – Орталық Азиядағы түркі халықтарының қымыз, шұбат, іркіт құюға арналған ежелгі ыдысы.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: tuluq
4. Қырғыз: чанач
5. Өзбек: burdyuk
6. Түрік: tulum
7. Ағылшын: wineskin
8. Испан: odre
9. Неміс: weinschlauch
10. Француз: outre
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2016 жылғы 12 тамыздағы №499 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 14 қазандағы №422 бұйрығында "торсык" термині "торсық" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "торсық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Торт – кілегей немесе джем жағылған бірнеше корж қабаттарынан тұратын кондитерлік өнім. Торттың үстіңгі жағы әдетте креммен, глазурмен немесе жемістермен безендіріледі.
2. Этимологиясы: лат. tōrta – "дөңгелек нан"
3. Әзербайжан: tort
4. Қырғыз: торт
5. Өзбек: genotip
6. Түрік: pasta
7. Ағылшын: cake
8. Испан: pastel
9. Неміс: die Torte
10. Француз: la tarte
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 1 ақпандағы №183 Қаулысы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 8 қыркүйектегі №754 қаулысында "торт" термині қолданылады.
13. Ұсыныстар: "тәтті" десерттерге ортақ атау ретінде қалыптасып кеткен. "Торт" деген нұсқаны қолдаймыз.

Дефинициясы1. Уыз – бұл жаңа туған сиырдың 4-8 тәулiкке дейiнгi сүтi.
2. Этимологиясы: лат. colostrum gravidarum
3. Әзербайжан: kolostrum
4. Қырғыз: колостром
5. Өзбек: ogʻiz suti
6. Түрік: kolostrum
7. Ағылшын: colostrum
8. Испан: calostro
9. Неміс: kolostrum
10. Француз: colostrum
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Туыстық емес трансплантаттауды жүргізу мақсатында адамның биологиялық материалдарының үлгілерін, гемопоэздік дің жасушаларын, сүйек кемігін, донорлық лимфоциттерді, жыныстық жасушалар мен эмбриондарды Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуге қорытындылар (рұқсат беру құжаттарын) беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 3 қарашадағы № ҚР ДСМ-177/2020 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 7 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-126 бұйрығында "молозиво" термині "уыз" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "уыз" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Уылдырық – моллюскалар, тікентерілілер, сүйекті балықтар, қосмекенділер, т.б. жануарлардың жыныс бездерінен бөлінетін түйіршекті ұрықтар.
2. Этимологиясы: –
3. Әзербайжан: kürü
4. Қырғыз: икра
5. Өзбек: ikra
6. Түрік: havyar
7. Ағылшын: caviar
8. Испан: caviar
9. Неміс: kaviar
10. Француз: caviar
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: "Ішкі және сыртқы нарықтардағы сауда үшін бекіре тұқымдас балық түрлерінің уылдырығын таңбалау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 14 қаңтардағы № 18-04/14 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2020 жылғы 21 мамырдағы №116 бұйрығында "икра" термині "уылдырық" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясы және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "уылдырық" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Хот-дог – ортасына сосиска немесе шұжық салынған сэндвич.
2. Этимологиясы: ағылш. hot dog – "ыстық ит"
3. Әзербайжан: hot-dog
4. Қырғыз: хот-дог
5. Өзбек: hot-dog
6. Түрік: sosisli sandviç
7. Ағылшын: hot dog
8. Испан: perrito caliente
9. Неміс: hotdog
10. Француз: hot dog
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды басшылыққа ала отырып, "хот-дог" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Чизкейк (ірімшік бәліші) – бұл еуропалық және американдық тағам, ол сүзбе тағамдарынан суфлеге дейін ірімшіктен жасалған жеңсік ас түрі.
2. Этимологиясы: ағылшын тіліндегі (cheese) "ірімшік" және (cake) "торт" деген сөздердің қосындысынан, сөзбе-сөз - "ірімшік пирогы", "сүзбе пирогы" деген мағынадан шыққан.
3. Әзербайжан: cheesecake
4. Қырғыз: сыр торт
5. Өзбек: cheesecake
6. Түрік: çizkek
7. Ағылшын: cheesecake
8. Испан: tarta de queso
9. Неміс: käsekuchen
10. Француз: cheesecake
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: берілген ұғымның анықтамасы мен өз тіліміздегі қолданысын ескере келе «ірімшік бәліші» нұсқасын термин ретінде бекітуді ұсынамыз.

Дефинициясы1. Шiрне, бал шырын, нектар – концентрленген шырыннан (пюре), ауыз судан жасалған, табиғи хош иісті заттар қосылған немесе қосылмаған сұйық тамақ өнімі.
2. Этимологиясы: еж. грек. νέκταρ nektar – құдайлардың тамағы
3. Әзербайжан: nektar
4. Қырғыз: нектар
5. Өзбек: nektar
6. Түрік: balözü
7. Ағылшын: nectar
8. Испан: nectar
9. Неміс: nektar
10. Француз: nectar
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: 2009 жылғы 20 қарашадағы Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығында тауарлардың шығарылған елін айқындау ережесі туралы келісімге өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы хаттамаға қол қою туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 28 мамырдағы №325 қаулысында "нектар" термині "бал шырын" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: терминнің дефинициясын және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "балшырын" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Шампан – Францияның Шампань аймағында өндірілетін, бөтелкедегі шарапты қайталама ашыту әдісімен қалыптасқан жүзім сорттарынан жасалатын жарқыраған шарап.
2. Этимологиясы: франц. Champagne (Франциядағы тарихи провинция)
3. Әзербайжан: şampan
4. Қырғыз: шампан
5. Өзбек: shampan vinosi
6. Түрік: şampanya
7. Ағылшын: champagne
8. Испан: champán
9. Неміс: champagne
10. Француз: champagne
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: 1999-2000 жылдарға арналған этил спирті мен алкоголь өнімін өндіруді және оның айналымын мемлекеттік реттеуді күшейту жөніндегі бағдарлама туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысында (1999 жылғы 23 қыркүйек №1443) "шампанское" термині "шампан" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: жоғарыда берілген аудармаларды және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "шампан" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Шәрбат – тәтті шырынды сусын.
2. Этимологиясы: араб. شراب‎ sharab – сусын
3. Әзербайжан: şərbət
4. Қырғыз: сироп
5. Өзбек: sirop
6. Түрік: şurup
7. Ағылшын: syrup
8. Испан: jarabe
9. Неміс: sirup
10. Француз: sirop
11. Бекітілген нұсқасы: дәрілік шәрбәт – лекарственный сироп (2021), дәмдік шәрбат – вкусовой сироп (2021)
12. Заңнамадағы қолданысы: Құрамында есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың аз мөлшері бар, олардан көрсетілген құралдар мен заттар оңай қол жеткізілетін тәсілдермен алынуы мүмкін емес дәрілік препараттарды бақылаудан алу ережесін және көрсетілген препараттардың тізімін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 23 мамырдағы №413 Қаулысында "сироп" термині "шәрбат" түрінде қолданылған.
13. Ұсыныстар: бұл терминнің бұрын бекітілген нұсқаларын ескере отырып және Заңнамадағы қолданысын басшылыққа ала отырып, "шәрбат" нұсқасын қолдаймыз.

Дефинициясы1. Австралопитек - арғытектік формасына жақын адам тәріздес маймыл.
2. Этимологиясы: лат. australis «оңтүстік», auster «оңтүстік желі» + еж. гр. πίθηκος «маймыл»
3. Әзербайжан: аustralopithecus
4. Қырғыз: австралопитек
5. Өзбек: avstralopitek
6. Түрік: аustralopithecus
7. Ағылшын: australopithecus
8. Испан: аustralopithecus
9. Неміс: australopithecus
10. Француз: australopithèque
11. Бекітілген нұсқасы: –
12. Заңнамадағы қолданысы: –
13. Ұсыныстар: Биология, экология, тарих сөздіктерінде "австралопитек" деп берілген.